ﻣﺠﻠﻪ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ دوره ﭼﻬﺎرم ،ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم ،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 91 ﻧﻘﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺘﻲژن واﻛﺴﻦﻫﺎ زﻫﺮه اﻣﻴﻨﻲ ﮔﺮوه ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﭼﻤﺮان اﻫﻮاز zohamini@scu.ac.ir ﭼﻜﻴﺪه در ﺟﻬﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮﻋﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي واﮔﻴـﺮدار در ﺑـﺎزار ﻣﻮﺟـﻮد اﺳـﺖ .اﻣـﺎ از آﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ آنﻫﺎ ﮔﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻮﺷﺶﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺧﻮراﻛﻲ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﻮد .اﻳـﻦ واﻛﺴـﻦﻫـﺎ ارزان ﺑـﻮده و ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺗﺠﺎري داراي ﻣﺰاﻳﺎي ﺑﺴـﻴﺎري ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ از ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ آﻧﻬـﺎ ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ ﺳـﺎﻟﻢ ﺑـﻮدن ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ و ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ،اﻧﺒﺎرداري و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ اﺷﺎره ﻛﺮد .ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺎﻣﻞ آﻧﺘﻲﺑـﺎديﻫـﺎ و آﻧﺘـﻲژنﻫـﺎي وﻳﺮوﺳـﻲ و ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪ .در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎﻧﻲ ﺑﺎ ارزش ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻴﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪهاﻧﺪ .ﺑﻌﻀﻲ از آنﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺧﺎم ﺧﻮرد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻓﺮآﻳﻨـﺪ ﻓـﺮآوري و ﺧـﺎﻟﺺﺳـﺎزي را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ .ﺗﺎ ﻛﻨﻮن از ﮔﻴﺎﻫﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮز ،ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ،ﺑﺮﻧﺞ ،ﻫﻮﻳﺞ و ....ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ واﻛﺴﻦ ﺑـﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ ﺑﻲ ،وﺑﺎ ،اچ.آي.وي و ....اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪهاﺳﺖ .در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺑـﻪ روشﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ واﻛﺴﻦ ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ و ﻣﺰاﻳﺎ و ﻣﻌﺎﻳـﺐ اﻳـﻦ ﻓﻨـﺎوري اﺷـﺎره ﻣﻲﺷﻮد. واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي :آﻧﺘﻲژن ،ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ،واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺧﻮراﻛﻲ. 45 "ﻣﺠﻠﻪ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ ،دوره ﭼﻬﺎرم ،ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم ،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن "91 ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي واﮔﻴﺮدار ﺳﻔﺎرش و ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﺷـﻮد در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻴﺶ از 45درﺻـﺪ ﻣـﺮگ و ) .(7در ﭼﻨـــﻴﻦ ﺷـــﺮاﻳﻄﻲ ،ﺗﻘﺎﺿـــﺎ ﺑـــﺮاي ﻣﻴﺮﻫﺎ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي درﺣـﺎل ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻧﺎﺷـﻲ از واﻛﺴﻦ ﻫﺎي ارزان ﻗﻴﻤﺖ روز ﺑـﻪ روز اﻓـﺰاﻳﺶ ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺎي واﮔﻴﺮدار ١اﺳﺖ .ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ راﻫﻜـﺎر ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ .از اﻳﻦ رو ﻳﻚ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺎز اﺳـﺖ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﺗﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻛﺎرﺑﺮد واﻛﺴﻦﻫﺎ را ﺳﺎدهﺗﺮ ﻛﻨﺪ. اﻓﺮاد اﺳﺖ .اﻣﺎ ﻫﻨـﻮز ﻫـﻢ ﺑـﻴﺶ از 30ﻣﻴﻠﻴـﻮن ﭘﻴﺸــﺮﻓﺖ در روشﻫــﺎي زﻳﺴــﺖ ﺷﻨﺎﺳــﻲ ﻛﻮدك در دﻧﻴﺎ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤـﺎري ﻫـﺎي ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ در دﻫﻪ 1980ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ راﻫﻜﺎرﻫـﺎي ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و درﻣﺎن ،اﻳﻤﻦ ﺳﺎزي ﻧﺸﺪه اﻧﺪ .زﻳـﺮا ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ زﻳﺮ واﺣﺪ واﻛﺴﻦ ﻫـﺎ ﻛﻤـﻚ روشﻫﺎي ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ واﻛﺴﻦ از ﻧﻈﺮ ﻓﻨـﺎوري ﻛﺮد ) .(15اﻳﻦ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖﻫـﺎ ﺷـﺎﻣﻞ اﺳـﺘﻔﺎده از ﭘﻴﭽﻴﺪه و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﺑﻪوﻳﮋه ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﺎن ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺴـﺘﻪﺑﻨـﺪي ،ﻧﮕﻬـﺪاري در ﺳـﺮﻣﺎ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻓﺮﻣﺎﻧﺘﺎﺳﻴﻮن ٢ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻤــﻞ و ﻧﻘــﻞ آنﻫــﺎ ﻣﻮﺟــﺐ اﻓــﺰاﻳﺶ ﻗﻴﻤــﺖ (E.coliﻳﺎ ﺳﻠﻮل ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻠﻮل ﻫـﺎي ﻣﻲﺷﻮد .ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻣﻮﺟـﺐ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺗﺨﻤﺪان ﻣﻮش ﭼﻴﻨﻲ (٣ﺑﻮدﻧﺪ .اﻣﺎ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﺸـﻮرﻫﺎي در ﺣـﺎل داراي ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫـﺎﻳﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ .ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻫـﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻓﻘﻴﺮ ﺑﻪ واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ از ﺑﺎﺷﻨﺪ ) .(15از ﺳﻮي دﻳﮕـﺮ ،ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﻌﻤـﻮل ﺳــﻠﻮلﻫــﺎي ﭘﺴــﺘﺎﻧﺪاران اﺳــﺘﻔﺎده ﻣــﻲﻛﻨﻨــﺪ، ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎريﻫـﺎي ﻧﺎﺷـﻲ از آﻟـﻮدﮔﻲ ﺑـﺎ ﻓﺮآوردهﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورﻧﺪ ﻛﻪ ﺑـﻪﻃـﻮر ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻳﺎ وﻳﺮوس از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ آﻧﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻃـﻮر ﻃﺒﻴﻌـﻲ در اﺳــﺘﻔﺎده ﻣــﻲﺷــﻮد .اﻣــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده ﻧﺎﻣﻨﺎﺳــﺐ از ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .