Yakuniy nazorat savollari
1. Davlatning paydo bo’lishi bo’yicha qanday nazariyalar bor?
2. Davlat nima?
3. N.Makiavelli jamiyat va davlat terminlarini bir-biridan ajratish uchun qaysi termini joriy
etdi?
4. Davlatning umumiy belgilari?
5. Davlatning qanday funksiyalari bor?
6. Ichki funksiyaga nimalar kiradi?
7. Tashqi funksiyalrga nimalar kiradi?
8. Sharl Monteskyening davlat faoliyati funksiyalarini ajratish haqidagi qaysi g’oyasi
mavjud?
9. Davlat shakli qanday unsurlarni o’z ichiga oladi?
10. Davlat boshqaruv shakiga ko’ra qanday turlarga ajratiladi?
11. Monarxiyaning o’ziga xosligi nimada?
12. Mutlaq monarxiya hozirda qaysi davlatlarda saqlanib qolgan?
13. Cheklangan monarxiya aysi davlatlarda amal qiladi?
14. Cheklangan monarxiyada monarx konstitutsiyani o’zgartira oladimi?
15. Cheklangan monarxiyaning asoiy belgilariga nimalar kiradi?
16. Cheklangan monarxiyada hukumat kimning oldida hisobot beradi?
17. Dualistik monarxiya belgilari?
18. Teokratik monarxiyaning o’ziga xos xususiyatlari nima?
19. Respublika shaklining umumiy belgilari?
20. Parlamentar respublikaning belgilari?
21. Prezidentlik respublikasining belgilari?
22. Parlamentar respublika qaysi mamlakatlarda mavjud?
23. Fransiyda respublika boshqaruvining qanday shakli mavjud?
24. Shveytsariyada davlat bosharuvining qanday shakli amal qiladi?
25. Bir palatali parlament qaysi davlatlarda bor?
26. Ikki palatali parlament qaysi davlatlarda bor?
27. Parlamentning funksiyalari?
28. Hukumat qanday organ?
29. Prezident saylovchilar kollegiyasi tomonidan saylanishi tizmi qaysi davlatlarda bor?
30. Prezident parlament tomonidan saylanadimi?
31. Saylovchilar kollegiyasi Italiya,Germaniya va Hindistonda qanday tartibda tashkil
etiladi?
32. Unitar davlat nima?
33. Federativ davlat nima?
34. Konfederativ davlat nima?
35. O’zbekiston ma’muriy hududiy tuzilishiga ko’ra qanday davlat?
36. O’zbekistonda hukumat qanday tartibda tuziladi?
37. O’zbekistonda inson huquqlari bo’yicha ombudsman kim?
38. O’zbekiston Parlamenti qaysi palatalardan iborat?
39. O’zbekiston Parlamenti palatalaridagi orinlar soni qancha?
40. O’zbekiston Respublikasi Presidentining saylanish tartibi qanday?
41. Siyosiy jarayonlar nima?
42. Jarayon so’zi qayerdan olingan?
43. Siyosiy jarayonlarni to’xtatib qo’yish mumkinmi?
44. Siyosiy jarayonlardan bir guruh yoki shaxs o’z manfaatlari yo’lida foydalanishi
mumkinmi?
