«Alors, c’ est la guerre (ώστε έχουμε πόλεμο)». Αυτή ήταν η
απάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού και τέκτονα Ιωάννη
Μεταξά στον πρέσβη της Ιταλίας σε απάντηση του τελεσιγράφου
που του επέδωσε για αδεια διέλευσης των Ιταλικών στρατευμάτων
στην Ελλάδα. Μια φράση που λίγο μετά μετουσιώθηκε σε μια μόνο
λέξη ΟΧΙ.
Καθετί που ξεχνιέται, χάνεται. Υπάρχουν όμως
γεγονότα τόσο φωτεινά, τόσο ζωντανά που νικούν το
χρόνο και περνούν στην αιωνιότητα. Νικούν τη λήθη
και μένουν όλο λάμψη και μεγαλείο. Πολλούς
τέτοιους σταθμούς, πολλά υπέροχα και μεγάλα
γεγονότα έχει να επιδείξει η ιστορία της φυλής
μας. Είναι το πεπρωμένο μας, η τύχη μας ν'
αντιμετωπίζουμε εχθρούς και να δημιουργούμε
εποποιίες. Αυτή είναι η φυλή μας, αυτή είναι η
ιστορία μας. Αγώνες, θυσίες, ολοκαυτώματα,
δάφνες, μεγαλεία, δόξες.
Χρόνια γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου. Αλλά
γιορτάζουμε θα πει τιμάμε και θαυμάζουμε. Τιμάμε
όσους έδωσαν τη ζωή τους για τη λευτεριά της
πατρίδας μας. Θαυμάζουμε την δύναμη και το ψυχικό
σθένος αυτών που τόλμησαν να αντιτάξουν το
θρυλικό <ΟΧΙ> ,μια μικρή λέξη που λίγοι όμως
είχαν το θάρρος να την προφέρουν στην φασιστική
πρόκληση.
Το βροντοφώνησαν εκείνες τις μέρες του 40 που
μια Ευρώπη ολόκληρη κείτονταν κιόλας στον τάφο.
Μέσα σε δυο βδομάδες άψυχο κουφάρι η Πολωνία με
τα τριάντα εκατομμύρια κατοίκους. Κι ευθύς την
ίδια τύχη το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Γαλλία, η
Νορβηγία,
η
Δανία,
η
Τσεχοσλοβακία
και
η
Ουγγαρία, ενώ η Αγγλία εξουθενωμένη περίμενε από
1
στιγμή σε στιγμή την απόβαση του εχθρού στα εδάφη
της.
Γιορτάζουμε σήμερα μια μεγάλη επέτειο, ένα
σταθμό της Ιστορίας μας. Γιορτάζουμε την εποποιία
που έγραψαν πάνω στις κορφές της Πίνδου οι
μαχητές του 40'. Είναι το ασύγκριτο, το μοναδικό
ΟΧΙ, που δείχνει όλο το μεγαλείο και τη δύναμη
της φυλής μας, όλη την τόλμη και την υπερηφάνεια
που κρύβει μέσα της η αθάνατη Ελληνική ψυχή.
Πολλούς τέτοιους σταθμούς, πολλά υπέροχα και
μεγάλα γεγονότα έχει να επιδείξει η ιστορία μας,
τόσο ζωντανά, που νικούν το χρόνο και περνούν
στην αιωνιότητα. Τα χώματα του Μαραθώνα και τα
νερά της Σαλαμίνας, θα θυμίζουν αιώνια την
αδάμαστη και περήφανη Ελληνική ψυχή. Οι
Θερμοπύλες θα είναι το σύμβολο της αγάπης και του
χρέους προς την πατρίδα. Οι τριακόσιοι του
Λεωνίδα δεν πέθαναν. Έμειναν αιώνιοι και
αθάνατοι, σύμβολα φωτεινά όπως αιώνιοι και
αθάνατοι έμειναν ο Διάκος και τα παλικάρια του.
