PREDIKSIYON SA KULTURA: EPEKTO SA DI-KATOLIKO NG PAGPÁSOK SA KATOLIKONG PAARALAN Darren John P. Cabadonga Alister Alec V. Canlas Ma. Divine M. Caranguian Alessandra Isabel P. Cemanes Kisha Ayle S. Cortuna Maria Elyssa C. Magsisi Paulah Wilhelmina S. Mayoyo Gian Carlo O. Penetrante Fern Mary M. Tan 11 – Arsobispado ng Palô Senior High School Pasig Catholic College Tuwing unang araw ng pasukán, may mga gurong nagtatanong kung sino-sino ang mga hindi Katoliko sa aming klase. May mga ilan naman na nagtataas ng kamay. Bunga noon, napaisip ako kung bakit nila pinili ang mag-aral sa Katolikong paaralan kahit na iba ang kanilang relihiyon. Kakaiba kayâ iyon. ‘Di ba parang hindi naman angkop para sa isang Katoliko ang mag-aral sa Katolikong paaralan? Hinayaan ko na lámang na manatili ang tanong na iyon sa aking isipan. Noong nagkaroon naman ng misa sa aming paaralan, naobserbahan ko ang aking kaklase na kahit iba ang kaniyang relihiyon, nirerespeto niya pa rin ang kultura na isinasagawa ng paaralan. Isa nga namang napakabuting báta. Kayâ minsan kapag nagdarasal kami, hindi ko maiwasang pagmasdan siya dahil kahit iba ang kaniyang relihiyon, taimtim din niyang ginagawa ang aming kultura na para bang isinasabuhay niya na ito. Sa kabiláng bandá, mayroon naman akong nabása mula sa internet na pahayag mula sa isang hindi Katoliko na nag-aaral sa Katolikong paaralan. Ayon sa kaniya, kahit na nasanay na siya sa kultura na isinasagawa ng paaralan, hindi pa rin nababago ang kaniyang paniniwala. Hindi rin niya kailanmang ginusto na maging Katoliko. Napatanong ako sa aking sarili kung ano pa kayâ ang mga posibleng maging epekto ng kultura ng Katolikong paaralan sa mga mag-aarál na hindi Katoliko. Nakikíta ko naman na malugod ang pagtanggap ng mga Katolikong paaralan sa mga hindi Katoliko dahil dumarami na rin ang kanilang bílang. Kayâ naman ay ibig ko ring malaman kung paano naaapektuhan ang paaralan o ang mga tao na nakapaloob dito sa pagpasok ng mga hindi katoliko, gusto kong maliwanagan kung paano sila makitungo sa isa’t isa. Sa walang sáwang pag-ikot ng mga tanong na ito sa aking isipan, napagdesisyunan na lang namin ng aking mga kagrupo na magsaliksik ukol dito upang makahanap ng mga angkop na kasagutan. Sa paglalagom namin ng mga katanungang ito, nakabuo kami ng mga suliranin na tatalakayin sa aming gagawing pananaliksik. Ang mga ito ay: Ang mga posibleng epekto ng kultura ng Katolikong paaralan sa mga mag-aarál na hindi Katoliko; Ang epekto ng pagpasok ng mga Di-Katoliko sa mga Katolikong paaralan; Ang pamamaraan ng pakikitungo ng Katoliko at Di-Katoliko sa bawat isa. Mahalagang mapag-aralan ang saliksik na ito sapagkat malaki ang parte ng isang Katolikong paaralan sa paghubog ng bawat estudyante na nag-aaral dito, kabílang na ang mga hindi Katoliko. Sa proseso ng paghubog na ito, malaki ang maaaring epekto nito sa bawat isa. Kung iisipin, isang hamon ang pagiging parte ng relihiyon bílang sentro ng kurikulum ng isang Katolikong paaralan (Madrigal at Oracion, 2018: 1). Kung iikot lámang ang kurikulum ng isang Katolikong paaralan sa relihiyon, maaaring makapagdulot ito ng pagbabago sa mga estudyanteng kabílang dito. Maaaring mawala ang paniniwala ng isang mag-aarál sa kaniyang kinagisnang relihiyon, o maaari rin namang maging sanhi ang Katolikong paaralan upang mas maging mabuting bata ang isang estudyante. Malaki ang ginagampanan ng relihiyon o pananampalataya sa pagbuo ng personalidad