Iskaning o Palaktaw na Pagbasa Ang nagbabasa ay tumutunton sa mahahalagang salita, mga pamagat at mga subtitulo. Palaktaw-laktaw na pagbubuklat sa materyal ang paraang ginagamit sa ganitong pagbasa. Iskiming Ang iskiming ay mabilisang pagbasa upang makuha ang pangakalahatang ideya ng teksto. Pahapyaw na pagbasa ang isinasagawa sa mga seleksyion tulad ng pamagat. Ginagawa ito para sa pagtingin o paghanap ng mahahalagang impormasyon na maaaring makatulong sa bumabasa. Previewing Sinusuri ng mambabasa ang kabuuan, estilo at register ng wika ng sumulat. Kaswal na Pagbasa Kadalasang ginagawa bilang pampalipas oras lamang Masuring Pagbasa Isinasagawa ang pagbasa na ito nang maingat para maunawaan ganap ang binabasa upang matugunan ang pangangailangan. Pagbasang May Pagtatala Ito ang pagbasang may kaakibat na pagtatala o pagha-highlight ng mahahalagang impormasyon sa teksto. ANG PROSESO NG PAGBASA Ang pagbasa ay isang proseso ng pagbibigay-kahulugan ng mga simbolo at salita. Bilang proseso, ito ay may apat na hakbang ayon kay William S. Gray(1950), ang kinilalang “Ama ng Pagbasa”: (1)persepsyon, (2)komprehensyon, (3)reaksyon, at (4)integrasyon (Belvez, et al., 1990; Villamin, et al., 1994; Resuma at Semorlan, 2002). Persepsyon – Ito ay pagkilala at pagtukoy sa mga nakalimbag na simbolo at kakayahan sa pagbigkas ng mga tunog. Komprehensyon – Ito ay pag-unawa sa mga nakalimbag na simbolo o salita. Reaksyon – Ito ay kaalaman sa pagpasiya o paghatol ng kawastuhan, kahusayan, pagpapahalaga at pagdama sa teksto. Integrasyon – Ito ay kaalaman sa pagsasanib o pag-uugnay at paggamit ng mambabasa sa kanyang dati at mga bagong karanasan sa tunay na buhay. Isang komplikado o masalimuot na proseso ang pagbasa sapagkat maraming kasanayan ang nililinang at kailangang malinang dito upang magiging epektibo ang pagbabasa. Isa kang mahusay at epektibong mambabasa kung natutukoy mo ang layunin ng iyong binabasa, nagagamit ang mga estratehiya at teknik sa pagbasa, nakabubuo ng hinuha o hula sa susunod na pangyayari at iniuugnay ang dating kaalaman at karanasan upang maunawaan ang kahulugan ng binabasang teksto. 4 teorya ng pagbasa a. Teoryang Itaas- pababa - Ito ay isang traditional na pagbasa. Ito ay bunga ngteoryang behaviorist na higit na nagbibigay pokus sa kapaligiran sa paglinang ngkomprehension sa pagbasa. Ayon sa teoryang ito, ang pagbasa ay pagkilala ng serye ngnakasulat na mga simbolo upang maibigay ang katumbas nitong tunog. Nananalig angteoryang ito na ang pagkatuto sa pagbasa ay nagsisimula sa pagkilala sa mga titik, salita,parirala, at pangungusap bago malaman ang kahulugan ng teksto. Sinasabi nitong angpagbasa ay pagkilala ng mga salita, at ang teksto ang pinakamahalaga sa pagbasa. Angmambabasa ay isang pasib na partisipant lamang sa proseso ng pagbasa dahil ang tangintungkulin niya ay ulitin ang lahat ng mga detalyeng nakasaad sa tekstong kanyang binasa.Ang proseso ng pag-unawa ayon sa teoryang ito, ay nagsisimula sa teksto (bottom),patungo sa mambabasa (up), kaya tinawag itong bottom up. Tinatawag din itong "outside-in" o "data driven" sapagkat ang impormasyon sa pag-unawa ay hindi nagmula sa tagabasakundi sa teksto. b. Teoryang ibaba-pataas - Nabuo ito bilang reaksyon sa naunang teorya. Ito ay dahilnapatunayan ng maraming dalubhasa na ang pag-unawa ay hindi nagsisimula sa tekstokundi sa mambabasa tungo sa teksto. Ito ay impluwensya ng sikolohiyang Gestalt nananiniwalang ang pagbasa ay isang prosesong holistik. Ayon dito, ang mambabasa aynapakaaktib na partisipant sa proseso ng pagbasa, na siya ay may taglay na datingkaalamang nakaimbak sa kanyang isipan ay may sariling kakayahan sa wika na kanyangginagamit habang nakikipagtalastasan sa may-akda sa pamamagitan ng teksto. Tinatawagdin ang teoryang ito na "inside out" o "conceptually-driven" dahil ang kahulugan oimpormasyon ay nagsisimula sa mambabasa patungo sa teksto. Ito ay nangyayari dahil angmambabasa ay gumagamit nga kanyang mga dating kaalaman at ng konseptong nabuo sakanyang isipan mula sa kanyang mga karanasan at pananaw sa paligid. Bunga nito,nakakabuo siya nga kanyang mga palagay at hinuha na kanyang iuugnay sa mga ideyanginilalahad ng awtor ng isang teksto. c. Teoryang Interaktib - Bunga naman ito ng pambabatikos ng mga dalubhasa saikalawang teorya. Ayon sa mga proponent nito, ang top-down at maaaring akma lamang samga bihasa nang bumasa at hindi sa mga baguhan pa lamang. Higit na angkop daw angkombinasyong top-down at bottom-up na nagpapahiwatig ng dalawang direksyon ngkomprehensyon, itaas-pababa at ibaba-pataas. Ayon sa teoryang ito, ang teksto aykumakatawan sa wika at kaisipan. Dito nagaganap ang interaksyong awtor-mambabasa atmambabasa-awtor.. kung gayon, ang interaksyon ay may dalawang direksyon o bi-directional. Masasabing ang teoryang ito ay isang pagbibigay-diin sa pag-unawa sa pagbasabilang isang proseso at hindi bilang produkto. Sa teoryang itong, mahalaga ang larangan ngmetakognisyon na nahihinggil sa kamalayan at kabatiran sa taglay na kaalaman at saangking kasanayan ng mambabasa. d. Teoryang Iskima - Mahalaga ang tungkuling ginagampanan sa pagbasa ng datingkaalaman ng mambabasa. Ito ang batayang paniniwala ng teoryang iskima. Bawat bagongimpormasyong nakukuha sa pagbabasa ay naidaragdag sa dati nang iskima. Samakatuwid,bago pa man basahin ng isang mambabasa ang teksto, siya ay may taglay nang ideya sanilalaman ng teksto mula sa kanyang iskima sa paksa. Maaaring binabasa na niya lamang