Πώς ήταν δυνατόν εκεί στις απάτητες κορφές της
Ηπείρου να μην επαναληφθεί το Ελληνικό θαύμα; Η
άσβηστη, η ακοίμητη φλόγα της λευτεριάς, που
καίει μέσα σε κάθε Ελληνική ψυχή, έδωσε το
θάρρος, τη δύναμη και την τόλμη στους φαντάρους
μας κι έγιναν οι ήρωες με την ατσαλένια θέληση,
οι αγνές μορφές που θα θυμίζουν την πίστη στα
αιώνια και ακατάλυτα ιδανικά της φυλής μας.
2
Με τις πρώτες μάχες τα Ιταλικά στρατεύματα
έπαθαν αληθινές πανωλεθρίες.Ο αδελφός μας
στρατηγός Κατσιμήτρος προταγωνιστεί με την
μεραρχία Ηπείρου.
Τι κι αν ήταν πολλαπλάσιοι; Οι λιγοστοί Έλληνες
με το φτωχό εξοπλισμό έγιναν ο φόβος και ο τρόμος
των Ιταλών. Πολέμησαν όλοι τους σαν ήρωες και
πολύ σωστά αργότερα σ' όλο τον κόσμο θα ακουστεί:
«Οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες».
Και δεν είχαν να αντιμετωπίσουν μόνο τις σφαίρες
και τα κανόνια των εχθρών. Χειμώνας βαρύς τους
βρήκε με ελάχιστα εφόδια, στις παγωμένες κορφές
της Ηπείρου. Ο ανεφοδιασμός πολλές φορές ήταν
αδύνατος. Οι Ηπειρώτισσες όμως, άξιες κόρες της
Τζαβέλαινας, κουβαλούσαν στην πλάτη τους εφόδια
και ζεστά ρούχα. Αψηφούσαν τις κακουχίες και το
κρύο γιατί είχαν μέσα τους τη φλόγα της λευτεριάς
που ζέσταινε την ψυχή τους.
Οι πρώτες Ελληνικές νίκες, μοναδικές μέχρι τώρα
κατά του Άξονα, αναπτερώνουν το ηθικό της
ανθρωπότητας. Οι νίκες των μαχητών του Γράμμου,
ζέσταναν τις παγωμένες ψυχές των ανθρώπων και
ζωντάνεψαν τις ελπίδες τους.
Όλοι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί του κόσμου στέλνουν
μηνύματα και ύμνους στους άξιους απογόνους της
Μεγάλης Ελλάδας. Ντροπή και απογοήτευση κυριεύει
τους Ιταλούς. Οι υπερήφανες και σιδηρόφρακτες
στρατιές τους συντρίβονται. Το ηθικό τους πέφτει.
Μια ολόκληρη αυτοκρατορία δεν μπόρεσε να νικήσει
μια χούφτα Έλληνες.
3
Πίστευαν ότι η συντριβή των Ελλήνων ήταν ζήτημα
ωρών και τώρα πέρασαν μήνες, έχασαν χιλιάδες
στρατιώτες. Έριξαν τόνους πυρομαχικά, όμως δεν
κατάφεραν τίποτα.
Έξι μήνες πάλεψαν οι Έλληνες μα δε δείλιασαν
ούτε λεπτό. Τώρα όμως οι στρατιές γίνονται δύο.
Τα φοβερά γερμανικά Στούκας σπέρνουν τον όλεθρο
και την καταστροφή στις μεγάλες Ελληνικές πόλεις.
Οι εχθροί πατούν τα άγια και αιματοβαμμένα χώματα
της πατρίδας μας, ακόμα όμως και τώρα οι Γερμανοί
υποκλίνονται και παρουσιάζουν όπλα στον Διοικητή
και τους πολεμιστές που υπερασπίστηκαν τα οχυρά
Μεταξά τα οποία ουδέποτε τα κατέλαβαν.