ng isang tao na nakaangkop sa edukasyon. Nakadepende ito hindi lámang sa proseso o nilalaman ng pagtuturo nito, kung ‘di pati na rin sa guro. (Ventic, 2012: 1). Sa pamamagitan ng konsepto o estratehiya ng pagtuturo, nakaaambag ito nang malaki sa pagkatuto ng mga estudyante. Ang epekto ng pagpások ng mga Di-Katoliko sa Katolikong paaralan ay mahalaga sa pagkakaisa ng bawat relihiyon sa mga eskwelahan. Kasama na rito ang mga epekto sa pang-akademikong aspekto ng estudyante at paniniwala pagdating sa kanilang relihiyon ngunit hindi ito gaanong pinagtuunan ng pansin sa pananaliksik ni Hickey (1983), bagkus ay mas nagpokus sila sa magiging epekto ng mga Di-Katoliko sa Katolikong paaralan. Siniyasat naman ni Cabilogan (2017) ang epekto sa mga Muslim ng pagpások sa Katolikong paaralan kung saan inilahad niya rin ang mga dahilan kung bakit piinipili ng mga Muslim na mag-aral dito, ngunit kinakailangan ng mas malawakang pag-aaral ukol sa iba’t ibang relihiyon, hindi lámang ng Muslim upang matukoy ang tiyak na epekto sa mga Di-Katoliko ng pagpások sa Katolikong paaralan. Ang mga paaralan ay hindi lang dapat nakapokus sa iisang relihiyon. Ayon kay Connon (1974), hindi naisasagawa nang maayos ng isang Katolikong paaralan ang misyon nito kung ito ay nagprepresenta o nagtuturo lámang ng salita ng Diyos. Ipinapahiwatig nito na ang isang Katolikong paaralan ay may mas malalim pa na layunin para sa mga estudyante. Hindi lámang dapat ito nalilimitahan sa pagtuturo kung paano isabuhay ng mga estudyante ang salita ng Diyos, kung hindi dapat marunong ang isang Katolikong paaralan kung paano pangasiwaan ng nararapat ang mga estudyante kapantay ng mga hindi Katoliko. Sa kabiláng bandá, sinasabi naman sa pananaliksik ni Tudy (2013) na malaki raw ang maitutulong ng mga Katolikong paaralan upang maging tapat sa kanilang pagkakakilanlan at misyon bílang isang Katolikong paaralan. Malaki nga ang maitutulong nito para sa eskwelahan, ngunit dapat isipin din ng isang Katolikong paaralan ang kapakanan ng kanilang mga mag-aarál lalo na ng mga hindi Katoliko sapagkat ang kanilang kultura at gawi ay may maaaring hindi magandang dulot para sa estudyante. Sa madaling salita, sa pagsasagawa ng misyon, nararapat na iniisip din ang kapakanan ng mga táong maaaring maaapektuhan nito katulad na lámang sa sitwasyon ng pagpások sa Katolikong paaralan ng estudyante. Ang pag-aaral na ito ay maaaring makatulong sa pagbibigay ng kaalaman ukol sa epekto sa mga Di-Katoliko ng kultura o gawi ng Katolikong paaralan. Ang layunin ng pag-aaral na ito ay mas pagtuunan pa ng pansin ng mga Katolikong paaralan ang mga Di-Katolikong estudyante sapagkat pinili nilang papasukin at pag-aralin ito sa kanilang institusyon. Bukod pa roon, nilalayon ng pag-aaral na ito na payabungin ang kultura ng mga Di-Katolikong estudyante sa pamamagitan ng pagpapanatili nito kahit na naroon sila sa Katolikong paaralan. Kung mas papansinin ang mga Katolikong paaralan ngayon, marami sa mga ito ang tumatanggap ng mga Di-Katolikong estudyante sapagkat ang Katoliko ay bukás para sa lahat. Kayâ’t pati na rin ang mga Katolikong paaralan ay ginagawa ito sa pagtanggap ng mga estudyanteng iba ang relihiyon. Bago pag-aralan ang pakikisama sa pananampalataya ng estudyante sa isang lipunan, kadalasan ang salitang “respeto” ang ginagamit ng estudyante na may maraming kahulugan. Maaaring ang salitang ito ay bílang pagbibigay-galang, pagiging totoo, pagiging