_______ ___________________ 3-Thermodynamica Formularium 2016-17 ___________________________________ Bijlage. – 1 Formularium Energieconversie Formules aangeduid d.m.v parate kennis of parate afleiding vind je niet terug op het examen formularium. Algemene gaswet: parate kennis 𝑝∙𝑉 =𝑚∙𝑟∙𝑇 𝑝∙𝑉 =𝑛∙𝑅∙𝑇 𝑝∙𝑣=𝑟∙𝑇 𝑝 ∙ 𝑉𝑀 = 𝑅 ∙ 𝑇 𝑚=𝑛∙𝑀 𝑟= 𝑅 𝑎𝑙𝑔. 𝑔𝑎𝑠𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡𝑎𝑛𝑡𝑒 = 𝑀 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑖𝑟𝑒 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐽 𝑅 = 8,314 [ ] 𝑚𝑜𝑙 ∙ 𝐾 Gasmengsels: 𝑛 𝑝𝑖 𝑛𝑖 = 𝑝 𝑛 𝑝 = ∑ 𝑝𝑖 𝑖=1 𝑀= ∑ 𝑉𝑖 𝑛𝑖 = 𝑉 𝑛 𝑉𝑖 𝑚𝑖 M = ∙ 𝑉 𝑚 𝑀𝑖 𝑛𝑖 ∙ 𝑀𝑖 𝑛 Normaal kubieke meter: parate kennis 𝑉𝑛 = 𝑉 ∙ 𝑝 𝑇𝑛 p 273,15 ∙ =V∙ ∙ = ⋯ 𝑚𝑛3 𝑝𝑛 𝑇 101325 T Verbranding en, ketels en rendementen: In België worden alle rendementen van ketels en centrales uitgedrukt t.o.v. de onderwaarde v.d. brandstof 𝐾𝑒𝑡𝑒𝑙 𝑏𝑒𝑙𝑎𝑠𝑡𝑖𝑛𝑔 = 𝑃𝑏𝑟𝑎𝑛𝑑𝑠𝑡𝑜𝑓 = 𝑉̇𝑏𝑟𝑎𝑛𝑑𝑠𝑡𝑜𝑓 ∙ 𝐻𝑜 𝑃𝑤𝑎𝑡𝑒𝑟𝑧𝑖𝑗𝑑𝑖𝑔 𝜂𝑁 = 𝑃𝑏𝑟𝑎𝑛𝑑𝑠𝑡𝑜𝑓;𝑜𝑛𝑑𝑒𝑟𝑤𝑎𝑎𝑟𝑑𝑒 Brandstofvermogen op onderwaarde Nominaal of waterzijdig rendement Mengregel (coëxistentiegebied): parate kennis 𝑥= v − v′ v" − v′ 𝑘𝑔𝑑𝑎𝑚𝑝 [ ] 𝑘𝑔𝑓𝑙𝑢𝑖𝑑𝑢𝑚 𝑣 = x ∙ v" + (1 − x) ∙ v ′ 𝑥= h − h′ h" − h′ 𝑥= ℎ = x ∙ h" + (1 − x) ∙ h′ s − s′ s" − s′ 𝑠 = x ∙ s" + (1 − x) ∙ s ′ Van der Waals vergelijking (𝑝 + 𝑎 ) ∙ (𝑣 − 𝑏) = 𝑟 ∙ 𝑇 𝑣2 27 ∙ 𝑟 2 ∙ 𝑇𝐾 2 𝑃𝑎 ∙ 𝑚6 𝑎= [ ] 64 ∙ 𝑝𝐾 𝑘𝑔2 𝑏= 𝑟 ∙ 𝑇𝐾 𝑚3 [ ] 8 ∙ 𝑝𝐾 𝑘𝑔 Martin Hou equation of state 4 𝑥 ∙ 𝑇𝑟 𝐴𝑖 + 𝐵𝑖 𝑇𝑟 + 𝐶𝑖 𝑒 –𝑘𝑇𝑟 𝑝𝑟 = + ∑ (𝑣𝑟 − 𝐵) (𝑣𝑟 − 𝐵)𝑖+1 𝑛=1 UA 3-Thermodynamica 𝑇𝑟 = 𝑇 𝑇𝑐 𝑝𝑟 = 𝑝 𝑝𝑐 𝑣𝑟 = Van de Paer Jan 19.09.2017 𝑣 𝑣𝑐 _______ ___________________ 3-Thermodynamica ___________________________________ Formularium 2016-17 Bijlage. – 2 1° Hoofdwet voor gesloten systemen: parate kennis ∆𝑈 = ∆𝑄 + ∆𝑊 𝑈𝐵 − 𝑈𝐴 = 𝑄𝐴𝐵 + 𝑊𝐴𝐵 Inwendige energie: