CƠ QUAN CẢM GIÁC
• Bộ phận nhận cảm
• Đường hướng tâm
• Trung tâm
SINH LÝ THỊ GIÁC
1. BỘ PHẬN NHẬN CẢM THỊ GIÁC
• 2 phần:
– Hệ thống thấu kính hội tụ ánh sáng:
•
•
•
•
Giác mạc
Thủy dịch
Thể thủy tinh
Dịch kính
– Hệ thống nhận cảm ánh sáng: võng mạc
• Tế bào gậy (que)
• Tế bào nón
1.1. Cơ chế thành lập hình ảnh trên võng mạc
• Hiện tượng quang học
Tiêu điểm
Tiêu cự
Độ khúc xạ (Điôp)= 1/tiêu cự (m)
• Cơ chế thành lập hình ảnh trên võng mạc
• Các tật quang học của mắt
– Cận thị
– Viễn thị
– Lão thị
– Loạn thị
– Lác mắt
1.2. Cơ chế cảm thụ ánh sáng
• Tính chất vật lý của ánh sáng và sắc tố
photon
E = h. = h.c/
•Cơ chế cảm thụ ánh sáng
Sắc tố
Retinal
(Sắc tố caroten)
(aldehyde của Vt.A)
Opsin
(protein)
Tế bào gậy
(Scotopsin)
Tế bào nón
(Photopsin)
11 cis retinal
(kết hợp opsin)
All trans retinal
(không kết hợp opsin)
Tế bào gậy
Tế bào nón
Sắc tố
Rhodopsin
.Sắc tố nhạy cảm màu đỏ
.Sắc tố nhạy cảm màu xanh lá cây
.Sắc tố nhạy cảm màu xanh dương
Chức năng
. Nhìn trong bóng tối
. Không phân biệt chi
tiết, màu sắc, giới hạn
. Nhìn ban ngày
. Phân biệt màu sắc, chi tiết, giới
hạn
Cơ chế
Chuyển 11 cis retinal
thành all trans retinal
Tỷ lệ hấp thu các ánh sáng đơn sắc
• Cơ chế nhận cảm ánh sáng của tế bào gậy
Ánh sáng
Rhodopsin
Bathorhodopsin
Lumirhodopsin
Metarhodopsin I
Metarhodopsin II
Scotopsin
II-cis-Retinal
II-cis-Retinol
Isomerase
all-trans-Retinal
all-trans-Retinol
(Vitamin A)
• Đặc điểm:
– Thời gian kích thích tối thiểu: 2/1000 giây
– Thời gian lưu ảnh ở võng mạc: 35/100 giây
– Thời gian xuất hiện đáp ứng: 20/100 giây
• Bệnh lý liên quan:
thiếu vitamin A gây quáng gà dẫn đến mù
•Cơ chế nhận cảm màu sắc
Sắc tố nhạy Sắc tố nhạy cảm
cảm màu đỏ màu xanh lá cây
(579nm)
(535nm)
Sắc tố nhạy cảm
màu xanh dương
(445nm)
Màu cam
99%
42%
0%
Màu xanh
dương
0%
0%
97%
Màu vàng
83%
83%
0%
Màu xanh
lá cây
31%
67%
36%
Màu trắng
Tổ hợp của bảy màu cơ bản
• Đặc điểm:
– Nhìn được: bước sóng 400-700nm
– Không nhìn được:
• Vùng tia cực tím (100-400nm)
• Vùng tia tử ngoại (>700nm)
• Bệnh lý liên quan: mù màu
2. DẪN TRUYỀN XUNG ĐỘNG THỊ GIÁC
thị trường
thái dương
Võng mạc thái dương
Dải thị
Bó gối cựa
Dây thị
thị trường mũi
Võng mạc mũi
chéo thị
thị trường mũi
Vỏ não
Võng mạc mũi
Dây thị
thị trường
thái dương
Dải thị
Võng mạc thái dương
Bó gối cựa
3. TRUNG TÂM THỊ GIÁC
• Vỏ não thị giác
– Vị trí: thùy chẩm
– Gồm 2 vùng:
• Vùng thị giác sơ cấp (cấp I)
• Vùng thị giác thứ cấp (cấp II)