MALAY 23.1 (2010): 31-52 Ang Kautusan ng Departamento ng Edukasyon Bilang 74, Serye 2009: Isang Pagsusuri sa Katatagan ng Programang Edukasyon sa Unang Wika (MLE) ng Filipinas* Feorillo Petronillo A. Demeterio III Pamantasang De La Salle, Filipinas demeteriof@dlsu.edu.ph Ang sanaysay na ito ay sumusuri sa katatagan ng Ordinansa ng Departamento ng Edukasyon Bilang 74, Serye 2009, na may pamagat na Institutionalizing Mother Tongue-Based Multilingual Education (MLE), sa pamamagitan ng limang paraan. Una, hinihimay nito ang estruktura at nilalaman ng nasabing ordinansa. Ikalawa, tinitingnan nito ang nasabing ordinansa sa konteksto ng kasaysayan ng pagpaplano ng wika sa Filipinas. Ikatlo, sinusukat nito ang pedagohiya ng ordinansa gamit bilang lente ang kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE. Ikaapat, pinag-aaralan nito ang politikal na implikasyon ng ordinansa gamit ang mga konsepto ng nasyonalismo, pagsasabansa, at multikulturalismo. Ikalima, pinag-aaralan nito ang ekonomikal na implikasyon ng ordinansa gamit ang mga paksang pangmatagalan (long term) at panandaliang (short term) ekonomikal na implikasyon. Bilang kongklusyon, tinitimbang nito ang kabuuang halaga at katatagan ng ordinansang ito. Mga Susing Salita: Edukasyon sa Inang Wika, MLE, Edukasyong Multilinggwal, Pagpaplano ng Wika, Kasaysayan ng Wika sa Filipinas, Wika at Nasyonalismo, Wika at Pagsasabansa, Multikulturalismo, Wika at Panlipunang Kaunlaran, Wika at Pang-Ekonomikal na Kaunlaran This paper examines the soundness of the Department of Education’s Order Number 74, Series of 2009, through five ways. First, it analyzes the structure and contents of the said order. Second, it contextualizes the said order within the history of language planning in the Philippines. Third, it evaluates the pedagogical standing of the said order using the current body of literature about MLE. Fourth, it studies the political implication of the said order using the concepts of nationalism, nation building, and multiculturalism. Fifth, it studies the economic implication of the said order using the frameworks of long-term and short-term economic impacts. The paper concludes with an overall assessment of the strengths and weaknesses of the said order. Keywords: Mother Language Education, MLE, Multilingual Education, Language Planning, History of Language Planning in the Philippines, Language and Nationalism, Language and Nation Building, Multiculturalism, Language and Social Development, Language and Economic Development * The Department of Education Order Number 74, Series 2009: An Analysis of the Soundness of the Mother Language Education (MLE) Program of the Philippines © 2010 Pamantasang De La Salle, Filipinas 32 MALAY PANIMULA No o ng t ao ng 1953 unang inilahad ng UNESCO, sa pamamagitan ng isang publikasyong may pamagat na The Uses of Vernacular Languages in Education, ang mungkahi nito para sa lahat ng bilinggwal at multilinggwal na estado na gamitin ang unang wika (mother tongue) bilang panimulang wika sa edukasyon. Ang unang wika, o inang wika, o L1 (first language), ay konseptong makabuluhan lamang sa konteksto ng isang bilinggwal at multilinggwal na estado, dahil ito ang wika ng isang bata, o indibidwal, na ginagamit niya sa kaniyang t ahanan at kung saan siya pinakabihasa at pinakakompo rtable kapag ihahambing sa kaniyang ibang wika, o mga wika. Sa publikasyong ito, binanggit ng UNESCO ang sikolohikal, sosyolohikal, at pedagohikal na dahilan kung bakit mas mabisa ang edukasyon sa unang wika, o mother language education, o MLE (UNESCO, The Use 11). Sa perspektibo ng sikolohiya, ang unang wika ay katumbas sa kognitibong sistema na umiiral sa kaisipan ng sinumang bata na agaran niyang pinapakinabangan sa kanyang pag-uunawa at pagpapahayag ng kanyang nalalaman at nararamdaman; sa perspektibo ng sosyolohiya, ang wikang ito ay isa sa mga pinakamahalagang sangkap na magpapabilang sa kanya sa komunidad na kanyang kinaroroonan at magbibigay sa kaniya ng kultural na identidad; at sa perspektibo ng edukasyon, ang wikang ito ay ang daan para sa isang mas epektibong proseso ng pagtuturo at pagkatuto. Sa paglipas ng mahigit limampung taon, lumawak at lumalim pa ang mga pananaliksik at pag-aaral tungol sa MLE. Noong umpisa ang edukasyo ng it o ay it inut uring lamang na pinakamabisang paraan sa pagkatuto ng nilalaman ng iba’t ibang asignatura. Ngayon ito rin ay itinuturing na pinakamabisang paghahanda para sa pagkatuto ng ikalawa, pati na ng ikatlong wika. Sa konteksto ng isang multilinggwal na estado ang ikalawang wika ay kadalasan ang wikang opisyal, o wikang pambansa, habang ang ikatlong wika naman ay kadalasang ang wika ng mas malawakan at global na komunikasyon. Maaari nating bigyan TOMO XXIII BLG. 1 ng buod ang kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE sa pamamagitan ng mga sumusunod na pahayag: • Ang MLE ay hindi lamang tungkol sa oral na paggamit ng unang wika, ito rin ay tungkol sa tekstwal na paggamit ng nasabing wika na sinasabayan ng pagaaral sa estruktura at gramatika nito (UNESCO, Education 11); • Kapag ang pagkatuto ng nilalaman ng iba’t ibang asignatura ang pinag-uusapan, ang MLE ay mas mabisa kung ihahambing sa edukasyon sa ikalawa, o sa ikatlong wika (UNESCO, The Uses 6); • Dapat malinang muna nang husto ang kognitibong kakayahan ng bata sa kanyang unang wika, bago pa man siya ililipat sa edukasyon sa ikalawa, o sa ikatlong wika; • Kinakailangan ng bata ng hindi kukulangin sa labindalawang taon para lubusan niyang matutuhan ang kaniyang unang wika, kaya hindi sapat ang paggamit sa unang wika hanggang sa una, ikalawa, o ikatlong baitang sa elementarya lamang (Dutcher at Tucker vii); • Sakaling kailangan talaga ng isang estado ang edukasyon sa ikalawa, o sa ikatlong wika, mas maigi par a sa bat a na ipagpaliban muna ang paglilipat sa kaniya mula sa MLE hanggang sa pinakahuling panahon na kakayahin ng estadong ito (UNESCO, Education 31); • Ang minamadaling paglipat (premature) mula MLE patungo sa edukasyon sa ik alawa, o sa ikat lo ng, wika ay nakakasama sa pag-unlad ng literasi, at sa kasanayan sa matematika at siyensya ng bata (Nolasco, Twenty-One 10); • Ang batang natuto nang husto gamit ang kanyang unang wika ay mas madaling matuto ng ikalawa o ikatlong wika kung ihahambing sa ibang batang ibinabad kaagad sa ikalawa o sa ikatlong wika (Dutcher at Tucker vii); at KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON • Kinakailangan ng bata ng hindi kukulangin sa anim na taong masinsinang pag-aaral sa ikalawa o sa ikatlong wika bago pa man gamitin ang mga ito bilang midyum sa pagtuturo (Nolasco, Twent-One 10). Binanggit na ng UNESCO noong 1953, na kahit malinaw na malinaw ang bentahe ng MLE, hindi magiging madali para sa mga bilinggwal at multilinggwal na estado na gamitin ito dahil sa mga sirkumst ansyang po lit ikal, linggwist ikal, edu kasyo nal, so syo-kult ural, at praktikal (UNESCO, The Uses 11). Kaya kahit isa ang Iloilo Experiment ni Jose Aguilar, na isinagawa noong 1948 hanggang 1951, sa mga case study na ginamit na batayan ng publikasyong “The Uses of Vernacular Languages in Education,” hindi kaagad pinansin ng ating pamahalaan ang halaga ng MLE (123-31). Sa katunayan labing-pitong taon muna ang lumipas mula 1953 bago umusad ang ating estado patungo sa edukasyong bilinggwal, nang iniuto s ng Departamento ng Edukasyon noong 1970 na gamitin ang wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo mula unang baitang pataas (Cruz, Part I). Dalawampung taon muna ang lumipas mula 1953 bago umusad ang ating estado patungo sa edukasyong kumikilala sa halaga ng unang wika, nang iniutos ng Departamento ng Edukasyon noong 1973 na gamitin ang ating mga unang wika bilang midyum sa pagtuturo para sa una at ikalawang baitang (Cruz, Part II). Subalit, sa panahong ito, hilaw, hindi sistematiko, at hindi siyentipiko ang paggamit ng pamahalaan sa ating mga unang wika, dahil oral at panandalian lamang ang yutilisasyong ito. Maghihinala tayo na ang utos na ito ay bunsod lamang sa pragmatikong realisasyon na talagang mahirap ipatupad ang isang sistema ng edukasyon na agarang nakabatay sa ikalawa o sa ikatlong wika. Limampung-pitong taon muna ang lumipas mula 1953 bago umusad ang ating estado patungo sa edukasyong kumikilala sa isang mas sistematiko at mas siyentipikong paggamit sa unang wika, nang inilathala ng Departamento ng Edukasyon ang Kautusan Bilang 74, Serye 2009, na may pamagat na Institutionalizing Mother Tongue-Based Multilingual Education (MLE). FEORILLO DEMETERIO III 33 Kung ang pamagat lamang ng kautusan ang ating titingnan, marahil marami sa mga Filipinong babad na sa literatura tungkol sa MLE, ang magsasabing, “Bakit ngayon lang ipinalabas ang ganitong kautusan?” o di kaya, “Ito na ang solusyon sa problema ng patuloy na pagbaba ng kalidad ng at ing edukasyo n.” Marami sa at ing mga mahahalagang institusyon at tinitingalang mga eksperto at intelektwal ang sumusuporta sa paggamit ng MLE. Halimbawa, sa kaniyang sanaysay na Twenty-One Reasons Why Filipino Children Learn Better while Using their Mother Tongue, inisa-isa ng linggwistang si Ricardo Nolasco ang mga institusyon at personalidad na ito: ang Philippine Business for Education, ang Department of