Tavi 1
1
Tavi
kompiuteris anatomia da
muSaobis ZiriTadi principebi
kompiuteri warmoadgens mowyobilobas, romelic gankuTvnilia
informaciis miRebis, gadamuSavebisa da gadacemisaTvis.
`kompiuteri~
sityvasityviT
gamomTvlel
manqanas
niSnavs.
kompiuterSi nebismieri saxis informacia (teqsturi, grafikuli da
sxva) warmodgenilia ricxvebis saxiT, informaciis damuSaveba ki,
kompiuterisaTvis am ricxvebze moqmedebebs niSnavs. kompiuterSi
moqmedebebi specialuri brZanebebis (instruqciebis) meSveobiT
xorcieldeba.
Tavis
mxriv
instruqciebis
Tanamimdevroba
kompiuterul programas qmnis.
arsebobs sxvadasxva tipis kompiuteri, magram dResdReobiT yvelaze
farTo gamoyeneba hpova personalurma kompiuterma.
kompiuteri
Sedgeba
ori
nawilisagan:
•
teqnikuri mowyobiloba anu
Hardware;
•
kompiuteruli
anu Software.
programebi,
ganasxvaveben
e.w.
ZiriTad
damatebiT mowyobilobebs:
da
ZiriTadi mowyobilobebi:
•
saerTo sasamarTloebis departamenti
procesoris bloki;
3
kompiuteris anatomia da muSaobis ZiriTadi principebi
•
klaviatura
mowyobiloba;
•
monitori, anu displei - grafikuli informaciis amsaxveli
mowyobiloba.
-
kompiuterSi
simboloebis
Sesayvani
procesoris blokSi moTavsebulia kompiuteris ZiriTadi kvanZebi:
eleqtronuli
sqemebi
(procesori,
operatiuli
mexsiereba,
mowyobilobaTa kontroliorebi da sxva), kvebis bloki (gadahyavs
220V cvladi Zabva 12V mudmiv Zabvaze), diskuri mowyobilobebi
(moqnil da myar magnitur diskebze informaciis damgrovebeli).
procesori - warmoadgens mowyobilobas, romelic axorcielebs
gaTvliT operaciebs. misi ZiriTadi maxasiaTebelia swrafqmedeba,
romelic gviCvenebs, Tu ramdeni moqmedebis Sesruleba SeuZlia
procesors erT wamSi. procesoris swrafqmedeba xasiaTdeba e.w.
taqturi sixSiris parametriT, romelic izomeba megahercebSi
(MHz).
IBM Tavsebad kompiuterebSi ganasxvaveben procesoris Semdeg tipebs:
•
Pentium
•
PentiumII
•
Pentium III
• Celeron
procesorebis taqturi sixSire mkveTrad izrdeba da dReisaTvis
iwarmoeba 1000 MHz ze meti sixSiris procesorebi.
operatiuli mexsiereba - warmoadgens
mexsierebas, romelSic
moTavsebulia kompiuteruli programa, romelsac drois mimdinare
momentSi asrulebs procesori da programis muSaobisaTvis saWiro
monacemebi.
mexsierebis moculoba izomeba baitebSi (Byte). erT baitSi aris
mexsierebis is moculoba, rasac ikavebs erTi alfabetuli simbolo.
magaliTad sityvas C O M P U T E R mexsierebaSi dakavebuli aqvs 8
baiti. garda baitisa mexsiereba izomeba kilobaitebiT (KB),
megabaitebiT (MB) da a.S.
1 KB= 1024 Byte; 1 MB = 1024 KB; 1 GB = 1024MB
4
g.SubiTiZe, T.mindoraSvili
Tavi 1
magaliTisaTvis, 400 gverdiani wignis moculoba daaxloebiT
800KB-s Seadgens.
faqtiurad operatiul mexsierebis moculobas ukve zeda zRvari ar
aqvs. saSualo siCqaris kompiuterebisaTvis igi 64 - 128MB-ia.
magnituri diskebi - kompiuterSi operatiuli mexsierebis garda
arsebobs diskuri mexsiereba, romelic orientirebulia magnitur
damgroveblebze. magnituri diskebi operatiul mexsierebasTan
SedarebiT nelia, magram Cawerili informacia inaxeba imis
miuxedavad, CarTulia Tu ara kompiuteri.
aRniSnuli ori saxis mexsiereba erTgvarad avsebs erTmaneTs programis Sesrulebis momentSi ZiriTadi informacia inaxeba
operatiul mexsierebaSi, saidanac periodulad xorcieldeba misi
Cawera diskebze.
ganasxvaveben Semdegi saxis magnitur diskebs:
•
Hard Disk (HD) - xisti diski, e.w. vinCesteri, romelic
warmoadgens kompiuteris ZiriTad mexsierebas;
•
Floppy Disk (FD) - moqnili diski, romelic gankuTvnilia
informaciis transportirebisaTvis erTi kompiuteridan
meoreSi;
•
lazeruli diski (Compact Disk) - igi gacilebiT tevadia
moqnil diskTan SedarebiT (650MB).
damatebiTi mowyobilobebi:
monitori anu displei - warmoadgens mowyobilobas, romlis
ekranzec xdeba informaciis asaxva. informacia monitorze aisaxeba
umciresi mnaTi wertilebis saSualebiT, rasac piqselebi ewodeba.
monitoris ZiriTadi maxasiaTebelia gadawyvetis SesaZlebloba,
romelic miuTiTebs Tu ramdeni piqseli Tavsdeba monitoris
ekranze, horizontaluri da vertikaluri mimarTulebebiT. agreTve
ferebis gamosaxvis saSualeba da manZili piqselebs Soris.
