‫چکیده‬
‫بررسی تأثیرات محل و تعداد زهکشی برنشست ایستگاه قطار شهری و تونلهای‬
‫مجاور مطالعه موردی‪ :‬ایستگاه گل سرخ و تونل مجاور‬
‫به کوشش‬
‫رضا رودکی‬
‫با توجه به افزایش جمعیت و توسعه شهری‪ ،‬توجه به تکنولوژیهای جدید حملونقل و توسعه پایدار همواره مدنظر بوده‬
‫است‪ .‬شبکه قطار زیرزمینی ازجمله راهکارهایی است که توانسته در بسیاری از کشورهای پیشرفته یا درحالتوسعه‬
‫بهعنوان راهحل این مشکل مطرح و اجرا شود‪ .‬کنترل نشست زمین همواره و در بیشتر پروژههای عمرانی مدنظر‬
‫مهندسان طراح و مشاور بوده و از اهمیت باالیی برخوردار است‪ .‬در مورد حفر تونلها و فضاهای زیرزمینی کمعمق نیز‬
‫این مسئله به دلیل سست شدن توده خاك‪ ،‬صادق است‪ ،‬اما نگرانی زمانی دوچندان میشود که در زمان حفاری به الیه‬
‫آبدار برخورد شود که در این صورت باید تراز آب در آن منطقه یا بهصورت موقتی و یا بهصورت دائمی و با احداث شبکه‬
‫زهکش پایین انداخته شود‪ .‬اگر تراز آب بهصورت دائمی پایین انداخته شود‪ ،‬زمین به دلیل کاهش یافتن فشار آب‬
‫حفرهای و تبدیلشدن تمام تنش به تنش مؤثر دچار نشست میشود‪ .‬در این مطالعه شبیهسازی عددی سهبعدی روی‬
‫ایستگاه مترو گلسرخ و تونل مجاور آن انجام پذیرفت تا اثر زهکش اجراشده در اطراف ایستگاه برنشستهای احتمالی‬
‫ایستگاه و تونل بررسی شود‪ .‬همچنین برای مقایسه نشستها در حاالت مختلف‪ ،‬مدلهایی با معیارهای گسیختگی‬
‫متفاوت و محلهای متفاوت قرارگیری زهکش موردمطالعه قرار گرفت‪ .‬درنهایت با توجه به نتایج بهدستآمده مشاهده‬
‫شد که زهکشی موجود در زیر ایستگاه باعث ایجاد نشست نامتقارن برای ایستگاه خواهد شد اما با مقایسه مقادیر‬
‫بهدستآمده با مقادیر آییننامهای مشخص میشود که نشستهای رخداده همگی در محدوده مجاز قرار دارند و نیازی‬
‫به اقدامات پایدارسازی بیشتر نیست‪.‬‬
‫واژگان کلیدی‪ :‬ایستگاه مترو‪ ،‬تونل‪ ،‬زهکشی‪ ،‬شبیهسازی عددی‪ ،‬مدلسازی سهبعدی‪ ،‬نشست‪.‬‬
Abstract
Studying the Effects of the Number of Drainages and
Their Location on the Settlement of Subway Stations and
Their Contiguous Tunnels. A Case Study of "Golsorkh"
Station and Its Nearby Tunnel
By
Reza Roodaki
Increase in urban population and urban development has put new and sustainable
transportation alternatives into spot light. Subway network is a solution that is widely
employed in developed and developing countries around the world. Controlling ground
settlements is of paramount importance in almost all civil engineering projects and is
meticulously monitored by designers and consultants. Excavating tunnels and creating
underground spaces, is among projects that weaken the soil and cause ground
settlements. The concerns are further exacerbated when excavation confronts a watered
layer where drainage networks are constructed to either temporarily or permanently
drop the level of water. If the drop is permanent, then due to a reduction in water
pressure, stress is entirely transformed into effective stress leading to ground
settlements. In this study, a numerical and three dimensional model of “Golsorkh”
subway station has been simulated to investigate the effects of drainage on settlements
of the station and nearby tunnels. Moreover, different models were developed using
different failure criteria and drainage locations to compare settlements in various
scenarios. Results of the simulation indicate that the drainage system under the station
will cause asymmetric settlements for the station. However, the values are all within
allowable threshold of the specifications and therefore, no additional stabilization is
necessary.
Keywords: 3D Modeling, Drainage, Metro Station, Numerical Study, Settlement,
Tunnel