AD:Alperen SOYAD:ÇATALÇAM Numara:19833003 Öğretmen AD:Kamil SOYAD:AGİŞ KONU: Otomatik şanzıman, Reduction gearbox, pervane regülatörü ve Gaztürbininin fan case üzerindeki dişli takımındaki dişlilerin fonksiyonları 23.05.2020 OTOMATİK ŞANZIMAN NEDİR? Otomatik şanzıman yapısı, temelde insan kontrolü dışında, aracın yük ve yol durumuna uygun olarak kendi kendine vites değişimi yapan sistemin adıdır. Otomatik vitesli araçlarda, manuel kontrol ortadan kalktığı için araçta debriyaj pedalı ve kullanılabilir durumda, manuel bir vites kolu bulunmuyor. Sistem, tork konvertörü, vites dişlileri ve hidrolik kumanda olmak üzere 3 parçadan oluşan bir vites kutusuna sahip. Bu üçlü üzerinden basit olarak açıklamak gerekirse, motor gücü mekanik debriyaja ihtiyaç duymadan, hidrolik aparatların yardımıyla şanzıman dişlilerine ve tekerleklere iletilir. Bunun en büyük faydası, aracınıza bütün hızlarda sağladığı maksimum verim ve sürekli değişen hız oranıdır ama otomobiller konusunda teknisyen olmak gibi bir arzunuz, hedefiniz yoksa pek de bilmenize gerek olmayan teknik ve karmaşık bir konudur. Manuel vites ya da yarı otomatik vitese oranla daha pratik ve kullanışlı bir sistem olan tam otomatik vitesin avantajları çoktur. Klasik tip manuel viteslerde ve yarı otomatiklerde vites geçişleri hissedilirken, tam otomatiklerde bu geçiş hissedilmez. Aracınızda yokuş kalkış desteğiniz olmasa bile aracınız geriye doğru kaymaz. Sürücü olarak dikkatinizi vermeniz gereken şeylerden biri ve belki de en önemlisi ortadan kalktığı için daha rahat ve kolay bir sürüş deneyimine sahip olacağınız da ortada. Arabanızın modeline göre değişiklik gösterse de genel olarak, göstermelik vitesinizin üzerinde P, D, R, N harfleri ile 1, 2, 3 gibi rakamlar bulunur. P, aracınız park halindeyken ki vites durumunu, D ileri gitmek için kullanılan vitesi, R geri gitmek için ve N ise boş vitesi ifade eder. Rakamlar ise aracınızın sabit viteslerini ifade eder. REDUCTİON GEARBOX(REDÜKTÖR) NEDİR? Redüktör aynı zamanda dişli kutusu olarak da adlandırılmaktadır.Redüktör, devri sabitlenmekte olan elektrik motoru, dizel motoru, benzinli motor gibi sürücülerden farklı devirlerde dönme hareketi elde edebilmek için motor çıkış kısmına bağlanmaktadır. Redüktörün en fazla kullanıldığı alanlardan biri otomobil vites kutusudur. Otomobilde yük olduğunda ve yokuşta iken motorun zorlanmadan hareket edebilmesi için motor devri redüksiyon dişlileri aracılığıyla en alt seviyeye düşürülmektedir. Redüktör çıkış şaftı ile giriş şaftı gücünün devir ile ilişkisi, çarkların çapı, dişli çarklardan bulunmakta olan diş sayısı ve redüktör mekanik düzenlenmesine bağlı olarak değişim göstermektedir. Devir ile güç arasındaki etkileşim bir ifade ile söylenmek istenirse P1/P2 = k. n2/n1 kabul edilmektedir. Burada oran sabiti; P1 giriş gücü; P2 çıkış gücü; n2 çıkış devri; n1 giriş devridir. Bu matematiksel orana göre çıkış devri düşürüldüğü takdirde giriş gücü ve devri sabit olduğu için çıkış gücü artmaktadır. Çıkış devir sayısı oldukça yüksek olan redüktörler de bulunmaktadır. Dişçi koltuklarında diş oymak maksadı ile kullanılmakta olan dişli kayışlı redüktörler, elektrik motor devrini yaklaşık 10-15 kat arttırabilir. Redüktörler, iletecekleri güce ve hıza bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedirler. Hız değiştirebilmek