INTERDISCIPLINARYONG PAGBASA AT PAGSULAT SA MGA DISKURSONG PAGPAPAHAYAG WIKA AY IKAW by: John Ronald R. Enriquez - 3 solusyon: - 1: matuto tayong namnamin, kilatisin, alamin kung gaano kaganda at kayaman ang ating literatura - 2: gawing hamon sa ating sarili na tayo ang sumulat ng akda - 3: matutong ipagmalaki at huwag ikahiya - sa salitang wika, dito mo din mabubuo ang salitang ikaw A. Interdisiplinaryong Dulog sa Pagbasa at Pagsulat Scientific Inquiry -kinapapalooban ng pagpopormula ng tanong, paggawa ng prediksyon o haypotesis, pagdidisenyo ng pag-aaral, pagsasagawa ng pag-aaral, pangongolekta ng datos, pagsusuri sa resulta, paghahabi ng konklusyon, at pagbabahagi ng kinalabasan ng pagaaral. Integral na Proseso: 1. Pagsulat 2. pagbasa 3. prediksyon 4. malikhain - Ang komprehensyon at produksyon ay matatagpuan sa magkahiwalay na parte ng utak at ito ay napakalayo sa isa’t isa. - Pagkakaiba ng Pagbasa at Pagsulat: pagkadepende ng pagsulat sa isang mas detalyado at sinuring kaalaman. - Ang kasanayang reseptib sa pagbasa ay mas madaling matutunan at mas madaling mapanatili kumpara sa kasanayang produktib ng pagsulat. - LANGUE -espesyal na katangian sa pagbasa na nauugnay sa institusyunal; isang abstrak na sistema na ginagamit ng isang speech community - Pagsulat- isang napakapersonal na gawain na kung saan ang mag-aaral ay kailangang isaalang alang ang lahat ng mga mandatori na pangangailangan at kahandaan para sa target na koda ng wika INVERSE COGNITIVE PROCESS Pagbasa: bottom-up phenomena Pagsulat: top-down process MANUNULAT 1. 2. 3. 4. 5. knowledge meaning Deep structure conceived surface structure graphic surface structure MAMBABASA 1. Graphic surface structure 2. conceived surface structure 3. deep structure 4. meaning 5. knowledge Knowledge- patungkol sa kaalaman Meaning- patungkol sa kahulugan Deep structure- abstrak na representasyon ng sintaktik na istruktura sa pangungusap Surface structure- ay patungkol sa istruktura ng isang maayos na binuong parirala o pangungusap sa isang wika, taliwas sa abstrak nitong representasyon. Fragmented curriculum development at isolated skill instruction- ang pagbasa at pagsulat ay tinitignan bilang magkahiwalay na entiti sa loob ng klasrum at maging sa kurikulum na language arts partikular na sa tersyaryong antas kolehiyo. Ang pagbasa at pagsulat ay kapwa may potensyal na maging magkapantay at magkaugnay, ang mga subskill ng kapwa pagbasa at pagsulat ay birtwali pareho lamang. (Taylor) 1. Ideya 2. Suporta sa ideya 3. koherens ng pangungusap 4. paghihinuha 5. organisasyon ng ideya 6. pakita ang kaibihan ng katotohanan sa opinyon 7. patern ng pagkakaayos 8. konklusyon mula sa ideya 9. konkulsyon mula sa detalye 10. ugnayang kosatib Paglalarawan ng pagbasa at pagsulat: - pinapagana ang iskemata tungkol sa wika - magkatuwang gawain 1. bilang resiprokal na gawain ng komorehensyon at paglikha 2. bilang magkatulad ng pattern ng pagiiisip 3. bilang aspekto ng kaparehong gawain 4. bilang magkatuwang na nagpapalakas ng inter-aktibong proseso 5. bilang dalawang panig ng kaparehong basikong proseso WIKA ANG SYANG NAGLINANG SA TAO, KAYA TAO RIN ANG LILINANG SA WIKA konstitusyon ng 1987: mapaglinang at mapagyabong ang Filipino bilang wikang panliterasi Santiago (1990): intelektuwalisasyon sa nagaganap na proseso Dr. Florentino H. Hornedo (1999): walang nakikitang problema sa paggamit ng wikang Filipino sa mga disciplina tulad ng siyensiya, teknolohiya at humanidades. Aguilar (2001): maraming kakulangan sa katawagang teknikal Fortunato: paggamit ng isang wika sa larangan ng kaisipan at ng buhay akademiko. Almario: ang pagsalin ay may dalawang kasangkot simulang lengguwahe (Source language) at tunguhang lengguwahe (target Language) Ngugi Lhiong (1987): Ang wika ay kultura, maituturing na konektibong laban ng mga karanasan ng mga tao at kasaysayan ng wika. “Kasangkapang maituturing ang wika, sa aspekto ng PAMUMUHAY, EKONOMIYA, RELIHIYON, PULITIKA, EDUKASYON AT PANLIPUNAN” MGA WIKA SA IBA’T IBANG LARANGAN O DISIPLINA Register ng Wika- ito ay ginagamit sa pagtukoy sa mga barayti ng wika Tatlong Pangkalahatang Disiplina 1. Likas na Agham, Teknolohiya at Matematika - Maaring ang isang termino ay ginagamit sa isa o higit pang sulatin, Maaring magkaroon ng magkapareho o magkaibang kahulugan. 