4. Chức năng của hemoglobin
a. Kết hợp với oxy tạo thành oxyhemoglobin vận chuyển oxi đi khắp cơ thể:
PT: Hb + O2 ↔
(đỏ thẫm)
HbO2
(đỏ tươi)
Phản ứng thuận nghịch, chiều chủ yếu phụ thuộc vào phân áp oxy, ngoài ra 1 số yếu tố
khác cũng làm ảnh hưởng đến chiều của phản ứng: pCO2 tăng, pH máu giảm, nồng độ
men 2,3DPG trong máu tăng và khi thân nhiệt tăng. Điều này giải thích tại sao khi ta
vận động nhiều sẽ cần nhiều oxy và tăng thể tích oxy tới phổi và các mô
– Tại phổi pO2 cao, phản ứng xảy ra theo chiều thuận, oxy kết hợp với Fe2+ và không
làm thay đổi. Hb sẽ vận chuyển oxy từ tổ chức về phổi
– Tại mô pO2 thấp, phản ứng xảy ra theo chiều nghịch, Hb vận chuyển oxy từ phổi đến
các tổ chức tế bào.
+ 1 phân tử Hb kết hợp và vận chuyển được 4 phân tử O2
+ 100 ml máu có 15g Hb, 1g Hb kết hợp tối đa với 1,34 ml oxy => 100 ml máu có thể
vận chuyển tối đa 20 ml oxy.
+ Chức năng vận chuyển oxy của Hb có thể giảm hoặc mất trong các trường hợp:
1 số tác nhân oxy mạnh như sulfamid… oxy hóa Fe2+ -> Fe3+, Hb -> metHb: không có
khả năng vận chuyển oxy
Ngộ độc CO: Hb + CO → HbCO. Hb có ái lực với CO rất cao, gấp 200 lần so với oxy ->
khi Hb kết hợp với CO thì Hb không còn khả năng vận chuyển oxy
Các vụ ngộ độc khí ga, than tổ ong dẫn đến nghẹt thở và chết là do khi đốt than tổ ong
sẽ sản sinh ra 1 lượng CO rất lớn, khi hít phải khí CO quá lâu trong 1 thời gian dài sẽ
khiến
người hít phải mê man và lịm dần nếu không thoát được ra ngoài dẫn đến tử vong.
Trong quá trình sinh tổng hợp Hemoglobin có rất nhiều quá trình chỉ một sai sót nhỏ trong quá
trình đó cũng có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng của hemoglobin dẫn đến các bệnh lý
huyết sắc tố
b. Kết hợp với CO2 tạo thành HbCO2
R-NH2 + CO2
↔
R-NH-COOH
Chiều phản ứng xảy ra tùy thuộc pCO2
– Ở mô pCO2 cao: phản ứng xảy ra theo chiều thuận.
– Ở phổi pCO2 thấp phản ứng xảy ra theo chiều nghịch.