miktarları 7:1 oranı geçmeyen bir durum gözlemlendiğinde redüktör olarak kayış kasnak donanımı kullanılmaktadır. Hız değiştirebilme miktarı 10:1 oranını geçmediği durumlarda dişli zincir donanımına ihtiyaç olmaktadır. Daha yüksek oranlar için tamamıyla dişli donanımlı redüktörler tercih edilmektedir. Dişli redüktör seçenekleri arasında; pinyon ve iç dişli donanım, pinyon ve dişli donanım, helisel çok dişli donanımı, pinyon ve planet mekanizmalı dişli donanımı, özel hipoid ve spiral pinyon ve dişli donanmı, sonsuz dişli ve dişli donanımı sayılabilmektedir. Bunlardan planet ve pinyon dişli donanımında düşürme oranında 10.000’e kadar inilebilmektedir. PERVANE REGÜLATÖRÜ(PROPELLER GOVERNOR) NEDİR? Pervane regülatörü, pervane düzenleyici olarak görev yapar.Uçak motorunun hızını algılayarak ve uçağın çalışma koşullarından bağımsız olarak seçilen bir RPM'i korumak için pervane kanadı açısını değiştirir. Uçağın gelişim tarihinde, performansı iyileştirmenin gerekli olduğu ortaya çıktı. Etkili faktörlerden biri, en verimli kanat açısına göre pervane tasarımıdır. İlk pervaneler sabit hatve edildi ve pervane kanadı açısı iyi kalkış ve tırmanma performansı verecek şekilde ayarlandıysa, pervane kanat uçuşunda yetersiz kalırdı çünkü kanat çok düşük açılı olurdu. Bıçak açısının ayarlanabilir olması gerektiği açıktı. Değişken uçuş koşullarına göre pervane kanadı açılarını değiştirecek bir cihazla birlikte sabit hızlı bir pervaneye ihtiyaç duyulmuştur. Bu kontrol sistemini kullanarak bir hava aracı tüm uçuş koşullarında kabul edilebilir miktarda verimlilik elde edebilir. Bu cihaz pervane regülatörü ya da pervane kontrol ünitesiydi. GAS TURBİNE ACCESSORY DRİVE TRAİN NEDİR? Dişli takımı, bir dişli kutusu dişlisi ve yüksek basınçlı kompresör ile yivli bir aksesuar tahrik mili (kule mili) dişli kaplini aracılığıyla motor yüksek basınçlı kompresörü tarafından tahrik edilir. Kasa içindeki redüksiyon dişlisi, her motor aksesuarı veya bileşeni için uygun sürüş hızları sağlar. Rotor çalışma devri çok yüksek olduğundan, aksesuar redüksiyon dişlisi oranları nispeten yüksektir. Aksesuar tahrikleri, aksesuar kasasının montaj pedi deliklerine monte edilmiş bilyalı rulmanlar tarafından desteklenir.Normalde Redüktör yani reduction gearbox olarak adlandırılabilir çünkü işlevi neredeyse aynıdır sadece etki ettiği motor türü farklıdır. KAYNAKLAR: https://yolcu360.com https://www.purposeof.com.au https://www.alfareduktor.com https://gucaktarim.com, Gunston, Bill. Development of Piston Aero Engines. Cambridge, England. Patrick Stephens Limited, 2006. ISBN 0-7509-4478-1 For more technical information on the first constant speed propeller governor mechanism invented by Elmer E. Woodward, see U.S. Patent 2,204,639 "Engine Vocabulary: A". GE Aviation. Archived from the original on 2012-02-21. Rolls-Royce, Jet Engine, p. 65. Rolls-Royce, Jet Engine, p. 67. Pratt & Whitney, Aircraft Gas Turbine Engine, pp. 3–45 "Accessory Systems". Introduction to Aircraft Power Plants. Archived from the original on 2015-03-26. Rolls-Royce, Jet Engine, p. 69. Rolls-Royce, Jet Engine, p. 70. "How a jet engine runs on its "nerves"". Feb 1953. Rolls-Royce, Jet Engine, p. 124, 126. Rolls-Royce, Jet Engine, pp. 70–71 Bibliography https://www.flight-mechanic.com/ https://www.safran-transmission-systems.com/