parate kennis Ideaal gas: 𝑈 = 𝑓(𝑇) 𝑢 = 𝑓(𝑇) u = IntEnergy(H2O;T=20) reëel gas: 𝑈 = 𝑓(𝑇, 𝑉) 𝑢 = 𝑓(𝑇, 𝑣) u = IntEnergy(H2O;T=20;v=0,001) u = IntEnergy(H2O;T=20;p=101325) Kinetische gastheorie: 3 𝑀 2 2 − 𝑀𝑣2 𝑃(𝑣) = 4𝜋 ( ) 𝑣 𝑒 2𝑅𝑇 2𝜋𝑅𝑇 𝑐𝑣 = 𝑑𝑢 𝑓 ∙ 𝑅 = 𝑑𝑇 2 ∙ 𝑀 𝐸𝑘𝑖𝑛. 𝑡𝑟𝑎𝑛𝑠𝑚𝑜𝑙 = 2 𝑀 ∙ 𝑣𝑟𝑚𝑠 2 3𝑅𝑇 𝑣rms = √ 𝑀 𝑚 [ ] 𝑠 𝐽 [𝑘𝑔∙𝐾] Formule van Clapeyron: parate kennis !!! 𝑉𝐵 𝑊𝐴𝐵𝑜→𝑠 = − ∫ 𝑝 ∙ 𝑑𝑉 𝑉𝐴 Definitie soortelijke warmte Gemiddelde c m Soortelijke warmte EES: 𝑐𝑚;𝐵 ∙ 𝜗𝐵 − 𝑐𝑚;𝐴 ∙ 𝜗𝐴 𝑐𝑚 = (𝜗𝐵 − 𝜗𝐴 ) ∆q dq c = lim = N→M ∆T dT c_v_1=Cv(Water;T=T_1;P=P_1) c_p_1=Cp(Water;T=T_1;P=P_1) c_v_1=Cv(H2O;T=T_1) c_p_1=Cp(H2O;T=T_1) Gewisselde warmte: parate kennis !!! 𝑇𝐵 𝑄𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑟 of 𝑄𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝐿 𝑄𝐴𝐵 = ∫ 𝑚 ∙ 𝑐 ∙ 𝑑𝑇 r = verdampingswarmte =h”-h’ L = smeltingswarmte 𝑇𝐴 𝑄𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑥 ∙ 𝑟 indien slechts een gedeelte verdampt Integraalberekening d.m.v. EES F = INTEGRAL(Integrand; VarName; LowerLimit; UpperLimit; StepSize) Inwendige energie bij ideaal gas 𝑑𝑈 = m ∙ 𝑐𝑣 ∙ d𝑇 of 𝑇𝐵 𝑈𝐴𝐵 = UB − UA = ∫ 𝑚 ∙ 𝑐𝑣 ∙ 𝑑𝑇 𝑇𝐴 UA 3-Thermodynamica Van de Paer Jan 19.09.2017 _______ 3-Thermodynamica ___________________ Formularium 2016-17 ___________________________________ Bijlage. – 3 Toestandsveranderingen bij ideale gassen: kolom 1-3 parate kennis !!! kolom 4-5 parate afleiding !!! Vertrekkende van de toestandsfunctie en de I.G. wet moet je d.m.v. Clapeyron de gewisselde arbeid vlot kunnen berekenen. Pas je bovendien de 1°H.W. toe, dan kan je meestal de gewisselde warmte berekenen. Eig. p=c 𝐵 WAB via Claperon: 𝑊𝐴𝐵 = − ∫𝐴 𝑝 ∙ 𝑑𝑉 Toestandsfunctie te 𝑉 𝑉𝐴 𝑉𝐵 = = = c te 𝑇 𝑇𝐴 𝑇𝐵 p=c te 𝑝 𝑝𝐴 𝑝𝐵 = = = c te 𝑇 𝑇𝐴 𝑇𝐵 dV = 0 V=c QAB via 1° H.W. 