Ocena stanu psychicznego pacjenta
Przykład 1- pacjent z obniżonym nastrojem
Dystymia (F.34-1) wg. ICD-10 oraz epizod ciężkiej depresji określany jako podwójna depresja
(niesklasyfikowane)
Wygląd zewnętrzny:
Brak informacji w opisie. Można wywnioskować na podstawie objawów: zaniedbana,
niezainteresowana swoim wyglądem oraz higieną. Postura zgarbiona, niepewna postawa,
wycofana. Twarz zmęczona, wzrok nieskupiony, nieobecny, unika kontaktu wzrokowego.
Zachowanie i nastrój pacjenta:
Smutna i przygnębiona, czuje się nieszczęśliwa i często płacze. Reszta opisu to objawy stricte
stanu depresyjnego, takie jak nieudolność, małowartościowość, poczucie ciągłego nieszczęścia
i chronicznego zmęczenia i braku siły. Brak motywacji do podjęcia jakiejkolwiek aktywności.
Pacjentka stwierdziła że nic nie sprawia jej przyjemności(anhedonia).
Zaburzenia spostrzegania, pamięci, uwagi, myślenia:
trudność ze skupieniem uwagi, rozprasza się, rozkojarzenie. Mogą wystąpić luki pamięciowe,
spowodowane ciągłym rozmyślaniem nad swoją osobą, beznadziejnością i problemem z
koncentracją. Gonitwa myśli, natręctwa myślowe spowodowane ciągłym rozmyślaniem nad
swoją beznadziejną postawą wg. chorego. Myśli samobójcze, które nie ustępują mimo
farmakoterapii świadczą o ciężkim przebiegu choroby.
Mowa:
Obecna małomówność, niechęć do prowadzenia konwersacji. Wypowiedzi są ciche, długo
zastanawia się nad wypowiedzią. Odpowiada krótkimi zdaniami lub słowami.
Zauważone objawy lęku, napięcie, poczucie zagrożenia w wypowiedziach. W wypowiedziach
oskarża się o nieudolność, podkreśla bezwartościowość swojej osoby. wypowiada treści o
tematyce śmierci.
Zaburzenia świadomości i orientacji:
brak
Inteligencja, mowa, zdolność komunikowania się, poczucie choroby psychicznej
Prawdopodobnie świadoma choroby psychicznej, mowa ograniczona do minimum, zdolność
komunikacyjna ograniczona, występuje niechęć do nawiązywania komunikacji. Taka postawa
może powodować regresję rozwoju intelektualnego pacjentki.
Orientacja w sprawach zdrowia:
Skupia się wyłącznie na negatywnym obrazie swojej osoby. nie radzi sobie ze stresem,
identyfikuje swoje potrzeby, ale realizuje je pod przymusem. Jest ciągle w postawie obronnej,
wycofana. Współpraca z personelem utrudniona, niezdolna do samoopieki, uważa się za ciężar
dla męża. Twierdzi że nie umie zadbać o dzieci.
Życie popędowe:
Całkowity zanik, obecne skłonności samobójcze, nadmierny apetyt, wzrost spożycia alkoholu.
Poczucie choroby:
Częściowe
Opis jednostki chorobowej:
Analizując przypadek Pani Leokadii, mamy do czynienia z osobą, która poprzez zmianę miejsca
zamieszkania ograniczyła swoje życie społecznie. Nie odnalazła się w nowym miejscu
zamieszkania, nie spotkała osoby z którą mogłaby nawiązać koleżeńskie stosunki co
spowodowało stłumienie swojej towarzyskiej i otwartej osoby do roli gospodyni domowej. Brak
pracy zawodowej wykluczał możliwość integracji społecznej, a przyjęta rola ograniczała kontakt
do osób najbliższych. Przytłoczenie, poczucie ciągłego nieszczęścia, płaczliwość, brak chęci na
kontakty towarzyskie, ciągłe zmęczenie i anhedonia związane są z wystąpienie epizodu
depresyjnego. Prawdopodobne ograniczenie rozwoju kontaktów społecznych i izolacja to
czynniki społeczne, które wpłynęły na rozwój choroby. Dalej widzimy postęp stanu
depresyjnego i próbę kompensacji stanu samopoczucia poprzez nadmierne objadanie i
spożywanie alkoholu w większych ilościach niż dotychczas. Prawdopodobnie takie zachowanie
jest spowodowane zapotrzebowaniem na zwiększenie produkcji dopaminy poprzez
stymulowanie ośrodka przyjemności. Dalej obwinianie się o nieudolność, określanie swojej
osoby jako ciężar, utrata jakiejkolwiek przyjemności z życia oraz wystąpienie myśli
samobójczych wskazuje na pogłębienie stanu depresyjnego.
Po przyjęciu na oddział osoba wskazuje cechy depresji dystymicznej ciężkiej określanej jako
podwójna depresja. Okres choroby to około 8 tygodni według wywiadu, ale ciężko stwierdzić
kiedy wystąpiły pierwsze objawy. po 4 tygodniach od zastosowania leków z grupy SSRI nie
wyzbyto się myśli samobójczych u pacjentki i rozważane są zabiegi elektrowstrząsami. Nie
powino mówić się tutaj o lekoopornoiści tego przypadku depresji, ponieważ okres wystąpienia
objawów oraz kuracji farmakologicznej jest stanowczo za krótki na takie stwierdzenie, niemniej
precyzyjne określenie czynnika chorobotwórczego oraz rodzaju występującej choroby wymaga
sporej wiedzy i doświadczenia.
Przedstawione objawy prowadzą do chorób określanych jako:
- dystymia,
- podwójna depresja,
- zespół depresyjno-lękowy,
- depresja melancholiczna,
- depresja ciężka jednobiegunowa/lekooporna.
Dokładne stwierdzenie jednostki chorobotwórczej jest problematyczne, wymaga czasu i
odpowiednich sposobów badawczych, lecz rozpoznanie podstawowych objawów grupy
chorobowej naprowadza nas, przyszłych ratowników medycznych, na odpowiedni rodzaj
postępowania z osobą w depresji.
Bibliografia:
https://icd.who.int/browse10/2010/en#/F33
http://online.synapsis.pl/Slowniczek/Podwojna-depresja.html
Dawkowanie leków przeciwdepresyjnych w aktywnej fazie leczenia depresji w przebiegu
nawracających zaburzeń depresyjnych Hugh Brent Solvason, MD, Charles DeBattista, MD
https://icd.who.int/browse10/2010/en#/F34.1
J. Rybakowski, S. Pużyński, J. Wciórka: Psychiatria. T. 2. Wrocław: Elsevier Urban & Partner,
2010, s. 305–375. ISBN 978-83-7609-102-0.
B.I. Yerevanian, R.J. Koek, J.D. Feusner, S. Hwang i inni. Antidepressants and suicidal
behaviour in unipolar depression. „Acta Psychiatr Scand”. 110 (6), s. 452–458, 2004.
DOI:10.1111/j.1600-0447.2004.00437.x. PMID: 15521830.