Τον αξέχαστο εκείνο Απρίλιο του '41. Αρχίζουν
τα μαύρα χρόνια της Κατοχής. Ο αγώνας του
Ελληνικού λαού για λευτεριά δε σταματά, όπως δε
σταμάτησε ποτέ. 41-44. Εθνική αντίσταση. Ιερός
λόχος. Ελ Αλαμέιν. Άλλη μια λαμπρή σελίδα του
σύγχρονου Ελληνισμού ΣΤΟΝ ΑΓΏΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ
ΤΩΝ ΛΑΏΝ.
Στα βουνά της Αλβανίας, οι Έλληνες έδειξαν στην
ανθρωπότητα ότι η υπεροχή δεν ανήκει στο πλήθος,
ανήκει σ' εκείνους που λατρεύουν τη λευτεριά,
ανήκει σ' αυτούς που φλογίζονται απ' αγάπη για
την πατρίδα, σ' αυτούς που πιστεύουν τα αγνά της
ανθρωπότητας ιδανικά, σ' αυτούς που αψηφούν το
θάνατο και τους κινδύνους.
Αυτή είναι η εποποιία του '40. Μια καινούρια
δόξα, ένα καινούριο μεγαλείο για την πατρίδα μας,
μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους 19124
13. Αυτό το μεγάλο γεγονός, αυτή την υπέροχη
θυσία γιορτάζουμε και μάλιστα νίκη ένδοξη και
λαμπρή.
Ας γονατίσουμε σήμερα ευλαβικά μπροστά στον τάφο
των αμέτρητων νεκρών μας.
Είναι ανυπολόγιστης αξίας οι θυσίες των Ελλήνων
για την οικουμένη. Πρώτα από όλα βροντοφώναξαν
στη φοβισμένη οικουμένη της εποχής εκείνης ότι η
νίκη δεν ανήκει στα κανόνια, αλλά σ' εκείνους που
έχουν το θάρρος και την τόλμη. Μπόρεσαν οι
μεγάλες δυνάμεις μες στο διάστημα αυτό να
αναδιοργανωθούν και να πάρουν θάρρος για να
αντιμετωπίσουν τον κοινό εχθρό. Μπορούμε να πούμε
ότι η Ελληνική θυσία υπήρξε το πρώτο χτύπημα στη
ναζιστική αλαζονεία. Και αν οι λαοί σήμερα είναι
περήφανοι για την πρόοδο και τον πολιτισμό τους
αυτό οφείλεται κατά πολύ στη χούφτα αυτή των
ανθρώπων με τις μεγάλες παραδόσεις, τα υψηλά
ιδανικά και τις αγνές επιδιώξεις.
Έτσι έκλεισε μια υπέροχη σελίδα της ιστορίας μας
που αποτελεί σταθμό δόξας και τιμής για την
πατρίδα μας. Ας μη ξεχνάμε λοιπόν ποτέ ότι έχουμε
παρελθόν υπέροχο και μια ιστορία ολοζώντανη.
Είμαστε οι φορείς μιας ιερής παράδοσης και οι
κληρονόμοι ενός μοναδικού μεγαλείου.
Ας μη ξεχνάμε ότι η μοίρα του τόπου μας είναι ν'
αντιμετωπίζουμε εχθρούς και ας είμαστε πάντα
έτοιμοι στις δύσκολες στιγμές της πατρίδας μας να
φανούμε άξιοι απόγονοι των μεγάλων προγόνων μας,
5
της λαμπρής ιστορίας μας και του δοξασμένου
παρελθόντος μας.