اﻣﺎ ﭼﻮن ﻛﺸﺖ اﻳـﻦ آﻧﺘــﻲﺑﻴﻮﺗﻴــﻚﻫــﺎ ﻣﻨﺠــﺮ ﺑــﻪ اﻓــﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣــﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﮔﺮان ﺗﻤﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد ،اﻳـﻦ ﺳﻴﺴـﺘﻢ در ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷـﻮد .ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ دﻟﻴـﻞ در ﻣﻘﻴــﺎس ﻣﺤــﺪود ﻗﺎﺑــﻞ اﺟــﺮا اﺳــﺖ ) 4و .(5 راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻤﻦﺳﺎزي ﺑـﺪن اﻧﺴـﺎن ،ﺑـﺮ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﺳـﻢ ﻫـﺎ ،ﻋﻮاﻣـﻞ آﻟـﻮده روشﻫـــﺎي ﭘﻴﺸـــﮕﻴﺮي ﺑﻴﺸـــﺘﺮ از درﻣـــﺎن ﻛﻨﻨــﺪه و ﺳــﺎﻳﺮ ﺗﺮﻛﻴــﺐﻫــﺎي ﺧﻄﺮﻧــﺎك وارد 1- Infectious diseases 2- Fermetation 3- Chinses hamster over cells 46 "اﻣﻴﻨﻲ ،ﻧﻘﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺘﻲژن واﻛﺴﻦﻫﺎ" ﺳـــﻠﻮلﻫـــﺎي ﺣﻴـــﻮاﻧﻲ ﺷـــﻮﻧﺪ و ﻓﺮآﻳﻨـــﺪ ﻳﺎ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺪﺳﺖ آﻣـﺪه ﺧﺎﻟﺺﺳـﺎزي را ﺳـﺨﺖ ﺗـﺮ ﻛﻨﻨـﺪ) .(8ﻛـﺎرﺑﺮد ﺑﺎﺷــﺪ .ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﮔﻴﺎﻫــﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘــﻪ ﺑــﺎ اﻫــﺪاف ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑـﺎﻛﺘﺮي E. coliﺑﺎﻋـﺚ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ،ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑﻴﺸـﺘﺮ، ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ در ﻣﻘﻴـﺎس ﺑﻬﺒــﻮد ﻛﻴﻔﻴــﺖ ،اﻳﺠــﺎد ﻣﻘﺎوﻣــﺖ ﺑــﻪ آﻓــﺎت وﺳﻴﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻣﺸـﻜﻞ اﻳـﻦ وﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ و .....ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴـﺮد .ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻓـﺮآوردهﻫـﺎي ﺣﺎﺻـﻞ ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺸـﺎﺑﻬﻲ ﻣـﻲﺗـﻮان ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪاي ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺤﺴﻮﺳﻲ ﺑﺎ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪوﺟﻮد آورد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺧﺘﻼف دارﻧﺪ .ﺑﺮاي ﻣﺜـﺎل ،ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ و داروﻳﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﻧﺴﺎن ﺷﺎﻣﻞ آﻧﺘﻲﺑﺎديﻫـﺎي ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در اﻧﺴﺎن ﮔﻠﻴﻜﻮزﻳﻠﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ، ﻣﻮﻧﻮﻛﻠﻮﻧﺎل ،آﻧﺘـﻲ ژن واﻛﺴـﻦ ﻫـﺎ ،آﻧـﺰﻳﻢ ﻫـﺎي ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎ ﮔﻠﻴﻜﻮزﻳﻠﻪ ﻧﻤـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ).(5 درﻣــﺎﻧﻲ ،ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦﻫــﺎي ﺧــﻮن ،ﺳــﻴﺘﻮﻛﻴﻦﻫــﺎ، زﻳــﺮا ﺑــﺎﻛﺘﺮيﻫــﺎ ﻓﺎﻗــﺪ اﻣﻜﺎﻧــﺎت ﺳــﻠﻮلﻫــﺎي ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي رﺷﺪ و ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎي رﺷـﺪ را ﺑﻴـﺎن ﻳﻮﻛــﺎرﻳﻮﺗﻲ ﺟﻬــﺖ اﻧﺠــﺎم اﺻــﻼﺣﺎت ﭘــﺲ از ﻛﻨﻨﺪ ) .(19ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻣﺰﻳـﺖ ﻛـﺎرﺑﺮد ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮﺟﻤﻪ ٤ﻫﺴﺘﻨﺪ ) .(4ﻳـﻚ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺑﻴـﺎن ﻛﻨﻨـﺪه ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ،ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮدن ﻓـﺮآوردهﻫـﺎي ﺣﺎﺻـﻞ از ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎﻳﺪ ﻣـﻮاد زﻳﺴـﺘﻲ را ﺑـﺎ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ .ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﻣﻴﺰﺑـﺎن ﺑﻴﺸــﺘﺮﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖ زﻳﺴــﺘﻲ ،اﻳﻤﻨــﻲ و ﻛﻤﺘــﺮﻳﻦ ﭘـــﺎﺗﻮژنﻫـــﺎي اﻧﺴـــﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷـــﻨﺪ .از اﻳـــﻦرو ﻫﺰﻳﻨــﻪ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﻛﻨــﺪ ) .(18ﮔﻴﺎﻫــﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘــﻪ ٥ ﻓﺮآورده ﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ ﭘﺎﺗﻮژن ﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﺑﻴـﺎن راﻳـﺞ وﻳﺮوس ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ ،وﻳـﺮوس اچ.اي.وي ،ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺟﺎﻧﻮري و ﭘﺮوﻛـﺎرﻳﻮﺗﻲ ﺳﺮﻃﺎنزا ٧و ﺳﻤﻮم ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ داراي ژن ﻳﺎ ژن ﻫـﺎﻳﻲ ) .(13ﺑﻴﺎن ﭘﭙﺘﻴـﺪ آﻧﺘـﻲ ژن ﻫـﺎ در ﻗﺴـﻤﺖ ﻫـﺎي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻟﺤﺎق ﺷـﺪه ﺧــﻮراﻛﻲ و ﺧﻮﺷــﻤﺰه ﮔﻴــﺎه ﻣﻨﺠــﺮ ﺑــﻪ ﺳــﻨﺘﺰ اﺳﺖ .ژن اﻟﺤﺎق ﺷﺪه ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﺮاژن ٦ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ واﻛﺴﻦ ﻫﺎي ﻓﻌﺎل ﺧﻮراﻛﻲ ﺷﺪه اﺳـﺖ ) .(7ﺑـﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻳﻚ ﮔﻴﺎه ﺧﻮﻳﺸـﺎوﻧﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺳﻨﺘﺰ واﻛﺴﻦ ﻫﺎ )آﻧﺘﻲژنﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ( در ﮔﻴﺎﻫـﺎن اﻳـﺪه ﻧﻮﻳـﺪ 4- Post-Translational Modification 5- Transgenic 6- Transgen 7- Ocongenes 47 "ﻣﺠﻠﻪ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ ،دوره ﭼﻬﺎرم ،ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم ،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن "91 ﭘﻴﺸــﺮﻓﺖﻫــﺎي ﻗﺎﺑــﻞ ﺗــﻮﺟﻬﻲ در اﻳــﻦ زﻣﻴﻨــﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن اﺳﺖ. ﺑــﻪوﺟــﻮد آﻣــﺪه اﺳــﺖ ،در ﺳــﺎل 1992اوﻟــﻴﻦ ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان راﻛﺘﻮرﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ واﻛﺴﻦ ﺧﻮراﻛﻲ ﻛﻮدﻛﺎن ﺑـﻪوﺳـﻴﻠﻪ اﻳـﻦ روش 8 ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ واﻛﺴـﻦ ﺧـﻮراﻛﻲ ﻛـﻢ -1ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮدن ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ. ﻫﺰﻳﻨﻪ در دﻧﻴﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻮﺛﺮي ﻛﺮد .در اﺑﺘـﺪا اﻳـﻦ -2ﺗﻮاﻧـــﺎﻳﻲ ﭘـــﺮدازش ﭘـــﺲ از ﺗﺮﺟﻤـــﻪ واﻛﺴﻦﻫﺎ ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﺑﻪوﺟﻮد آورﻧﺪه ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ. اﺳﻬﺎل ﻛﻪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺮگ 3ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧـﻮزاد -3اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﺑﻪﻧﮋادي و ﺗﻼﻗﻲﻫـﺎي در ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺷـﻮد ،ﺑﻜـﺎر ﺑـﺮده ﺷـﺪﻧﺪ ) .