Foreign Affairs, ang UNESCO Philippines, ang Linguistic Society of the Philippines, si Jesli Lapus (dating Kalihim ng Departamento ng Edukasyon), si Ralph Recto (dating Direktor Heneral ng National Economic Development Authority), si Dr. Edilberto de Jesus (dating Kalihim ng Departamento ng Edukasyon), si Dr. Jose Abueva (dating Presidente ng University of the Philippines), si Dr. Patricia Licuanan (dating Presidente ng Miriam College at kasalukuyang Tagapamuno ng Commission on Higher Education), si Dr. Michael Tan (Chairman ng Department of Anthropology ng University of the Philippines), si Dr. Aurelio Agcaoili (Convenor ng NAKEM International), at ng mga dalubhasa sa agham panlipunan na sina Dr. Ma. Cynthia Bautista, Dr. Allan Bernardo at Dr. Dina Ocampo (14-15). Ngunit kahit na matatag ang kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE, hindi nangangahulugang matatag din ang bersyon ng MLE na nilalaman ng naturang kautusan. Kaya kailangang himayin natin ang katatagan ng kautusang ito dahil kinabukasan ng kabataang Filipino at kinabukasan ng bansang Filipinas ang nakasalalay dito. Kahit na sabihin pa natin na kasingtatag nga ang nilalaman ng kautusang ito sa kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE, dapat pa rin nating himayin nang husto ang mga nilalaman at implikasyon ng kautusang ito, para maipakita natin sa lahat ng Filipino na ang ating paggamit sa MLE ay tumatahak sa isang landas na subok na. 34 MALAY Binanggit na ng UNESCO noong 1953 na mahalagang maintindihan at bukas-loob na tatanggapin ng stakeholders ang edukasyong ito, dahil hindi rin ito magbubunga ng mabuti kapag marahas lamang itong ipapataw ng estado sa mga paaralan, guro at mag-aaral (The Uses 53-54). Kaya ang papel na ito ay susuri sa katatagan ng Kautusan ng Departamento ng Edukasyon Bilang 74, Serye 2009, sa pamamagitan ng limang paraan. Una, hihimayin nito ang estruktura at nilalaman ng nasabing kautusan. Ikalawa, titingnan nito ang nasabing kautusan sa konteksto ng kasaysayan ng pagpaplano ng wika sa Filipinas. Ikatlo, susukatin nito ang pedagohiya ng kautusan gamit bilang lente ang kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE. Ikaapat, pag-aaralan nito ang politikal na implikasyon ng kautusan gamit ang mga konsepto ng nasyonalismo, pagsasabansa, at multikulturalismo. Ikalima, pag-aaralan nito ang implikasyong ekonomiko ng kautusan gamit ang mga paksang pangmatagalan (long term) at panandaliang (short term) implikasyong ekonomiko. Pang-anim, at bilang kongklusyon, titimbangin nito ang kabuuang halaga at katatagan ng kautusang ito. Ang Kautusang Institutionalizing Mother Tongue-Based Multilingual Education Ang Kautusan Bilang 74, Serye 2009, na may pamagat na Institutionalizing Mother TongueBased Multilingual Education (MLE), at nilagdaan ni Kal. Jesli Lapuz, ay may estruktura na: • Pa ngun ahin g Dokumento : may pamagat din na Institutionalizing Mother Tongue-Based Multilingual Education (MLE), at binubuo ng sampung seksyon; • Unang Kalakip na Dokumento: may pamagat na Fundamental Requirements for a Strong Mother Tongue-Based Multilingual Education (MLE), at binubuo ng sampung mga kahilingan; • Ikalawang Kalakip na Dokumento: may pamagat na MLE Bridging Plan A, TOMO XXIII BLG. 1 at binubuo ng isang tsart na nagsasabi kung paano gagamitin ang unang wika, wikang Filipino at wikang Ingles sa iba’t ibang baitang at antas ng elementarya at sekondarya sa mga rehiyon na ang unang wika ay hindi Filipino (o Tagalog); at • Ikatlong Kalakip na Dokumento: may pamagat na MLE Bridging Plan B, at binubuo rin ng isang tsart na nagsasabi kung paano gagamitin ang unang wika, ang wikang Ingles, at iba pang wika sa iba’t ibang baitang at antas ng elementarya at sekondarya sa mga rehiyon na ang unang wika ay Filipino (o Tagalog) rin. Isa-isa nating titingnan ang nilalaman ng apat na dokumentong bumubuo sa naturang kautusan. Ang Panguhahing Dokumento Kagaya ng nasabi na, ang pangunahing dokumento ng kautusan ay may sampung seksyon. Para sa layunin ng pap el na it o , ang pinakamahalaga sa sampung ito ay ang ikalawa, ikatlo, at ikalimang seksyon. Ang ikalawang seksyo n ay naglalahad ng depinisyo n ng Departamento ng Edukasyon kung ano ang ibig nitong sabihin ng “MLE.” Mother Tongue-Ba sed Multil ingual Education, hereinafter referred to as MLE, is the effective use of more than two languages for literacy and instruction. Henceforth, it shall be institutionalized as a fundamental educational policy and program in this Department in the whole stretch of formal education including preschool and in the Alternative Learning System (Seksiyon 2). Tatlong importanteng bagay ang mapapansin natin sa depinisyong ito. Una, ginagawang magkatumbas ng dokumento ang “mother tonguebased multilingual education” at “mother language education,” o “MLE.” Malaki ang pagkakaiba ng dalawang ito, dahil ang “mother KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON tongue-based multilingual education” ay isang mas malawak na programa kung ihahambing sa “mother language education.” Sa katunayan, ang “mother language education” ay ang umpisang bahagi lamang ng “mother tongue-based multilingual education.” Ikalawa, dahil ginawang magkasingkahulugan ang “mother tongue-based multilingual education” at “mother language education,” naiiba tuloy ang depinisyon ng “mother language education.” Ang depinisyong “the effective use of more than two languages for literacy and instruction” ay naaangkop para sa “mother tongue-based multilingual education” at hindi para sa “mother language education” (Section 2). Pangatlo, ang probisyon na, “It shall be institutionalized as a fundamental educational policy and program in this Department in the whole stretch of formal education including preschool and in the Alternative Learning System,” ay nagpapahiwatig ng maling mensahe na ang unang wika ay siyang gagamiting midyum sa pagtuturo mula pre-school hanggang sa ikaapat na taon ng sekondarya (Seksyon 2). Kahit ang dalubhasa at dating Undersecretary ng Departamento ng Edukasyon na si Isagani R. Cruz ay nagsulat ng isang pahayag na, “Colleges and universities will start accepting high school graduates that were taught primarily in their mother tongue by 2021 or 2023,” dahil sa mapanlinlang na probisyong ito (Cruz, Part II). Kapag titingnan natin ang kabuuang dokumento malinaw na ang unang wika ay gagamitin lamang bilang midyum sa pagtuturo sa mga unang taon ng edukasyon, habang ang ikalawa (Filipino), at ikatlong (Ingles) wika ay gagamitin bilang midyum ng pagtuturo sa mga mas matataas na baitang ng elementarya at sa lahat ng antas ng sekondarya. Ang ikat lo ng seksyon ng pangunahing dokumento ng naturang kautusan ay nagbanggit sa Lingua Franca Project at Lubuagan First Language Co mponent, at nagpahayag ng ilang mga pedagohikal na prinsipyong nakalap mula sa mga pag-aaral na ito. Ang Lingua Franca Project ay ang programang itinatag ng dating Kalihim ng Departamento ng Edukasyon na si Andrew Gonzalez noong 1999, kung kailan iniutos niyang FEORILLO DEMETERIO III 35 gamitin sa mga piling paaralan ang tatlong lingua franca na Tagalog, Ilokano, at Cebuano, bilang midyum sa pagtuturo mula pre-school hanggang ikatlong baitang (Nolasco, Twenty-One 9). Ang Lubuagan First Language Component naman ay ang pananaliksik na isinagawa mula noong 1998 ng Summer Institute of Linguistics-Philippines, Departamento ng Edukasyon, at ng lokal na komunidad ng Lubuagan, sa lalawigan ng Kalinga, kung saan sinuri nila ang epekto ng paggamit ng unang wika para sa mga mag-aaral mula unang baitang hanggang ikatlong baitang (Nolasco, Twenty-One 9). Mula sa mga pag-aaral na ito, at mula sa iba pang lokal at internasyonal na pag-aaral, naglahad ang pangunahing dokumento ng mga sumusunod na pahayag tungkol sa MLE: • First, learners learn to read more quickly when taught in their first language (L1); • Second, pupils who have learned to read and write in their first language learn to speak, read, and write in a second language (L2) and third language (L3) more quickly than those who are taught in a second or third language first; and • Third, in terms of cognitive development and its effects in other academic areas, pupils taught to read and write in their first language acquire such competencies more quickly (Seksyon 3). Dalawang importanteng bagay ang mapapansin natin sa ikatlong seksyon na ito. Una, habang ang kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE ay humihiling ng hindi bababa sa labindalawang taong masinsinang paggamit ng unang wika, ang Lingua Franca Project at Lubuagan First Language Component ay nakabatay lamang sa masinsinang paggamit sa unang wika hanggang sa ikatlong baitang ng elementarya (Dutcher at Tucker vii). Ibig sabihin, kung ang karaniwang edad ng mga mag-aaral sa ikatlong baitang ay siyam na taon, ang paggamit sa unang wika sa dalawang lokal na pananaliksik na ito ay nakabatay lamang sa siyam na taon, at ito ay kinapos ng tatlong taon sa 36 TOMO XXIII BLG. 1 MALAY labindalawang taong kahilingan ng kasalukuyang antas ng kaalaman tungol sa MLE. Ang ikalawang bagay na mapapansin natin sa ikatlong seksyon na ito ay ang pagiging tahimik ng tatlong pahayag nito para sa MLE kung hanggang anong edad, o anong