FILPINO 301 Mga Napapanahong Isyung Lokal at Nasyonal • Korapsyon • Konsepto ng “Bayani” • Kalagayan ng serbisyong pabahay, pangkalusugan, transportasyon, edukasyon atbp. • Bagyo, baha, polusyon, mabilis na urbanisasyon, malawakang pag(ka)wasak ng/sa kalikasan, climate change atbp. • Kultural/politikal/lingguwistikong/ekonomikong dislokasyon/displacement/marhinalisasyon ng mga lumad at iba pang katutubong pangkat/pambansang minorya, mga maralitang tagalungsod (urban poor), manggagawang kontraktwal, magsasaka, tindero/a, tsuper ng dyip at traysikel, kabataang manggagawa, outof-school youth, migrante atbp. sa panahon/bunsod ng globalisasyon • Kahirapan, malnutrisyon, (kawalan ng) seguridad sa pagkain. Mga Tiyak na Sitwasyong Pangkomunikasyon DOCTRINA CHRISTIANA- Pinaka matandang libro nailambag sa pilipinas. ILUSTRADOS- Natuto sa salitang kastila. Ex. Jose Rizal. BIAK NA BATO- Unang konstitusyon ng pilipinas, ito ay sinulat sa tagalog. UNIBERSIDAD NG SANTO TOMAS- Unang unibersidad sa pilipinas. TREATY OF PARIS- Ang usapang pag benta sa pilipinas ng kastila at amerikano. 20 M DOLYAR- Ang binayad ng amerikano sa kastila sa pag benta sa pilipinas. Amerikano THOMASITES- Guro na mga sundalo. - Tawag sa sasakyan ng mga amerikanong sundalo. ENGLISH ALPHABET UNIVERSITY OF THE PHILIPINES- Dating tintatawag na unibersidad ng santo tomas. =Forum, Lektyur, Seminar =Worksyap =Symposium at Kumperensya =Roundtable at Small Group Discussion =Kondukt ng Pulong/Miting/Asembliya =Pasalitang Pag-uulat sa Maliit at Malaking Pangkat =Programa sa Radyo at Telebisyon =Video Conferencing =Komunikasyon sa Social Media Komonwelt Malikhaing Paglalahad sa Kasaysayang ng Wikang Pambansa Hapon Katutubo Na buo ang unang konstitusyon ng pilipinas. KASTILA, INGLES, TAGALOG- Ang wika nung komonwelt. THOMASITES AT FILIPINO- Ang mga guro. ENGLISH AT TAGALOG- Ang alpabeto ng panahong komonwelt. ABACADA- Alpabeto ng mga hapon. BAYBAYIN- Writing System. -Mortal na kaaway ng hapon ang mga amerikano kaya pinag bawal ang pag gamit ng ingles. BABAYLAN- Katutubo noon/ Elders NIHONGGO- Wika ng hapon. MOHENDRA INDIGINA- May karapatan ang mga babae na mamuno ng isang barangay. Sulyap sa kasaysayan ng Wikang Pambansa Ayon kay Dayag at del Rosario (2016) LAGUNA COPPERPLATE- Pinaka matandang sulat na may sulat politico. HENRY JONES FORD SILABARES- Unang alpabeto ng Filipino. ABECEDARIO- Alpabeto ng mga kastila. - Inulat na “gaya ng makikita, ang gobyerno ay gumastos ng milyon-milyon para maisulong ang paggamit ng Ingles upang mabisang mapalitan nito ang Espanyol at mga dayalek sa mga ordinaryong usapan, at ang Ingles ang sinasalita ay kay hirap makilala na Ingles na nga.” PARI- Guro noon kapantay ng mga governor ng Espanya. PROPESOR NELSON AT CEAN FANSLER (1923) -May sariling pamahalaan at alpabeto. Espanyol CEBU- Pinaka matandang lungsod ng pilipinas. May katulad na obserbasyon kay Henry Jones Ford. Kumuha ng mataas na edukasyon ngunit nahihirapan sa paggamit ng Ingles. Ayon sa surbey na ginawa nina NAJEEB MITRI SALEEBY at ng EDUCATIONAL SURVEY COMMISION na pinamunuan ni DR. PAUL MONROE, ang kakayahan makaintindi ng mga kabataang Pilipino ay mahirap tayahin kung ito ba ay hindi nila malilimutan paglabas ng paaralan. Sa madaling salita, kahit na napakahusay ng maaring pagtuturo sa wikang Ingles ay hindi pa rin ito magiging wikang panlahat dahil ang mga Pilipino ay may kani-kaniyang wikang bernakular na nananatiling ginagamit sa kanilang mga tahanan at sa iba pang araw-araw na gawain. Iginnit din ni SALEBBEY na makabubuti kung magkakaroon ng isang Ama ng pambansang wikang hango sa barilrila katutubong wika nang sa gayun ay maging Malaya at mas epektibo ang paraan ng edukasyon ng buong bansa. dumating na ang panahon upang magkaroon tayo ng isang wikang pambansa. Ang suliranin