Is There A Filipino Psychology?
●
●
Masasabi bang mayroong isang Sikolohiya ng mga Pilipino?
○ As many as there are tribes
○ PAG-IIPON ng mga DATOS at TEORYA para MAKABUO ng isang Sikolohiya ng mga
Pilipino
■ paghahanap ng mga PATTERN
● document study; content analysis
Kakulangan ng isang TEXTBOOK para sa Sikolohiyang Pilipino
○ What are the difficulties in attempting to write a book about Filipino Psychology?
■ KAKULANGAN ng mga PAG-AARAL na isinasagawa
●
kailangan GAMITIN ang mga METODO ng SP sa pag-unawa, otherwise, walang
PINAGKAIBA ito sa mga LIBRONG SINUSULAT ng mga DAYUHAN tungkol sa mga
Pilipino
■
EXPOSING DEFECTS without raising national INDIGNATION
●
Anu-ano ang mga katangian ng mga Pilipino na hindi maganda?
○ hindi maiiwasan ang pagpuna sa mga kamalian
■ bad enough that we assign NEGATIVE ATTRIBUTES to people, worse that we
GENERALIZE what is actually a LOCAL INCIDENCE
■
The term “PSYCHOLOGY OF
FILIPINOS”
implies the APPLICABILITY of behavioral
traits and characteristics to ALL the natives
Jose A. Samson (http://kulturangpop.blogspot.com):
“it is difficult (if not impossible) to discover psychological attributes that can be said to
be generically common between the Negritos and the Maranaos, or between the
Ilongots and the Badjaos”
■
mayroong mga PINAGKAIBA sa paniniwala/pag-uugali at pagkilos ang iba't ibang
NATIVES
●
should the peculiarities of the Kalingas, Ifugaos, Apayaos be the primary interest and
be highlighted in the study of Filipino Psychology?
●
Do all of these mean there is an absence of common behavioral traits among the Filipino
people?
●
Ano ang pinagkaiba ng Partikular at Unibersal? Ano ang mas mahalaga?
○
kailangan maging PANTAY ang pagbibigay ng IMPORTANSIYA sa PARTIKULAR at
UNIBERSAL
■
Unibersal: kailangan sa PAG-INTINDI mula sa SIYENTIPIKONG pananaw;
NOMOTHETIC
■
Partikular: kailangan para makita ang “PATTERNS” sa pagbuo ng unibersal
○
THERE WILL SURELY BE behavioral CHARACTERISTICS of Filipinos that are TRUE FOR
ALL natives
■
ang SP ay SIYENTIPIKONG SANGA sa loob ng disiplina ng Sikolohiya
●
○
How do we eliminate the problem of outlining universal characteristics among Filipinos?
■
○
NOMOTHETIC view: pinaniniwalaan ng SP
sampling, research, experimentation
Researchers must CAUTION themselves against “ATTRIBUTING to the WHOLE what is
actually only TRUE to a PART”
■
finding traits and behavioral CHARACTERISTICS truly REPRESENTATIVE of a GROUP
of PEOPLE; INVESTIGATING where it is TRUE for FILIPINOS as a WHOLE
● Anu-ano ang mga pagkakakilala natin sa ibang mga Pilipino?
● halimbawa ng mga pag-aaral:
○ Totoo bang kuripot ang mga Ilocano?
○ Matatapang nga ba ang mga Batangueño?
○ Nakakatakot ba talaga ang mga taga-Tondo?
○ Ang driver ba ay talagang sweet lover?
○ Tamad ba talaga mag-aral ang mga taga-KC?
○ Is absenteeism internally attributable to KC students? Or is it brought upon by
external factors?
■ Uncover the truth through scientific research
■ Correct misinformation and inaccurate self-perpetuating beliefs about how
people really are
Three Imprudences of a Scholar (Jose A. Samson)
Anu-ano ang mga maling bagay na maaring magawa ng isang mag-aaral kung ganoon ang kanyang
hinaharap sa pananaliksik?
1. “the researcher may easily make the mistake of assigning a trait generally found among all
Filipinos with the exception of the Tinguianes, and the Tinguianes will find this either flattering
or insulting”;
○
“lahat ng mga Pilipino ay ganito... pwera ang mga...”
■
kung negatibo, ayos lang
■
kung positibo, baka ikasama ng loob
2. “the scholar may, upon being constantly faced with exceptional groups, give up the whole study
in exasperation and for reasons of inconsistency”;
○
inconsistency: maaaring sabihin na walang ma-identify na commonalities among Filipinos
○
tinamad na lang dahil walang makitang patterns/commonalities
3. “the writer, may in a mood of irritation, eliminate the exceptional groups entirely and present us
with the psychology of the Filipino people, minus the Aetas, the Tagbanuas and the Apayaos”.
○
Pinaka-masaklap; isyu ng ethics
○
ano ang problema kung ganito ang mangyayari?
