ilipino sa Iba’t Ibang Disiplina DESKRIPSYON NG KURSO: Ang FILDIS ay isang praktikal na kursong nagpapalawak at nagpapalalim sa kasanayan sa malalim at mapanuring pagbasa, pagsulat, at pananaliksik sa wikang Filipino sa iba’t ibang larangan, sa konteksto ng kontemporaryong sitwasyon at mga pangangailangan ng bansa at ng mga mamamayang Pilipino. Nakatuon ang kursong ito sa makrokasanayang pagbasa at pagsulat, gamit ang mga makabuluhang pananaliksik sa wikang Filipino, bilang lunsaran ng pagsasagawa ng pananaliksik (mula sa pangangalap ng datos at pagsulat ng borador ng pananaliksik hanggang sa publikasyon at/o presentasyon nito) na nakaugat sa mga suliranin at realidad ng mga komunidad ng mga mamamayan sa bansa at maging sa komunidad ng mga Pilipino sa iba pang bansa. Saklaw rin ng kursong ito ang paglinang sa kasanayang pagsasalita, partikular sa presentasyon ng pananaliksik sa iba’t ibang porma at venue. Prerequisite sa kursong ito ang pagkuha ng kursong Konstektwalisadong Komunikasyon sa Filipino (KOMFIL). FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FilDis) Fil.112 Republic of the Philippines Mindoro State College of Agriculture and Technology BONGABONG CAMPUS Labasan, Bongabong , Oriental Mindoro Kolehiyo ng Edukasyong Pangguro MODYUL SA FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FILDIS) MGA MATUTUTUHAN MO SA MODYUL Pagkatapos mong pag-aralan ang modyul na ito, inaasahang: makikilala mo ang iba’t ibang paraan ng pagsasama ng akademikong disiplina; makapagsaliksik ng isang halimbawa ng interdisiplinaryong pananaliksik sa wikang Filipino; at maipakikita mo ang pagpapahalaga sa wikang Filipino bilang wikang pambansa, wika ng bayan, at wika ng pananaliksik na nakaugat sa pangangailangan ng sambayanan. MGA KAALAMANG MAAARING ALAM MO NA Ibigay ang mga kahulugan ng mga sumusunod na acronym. 1. KOMFIL 2. FILDIS 3. DALUMATFIL 4. SOSLIT 5. SINESOS FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA Interdisiplinaryong Pagtugon Bago natin talakayin ang tungkol sa FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA tingnan mo muna ang larawan sa ibaba. Ang INTERDISIPLINARYO ay pagsasama ng dalawang akademikong disiplina sa isang aktibidad. (Halimbawa ay ang paggawa ng isang interdisiplinaryong pananaliksik.) WEEK 1 FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FilDis) Fil.112 Ito ay paggawa ng bagong ideolohiya sa pamamagitan ng crossing boundaries. Ito ay maiuugnay sa isang interdisiplina o interdisciplinary field. Ang INTERDISIPLINARYO ay kasama ang mga mananaliksik, mag-aaral at mga guro na layunin na magkaroon ng pag-uugnay sa iba’t ibang pananaw sa akademik, propesyon at teknolohiya tungo sa isang ispisipikong perspektibo para sa isang hangarin. Ang MULTIDISIPLINARYO ay pag-aaral mula sa iba’t ibang disiplina o multiple discipline; Ito ay pagsilip sa ibang pananaw panlabas upang higit na maunawaan ang kompleks ng isang sitwasyon. Ang paggawa ng istratehiyang pananaliksik na pumapasok sa iba’t ibang larang o disiplina para sa holistikong pananaw; Isang pananaw sa isang larangan na nabuo sa pamamagitan ng ibang disiplina na muling ginagamit sa ibang disiplina. (Halimbawa ay ethnograpiya na orihinal sa antropolohiya na nagagamit na rin sa ibang larang.) Interdisiplinaryo Magamit ang wikang Filipino sa iba’t ibang larangan at sa pananaliksik ; Maituro ang Filipino bilang hiwalay na Asignatura ; Kasanayan sa paggamit ng iba’t ibang tradisyonal at modernong midya na makabuluhan sa kontekstong Pilipino sa iba’t ibang antas at larangan; Praktikal na kursong nagpapalawak at nagpapalalim sa kontekstwalisadong komunikasyon sa wikang Filipino ng mga mamamayang Pilipino sa kani-kanilang mga komunidad. Ang Limang (5) bagong asignaturang Filipino at Panitikan sa Filipino KOMFIL (Kontektstwalisadong Komunikasyon sa Filipino); FILDIS (Filipino sa Iba't Ibang Disiplina); DALUMATFIL (Dalumat ng/sa Filipino); SOSLIT (Sosyedad at Literatura/ Panitikang Panlipunan) at; SINESOS (SineSosyedad/Pelikulang Panlipunan) Ang FILDIS ay isang praktikal na kursong nagpapalawak at nagpapalalim sa kasanayan sa malalim at mapanuring pagbasa, pagsulat, at pananaliksik sa wikang Filipino sa iba’t ibang larangan, sa konteksto ng kontemporaryong sitwasyon at mga pangangailangan ng bansa at ng mga mamamayang Pilipino. Nakatuon ang kursong ito sa makrong kasanayan pagbasa at pagsulat. Gamit ang mga makabuluhang interdisiplinaryong pananaliksik sa wikang Filipino, bilang lunsaran ng pagsasagawa ng pananaliksik na ito (mula sa pangangalap ng datos at pagsulat ng borador ng pananaliksik hanggang sa publikasyon at/o presentasyon nito) na nakaugat sa mga suliranin at realidad ng mga komunidad ng mga mamamayan sa bansa at maging sa komunidad ng mga Pilipino sa iba pang bansa. Saklaw rin ng kursong ito ang paglinang sa kasanayang pagsasalita, partikular sa presentasyon ng interdisiplinaryong pananaliksik sa iba’t ibang porma at venue.” Filipino Bilang Larangan at Filipino sa Iba’t Ibang Larangan (Pokus nito ang pasaklaw na pagtalakay sa naabot na at sa possible pang direksyon o ekspansyon ng unique na diskurso sa Filipino bilang larangan at sa Filipino sa iba’t ibang larangan) Filipino sa Humanidades, Agham Panlipunan at Iba Pang Kaugnay na Larangan (Pokus nito ang pagbasa ng piling tekstong Filipino sa Humanidades, Agham Panlipunan at iba pang kaugnay na larangan, bilang lunsaran ng paglinang sa kasanayan sa pagsulat ng pananaliksik sa Filipino sa iba’t ibang larangan. Ang lahat ng estudyante – kahit ang mga NONHUSOCOM ang kurso – ay kailangang masanay na makipagdiskurso sa Filipino sa Humanidades, Agham Panlipunan at iba pang kaugnay na larangan, alinsunod na rin sa layunin ng kompleto o holistikong General Education/GE.) WEEK 1 FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FilDis) Fil.112 GAWAIN 1.1 “E-Tiktok Mo” Panuto: Gamit ang Interdisiplinaryong Larangan lumikha ng isang tiktok video na nagpapakita ng pag-uugnay sa propesyon na iyong kinabibilangan. Magbigay ng isang maikling paliwanag kung bakit ito ang iyong napili at kung paano ito maiiugnay sa nabanggit na iba pang larangan. Hal. Flight Attendant Challenge; DJ Challenge atb. Rubriks ng Pagmamarka: Wasto ang ipinakitang Impormasyon 10 Angkop ang ginawang video sa tema ng gawain 10 Maayos at nakakapukaw pansin 10 _____________________________________________ Kabuuan 30 Rubriks sa Sanaysay: Kraytirya Napakahusay 4 pts Nilalaman Kompleto at komprehinsibo ang nilalaman ng talata Presentasyon at Malikhaing nailahad Organisasyon ang nilalaman ng talata. Maayos, malinaw ang daloy at nauunawaan ang talata. Mahusay 3 pts Kompleto ang nilalaman ng sulat/ talata Maayos na nailahad ang nilalaman ng talata. Maayos na nailahad ang kaisipan Babay ng mga salita, grammar at gawi sa pagsusulat Nalilinang 2pts May ilang kakulangan sa nilalaman ng talata/sulat Hindi gaanong maayos ang daloy at nilalaman ng talata Nagsisimula 1 pt Maraming kakulangan sa nillaman ng talata Malinaw, maayos at tama ang babay ng mga salita at wastong pagbabantas. Maayos din ang pagkakasulat. Maayos ang pagbabaybay subalit may kaunting kamalian sa grammar at pagbabantas. Hindi masyadong maayos ang pagkakasulat. Hindi maayos na nailahad ang nilalaman ng talata. Kabuuang iskor 10 “ Introduksyon: Filipino Bilang Wikang Pambansa, Wika ng Bayan, at Wika ng Pananaliksik na Nakaugat sa Pangangailangan ng Sambayanan “ (Pokus nito ang pagtalakay sa ugnayan ng mga gamit ng wikang Filipino bilang wikang pambansa, wika ng bayan, at wika ng pananaliksik na nakaugat sa pangangailangan