45. Siyosiy munosababtlar nima?
46. Siyosiy munosabatlar va jarayonlarga nima ta’sir etadi?
47. Siyosiy institutlarga nimalar kiradi?
48. Har bir davlatning siyosiy jarayonlari nimasi bilan farq qiladi?
49. Globalizatsiya sharoitida siyosiy jarayonlarga xos umumiy jihatlar?
50. Siyosiy jarayonlar tarkibiga nimalar kiradi?
51. Qaysi hollarda siyosiy jarayonlar faol bo’ladi?
52. Qanday holatda siyosiy jarayonlar sust bo’ladi?
53. Siyosat subyektlari qanday vazifani bajaradi?
54. Siyosiy muammolarni hal qilishda asosiy kuch nima?
55. Siyosiy jarayonlar o’z harakteriga ko’ra qanday guruhlarga ajratiladi?
56. Umumiy siyosiy jarayonlar nimani anglatadi?
57. Umumiy siyosiy jarayonlar qanday shakllarda amalga oshiriladi?
58. Evolyutsion yo’l deganda nima tushuniladi?
59. Revolyutsion yo’l deganda nima tushuniladi?
60. Siyosiy inqirozga xos bo’lgan xususiyat ko’rinadi?
61. Xususiy siyosiy jarayonlar tarkibiy elementlari?
62. Xususiy siyosiy jarayonlar qanday vaziyatda paydo bo’ladi?
63. Xususiy siyosiy jarayonlarning paydo bo’lishiga misol keltiring?
64. Xususiy siyosiy jarayonlarning obyektlari?
65. Xususiy siyosiy jarayonlar qanday muammolar tufayli vujudga keladi?
66. Xususiy siyosiy jarayonlarni ko’lamiga ko’ra qanday turlarga ajratish mumkin?
67. Davlat va jamiyat munosabatlariga ko’ra xususiy siyosiy jarayonlar nechiga
bo’linadi?
68. Beqaror siyosiy jarayonlar qachon yuz beradi?
69. Siyosiy jarayonning mavjudligining 3 ta tartibi bor, bular qaysilar?
70. Turg’unlik tartibi nima?
71. Rivojlanish tartibi nima?
72. Inqiroz tartibi nima?
73. Siyosiy jarayonlar turlari?
74. O’tish davri mamlakatlarida siyosiy tizim muvozanatini ta’minlash uslublari
qaysilar?
75. Siyosiy jarayonlarni qabul qilish jarayoni necha bosqichda amalga oshadi?
76. Qarorlarni qabul qilish bosqichida qanday usllardan foydalaniladi?
77. Siyosiy ishtirokning qanday turlarini bilasiz?
78. Siyosatni amalga oshirish uchun nimalar doimo zarur?
79. Siyosiy subyektlarning siyosiy faoliyati qanday turlarga bo’linadi?
80. Siyosiy jarayonlar dinamikasi nimani anglatadi?
81. Sinfiy tabiatiga ko’ra partiyalarning qanday turlari mavjud ?
82. Davlat tuzulishi shakliga munosabatiga ko’ra partiyalar qanday tavsiflanadi ?
83. Faoliyat davomida partiyalarning bir-biri bilan o’zaro munosabatga kirishi nimani
anglatadi?
84. Partiyaviy tizimlar miqdoriy (son) tipologiyasiga muvofiq qanday tizimlarga
ajratiladi ?
85. Qaysi davlatlarda bir partiyaviy tizimlar mavjud ?
86. Demokratlar va Respublikachilar qaysi davlatga xos bolgan partiyalar hisoblanadi?
87. Italiya, Belgiya, Gollandiya, Frantsiya, Avstriya va Avstraliya davlatlarida qanday
partiyaviy tizim amal qiladi?
88. Prezident va parlament saylovlari arafasida “o’ng” va “so’l” kuchlar bloklari
shakllanishini qaysi davlatda ko’rish mumkin ?
89. Partiyaviy tizimlarda dominatsiya tushunchasi nimani anglatadi?
90. Partiyaviy dominatsiya tizimi qaysi davlatlarda mavjud?
91. Partiyalarning asosiy vazifasi nima ?
92. Hozirgi kunda O’zbekistonda nechta va qanday partiyalar faoliyat olib bormoqda ?
93. O’zbekistonda 1991-yil 1-noyabrda tashkil etilib 1994 yil 1 noyabrda II syezdi
bo’lib o’tgan partiya ?
94. O’zLiDeP aholining qaysi qatlamlari huquqlarini himoya qiladi ?
95. O’zXDP ning matbuot organ(lar)i qaysilar?
96. O’zbekistonda qaysi partiya 1995-yilda tashkil topgan va o’zining tarkibiga fantexnika ziyolilari, davlat muassasalari ishchilarini qamrab olgan?
97. O’zbekistondagi qaysi siyosiy partiya o’z oldiga quyidagi maqsadlarini qoygan:
kuchli ijtimoiy-huquqiy davlat barpo etish, adolatli fuqarolik jamiyatini yaratish,
ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyoti rivojlanishiga ta’sir qilish, jamiyatda
ijtimoiy adolat prinsiplarini, inson huquq va erkinliklarini mustahkamlash.