𝑊𝐴𝐵 = −𝑝𝐴 ∙ (𝑉𝐵 − 𝑉𝐴 ) 𝑊𝐴𝐵 = −𝑚 ∙ 𝑟 ∙ (𝑇𝐵 − 𝑇𝐴 ) te 𝑄𝐴𝐵 = m ∙ (𝑢𝐵 − 𝑢𝐴 ) − 0 𝑊𝐴𝐵 = 0 𝑄𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑣 ∙ (𝑇𝐵 − 𝑇𝐴 ) 𝑉𝐵 𝑉𝐴 𝑝𝐵 𝑊𝐴𝐵 = 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 ∙ ln 𝑝𝐴 𝑝𝐵 𝑊𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑇𝐴 ∙ ln 𝑝𝐴 𝑊𝐴𝐵 = −𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 ∙ ln 𝑝 ∙ 𝑉 = 𝑝𝐴 𝑉𝐴 = 𝑝𝐵 𝑉𝐵 = c te te T=c 𝑝= 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 𝑉 𝑄𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑝 ∙ (𝑇𝐵 − 𝑇𝐴 ) γ 𝑄𝐴𝐵 = ∙ 𝑝 ∙ (𝑉𝐵 − 𝑉𝐴 ) γ−1 𝐴 1 ∙ (𝑝𝐵 ∙ 𝑉𝐵 − 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 ) 𝛾−1 𝑚∙𝑟 𝑊𝐴𝐵 = ∙ (𝑇𝐵 − 𝑇𝐴 ) 𝛾−1 𝑊𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑣 ∙ (𝑇𝐵 − 𝑇𝐴 ) 𝑉𝐵 𝑉𝐴 𝑝𝐴 𝑄𝐴𝐵 = 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 ∙ ln 𝑝𝐵 𝑉𝐵 𝑄𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑇𝐴 ∙ ln 𝑉𝐴 𝑄𝐴𝐵 = 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 ∙ ln 𝑊𝐴𝐵 = QAB = 0 𝛾 𝛾 𝑝 ∙ 𝑉 𝛾 = 𝑝𝐴 𝑉𝐴 = 𝑝𝐵 𝑉𝐵 = 𝑐 𝑡𝑒 𝛾 𝑝= 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 𝑉𝑛 1 ∙ (𝑝𝐵 ∙ 𝑉𝐵 − 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 ) 𝑛−1 𝑚∙𝑟 𝑊𝐴𝐵 = ∙ (𝑇𝐵 − 𝑇𝐴 ) 𝑛−1 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑇𝐴 𝑉𝐴 𝑛−1 𝑊𝐴𝐵 = [( ) − 1] 𝑛−1 𝑉𝐵 𝑊𝐴𝐵 = n=c te 𝑝 ∙ 𝑉 𝑛 = 𝑝𝐴 𝑉𝐴𝑛 = 𝑝𝐵 𝑉𝐵𝑛 = 𝑐 𝑡𝑒 met dus 𝑛= te c=c 𝑝= (𝑐𝑝 − 𝑐) (𝑐𝑣 − 𝑐) 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴𝑛 𝑉𝑛 𝑊𝐴𝐵 = 𝑛−1 𝑝𝐵 𝑛 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑇𝐴 [( ) 𝑛−1 𝑝𝐴 − 1] 𝑄𝐴𝐵 = 0 𝑄𝐴𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑐 ∙ (𝑇𝐵 − 𝑇𝐴 ) met 𝑐 = 𝑐𝑣 ∙ 𝑛−𝛾 𝑛−1 of 𝑄𝐴𝐵 = − 𝛾−𝑛 ∙𝑊 𝛾 − 1 𝐴𝐵 1°, 2° en 3° wet van Poisson (enkel voor ideale gassen !!!): parate kennis parate kennis 1° wet Poisson