ay gusto ng mga Ilokano na Ilokano ang wikang pambansa; ang mga Tagalog, Tagalog; ang mga Bisaya, Bisaya. Ako ay Tagalog. Kung sasabihin ng mga dalubhasa sa iba't ibang wikang Pilipino na Mangyan ang katutubong wikang pinakamainam gamitin, Mangyan ang tatangkilikin ko higit sa ibang wika. Tagalog ang ginagamit namin sa pamilya. Pero handa akong mag-aral ng Ilokano, Bisaya o anupamang ibang katutubong wika para lamang magkaroon tayo ng wikang ginagamit ng lahat. Gumawa ng Abacada Wikang Pambansa Ni: Manuel L. Quezon Hindi ko nais na Kastila o Ingles ang maging wika ng pamahalaan. Kailangang magkaroon ng sariling wika ang Pilipinas, isang wikang nakabatay sa isa sa mga katutubong wika. Nagmula ang karamihan ng mga suliranin o pagkukulang na kasalukuyang nararanasan dito sa kawalan ng ating sariling wikang pambansa. Ang pagnanais gayahin ang lahat ng kilos banyaga kahit hindi alam kung ito'y mabuti o masama ay dahil sa isang kahinaan—ang kakulangan ng isang tunay na pambansang kamalayan. Hindi maaaring magkaroon ng pambansang kamalayan kung saan walang wikang ginagamit ng lahat. Naunawaan ko lamang kung gaano kahirap ang kakulangan ng wikang pambansa noong naging Pangulo ako. Ako ang Pangulo ng Pilipinas; ako ang kumakatawan sa bayang Pilipinas at sa mga Pilipino. Ngunit kapag ako'y naglalakbay sa mga lalawigan at kinakausap ang aking mga kapwa mamamayan, kailangan ko ng tagapagsalin. Nakahihiya, hindi ba? Sang-ayon ako sa patuloy na pagtuturo sa Ingles sa mga paaralan at itataguyod ko rin ang pagpapatuloy ng Kastila. Subalit Iminungkahi ni LOPE K. SANTOS na isa sa mga wikang ginamit ang nararapat na maging wikang pambansa. Ang panukala ay sinusugan naman ni Pang. Manuel L. Quezon na siyang pangulo ng pamahalaang Komonwelt ng Pilipinas. Nakasaad ang probisyong pangwika Artikulo XIV seksiyon 3 ng Saligang Batas ng 1935. Nilikha ng Batasang Pambansa ang Batas Komonwelt Blg. 184 na nagsasaad ng opisyal na paglikha sa Surian ng Wikang Pambansa noong ika13 ng Nobyembre 1936. Ang tungkulin nito ay magsagawa ng pananaliksik. Gabay, at alituntunin na magiging batayan sa pagpili ng Wikang Pambansa ng Pilipinas. Napili nila ang Tagalog bilang batayan ng wikang tatawaging Wikang Pambansa. Noong Desyembre 30, 1937 ay iprinoklama ni Manuel L. Quezon na ang wikang Tagalog ang batayan ng Wikang Pambansa base sa rekomentasyon ng Surianng Wikang Pambansa sa bisa ng kautusang Tagapagpaganap blg.134 Pamantayan =wika ng sentro ng pamahalaan =wika ng sentro ng edukasyon =wika ng sentro ng kalakalan =wika ng nakararami at pinakadakilang nasusulat sa panitikan. Pampubliko at pribado Noong Agosto 13, 1959 - pinalitan ang tawag sa wikang pambansa . Mula Tagalog ay naging Pilipino sa Bisa ng kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na ipinalabas ni Jose E. Romero, Kalihim ng Edukasyon noon. Taong 1972 (Ferdinand Marcos)mainitaang pagtatalo sa kumbensyong konstitusyunal kaugnay sa usaping pangwika. Saligang batas ng 1973, Artikulo XV, Seksiyon 3 blg. 2 - Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng mga hakbang na magpapaunlad at pormal an mapagtibay sa isang panlahat na Wikang Pambansang kikilalaning “ FILIPINO” Saligang Batas 1987 Nakasaad sa Artikulo XIV,Seksiyon 6. Ang wikang pambansa ng pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umuiral ng mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika. Ang wikang Pambansa at Edukasyon Isinaad sa Artikulo XIV.Sek blg. 3 ng Konstitusyon ng 1935 na: “…hangga’t hindi pinagtibay ng batas Inglish at Kastila ang magpapatuloy bilang mga wikang opisyal. Batay sa kasaysayan ng wikang pambansa,sa mga panahong ito at Tagalog ang Wikang Pambansa ngunit hindi wikang opisyal. Wikang Opisyal-itinadhana ng batas na maging wika sa opisyal na talastasan ng pamahalaan. Ibig sabihin, ito ang