Uploaded by Erick John Jose

Philippine-Linguistics

advertisement
Republic of the Philippines
Bulacan State University
Graduate School
City of Malolos, Bulacan
PAGLINANG NG FILIPINO AT PAHAMBING
NA PAG-AARAL NG MGA PRINSIPAL NA
WIKA SA PILIPINAS (FIL 201)
Magandang Araw!
Republic of the Philippines
Bulacan State University
Graduate School
City of Malolos, Bulacan
Republic of the Philippines
Bulacan State University
Graduate School
City of Malolos, Bulacan
Republic of the Philippines
Bulacan State University
Graduate School
City of Malolos, Bulacan
Republic of the Philippines
Bulacan State University
Graduate School
City of Malolos, Bulacan
Republic of the Philippines
Bulacan State University
Graduate School
City of Malolos, Bulacan
NILALAMAN
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
Layunin
Kakayahan
Pamagat
Talakayan
Metodolohiya
Kalakasan at Kahinaan
Kontribusyon
Epekto sa Kurikulum
Kontekstwalisasyon
Kongklusyon
Rekomendasyon
Bb. Mercedita Cruz
• I. Layunin
• II. Kakayahan
• III. Pamagat
I. LAYUNIN
•1. Nilalayon ng pagsusuri sa artikulong
ito na suriin ang nilalaman nito at ang
mga pangunahing punto ng may-akda.
•2. Nagtatampok ito ng pangkalahatang
ideya, pamamaraan ng pagsulat na
ginamit at pagtatasa ng lakas at
kahinaan ng artikulo.
II. MGA KASANAYAN
•Nagkakaroon ng kasanayang komunikatibo
gamit ang salalayang kaalaman sa
lingguwistika at nagagamit ang mgabkaalaman
sa linggwistika sa kontekstong Filipino.
•Naipaliliwanag ang kahulugan ng lingguwistika
sa iba't ibang aspekto ng istruktura tulad ng
ponolohiya, morpolohiya, sintaksis, at
semantika.
II. MGA KASANAYAN
•Naiisa-isa ang kalakasan at
kahinaan ng lingguwistika.
•Naiisa-isa ang kalagayan ng
linggwistika sa kasalukuyan at ang
epekto nito sa kurikulum.
III. PAMAGAT
G. Erick John Jose
IV. Talakayan
V. Metodolohiya
IV. TALAKAYAN
Lingguwistika
• Siyentipikong pag-aaral ng mga wika
(Consuelo Paz).
• Ito ay pagsaalang-alang at paggamit ng
mga maagham na paraan sa pag-aaral
at pagsusuri ng wika (Santiago, 1979).
Summer Institute of Linguistic
-Ang pag-unlad ng wika ay nagsimula sa
Asya
-Pormal na kasunduan sa pagitan ng
Pilipinas at SIL, nilagdaan noong ika-28
ng Pebrero 1953.
-SIL's Richard Pittman kasama ang
Pangulong Ramon Magsaysay , circa
1957.
Summer Institute of Linguistic
• Nagsagawa ng pananaliksik sa 50 na wikain sa
Pilipinas.
•Isalin ang bibliya ( bagong tipan).
•Higit na pinag-ukulan ang hindi gaanong malaganap na
wika.
• Nadagdagan ang mga linggwistang misyonero na
pumunta sa Pilipinas at sumapi ng SIL.
• Dumami ang linggwistang Pilipino.
Ateneo-PNC Consortium
• Nagbukas ang programang P.h D. in Linguistic.
• 13 ang nag-aral ng programa
• Pinalitan ng P.h D. in Bilinggual Education.
• Ang mga paksa ng disertasyon ay purong linggwistika
Halimbawa: Diksyonaryong Creole Spanish
Sosyolinggwistikong Pag-aaral sa Bahasa
Indonesia, Analisis ng Hokkien Chinese na paghihiram
sa Tagalog at iba pa
Linguistic Society of the Philippines
• Nagsimula noong July 13, 1969
• May miyembro na tinatayang 170 na guro sa Ingles at
Pilipino
• Nagkaroon publikasyon ang “Journal of Philippine
Linguistic”- Editor Bro. Andrew Gonzales
• Nagkaroon ng mga programa at lektura tulad ng
“ Summer Workshop for Language Teaching” (1970)
• Mga naging pangulo ( Liamzon, Sibayan, President
Emeritus)
Diliman Linguistic Circle
• Pinakamatanda sa lahat, itinatag noong 1923
• “The Archive”, resulta ng mga pananaliksik
• Ang mga manuskrito at tape ng pananaliksik ay
iniingatan ng University Library.