parate kennis 2° wet Poisson parate afleiding Polytroop 𝑛= (𝑐𝑝 − 𝑐) (𝑐𝑣 − 𝑐) 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴𝑛 = 𝑝𝐵 ∙ 𝑉𝐵𝑛 𝛾 𝛾 𝑝𝐴 ∙ 𝑉𝐴 = 𝑝𝐵 ∙ 𝑉𝐵 UA 3-Thermodynamica 𝑛−1 𝑛 via I.G. wet 𝑇𝐵 𝑉𝐴 𝑛−1 =( ) 𝑇𝐴 𝑉𝐵 𝑇𝐵 𝑝𝐵 =( ) 𝑇𝐴 𝑝𝐴 via I.G. wet 𝑇𝐵 𝑉𝐴 𝛾−1 =( ) 𝑇𝐴 𝑉𝐵 𝑇𝐵 𝑝𝐵 =( ) 𝑇𝐴 𝑝𝐴 Adiabaat 𝑐𝑝 𝛾= 𝑐𝑣 3° wet Poisson parate afleiding 𝛾−1 𝛾 Van de Paer Jan 19.09.2017 _______ 3-Thermodynamica ___________________ Formularium 2016-17 ___________________________________ Bijlage. – 4 Enthalpie: parate kennis ℎ= 𝑢+𝑝∙𝑣 𝑖𝑛 [ 𝐽 ] 𝑘𝑔 Referentiepunt en referentie waarde voor enthalpie en entropie volgens: ASHRAE: 𝑇𝑟𝑒𝑓 = −40°𝐶 ; 𝑥𝑟𝑒𝑓 = 0 (vloeistoflijn) met ℎ𝑟𝑒𝑓 = 0 en 𝑠𝑟𝑒𝑓 = 0 NBP: 𝑝𝑟𝑒𝑓 = 101325 𝑃𝑎; 𝑥𝑟𝑒𝑓 = 0 (vloeistoflijn) met ℎ𝑟𝑒𝑓 = 0 en 𝑠𝑟𝑒𝑓 = 0 IIR: 𝑇𝑟𝑒𝑓 = 273,15 𝐾; 𝑥𝑟𝑒𝑓 = 0 (vloeistoflijn) 𝑘𝐽 𝑘𝐽 met ℎ𝑟𝑒𝑓 = 200 𝑘𝑔 en 𝑠𝑟𝑒𝑓 = 1 𝑘𝑔𝐾 Enthalpie bij ideaal gas: parate kennis ℎ = 𝑢+𝑝∙𝑣 ℎ𝑖𝑑𝑒𝑎𝑎𝑙 𝑔𝑎𝑠 = 𝑢 + 𝑟 ∙ 𝑇 ℎ𝑖𝑑𝑒𝑎𝑎𝑙 𝑔𝑎𝑠 = 𝑓(𝑇) Enthalpie in gesloten systeem: 2 ℎ2 − ℎ1 = 𝑞12 + ∫ 𝑣 ∙ 𝑑𝑝 geldig voor elk gesloten systeem 1 geldig voor elk gesloten systeem indien druk constant blijft: 𝑑𝑝 = 0 𝑝2 = 𝑝1 ℎ2 − ℎ1 = 𝑞12 𝑄12;p = 𝑚 ∙ (ℎ2 − ℎ1 ) h2 − h1 = ∫𝑇𝑇12 𝑐𝑝 ∙ 𝑑𝑇 ≈ 𝑐𝑝 ∙ (𝑇2 − 𝑇1 ) Wet van behoud van energie voor stationaire open systemen: (algemeen geldig) 𝑚̇ ∙ (ℎ2 − ℎ1 ) + 𝑚̇ ∙ ( 𝑐2 2 − 𝑐1 2 ) + 𝑚̇ ∙ 𝑔 ∙ (𝑧2 − 𝑧1 ) = 𝑄̇12 + ẆT12 2 Technische arbeid stationair open systeem waarbij toestand ts in- en uitgang veranderd volgens toestandsverloop AB: (Aldus kan je WT voorstellen als een oppervlakte in een pv- of een indicator diagram.) 