Wika Wika • Napakahalagang instrumento ng komunikasyon. • Behikulong nagagamit sa pakikipag uusap at pagpaparating ng mensahe sa isa’t isa. • Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog at mga kaugnay na bantas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan. • Lingguwistika ang tawag sa siyentipikong pag-aaral ng wika • Ang salitang lingua, na may kahulugang “dila” at “wika” ang pinagmulan ng salitang Pranses na langue na katulad lang ng kahulugan. Sa dalawang salitang ito nagsimula ang language. Finnochiaro (1964) • Ang wika ay isang arbitraryo ng simbolong pasalita na nagbibigay pahintulot sa mga taong may kultura o ng mga taong natutunan ang ganoong kultura Paz, Hernandez, at Peneyra (2003) • Ang wika ay tulay na ginagamit para maipahayag at mangyari ang anumang minimithi o pangangailangan natin. • Behikulo ng ekspresyon at komunikasyon na epektibong nagagamit. • Ginagamit ng tao ang wika sa kanyang pag-iisip, sa kanyang pakikipag-ugnayan, at pakikipag-usap sa ibang tao at maging sa sarili. Henry Allan Gleason, Jr. • Isang linggwista at propesor sa University of Toronto • Ang wika ay masistemang balangkas ng mga tunog na pinili at isinaayos upang magamit ng mga taong nabibilang sa isang kultura. Diksiyonaryong Cambridge • Ang wika ay isang sistema ng komunikasyong nagtataglay ng mga tunog, salita, at gramatika na ginagamit sa pakikipagtalastasan ng mga mamamayan sa isang bayan o sa iba’t ibang uri ng gawain. Charles Darwin • Ang wika ay isang sining tulad ng paggawa ng serbesa o pagba-bake ng cake, o ng pagsusulat. Hindi rin ito likas sapagkat ang bawat wika ay kailangan munang pag-aralan bago matutuhan. • Gayunpama’y naiiba ito sa mga pangkaraniwang sining dahil ang tao’y may likas na kakayahang magsalita tulad ng paggakgak ng bata; wala kasing batang may likas na kakayahang gumawa ng serbesa, magbake o sumulat. • Ang wika ay nalilinang sa pamamagitan ng maraming hakbang at proseso kaya walang makapagsasabi na ito ay sadyang inimbento. Katangian ng Wika 1. Ang wika ay sinasalitang tunog. 2. Ang wika ay set ng mga tuntuning pinagkasunduan at tinatanggap nang may pagsang-ayon ng lahat ng tagapagsalita nito. 3. Likas ang wika, ibig sabihin, lahat ay may kakayahang matutong gumamit ng wika anuman ang lahi, kultura, o katayuan sa buhay. 4. Ang wika ay dinamiko. 5. Ang wika ay masistemang balangkas. 6. Bawat wika ay tuwirang nakaugnay sa kultura ng sambayanang gumagamit nito. 7. Ang wika ay ginagamit sa komunikasyon. Wikang Pambansa, Wikang Opisyal at Pampagtuturo Archibald Hill • Ang wika ang pangunahin at pinakamabusising anyo ng gawaing pansagisag ng tao. Thomas Carlyle • Itinuturing ang wika bilang saplot ng kaisipan. Vilma Resuma at Teresita Semorlan • ang wika ay kaugnay ng buhay at instrumento ng tao upang matalino at efisyenteng makilahok sa lipunang kinabibilangan. Pamela Constantino at Galileo Zafra • ang wika ay isang kalipunan ng mgasalita at ang pamamaraan ng pagsasama –sama ng mga ito para magkaunawaan o makipagkomyunikeyt ang isang grupo ng mga tao. Ang Wikang Pambansa (Kumbensyong Konstitusyunal ng 1934) - kumbensyon na isinigawa upang makapili ng wikang pagbabasehan ng wikang pangbansa (Lope K. Santos) - nagmungkahi na ang wikang pambansa ay dapat ibatay sa isa sa mga umiiral na wika sa Pilipinas. Saligang Batas ng 1987 • Pinagtibay ang Komisyong Konstitusyonal na binuo ni dating Pangulong Cory Aquino ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino . (Artikulo XIV, Seksyon 6) -”Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.” Atas Tagapagpaganap Blg. 335 serye 1988 • “nag aatas sa lahat ng mga kagawaran, kawanihan, opisina, ahensiya, at instrumentaliti ng pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang na kailangan para sa layuning magamit ang Filipino sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon, at korespondensiya” Ang Wikang Opisyal at Wikang Pampagtuturo (Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 7) - “Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at, hangga't walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na pantulong na mga wikang panturo roon. Dapat itaguyod ng kusa at opsyonal ang Kastila at Arabic” Mother Tongue-Based MultiLingual Education (MTBMLE) Mother Tongue-Based Multi-Lingual Education (MTB-MLE) • Filipino at Ingles ang mga opisyal na wika at wikang panturo sa mga paaralan. • Wikang panturo mula Kindergarten hanggang Grade 3 sa mga paaralang pampubliko o pribado man. DepEd Secretary Armin Luistro • “Ang paggamit ng wikang ginagamit din sa tahanan sa mga unang baytang ng pag-aaral ay makakatulong mapaunlad