wikang gagamitin ng anumang uri ng komunikasyon, lalo na sa iyong pagsulat, sa loob at labas ng alinmang sangay o ahensiya ng gobyerno. Mga Batayan ng Pagturo ng wikang Pambansa BE Circular No. 71, s. 1939- Ipinag-utos nang noo’y kalihim Jorge Bacobo ng paturuang bayan na gamitin ang mga katututbong diyalekto bilang mga pantulong nawikang panturo sa primary simula taong panuruan 1939-1940. Kautusang tagapagtanggap blg. 263Noong Abril 1, 1940 ay nilagdan ng Pangulong Quezon ang kautusan at dito’y ipinag-utos ang pagtuturo ng wikang pambansa sa lahat ng paaralan. Pampubliko at pribado- TagalogEnglish Vocabulary at Ang Balarila ng wikang Pambansa. Bulitin blg. 26, s. 1940 -naglalaman ng pagmumungkahing magsamang isang pitak o seksyon sa Wikang Pambansa sa lahat ng pahayagan ng pampaaralan upang mapasigla ang Wikang Pambansa sa Mataas na paaralan. Executive order No. 10- Noong Nobyembre 30 1943, (Jose P Laurel) nagsasaad na ang wikang pambansa ay ituturo sa lahat ng mataas na paaralang pampubliko at pampribado, kolehiyo at unibersidad. 1944-1945 ayon kay Bernabe 1987 sa Boras Vega 2010 Memurandum Pangkagawaran blg. 6. s, 1945 - Ipinalabas ng kagawaran ng Edukasyon na nagtatakda ng tentatibong kurikulom sa elementarya. 15 minuto sa primary. 30 minuto sa intermedya. Kautusang Pangkagawaran blg. 25 Hunyo 19,1974, ang kagawaran ng Edukasyon at Kultura ay naglagda sa pamamagitan ng kautusang Pangkagawaran blg. 25. s, 1974 ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng paatakarang Edukasyong Bilingguwal. Ayon sa panuntunang ito: Hiwalay na paggamit ng Pilipino at Ingles bilang panturo sa mga tiyak na asignatura at arabic kung maaari. Kautusang Pangkagawaran blg. 50 s, 1975 1979-1980- isasama sa kurikulom ang kahat ng mga institusyong tersiyarya ang anim (6) na yunit ng Pilipino. Kautusang Pangkagawaran blg. 52 s, 1975- Filipino at Ingles ay gagamiting mga midyum sa pagtuturo.(Bilingguwal) CHED MEMORANDUM ORDER (CMO) No. 59, s. 1996 - Sa animnapu’t tatlong (63) minimum na kahingian ng GENARAL EDUCATION CURRICULUM, siyam na (9) an yunit ang inilaan sa Filipino at siyam (9) din sa Ingles. CMO No.04, s. 1997 - Siyam (9) na yunit ng Filipinoang kukunin sa programang Humanities, social science at communication. (HUSOCOM) at anim (6) naman sa di-HUSOCOM. Kautusang Pangkagawaran blg. 60. s, 2008 - FILIPINO AT Ingles ang mananatiling mga wika sa pagtuturo at mga lokal na wika ay gagamitin. Pormal na edukasyon at alternatibong sistema ng pagturo. Kautusang Pangkagawaran blg. 74. s, 2009 - institutionalizing Mother Tongue- Based Multiligual Education (MTBMLE). SA KAUTUSANG ITO. UNANG WIKA ang gagamiting wikang panturo para sa pangunahing literasya The Philippine government is also (slowly) putting its efforts in preserving Baybayin and helping the younger generation to become more aware of it. The Baybayin Bill , also known as National Script Act of 2011, was refiled through Senate Bill 433 in 2016 which further aims the following under Section 4. “Promoting of Baybayin as the National Writing System of the Philippines”: A) requiring all manufacturers of locally produced processed food products to inscribe Baybayin scripts and their translation on their labels/containers B) mandating LGUs to incorporate appropriate Baybayin script in signage for street names, public buildings/facilities and other public services buildings. C) requiring newspapers and magazine to publishers to include a Baybayin translation of their official name D) disseminate knowledge and information about Baybayin script through appropriate government agency by giving reading materials in all levels of public and private educational institutions and even in all public and private agencies and offices and to conduct training for staff that will handle such documents.