patas sa ibang relihiyon. Ang pagsunod sa kultura ng relihiyon ay hindi rin natin masasabing maaaring mapilitan ang isang tao. Sa araw-araw na pagdarasal sa isang Katolikong paaralan ay masasabi na ring nasasanay na rin sa pagsunod ang isang Di-Katolikong estudyante. Sa ganitong paraan natututo ang estudyanteng rumespeto sa mga gawain ng Katolikong relihiyon (Donlevy, 2006: 8). Ang mga mag-aarál sa Katolikong paaralan ay sinasanay ang mga sarili na isabuhay ang mga natututuhan nila sa paaralan. Tinuturuan din silang rumespeto o makipagkaisa sa mga hindi Katolikong mag-aarál at galangin ang kani-kanilang paraan sa pananampalataya o relihiyon. Para sa mga Katolikong estudyante sa Katolikong paaralan, ang pagkakaroon ng kaklase na iba ang relihiyon ay isang pagtanggap sa kanila na ang isang komunidad ay isang pagsasama-sama ng iba't ibang tao. Gayunpaman, nalalaman ng lahat ang kahalagahan ng pag-intindi at pagtanggap ng pagkakaiba-iba ng tao, pati na rin ang tamang pagtrato sa lahat tulad ng pagtatrato at pagpapahalaga sa sarili. Dagdag pa rito, ang pagpapakatao ng isang tao ang nagbubuklod-buklod sa tao kayâ hindi hadlang ang relihiyon upang hindi magkasundo ang bawat isa. (7) Isinasaad dito na ang pagkakaiba-iba ng relihiyon sa loob ng Katolikong paaralan ay may kalakip na pangangailangan, tulad ng nakikita ng mga Katolikong mag-aarál. Ginagawa nila ang kanilang natututunan at pinaniniwalaan na napakahalaga sa kanilang pananampalataya ang pagtanggap, pang-unawa, at paggalang sa hindi Katolikong mag-aarál. Kahit na iba-iba ang paniniwala at relihiyon ng bawat isa, mayroon pa rin silang karapatang ipahayag ang sarili nilang opinyon at gawin ang nakasanayang pagsamba sa kinikilala nilang Diyos. Dapat ang mga tao ay matutong makisama kahit na magkakaiba ang relihiyon. Itanim natin sa ating isipan na ang bawat isa ay may kalayaan na ipahayag ang damdamin at magbigay respeto sa sinumang makasalamuha natin. Ayon sa pag-aaral ni Hickey (1983), nakuntento ang mga sumagot sa kaniyang pananaliksik tungkol sa mga akademikong programa na isinasagawa sa mga Katolikong paaralan. Ito ay bunga ng magandang kalidad ng edukasyon at ng paaralan. Wastong pagtuturo ng mga magagandang asal naman ang pumapangalawa sa mga kadalasang rason. Subalit may isang problemang nagkatugma sa kanilang mga sagot. Ito ay sa tuwing ginaganap ang mga sakramental na gawain, hinihiwalay ang mga Non-Catholic, ngunit kahit na ganito ang nangyayari, ipinapanatili pa rin ng Katolikong paaralan ang kalidad ng kanilang edukasyon sa pagtuturo ng magagandang asal. Ipinapahiwatig lámang sa resulta ng pananaliksik na ito na mas nagpopokus ang Katolikong paaralan sa pagtuturo ng magagandang asal sa lahat ng mga estudyante. Patúloy rin nilang pinapanatili ang kanilang kultura sa pamamagitan ng pagsasagawa nito ng hindi kasama ang mga Di-Katoliko. Ipinapakita rito na kahit na may mga nagaaral na Di-Katoliko sa Katolikong paaralan, nagiging sentro pa rin ng eskwelahan ang relihiyon bílang Katoliko. Hindi nila itinuturing na hadlang ang mga Di-Katoliko bagkus ay mga mabubuting kapwa, at naipapakita ito sa patúloy na pagtanggap sa kanila. Ang mga Di-Katolikong mag-aarál ay naglalahad ng kani-kanilang gawain sa mga kapwa nilang Katolikong mag-aarál, at nakabubuo sila ng magandang relasyon sa kabila ng pagkakaiba ng relihiyon. Ang pagbubuo ng relasyon sa mga Di-Katoliko at Katolikong mag-aarál ay maaaring magdulot ng pagkakaisa