• Ayon kay Constantino ay hindi kukulangin sa 2000
pangungusap na naglalarawan sa morposintaktikal at
mahigit 4000 salitang-ugat na natitipon mula sa 300 na
mga wika.
Pambansang Samahan ng Linggwistikang Pilipino
• Nakabase sa PNC
• Journal “ Linggwistikong Pilipino”, (1971)
• May kinalaman sa mga isyung pangwika.
• LANGUAGE STUDY CENTER -PNC
- nagsagawa ng pagsusuring-wika sa
makalinggwistikang pamamaraan upang iangkop sa
pagtuturo ng wika.
- ang aklatan ng LSC ay nasabing isa sa pikamayaman
sa mga aklat panglinggwistika sa kapuluan.
Linggwistika ng Pilipinas sa Labas ng Bansa
• Unibersidad ng Hawai‘i ang naging sentro pagdating
pag-aaral linggwistika.
• pagkakaroon ng kurso sa Tagalog at Ilocano Studies.
• nagkaroon din ng kurso ng Panitikan ng Pilipinas sa
ilalim ng Departameto ng Wika sa Indo-Pasipiko
• Howard P. McKaughan ay nagpalimbag ng
diksyonaryo, balarilang pedagohikol at iba pang
kaalamang pangwika sa ilalim ito ng Hawai‘i Univeristy
Press .
GRAMATIKA
LEONARDO BLOOMFIELD
- gramatikal na pagsusuri ni Bloomfield ang
pinakamagaling at pinakamagandang naisagawa sa
anumang wika sa Pilipinas.
- ang aklat “ Language Noon” 1933 na kinakapalooban
ng mga mahahalagang pag-aaral ng gramatikang
Tagalog
- inilarawan niya ang makabuluhang tunog ng Tagalog,
ang pagpapanitig at sistema ng diin.
GRAMATIKA
• Nakatulong ang isinulat nina PAUL SCHACTER at FE
OTANES ang “ Tagalog Reference Grammar” noong
1972 na siyang nagbigay na malaking ginhawa sa
maraming iskolar.
• ito ay kasalukuyang kaba-kabanatahing isinalin sa
Tagalog.
ELMER WOLFEDEN (1961)
• isinagawa niya ang pag-aaral ng gramatika s tagalog.
• Restatement of Tagalog Grammar
LEKSIKOGRAPIYA
JHON U. WOLFF
- Naglathala ng diksyonaryo Cebuano Visayan noong
1972.
-Bihasa Cebuano
JOSE VILLA PANGANIBAN
- Sumulat ng diksyonaryo sa Filipino at Ingles
JULIO SILVERIO
- Kabilang din sa mga linggwistang gumawa ng
diksyonaryo.
LEKSIKOGRAPIYA
JOSE VILLA PANGANIBAN
JULIO SIVERIO
English Tagalog Vocabulary (1946)
Ingles-Filipino-Ilocano
Takahulugang Tagalog-Ingles (1952-1964)
Ingles-Filipino-Pangasinense
Tesauro Diksyonaryo ng Ingles( 1965-1966)
Pampanggo-Filipino-Ingles (1976)
Talahulugang Pilipino- Ingles (1966)
Ingles-Filipino-Bicolano (1980)
LEKSIKOGRAPIYA
Nagawan ng Balarila o Diksyonaryo o Bukabularyo
- Ilocano
- Bikol
-Pangasinan
-Kapampangan
-Maranao
-Tagalog
-Subanon
-Ibatan atbp.
PONOLOHIYA
• Ayon kina ROBERT STOCKWELL ,(1957) at TEODORO
LIAMZON , (1966)
-pag-aaral sa pagkakaiba ng mga ponemang /e/ at /i/,
gayundin ng /o/ at /u/ sa Tagalog.