98. “Milliy tiklanish” Demokratik partiyasi tashkil topgan sana?
99. Kichik biznes vakillari va xususiy tadbirkorlar, fermerlar, moddiy va intelektual
mulk egalari va hamda o’rta sinfni tashkil etuvchilar qaysi partiyaning a’zolari
hisoblanadi?
100. Partiya so’zi qanday ma’noni anglatadi?
101. Siyosatshunoslarning fikriga ko’ra partiyalar qaysi davrda vujudga kelgan.
102. Hozirgi kunda aksariyat mamlakatlarda qanday partiyaviy tizimlar mavjud?
103. Har qanday partiyaning asosiy maqsadi nima?
104. Partiyalar ijtimoiy harakatlardan qaysi jihati bilan farq qiladi?
105. Siyosiy partiyalarga xos bo’lgan asosiy belgilar?
106. Partiyalar haqidagi ilk tasavvurlar qaysi siyosiy arboblarning nomi bilan
bog’liq?
107. Dastlabki siyosiy partiyalar qayerda paydo bo’lgan?
108. M.Veber taklif qilgan bo’linishga ko’ra, partiyalar shakllanishining uchta
bosqichini ajratib ko’rsatadi. Ular qaysilar?
109. M.Veber taklif qilgan bo’linish bosqichlarini qaysi partiyalar to’laligicha bosib
o’tgan?
110. Partiya tuzilmasi (strukturasi) nimalardan iborat?
111. Partiyalar paydo bo’lishiga turtki bergan asosiy sabablar nima?
112. Siyosiy partiyaga tarifining asosidagi 4 ta mezonni bayon qiling.
113. Siyosiy partiyalarning funksiyalarini sanab o’ting.
114. Siyosiy rekrutlash nima?
115. Qadimgi Gretsiyada dastlab qaysi partiyalar vujudga kelgan.
116. Siyosiy partiyalar faoliyatining muxim yo’nalishlari nimalardan iborat ?
117. Fransuz siyosatshunosi M.Dyuverje nazariyasiga ko’ra partiyalar tipologoyasi?
118. Partiyaning ichki faoliyatiga nimalar kiradi?
119. O’zbekistan Respublikasi Oliy Majlisida siyosiy partiyalar vazni (o’rinlar
taqsimoti, 2019 y. dekabrdagi saylovlar natijasiga ko’ra) qanday?
120. Butun jamiyatni jipslashtiruvchi, ijtimoiy tartiblarni saqlab qolish va
mustaxkamlash uchun har qanday vositalarni qo’llovchi hukmdor qanday
nomlanadi?
121. “Tarix qahramon, diniy shaxs ijodining mahsuli…” ta’limoti aks etgan liderning
Volyuntaristik nazariyasini kimlar yaratgan?
122. F.Nitshening siyosiy liderlik nazariyasi bo’yicha ishlab chiqqan paradigmalariga
nimalar kiradi?
123. Xarizmatik liderlik nima?
124. M.Veberning fikricha liderlikning qaysi turi inqiroz davrida jamiyatni
yangilashning muhim harakatlantiruvchisi hisoblanadi?
125. O’z qo’l ostidagilarga munosabatiga ko’ra liderlik qanday turlarga bo’linadi?
126. Liderlik ko’lamiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
127. Siyosiy liderlikning konservator, reformator va inqilobchi turlarini qaysi
politolog alohida ajratib tasniflab chiqqan?
128. O’zining g’oya va rejalarini chiroyli qilib ko’rsatish, fuqarolarni ularning
afzalligiga ishontiruvchi, bu g’oyalarni sotib olishga jalb etuvchi lider kim deb
ataladi?
129. Siyosiy liderning funksiyalariga nimalar kiradi?
130. Siyosiy liderning amaliy xislatlariga nimalar kiradi?
131. “Rahbar 3 masalada qatiy bo’lishi kerak, Shunga amal qilgan boshliqning
rahbarlik faoliyati boqiy bo’ladi” –degan fikr muallifi kim?