kahit na may mga pagkakaiba at pagkakapareho ang bawat mag-aarál. Ang mga Katolikong mag-aarál ay posibleng maimpluwensiyahan ng mga Di-Katolikong mag-aarál sa moral na aspekto, at nagdudulot ito ng pagkakabuklod-buklod sa mga mag-aarál (Rymarz & Cleary, 2016: 14-15). Sinasabi sa saliksik na ito na hindi nagiging hadlang ang relihiyon upang makabuo ng pagkakaisa sa mga estudyante sa isang Katolikong paaralan. Ang impluwensiya na nanggagaling sa mga Di-Katolikong mag-aarál ay mas nagdudulot ng pagsasama ng mga estudyante sapagkat dahil dito, mas natututo sila sa mga gawi ng ibang relihiyon at hindi lámang nalilimitahan sa moral na aspekto ng pagiging isang Katoliko. Ang mga Katoliko at Di-Katolikong mag-aarál ay iniimpluwensiyahan ang bawat isa ng kani-kanilang mga paniniwala at moral na aspekto ng relihiyon. Tinutugma nila ang mga ito sa mga inaasahan ng mga tao sa lipunan. Sa pamamagitan ng impluwensiyang nagaganap sa pagitan ng dalawa, nabibigyang aral sila tungkol sa malawak na pananaw ukol sa kultura ng bawat relihiyon (Rymarz at Cleary, n.d: 15). Ipinapahiwatig ng saliksik na ito na nakatutulong ang pagsasama ng Katoliko at Di-Katolikong mga mag-aarál upang magkaroon ng malawak na pananaw hinggil sa mga kultura o gawi ng bawat relihiyon. Sa madaling salita, hindi lámang nalilimitahan ang kanilang kaalaman sa kanilang pansariling relihiyon, bagkus ay may natututuhan din sila tungkol sa ibang relihiyon. Sa pamamagitan nito, maaaring may mapulot silang mahalagang aral tungkol sa moral na aspekto ng bawat relihiyon na makatutulong sa kanilang mapaunlad ang kanilang mga sarili at mas mapabuti. Mas nagustuhan ng mga Di-Katolikong magúlang na pag-aralin ang kanilang mga anak sa Katolikong paaralan. Ang itinuturo daw kasi rito ay makikita sa lipunan. Mas nagagamit ang itinuturo sa Katolikong paaralan dahil ang mga ito raw ay may kinalaman sa tamang gawain. Nagkaroon din ng magandang pakikipagkapwa ang mga anak nila sa mga Katolikong estudyante. Dahil sa mga relihiyosong gawain ay isinasama pa rin ang kanilang mga anak kahit na hindi ito Katoliko. Nakikita nila sa Katolikong paaralan ang kahalagahan ng pagkakaisa at ang bukas na pagtanggap sa kanila (McKay, 2002: 83-84). Sinasabi naman sa saliksik na ito na mas napapabuti ang mga Di-Katolikong mag-aarál dahil mas natuturuan sila nang mabuti sa pamamagitan ng mga relihiyosong gawain. Ito ay nagdudulot sa mga Di-Katoliko na maisabuhay ang mga turo ng Katolikong paaralan sa lipunan. Bukod pa roon, mas natututo rin ang mga ito sa mga tamang gawain na kinakailangan sa ikabubuti ng kanilang mga sarili pati na rin ng lipunang kinagagalawan nila. Ang porsiyento ng mga Katoliko sa mga estudyante sa mga paaralang Katoliko sa Arsobispado ng St. Louis, Missouri ay patúloy na bumaba sa loob ng nakaraang dekada, ngunit ang pagbabà ay nabawasan sa pamamagitan ng pagtaas ng mga magaarál na Di-Katoliko. Kahit na ang mga Katolikong paaralan sa 11 na mga probinsiya ng St. Louis Archdiocese ay nawalan ng 22 porsiyento ng kanilang mga Katolikong estudyante, nakita nila ang 23 porsiyento sa paglalakip ng mga Di-Katolikong nagpapalista. Sa kadahilanan ng paglaki ng populasyon ngayon ng mga Di-Katolikong estudyante sa paaralang Katoliko, lumalaki ang porsiyento ng mga mag-aarál sa mga Katolikong paaralan (Bateman, 2017). Ipinapaliwanag ng konteksto na ang mga Katolikong paaralan ay nakatatanggap ng mababang porsiyento ng mga enrollees dahil nakasentro