■
Misrepresentation ng pagkataong Pilipino
Threefold Division of Individual and Social Traits (Jose A. Samson)
1. Native
○ traits ROOTED in INDIGENOUS TRADITION, practice and mode of thinking
EX: paniniwala sa mga kababalaghan; animism
2. Dominantly Native but colored by foreign influences
○ traits INFLUENCED by foreign entities
EX: contemporary artists (bands: OPM); Filipino artists and musicians as a manifestation of
the fusion between the East and the West[?]
3. Dominantly Foreign-adapted characteristics or traits
○ the Elite; ACCULTURATED people
■ lantarang pagsunod sa kanluraning paraan ng pag-iisip
Common Incidence of Traits in the Tagalog Region
6.
7.
Outline ng pag-aaral na ginawang pag-aaral ni Samson
○ critikal na pag-iisip
Tendency to excuse oneself for the humbleness or poverty of one's abode
Tendency to “feel out of place”
○ hindi ba't natural lamang ang ganitong pakiradam sa paligid ng mga di kilalang tao?
■ Spotlight effect
○ nationwide prevalence[?]
○ manifestation of inferiority complex[?]
Inclination to admit to fault when no one offers criticism, but to feel slighted when another
points out the fault
○ How accurate?; Di ba't mas madalas ang pagpapalusot?
Propensity to give grandiose parties at the sacrifice of the family financial security
EX: fiesta; pangungutang sa tindahan para may maihanda sa bisita
○ manifestation of hospitality[?]
■ walang bahid ng pagmamayabang ang konsepto ng hospitality para sa mga Pilipino
○ collective orientation
Offering of best delicacies to visitors and, at the same time, of denying the same delicacies to
the children of the home
○ nakalaan talaga ang mga masasarap para sa bisita
○ desire to gain recognition through offering and giving[?]
Filipino Time
Mañana habit
●
makikita ang pagiging pesimismo ng oryentasyon ng manunulat
●
1.
2.
3.
4.
5.
A Comment on Supposed Filipino Traits
●
Attributing to whole what is only true to the part
○ excusing one's abode and undertaking extravagant feasts are not characteristic of the
Kalinga's and Bontoc natives[?]
○
○
○
○
Filipino's as monogamous
■ southern cultures accept polygamy as natural
EX: muslim communities
Filipino's are easy to befriend
■ Ilongot's of the Sierra Madre and the Negrito's are difficult tribes to befriend
Katamaran ng mga Pilipino
■ Rizal
EX: ifugao women carrying loads of goods over mountains to sell at the barrios
Ang manggagayang Pilipino
■ we do have our own products
EX: bakya, paltik, tricycle
Batayan ng SP sa Kultura at Kasaysayan
●
●
●
Ano ang maaaring maging basehan ng pagkakaroon ng sariling Sikolohiya ng mga Pilipino?
Saan natin makikita ang mga ebidensiya para sa pagkataong Pilipino?
○ Kultura
EX: sining, musika, kasaysayan, kasabihan, pag-uugali, etc...
Sikolohiyang Pilipino vs Sikolohiya ng mga Pilipino
○ MAKIKITA kung papaano TINITINGNAN mula sa PANANAW ng Sikolohiyang Pilipino ang
Sikolohiya ng mga Pilipino
Batayan sa Kinagisnang Sikolohiya
1.
KAALAMANG SIKOLOHIKAL ng mga babaylan at catalonan
○
BABAYLAN = mga unang sikolohistang Pilipino
maaari bang tingnan ang mga babaylan at katalonan bilang katutubong sikolohista?
■ nagmumula sa paniniwalang MAYROON NG SIKOLOHIYA SA PILIPINAS (at sa ibang
kultura) bago pa ito maging isang agham
2. Ang Sikolohiya sa literaturang Pilipino
○ PASALITA o PASULAT
■ salawikain; kuwentong bayan; alamat at epiko
■ paano ito makikita?
● ano ang sinasabi ng mga kuwento?
EX: alamat ni malakas at maganda
○ talaga bang KATUTUBONG ALAMAT ito? O REDIFINITION at TOKEN utilization
ng mga Espanyol?
EX: Juan Tamad
○ ang pagkakaroon ng ganitong PIGURA na kumakatawan sa mga Pilipino (Uncle
■
Sam) ang maaaring dahilan ng PATULOY na PANINIWALA sa KATAMARAN ng
mga PILIPINO
3. Mga kaugaliang minana ng mga Pilipino
○ child-rearing practices
■ pamamalo; MATAAS sa pag-AARUGA, MABABA sa INDEPENDENCE training
○ paniniwala at ugali ng mga Pilipino
■ anu-ano ang mga pamahiin na mayroon tayo?