Η 28η Οκτωβρίου 1940 συμπυκνώνει σε μία ιστορική
στιγμή τις μνήμες, τα βιώματα και τις αξίες που
καθοδήγησαν πάντοτε τον εθνικό μας βίο. Συμβολίζει την
άρνηση στον ολοκληρωτισμό, την αντίσταση στην
τυραννία, την κατάφαση στην ελευθερία και την εθνική
αξιοπρέπεια. Ο πολλαπλός αυτός συμβολισμός καθιστά την
28η Οκτωβρίου διαχρονικά επίκαιρη και παιδευτικά
αναγκαία στις νεότερες γενιές που –ευτυχώς- άφησαν
οριστικά πίσω τους τα τραύματα της εποχής του Β’
Παγκοσμίου Πολέμου και του μετεμφυλιακού διχασμού. Τις
γενιές του σήμερα και του αύριο, που καλούνται να
διδαχθούν από τις εμπειρίες των προηγουμένων, όχι για να
μάθουν να μισούν, αλλά για να αρνηθούν το μίσος που
έσπειρε τον όλεθρο στην Ευρώπη πριν από έξι δεκαετίες.
Το μήνυμα της 28ης Οκτωβρίου είναι ξεκάθαρο: ο τόπος
μας είναι μεγάλος στη δημιουργία, όταν ο λαός μας είναι
μονιασμένος. Όταν διχάζεται, αυτός ο τόπος γίνεται μικρός
και πολλαπλά ευάλωτος. Αυτό το μήνυμα το έχουμε
σήμερα ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη φορά, γιατί
γύρω μας, τα πάντα αλλάζουν. Γιατί η Ευρώπη που μέχρι
χθες ήταν ένα απέραντο πεδίο μαχών ανάμεσα σε
αυτοκρατορίες, ιδεολογίες και κάθε είδους φανατισμό,
προσπαθεί να γίνει μια ενιαία πολιτική και οικονομική
οντότητα, βασισμένη στις αξίες που ταυτίζονται με την
ύπαρξή της: τη δημοκρατία, την ελευθερία του πνεύματος
και του λόγου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την
ανεκτικότητα στην πολιτισμική διαφορά. Για πρώτη φορά
στην παγκόσμια ιστορία επιχειρείται μια τέτοια μετεξέλιξη
σε τέτοια έκταση και με τέτοιο θεσμικό βάθος. Και σ’ αυτή
την προσπάθεια, η Ελλάδα συμμετέχει με όλες τις ηθικές
και υλικές της δυνάμεις.
Τα διδάγματα της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ας
6
αποτελούν πάντοτε οδηγό μας στον τρόπο με τον οποίο
αντιμετωπίζουμε την Ευρώπη, αλλά και άλλες περιοχές του
πλανήτη μας, άλλους πολιτισμούς και νοοτροπίες: η βία
ποτέ δεν αποκαθιστά αδικίες, ποτέ δεν ελευθερώνει τον
άνθρωπο. Η ελευθερία του ανθρώπου βρίσκεται στην
Ειρήνη, τη Δημοκρατία, τη συμφιλίωση και τη
συναδέλφωση των λαών, στην αλληλογνωριμία και την
ανοχή μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμών. Τιμώντας την
28η Οκτωβρίου 1940, ας ενώσουμε τις προσπάθειές μας κι
ας εντείνουμε τον αγώνα μας για να επικρατήσει παντού
στον κόσμο η ελευθερία.
Με αυτές τις σκέψεις, με συναισθήματα υπερηφάνειας για
το χθες και αισιοδοξίας για το σήμερα και το αύριο, ας
γιορτάσουμε και φέτος την 28η Οκτωβρίου και ας
ανανεώσουμε την υπόσχεσή μας να παραμείνουμε όρθιοι
στις επάλξεις του αγώνα για την ελευθερία και την πρόοδο.
Αθάνατοι νεκροί.Υποκλινόμαστε σε σας. Η θυσία
σας, το μεγαλείο και η δόξα σας θα μείνουν αιώνια
στη μνήμη μας. Οι πράξεις σας θα είναι ο φάρος
που θα φωτίζει και θα παραδειγματίζει τις
επόμενες γενιές. Την Ελλάδα θα την κρατήσουμε
πάντα μεγάλη και ελεύθερη γιατΊ ως Ελληνες
ξέρουμε να λέμε ΟΧΙ.
7