baitang, o anong antas, dapat gamitin ang unang wika, at kung anong edad, o baitang, o antas, dapat umpisahang gamitin ang ikalawa (Filipino) at ikatlong (Ingles) wika. Ang ikalimang seksyon ng pangunahing dokumento ng naturang kautusan ay nag-uutos na dahan-dahang ipatupad ang programang “Institutionalizing Mother Tongue-Based Multilingual Education (MLE)” sa lahat ng asignatura at sa lahat ng antas ng elementarya at sekondarya simula ng pre-school sa pangakademikong taon 2010-2011, at magdaragdag na isang antas bawat susunod na taon. Ibig sabihin, Antas Pre-school Kinder-garten Baitang 1 Baitang 2 Baitang 3 Unang wika • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura Baitang 4 • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) Baitang 5 • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) Baitang 6 • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) Sekondarya phase-in ang moda ng pagpasok ng bagong programa. Ito ay magbibigay ng sapat na panahon sa lahat ng paaralan para mapaghandaan ang kakailanganing human resources at materyales ng programang ito. Ang Unang Kalakip na Dokumento Kagaya ng nasabi na, ang unang kalakip na dokumentong may pamagat na Fundamental Requirements for a Strong Mother Tongue-Based Multilingual Education (MLE) ay nagpapahayag ng sampung kahilingan para sa isang matatag na pagpapatupad ng MLE. Para sa layunin ng papel na ito, ang pinakamahalaga sa sampung ito ay ang ikatlo hanggang ikapitong kahilingan, na maaari nating bigyan ng buod sa pamamagitan ng isang tsart na: Wikang Ingles Wikang Filipino • Ituturo bilang asignatura (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo (kung kinakailangan) • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo Tsart 1: Buod ng Ikatlo hanggang Ikapitong Kahilingan ng Dokumentong Fundamental Requirements for a Strong Mother Tongue-Based Multilingual Education (MLE) KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON Ang Tsart 1 ay naglalahad kung sa anong antas ng pag-aaral dapat ituturo bilang asignatura at gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ang unang wika, wikang Filipino, at wikang Ingles. Mapapansin natin na hindi espesipiko ang naturang dokumento kung kailan dapat umpisahan ang pagtuturo ng wikang Filipino at Ingles bilang asignatura, sa halip ito ay nagsasabi lamang na ang mga ito ay ipapasok bilang hiwalay na mga asignatura “no earlier than grade two” (Bilang 5). Hindi rin espesipiko ang dokumento kung kailan dapat umpisahan ang paggamit ng wikang Filipino at Ingles bilang midyum sa pagtuturo, sa halip ito ay nagsasabi lamang na ang unang wika ay gagamitin bilang midyum sa pagtuturo “until, at least, grade three” (Bilang 3). Antas Pre-school Kinder-garten Baitang 1 Baitang 2 Baitang 3 Baitang 4 Unang wika • Gagamitinbilang midyum ng pagtuturo • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Itinuturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura Baitang 5 • Gagamitin bilang auxiliary na wika Baitang 6 • Gagamitin bilang auxiliary na wika Sekondarya • Gagamitin bilang auxiliary na wika FEORILLO DEMETERIO III 37 Ang Ikalawang Kalakip na Dokumento Kagaya ng nasabi na, ang ikalawang kalakip na dokumentong may pamagat na MLE Bridging Plan A ay nagsasad kung paano gagamitin ang unang wika, wikang Filipino, at wikang Ingles sa iba’t ibang baitang at antas ng elementarya at sekondarya sa mga rehiyon na ang unang wika ay hindi Filipino (o Tagalog). Binanggit sa pangunahing dokumento ng kautusan na ang MLE Bridging Plan A ay gagamitin lamang sa unang tatlong taon ng implementasyon ng programa, at sa paglipas ng tatlong taon ito ay isasailalim sa isang ebalwasyon at rebisyon (Tingnan sa Seksyon 6). Maaari nating bigyan ng buod ang tsart ng MLE Bridging Plan A sa pamamagitan ng isang mas simpleng tsart na: Wikang Filipino Wikang Ingles • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Makabayan at Filipino • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Makabayan at Filipino • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Makabayan at Filipino • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Makabayan, Technology at Livelihood Education, at Filipino • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Matematika, Siyensya at Ingles • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Matematika, Siyensya at Ingles • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Matematika, Siyensya at Ingles • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Matematika, Siyensya at Ingles Tsart 2: Buod ng Dokumentong MLE Bridging Plan A 38 TOMO XXIII BLG. 1 MALAY Katulad sa Tsart 1, ang Tsart 2 ay naglalahad kung sa anong antas ng pag-aaral dapat ituturo bilang asignatura at gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ang unang wika, wikang Filipino, at wikang Ingles. Ang Ikatlong Kalakip na Dokumento Kagaya ng nasabi na, ang ikatlong kalakip na dokumentong may pamagat na MLE Bridging Plan B ay nagsasaad kung paano gagamitin ang unang wika, wikang Ingles, at iba pang wika sa Antas Pre-school Kinder-garten Baitang 1 Baitang 2 Baitang 3 Baitang 4 Unang wika (Filipino) • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum ng pagtuturo • Ituturo bilang asignatura Baitang 5 • Gagamitin bilang auxiliary na wika para sa mga Ingles na asignatura • Ituturo bilang asignatura Baitang 6 • Gagamitin bilang auxiliary na wika para sa mga Ingles na asignatura • Ituturo bilang asignatura Sekondarya • Gagamitin bilang auxiliary na wika para sa mga Ingles na asignatura • Ituturo bilang asignatura iba’t ibang baitang at antas ng elementarya at sekondarya sa mga rehiyon na ang unang wika ay Filipino (o Tagalog) rin. Binanggit rin sa pangunahing dokumento ng kautusan na ang MLE Bridging Plan B ay gagamitin lamang sa unang tatlong taon ng implementasyon ng programa, at sa paglipas ng tatlong taon ito ay isasailalim sa isang ebalwasyon at rebisyon (Tingnan sa Seksyon 6). Maaari rin nating bigyan ng buod ang tsart ng MLE Bridging Plan B sa pamamagitan ng isang mas simpleng tsart na: Wikang Ingles Lokal na Wika • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Matematika, Siyensya at Ingles • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Matematika, Siyensya at Ingles • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Matematika, Siyensya, at Ingles • Ituturo bilang asignatura • Gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ng Matematika, Siyensya, at Ingles • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura • Ituturo bilang asignatura (maaaring palitan ng isa pang banyagang wika) Tsart 3: Buod ng Dokumentong MLE Bridging Plan B KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON Katulad sa Tsart 1 at Tsart 2, ang Tsart 3 ay naglalahad kung sa anong antas ng pag-aaral dapat ituturo bilang asignatura at gagamitin bilang midyum sa pagtuturo ang unang wikang Filipino at wikang Ingles. Dahil ang dokumentong MLE Bridging Plan B ay para sa mga rehiyon kung saan ang unang wika ay Filipino (o Tagalog), ito ay nag-uutos na bukod sa Filipino at Ingles, ang mga bata sa mga rehiyong ito ay mag-aaral din ng ibang lokal na wika, at pagdating sa sekondarya, ang lokal na wikang ito ay maaaring palitan ng ibang banyagang wika. FEORILLO DEMETERIO III Kapag ihahambing natin nang masinsinan ang Tsart 1 (Buod ng Ikatlo hanggang Ikapitong Kahilingan ng Dokumentong Fundamental Requirements for a Strong Mother TongueBased Multilingual Education (MLE)), Tsart 2 (Buod ng Dokumentong MLE Bridging Plan A), at Tsart 3 (Buod ng Dokumentong MLE Bridging Plan B), mapapansin natin na may tatlong mahalagang pagkakaiba ang mga nilalaman nito, at ang mga ito ay makikita natin sa kasunod na tsart na: Tsart 1Buod ng Ikatlo hanggang Ikapitong Kahilingan ng Fundamental Requirements for a Strong Mother Tongue-Based Multingual Education Tsart 2Buod ng MLE Bridging Plan A Tsart 3Buod ng MLE Bridging Plan B Pre-school Pre-school Pre-school Simula ng pagtuturo ng unang wika bilang asignatura Unang Baitang Unang Baitang Unang Baitang Simula ng pagtuturo ng wikang Filipino at Ingles bilang asignatura Hindi mas maaga kaysa ikalawang baitang Unang Baitang Unang Baitang Simula ng paggamit ng wikang Filipino bilang midyum ng Pagtuturo Anumang antas mula ikaapat na baitang hanggang unang taon ng sekondarya Ikaapat na Baitang Pre-School Simula ng paggamit ng wikang Ingles bilang midyum ng pagtuturo Anumang antas mula ikaapat na baitang hanggang unang taon ng sekondarya Ikaapat na Baitang Ikaapat na Baitang Anumang antas mula ikaapat Simula ng paggamit ng unang wika bilang auxiliary na baitang hanggang unang taon ng sekondarya na wika Ikalimang Baitang Ikalimang Baitang Mga Mahahalagang Aspekto ng MLE Simula ng Paggamit ng unang wika bilang midyum ng pagtuturo 39 Simula ng pagtuturo ng ibang lokal na wika Hindi binanggit Hindi binanggit Ikalimang Baitang Simula ng pagtuturo ng ibang banyagang wika Hindi binanggit Hindi binanggit Sekondarya Tsart 4: Paghahambing sa Nilalaman ng Tsart 1, Tsart 2, at Tsart 3 40 MALAY Ang unang pagkakaiba ng Tsart 1, Tsart 2, at Tsart 3 ay sa aspekto ng pagsimula ng pagtuturo ng wikang Filipino at Ingles bilang asignatura. Ang Tsart 1 ay nag-uutos na ang wikang Filipino at Ingles ay ituturo bilang asignatura sa antas