• Si Liamzon ay gumawa ng pag-aaral sa ponolohiya at
sintaks ng Tagalog.
• nagkaroon ng varayti ng sisteamang ponolohohiya
ang naisulat sa maraming wika ng bansa.
PONOLOHIYA
REMEDIOS CAYARI (1956)
- unang sumuri sa Ponolohiya ng Tagalog nang
matapos ang ikalawang Digmaang Pandaigdig.
- ito ay hindi niya pagkilala sa magkaibang
ponema ang /e/ at /i/, gayundin ang /o/ at /u/ sa
Tagalog, kahit na magagamit upang ikontrast ang
mga ito.
PONOLOHIYA
BRO. ANDREW GONZALES
- siya ang pinakahuling nagsagawa ng pasusuri tungkol
sa palatunugan ng Pilipino sa PHONETICA.
- sinuri niya ang diin, nimo, intonasyon ng Tagalog sa
pamamagitan ng paggamit ng makabagong
instrumentong pangwika sa Unibersidad ng California.
- lumitaw sa kanyang pag-aaral na ang tono, lakas, at
haba ay nagiging resulta lamang ng diin o ‘stress’.
SINTAKS
ERNESTO CONSTANTINO
• May 11 na artikulo ang naisulat mula 1959-1970
• Tatlo sa kanyang mga artikulo
1. Sentence Patterns of the Ten Major Philippines
Languages (1964)
2. The Sentence Patterns of Twenty-Six Philippine
Language ( 1965)
3. Tagalog and Other Major Languages of the
Philipiines ( 1970)
MORPOLOHIYA
CASILDA LUZARES
• “The Morphology of Selected Cebuano Verbs:
A Case Analysis” 1975.
• Ginamit ni Luzares ang modelong 1968 at 1970
ni Fillmore at pinasukan niya ng pagbabago ang
mga ito. Lumabasa sa pag-aaral niya na ang
morpolohiya ay hindi hiwalay sa sintaksis at
semantika.
LINGGWISTIKANG HISTORIHIKAL
CARLOS EVERENT CONAN
- may humigit kumulang sampung pag-aaral tungkol sa
wika ng Pilipinas (1908-1916)
- ang pag-unlad at pagbabago ng pepet vowel (
tumatalakay sa nagaganap na pagbabago sa mga
tunog ng iba’t ibang tunog wika sa kapuluan.
- Ayon kay Alfonso Santiago , karamihan sa wika sa
Pilipinas ay walang f at t.
LINGGWISTIKANG HISTORIHIKAL
Tunog
G-Language
Tunog
R-Language
Tunog
L-Language
Tunog
Y-Language
TAGALOG-gamot
ILOKANO-ramut
PANGASINENSE
KAPAMPANGAN-yamut
BIKOL-gamot
TIURAI-Ironok
KANKANAI
IVATAN-yamot
BISAYA-gamut
IBALOY
SAMBAL-yabi
IBANAG-gamut
BONTOC
MAGUINDANAO-gamut
KALAMMAIN
SULU- gamut
BAGOBO-ramot
LINGGWISTIKANG HISTORIHIKAL
CONSUELO J. PAZ
- pinakamalaking ambag ni Paz ay ang historikal
na pag-aaral na may pamagat na “ A
Reconstruction of Proto-Philippines Phonemes at
Morphemes” (1981)
- sumulat ng deskripsyon at ebalwasyon ng pagaaral sa humigit kumulang 50 maynor na wika sa
Pilipinas.
LINGGWISTIKANG HISTORIHIKAL
Mangyan
Agta
Kankanay
Manobo
Bagobo
Dumagat
Isinay
Nabaloi
Aklanon
Kalinga
Tagkaolo
Bontoc
Gadang
Itawais
Sambal
Binukid
Kinaray-a
Tagabili
Bilaan
Ibanag
Ivatan
Sangir
Dibaabon
Mansaka
Tausu
Chavacano
Ifugao
Maguindan
o
Tinuary
Tagbanwa
Yakan
LINGGWISTIKANG HISTORIHIKAL
CECILIO LOPEZ
- tinaguriang pinakaunang linggwistikong Pilipino.
- nagtapos sa Unibersidad ng Hamburg.