lámang ito sa mga Katoliko. Samantala, nang magsimulang magpapások ng mga Di-Katolikong mag-aarál, nagkaroon ng pagkakataon ang paaralan na mapabuti ang kanilang mga patakaran sa paaralan. Bunga nito, nagkaroon na ng mataas na porsiyento ng mga estudyante sa mga Katolikong paaralan. Konektado ito sa saliksik na ginagawa ng mga mananaliksik sapagkat dito naipapakita ang epekto ng pagpasok ng mga Di-Katoliko sa mga Katolikong Paaralan. Bukod pa rito, nababase rin dito ang kaayusan ng Katolikong paaralan pagdating sa kalidad ng edukasyon na ibinibigay sa mga mag-aarál nito. May malaking epekto ito para sa pagkatuto ng mga estudyante, at dito nagsisimula ang epekto sa pagpasok ng mga Di-Katoliko sa mga Katolikong paaralan. Habang patúloy itong tumataas, nangangailangan na rin ang mga Katolikong paaralan ng silid-aralan dahil halos 50 porsiyento na ng mga Di-Katoliko ang nag-aaral sa mga Katolikong paaralan. Ayon sa artikulo, dumaragdag ito ng isang porsiyento kada taon sapagkat nagagandahan ang mga pamilyang Di-Katoliko sa kalidad ng mga akademikong programa na ibinibigay ng mga Katolikong paaralan, kabílang na rito ang moral na aspekto ng Katoliko. Samantala, mas binibigyang halaga ng mga Katolikong tagapagturo ang kapakanan ng mga Katolikong pamilya na gusto mag-aral sa Katolikong paaraalan sapagkat ginawa ang isang Katolikong paaralan para sa kanilang kapakanan. Sumunod na lámang dito ang mga pamilyang may mga kapatid sa eskwelahan, mga pamilyang Kristiyano, mga ibang relihiyon o mga Di-Katoliko. Pumayag naman ang mga magúlang sa desisyon na ito pero masaya pa rin sila sa pagtanggap ng mga Katolikong paaralan ng mga Di-Katolikong mag-aarál kahit nasa mababang prayoridad lámang ito. Ang direktor ng National Catholic Education Commission na si Ross Fox ay nagsabi na ang mga primaryang paaralan ay kailangang magdagdag ng kapasidad na nasa 20 porsiyento sa susunod na tatlong taon upang makapagpapasok ng mas maraming mga mag-aarál (McDougall, 2016). Ipinaliliwanag naman sa kontekstong ito na sa patúloy na pagpások ng mga DiKatolikong mag-aarál sa mga Katolikong paaralan, tila nagkakaroon ito ng epekto sa pasilidad ng paaralan. Mas nangingibabaw na ang mga Di-Katolikong mag-aarál kaysa mga Katolikong mag-aarál. Dahil dito, nagkakaroon ng kakulangan sa pasilidad at naaapektuhan din ang imahe ng Katolikong paaralan sapagkat mas nabibigyang pansin ang mga Di-Katolikong mag-aarál kaysa mga Katolikong mag-aarál. Bílang koneksiyon sa ginagawang saliksik, nakatutulong ito sa pangkaragdagang kaalaman sapagkat kapag mas dumarami ang bílang ng mga Di-Katolikong mag-aarál, nawawala ang kultura ng mga Katolikong mag-aarál. Bagkus, naiimpluwensiyahan ng mga Di-Katoliko ang kultura ng Katolikong paaralan base sa kanilang mga sari-sariling gawi o kultura. Nakatala sa pag-aaral ni Cabilogan (2017) na may mga epekto sa mga Muslim na mag-aarál ang pagpások sa Katolikong paaralan. Una ay ang epekto nito sa kanilang pag-aaral kung saan natututuhan nila ang kultura ng isang Katolikong paaralan. Ikalawa, ang pagbabago sa kanilang mga gawi dahil sa impluwensiya ng mga Katoliko sa kanila pati na rin ng mga pagtuturo ukol sa kultura ng Katoliko. Panghuli, ang pagbabago sa pamamaraan ng kanilang pananalita. Nakapokus ang pag-aaral niya sa mga estudyanteng Muslim na nag-aaral sa Katolikong paaralan. Nakatala rin sa pag-aaral nina Bowen at Cheng (2016) na may rason para maniwala na ang relihiyosong