na hindi mas maaga kaysa ikalawang baitang, habang ang Tsart 2 at Tsart 3 ay nag-uutos na ang mga wikang ito ay ituturo bilang asignatura sa unang baitang pa lamang. Malinaw na may kontradiksyon ang Tsart 1 sa isang banda at ang Tsart 2 at Tsart 3 sa kabilang banda sa aspekto na ito. Ang ikalawang pagkakaiba ng Tsart 1, Tsart 2, at Tsart 3 ay sa mga aspekto ng pag-simula ng paggamit ng wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo, pagsimula ng paggamit ng wikang Ingles bilang midyum ng pagtuturo, at pagsimula ng paggamit ng unang wika bilang auxiliary na wika. Lumalabas na mas espesipiko ang Tsart 2 at Tsart 3 kaysa Tsart 1 sa mga aspektong ito. Ang ikatlong pagkakaiba ng Tsart 1, Tsart 2, at Tsart 3 ay sa mga aspekto ng pagsimula ng pagtuturo ng ibang lokal na wika, at pagsimula ng pagtuturo ng ibang banyagang wika. Dahil ang Tsart 3 ay para sa mga rehiyon kung saan Filipino (o Tagalog) na ang unang wika, para maging pantaypantay ang lahat ng Filipinong mag-aaral na magkakaroon ng kaalaman sa hindi kukulangin sa tatlong wika, nag-uutos ito na pagdating sa ikalimang baitang mag-uumpisa nang mag-aral ang mga nasasaklawan ng dokumento ng ibang lokal na wika, at pagdating sa sekondarya maaaring palitan ang ibang lokal na wika ng ibang banyagang wika. Kapag ang pedagohiya ng MLE ang pag-uusapan, walang malinaw na halaga ang kautusang ito. Ngunit kapag ito ay titingnan sa perspektibo ng multikulturalismo, pagsasabansa, at multilinggwalismo, may maidudulot pa ring maganda at mabuti ang kautusang ito. Ang Kautusan sa Konteksto ng Pambansang Pagpaplano ng Wika Sa seksyong ito, titingnan natin ang katayuan ng Kautusan Bilang 74, Serye 2009, sa konteksto ng kasaysayan ng pagpaplano ng wika sa Filipinas, para makita nat in kung ano-ano ang mga pagbabagong dala ng programa nito. TOMO XXIII BLG. 1 Mahaba na rin ang naging kasaysayan ng pagpaplano ng wika sa Filipinas, lalo na kung uumpisahan natin ang pagbabalik-tanaw sa kapanahunan ng mga Espanyol at Amerikano. Kaya sa seksyong ito, uumpisahan natin ang kontekstwalisasyon ng naturang kautusan mula sa taong 1957 lamang, kung kailan nagpalabas ang Departamento ng Edukasyon ng kautusan na gamitin ang walong pangunahing wika sa Filipinas (Tagalog, Cebuano, Ilokano, Bikolano, Hiligaynon, Waray, Kapampangan, at Pangasinan) bilang midyum sa pagtuturo sa una at ikalawang baitang. Nakabatay sana ang kautusang ito sa Iloilo Experiment at sa publikasyon ng UNESCO na Th e Uses o f Vernacula r La ngua ges in Education, ngunit dahil sa kakapusan ng pondo para sa mga materyales at pagsasanay ng mga guro, hindi naipatupad ang kautusang ito (Gonzalez, Language Planning 3). Kahit na magkakaiba ang unang wika at lingua franca malaking kaunlaran sana ang maidudulot ng kautusang ito para sa ating edukasyon na noon ay nakabatay sa monolinggwal na paggamit ng Ingles. Ang sumunod na muhon sa kasaysayan ng pagpaplano ng wika sa Filipinas ay ang kautusan ng Departamento ng Edukasyon noong 1970, na nag-utos na gamitin ang wikang Filipino bilang kaisa-isang midyum sa pagtuturo sa lahat ng antas, simula ng unang baitang at pausad ng isang antas bawat susunod na taon hanggang sa kabuuan ng kolehiyo (Cruz, Part I). Ngunit paglipas ng tatlong taon, noong 1973, naisantabi ang kautusang ito dahil nagpalabas ng panibagong kautusan ang Departamento ng Edukasyon na gamitin ang unang wika bilang midyum sa pagtuturo para sa una at ikalawang baitang, habang ang wikang Filipino naman para sa ikatlo at ikaapat na baitang, at ang wikang Ingles para sa sekondarya at kolehiyo (Cruz, Part II). Naisantabi muli ang kautusang ito dahil noong 1974 ipinatupad ng Departamento ng Edukasyon ang mas matagalang programa ng bilinggwalismo, kung saan ang wikang Filipino ang gagamiting midyum sa pagtuturo sa lahat ng asignatura maliban sa Ingles, matematika at siyensya. Sa programang ito ang unang wika ay ginagamit lamang bilang KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON auxiliary na wika (Gonzalez, Ang Kahalagahan 4). Ang ganitong kaayusan ay sinuportahan ng Konstitusyon ng Republika noong 1987, ng Bilingual Education Policy noong 1987, at ng Kongreso noong 1991 (Konstitusyon ng Republika ng Filipinas, Article XIV; Nolasco, Invigorating 3; at Cruz, Part II). Noong 1999, binuhay muli ng Departamento ng Edukasyon ang paggamit ng lingua franca (Tagalog, Cebuano, Ilokano) bilang midyum sa pagtuturo para sa una, ikalawa, at ikatlong baitang, sa pamamagitan ng isang eksperimentasyon na nabanggit na natin bilang Lingua Franca Project. Dahil maganda ang nag ing resu lt a ng eksperimentong ito, inirekomenda ng Presidential Commission on Educational Reform na opisyal nang gamitin ang tatlong lingua franca sa buong kapuluan (Cruz, Part II). Noong taong 2001 dinagdagan ng Departamento ng Edukasyon ang bilang ng lingua franca sa pamamagitan ng pagsali sa wikang Bico lano , Hiligayno n, Waray, Kap ampangan, Pangasinan, Maranao , Maguindanao, at Tausug. Sinabi ng linggwistang si Gonzalez, na siya ring nagtatag ng Lingua Franca Project: “Initially, under Undersecretary Isagani R. Cru z du ring the Ma capa gal- Arro yo Administration, the reports from the field were so positive that Undersecretary Cruz mandated the pilot experiment to end and to use the three local linguae francae as initial languages of instruction during the first two years in the entire system” (4). Ngunit nang nagbitiw sa puwesto si Cruz, napabayaan ang proyekto sa lingua franca (4). Napalala pa ang kabuuang sitwasyon ng pagpaplano ng wika dahil noong 2003, nagpalabas ang Pangulong Gloria Arroyo ng Kautusang Ehekutibo Bilang 210, na may pamagat na “Establishing the Policy to Strengthen the Use of the English language as a Medium of Instruction in the Educational System,” at nagsasaad na: • English shall be taught as a second language, starting with the First Grade; • English shall be used as the medium of FEORILLO DEMETERIO III 41 instruction for English, Mathematics, and Science from at least the Third Grade level; • The English language shall be used as the primary medium of instruction. . .in the secondary level. . . . (and it) is expected to be not less than seventy percen t (7 0%) of the tota l ti me allotment for all learning areas; and • The Filipino language shall continue to be the medium of instruction in the learning areas of Filipino and Araling Panlipunan (Seksyon 1, at 8). Para mapagtibay at maipatupad nang husto ang nasabing kautusang ehekutibo, naghain ang mga Kongresistang sina Eduardo Gullas, Raul Del Mar, at Luis Villafuerte ng isang panukalang batas na kilala ngayon bilang House Bill 4701. Kapag titingnan mula sa perspektibo ng bilinggwalismo at MLE, ang house bill na ito ay mas malala pa kaysa naturang kautusang ehekutibo. Mabuti na lamang at hinarang ang house bill na ito sa antas ng Senado. Kaya bago nailathala ang Kautusan ng Departamento ng Edukasyon Bilang 74, Serye 2009, umiiral pa rin sa kabuuan ang balangkas ng bilinggwalismo na pinanday noong 1974. Ngunit mahalagang tingnan natin ang sitwasyon ng pagpaplano sa wika ng bansa na gamit bilang lente ang paalala ni Gonzalez na: “In actual fact, no matter what the policy has been, the local vernaculars have been used in schools as the initial languages of instruction among entering school children, but the languages have not been given the official recognition that they deserve” (Language Planning 3). Ibig sabihin nito, mayroon tayong bilinggwalismo na hindi opisyal na kumikilala sa tunay na halaga ng MLE. Para makita natin ng mas malinaw kung anuano ang mga pagbabagong dala ng programang MLE na nilalaman ng Kautusan Bilang 74, Serye 2009, ihahambing natin sa isang tsart ang bilinggwalismong umiiral bago nailathala ang naturang kautusan at ang MLE na nakapaloob sa parehong kautusan. Dahil nakita na nating may 42 TOMO XXIII BLG. 1 MALAY pagkakaiba ang ilang mga aspekto ng una, ikalawa, at ikatlong mga kalakip na dokumento ng naturang kautusan, ang kasunod na tsart ay naghihiwalay sa mga buod ng kalakip na dokumento sa dalawang hanay. Mga Mahahalagang Aspekto ng MLE Ang Umiiral na Bilingwalismo bago Nailathala ang Kautusan 74, Serye 2009 Pre-school (Hindi Opisyal) Kautusan 74, Serye 2009 (Unang Kalakip na Dokumento) Kautusan 74, Serye 2009 (Ikalawa at Ikatlong Kalakip na Dokumento) Pre-school Pre-school Simula ng pagtuturo ng unang wika bilang asignatura Hindi itinuturo ang unang wika bilang asignatura Unang Baitang Unang Baitang Simula ng Pagtuturo ng Wikang Filipino at Ingles bilang Asignatura Pre-school Hindi mas Maaga kaysa Ikalawang Baitang Unang Baitang Simula ng paggamit ng wikang Filipino bilang midyum ng pagtuturo Pre-school Anumang Antas mula Ikaapat na Baitang Ikaapat na Baitang (Maliban kung Ito rin ang hanggang Unang Taon ng Unang wika) Sekondarya Simula ng paggamit ng wikang Ingles bilang midyum ng pagtuturo Pre-school Anumang Antas mula Ikaapat na Baitang hanggang Unang Taon ng Sekondarya Ikaapat na Baitang Simula ng paggamit ng unang wika bilang auxiliary na wika Pre-school Anumang Antas mula Ikaapat na Baitang hanggang Unang Taon ng Sekondarya Ikalimang Baitang Simula ng paggamit ng unang wika bilang midyum ng pagtuturo Tsart 5: Paghahambing sa MLE na Nilalaman ng Umiiral na Bilinggwalismo, ng