𝑝𝐵 𝑊𝑇 = ∫ 𝑉 ∙ 𝑑𝑝 𝑝𝐴 Technische arbeid van stationair open systeem waarbij de toestand tussen de in- en uitgang verandert volgens een polytroop toestandsverloop AB met polytrope exponent n: (A = aanzuig toestand; B = uitdrijftoestand) I.G.: 𝑊𝑇 = 𝑛 ∙ W𝑎𝑏𝑠𝑜𝑙𝑢𝑢𝑡𝐴𝐵 ? met n = polytrope exponent Voorwaarde: elk stationair open systeem waarin een gas een polytrope toestandsverandering ondergaat ts in- en uitgang. (parate kennis: vb. zuigercompressor, centrifugaal compressor; scrolcompressor) UA 3-Thermodynamica ? 𝑊𝑇 = 𝑛 ∙ (𝑝𝑢𝑖𝑡𝑑𝑟 ∙ 𝑉𝑢𝑖𝑡𝑑𝑟 − 𝑝𝑎𝑎𝑛𝑧 ∙ 𝑉𝑎𝑎𝑛𝑧 ) 𝑛−1 𝑊𝑇 = 𝑛 𝑝𝑢𝑖𝑡𝑑𝑟 ∙ m ∙ r ∙ 𝑇𝑎𝑎𝑛𝑧 ∙ [( ) 𝑛−1 𝑝𝑎𝑎𝑛𝑧 𝑛−1 𝑛 − 1] met m = behandelde massa per omwenteling met WT technische arbeid per omwenteling ? 𝑊̇𝑇 = 𝑛−1 𝑛 𝑛 𝑝𝑢𝑖𝑡𝑑𝑟 ∙ ṁ ∙ r ∙ 𝑇𝑎𝑎𝑛𝑧 ∙ [( ) 𝑛−1 𝑝𝑎𝑎𝑛𝑧 met 𝑚̇= behandelde massa per seconde met 𝑊̇𝑇 technische arbeid per seconde (vermogen) Van de Paer Jan 19.09.2017 − 1] _______ 3-Thermodynamica ___________________ Formularium 2016-17 ___________________________________ Bijlage. – 5 Volumetrisch rendement van zuigercompressor 𝜂𝑒𝑥𝑝 𝜂𝑒𝑥𝑝 ̇ 𝑉𝑎𝑎𝑛𝑧 𝑉𝑎𝑎𝑛𝑧 = = 𝑉𝑠𝑙𝑎𝑔 𝑉̇𝑠𝑙𝑎𝑔 𝑎𝑠.𝑟. 1 𝐿𝑠.𝑟. 𝑉𝑠.𝑟. = = 𝐿𝑠𝑙𝑎𝑔 𝑉𝑠𝑙𝑎𝑔 𝜂𝑒𝑥𝑝 𝑝𝑝𝑒𝑟𝑠 𝑛 𝑉𝑎𝑎𝑛𝑧 = = 1 + 𝑎𝑠.𝑟. ∙ (1 − ( ) ) 𝑉𝑠𝑙𝑎𝑔 𝑝𝑧𝑢𝑖𝑔 Rendementsformule: parate kennis !!! Teken steeds een Sankey diagram met Q1, Q2 en A arbeidsleverende machine 𝜂= 𝑛𝑢𝑡𝑡𝑖𝑔 𝐴 𝑄1− 𝑄2 𝑄2 = = =1− 𝑘𝑜𝑠𝑡 𝑄1 𝑄1 𝑄1 𝜂𝐶𝑎𝑟𝑛𝑜𝑡 = 1 − koelmachine 𝜂𝐾 = 𝑇2 𝑇1 warmtepomp 𝑛𝑢𝑡𝑡𝑖𝑔 𝑄2 𝑄2 = = 𝑘𝑜𝑠𝑡 𝐴 𝑄1 − 𝑄2 𝜂𝑤𝑝𝑜𝑚𝑝 = 𝐶𝑂𝑃 = 𝑇2 𝑇1 − 𝑇2 𝜂𝐾;𝐶𝑎𝑟𝑛𝑜𝑡 = 𝑛𝑢𝑡𝑡𝑖𝑔 𝑄1 𝑄1 = = 𝑘𝑜𝑠𝑡 𝐴 𝑄1 − 𝑄2 𝜂𝑤𝑝𝑜𝑚𝑝;𝐶𝑎𝑟𝑛𝑜𝑡 = 𝐶𝑂𝑃𝐶𝑎𝑟𝑛𝑜𝑡 = 𝑇1 𝑇1 − 𝑇2 Kringproces van Joule: 𝜂= 𝐴 1 = 1 − 𝛾−1 𝑄1 𝜖 𝛾 𝜖 = drukverhouding Kringproces van Otto: 𝜂= 𝐴 1 = 1 − 𝛾−1 𝑄1 𝑐 𝑐 = vol. compressieverhouding Gecombineerd standaard diesel kringproces: 𝜂 =1− 1 𝑐 𝛾−1 ∙ 𝛼 ∙ 𝜌𝛾 − 1 (𝛼 − 1) + 𝛾 ∙ 𝛼 ∙ (𝜌 − 1) 𝑐 = vol. compressieverhouding 𝛼 = drukverhouding deel 1 𝜌 = verbrandingsverhouding (deel 2) 𝑐= 𝑉𝐴 𝑝𝐶 𝑉𝐷 ;𝛼= ; 𝜌= 𝑉𝐵 𝑝𝐵 𝑉𝐶 Entropie algemeen, te berekenen langs willekeurig reversibel pad: 