- napagsulat siya ng gramatika ng wikang Tagalog matapos
ipahayag ang Tagalog bilang batayan ng wikang Pambansa.
(1940)
-nagsagawa ng humigit-kumulang 30 pag-aaral sa larangan ng:
a. morpolohiya
b. ponolohiya
c. Sintaks
LINGGWISTIKANG HISTORIHIKAL
- Ang iilan sa mga iskolar na tumalakay sa mga palisi
at pagplano ng wika at sa wikang pambansa,
bilinggwalismo, at nasyonalismo ay sina Andrew B.
Gonzalez, Bonifacio Sibayan, at Constantino.
- Sina Lourdes Bautista, Emy Pascasio, Jonathan
Malicsi, Zeus Salazar, Casilda Luzares ay nagbigay
pansin naman sa sosyolinggwistiko.
V. METODOLOHIYA
Tukuyin kong ang proseso ng Lingguwistika
ang inilalarawan sa bawat bilang. PILIIN ang
TITIK:
A. Pagmamasid
B. Pagtatanong
C. Pagkaklasipika
D. Paglalahat
E. Pagbeberipika.
V. METODOLOHIYA
1. Inihahayag dito ang mga tiyak na suliranin.
2. Ito ang sagot sa mga naging problema.
3. Ang imersiyong ginagawa ay isang kongkretong
mukha nito.
4. Inihalintulad ito sa direktoryo ng teleponong
nakaayos nang paalpabeto.
5. Maaaring nakapaloob din dito ang mga
rekomendasyon.
V. METODOLOHIYA
6. Tinatangka lamang ang bagay na ito kapag
masasagot ito nang maagham.
7. Bumubuo rito ng mga teorya, tuntunin, o prinsipyo.
8. Nagaganap dito ang modipikasyon at pagbabago.
9. Napakahalaga rito ng mga pandamang sensitibo,
bukas, at matalas.
10. Nagkakaroon dito ng pag-uuri-uri sa mga salita.
G. Dexter Acuña
VI.
VII.
Kalakasan at Kahinaan
Kontribusyon
VI. KALAKASAN AT KAHINAAN
KALAKASAN
• Pinakita sa aming binasa kung paanong
nakatulong sa pag-unlad ng lingguwistika ang
iba’t ibang samahan.
• Isa sa positibong epekto nito ay higit na
napalawak ang kaalaman ng mga mababasa
sa mga aktibong samahan ng mga linggwista
na nagsusulong sa lingguwistika sa bansa.
VI. KALAKASAN AT KAHINAAN
KALAKASAN
• Nagkaroon ng progseso sa lingguwistika sa
bansa dala na rin ng pahihirap ng mga taong
may layunin mapaunlad ang diskurso sa mga
wika na mayroon sa bansa.
• Naging aktibo ang usapin sa wika sa bansa at
nakabuo o nakaisip ng mga pamamaraan
kung paano ito mapapanatili at maaalagaan.
VI. KALAKASAN AT KAHINAAN
KAHINAAN
LIMITADO
VII. KONTRIBUSYON
Ito ay ang mga sumusunod na kontribusyon:
• Naging bukas sa pag-aaral tungo sa
lingguwistika.
• Napalawak ang kaalaman ng mga mambabasa
tungkol sa lingguwistika at sa mga taong nasa
likod ng mga pag-aaral na ito.
• Nagkaroon ng mga iilang kagamitan na
makatutulong sa pag-aaral ng lingguwistika.
Bb. Haizel Mayen Escol
VIII.
IX.
Epekto sa Kurikulum
Kontekstwalisasyon
VIII. EPEKTO SA KURIKULUM
• Mula sa pagbabagong naganap ng 1987
Konstitusyon, ang wikang Filipino ang gagamiting
wikang Pambansa ng Pilipinas. Maliit lamang ang
bilang ng mga Pilipinong nag-aaral ng wika
(linguists), kung kaya’t ang iilan na patuloy na
ginagamit at inaaral ang wikang-sinuso ay hindi
sumasapat ang kakanyahan sa patuloy na
pagsusuri, pagsisiyasat at pag-unlad nito.
