Hevis Sy Makino Date Started: January 8, 2021 Date Completed: January 8, 2021 Acad Service Client 011-21 SALIKSIKIN NATIN Samu’t-saring isyu ang ibinungad ng bagong taon sa Pilipinas. Maliban sa bilang ng mga biktima ng Covid-19 na patuloy pa ring umuusad, ay iilang isyu ang pumaibabaw na siyang kasalukuyang pinagtutuunan ng pansin. “Change is coming,” iyan ang pangako ni Pangulong Rodrigo Duterte mula sa kanyang kampanya sa pagkapangulo hanggang sa kanyang panunungkulan. Ngunit marami pa rin sa mga ‘di mamatay-matay na isyu ang patuloy na nagpapahirap sa mga Pilipino at inaabangan ang aksyon na gagawin ng pangulo. Marami ang naghihirap sa buhay. Katunayan, may mga pamilyang isang beses lang kung kumain sa maghapon. Maraming hindi malaman kung saan nila kukunin ang susunod na kakainin. Marami ang natutuliro kung paano bubuhayin ang mga anak. Maraming nasisiraan ng bait dahil sa gutom. Sa kabila na sinasabi ng pamahalaan na gumanda ang ekonomiya ng bansa at nahigitan ang mga kalapit bansa, marami ang hindi naniniwala. Paano’y hindi maramdaman ang sinasabing pag-unlad ng ekonomiya. Patuloy pa rin ang paghihikahos at walang maihandang pagkain sa hapag. Ang sinasabing pag-unlad ng ekonomiya ay nananatiling drowing lamang at nananatiling nasa pangarap lamang. Dahil sa kahirapan ng buhay kaya maraming nangyayaring krimen. Ang kahirapan ang isa sa mga ugat kaya may nangyayaring pagnanakaw. Bagama’t hindi nararapat na gawing dahilan ang kahirapan para magnakaw, mayroong dahil sa sobra na ang nadaramang kagutuman kaya nakagagawa nang masama. Korapsiyon ang dahilan kaya marami ang naghihirap sa kasalukuyan. Magkadikit ang korapsiyon at kahirapan. Dahil kinukurakot ang pera sa kaban, nauubos ang pondo na dapat ay gagamitin para sa serbisyo sa mamamayan. Bilyong piso ang nawawala dahil sa korapsiyon sa gobyerno. Nangunguna ang Bureau of Customs, Bureau of Internal Revenue at Department of Public Works and Highways sa mga kurakot na tanggapan. Marami nang nasibak si President Duterte dahil sa isyu ng korapsiyon. Sabi niya, basta may naamoy siyang singaw ng korapsiyon sa isang tanggapan, sisibakin agad niya ang sangkot na opisyal. Ganunman, kahit na marami nang naalis sa puwesto dahil sa korapsiyon, marami pa rin ang hindi natatakot. Dapat maging mabangis pa ang Presidente sa pagsibak sa mga kurakot. Talasan pa ang pang-amoy para maubos ang mga kurakot. Kapag nagtagumpay sa paglupig sa korapsiyon, kasunod na ring mawawala ang kahirapan na nakasakmal sa mamamayan. Isa rin ang pandemya sa mga dahilan kung bakit libo-libong tao ang nawalan ng trabaho. Nararapat lamang na upang mabawasan ang posibilidad ng pagtaas ng mga na-oospital na lalampas sa kapasidad ng mga ospital sa county, ang Opisyal ng Pangkalusugan ay gumawa ng ilang pagbabago sa kasalukuyan. Mahigpit na pagpapatupad na Direktiba na naaangkop sa mga negosyo at mga residente ng county, kabilang na mangailangan sa ilang mga sektor na magbago ng kanilang operasyon ay nararapat ding pagtuunan ng pansin upang mapataas ang kaligtasan, pagbawas sa bilang ng mga tao na pinapayagan sa mga pasilidad sa anumang oras, at pagbawas ng laki ng mga panlabas na pagtitipon. Bilang karagdagan, ang pagbabawal sa ilang mga aktibidad na may mataas na panganib. Sa pangkalahatang ideya, ang mamamayan ay nangangailoangan ng matibay na pundasyon upang maisalba sa mga isyung kinakaharap ng bansa. At ang gobyerno ang kinikilalang malaking “pundasyon” na iyon. Nararapat lang naisin na sana ay walang mangyayaring ano mang kabulastugan o pangloloko sa loob ng kanilang panunungkulan. PAGNILAYAN NATIN SEK. 6 SEK. 7 SEK. 8 SEK. 9 Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: Wika Ang wikang Filipino ang wikang Pambansa ng Pilipinas. Itinatalaga ng batas na ito na ang wikang pambansa ng Pilipinas o Filipino ay dapat pagyabungin at payamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng PIlipinas at sa iba pang wika. Nararapat lamang magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at wika ng pagtuturo sa sistema ng edukasyon. Sinasabi ng batas na ito na ang pangunahing wika ng komunikasyon sa Pilipinas ay Filipino at Ingles. Dahil sa probisyong ito ng saligang batas, karamihan sa mga komunikasyon sa edukasyon at sa pamahalaan ay nasa wikang Ingles. Ngunit sinasaad din sa saligang batas na dapat gamitin para sa pagtuturo ang lenggwaheng pang rehiyon. Dahil dito sa unang mga taon ng elementarya, mga rehiyonal na wika ang ginagamit. Ito ay alinsunod sa mother-tongue based learning. Ang konstitusyon o mga batas ng Pilipinas ay dapat nakalahad o ipahayag sa Filipino o Ingles. Ito ay dahil nararapat na maintindihan ng mga mamamayan ang konstitusyon ng Pilipinas. Ang mga nasabing wika ang pangunahing wika ng bansa na nangangahulugang lahat ng mamamayan ay makakaintindi sa mga naipahayag na mga salita. Isinasaad ng batas na ito na kailangan magkaroon ng matibay na ugnayan ang iba’t-ibang rehiyon ng magkakaibang wika upang mas mapalago ang mga pananaliksik. Kung gayon ay hindi na mahihirapan pang intindihin o isalin ang mga wika upang makabuo ng panghuling dokumento. Ang pagtatatag ng ugnayang ito ay isasailalim ng kongreso sa pamamagitan ng mga kinatawan at disiplina ng iba’t-ibang rehiyon.