(7در ﺟﻨﺴﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آورن ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﻓﻌـﺎل ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻌﺪادي از واﻛﺴﻦ ﻫـﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ ﭼﻨﺪ زﻧﺠﻴﺮهاي. اﻧﺴــﺎﻧﻲ و ﺣﻴــﻮاﻧﻲ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﺷــﺪه در ﮔﻴﺎﻫــﺎن -4ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ. ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ را ﺑﺮﻋﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ و -5ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎد ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳﻴﺴـﺘﻢ آﻧﻬــﺎﻳﻲ ﻛــﻪ از ﻃﺮﻳــﻖ ﻏــﺬا و دﻫــﺎن ﻣﻨﺘﻘــﻞ ﻛﺸﺎورزي. ﻣــﻲﺷــﻮﻧﺪ ،آزﻣــﺎﻳﺶ ﻛــﺮدهاﻧــﺪ .ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ -6ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي اﻧﺒﺎرداري و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘـﻞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻤﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ. ﺑﺮ اﻳﻨﺘﺮوﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ ) 9(LT-Bﺑـﺎﻛﺘﺮي 10 -7ﺣﺬف ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﺎﻟﺺ ﺳﺎزي وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻓﺖ E. coliو ﻛﭙﺴﻴﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ وﻳـﺮوس ﻧـﻮرواك ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺣﺎوي ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ،ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﺎﺷﺪ ) (NVCPﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در ﺳﻴﺐزﻣﻴﻨﻲ ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺧﻮراﻛﻲ(. ﺻــﻮرت ﮔﺮﻓﺘــﻪ اﺳــﺖ ،از 20داوﻃﻠﺒــﻲ ﻛــﻪ -8اﺟﺘﻨــﺎب از ﻣﺴــﺎﻳﻞ اﺧﻼﻗــﻲ ﻣــﺮﺗﺒﻂ ﺑــﺎ ﺳﻴﺐزﻣﻴﻨﻲ ﺧﺎم ﺣﺎوي NVCPرا ﺧﻮردﻧﺪ ،در ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ. 19ﻧﻔﺮ ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻤﻨﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨـﻲدار از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑـﺎر ﺗﻮﺳـﻂ ﭼـﺎرﻟﺰ ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮل ﻫﺎي ﺗﺮﺷﺢ ﻛﻨﻨﺪه آﻧﺘﻲﺑﺎدي Aﺑﻮد. آرﺗﺰن ) (1992اﻳﺪه ﻣﺼﺮف واﻛﺴﻦ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در 6ﻧﻔـﺮ ) 30درﺻـﺪ( از اﻳـﻦ اﻓـﺮاد ﺷـــﺪه در ﮔﻴﺎﻫـــﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـــﻪ ﻣﻄـــﺮح ﺷـــﺪ، ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﺮﺷﺢ ﻛﻨﻨﺪه IgGﻧﻴﺰ اﻓـﺰاﻳﺶ 8- Bioreactor )9- Recombinant introloxin(Lt-B 10- Norwalk Virus Capsid Protein 48 "اﻣﻴﻨﻲ ،ﻧﻘﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺘﻲژن واﻛﺴﻦﻫﺎ" ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ داﺷﺖ و اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ در اﻳﻦ ﻗﺴﺖ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ دو راﻫﻜﺎر ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻛﻪ NVCPﺑﺮ روي ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ روده ﻧﻴﺰ اﺛـﺮ ﻣﻲﺷﻮد و در ﭘﺎﻳﺎن ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﺸـﻜﻼت ﻣﻲﮔـﺬارد ) .(16ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻛﻪ در ﻫﺮ دو روش وﺟـﻮد دارد ،ﻣـﻮرد ﺑﺤـﺚ روش ﻫﺎي زﻳﺴﺖ ﻓﻨﺎوري و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺸﺎورزي ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي آﻧﺘﻲژن را ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎن آﻧﺘﻲ ژنﻫﺎ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮد .از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺸـﺎورزي ﺑـﻪ دو روش زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ واﻛﺴﻦ ﻫـﺎي در آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﻧﺸـﺎن دادن اﻳـﻦ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد. ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪﺟﺎي -1ﺑﻴﺎن آﻧﺘﻲژنﻫﺎ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ. ﻓﺮﻣﺎﻧﺘﻮرﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫـﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ -2ﺗﻮﻟﻴـــﺪ ﭘﻴﺘﻴـــﺪﻫﺎي آﻧﺘـــﻲژن ﺑـــﺮ ﺳـــﻄﺢ اﺳــﺘﻔﺎده ﻛــﺮد ،ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦﻫــﺎي اﻳﻤﻨــﻲزا ﻋﻮاﻣــﻞ وﻳﺮوسﻫﺎي آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه ﮔﻴﺎﻫﺎن. ﺟﺪول -1واﻛﺴﻦﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ )داﻧﻴﻞ و ﻫﻤﻜﺎران.(2001 ، ﻣﻨﺒﻊ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺪف ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻳﺎ ﭘﻴﺘﻴﺪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺎن اﻳﻨﺘﺮوﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ) E.coliاﻧﺴﺎن( زﻳﺮ واﺣﺪ Bﺳﻢ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎ ﺗﻨﺒﺎﻛﻮ ﻛﻤﺘﺮ از %0/01ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ اﻳﻨﺘﺮوﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ) E.coliاﻧﺴﺎن( زﻳﺮ واﺣﺪ Bﺳﻢ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ 0/19ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ اﻳﻨﺘﺮوﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ) E.coliاﻧﺴﺎن( زﻳﺮ واﺣﺪ Bﺳﻢ ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎ ذرت ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه وﻳﺮوس ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ ) Bاﻧﺴﺎن( ﻏﻼف ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺳﻄﺤﻲ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻤﺘﺮ از %0/01وزن ﺗﺮ وﻳﺮوس ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ ) Bاﻧﺴﺎن( ﻏﻼف ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺳﻄﺤﻲ ﺗﻨﺒﺎﻛﻮ ﻛﻤﺘﺮ از %0/01وزن ﺗﺮ وﻳﺮوس ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ ) Bاﻧﺴﺎن( ﻏﻼف ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺳﻄﺤﻲ ﻛﺎﻫﻮ ﻛﻤﺘﺮ از %0/01وزن ﺗﺮ وﻳﺮوس ﻧﻮرواك )اﻧﺴﺎن( ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻛﭙﺴﻴﺪ ﺗﻨﺒﺎﻛﻮ %0/23ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ وﻳﺮوس ﻧﻮرواك )اﻧﺴﺎن( ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻛﭙﺴﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ %37ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ وﻳﺮوسﻫﺎري )اﻧﺴﺎن( ﮔﻠﻴﻜﻮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ %1ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ ﺳﻴﺘﻮﻣﮕﺎﻟﻮ وﻳﺮوس اﻧﺴﺎﻧﻲ )اﻧﺴﺎن( ﮔﻠﻴﻜﻮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ B ﺗﻨﺒﺎﻛﻮ ﻛﻤﺘﺮ از %0/20ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ 49 "ﻣﺠﻠﻪ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ ،دوره ﭼﻬﺎرم ،ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم ،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن "91 ﺑﻴﻤﺎريزاي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺣﻴﻮاﻧﻲ را در ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي آﻧﺪوﭘﻼﺳـﻤﻲ و ﺑﺎﻋــﺚ اﻓــﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴــﺪ آن ﻧﻴــﺰ ﮔﻴــﺎﻫﻲ ﺳــﻨﺘﺰ ﻛﺮدﻧــﺪ و ﺳــﭙﺲ ﺑــﻪﺻــﻮرت ﻣﻲ ﺷﻮد .