Unang Kalakip na Dokumento ng Kautusan 74, Serye 2009, at ng Ikalawa at Ikatlong Kalakip na Dokumento ng Naturang Kautusan KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON Ang Tsart 5 ay nagpapahayag na sa mga aspekto ng pagsimula ng paggamit ng unang wika bilang midyum sa pagtuturo, ng pagsimula ng pagtuturo ng unang wika bilang asignatura, ng pagsimula ng pagtuturo ng wikang Filipino at Ingles bilang asignatura, ng pagsimula ng paggamit ng wikang Filipino bilang midyum ng pagtuturo, ng pagsimula ng paggamit ng wikang Ingles bilang midyum ng pagtuturo, at ng pagsimula ng paggamit ng unang wika bilang auxiliary na wika, ibang-iba ang nilalaman ng bagong kautusan kaysa nilalaman ng dating umiiral na bilinggwalismo. Kaya masasabi nating malawak ang pagbabagong dala ng kautusang ito. Ngunit ang lawak na ito ay hindi nangangahulugang malalim at matatag rin ang mga pagbabagong dala ng naturang kautusan. Ang Pedagohikal na Katatagan ng Kautusan Sa seksyong ito, susukatin natin ang pedagohiya ng Kautusan Bilang 74, Serye 2009, gamit bilang lente ang kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE, para makita natin kung gaano kalalim at katatag ang malawak na pagbabagong dala ng naturang kautusan. Dahil naipakita na nating may pagkakaiba ang mga buod ng una (Fundamental Requirements for a Strong Mother Tongue-Based Multilingual Education), ikalawa (MLE Bridging Plan A) at ikatlong kalakip na dokumento (MLE Bridging Plan B) ng parehong kautusan, dalawang pedagohikal na pagsusuri ang gagawin natin: isa para sa unang kalakip na dokumento, at isa naman para sa ikalawa at ikatlong kalakip na dokumento, kasi hindi naman nagkakalayo ang nilalaman ng dalawang Bridging Plan at madali itong pagsama-samahin. Maaari nating bigyan ng buod and MLE na nailalaman ng unang kalakip na dokumento sa pamamagitan ng anim na pahayag: 1. Unang gagamitin ang unang wika bilang midyum sa pagtuturo sa pre-school; 2. Unang ituturo ang unang wika bilang asignatura sa unang baitang; 3. Unang ituturo ang wikang Filipino at Ingles bilang asignatura sa anumang antas na hindi mas maaga kaysa ikalawang baitang; FEORILLO DEMETERIO III 43 4. Unang gagamitin ang wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo sa anumang antas mula ikaapat na baitang hanggang unang taon ng sekondarya; 5. Unang gagamitin ang wikang Ingles bilang midyum sa pagtuturo sa anumang antas mula ikaapat na baitang hanggang unang taon ng sekondarya; at 6. Unang gagamitin ang unang wika bilang auxiliary na wika sa anumang antas mula ikaapat na baitang hanggang unang taon ng sekondarya. Matatag ang una, pangalawa, at pangatlong pahayag kapag titingnan ito gamit bilang lente ang kasalukuyang antas ng kaalalaman tungkol sa MLE. Ang ikaapat, ikalimang, at ikaanim na pahayag ay matatag rin kapag ang mga ito ay babasahin bilang mga probisyon na nagbibigay ng sapat na transisyonal na panahon sa paglipat mula sa paggamit sa unang wika bilang midyum sa pagtuturo patungo sa paggamit sa wikang Filipino at Ingles bilang midyum sa pagtuturo. Ngunit kapag babasahin ang mga ito bilang mga probisyon na nagbibigay ng pahintulot sa mga paaralan na maaari na nilang lubusang gamitin ang mga wikang Filipino at Ingles bilang midyum sa pagtuturo sa ika-apat na baitang, magkakaroon ng probleman ang mga pahayag na ito, dahil lilihis ito sa mga sumusunod na prinsipyo mula sa kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE: • Dapat malinang muna nang husto ang kogntibong kahayahan ng bata sa kanyang unang wika, bago pa man siya ililipat sa edukasyon sa ikalawa, o sa ikatlong, wika; • Kinakailangan ng bata ng hindi kukulangin sa labindalawang taon para lubusan niyang matutuhan ang kanyang unang wika, kaya hindi sapat ang paggamit sa unang wika hanggang sa una, ikalawa, o ikatlong baitang sa elementarya lamang (Dutcher at Tucker, vii); • Ang minamadaling paglipat (premature) mula MLE patungo sa edukasyon sa 44 MALAY TOMO XXIII BLG. 1 ik alawa, o sa ikat lo ng, wika ay nakakasama sa pag-unlad ng literasi, at sa kasanayan sa matematika at siyensya ng bata (Nolasco, Twenty-One 10); at • Kinakailangan ng bata ng hindi kukulangin sa anim na taong masinsinang pag-aaral sa ikalawa o sa ikatlong wika bago pa man gamitin ang mga ito bilang midyum sa pagtuturo (Nolasco, Twenty-One 10). Ang ikatlong pahayag ay problematiko dahil isinasabay ang pag-aaral sa wikang Filipino at Ingles bilang asignatura sa pag-aaral sa unang wika bilang asignatura. Bukod pa dito, maaga masyado ang iniuutos na simula ng pag-aaral sa ikalawa at ik at lo ng wika. Ibig sabihin, hindi napapakinabangan ng ikatlong pahayag ang mahalagang prinsipyo ng kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE na nagsasabi na: Tiyak na marami sa mga pribadong paaralan ang magpapasyang basahin ang ikaapat, ikalima, at ikaanim na pahayag bilang pahintulot sa maagang paggamit sa wikang Filipino at Ingles, dahil marami pa rin sa ating mga guro at dalubhasa sa edukasyon ang sumasampalataya sa maling prinsipyo na dapat matutuhan ang ikalawa at ikatlong wika sa mas maagang antas. Dahil subhektibo ang ikaapat, ikalima, at ikaanim na pahayag, ituturing natin ito bilang mga pahayag na hindi tiyak ang pedagohikal na katatagan. Susukatin naman natin ang pedagohiya ng MLE na nilalaman ng ikalawa at ikatlong kalakip na dokumento, na maaari nating bigyan ng buod sa pamamagitan ng mga sumusunod na pahayag: • Ang batang natuto nang husto gamit ang kanyang unang wika ay mas madaling matuto ng ikalawa o ikatlong wika kung ihahambing sa ibang batang ibinabad kaagad sa ikalawa, o sa ikatlong, wika (Dutcher at Tucker vii). 1. Unang gagamitin ang unang wika bilang midyum sa pagtuturo sa pre-school; 2. Unang ituturo ang unang wika bilang asignatura sa unang baitang; 3. Unang ituturo ang wikang Filipino at Ingles bilang asignatura sa unang baitang; 4. Unang gagamitin ang wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo sa ikaapat na baitang (maliban kung ito rin ang unang wika sa partikular na rehiyon); 5. Unang gagamitin ang wikang Ingles bilang midyum sa pagtuturo sa ikaapat na baitang; at 6. Unang gagamitin ang unang wika bilang auxiliary na wika sa ikalimang baitang. Matatag ang una at pangalawang pahayag kapag titingnan ito gamit bilang lente ang kasalukuyang antas ng kaalalaman tungkol sa MLE. Ang ikaapat, ikalima, at ikaanim na pahayag ay problematiko rin dahil tila masyadong minamadali ang paglipat mula sa MLE patungo sa edukasyon sa ikalawa at ikatlong wika. Malinaw na ang mga pahayag na ito ay lumilihis sa mga sumusunod na prinsipyo mula sa kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE: • Dapat malinang muna nang husto ang kognitibong kakayahan ng bata sa kanyang unang wika, bago pa man siya ililipat sa edukasyon sa ikalawa o sa ikatlong wika; • Kinakailangan ng bata ng hindi kukulangin sa labindalawang taon para lubusan niyang matutuhan ang kanyang unang wika, kaya hindi sapat ang paggamit sa unang wika hanggang sa una, ikalawa, o ikatlong baitang sa elementarya lamang (Dutcher at Tucker vii); • Ang minamadaling paglipat (premature) mula MLE patungo sa edukasyon sa ikalawa o sa ik at lo ng wika ay nakakasama sa pag-unlad ng literasi, at sa kasanayan sa matematika at siyensya ng bata (Nolasco, Twenty-One 10); at • Kinakailangan ng bata ng hindi kukulangin sa anim na taong masinsinang pag-aaral sa ikalawa o sa ikatlong wika bago pa KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON man gamitin ang mga ito bilang midyum sa pagtuturo (Nolasco, Twenty-One 10). Ang ating pagsusuri sa pedagohikal na kat at agan ng MLE na nilalaman ng u na (Fundamental Requirements for a Strong Klasipikasyon ng mga Aspekto Mga Matatag na Aspekto Mga Hindi Tiyak kung Matatag ba o Problematikong Aspekto Mga Problematikong Aspekto FEORILLO DEMETERIO III 45 Mother Tongue-Based Multilingual Education), at ng ikalawa (MLE Bridging Plan A), at ikatlong kalakip na dokumento (MLE Bridging Plan B) ay maaari nating ilatag sa kasunod na tsart kung saan ipinapakita ang kanilang mga matatag, hindi tiyak at problematikong aspekto: MLE na Nilalaman sa Unang Kalakip na Dokumento(Fundamental Requirements for a Strong Mother Tongue-Based Multilingual Education) • Unang gagamitin ang unang wika bilang midyum sa pagtuturo sa preschool. • Unang ituturo ang unang wika bilang asignatura sa unang baitang. • Unang ituturo ang wikang Filipino at Ingles bilang asignatura sa anumang antas na hindi mas maaga kaysa ikalawang baitang. MLE na Nilalaman sa Ikalawa at Ikatlong Kalakip na Dokumento(MLE Bridging Plan A, at MLE Briding Plan B) • Unang gagamitin ang unang wika bilang midyum sa pagtuturo sa preschool. • Unang ituturo ang unang wika bilang asignatura sa unang baitang. • Unang gagamitin ang wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo sa anumang antas mula ikaapat na baitang hanggang unang taon ng sekondarya. • Unang gagamitin ang wikang Ingles bilang midyum sa pagtuturo sa anumang antas mula ikaapat na baitang hanggang unang taon ng sekondarya. • Unang gagamitin ang unang wika bilang auxiliary na wika sa anumang antas mula ikaapat na baitang hanggang unang taon ng sekondarya. • Unang ituturo ang wikang Filipino at Ingles bilang asignatura sa unang baitang. • Unang gagamitin ang wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo sa ikaapat na baitang (maliban kung ito rin ang unang wika sa partikular na rehiyon) • Unang gagamitin ang wikang Ingles bilang midyum sa pagtuturo sa ikaapat na baitang • Unang gagamitin ang unang wika bilang auxiliary na wika sa ikalimang baitang. Tsart 6: Ang mga Matatatag, Hindi Tiyak at Problematikong mga Aspekto ng MLEng Nilalaman ng Tatlong Kalakip na Dokumento ng Kautusan 74, Serye 2009 46 MALAY Makikita nating mas matatag ang bersyon ng MLE na nilalaman ng unang kalakip na dokumento, dahil maaari itong basahin ng mas naaayon sa kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE. Habang ang bersyon naman ng MLE na nilalaman ng ikalawa at ikatlong kalakip na dokumento ay malinaw na problematiko, dahil kahit anong basang gagawin sa mga dokumentong ito, mali pa rin ang pedagohiyang iniuutos nila. Malungkot isipin na kung ang pedagohiya ng kabuuang Kautusan Bilang 74, Serye 2009, ang ating pag-uusapan, ang mga paaralan at guro na nakatanggap na ng kautusang ito ay mapipilitang tumuon at sumunod sa mas detalyadong mga tsart ng ikalawa at ikatlong kalakip na dokumento. Malabong mapapansin ng mga paaralan at guro na posible palang basahin ang nilalaman ng unang kalakip na dokumento sa paraan na sasang-ayon ito sa mga mahahalagang prinsipyo ng kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE. Kaya sa kabuuan, problematiko ang pedagohiya ng MLE na nilalaman ng Kautusan Bilang 74, Serye 2009. Maaaring malawak nga ang mga pagbabagong dala ng kautusan itong mula sa ating dating umiiral na bilinggwalismo patungo sa MLE, ngunit hindi gaano kalalim at katatag ang mga pagbabagong ito dahil ang mg a it o ay nak abat ay sa mali at kwestyonableng pedagohiya. Ang Politikal na Implikasyon ng Kautusan Sa seksyong ito, pag-aaralan natin ang politikal na implikasyon ng Kautusan Bilang 74, Serye 2009, gamit ang mga konsepto ng nasyonalismo, pagsasabansa, at multikulturalismo. May tatlong pangunahing paksa ang usaping politikal na kaakibat sa MLE dito sa Filipinas: una ay ang epekto nito sa umiiral na kaisapan na kailangan natin ng iisang wika para mabuo at mapagtibay ang kamalayang nasyonalismo; pangalawa ay ang maidudulot nito sa patuloy na reaksyo n at pagmamat igas ng ilang mga tagapagtaguyod ng ibang lokal nating wika (tulad ng Cebuano, Ilokano, Hiligaynon at iba pa) laban sa itinuturing nilang gahum ng wikang Filipino; at pangatlo ay ang katayuan nito sa konteksto ng TOMO XXIII BLG. 1 lumalaganap na ideolohiya at kamalayang multikulturalismo. Kaya kikilatisin natin ang politikal na halaga ng MLE sa konteksto ng tatlong pangunahing paksang ito. MLE at ang Nasyonalistang Katagang “Isang Bansa, Isang Wika” Ang paksa tungkol sa epekto ng MLE sa umiiral na kaisipan na kailangan natin ng iisang wika para mabubuo at mapagpatibay ang kamalayang nasyonalismo ay maaari nating saliksikin sa dalawang antas: una ay sa pamamagitan ng pagbalik-tanaw sa historikal na ugat ng prinsipyong ito para maintindihan natin ang tunay nitong epistemolohikal na katatagan; pangalawa ay sa pamamagitan ng pagtanggap na lamang sa prinsipyong ito kasabay ang pagsuri kung ang MLE nga ba ay sumasalungat sa mas nauna na nating proyekto na dapat magkaroon ang ating bansang Filipinas ng iisang wikang Filipino. Ang nasyonalistang katagang “isang bansa, isang wika,” ay unang sumibol sa mga obra ng isang Alemang manunulat at pilosopong si Johann Gottfried von Herder (1744-1803), na itinuturing ngayon bilang ama ng nasyonalismong kultural, at isa sa mga ama ng nasyonalismong Aleman (Schmidt 407). Mahirap ihiwalay ang kanyang diskurso tungkol sa wika at nasyonalismo sa partikular na konteksto ng Bansang Aleman noong panahon niya. Alalahanin natin na ang tinutukoy ni Herder ay ang bansang Aleman, at hindi ang estadong Aleman. Ito ay dahil ang kultural na kategoryang “bansang Aleman” noon, at pati na ngayon, ay nakakalat sa maraming politikal na kategoryang “estadong Aleman.” Ito ang dahilan kung bakit kultural, at hindi politikal, ang nasyonalismo ni Herder. Ang wika ng bansang Aleman noon ay Aleman na, ngunit sa pananaw ni Herder, ang wikang ito ay nanganganib na mabubura o mahahaluan ng tatlong malalakas na wika: ang pang-akademiko at pangsimbahang Latin, ang pang-diplomasyang Pranses, at ang itinuturing niyang mababang kalidad ngunit banta pa rin na mga wikang Eslavo (Fishman 46). KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON Dahil kultural ang nasyonalismong itinataguyod ni Herder mahalagang mapapanatili ang kultural na pagkakaiba-iba ng mga bansa. Para kay Herder, wika ang pangunahing katangian na naghihiwalay sa kultural na identidad ng mga magkakalapit na bansa. Kaya mahalaga para sa kanya na mapapanatili ng isang bansa ang katatagan at pagkadalisay ng wika nito, dahil dito nakasalalay ang kultural na identidad at pagkabansa. Bukod pa dito, naniniwala din si Herder na ang wikang Aleman ang siyang nag-uugnay sa bawat Aleman sa kanyang pambansang diwa, kasaysayan, at kaalamang bayan. Sa pag-usad ng panahon, tila nakalimutan na ng maraming dalubhasa sa pagpaplano ng wika si Herder at ang kanyang historikal na konteksto, at ipinangangalandakan na lamang nila ang maladoktrinang prinsipyo na kailangan ng isang bansa ang iisang wika. Hindi na nila iniisip na kapag marahas na ipapataw ang ideya ni Herder tungkol sa wika at nasyonalismo sa ibang konteksto kung saan may maraming wika ang isang estado, tulad sa ko nt ekst o nat in dit o sa Filipinas, mangangahulugan ito na mabubura at mawawala ang pagkadalisay ng lahat ng lokal na wika maliban sa ipinapalaganap na pambansang wika, kasabay na ang pagkakabura sa lahat ng minoryang etnisidad, diwa, kasaysayan, at kaalamang bayan. Taliwas ito sa kaisipan ni Herder, dahil nakatuon siya sa preserbasyon ng wika, identidad, diwa, kasaysayan, at kaalamang bayan. Sa katunayan, hindi sang-ayon si Herder na ang isang bansa ay sasakop at aalipin sa ibang bansa, dahil hindi agresibo at hindi marahas ang kultural na nasyonalismo na gusto niyang ipaiiral (Schmidt 413). Ibig sabihin, hindi kailangan na sa lahat ng panahon at sa lahat ng pagkakataon, ang iisang bansa ay dapat may iisang wika. Kaya kung sumasalungat man ang MLE sa mas nauna na nating proyektong magkaroon ng iisang wika ang ating bansa, hindi ito mahalaga dahil kwestyonable ang pundasyon ng proyektong ito at hindi ito naaayon sa tunay na intensyon ng manunulat at pilosopong unang nagmungkahi sa ideyang ito. Kahit pa tanggapin na natin ng taos-puso ang maladoktrinang prinsipyo na dapat may iisang wika FEORILLO DEMETERIO III 47 ang isang bansa, hindi pa rin ito sinasalungat ng MLE na iniuutos ng Ordinansa Bilang 74, Serye 2009. Kapag titingnan natin ang nilalaman ng kautusang ito, makikita natin na kahit tila binabawasan nito ang panahon sa pag-aaral at paggamit ng wikang Filipino, intensyon pa rin nito na sa kabuuan, magkakaroon ang ating bansa ng kabataang mas mahusay gumamit ng wikang pambansa. Tanggapin na natin na problematiko nga ang pedagohiya ng naturang kautusan, at dahil dito hindi natin alam kung maaabot ba nito ang minimithing kabataang mas mahusay gumamit ng wikang pambansa. Pero kahit pa man hindi naging mas malamya ang MLE sa pagtataguyod sa wikang Filipino kaysa dating umiiral na bilinggwalismo. Kung ang dating umiiral na bilingguwalismo ay nagtataguyod sa wikang Filipino habang isinasantabi ang ibang mga unang wika, ang MLE ay nagtataguyod pareho sa mga unang wika at pambansang wika. Pambansang Wika at ang Ibang Lokal na Wika Ang paksa tungkol sa maidudulot ng MLE sa patuloy na reaksyon at pagmamatigas ng ilang mga tagapagtaguyod ng ibang lokal nating wika (tulad ng Cebuano, Ilokano, Hiligaynon, at iba pa) laban sa itinuturing nilang gahum ng wikang Filipino ay nabigyan na ng kaunting liwanag nang nabanggit natin na kung ang dating umiiral na bilinggwalismo ay nagtataguyod sa wikang Filipino habang isinasantabi ang ibang mga unang wika, ang MLE ay nagtataguyod pareho sa mga unang wika at pambansang wika. S a subseksyo ng it o , hahanapan natin ng ganap na kaliwanagan ang paksang ito. Ngayong minulat na ng MLE ang kahalagahan ng bawat lokal nating wika, hindi na natin maaaring itanggi pa na may tamang dahilan nga ang ibang tagapagtaguyod ng mga lokal na wika na batikusin ang unti-unting pagpapatay sa kani-kanilang wika sa ilalim ng programang bilinggwalismo. Kung tayo ay nagtataka kung bakit hanggang ngayon ay hindi pa rin tuluyang nagtagumpay ang ating pagpapairal sa pambansang wika, dapat maintindihan na natin na isa sa mga pangunahing dahilan nito ay ang matamlay na partisipasyon ng ibang rehiyon sa 48 MALAY proyektong ito. Sinabi na ng UNESCO noong 1953 na: “It is fairly likely that absolute insistence on the use of the national language by people of another mother tongue may have a negative effect, leading the local groups to withdraw in some measure from the national life” (50). Sino ba naman ang magiging lubusang pursigido kung nararamdaman na nila na sa bandang huli kamatayan lamang ng kanilang unang wika ang kanilang maaani? Sa kontekstong ito, may malaking pag-asang ibinibigay ang MLE. Ang prinsipyo nitong bigyan ng sapat na pagpapahalaga ang bawat lokal na wika ay magsisilbing daan para hikayatin ang lahat na