bahagi ng mga eskwelahan na nakabase sa relihiyon o pananampalataya ay may positibo at malayang epekto sa mga kalidad ng edukasyon ng isang paaralan. Kung susuriing mabuti, ipinapahayag nito na pinapabuti ng isang paaralan na nakabase sa relihiyon ang kanilang kalidad ng edukasyon sapagkat dito natuturuan ang mga estudyante na maging mabuting tao sa pamamagitan ng pagpapatatag ng kanilang pananampalataya. Konektado ito sa gagawing saliksik sapagkat ipinapakita rito na ang isang Katolikong paaralan ay may magandang kalidad ng edukasyon. Bunga nito, magkakaroon ito ng positibong epekto sa mga mag-aarál kabílang na ang mga DiKatoliko sapagkat natututuhan nila rito ang moral na aspekto na kakailanganin nila upang mapabuti at mas maging mabuting tao. Sa saliksik nina Toffoli, Vidovich, at O' Donoghue (2010), ipinakita ang nakalap na impormasyon mula sa mga kalahok sa saliksik. Isa sa mga tinalakay rito ay ang mga alituntunin ng mga Katolikong paaralan. Ayon dito, nararamdaman sa Katolikong paaralan ang pagiging konektado ng bawat isa pati na rin ang relasyon na nabubuo sa bawat isa. Bukod pa roon, dito rin napauunlad ang pananampalataya ng mga estudyante kahit bata pa man sila (202-203). Kapag pumasok ang Di-Katoliko sa isang Katolikong paaralan, mararamdaman niya ang pagiging konektado sa kaniyang mga kamag-aral kahit na naiiba siya ng relihiyon sa kanila. Ang relihiyon ay walang kinalaman sa pakikipagkapwa kung kayâ’t kahit isipin man ng iba na hindi dapat mabilang ang isang Di-Katoliko sa isang Katolikong paaralan, hindi pa rin maipagkakaila na malaki ang matutulong nito para sa kapakanan ng Di-Katoliko lalo na sa pakikisama. Dagdag pa rito, Ang epekto ng pananampalataya sa isang mag-aaral ay mas mapapabuti nito ang pagbigay ng respeto o kaalaman sa pagsamba at makakasalamuha sa pang araw-araw. Lahat ng tao ay may karapatang ipahayag ang kanilang emosyon at paniniwala sa kanilang Diyos. Ang mga Di-Katolikong mag-aarál ay magalak na pinapapasok sa Katolikong paaralan na may kaakibat na paggalang at malayang pagpapahayag ng relihiyon. Pinapayagan din ang mga ito na lumahok sa mga aktibidades sa limitadong pamamaraan (Donlevy, 2007). Ipinapahiwatig sa saliksik ni Donlevy na tinatanggap ng buong puso at may respeto ang mga estudyante na pumapasok sa Katolikong paaralan kahit na hindi sila Katoliko. Ito na rin ang ugali ng mga Katoliko na tanggapin ng walang pag-aalinlangan ang mga kabataan upang maturuan nang maayos at may disiplina upang maging mabuti ang mga ito sa gabay ng mga guro at mga ilang tauhan ng Katolikong paaralan. Inilalahad ng mga pamilyang Di-Katoliko na ang nagtutulak sa kanilang papasukin ang kanilang mga anak sa isang Katolikong Paaralan ay ang mga magagandang epekto nito sa kanila. Ang isa sa mga halimbawa ay may mas magandang kalidad ng edukasyon ang Katolikong paaralan kaysa pampublikong paaralan. Bukod pa roon, natuturuan ang kanilang mga anak ng moralidad at magandang asal. (deBros, 2015). Halos lahat ng magúlang gusto lámang maturuan nang maganda at maayos ang kanilang mga anak, sa edukasyon man o pagdating sa pagkatao ng isang báta. Sa Katolikong paaralan, hindi hadlang ang anumang relihiyon pagdating sa edukasyon. Ang hangad lamang nila ay maturuan at magabayan ang mga estudyante sa iba't ibang karanasan sa eskwelahan. Dahil dito, mas maraming pamilya ang mas gusto sa Katolikong paaralan kumpara sa ibang eskwelahan at ito rin ang mas kayang pagtuunan