زﻳﺮا اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺠﻤـﻊ HBsAg واﻛﺴﻦ ﻫﺎي ﺧﻮراﻛﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن و ﺣﻴﻮاﻧـﺎت در ﺷﺒﻜﻪ آﻧﺪوﭘﻼﺳﻤﻲ ﻣﻲﺷﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑـﻴﻦ اﻫﻠﻲ ﻣﺼﺮف ﺷﺪ .در ﺟﺪول 1اﺳﺎﻣﻲ ﺗﻌـﺪادي زﻳﺮ واﺣﺪﻫﺎي HBsAgﺑﺮﻫﻢ ﻛـﻨﺶ ﻣـﻮﺛﺮﺗﺮي از واﻛﺴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ .اﻣﺎ زﻣﺎﻧﻲﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻴﺘﻴﺪ و ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺰﺑﺎن آﻧﻬﺎ آورده ﺷـﺪه اﺳـﺖ .در ﺣـﺎل ﻋﺒــﻮر دﻫﻨــﺪه ﺑــﻪ ﻛﻠﺮوﭘﻼﺳــﺖ ﭘﺎﻳﺎﻧــﻪ N 12 ﺣﺎﺿﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ وﻳﮋهاي ﻛـﻪ ﻣﻘـﺪار HBsAgﺑﻪ ﻏﺸـﺎي ﻛﻠﺮوﭘﻼﺳـﺘﻲ ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﺷـﺪ، ﻣﻌﻴﻨﻲ از واﻛﺴﻦ را ﺑـﻪ ﺑـﺪن ﺑﺮﺳـﺎﻧﺪ در ﺣـﺎل ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻲ ﺑﻴﺎن ﻧﺸﺪ .اﺣﺘﻤﺎل دارد ﺑـﻪ اﻳـﻦ دﻟﻴـﻞ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ. ﺑﺎﺷــﺪ ﻛــﻪ ﺗــﺎﺧﻮردﮔﻲ درﺳــﺖ زﻳــﺮ واﺣــﺪﻫﺎ ﻳﻜــﻲ از ﻣﺸــﻜﻼت ﺗﻮﻟﻴــﺪ واﻛﺴــﻦﻫــﺎ در ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ورود ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ آﻧﺪوﭘﻼﺳﻤﻲ اﺳـﺖ ).(7 ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻧﻬـﺎ در ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠـﻮل ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺎن واﻛﺴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ در ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺑـﺎ ﻛﻞ اﺳﺖ .ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻏﻠﻈـﺖ واﻛﺴـﻦﻫـﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎي ﭘﻠﻲآدﻧﻴﻼﺳﻴﻮن و ﺗـﻮاﻟﻲ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴــﺐ ﺑــﻴﻦ 0/01درﺻــﺪ ﺗــﺎ 0/4درﺻــﺪ رﻫﺒــﺮ ﻣﻨﺎﺳــﺐ و ﺑﻬﻴﻨــﻪ ﺳــﺎزي ﻛــﺪون ﻣــﻮرد ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ اﺳـﺖ .رﻳﭽـﺮ و ﻫﻤﻜـﺎران اﺳﺘﻔﺎده در ﮔﻴﺎﻫﺎن اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ .ﺧـﻮردن ) (2000ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺰان ﺳـﻨﺘﺰ آﻧﺘـﻲژن واﻛﺴﻦ ﻫﺎ ﺑﻪدﻟﻴـﻞ اﻳﻨﻜـﻪ روﺷـﻲ آﺳـﺎن و ﻛـﻢ ﺳﻄﺤﻲ ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ (HBsAg) Bدر ﺳـﻴﺐزﻣﻴﻨـﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺳﺖ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﻏﺸﺎﻫﺎي ﺑﻪ ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎي ﭘﻠﻲآدﻧﻴﻨﻲ ' 11 3واﺑﺴـﺘﻪ اﺳـﺖ. ﻣﺨــﺎﻃﻲ ﺑــﺪن در ﻣﻘﺎﺑــﻞ ﻋﻮاﻣــﻞ ﺑﻴﻤــﺎريزا ﺳﻴﮕﻨﺎلﻫﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﻣﻴـﺰان ﻣﻲﺷﻮد ،ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ دﻫﺎن وارد ﺑﺪن ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ، ﺗﻮﻟﻴــﺪ از 1/1ﻣﻴﻜﺮوﮔــﺮم ﺗــﺎ 1/6ﻣﻴﻜﺮوﮔــﺮم ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﺰرﻳﻖ واﻛﺴﻦﻫﺎ اﺳـﺖ. آﻧﺘﻲژن در ﻫﺮ ﮔﺮم از ﺑﺎﻓـﺖ ﻏـﺪه ﺗـﺎزه ﺗﻐﻴﻴـﺮ اﻣﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺻﻠﻲ درﺑﺎره واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺧـﻮراﻛﻲ ﻛﻨﺪ .اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻔﺎوت ﭘﺎﻳـﺪاري mRNA اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦﻛﻪ آنﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪ ﭘﺎﺳـﺦ اﺳﺖ ) .(14ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﮕﻨﺎل ﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻪوﺟﻮد آورﻧﺪ در ﻣﻌﺪه و روده ﺗﺨﺮﻳـﺐ ورود و ﻧﮕﻬــــــﺪاري HBsAgدر ﺷــــــﺒﻜﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .از اﻳﻦرو ﺟﻬﺖ ﺣﻔﺎﻇﺖ واﻛﺴـﻦ ﻫـﺎ 11- 3- Polyadenylation signals 12- N - terminal chloroplast transit peptide 50 "اﻣﻴﻨﻲ ،ﻧﻘﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺘﻲژن واﻛﺴﻦﻫﺎ" در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪن ،ﺗﻌﺪادي ﺣﺎﻣـﻞ ﺟﻬـﺖ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ اﺳﺖ . ﺳﺎﻟﻢ رﺳﺎﻧﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ روده ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ .اﻳﻦ -4ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺪف ﻣﻮﻟﻜﻮل ﺳﻤﻲﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻜﻨﺪ. ﺣﺎﻣـــﻞﻫـــﺎ ﺷـــﺎﻣﻞ ﻧﮋادﻫـــﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـــﺐ -5ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ آﻧﺘﻲژن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راﺣﺘـﻲ در ﺑﺎﻓـﺖ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل ،ﺑﺴﺘﻪﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﻫﺪف ﺗﺎﺧﻮرده ﺷﻮد و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﺲ از ﺗﺮﺟﻤـﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻴﭙﻮزومﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ).(5 ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد. ﭘــﮋوﻫﺶﻫــﺎ ﻧﺸــﺎن ﻣــﻲدﻫﻨــﺪ ﻛــﻪ ﺗﻮﺗــﻮن اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻴﺎﻫﻲ ) (Nicotiana tabacumﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﮔﻴﺎه ﻣﺪل ﺗﻮﺳــﻌﻪ ﺑﻴﺸــﺘﺮ و ﻣﻮﻓﻘﻴــﺖ آﻣﻴــﺰ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴـﺪ آﻧﺘـﻲژن داراي وﻳﮋﮔـﻲ ﻫـﺎي ﺑـﺎﻻ آﻧﺘــﻲژنﻫــﺎي واﻛﺴــﻦ در ﮔﻴﺎﻫــﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘــﻪ ﻧﻴﺴﺖ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴـﺮ ﮔﻴﺎﻫـﺎﻧﻲ ﺑـﺎ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﮔﺰﻳﻨﺶ درﺳـﺖ آﻧﺘـﻲژنﻫـﺎي ﻣﺤـﺎﻓﻆ ارزش ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻪﻋﻨـﻮان ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻫـﺎي ﺑﻴـﺎن اﻳﻤﻨﻲ ،ﻃﺮاﺣﻲ ژنﻫﺎ و آﻏـﺎزﮔﺮ دارد ﺗـﺎ ﺑﺘـﻮان اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪهاﻧﺪ .ﺑﻌﻀﻲ از آنﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺧﺎم آﻧﺘﻲژن ﻫﺪف را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﻳﺎد در ﺑﺎﻓﺖ ﻫـﺪف ﺧﻮرد و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻓﺮآوري و ﺧﺎﻟﺺﺳﺎزي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد .ﭘﺲ از آن ﺑﺎﻳـﺪ از روشﻫـﺎي را ﻛــﺎﻫﺶ ﻣــﻲدﻫﻨــﺪ .در ﺣــﺎل ﺣﺎﺿــﺮ ﺑﻴــﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺘﻘﺎل ژن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﺗﺎ ژن ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ آﻧﺘﻲژنﻫﺎي واﻛﺴـﻨﻲ در ﮔﻴﺎﻫـﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣﻴـﻮه در ﺑﺎﻓﺖ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻫـﺪف ﺑﻴـﺎن ﺷـﻮد .ﻳـﻚ ﮔﻴـﺎه ﻣﻮز ،ﺳﻴﺐ ،ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕـﻲ ،ﮔـﻮاوا ،ﺑـﺬر ﺑـﺎدام اﻳﺪهآل ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ واﻛﺴـﻦ ﮔﻴـﺎﻫﻲ ﺑﺎﻳـﺪ داراي زﻣﻴﻨﻲ ،ذرت ،ﺳﻮﻳﺎ ،ﻧﺨﻮد و ﺳﺒﺰي ﻛﻠﻢ ،ﻛﺎﻫﻮ، وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ).(15 ﮔﻮﺟــﻪ و اﺳــﻔﻨﺎج ﮔــﺰارش ﺷــﺪه اﺳــﺖ ).(11 -1ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل ژن ﺑـﺮاي آن وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺳـﺎل 2012ﺑﻴـﺎن ﻣﻮﻓـﻖ آﻧﺘـﻲژن ﺑﺎﺷﺪ. ﺳﻄﺤﻲ آﻧﻔﻮﻻﻧﺰا ) 13(H1N1در ﻛﺎﻫﻮ ) ،(12زﻳﺮ -2آﻧﺘﻲژن را در ﺑﺎﻓﺘﻲ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﺻـﻮرت واﺣﺪ واﻛﺴﻨﻲ 14FMDVدر ﺑﺮﻧﺞ ) (17و زﻳـﺮ ﺧﺎم ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﺷﻮد زﻳﺮا آﻧﺘﻲژن ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﮔﺮﻣـﺎ واﺣـﺪ واﻛﺴـﻨﻲ 15PRRSVدر ذرت ) (9و در ﺣﺴﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ. 13- The full-length neuraminidase (NA) protein from the H1N1 strain of influenza 14- Porcine reproductive and respiratory syndrome disease 15- Foot-and-mouth disease virus -3ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺪف ﺳﺮﺷﺎر ار ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺑﺎﺷـﺪ زﻳـﺮا ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦ واﻛﺴــﻦ ﻗﺴــﻤﺖ ﻛــﻮﭼﻜﻲ از ﻛــﻞ 51 "ﻣﺠﻠﻪ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ ،دوره ﭼﻬﺎرم ،ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم ،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن "91 ﺳــﺎل 2013ﻧﻴــﺰ ﺑﻴــﺎن زﻳــﺮ واﺣــﺪ واﻛﺴــﻨﻲ ﻣــﻲﺗــﻮان ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از روشﻫــﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨــﺪ 16BVDVدر ﻳﻮﻧﺠﻪ ) (1ﮔﺰارش ﺷﺪ. ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺳﻠﻮﻟﻲ ،ﻛﺸـﺖ ﺗﺎرﻛﺸـﻨﺪه )درون ﺷﻴﺸﻪ( و ﺑﺬر )درون ﻣﻮﺟـﻮد زﻧـﺪه( ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺎﻓﺖ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎدي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛـﺮد .ﺑﺎﻓـﺖ ﺑﻴﺎن آﻧﺘﻲژن در ﺑﺎﻓﺖ ﺧﻮراﻛﻲ ﻣﻨﺒﻌـﻲ ارزان ﺑﺬر ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﭘﺘﺎﺳﻴﻞ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻗﺎﺑــﻞ دﺳــﺘﺮس ﺑــﺮاي ﺑﺪﺳــﺖ آوردن ﻳــﻚ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫـﺎي ﻣﻬـﻢ درﻣـﺎﻧﻲ در ﺳـﻄﺢ ﺗﺠـﺎري واﻛﺴﻦ اﺳﺖ .ﺑﻴﺎن ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻬـﻢ دارد .ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ ﻣــﻲﺗــﻮان ﺑــﺬر ﻧﻮﺗﺮﻛﻴــﺐ را ﺗﺠــﺎري در ﺑﺎﻓــﺖ ﺑــﺮگ ﻳــﻚ راﻫﻜــﺎر ﺧــﻮب ﺑﻪﻋﻨﻮان واﻛﺴﻦ ﺧـﻮراﻛﻲ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﻧﻴﺴﺖ ) .(2از آﻧﺠﺎ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺰان ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺑـﺮگ ﻣﺼﺮف ﻛﺮد. ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ ﺟﻬﺖ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﻘﺪار ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ آﻧﺘﻲﺑـﺎديﻫـﺎي ﺗـﻚ از ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ ،ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻣﻴـﺰان زﻧﺠﻴﺮه ﺑﻴﺎن ﺷـﺪه در ﺑـﺬرﻫﺎي ﺑـﺮﻧﺞ و ﮔﻨـﺪم زﻳﺎدي ﺑﻴﻮﻣﺎس اﺳﺖ ،ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ زﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻧﺸﺎن ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ و ﺑـﺮاي و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺟﺮاﻳﻲ ﺷﺪن ﭘـﺮوژه را ﺳـﺨﺖﺗـﺮ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﭘﺎﻳﺪار ﺑـﺎﻗﻲ ﻣـﻲﻣﺎﻧﻨـﺪ .از اﻳـﻦرو ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ ﭘﺮوﺗﺌﺎز در ﺑﺮگ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﺑﻴﺎن ﺷـﺪه در ﺑـﺬرﻫﺎ ﺑﺴـﻴﺎر ﻣﻬـﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ اﺳﺖ .ﺣﻀﻮر رﻧﮓرﻳﺰهﻫﺎ و ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ .ذﺧﻴﺮه دراز ﻣﺪت و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺑﺬرﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﻨﻮﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻟﺺ ﺳﺎزي ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ را دﻟﻴﻞ ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑـﺖ ﻛـﻢ در ﺑـﺬرﻫﺎي ﺑـﺎﻟﻎ ﺑـﻪ ﺳﺨﺖﺗﺮ و ﮔﺮانﺗـﺮ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ .ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺴـﻴﺎر آﺳﺎﻧﻲ اﻣﻜﺎنﭘـﺬﻳﺮ اﺳـﺖ ﻣﺨﻠـﻮﻃﻲ ﺳﺮﺷـﺎر از ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻗﺒﻞ از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺠـﺎري داروﻫـﺎي ﭼﺎﭘﺮون ﻫﺎ و اﻳﺰوﻣﺮازﻫﺎي دي ﺳﻮﻟﻔﻴﺪ ﻣﻮﺟـﻮد زﻳﺴﺘﻲ ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺎن آنﻫـﺎ در ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ در ﺑﺬرﻫﺎي در ﺣﺎل رﺷﺪ ﺗﺎ ﺧـﻮردﮔﻲ درﺳـﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺗﻮان رﻗﺎﺑﺖ اﻗﺘﺼـﺎدي را داﺷـﺘﻪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ را اﻣﻜﺎنﭘـﺬﻳﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ .ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي ﺑﺎﺷــﻨﺪ .ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ ﻣﻴــﺰان ﺑﻴــﺎن ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦﻫــﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻓﺖ ﺗﺎرﻛﺸﻨﺪه و ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮنﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴــﺐ در ﮔﻴﺎﻫــﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘــﻪ ﺗﺤــﺖ اﺛــﺮ ﺳــﻠﻮﻟﻲ ﻧﻴــﺰ ﻣــﻲﺗﻮاﻧﻨــﺪ ﺑﻌﻨــﻮان ﺑﺎﻓــﺖ ﻫــﺪف ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻧﻴﺰ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد .