Erich Belle F. Macabuhay Grade 9 Traditional Ang Alamat ng Mayonesa Sa unang panahon, may nakatirang isang pamilya ng mga magsasaka ng patatas at ang kanilang magandang anak na babae na nagngangalang Maya. Makinis at maputi ang balat niya, pero bukod sa kanyang kagandahan, mabait at masipag si Maya. Maraming nanliligaw sa kanya, pero hindi siya pumayag ng kahit isa man sa mga lalaki. Ang pamilya ay nag-aani ng patatas sa isa sa maraming lupain na minamay-ari ni Don Manuel, isang guwapo at mayamang ginoo. Isang araw, habang nagsasaka si Maya at ang kanyang mga magulang, dumaan si Don Manuel sa kanilang sakahan sa kanyang kalesa. Nang makita niya ang napakamagandang mukha ni Maya, sinabi niya sa kanyang kutsero na huminto. Lumapit si Manuel sa pamilya at binati sila. Nang tumingin ulit siya kay Maya, tumigil ang tibok ng kanyang puso. Ngumiti siya kay Maya, lumapit, at hinalikan ang kamay niya. "Hinding-hindi pa ako nakakakita ng babaeng mas maganda kaysa sa iyo, Maya," sabi ni Don Manuel. Namula ang pisngi ni Maya at tumugon, "Siguro hindi ka pa nakakilala ng maraming babae." Tumawa silang dalawa at nagkatitigan nang medyo mas mahaba pa kaysa sa kinakailangan. Bumalik si Don Manuel sa kanyang bahay at natulog na may ngiti sa kanyang mukha. Kinabukasan, binisita niya si Maya, na nag-iisa dahil umalis ang kanyang mga magulang upang bumili ng mga bagong materyales sa lungsod. Nagtagpo ulit sila pagkatapos nito. At muli, at muli, at muli na humantong na sa isang relasyon. Hindi namalayan ni Maya na si Don Manuel ay ikinasal na sa ibang babae na nagngangalang Imelda. Naging kahina-hinala si Imelda dahil lagi nalang nawawala ng biglaan ang kanyang asawa. Isang araw, sinundan niya si Don Manuel. Nang makarating sila sa bukirin ni Maya, nahuli sila ni Imelda na naglalandian. "Anong ginagawa nyong dalawa?" tanong ni Imelda. Tumalon ang magkasintahan sa gulat. Hindi nila alam, si Imelda pala ay isang mangkukulam! Pinanood nila ang pag-ikot ng mahika na pumapalibot kay Imelda. Sumigaw si Maya sa takot at sakit nang tinamaan siya ni Imelda ng isang pagsabog ng mahika. "Isinusumpa kita na-" "Imelda, tigilan mo na ito! Wala siyang ginawang mali!" sabi ni Manuel. Lumingon si Imelda kay Don Manuel habang nakahawak ng isang garapon. Tumingin ulit siya kay Maya at pinatuloy ang sumpa. "Isinusumpa kita upang ika’y maging hindi kaaya-aya at nakakadiri! Titingin ang mga tao sa iyo, hindi dahil sa kagandahan mo, pero sa kapangitan mo!” Erich Belle F. Macabuhay Grade 9 Traditional Umiyak si Maya nang nagsimulang siyang lumusaw sa garapon na hawak ni Imelda. Matapos ang ilang segundo, ganap na nagbago si Maya sa isang kulay puti, at tulad ng dyel na yari. Tiningnan ni Don Manuel ang garapon at balik kay Imelda. Lumakad si Imelda ng ilang hakbang palapit kay Don Manuel at hinawakan ang kanyang mukha. "Huwag mong asahan na patatawarin kita," sabi ni Imelda habang nakatingin sa mga mata ni Don Manuel. Bumulong siya sa kanyang tainga, "Dahil sa pagmamahal at awa ko para sa iyo, bibigyan kita ng parehong kapalaran sa iyong kerida." Binuksan ni Imelda ang garapon na ginamit niya kanina, at dahan-dahang nagbago ng anyo si Don Manuel, katulad ni Maya. Narinig ni Imelda ang dalawang taong naglalakad at binitawan ang garapon. Tumakas siya, at hindi na siya makita muli. Ang dalawang taong nakasaad ay ang mga magulang ni Maya. Napansin nila ang garapon sa lupa at pinulot ito. Sa lito nila, tinawag nila si Maya, ngunit wala silang narinig na tugon. Nagaalala sila, kaya aligaga nilang hinanap si Maya. Sa kasamaang palad, hindi nila siya matagpuan. Lumipas ang ilang buwan, at namatay ang ama ni Maya. Ang kawawang ina ay nalulumbay at nag-iisa sapagkat hindi pa rin niya matagpuan si Maya. Isang araw, napansin niya ang isang puting barong tagalog sa lupa malapit sa lugar kung saan natagpuan nila ng kanyang asawa ang garapon. "Hala! Magkasama ba sina Maya at Don Manuel?" tanong ng ina sa sarili niya. Sa sobrang pagod at tanda niya, hindi na niya maipagpatuloy ang paghahanap kay Maya kaya tinanggap niya nalang ang kanyang kapalaran. Nagtaka at nausisa ang ina kaya binuksan niya ang garapon at tinikman niya ang kung ano man ang nasa loob, nang hindi niya alam na sina Maya at Don Manuel pala iyon. "Hmm. Medyo maasim, medyo matamis, at mag-atas. Paano kaya kung ilalagay ko ito sa patatas?" At ginawa niya ito. Ang kombinasyon ng kakaibang laman ng garapon at ang patatas ay sobrang sarap! Pagkatapos ay pinangalanan ng ina ang laman sa loob ng garapon na Mayonesa, eponimong galing sa nawala niyang anak na babae. ARAL: Huwag magsinungaling at maging matapat sa mga minamahal mo sapagkat hindi lamang ikaw ang magdurusa kundi pati rin ang mga tao sa paligid mo.