saerTo sasamarTloebis departamenti
5
kompiuteris anatomia da muSaobis ZiriTadi principebi
printeri
- warmoadgens mowyobilobas, romlis meSveobiTac
xorcieldeba qaRaldze teqsturi da grafikuli informaciis
beWdva. arseboben matriculi, Wavluri da lazeruli printerebi.
printeris ZiriTadi maxasiaTebelia werilebis raodenoba diumze.
skaneri - gamoiyeneba kompiuterSi grafikuli informaciis
Sesayvanad.
klaviatura - warmoadgens kompiuteris erT-erT ZiriTad
mowyobilobas, romlis saSualebiTac xdeba informaciis Seyvana
mexsierebaSi.
klaviaturaze klaviSebi daniSnulebis mixedviT aris dajgufebuli:
1. teqstis asakrefi klaviSebi - ganlagebulia klaviaturis Sua
nawilSi da Seicavs alfabetis yvela asos, cifrebs, sasven
niSnebsa da specialur simboloebs, maT Soris e.w. carieli
simbolos klaviSsac.
2. redaqtirebis klaviSebia:
<Shift> - teqstis asakrefi klaviSebis gadayvana qveda
registridan zedaSi. ixmareba sxva klaviSebTan kombinaciaSi;
<CapsLock> - teqstis Seyvanis patara asoebis reJimidan didi
asoebis reJimSi gadarTva;
<Ins> - gadawerisa (Over) da Casmis (Insert) reJimebze gadarTva;
<Del > - momdevno simbolos waSla;
<Backspace> - wina simbolos waSla;
<NumLock> - cifruli klaviSebis gadarTva cifrebis Seyvanis
reJimidan kursoris gadaadgilebis klaviSebis reJimSi da
piriqiT.
3. kursoris gadaadgilebis klaviSebi:
<Up> - zeviT erTi striqoniT;
<Down> - qveviT erTi striqoniT;
<Left> - erTi poziciiT marcxniv;
<Right> - erTi poziciiT marjvniv;
<PageUp> - zeviT erTi furcliT;
<PageDown> - qveviT erTi furcliT;
<Home> - striqonis TavSi;
6
g.SubiTiZe, T.mindoraSvili
Tavi 1
<End> - striqonis boloSi.
4. marTvis klaviSebi:
<Enter> - striqonis Seyvanis dasasrulis aRniSvna. magaliTad,
brZanebis
Seyvanisas,
yoveli
brZanebis
striqoni
unda
mTavrdebodes <Enter>-ze daWeriT;
<Esc> - rogorc wesi gamoiyeneba ramodenime arasasurveli
brZanebis
gasauqmeblad,
an
raime
muSaoebis
reJimidan
gamosasvlelad;
<Ctrl> - ixmareba sxva klaviSebidan erTad kombinaciaSi, rogorc
wesi raime brZanebis Sesasruleblad, an Sesawyvetad;
<Tab> - ekranis erTi velidan meoreSi gadasvla, an abzacis
gamoyofa teqstis akrefisas.
5. specialuri klaviSebi:
<Alt> - ixmareba sxva klaviSebTan erTad kombinaciaSi,
sxvadasxva specifiur SemTxvevebSi;
<PrintScreen> - aqtiuri ekranis damaxsovreba grafikul reJimSi.
6. funqcionaluri klaviSebi:
<F1>-<F2> - gamoiyeneba sxvadasxva funqcionaluri moqmedebebis
Sesasruleblad.
failebi da direqtoriebi.
sxvadasxva saxis informacia mexsierebaSi Cawerilia failebis saxiT.
faili ewodeba Canawers kompiuteris mexsierebaSi, romelsac gaaCnia
saxeli da zoma.
failis saxeli Sedgeba ori nawilisagan: ZiriTadi nawili (saxeli),
romelic iwereba wertilis marcxniv da gafarToeba, romelic
iwereba wertilis marjvniv.
gafarToeba miuTiTebs failSi Cawerili informaciis tipze.
saerTo sasamarTloebis departamenti
7
kompiuteris anatomia da muSaobis ZiriTadi principebi
magaliTad:
filename.txt - teqsturi faili;
filename.gif, filename.bmp - grafikuli faili.
sxvadasxva
saxis
failebi
SeiZleba
dajgufdes
sxvadasxva
direqtoriebSi (katalogebSi) - magaliTad yvela teqsturi faili
TEXTS saxelwodebis direqtoriaSi da a.S. ra Tqma unda,
direqtoriebSi failebis dajgufebaze dogma ar arsebobs da amas
momxmarebeli sakuTari Sexedulebisamebr asrulebs. maSasadame,
direqtoria warmoadgens kompiuteruli mexsierebis garkveul
moculobas, romelsac gaaCnia saxeli da masSi moTavsebulia
failebi. failebis garda direqtoriaSi SeiZleba arsebobdnen kidev
sxva direqtoriebic, romlebsac qvedireqtoriebi ewodeba. Tavis
mxriv qvedireqtoriebSi SeiZleba moTavsdnen sxva qvedireqtoriebi,
failebi da a.S.
direqtoriebis, qvedireqtoriebis da failebis struqtura qmnis e.w.
xis struqturas, sadac direqtoriebs da qvedireqtoriebs
SeesabamebaT xis `totebi~, xolo failebs ki _ `foTlebi~.
yovel fails da direqtorias mexsierebaSi gaaCnia misamarTi,
romelic miuTiTebs mis adgilmdebareobas `xeze~. ase magaliTad,
imisaTvis filename.doc failis gza, romelic moTavsebulia D diskis
dokumentebis katalogSi ase Caiwereba: D:\My Documents\filename.doc.
8
g.SubiTiZe, T.mindoraSvili