rehiyo n na t aus-puso ng makikibahagi sa magkatambal na layuning palakasin at ipalaganap ang unang wika at pambasang wika. Malinaw na may bentahe ang MLE kung ihahambing sa dating umiiral na bilinggwalismo dahil hindi lamang ito magiging mas mabisa sa pagpapalaganap ng wikang pambansa, it o rin ay lilinang at magpapatatag sa ating mga unang wika. Ngunit ang problematikong pedagohiya ng MLE na nilalaman ng Kautusan Bilang 74, Serye 2009, ay may negatibong implikasyon din sa paksang ito. Una, dahil ito ay nagmamadaling lumipat kaagad sa ikalawa at ikatlong mga wika, hindi nito masisigurado kung ang mga kabataang magtatapos ng sekondarya sa sa ilalim ng programang ito ay talagang mas mahusay gumamit ng wikang Filipino at Ingles. Pangalawa, dahil sa parehong pagmamadali, hindi mabibigyan ng mas mataas na antas ng paglilinang at pagpapaunlad ang ating mga unang wika, dahil ang kanilang mga teksto at talastasang pang-akademya ay hanggang sa antas ng ikatlong baitang lamang. Kung gagamitin natin ang sentral na kategorya ng linggwistang si Bonifacio Sibayan, hinding-hindi magkakaroon ng pagkakataong magiging ganap na intelektwalisado ang ating mga unang wika. Gayunpaman mas nakakaangat pa rin ang MLE sa pagpapalaganap at pagpapaunlad nang sabay sa mga unang wika at pambansang wika kung ihahambing sa resulta ng dating umiiral na bilinggwalismo. TOMO XXIII BLG. 1 MLE sa Perspektibo ng Multikulturalismo Ang dalawang naunang paksa tungkol sa politikal na implikasyon ng MLE sa ating bansa ay uminog lamang sa antas ng wika. Sa subseksyong ito, bibigyan natin ng mas ganap na kaliwanagan at kahulugan ang dalawang paksang ito sa pamamagitan ng pagdala sa kanila sa konteksto ng lumalaganap ngayong ideolohiya at kamalayang kilala bilang “multikulturalismo.” Kahit pa man parang nakapaloob na sa mga obra ni Herder at sa mga sinaunang dokumento tungkol MLE ng UNESCO ang mga konsepto na “multikultural” at multikulturalismo, hindi nila ito diretsahang binanggit, dahil ang mga konseptong ito ay umusbong lamang noong mga dekada ‘60 at ‘70 bilang reaksyon sa monokulturalistang modelo ng bansang estado (nation state), kung saan inilalahad bilang ideyal na kaayusan ang pagkakaroon ng isang estado (politikal na kategorya) ng isang bansa (kultural na kategorya). Sa loob ng bansang estado ang mga minoryang pangkat ay unti-unting binubura sa pamamagitan ng supresyon at asimilisasyon. Sa Europa nagmula ang ideolohiyang kaakibat sa konsepto ng bansang estado, at sinubukan itong ipalaganap sa Estados Unidos. Ang metapora ng “melting pot” ay isang bakas sa pagtatangka ng mga Amerikano noon na tunawin ang iba’t ibang pangkat etnikong naninirahan sa Estados Unidos para makamtan nila ang iisang kultura ng modernong Amerikano. Subalit noong napansin nilang malabong magtatagumpay ang ganitong monokultural na estratehiya ng pagasasabansa, isinantabi nila ito at sumunod na lamang sa multikulturalistang estratehiya na inumpisahan ng mga Canadyano. Kaya ang metapora ng “melting pot” ay napalitan ng metapora ng “salad bowl,” kung saan ipinapahiwatig ang bagong ideolohiya na ang pagsasabansa ay hindi nangangailangan ng pagbubura sa mga etnisidad ng mamamayan. Ang ideolohiya at kamalayang multikulturalismo ay nagbibigay-diin na hindi na kailangang isailalim sa supresyon at asimilisasyon ang mga minoryang pangkat, dahil mas makabubuti sa estado at sa lahat ng mamamayan kapag hahayaan na lamang ang KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON bawat pangkat na linangin ang kani-kanilang etnisidad at kultura. Kapag “strength in unity” ang katagang isinisigaw ng monokulturalismo, “strength in diversity” naman ang pinaniniwalaan ng multikulturalismo. Sa konteksto ng multikulturalismo, tumitingkad ang dahas na lihim na ginagamit ng dati nating umiiral na bilinggwalismo. Ang supresyon at asimilisasyon na naranasan ng ating mga lokal na wika ay isang supresyon at asimilisasyon din ng ating iba’t ibang etnisidad at kultura. Sa paglaganap ng ideolohiya at kamalayang multikulturalismo nawalan na ng etikal na lehitimasyon ang dating umiiral na bilinggwalismo. Batay sa kanyang estratehiya sa pagpapatibay ng pambansang wika sa pamamagitan ng kasabay na paglilinang sa mga unang wika, tunay na multikulturalista ang MLE, at dahil ditto ay malaki ang bentahe ng ganitong sistema ng edukasyon kaysa lumang sistema ng bilinggwalismo. Ang paglinang sa ating mga unang wika ay paglinang din sa ating iba’t ibang etnisidad at kultura. Binigyang-diin ng Kautusan Bilang 74, Serye 2009, na ang mga pang-akademikong materyal at tekstong gagawin gamit ang unang wika ay hindi lamang mga salin sa mga dati nang materyal at tekstong ginawa sa wikang Filipino at Ingles. Sa halip hiniling ng naturang kautusan na: “These materials should be as much as possible, original, reflecting local people, events, realities. . . and appropriate to the language, age, and culture of the learners” (unang kalakip na dokumento, ikalawang kahilingan). Hindi man hayagang ginamit ng naturang kautusan ang mga salitang “multikultural” at “multikulturalismo,” tiyak na naaayon ito sa lumalaganap na ideolohiya at kamalayan at tiyak na positibo ang magiging epekto nito hindi lamang sa pagpapatibay ng pambansang wika, kung hindi pati na sa proseso ng ating pagsasabansa. Ngunit ang problematikong pedagohiya ng MLE na nilalaman ng naturang kautusan ay may negatibong implikasyon din sa paksang ito. Dahil sa pareho itong nagmamadaling paglipat sa ikalawa at ikatlong mga wika, hindi makakamit ng ating mga minoryang pangkat etniko ang lubusang FEORILLO DEMETERIO III 49 paglilinang at pagpapaunlad ng kani-kanilang mga wika, etnisidad at kultura. Maaari nating sabihin na ang mga proseso ng paglilinang at pagpapaunlad na ito na magtatapos sa ikatlong baitang ay multikulturalismong pabalat-bunga lamang. Gayunp aman ang mababang ant as ng multikulturalismong ito ay hamak na mas mabuti na kaysa marahas na mono kulturalismong ipinapaiiral ng luma nat ing sist ema ng bilingguwalismo. Ang Implikasyong Ekonomiko ng Kautusan Alam na ng ating mga dalubhasa sa pagpaplano ng wika na ang paggamit sa unang wika sa edukasyon ay magkakaroon ng magkakarugtong na reaksyon na: mas mataas na literasi, mas matatalinong mamamayan, mas dinamikong mamamayan, mas maunlad na lipunan, at mas maunlad na ekonomiya. Subalit sila mismo ay nagaatubiling kombinsihin ang ating pamahalaan na lubusan nang gamitin ang unang wika dahil natitiyak din nila na magkakaroon ito ng negatibong epekto sa parehong lipunan at ekonomiyang ginusto nilang paunlarin. Sinabi ni Gonzalez na: “The actual operative language plan in the Philippines at present is to use competence in English to competitive advantage in the service industries worldwide and to give more emphasis on English in our school system” (Language Planning 4). Nangangamba ang mga dalubhasang ito na ang ating biglaang pagtalikod sa wikang Ing les ay sisir a sa at ing p agkakat ao ng makapaghanapbuhay bilang Overseas Filipino Wo rker o bilang mga empleyado sa mga multinasyonal na establisimyentong naririto sa ating bansa. Humantong ang pagpaplano sa wika sa ating bansa sa isang masalimuot na dilema: sa isang banda ay nandiyan ang pang mat agalang ekonomikal na hangarin na maaabot natin kapag lubusan nating gamitin ang mga unang wika; habang sa kabilang banda naman ay nandiyan ang panandaliang ekonomikal na hangarin na maaabot natin kapag ipagpapatuloy nating gamitin ang wikang Ingles. Sa seksyong ito, pag-aaralan natin ang ekonomikal na implikasyon ng Kautusan Bilang 50 TOMO XXIII BLG. 1 MALAY 74, Serye 2009, sa konteksto ng dilemang ito. Nabanggit na natin na ang pagpapatupad ng MLE ay magbubunga ng magkakarugtong na reaksyon na: mas mat aas na literasi, mas matatalinong mamamayan, mas dinamikong mamamayan, mas maunlad na lipunan, at mas maunlad na ekonomiya. Ito ang pangmatagalang ekonomikal na hangarin ng MLE at ito nga ang inaasahang patutunguhan ng naturang kautusan. Ayon kay Nolasco ang pangunahing dahilan kung bakit kailangan natin ang MLE ay para matugunan ang ating mababang antas ng functional literasi (Invigorating 4). Nakaugalian na nating mga Filipino na ipagyabang ang ating mataas daw na antas ng literasi, ngunit hindi natin alam na ang antas ng literasi na ito ay simple literasi lamang, at pagdating sa antas ng functional literasi ay nakakalungkot at nakakahiya ang ating katayuan. Ang ating mababang antas ng functional literasi ay tinitingnan ngayon bilang isa mga mahahalagang ugat ng ating mabagal na panlipunan at ekonomikal na kaunlaran. Kapag maisasalin lamang natin ang ating mataas na antas ng simple literasi patungo sa isang kasintaas na antas ng functional literasi, maaasahan nating mangyayari na ang nabanggit na nating magkakarugtong na reaksyon na magsisimula ng mataas na literasi at hahantong sa mas maunlad na lipunan at ekonomiya. Ngunit dahil sa problematikong pedagohiya ng MLE na nilalaman ng naturang kautusan, bunsod sa minamadali nitong paglipat patungo sa ikalawa at ikatlong mga wika, hindi natin masisigurado kung talaga bang makakamtan nito ang mas mataas na functional literasi. Sa konteksto ng panandaliang ekonomikal na hangarin ng pagpaplano ng wika, hindi magiging banta ang MLE dahil sa multilinggwal nitong