ﺑﻪ آﺳـﺎﻧﻲ ﺳﻮدﻣﻨﺪ ﺟﻬـﺖ ﺑﻴـﺎن ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦﻫـﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ اﺳــﺘﻔﺎده ﻛــﺮد .اﮔــﺮ ﭼــﻪ ﻫﺰﻳﻨــﻪ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﭼﻨــﻴﻦ 16- Bovine viral diarrhea virus 52 "اﻣﻴﻨﻲ ،ﻧﻘﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺘﻲژن واﻛﺴﻦﻫﺎ" اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻪﻋﻼوه اﻳﻦ وﻳﺮوس ﻫـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي درون ﺷﻴﺸﻪاي ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ ).(3 ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ از ﺑﺎﻓﺖ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺧﺎﻟﺺ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﭘﻴﺘﻴــﺪﻫﺎي آﻧﺘــﻲژن ﺑــﺮ ﺳــﻄﺢ ﺳﺎزي ﺷﻮﻧﺪ. وﻳﺮوسﻫﺎي آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻳﻜﻲ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ روش دﻳﮕﺮ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﺑﻴـﺎن ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﭘﻮﺷﺶ وﻳﺮوﺳـﻲ اﺻـﻼح ﺷـﺪه اﻳـﻦ ﻛﻨﻨﺪه آﻧﺘﻲژن اﺳﺘﻔﺎده از وﻳـﺮوسﻫـﺎي ﮔﻴـﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﻫﺎي ﺷﻤﻴﺮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨـﻲ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ اﺻﻼح ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آﻟﻮده ﻛـﺮدن ﮔﻴـﺎه ﺳﺮﻫﻢ ﻛﺮدن 17ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ و ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫـﺎي آﻧﺘـﻲژﻧـﻲ در ﮔﻴـﺎه را ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪ در ﺑﻌﻀـﻲ از ﻣـﻮارد ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ،اﮔﺮ اﭘﻲﺗـﻮپ ﻣﻮﺟـﻮد ﺑـﺮ روي دﻳﺪه ﺷﺪه ﻛـﻪ ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫـﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ آﻟـﻮده آﻧﺘﻲژن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﻲﺗﻮان ﺳﺎزي را ﻣﺤﺪود ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻜﺮوزه ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻮﭼـﻚﺗـﺮي از دي.ان.اي ﻛـﺪ ﻛﻨﻨـﺪه ﺷﺪن ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﺑﺮاي ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸـﻜﻞ اﭘﻲﺗﻮپ را ﺑﺎ ژن ﻛـﺪ ﻛﻨﻨـﺪه ﭘﻮﺷـﺶ ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺑﺎﻳــﺪ ﭘﻴﺘﻴـﺪ ﺑﻴﮕﺎﻧــﻪ را در ﺟﺎﻳﮕــﺎﻫﻲ از ﻛﭙﺴــﻴﺪ وﻳﺮوس ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻛـﺮد .ﺳـﭙﺲ وﻳـﺮوس وﻳــﺮوس وارد ﻛــﺮد ﺗــﺎ در ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن درون ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﺣﻤﻞ ﻛﻨﻨﺪه ژن ﺷـﻴﻤﺮ ﺟﻬـﺖ آﻟـﻮده ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻳﺎ ﺳﺮﻫﻢ ﺷﺪن زﻳﺮا واﺣـﺪﻫﺎ دﺧﺎﻟـﺖ ﻛﺮدن ﮔﻴﺎﻫﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد .ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛـﻪ ﻧﻜﻨﺪ .در ﺟﺪول 2ﺗﻌﺪادي از آﻧﺘﻲژنﻫﺎي ﺑﻴـﺎن ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﮔﻴﺎه اﺳﭙﺮي ﭘﺎﺷﻲ ﻣـﻲﺷـﻮد .در ﭘﺎﻳـﺎن ﺷﺪه در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮا رﻳﺨﺘﻪ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻌﺪ از ﺗﻜﺜﻴﺮ وﻳـﺮوس در ﺑﺎﻓـﺖ ﻫـﺎي ﮔﻴـﺎﻫﻲ، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺧﺎﻟﺺﺳﺎزي ذرات وﻳﺮوﺳﻲ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪه اﭘﻲﺗﻮپ آﻧﺘـﻲژن از ﺑﺎﻓــﺖﻫــﺎي ﮔﻴــﺎﻫﻲ ﺟــﺪا ﻣــﻲﺷــﻮد و در ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻣﻄﻠـﺐ ﻛـﻪ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺑـﺮاي ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻳﻤﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻜﺎر ﺑـﺮده ﻣـﻲﺷـﻮد. ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻮاد زﻳﺴﺘﻲ ﻓﻘـﻂ ﺑـﻪ دياﻛﺴـﻴﺪ ﻛـﺮﺑﻦ، وﻳﺮوسﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ اﻧﺮژي ﺧﻮرﺷﻴﺪي و ﺗﺮﻛﻴﺐﻫـﺎي ﻏﻴﺮآﻟـﻲ ﻧﻴـﺎز ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎدي در ﺑﺎﻓﺖ ﮔﻴﺎه آﻟﻮده ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺷﻮﻧﺪ دارﻧﺪ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺘﻮرﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻮاد زﻳﺴﺘﻲ ﺑـﻪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺳﻄﺢ ﻣﻮﻟﻜـﻮﻟﻲ ﺑـﻪﻃـﻮر ﻛﺎﻣـﻞ ﺗﺠﻬﻴﺰات ،ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و اﻧـﺮژي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ ﻧﻴـﺎز ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ دﺳﺖورزيﻫـﺎي ژﻧﺘﻴـﻚ 17- Assemble 53 "ﻣﺠﻠﻪ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ ،دوره ﭼﻬﺎرم ،ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم ،ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن "91 دارﻧﺪ ،از اﻳـﻦرو ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻦ sIgAﺧﺎﻟﺺ را ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﺸـﺖ ﺳـﻠﻮﻟﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺳﻴﺴـﺘﻢﻫـﺎي ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺑـﺮ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران ،ﺑﺰﻫﺎي ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ،ﺑﺬر )ﻋﻤﻠﻜـﺮ 7/5 ﭘﺎﻳﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺘﻮرﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ) .(21ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﺗﻦ در ﻫﻜﺘـﺎر( و ﺑﻴﻮﻣـﺎس ﺳـﺒﺰ ) 120ﺗـﻦ در را در ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻌﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﻛﺸـﺖ ﻛـﺮد و ﺑـﺎ ﻫﻜﺘﺎر( ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻮد ،را ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﻢ ﻳﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﺑـﺪون ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔـﺬاري ﺑـﻪ ﻛــﺮد .ﻣﻘــﺪار ﺑﻴــﺎن ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴــﺐ اﺛــﺮ ﻣﻘﻴﺎس زﻳﺎد ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮد .ﺑﺮآورده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ روي ﻗﻴﻤﺖ ﭘﺎﻳـﺎﻧﻲ داﺷـﺖ و در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﻚ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ در ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﻗﻴﻤـﺖ ﭘﺎﻳـﺎﻧﻲ ﻫـﺮ در ﺣــﺪود 1/10ﺗــﺎ 1/5ﺳﻴﺴــﺘﻢ ﻓﺮاﻧﺘﺎﺳــﻴﻮن ﮔﺮم sIgAﻛﻤﺘﺮ از 50دﻻر آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮد .ﺑـﺪﻳﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ اﺳـﺖ .از اﻳـﻦرو ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻲرﺳـﺪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻤـﺎم ﺷـﺪه ﻳـﻚ ﮔـﺮم ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺘـﻲژن ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﺑﺴـﻴﺎر اﻗﺘﺼﺎديﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ).(20 ﻛﻤﺘــﺮ از ﺳﻴﺴــﺘﻢ ﻛﺸــﺖ ﺳــﻠﻮل ﭘﺴــﺘﺎﻧﺪاران ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺳﻮد ﻣﺎﻟﻲ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦﻫـﺎي )ﻫﺮﮔـــﺮم 1000دﻻر آﻣﺮﻳﻜـــﺎ( و اﺳـــﺘﻔﺎده از ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد اﺳﺖ. ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ )ﻫﺮ ﮔﺮم 100دﻻر آﻣﺮﻳﻜـﺎ( ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴـﺐ در اﺳﺖ ).(5 ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺤﺼﻮل ،ﻣﻴﺰان ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ و ﻧﺴﺒﺖ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﻪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﻛﻞ ﺗﺨﻤـﻴﻦ زده ﻣـﻲ ﺷـﻮد. در ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ ﺑــﺎ روشﻫــﺎي ﺳــﻨﺘﻲ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺮ ﮔﺮم IgGﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺪه در واﻛﺴﻦ ،واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺧﻮراﻛﻲ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻪ آﺳـﺎﻧﻲ ﻳﻮﻧﺠﻪ در ﮔﻠﺨﺎﻧﻪاي ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ 250ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ دارﻧـﺪ ،ﺑـﻪ ﺣــﺪود 500-600دﻻر آﻣﺮﻳﻜــﺎ ﺑــﺮآورده ﺷــﺪه راﺣﺘﻲ ذﺧﻴﺮه و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ،ﺣﻤـﻞ و اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺮ ﮔﺮم IgGﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻘــﻞ آﻧﻬــﺎ ﻣﻘــﺮون ﺑــﻪ ﺻــﺮﻓﻪ اﺳــﺖ و ﭘﺎﺳــﺦ ﺷــﺪه در ﺳــﻠﻮلﻫــﺎي ﻫﻴﺒﺮﻳــﺪوﻣﺎ 5000دﻻر ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ دﻫـﺎﻧﻲ 18ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ .از اﻳـﻦرو آﻣﺮﻳﻜــﺎ اﺳــﺖ ) .(10درﺳــﺎل 2001ﺷــﺮﻛﺖ ﺟﺎﻣﻌــﻪ ﭘﺰﺷــﻜﻲ ﺗﻤﺎﻳــﻞ زﻳــﺎدي ﺑــﻪ ﺗﻮﻟﻴــﺪ آﻣﺮﻳﻜﺎي زﻳﺴﺖﻓﻨﺎوري ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﻳﻚ ﮔﺮم 18- Mucosal immune response 54 "اﻣﻴﻨﻲ ،ﻧﻘﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺘﻲژن واﻛﺴﻦﻫﺎ" ﭘــﺮوﺗﺌﻴﻦﻫــﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴــﺐ اﻧﺴــﺎﻧﻲ در ﮔﻴﺎﻫــﺎن ﻓﺮآورده ﺳﺎزي ﺷﺎﻣﻞ ذﺧﻴﺮه ﻣﻴﻮه ﻫﺎي ﻳﻚ ﮔﻴﺎه ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ .اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻳﺎ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠـﻒ ،ﻫﻤﮕـﻦ ﺳـﺎزي و اﻧﺠﻤـﺎد از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗـﻮﺟﻬﻲ ﺧﺸﻚ ﻗﺒﻞ از ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻻزم اﺳﺖ ) .(15دوم آﻧﺘﻲژن ارزان ﻗﻴﻤـﺖ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻛـﺮد ﭼﺸـﻢاﻧـﺪاز اﻳﻨﻜــﻪ ﻣﺸــﺨﺺ ﺷــﺪه اﺳــﺖ ﻛــﻪ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻫﻴﺠﺎن اﻧﮕﻴـﺰي دارد .اﺳـﺘﻔﺎده از واﻛﺴـﻦﻫـﺎي آﻧﺘﻲژنﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ از ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه زﻣﺎﻧﻲﻛﻪ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻗﺴـﻤﺘﻲ از ﻃﺮﻳــﻖ دﻫــﺎن ﻣﻨﺠــﺮ ﺑــﻪ ﺣﺴﺎﺳــﻴﺖﻫــﺎي رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد ،ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻓـــﻮقاﻟﻌـــﺎدهاي در ﺣﻴﻮاﻧـــﺎت آزﻣﺎﻳﺸـــﮕﺎﻫﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﭘﺮﺳﻨﻞ و ﺗﻬﻴـﻪ ﺗﺠﻬﻴـﺰات ﻻزم ﻣﻲﺷﻮد ،ﭘﺪﻳﺪهاي ﻛـﻪ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ دﻫـﺎﻧﻲ ﻧﺎﻣﻴـﺪه ﺟﻬﺖ ﺗﺰرﻳﻖ واﻛﺴﻦ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻧﻴﺎزي ﻧﺒﺎﺷـﺪ اﻣـﺎ ﻣﻲﺷـﻮد .ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻻزم اﺳـﺖ ﻣﺸـﺨﺺ ﺷـﻮد ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ روش ﺟﺪﻳـﺪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻛﺎﻣـﻞ ﻣﻘﺪار آﻧﺘـﻲژﻧـﻲ ﻛـﻪ از ﻃﺮﻳـﻖ ﺧـﻮردن ﻣـﻮاد ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﺑﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑـﺎ اﻧـﻮاع ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﺪن ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻘـﺪاري ﺑﺎﺷـﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻧﺘﻲژن ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ).(6 ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دﻫـﺎﻧﻲ را اﻟﻘـﺎ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ .ﻣﻘﺎوﻣـﺖ اﻳﺪه اوﻟﻴﻪ واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺧﻮراﻛﻲ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻴـﺎن دﻫﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖ و ﻧﻮع آﻧﺘـﻲژن ﺑﺴـﺘﮕﻲ دارد. ﻣﻲﻛﺮد ﻛـﻪ اﻧﺴـﺎن ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻴـﻮه ﻳـﺎ ﺳـﺒﺰي ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در زﻣﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳـﻚ ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ در ﮔﻴـﺎه ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪه آﻧﺘﻲژن وﻳﺮوس ﻳﺎ ﺑـﺎﻛﺘﺮي ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ دﻫـﺎﻧﻲ ﺗﻮﺟـﻪ را ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﺎم ﻣﺼﺮف ﻛﻨﺪ .ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻛﺮد ) 6و .(15ﺳﻮم اﻳﻨﻜـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﮔﻴﺎه ﺧﻮرده ﺷﺪه ﺑﻪﺻﻮرت ﻳﻚ واﻛﺴـﻦ ﻓﻌـﺎل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪﻋﻨـﻮان راﻛﺘﻮرﻫـﺎي زﻳﺴـﺘﻲ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻋﻤﻞ ﻛﺮده و ﭘﺎﺳـﺦ اﻳﻤﻨـﻲ ﻛـﺎﻓﻲ را ﺑـﺮ ﻋﻠﻴـﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎي ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻴﻤﺎري ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آورد .اﻣﺎ داﻧﺸـﻤﻨﺪان را ﺑﻪوﺟﻮد آورده اﺳﺖ .ﺑـﻪﻃـﻮر ﺣـﺘﻢ ﻗﺒـﻞ از ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ رﺳـﻴﺪﻧﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻧﻈﺮﻳـﻪ ﺑﺴـﻴﺎر اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﻣﺤﻴﻂ آزاد ﺷﻮﻧﺪ ﺳﺎدهﻟﻮﺣﺎﻧﻪ اﺳﺖ .