Pangalan: ______________________________________________Baitang at Seksyon: _________ Asignatura: Filipino 10 Guro: __________________________________Iskor: ________________ : Jose Rizal: Ang Buhay ng Isang Bayani – Intro para sa El Filibusterismo Markahan 4, M1 Linggo 1, LAS 1 PT Pamagat ng Gawain : Pagsisipi Layunin : Natatala ang mahahalagang detalye sa buhay niJose Rizal. (Dok-Pelikula) Sanggunian : Bookmark at Kagawaran ng Kasaysayan Pamantasan ng Ateneo De Manila Manunulat : Ariel L. Armada ________________________________________________________________________________ Panuto: Itala ang mahahalagang pangalan ng tao, Paksa: Jose Rizal: Ang Buhay ng Isang Bayani petsa,lugar, pangyayari at ideya o konsepto.(pasalita,parirala o pangungusap) Aralin I. Introduksyon Anu – ano ang karaniwang pagkakilala kay Jose Rizal? Paano mo lubusang makikilala si Jose Rizal? Kilala bilang pambansang bayani ng Pilipinas, isang manunulat, doctor, pintor at iba pa. Makikilala mo sya sa pamamagitan ng pagbabasa ng mga akdang kanyang ginawa. II. Ang Batang si Moy Mercado Anu – ano ang mga katangian ng ina ni Jose? Paano pinalaki ni Donya Lolay si Jose Rizal? Paano pinalilipas ni Jose Rizal ang kanyang oras bilang isang bata? Anu – anong mga pasakit ang naranasan ni Jose sa murang gulang pa lamang? Paano nakaapekto ang mga pasakit na ito sa pagkatao ni Jose? Ang in ani Jose ay isang mapagmahal at mapag arugang ina. Pinalaki syang may pangarap at takot sa Diyos. Pinalilipas niya ang kanyang oras sa pagpipinta, pagsulat, pagbabasa at paglililok. Ang mga pasakit na kanyang naranasan ay ang pagkamatay ng kanyang kapatid, pagkakulong ng kanyang ina at ang pagkasaksi sa pagbitay sa tatlong paring Pilipino. Naka apekto ito ng Malaki sa kanya at namulat sa kawalang katarungan ng lipunan. III. Jose Rizal: Atenistang Probinsyano Sino ang taong nakatulong nang malaki sa paglinang at pag – usbong ng talino at talento ni Jose Rizal? Paano umusbong ang talino ni Jose Rizal sa Ateneo? Anu – ano ang kanyang mga nakamit, nagawa, pagkilala at mga parangal? Bakit sinasabing dito naranasan ni Jose Rizal ang pait at tamis ng tagumpay? Ang kanyang ina ang nakatulong nang malaki sa paglinang at pag-usbong ng talion at talion niya. Siya ay naging emperor dahil sya ang pinakamarunong sa kanila. Nakuha niya ang karangalang “Bachiller de Artes” Tamis dahil marami syang natutunan at nakamit na parangal ngunit pait din dahil sa panghahamak na natatanggap dahil sya ay isang Pilipino. IV. Patungo sa Liwanag ng Dunong ng Daigdig Ano ang naging impresyon ni Jose Rizal sa Barcelona, sa kanyang kababayan at kabataan? Paano pinalilipas ni Jose Rizal ang bakasyong pang tag – araw? Paano patuloy na pinalalawak ni Jose Rizal ang kanyang kaisipan, pananaw at prinsipyo? Sinu – sino ang kanyang nakilalang mga kababayan o dayuhan? Paano nabuo ang pagkakaibigan nina Jose Rizal at Ferdinand Blumentritt? Naisip niya na ang mga Pilipino ay hindi mababang uri kundi nabibilang sa matataas ng uri ng tao sa lipunan na pwdng pumantay kaninuman. Siya ay nag-aral at nagpakadalubhasa. Siya rin ay naglakbay sa ibat’ ibang parte ng mundo. Nakilala niya sina Graciano Lopez Jaena at Ferdinand Blumentrit Nakuha ni Rizal ang suporta ni Blumentrit at bumuo ng isang samahan na tinawag nilang Ïnternational Association of Filipinologist” V. Ang Lakbayin Patungo sa Ligalig Anu – anong mga lugar ang napuntahan ni Jose Rizal? Anu – ano ang naging impresyon ni Jose Rizal sa mga lugar na ito? Paano patuloy na pinalalawak ni Jose Rizal ang kanyang kaisipan, pananaw at prinsipyo? Isa – isahin ang mga