132. Akademik Ibrohim Mo’minov aytgan boshliq o’zining rahbarlik faoliyatida
qaysi masalalarda qat’iy bo’lish kerakligini ta’kidlagan?
133. Diniy mafkura amal qiladigan mamlakatlarda siyosiy liderlikning kadrlar
tayyorlash tizimining qaysi turi mavjud bo’ladi?
134. “Siyosiy rejim tarixiy xalq an’analarida va demokratik tartiblarida o’z-o’zini
oqlay olmaganida, u buni xarizmatik liderning alohida xususiyatlaridan izlashga
harakat qiladi, bunda liderlarning qobilyatlari haddan tashqari bo’rtirib
yuboriladi”. Mazkur band liderning qaysi fuksiyasiga xos?
135. XX asr o’rtalarida AQSHda Qora tanli aholi manfaatlarini himoya qilish uchun
kurashgan shaxs kim?
136. “Siyosat – ham mayl, ham kasb sifatida” maqola muallifi kim?
137. Siyosiy liderlik tabiatini tushuntirish, va uni bir xilda izohlashga uringan
psixoanalitika nazariyasi muallifi kim?
138. E.Fromm va T.Adorno tomonidan izohlanishicha avtoritar shaxs mazoxistik
xususiyatga ham ega bo’ladi, bu xususiyatning mazmuni nimadan iborat?
139. Avtoritar shaxsning sadizm xususiyati nima?
140. Lider- muayyan vaziyat maxsulidir. Aynan vujudga kelgan muayyan vaziyatlar
siyosiy liderlarni tanlab oladi va uning hulq atvorini belgilaydi. Mazkur fikr qaysi
ta’limotga tegishli?
141. Qaysi ta’limot liderlik, rahbar va tarafdorlar o’rtasidagi maxsus munosabatlar
sifatida qaraladi?
142. Jamiyat taraqqiyotining asosiy manbalaridan biri tashabbuskorlik va noyob
shaxslar tomonidan qilingan yangiliklar va kashfiyotlar bo’lib, hayotning asosiy
qonunlaridan biri lider, yo’lboshchilarga izdoshlarining taqlid qilishidir degan
g’oyani kim izohlab beradi?
143. Liderlik va yo’lboshchilik tabiatini tushuntirib berishga urinilgan : o’tkir
zakovat, fahm-farosat, temir iroda, qaynoq energiya, yuksak tashkilotchilik
qobilyatlari, bilimdonlik va ma’suliyatni o’ziga olish kabi xususiyatlar aks etgan
nazariya bu - …?
144. Sublimasiya, boshqa holatga o’tish jarayonida ijodiy faoliyatga, siyosiy
liderlikka intilish sifatida namoyon bo’lib, kishilarda raxbarlik lavozimini
egallashda subyektiv – kompensatorlik vazifasini bajaradi. Mazkur fikr kimga
tegishli?
145. Qaysi ta’limot siyosiy liderning individual xususiyatlarini rad etmaydi, lekin
ularni mutlaqlashtirishni ha, noo’rin deb hisoblaydi va siyosiy liderni muayyan
siyosiy vaziyatlar hosilasi sifatida qaraydi?
146. Siyosiy elita atamasining zamonaviy talqini kimlar tomonidan kiritilgan?
147. Qaysi siyosatshunos siyosiy elitani «yopiq sinif» deb ataydi?
148. Siyosatshunos Pareto siyosatshunoslik faniga qaysi tushunchani kiritgan?
149. Siyosiy elita hokimiyat funksiyalarining hajmi asosida qanday darajalarga
bo`linadi?
150. O`rta darajadagi siyisiy elitalar tarkibiga kimlar kiradi.
151. Quyi darajadagi siyisiy elitalarga kimlar kiradi.
152. Oligarxiyaning temir qonunini kim yaratdi?
153. Oliy darajadagi siyisiy elitalar tarkibiga kimlar kiradi?
154. Ta`sir doirasi keng va butun jamiyatni o`ziga qamrab oladigan siyosiy elita bu …?
155. Makiavelistik oqim namoyondalaridan kimlarni bilasiz?
156. Makiavelistik namoyandalar qaysi oqimga tegishli?
157. Qaysi model ko`plab elitalar mavjudligi va elitalar o`rtasida raqobatni o`z
nazoratida tutadi?