VIII. EPEKTO SA KURIKULUM
• Sa patuloy na pag-unlad ng wika, ang isang diksyunaryo ay
isa sa instrumentong nagpapakita ng patuloy na pag-unlad
at pagkakakilanlan ng wika ng bansa. Kung kaya’t isang
magandang pagkakataon at hamon para sa mga
leksikograper na magsalin ng mga salita mula sa
panrehiyong dialekto tulad ng Ilokano at Cebuano na
bibigyang-kahulugan sa Filipino imbes na sa Ingles. Sa
pamamagitan nito, mas mapag-iigting ang pagpapayaman
sa ating mga native speakers tungo sa Tagalog.
VIII. EPEKTO SA KURIKULUM
• Ang wika ay nagsisilbing midyum sa paghahatid at
pagkamit ng karunungan. Isang pakinabang ang
pagiging maalam sa paggamit nito sa komunikasyon at
kakayahang panggramatika. Bilang mga nag-aaral ng
wika, upang mas mapatibay ang kahalagahan ng
Wikang Filipino, malaki ang ating kontribusyon sa mga
konseptong pangwika na bubuo sa pagkatao bilang
isang Pilipino na marunong gumamit ng kaniyang
sariling wika.
IX. KONTEKSTWALISASYON
Estruktura ng Wikang Filipino
Ponolohiya Morpolohiya Semantika Sintaksis
Gng. Emily Grio
X.
XI.
Kongklusyon
Rekomendasyon
X. KONGKLUSYON
• Naging matagumpay ang may-akda sa
pagbuo kaalaman at pagdaragdag sa pagunawa ng mga mambabasa tungkol sa
estado ng sining ng linggwistika sa Pilipinas
noong 1970 hanggang 1980.
X. KONGKLUSYON
• Sa pamamagitan ng paglalahad/ekspositoring estilo
ng pagsulat, nagawa niyang alisin ang mga personal
na opinyon at kagustuhan na naisip sa kanyang
pagtatasa. Malinaw na ang karamihan ay nagsisikap
na maisulong ang sining ng linggwistika sa Pilipinas.
Ang ating bansa ay binibigyan ng banyagang
dalubwika dahil sa limitadong pondo mula sa
gobyerno at iba pang mga lokal na institusyon.
X. KONGKLUSYON
• Bagaman maraming mga teorya, panuntunan,
katotohanan na nakasaad sa libro ay nanatiling
totoo sa kasalukuyan. Maraming mga
pagsasaliksik at pag-aaral na isinagawa tungkol
sa linggwistika sa Pilipinas na may iba't ibang
kakayahan at kahinaan dahil magkakaiba ang
wika sa iba’t ibang lugar ng bansa.
X. KONGKLUSYON
• Malawak ang sakop ng lingguwistika
kung kaya’t iilan lamang ang
nagpapatuloy o tumataya sa pag-aaral
nito.
XI. REKOMENDASYON
• Tungkol sa pormat ng pagsulat, upang
maiwasan ang mabibigat na layout, ang
may-akda maaaring gumamit ng mga
talahanayan o ilustrasyon upang ihambing
ang iba't ibang mga paghahanap o ideya
mula sa iba iskolar.
XI. REKOMENDASYON
• Ang isang kahulugan ng mga term o
glossary sa simula o pagtatapos ng libro ay
maaaring makatulong sa mga mambabasa
upang higit na maunawaan ang konsepto o
ideyang tinatalakay.
XI. REKOMENDASYON
• Pagpopondo / pag-sponsor ng higit pang
pagsasaliksik / pag-aaral na isinagawa ng
mga lokal na iskolar / lingguwista.
XI. REKOMENDASYON
• Suporta at hikayat sa mga mga nagnanais
na mag-aral ng lingguwistika upang
magkaroon ng lakas upang magpatuloy sa
pag-aaral.
XI. REKOMENDASYON
• Pagbuo ng mga diksyonaryong
multilingual upang hindi mapagiwanan ang ating wika sa paglipas
ng panahon (Cebuano-EnglishFilipino)
Maraming Salamat sa
inyong pakikinig!
Bukas ang mga tagapagulat para sagutin ang
inyong mga katanungan.
Maraming Salamat sa
inyong pakikinig!
Download