at paggastusan ng mga magúlang. Makasisiguro silang matututukan at matututo ang mga ito. Ang katolikong paaralan ay bukás para sa lahat, sa kahit anumang relihiyon. Ang paaralan na ito ay may kapansin-pansin na mga layunin at pamamaraan, ang magandang pagkilala dito ng mga tao, pagpapanatili at pagtataguyod ng espirituwal at moralidad na katangian, mga panlipunan at kulturang halaga na naglalarawan ng iba't ibang sibilisasyon. Inaasahan na matutulungan ng edukasyong pang-Katoliko ang mga hindi Katolikong estudyante ng mas magandang kaalaman at mas mapapahalagahan ang kultura. (Donlevy, 2009). Sinasabi sa pahayag na ito na walang batayan ng anumang relihiyon sa pagpások sa isang Katolikong paaralan. Marami ring puwedeng makuhang mga magagandang bagay dito. Halimbawa na lámang ang mga magagandang asal, tamang disiplina, at respeto sa kapwa. Ito na rin ang ilan sa mga dahilan kung bakit mas gusto ng karamihan sa mga pamilya ang makapag-aral ang kanilang anak sa isang Katolikong paaralan. Dahil dito, inaasahan ng bawat isa na matulungan ang mga hindi Katolikong estudyante na matutuhan ito at makita kung gaano kahalaga ang kultura ng bawat isa. Ang Katolikong paaralan ay hindi naghahangad na magbahagi ng ebanghelyo ang hindi Katoliko ngunit upang anyayahan ang mag-aarál na makaranas ng mga pangyayari sa Katolikong paaralan. Ang mga hindi katolikong mag-aarál ay maaaring pumili ng kanilang pananampalataya at ang maunawaing alituntunin ng pagbabago ay ipinangaral sa mga Katolikong paaralan. Iyon ay kahalagahan ng respeto at pagsasanay sa kaniya-kaniyang konsiyensya, na kung saan ay lubhang sagrado (Donlevy, 2009). Isinasaad dito na hindi pinipilit ng mga Katolikong paaralan na makisali ang mga hindi Katoliko sa kanilang pagbabasbas sa relihiyon kung ‘di ipinaparanas lámang sa kanila kung ano ang nakagawian ng mga Katoliko sa kanilang pagsasamba. May karapatan ang bawat isa na gawin ang kanilang paraan sa pagsasamba at maintindihan ang hindi kasapi sa Katolikong relihiyon. Pinagsasabihan din ang mga Katolikong magaarál na maging responsableng tao at makisama sa lahat ng kanilang makakasalamuha. Sagrado ang kaniya-kaniyang pagsasamba ng mga tao sa kanikanilang relihiyon kayâ naman ay hinahayaan ng Katolikong paaralan na gawin nila ang nakasanayang pagsasamba nila at respetuhin ang bawat isa. Base sa mga literatura na makikita sa itaas, masasabing magkakaiba ang kinalalabasan ng resulta ng bawat saliksik. Ang ilan sa mga ito ay nagsasabing may maidudulot na maganda at positibong mga epekto ang pagpasok ng Di-Katoliko sa mga Katolikong paaralan sa ilang kadahilanan. Ito ay dahil sa nabubuong samahan, pakikipagkapwa, o respeto ng bawat relihiyon. Bukod pa rito, ang mga maaaring matutuhan ng mga Di-Katolikong mag-aarál ukol sa moral na aspekto na maaari ring makatulong sa kanila sa upang mapabuti. Sa kabílang bandá, maaari rin itong magdulot ng hindi magandang epekto sa mga Di-Katolikong mag-aarál dahil sa dulot ng pagbabago ng paniniwala. Ito ay maaaring mangyari kung nakasanayan na ng Di-Katolikong mag-aarál ang kultura ng Katolikong paaralan. Sanggunian Bateman, A. (2017). GROWING PERCENTAGE OF NON-CATHOLIC STUDENTS AT ggCATHOLIC SCHOOLS A NATIONAL TREND. Retrieved from gghttps://www.heartland.org/news-opinion/news/growing-percentage-of-nonggcatholic-students-at-catholic-schools-a-national-trend. Bowen, D. H., & Cheng, A. (2016). Losing My Religion? The Impact of Spiritual Cues