ang wika at kaisipan ng mga mag-aaral at makapagpapatibay rin sa kanilang kamalayang sosyo-kultural” Ducher at Tucker (1977) • Nagpatunay na ang paggamit ng unang wika bilang panturo sa mga unang taon sa pag-aaral ay mabisa at epektibo. • Ang unang wika ay mahalaga sa panimulang pagtuturo ng pagbasa, sa pag-unawang paksang aralin, at bilang matibay na pundasyon sa pagkatuto ng pangalawang wika. 19 na wika at diyalekto na ginagamit sa MTB-MLE Tagalog Kapampangan Maranao Chavacano Pangasinense Tioko Bikol Ybanag Ivatan Sambal Cebuano Aklanon Iligaynon Waray Kinaray-a Yakan Tausug Maguindanaoan Surigaonon • Ang (8) walong pangunahing wika, Tagalog, Kapampangan, Pangasinense, Ilokano, Bikolano, Cebuano, Hiligaynon, at Waray. • (4) apat na iba pang wikain, Tausug, Maguindanaoan, Maranao, at Chavacano • (7) pitong karagdagan: Ybanag-Tuguegarao City, Cagayan at Isabela Ivatan- Batanes Sambal- Zambales Aklanon at Kinaray-a- Aklan, Capiz Yakan- Autonomous Region of Muslim Mindanao Surigaonon- Surigao City • Filipino at Ingles ay gagamitin at ituturo pa rin sa mga paaralan • Ang pokus sa kindergarten at unang baytang ay katatasan sa pasalitang pagpapahayag. • Sa ikalawa hanggang ikaanim naman ay bahagi ng wika tulad ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, at pagsulat • Sa mataas na baytang ay Filipino at Ingles ang pangunahing wikang pangturo o medium of instruction Unang Wika, Pangalawang Wika, atbp. Unang Wika • Unang wika ang tawag sa wikang nakagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa tao. • Katutubong wika, mother tongue, arterial na wika, o ng simbolong L1. • Sa wikang ito pinakamatatas o pinakamahusay na naipabahayag ng tao ang kanyang mga ideya, kaisipan, at damdamin. • Ayon sa artikulo ni Lee na nailathala noong 2013, “The Native Speaker” narito ang mga gabay upang matukoy kung ang isang tao ay katutubong tagapagsalita ng isang wika: 1. Natutuhang indibidwal ang wika sa murang edad. 2. Ang indibidwal ay may likas at instruktibong kaalaman at kamalayan sa wika. 3. May kakayahan ang indibidwal na makabuo ng mataas at importansyang diskurso gamit ang wika. 4. Mataas ang kakayahan sa komunikasyon ng indibidwal gamit ang wika. 5. Kinilala ang sarili bilang bahagi at nakikilala bilang kabahagi ng isang lingguwistikong komunidad. Pangalawang Wika • Simbolong L2 • Mula sa mga salitang paulit-ulit niyang naririnig hanggang sa magkaroon sya ng sapat na kasanayan at husay upang magamit sa pagpapahayag at pakikipag-usap sa ibang tao. • Ayon sa saliksik nina Aguilar, Jennifer L. et al. 2016 mula sa katha ni Krashen (1982), ang Pangalawang Wika ay naiiba sa unang wika, sapagkat ito ay hindi taal o likas na natutuhan ng isang indibidwal sa kanyang tahanan at kinabibilangang linggwistikong komunidad Pangatlong Wika (Benigno Aquino III) -”We should become tri-lingual as a country. Learn English well and connect to the world. Learn Filipino well and connect to our country. Retain your dialect and connect to your heritage.” • Simbolong L3 • Tinatayang may mahigit 180 wika at wikain ang ginagamit sa iba’t ibang bahagi ng bansa Monolinggualismo, Bilinggualismo, at Multilinggualismo Monolinggualismo • Tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa tulad ng isinasagawa sa mga bansang England, Pransya, South Korea, Hapon, atbp. kung saan iisang wika ang ginagamit na wikang panturo sa lahat ng larangan o asignatura. • Sa sistemang ito may iisang wika ring iiral bilang wika ng komersiyo, wika ng negosyo, at wikang pakikipagtalastasan at ng pang-araw-araw na buhay. Bilingguwalismo (Leonard Bloomfield, 1935) -paggamit o pagkontrol ng tao sa dalawang wika na tila ba ang mga ito ay kanyang katutubong wika. -perpektong bilingguwal (John Macnamara, 1967) -ang bilingguwal ay isang taong may sapat na kakayahan sa isa sa apat na makrong kasanayan pangwikang kinabibilangan ng pakikinig, pagsasalita, pagbasa, at pagsulat sa isa pang wika maliban sa kanyang unang wika (Uriel Weinreich, 1953) -ang paggamit ng dalawang wika nang magkasalitan ay matatawag na bilingguwalismo at ang taong gagamit nito ay tinatawag na billinguwal. Balanced Bilingual (Cook at Singleton ,2014) • Ang paggamit ng ikalawang wika nang matatas sa lahat ng pagkakataon. Nagagamit ng mga bilingguwal ang dalawang wika ng halos hindi na matukoy kung alin sa dalawa ang una at ang pangalawang wika. • Mahirap mahanap ang mga taong nakakagawa nito dahil karaniwang nagagamit ng mga bilingguwal ang wikang mas naaangkop sa sitwasyon at sa taong kausap. Multilingguwalismo • Ang Pilipinas ay isang bansang multilingguwal. • Paggamit ng higit pa sa dalawang wika.