Makikita ang PATULOY NA PANINIWALA sa mga ito kahit sa kasalukuyang
panahon
pagtutunguhan sa isa't isa; PAKIKISAMA
●
○
Batayan sa Tao at sa Kanyang Diwa
●
Dito NAGSASAMA ang Sikolohiyang Pilipino at ang Sikolohiya sa Pilipinas
●
binibigyang DIIN na ang tao ay may MATERYAL at IMATERYAL na ASPETO
○ sa papaanong paraan nagsama ang Sikolohiyang Pilipino at Sikolohiya sa Pilipinas?
■ FUSION of western PHILOSOPHICAL approach to Psychology
● mga tradisyon sa sikolohiya (philosophical; scientific; ethno-psychology; psychomedical)
Batayan sa Panahon ng Pagbabagong-Isip
●
Renaissance period
○ PAGBIBIGAY ng SIKOILOHIKAL KAHULUGAN sa pumapailalim na ibig sabihin ng mga
akda nila Rizal at mga gawa nila Luna
EX: Noli, Spolarium
■ sikolohikal na interpretasyon sa panitikan; tinitingnan mula sa sikolohikal na
perspektibo
Assignment: maghanap ng isang artist at isa o ilan sa kanyang mga gawa. Subukang sagutin ang mga sumusunod:
-ano ang subject ng painting/artwrk?/ano ang dinedepict nito?
-magbigay ng interpretasyon tungkol sa artwork na napili
-ano ang mga problemang hinaharap ng may akda
-without knowing the artist's character&background, ano ang
maaaring tumatakbo sa isip ng artist nang ginagawa ang artwork
-ano ang maaaring ipinapahatid ng artist through this artwork
Batayan sa Panahon ng Pagpapahalaga sa Kilos at Kakayahan ng Tao
●
INFLUENCED by the western RATIONALIZED PERSPECTIVE in Psychology; LOGICAL
POSITIVISTS; EXPERIMENTATION
○
●
SUMASABAY ang pagsulong ng SIKOLOHIYA SA
PILIPINAS sa kalagayan ng
PANDAIGDIGANG Sikolohiya
Augusto Alonzo: unang nakatapos ng master's degree in psychology sa UP
○ dissertation: EXPERIMENTAL; paggabay ng mga kamay sa dagang nasa liku-likong daan;
learning; BEHAVIORIST ORIENTATION
●
pagpapahalaga sa KILOS at GAWA ng mga tao; BEHAVIORISM
○ different perspectives in psychology (behaviorism, cognitive, psychoanalytic. social
learning)
Batayan sa Panahon ng Pagpapahalaga sa Suliranin ng Lipunan
●
●
Experimental/objective Psychology (positivism) vs Psychology that is SOCIALLY USEFUL
(critical social scientists)
Aldaba-Lim (1938 – 1969):
○
dapat LUMABAS ang mga sikolohista sa KAGINHAWAHAN ng mga LABORATORYO at
pagsasagawa ng mga PAG-AARAL na WALANG social SIGNIFICANCE
○
pumili ng mga paksang may KABULUHAN sa mga tao
○
GAMITIN ang PAGKASANAY sa pananaliksik at pag-aaral sa mga tao para MAKABUO ng
mas MABUTING DAIGDIG
■ significance of the study
Batayan sa Wika, Kultura at Pananaw ng Pilipino
●
Enriquez:
○ mahalaga na sa SARILING WIKA GAWIN ang mga PAG-AARAL para hindi maiba ang ibig
sabihin
○ maarin ding gamitin ang PAG-IIBA ng WIKANG gamit sa pag-aaral para ma-test ang
RELIABILITY (consistency) at VALIDITY (tama ang sinusukat) ng mga resulta; a form of
TRIANGULATION
●
mahalaga na BALIK-ARALIN ang mga pananaliksik na NAISAGAWA ng mga DAYUHAN
○ tama ba ang kanilang interpretasyon?
Activity: Mag-iisip ang bawat tao ng salitang ingels na mahirap i-translate sa Filipino. Babanggitin ni A ang kanyang
salita, at i-ta-translate ito ni B sa Filipino. Pagkatapos ay si B naman ang magbibigay ng kanyang napiling salita.
○
MAYAMAN sa IMPORMASYONG makapagbibigay ng LINAW AT LIWANAG sa
KATAUHAN ng Pilipino ang WIKA ng Pilipinas, kung PAPAANO ito GINAGAMIT, at ang
EBOLUSYON nito sa KASAYSAYAN ng Pilipinas
Kailangan ba ng Sikolohiyang Pilipino ng Sarili nitong Kasaysayan?
●
“Ang sikolohiya ay bago lamang sa kamalayan ng mga Pilipino” - western psychologists
○ bago sa atin ang sikolohiyang bunga ng oryentasyong dayuhan
■ sikolohiya bilang agham
○ sikolohiya ng mga babaylan/katutubo