balangkas patuloy nitong ipapatupad ang pag-aaral at pagamit ng wikang Ingles bilang pangatlong wika. Sa katunayan ang minamadali nitong paglipat mula sa mga unang wika patungo sa ikalawa at ikatlong wika ay isang patunay na pinapahalagahan pa rin ng ating pamahalaan ang wikang Ingles. Apektado rin ba ang panandaliang ekonomikal na hangarin ng pag paplano ng wika sa problematikong pedagohiya ng ating bersyon ng MLE? Walang magiging masamang epekto ang problematikong pedagohiya ng ating bersyon ng MLE, dahil hindi ito magreresulta sa isang mas depektibong edukasyon sa wikang Ingles kapag ihahambing sa kalidad ng edukasyon sa wikang Ingles na sinasaad sa dat ing umiiral na bilinggwalismo. Ang hindi natin alam ngayon ay kung kaya ba ng ating bersyon ng MLE na maglahad ng isang mas matatag na edukasyon sa wik ang Ingles k aysa dat ing umiiral na bilinggwalismo. Kaya kahit problematiko ang pedagohiya ng ating bersyon ng MLE, patuloy na magiging bukas ang at ing pag kakat ao ng makapaghanapbuhay bilang Overseas Filipino Wo rker o bilang mga empleyado sa mga multinasyonal na establisimyentong naririto sa ating bansa. Sa kabuuan, makikita nating kumikiling ang ating bersyon ng MLE papunta sa panandaliang ekonomikal na hangarin ng pagpaplano ng wika at napapabayaan nit o ang pang mat agalang ekonomikal na hangarin dahil sa problelmatikong pedagohiya nito. KONGKLUSYON Sa huling seksyon ng papel na ito ay titimbangin natin ang kabuuang halaga at katatagan ng MLE na nilalaman ng Kautusan Bilang 74, Serye 2009, sa pamamagitan ng pagbalik-tanaw sa ating mga nagawang historikal, pedagohikal, politikal, at ekonomikal na pagsusuri. Ayon sa ating historikal na pag-aaral, natuklasan natin na malawak ang dalang pagbabago ng ating bersyon ng MLE. Ngunit sa ating pedagohikal na pag-aaral nakita rin natin na kahit malawak man ang mga pagbabagong ito, hindi malalim at matatag ang kanilang kinatatayuan dahil problematiko ang pedagohiya ng ating bersyon ng MLE. Natukoy natin ang mga espesipikong problematikong bahagi ng naturang kautusan, na matatagpuan natin sa ikalawa at ikatlong mga kalakip na dokumento ng naturang kautusan, ang MLE Bridging Plan A, at MLE Bridging Plan B. Sa mga tsart ng dalawang dokumentong ito matatagpuan natin ang mga problematikong probisyon na: KAUTUSAN NG DEPARTAMENTO NG EDUKASYON • Unang ituturo ang wikang Filipino at Ingles bilang asignatura sa unang baitang; • Unang gagamitin ang wikang Filipino bilang midyum sa pagtuturo sa ikaapat na baitang (maliban kung ito rin ang unang wika sa partikular na rehiyon); • Unang gagamitin ang wikang Ingles bilang midyum sa pagtuturo sa ikaapat na baitang; at • Unang gagamitin ang unang wika bilang auxiliary na wika sa ikalimang baitang. Ayon sa ating politikal na pag-aaral, nakita natin na ang multikulturalistang diwa na dala-dala ng kautusan ay mahalaga para sa ating proyektong pagsasabansa at pagpapalakas at pagpapaunlad ng ating wikang pambansa. Ang mabubuting epekto ng multikulturalismo ay makakamtan natin kahit may problema nga ang pedagohiya ng nasabing kautusan. Ayon naman sa ating ekonomikal na pagsusuri, nakita natin na ang ating beryso n ng MLE ay mas kumikiling sa panandaliang ekonomikal na epekto kaysa pangmatagalang epekto ng pagpaplano ng wika. Ang hindi magandang pagkiling na ito ay bunsod pa rin sa problematiko nitong pedagohiya. Dapat bang suportahan ng lahat ng Filipino ang kautusang ito? Naipakita ng pagsusuring ito na ang pagtatag ng MLE dito sa ating bansa ay isang higanteng hakbang na magdadala sa atin sa isang mas moderno, mas maunlad, at mas etikal na patakarang pangwika. Ang mga pagkukulang ng kautusang ito ay hindi sapat na dahilan para tutulan natin ang dala nitong mga pagbabago. Ang nararapat gawin natin ngayon bilang mga mamamayan at lehitimong stakeholder sa programang ito ay bantayan ang mahihinang aspekt o ng kau t usan at hik ayat in ang Departamento ng Edukasyon na isalang na agad sa isang ebalwasyon at rebisyon ang kabuuang programa gamit bilang lente ang kasalukuyang antas ng kaalaman tungkol sa MLE. FEORILLO DEMETERIO III 51 SANGGUNIAN Abueg, Efren. “Filipino sa Konstitusyon: Iba’t Ibang Pagbasa, Iba’t Ibang Diskurso.” Malay. Tomo 9, Bilang 1 (1990-1991). Muling Inilimbag sa Malay. Tomo 22, Bilng 1 (2009). 7-13. Nakalimbag. Antonio, Lilia. “Ang Pag-igpaw sa mga Problema sa Pagtuturo at Paggamit ng Filipino.” College of Social Science and Philosophy, University of the Philippines. 25 Enero 2006. Web. 9 Mayo 2010. <ht tp://web.kssp.upd.edu.ph/linguistics/ p l c 2 0 0 6 / p a p e r s / F u l l P a p e r s / I V- B 2_Antonio.pdf> Cruz, Isagani R. “Mother Tongue Education: Mini Critique, Part I.” Philstar.com. 23 Hulyo 2009. Web. 30 Abril 2010. <ht t p: // ww w. philst ar.c o m/ article.aspx?article4id=489283> Cruz, Isagani R. “Mother Tongue Education: Mini Critique, Part II.” Philstar.com. 30 Hulyo 2009. Web. 30 Abril 2010. <ht t p: // ww w. philst ar.c o m/ ArticlePrinterFriendly.aspx?articleId=491414> Demet er io , F. P. A. “Ang Balang kas ng Multikulturalismo at ang Pagbubuo ng Bansang Pilipino.” Lumina: An Interdisciplinary Research Journal of Holy Name University. Tomo 20, Bilang 2 (Oktubre 2009), 31-48. Nakalimbag. Departamento ng Edukasyon. “Order Number 74, Series 2009.” Departamento ng Edukasyon. 14 Hulyo 2009. Web. 30 Abril 2010. <http://www.deped.gov.ph/cpanel/uploads/ i s s u a n c e I m g / DO%20No.%2074,%20s.%202009.pdf> Departamento ng Filipino at Panitikan ng Pilipinas ng Unibersidad ng Pilipinas, et al. “A Response to President Gloria Macapagal Arroyo directing the Departamento ng Edukasyon to ‘Return English as Primary Medium of Instruction’.” University of the Philippines. w.p. Web. 9 Mayo 2010. < h t t p : / / w w w. u p . e d u . p h / o l d s y s t e m / proenglish.htm> 52 MALAY Dumatog, Rose & Dekker, Diane. “First Language Education in Lubuagan, Northern Philippines.” SIL International. w.p. Web. 30 Abril 2010. <http://www.sil.org/asia/ldc/parallel_papers/ dumatog_and_dekker.pdf> Dutcher, Nadine & Tucker, Richard. “The Use of First and Second Languages in Education: a Review of International Experience.” Pacific Islands Discussion Papers Series 1. Enero 1982. Web. 30 Abril 2010. <http://www-wds.worldbank.org/servlet/ WDSContentServer/WDSP/IB/2000/02/24/ 000094946_99031910564840/Rendered/ PDF/multi_page.pdf.> Fishman, Joshua. Language and Nationalism: Two Int egra tive Essays. Ro wley, Massachusetts: 1973. Nakalimbag. Forster, Michael. “Johann Gottfried von Herder.” Stanford Encyclopedia of Philosophy. 23 Oktubre 2001. Web. 16 Mayo 2010. <http://plato.stanford.edu/entries/herder/> Gonzalez, Andrew. “Ang Kahalagahan ng Wikang Pambansa sa Pagbubuo ng Kakanyahang Pilipino.” Malay. Tomo 3, Bilang 2 (Enero 1984). Muling Inilimbag Malay. Tomo 22, Bilang 1 (2009). 1-5. Nakalimbag. Gonzalez, Andrew. “Language Planning in Multilingual Countries: the Case of the Philippines.” SIL International. 2003. Web. 1 Mayo 2010. <http://www.sil.org/asia/ldc/plenary_papers/ andrew_gonzales.pdf> Martin, Isabel Pefianco. “Mother-Tongue Education is Way to Go.” Inquirer.net. 1 Nobyembre 2008. Web. 30 Abril 2010. <http://opinion.inquirer.net/inquireropinion/ columns/view/20081101-169620/Mothertongue-education-is-way-to-go> Nolasco, Ricardo & Azurin, Arnold. “Invigorating Basic Education.” Inquirer.net. 6 Disyembre 2008. Web. 30 Abril 2010. < ht t p : / / se r vic e s . inq u ir e r. ne t / p r int / print.php?article_id=20081206-176400> Nolasco, Ricardo. “21 Reasons Why Filipino Children Learn Better while Using their Mother Tongue: a Primer on Mother Tongue-Based TOMO XXIII BLG. 1 Multilingual Education (MLE) & Other Issues on Language and Learning in the Philippines.” Mo ther Ton gue Based Mu ltil ingu al Education (MLE) – Philippines. w.p. Web. 30 Abril 2010. <http://mothertongue-based.blogspot.com/ 2009/01/mle-primer.html> Nolasco, Ricardo. “The Prospects of Multilingual Education and Literacy in the Philippines.” Southeast Asian Ministers of Education Organization. 17 Setyembre 2008. Web. 30 Abril 2010. <http://www.seameo.org/_ld2008/ doucments/Presentation_document/Nolasco THE_PROSPECTS_OF_MULTILINGUAL_ EDUCATION.pdf> Republika ng Pilipinas. “Executive Order 210.” Supreme Court E-Library. 17 Mayo 2003. Web. 9 Mayo 2010. < h t t p : / / e l i b r a r y. j u d i c i a r y. g o v. p h / / index10.php?doctype=Executive%20Orders& docid=a45475a11ec72b843d74959b60fd7b 645f73003691a4> Schmidt, Royal. “Cultural Nationalism in Herder.” Journal of the History of Ideas. Volume 17, Bilang 3 (Hunyo 1956), 407-417. Nakalimbag. Tan, Michael. “First Language: Pinoy Kasi.” Inquirer.net. 31 Hulyo 2009. Web 30 Abril 2010. <http://opinion.inquirer.net/inquireropinion/ co lumns/view/20090731-218014/First language> -------------. “Mother Tongue: Pinoy Kasi.” Inquirer.net. 20 Pebrero 2008. Web. 30 Abril 2010. <http://opinion. inquirer.net/inquireropinion/ columns/view/20080220-119962/Mothertongue> UNESCO. “Education in a Multilingual World.” Unesco.org. 2003. Web. 2 Mayo 2010. <http://unesdoc.unesco.org/images/0012/ 001297/129728e.pdf> UNESCO. “The Use of Vernacular Languages in Education.” Unesco.org. Setyembre 1953. Web. 2 Mayo 2010. <http://unesdoc.unesco.org/images/0000/ 000028/002897EB.pdf>