2. Agham Panlipunan - maaring gamitin ang isang termino sa ibang kaugnay na disiplina 3. Humanidades - mula ito sa pagiging malikhain, simbolikal at metaporal ng mga ilang babasahin UGNAYAN NG PAGBASA AT PAGSULAT Pagbasa - isang pagtanggap sa pamamagitan ng pagtugon ng damdamin at kaisipang sa mga titik at simbolong nakalimbag sa pahina - pagtuklas ng karunungan sa iba’t ibang larangan - kasiyahan ang hatid, kaalaman ang siyang dulot, lawak ng kaisipan ang bigay, at isa itong paraan upang ang mga ninanais na makita ng ating mga mata ay kayang ibigay ng mga simbolong nakalimbag ng ating nababasa - kakayahan ay mapalawak Pagsulat - pagsasalin sa papel o sa ano mang kasangkapang maaring magamit nga mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo at ilustrasyon ng isang tao o mga tao na layuning makapagpahayag ng kanilang kaisipan. - pagpanday sa kakayahan ng bawat indibidwal Bakit tayo sumusulat? - isulat ang saloobin, naiisip at nais nating may maparating sa mga mambabasa. ugnayan sa mambabasa Paano tayo sumusulat? - kailangan matukoy ang istilo ng ating pagsusulat, kailangan pagaralan at basahin ang sariling akda, kung katanggap tanggap ba sa sarili at sa lahat. Ano-anong mga katangiang taglay ng isang manunulat? Ano ang mga dapat niyang isaaalang- alang kapag sumulat? - Una, kailangan alam nito ang layunin at ang paksang isulat - pangalawa, gumawa ng sariling plano sa isusulat, isipin mabuti kung para kanino, sino ang babasa sa sinulat, - pangatlo, isaalang alang ang mga salita sa pagsusulat, kinakailangang may ugnayan, may kaisahan at emphasis. - isipin mabuti ang isusulat, pagnilayan kung ano ang nais isulat. Isaalang alang ang kalabasa, iwasan ang purong opinyon, alisin ang mga ideyang di aangkop sa isusulat, dapat may pagbabasehan. Para kanino ang isusulat? - kailangan may katapatan tapat sa isusulat Pearson (1985) ang ugnayan ng pagbasa at pagsulat ay nag-iisang pinakamahalagang pagbabago sa pagtuturo ng wika. UGNAYAN NG PAGBASA AT PAGSULAT 1. Basehang Eksperensyal - ito ay tumutukoy kung saan ang karunungan ay naiimbak at nagagamit sa pagsulat at pagbasa. 2. Elementong Lingwistiks - mga panuntunan sa pagbuo, paggamit ng wika para mapaghusay ang mga kasanayang taglay ng pagbasa at pagsulat. 3. Kognitibong Komponent - kaisipan ang siyang nagpoproseso sa binabasa o sinusulat 4. Perseptwal na Impluwensya - ito ang nagdedebelop sa tao kapag nagbabasa at nagsusulat. TEORETIKAL NA MODELO SA PAGBASA AT PAGSULAT 1.. TRADISYUNAL NA PAGTINGIN SA PAGBASA (Nunan, 1991) “bottom-up” - pagdedekowd ng serya - pampagunawa sa teksto (McCarthy, 1991) “Outside-in” - nakalimbag na pahina at iniinterpret ng mambabasa. 2. SIMPLENG PAGTINGIN SA PAGBASA - accurate at fluent - comprehend - Tama, mataas na pagbasa - pagtingin sa bawat letra paglikha ng tunog na nililikha ng bawat letra pagsasama ng mga indibidwal na tunog pagkokomprehend sa kahulugan ng teksto konklusyon 3. MODERNONG PAGTINGIN SA PAGBASA Top down - may prior knowledge (paunang kaalaman) - kahulugan ng teksto Semantiko - pagpapakahulugan Sintatik - pagkakaayon Grapo-ponetiko - pag-uugnay/ pagbabaybay Goodman “psycholinguistic guessing game” - pagbasa - mambabasa ang puso ng pagbasa TEORYA NG ISKEMA - building blocks of cognition - interpret Rumelhart - di naintindihan = suliranin - context clue: iskimatang pangnilalaman Yule - kultura ng iskima TEORYANG INTERAKTIBO - Top-down + bottom-up METAKOGNITIBO NA PANANAW - depinisyon ang kontrol PROSESO NG PAGSULAT - multidimensyonal na proseso 1. Bago sumulat - nag-iisip ang manunulat ng: • pag-iisip ng paksa • paglikha ng ideya • • • • pangangalap ng impormasyon pagtukoy ng istratehiyang gagamitin pag-oorganisa ng mga datos pagbabalangkas 2. Habang sumusulat • pagsulat ng unang borador, hindi mawawala ang momentum sa pagsulat, huwag alalahanin ang mga mali • pagsasaayos ng panimula, katawan at pangwakas na talata 3. Pagkatapos sumulat • pagbasa ng unang borador • pagsuri sa pagkakaka-ugnay- ugnay ng mga pangungusap • pagsusuri sa pagkakaorganisa • pagsusuri sa mga pangunahing ideya na inilahad • pagtatanggal, pagpapalit ng ilang bahagi • pagsasaayos ng simula, katawan at wakas 4. Pagrerebisa ng sinulat • nilalaman • pagkabuo ng sulatin • wastong gamit ng mga salita • gramatika • ispeling • kombensyon ng pagkakasulat MGA URI NG SULATIN