ng sambayanan.) Sa unang bahagi ng aralin ay ating tatalakayin ang tungkol sa Kasaysayan ng Wikang Pambansa.Ang ating bansa ay isa sa may pinakamaraming diyalekto. Sa mahigit na pitong libong pulo mayroon tayo, higit na apat na raang iba’t ibang diyalekto o wikain na ginagamit. Dahil dito, naging napakahirap ng pakikipag-ugnayan natin sa isa’t isa. Nagkaroon tuloy tayo ng suliranin sa pagbuklod-buklod at pagkakaisa. Ang mga ito ang pangunahing dahilan kung bakit pinagsumikapan ng magigiting nating mga ninuno na magkaroon tayo ng isang wikang wikang pambansa at kung bakit ito nililinang at patuloy na nililinang hanggang sa kasalukuyan. Ang pag-unlad ng ating wikang pambansa ay nasasalamin sa mga batas, kautusan, proklama at kautusang pinalalabas sa iba’t ibang tanggapang pampamahalaan na may malaking kaugnayan sa ating wikang pambansa. WEEK 1 FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FilDis) Fil.112 Linangin natin ang inyong kaalaman gamit ang isang Time Table upang higit na maunawaan ang kasaysayan ng wikang pambansa. Mahalagang Taon sa pagbuo ng Wikang Pambansa; Pag-aralan natin ang ilan sa mga mahahalagang batas , kautusan at proklama; 1935- Nagkaroon ng Saligang Batas ang Pilipinas,nagtadhana ng tungkol sa wikang pambansa. (Sekyon 3,Artikulo XIV) “Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.” 1936-(Nobyembre 13) Pinagtibay ng Batasang Pamabansa ang Batas Komonwelt Blg.184 na lumikha ng isang Surian ng Wikang Pambansa. 1937- (Disyembre 30) Kautusang Tagapagpaganap Blg.134 ,Ipinahayag ni Manuel L. Quezon ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay batay sa Tagalog. 1940- (Abril 1) Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg.263 ay binibigyan pahitulot ang paglilimbag ng isang diksyunaryo. 1940- (Hunyo 7) Pinagtibay ng Batas Komonwelt Blg.576 na ang Pambansang Wika ay magiging opisyal sa Hulyo,1946. 1940- (Hunyo 19) Sinimulan ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa mga Paaralan.(Serkular Blg.265,1940) 1946- Pagiging Opisyal ng Wikang Pambansa. 1954- (Marso 26) Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang Proklama Blg. 186 “Ang panahong ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika Pambansa taun-taon simula ika-13 – ika-19 ng Agosto. Nakapaloob sa panahong saklaw ng pagdiriwang ng Ama ng Wikang Pambansa, Pangulong Manuel L. Quezon. 1959- Pinalabas ng Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran Blg.7, na nagsasaad na kalian may tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang PILIPINO ay siyang gagamitin. Probisyong Pangwika(1987) “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat pagyabungin at pagyamanin pa salig sa mga umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.”(ARTIKULO XIV SEK.6) WEEK 1 FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FilDis) Fil.112 GAWAIN 1.2 Panuto: Gamit ang isang KWL chart isulat ang kasaysayan ng Wikang Pambansa. Pangalan:_________________ Iskor:_______________ Seksyon:__________________ Petsa:_______________ “Kasaysayan ng Wikang Pambansa” K W L What do you think you KNOW; What do you want WANT to know; What I want to LEARN; 1. 1. 1. 2. 2. 2. 3. 3. 3. Pamantayan sa Gawain Mahusay (10-9 puntos) Komprehensibo ang ginawang gawain. Gumamit ng simple ngunit malinaw na mga salita. Maiksi ngunit sapat ang ginawang pagninilay. Makikitang nagamit ng wasto ang mga natutuhan at mga reyalisasyon mula sa mga gawing naranasan sa nakaraang klase upang mapagtibay ang ginawang pagninilay. WEEK 1 May Kahusayan (8-7 puntos) May 1 - 2 salita na hindi maunawaan ang tunay na kahulugan. Masyadong mahaba at maligoy ang ginawang pagninilay. Katamtamang Kahusayan (6-5) May 3 - 4 na salita na hindi maunawaan ang tunay na kahulugan. May kakulangan sa ginawang pagninilay.