mahahalagang pangyayari. Ang mga lugar na napuntahan ni Rizal ay Espanya, Germany, Japan, Paris, America, Belgium at marami pa. Hinangaan ni Rizal ang Berlin, sa Amerika naman ay Nakita niya ang diskriminasyon sa pagitan ng putting amerikano at sa mga intsik at itim na amerikano. Patuloy na pinalalawak ni Jose Rizal ang kanyang kaisipan, pananaw at prinsipyo sa pamamagitan ng pag-aaral, paglalakbay at pagsusulat. VI. Dapithapon at Dilim Paano ginawang makabuluhan ni Jose Rizal ang kanyang pagkakatapon sa Dapitan? Itala ang mga mahahalagang pangyayari. Ginugol niya ang kanyang panahon sa panggamot sa mga tao sa Dapitan. Siya ay ipinatapon sa Dapitan at makalipas ang apat na taon ay nilitis at hinatulan ng kamatayan. Binaril siya sa Bagumbayan (Luneta ngayon) noong Disyembre 30, 1896. REPLEKSYON: Sumulat ng isang talata. Lakipan ng sapat at wastong detalye at mga halimbawa. Tiyaking may simula, katawan at wakas ang talata. Magbanggit ng natutunang aral,reaksyon o anumang kaisipan na nab tungkol sa napanood mong buhay ni Jose Rizal. Si Jose P. Rizal na ipinanganak noong Hunyo 19, 1861 at namatay noong Disyembre 30, 1896 ay may buong pangalang na José Protasio Rizal Mercado y Alonso Realonda, ay ang Pambansang Bayani ng Pilipinas na lumaban sa mga kastila sa pamamagitan ng kaniyang mga nobelang Noli Me Tangere at El Filibusterismo noong panahon ng pananakop ng Espanya sa bansa. May angking pambihirang talino, siya ay hindi lamang isang manunulat ngunit isa ring magsasaka, manggagamot, siyentipiko, makata, imbentor, iskultor, inhinyero, kuwentista, lingguwista, at may kaalaman sa arkitektura, kartograpiya, ekonomiya, antropolohiya, iktolohiya, etnolohiya, agrikultura, musika (marunong siyang tumugtog ng plawta), sining sa pakikipaglaban (martial arts), at pag-eeskrima. Ipinanganak sa Calamba, Laguna at mula sa pamilyang masasabi ring nakaaangat sa buhay dahil sa kanilang hacienda at lupang sakahan. Si Paciano at si Pepe lamang ang mga anak na lalaki sa kanilang labing-isang magkakapatid. Ang kaniyang mga kapatid na babae ay sina Saturnina, Narcisa, Olympia, Lucia, Maria, Josefa, Concepcion, Trinidad at Soledad. Ang kanyang ina ang kanyang unang naging guro. Siya ay nag aral ng kolehiyo sa Ateneo at pumasok naman sa UNibersidad ng Santo Tomas upang mag-aral ng medisina. Sa layunin mapa unlad ang angking kakayahan at makatulong sa pagkamit ng pantay na pagtingin ng mga dayuhan, siya ay naglakbay sa iba’t ibang bansa. Nakapagsulat siya ng maraming artikula at mga nobela na may layuning ipahayag ang pagmmalupit ng mga Kasti sa mga Pilipino. Nagbalik si Rizal sa Pilipinas noong 1892 sapagkat nararamdaman niya na kailangan siya ng bansa para sa pagbabago. Suportado ni Rizal ang di-marahas na aksyon ngunit ito ay hindi sapat dahil ang mga Espanyol ay naniniwala na isa siyang malaking banta kaya sya ay ipinatapon sa Dapitan. Noong Agosto 1896, ang Katipunan, isang nasyonalistang lipunang Pilipino na itinatag ni Andres Bonifacio, ay nagrebolusyon. Bagaman wala siyang kaugnayan sa grupo, at hindi niya aprubado ang marahas na pamamaraan, si Rizal ay inaresto at ikinulong. Matapos ang isang paglilitis, siya ay hinatulan ng sedisyon at sinentensiyahan ng kamatayan sa pamamagitan ng firing squad. Ang pampublikong pagpatay ay isinagawa kay Rizal sa Maynila noong Disyembre 30, 1896, at siya ay 35 taong gulang lamang. Ang kanyang pagkamatay ay nagdulot ng higit pang mga pagsalungat at pagbatikos sa mga panuntunan ng Espanya at siyang naging hakbang upang ang Pilipinas ay makamit ang kalayaan inaasam mula sa mga Espanyol noong 1898.