158. Makiavelistik oqim namoyondalarnning birining fikriga ko`ra qaysi tendensiya
beqaror vaziyat va siyosiy krizislarga olib keladi?
159. Liberalizm qaysi asrlardan boshlab shakillangan?
160. ,, Fuqrolik jamiyati - bu doimiy birlamchi , davlat esa undan kelib chiquvchidir
“-bu fikr kimga tegishli?
161. Konservatizm tarixida yangi tizim qaysi davrda shakillandi ?
162. Konservatizmning yangi fazasi nima?
163. G’arb mamlakatlari demokratyasining asosi nima ?
164. AQSH partiyalarining g’oyaviy negizida nima yotadi?
165. Qaysi mafkuraviy oqim ,,saqlash “ -,,qo’riqlash“ ma’nosini anglatadi ?
166. Konservatizmni asoslab bergan mutafakkirlar?
167. Qaysi mafkura markazda turuvchi kuchlarning doktrinasi hisoblanadi?
168. Sotsial – demokratiya qaysi asrda vujudga keldi?
169. Sotsial – demokratiyaning asoschilari kimlar?
170. “Mafkuralarning o’lmasligi” g’oyasi muallifi kim?
171. Dunyodagi eng yirik mafkura qaysi ?
172. Qaysi mafkura lotincha ,, erkin “ degan ma’noni bildiradi ?
173. Lebralizmning asosiy g’oyasi nima ?
174. Nekonservatizm qaysi mafkura asosida shakillandi ?
175. Qaysi mafkurada pluralizm va hokimiyatning bo’linish prinsipi e’tirof etiladi ?
176. Dunyoda sotsial – demokratik yo’nalishidagi nechta siyosiy partiya mavjud?
177. ,, Davlat tungi qorovul “ -g’oyasi qaysi mafkuraga tegishli ?
178. «Davlat sog’in sigir emas»- g’oyasi qaysi mafkuraga tegishli ?
179. AQSH Prezidenti F.D. Ruzveltning “Yangi Yo’l” siyosatining negizida qanday
mafkura yotadi?
180. “Inson o’ziga nima kerakligini har qanday hukumatdan ham yaxshiroq biladi”bu fikr muallifi kim?
181. AQSHda … jamiyat tuzilishining bosh tamoyili sifatida qaraladi.
182. Antietatizm tushunchasi nimani amglatadi?
183. Sotsial-demokratiyada … markaziy o’rin tutadi.
184. Sotsial-demokratiya qaysi mintaqa mamlakatlarda tajriba-sinovdan o’tgan?
185. Jamiyat taraqqiyotida salbiy oqibatlarga sabab bo’ladigan mafkuralar?
186. Ideologiya so’zi qachon va kim tomonidan kiritilgan?
187. Siyosiy mafkura nima?
188. Siyosiy mafkuraning amal qilish darajalari?
189. Siyosatshunoslik – siyosat haqidagi fan ekanligini izohlab bering.
190. Siyosatshunoslik fanining oʼziga xos xususiyatlari, qonuniyatlari, kategoriyalari
va metodlari haqida ma’lumot bering.
191. Siyosatshunoslik faning boshqa ijtimoiy-siyosiy fanlar bilan oʼzaro uzviy
aloqadorligini izohlang.
192. Oʼzbekistonda hozirgi kunda siyosatshunoslikning rivojlanishi haqida ma’lumot
bering.
193. Qadimgi Xindistonda siyosiy qarashlar haqida ma’lumot bering.
194. Qadimgi Xitoydagi siyosiy qarashlar haqida ma’lumot bering.
195. Qadimgi Yunonistondagi siyosiy qarashlar haqida ma’lumot bering.
196. Qadimgi Rimda siyosiy qarashlar haqida ma’lumot bering.
197. Oʼrta asrlarda Markziy Osiyolik buyuk allomalarning siyosiy qarashlari
(Beruniy, Ibn Sino, Farobiy, А.Navoiy, А.Temur) haqida ma’lumot bering.
198. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Turkistondagi ijtimoiy-siyosiy fikrlar,
jadidchilik haqida ma’lumot bering.
199. Mustabid Sovet davrida siyosiy qarashlar haqida ma’lumot bering.
200. Oʼrta asrlarda Yevropada shakllangan siyosiy taʼlimotlar haqida ma’lumot
bering.
201. Uygʼonish davri va Reformatsiyaning siyosiy g’oyalari haqida ma’lumot bering.
202. XX asrdaga siyosiy taʼlimotlar haqida ma’lumot bering.
203. Hozirgi zamon siyosatshunosligining asosiy oqimlari va yangi tamoyillari
haqida ma’lumot bering.
204. Siyosiy hokimiyatning mohiyati va funktsiyalari haqida ma’lumot bering.
205. Siyosiy hokimiyatning legitimliligi masalalari haqida nima deya olasiz?
206. Fuqarolik jamiyati va huquqiy davlatda hokimiyat masalasi haqida nima deya
olasiz?
207. Siyosiy tizim tushunchasi, uning mohiyatini yoritib bering.
208. Siyosiy tizimning tarkibiy tuzilishi qanday?
209. Siyosiy tizimning fukntsiyalari haqida ma’lumot bering.
210. Zamonaviy siyosiy tizimlar tipologiyasi haqida ma’lumot bering.
211. Siyosiy rejim tushunchasi va uning mohiyatini yoritib bering.
212. Siyosiy madaniyat shakllanishining shart-sharoitlari va xususiyatlari haqida
ma’lumot bering.
213. Siyosiy madaniyatning saviyasi va oʼziga xosligi. «Submadaniyat», «madaniy
til» tushunchalariga izoh bering.
214. Siyosiy sotsializatsiya mohiyati, alomatlari va institutlari haqida ma’lumot
bering.
215. Siyosiy sotsializatsiyaning bosqichlari va turlari haqida ma’lumot bering.
216. Siyosat subʼekti tushunchasiga izoh bering.
217. Ijtimoiy guruhlar va ularning siyosatdagi ishtiroki haqida ma’lumot bering.
218. Jamoat birlashmalari va NNTlar tushunchasi haqida ma’lumot bering.
219. Oʼzbekistonda jamoat birlashmalari va NNTlarning rivojlanishi haqida
ma’lumot bering.
220. Demokratiya tushunchasi va uning mohiyatini yoriting.
221. Demokratiya toʼgʼrisidagi nazariya va qarashlar haqida ma’lumot bering.
222. Demokratiyaning asosiy tamoyillari haqida ma’lumot bering.
223. Oʼzbekistonda demokratizatsiya jarayoni haqida ma’lumot bering.
224. Ilk siyosiy partiyalarning paydo boʼlishi haqida ma’lumot bering.
225. Dunyo mamlakatlarininng partiyaviy tizimlari haqida ma’lumot bering.
226. Partiyalararo munosabatlar, oʼzaro raqobat va hamkorlik haqida ma’lumot
bering.
227. Oʼzbekiston siyosiy partiyalari va partiyaviy tizimi: yutuq va muammolar
haqida ma’lumot bering.
228. Aflotun, Arastu va J.J.Russolarning ijtimoiy tabaqalanishning siyosiy oqibatlari
toʼgʼrisidagi qarashlari haqida ma’lumot bering.
229. G.Moska va V.Paretolarning ijtimoiy siyosiy tengsizlik va ijtimoiy faoliyat
oʼrtasidagi munosabatlar toʼgʼrisidagi qarashlari haqida ma’lumot bering.
230. Xalqaro siyosat tushunchasi va uning oʼziga xos xususiyatlari haqida ma’lumot
bering.
231. «Siyosiy realizm», «siyosiy idealizm», «modernizm» va boshqa nazariyalar
haqida ma’lumot bering.
232. Umumbashariy muammolar, ularni hal qilishning siyosiy yoʼllari haqida
ma’lumot bering.
233. Oʼzbekiston Respublikasining tashqi siyosiy faoliyati Kontseptsiyasi haqida
ma’lumot bering.
234. Oʼzbekistonning xalqaro tashkilotlar bilan hamkorligi haqida ma’lumot bering.