اول اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷـﻮد ) (6ﺗـﺎ ﻳﻚ ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺰان ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﻳﻚ آﻧﺘﻲژن را ﺑﻴـﺎن ﻣﻴﻮه و ﺳﺒﺰيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻨـﻮان ﻏـﺬا ﺑـﻪوﺳـﻴﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ .از اﻳﻦرو ﺑﺮاي ﺑﺪﺳـﺖ آوردن ﻏﻠﻈـﺖ اﻧﺴﺎن و ﺣﻴﻮان ﻣﺼـﺮف ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ از ﻣﻴـﻮه و ﻛﺎﻓﻲ و ﻳﻜﺴﺎن از آﻧﺘﻲژن ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺣـﺪاﻗﻞ ﺳﺒﺰيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪ داروﻳﻲ دارﻧﺪ ،ﺟﺪا ﺷـﻮﻧﺪ 55 "91 ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن، ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم، دوره ﭼﻬﺎرم،"ﻣﺠﻠﻪ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻴﻂ ﻣـﻲﺗـﻮان از روش ﻧﺮﻋﻘﻴﻤـﻲ ﻓﺮار ﺗﺮاژنﻫﺎي ﺑﻪ ﺳـﺎﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻛﺸـﺖ.(15) از اﻳﻦرو در ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻟـﺖﻫـﺎ ﺑﺎﻳـﺪ.اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﺷﺪه ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻳﺎ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان وﺣﺸﻲ از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﻬﺪات و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ﺗـﺎ .ﺳــﻼﻣﺘﻲ و ﻣﺤﻴﻄــﻲ ﻣﻼﺣﻈــﺎﺗﻲ را در ﺑــﺮدارد ﺑﺘــﻮان از داروﻫــﺎي زﻳﺴــﺘﻲ ﺑﺪﺳــﺖ آﻣــﺪه از ﺟﻬــﺖ ﺟﻠــﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻼﻗــﻲﻫــﺎي ﺟﻨﺴــﻲ .ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﺑـﺎ ﺳـﺎﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده References 1. Aguirreburualde M.S.P. Gomez M.C. Ostachuk A. Wolman F. Albanesi G. Pecora A. Odeon A. Ardila F. Escribano J.M. Dus Santos M.J. and Wigdorovitz A. (2013). Efficacy of a BVDV subunit vaccine produced in alfalfa transgenic plants. Veterinary Immunology and Immunopathology. 151 (3-4): 315-324. 2. Benchabane M. Goulet C. Rivard D. Faye L. Gomord V. and Michaud D. (2008). Preventing unintended proteolysis in plant protein biofactories. Plant Biotechnolgy Journal. 6: 633–48. 3. Chen M. Liu X. Wang Z. Song J. Qi Q. and Wang P.G. (2005). Modification of plant N-glycans processing: the future of producing therapeutic protein by transgenic plants. Medicinal Research Reviews. 25: 343–60. 4. Cramer C.L. Weissenborn D.L. Dishi K.K. Graban E.A. Bennett S. Ponce E. Grabowski G.A. and Radin D.N. (1998). Bio production of human enzymes in transgenic tobacco. In collins G.B and shepherd R.J (eds)Engineering plants for commercial products and applications. Ann. N. Y. A and Sci. New York , pp: 6271 5. Daniell H. stephen J.S. and wycoff K. (2001). Medical Molecular farming: Prodaction of antibodies biophamaceaticals and edible vaccines in plants. Trands in plant science. 615: 219-26 6. Ferrante E. and Simpson D. (2001). A riview of the progression of transgenic plants used to produce plantibodies for human usage. Jouranal of young investigators. 4(1):125-31 7. Giddings G. (2001). Transgenic plants as protein factories. Current opinion in Bitechnoology. 12: 450-54. 56 " ﻧﻘﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺘﻲژن واﻛﺴﻦﻫﺎ،"اﻣﻴﻨﻲ 8. Houdebine L.M. (2009). Production of pharmaceutical proteins by transgenic animals. Comparative Immunology, Microbiology & Infectious Diseases. 32: 107–21. 9. Hu J. Ni Y. Dryman B.A. Meng X.J. and Zhang C. (2013). Immunogenicity study of plant-made oral subunit vaccine against porcine reproductive and respiratory syndrome virus (PRRSV). Vaccine. 30: 2068 – 2074. 10. Khoudi H. Laberge S. Ferullo J.M. Bazin R. Darveau A. Castonguay Y. Allard G. Lemieux R. and Vézina L.P.(1999). Production of a diagnostic monoclonal antibody in perennial alfalfa plants. Biotechnology and Bioengineering. 64: 135143. 11. Kumar G.B.S. Ganapathi T.R. Bapat V.A. (2009). Production of hepatitis B surface antigen in recombinant plant systems: an update. Biotechnolgy Progress. 23: 532–9. 12. Liu C.W. Chen J.J.W. Kang C.C. Wu C.H. and Yiu C.C. (2012). Transgenic lettuce (Lactuca sativa L.) expressing H1N1 influenza surface antigen (neuraminidase) Scientia Horticulturae.139: 8-13. 13. Muynck B. Navarre C. and Boutry M. (2010). Production of antibodies in plants: status after twenty years. Plant Biotechnolgy Journal. 8:529–63. 14. Richter L.J. Thanavala Y. Arntzen C.J. Mason H.S. (2000). Production of hepatitis B surface antigen in transgenic plants for oral immunization. Nature Biotechnology. 18: 1167-1171. 15. Tiwari S. Verma P. Singh P.K. and Tuli R. (2009). Plants as bioreactors for the production of vaccine antigens. Biotechnology advances. 27:449-467. 16. Walmsley A.M. and arntzen C.Y. (2000). plant for delivery of edible vaccines. current opinion in biotechnology.11:126-29. 17. Wang Y. Shen Q. Jiang Y. Song Y. Fang L. Xiao S. and Chen H. (2012). Immunogenicity of foot-and-mouth disease virus structural polyprotein P1 expressed in trangenic rice. Journal of Virological Methods. 181: 12-17 18. Xu J. Dolan M.C. Medrano G. Cramer C.L. and Weathers P.J. (2012). Green factory: Plants as bioproduction platforms for recombinant proteins. Biotechnology Advances. 30: 1171-1184. 19. Xu X. Gan Q. Clough R.C. Pappu K.M. Howard J.A. and Baez J.A. (2011) Hydroxylation of recombinant human collagen type I alpha 1 in transgenic maize co-expressed with a recombinant human prolyl 4-hydroxylase. BMC Biotechnolgy. 11:69. 57 "91 ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن، ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم، دوره ﭼﻬﺎرم،"ﻣﺠﻠﻪ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ 20. Yonekura-Sakakibara K. Saito K. (2006). Genetically modified plants for the promotion of human health. Biotechnolgy Letters. 28:1983–91. 21. Yoshida K. Maatsui T. and shinmyo A. (2004). The plant vesicular transport engineering for production of useful recombinant proteins. Journal of molecular catalysis B: Enzymatic. 28(4-6): 167-71. 58