𝑑𝑄 ∮ =0 𝑇 𝑑𝑄𝑡𝑜𝑒𝑣𝑜𝑒𝑟 𝑑𝑆 = 𝑇 UA 3-Thermodynamica B 𝑑𝑄 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = ∫ 𝑇 A 𝐴 𝑠𝐴 = ∫ 𝑟𝑒𝑓 𝑑𝑞 + 𝑠𝑟𝑒𝑓 𝑇 langs willekeurig reversibel pad Van de Paer Jan 19.09.2017 _______ 3-Thermodynamica ___________________ Formularium 2016-17 ___________________________________ Bijlage. – 6 Entropieverschil bij ideale gassen bij een (ingebeelde) reversibele toestandsverandering: parate kennis B B algemeen: 𝑑𝑄 𝑑𝑇 𝑇𝐵 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = ∫ = 𝑚∙𝑐∙∫ = 𝑚 ∙ 𝑐 ∙ 𝑙𝑛 𝑇 𝑇 𝑇𝐴 A A zoek gepaste waarde voor c i.f.v. de toestandsverandering: isobaar p = cte 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑝 ∙ 𝑙𝑛 𝑇𝐵 𝑉𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑝 ∙ 𝑙𝑛 𝑇𝐴 𝑉𝐴 𝑐 = 𝑐𝑝 𝑒𝑛 𝑉𝐵 𝑇𝐵 = 𝑉𝐴 𝑇𝐴 isochoor v = cte 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑣 ∙ 𝑙𝑛 𝑝 𝑇𝐵 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑣 ∙ 𝑙𝑛 𝐵 𝑇𝐴 𝑝𝐴 𝑐 = 𝑐𝑣 𝑒𝑛 𝑝𝐵 𝑇𝐵 = 𝑝𝐴 𝑇𝐴 B isotherm T = cte 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = ∫ A 𝑝 𝑑𝑄 𝑄𝐴𝐵 −𝑊𝐴𝐵 𝑉𝐵 = = = 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑙𝑛 = 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑙𝑛 𝐴 𝑇 𝑇 𝑇 𝑉𝐴 𝑝𝐵 B adiabaat dQ = 0 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = ∫ A 𝑐 = ±∞ 𝑒𝑛 𝑑𝑄 =0 𝑇 𝑉𝐵 𝑝𝐴 = 𝑉𝐴 𝑝𝐵 𝑐= 0 Entropieverschil bij ideale gassen bij gegeven begin- en eindtoestand: parate afleiding V en T gekend: 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑣 ∙ 𝑙𝑛 𝑇𝐵 𝑉𝐵 + 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑙𝑛 𝑇𝐴 𝑉𝐴 pad keuze: rev. isochoor + rev. isotherm p en T gekend: 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑝 ∙ 𝑙𝑛 𝑇𝐵 𝑝𝐴 + 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑙𝑛 𝑇𝐴 𝑝𝐵 pad keuze: rev. isobar + rev. isotherm p en V gekend: 𝑆𝐵 − 𝑆𝐴 = 𝑚 ∙ 𝑐𝑝 ∙ 𝑙𝑛 𝑉𝐵 𝑝𝐵 + 𝑚 ∙ 𝑐𝑣 ∙ 𝑙𝑛 𝑉𝐴 𝑝𝐴 pad keuze: rev. isobar + rev. isochoor Specifieke entropie bij reële fluïda: parate kennis 𝐴 Algemeen 𝑠𝐴 = ∫ 𝑟𝑒𝑓 𝑑𝑞 + 𝑠𝑟𝑒𝑓 𝑇 𝐴 𝑠𝐴 = ∫ Vloeistofgebied: 𝑟𝑒𝑓 meestal kiest men ref. punt op vloeistoflijn bij 0,01°C met s ref = 0 kJ/kgK 𝑑𝑞 𝑇𝐴 + 𝑠𝑟𝑒𝑓 = 𝑐𝑝;𝑣𝑙 ∙ 𝑙𝑛 𝑇 Tref 𝐵 𝑑𝑞 𝑇𝑠𝑎𝑡 𝑠′ = ∫ + 𝑠𝑟𝑒𝑓 = 𝑐𝑝;𝑣𝑙 ∙ 𝑙𝑛 𝑇 Tref Vloeistoflijn: 𝑟𝑒𝑓 𝐶 𝑠" = ∫ damplijn: 𝑟𝑒𝑓 𝐸 co_ex-gebied: 𝑠𝑥 = ∫ 𝑟𝑒𝑓 UA 3-Thermodynamica 𝑑𝑞 𝑇𝑠𝑎𝑡 r r + 𝑠𝑟𝑒𝑓 = 𝑐𝑝;𝑣𝑙 ∙ 𝑙𝑛 + = 𝑠′ + 𝑇 Tref 𝑇𝑠𝑎𝑡 𝑇𝑠𝑎𝑡 𝑑𝑞 𝑇𝑠𝑎𝑡 x ∙ r x∙r + 𝑠𝑟𝑒𝑓 = 𝑐𝑝;𝑣𝑙 ∙ 𝑙𝑛 + = 𝑠′ + 𝑇 Tref 𝑇𝑠𝑎𝑡 𝑇𝑠𝑎𝑡 pad keuze: willekeurig reversibel pad pad keuze: rev. adiabate compressie tot pA + rev. isobare opwarming pad keuze: rev. adiabate compressie tot pA + rev. isobare opwarming tot vloeistoflijn pad keuze: rev. adiabate compressie tot pA + rev. isobare opwarming en verdamping tot damplijn pad keuze: rev. adiabate compressie tot pA + rev. isobare opwarming en verdamping tot eindpunt Van de Paer Jan 19.09.2017 _______ 3-Thermodynamica oververhitte damp gebied: ___________________ Formularium 2016-17 ___________________________________ 𝑇𝑠𝑎𝑡 r 𝑇𝐷 + + 𝑐𝑝;𝑔𝑎𝑠 ∙ 𝑙𝑛 Tref 𝑇𝑠𝑎𝑡 Tsat 𝑇𝐷 𝑠𝐷 = 𝑠" + 𝑐𝑝;𝑔𝑎𝑠 ∙ 𝑙𝑛 Tsat 𝑠𝐷 = 𝑐𝑝;𝑣𝑙 ∙ 𝑙𝑛 Bijlage. – 7 pad keuze: rev. adiabate compressie tot pA + rev. isobare opw. + verdamping en opwarming tot eindpunt Entropie verandering bij irreversibele toestandsveranderingen: parate kennis irreversibele isotherme expansie I.G. specifieke entropie is een toestandsgrootheid; lees af in tabellen of d.m.v. EES. ∆𝑆12 = 𝑆2 − 𝑆1 = 𝑚 ∙ (𝑠2 − 𝑠1 ) Algemeen ∆𝑆12 = 𝑆2 − 𝑆1 = 𝑚 ∙ (𝑠2 − 𝑠1 ) = 𝑚 ∙ 𝑟 ∙ 𝑙𝑛 UA 3-Thermodynamica 𝑉𝐵 𝑉𝐴 pad keuze: rev. isotherm voor I.G. ook al is werkelijkheid irreversibel Van de Paer Jan 19.09.2017