ggon Noncognitive Skills. Journal of Catholic Education, 20 (1). gghttp://dx.doi.org/10.15365/joce.2001072016 Cabilogan, S. (2017). Dahilan at Epekto ng mga Estudyanteng Muslim sa Pagpasok sa ggKatolikong Paaralan. Retrieved from gghttps://www.slideshare.net/shuaacabilogan/dahilan-at-epekto-ng-mgaggestudyanteng-muslim-sa-pagpasok-sa-katolikong-paaralan- gg74476897?fbclid=IwAR0e7wGhskukYxmU0rizjkgc15kyROdKcYXuNfKtmo3V3UUXhg ggS_gl1N-8cg. Connon, G. (1974). The Catholic College: Sign of the Church in Academe gg[Abstract]. DLSU Dialogue: An Interdisciplinary Journal for Cultural Studies,10(18). ggRetrieved from https://ejournals.ph/article.php?id=4205. DeBros, K. (2015). Should Your Child Go to Catholic School? Retrieved from gghttps://www.noodle.com/articles/should-your-child-go-to-catholic-school. Donlevy, J. (2006). Non-Catholic students’ impact upon Catholic students in four ggCatholic high schools. Nordic Journal of Religion and Society,8, 1-19. Retrieved from gghttps://www.researchgate.net/publication/315664788_NonggCatholic_students'_impact_upon_Catholic_students_in_four_Catholic_high_schools. Donlevy, J. (2007). Ten Dimensions of Inclusion: Non-Catholic Students in Catholic ggSchools. Journal of Catholic Education, 10 (3). gghttp://dx.doi.org/10.15365/joce.1003042013 Donlevy, J. (2008). The common good: the inclusion of non‐Catholic students in ggCatholic schools, Journal of Beliefs & Values, 29:2, 161gg171, DOI: 10.1080/13617670802289577 Donlevy, J. (2009). Catholic school administrators and the inclusion of non-Catholic ggstudents. Journal of Educational Administration. 47. 586-608. gg10.1108/09578230910981071. Hickey, C. (1983). THE IMPACT OF NON-CATHOLIC STUDENTS IN THE CATHOLIC ggSCHOOLS OF A LARGE EASTERN DIOCESE. ETD Collection for Fordham University. ggRetrieved from https://fordham.bepress.com/dissertations/AAI8326176 Madrigal, D., & Oracion, E. (2018). Rethinking Catholic Education: Experiences of ggTeachers of a Catholic University [Abstract]. Recoletos Multidisciplinary Research ggJournal,6(1). Retrieved from gghttps://ejournals.ph/article.php?id=13078&fbclid=IwAR18smD4t7yRAfoggG4Az8LEIlbDJz54GE0A6MqXMt_K_SpiJ4GH98E12UnY. McDougall, B. (2016). Catholic schools: Almost one third of students are from outside ggthe faith. The Daily Telegraph. Retrieved from gghttps://www.dailytelegraph.com.au/news/nsw/catholic-schools-almost-one-thirdggof-students-are-from-outside-the-faith/newsggstory/72f626fb30d6eb94fb1da3e99ffcf3ab. McKay, A. (2002). THE CATHOLIC OPTION: NON-CATHOLIC PARENTS' CHOICE OF A ggRELIGIOUS EDUCATION IN SASKATOON CATHOLIC SCHOOLS. 1-116. Retrieved ggfrom https://harvest.usask.ca/bitstream/handle/10388/etd-07152008gg111457/McKay_Archibald_Glen_sec_nc_2002.pdf. Rymarz, R., & Cleary, A. (2016). COMPARING CATHOLIC AND NON-CATHOLIC ggSTUDENTS IN CATHOLIC SCHOOLS. 1-15. Retrieved from gghttp://compassreview.org/winter16/4.pdf?fbclid=IwAR0dgpRK32PHozgZ1DvFfU8cA ggiH4UOZJcacSc08YLCCKeF2icIYa20kFGmo Toffoli, A., Vidovich, L., & O' Donoghue, T. (2010). Middle Schooling Policy Processes in gga Catholic Context: Synergies and Dissonances. The Asia-Pacific Education ggResearcher,19(2), 1-13. Retrieved from gghttps://ejournals.ph/article.php?id=4001&fbclid=IwAR3H77IvazS609RbGtnLYwS4g ggUPgO8tSSNCAn_ebADZo_ty_Y3z9mrf8hv90. Tudy, R. (2013). A Model of Catholicity for Catholic Schools [Abstract]. IAMURE ggInternational Journal of Social Sciences. Retrieved from gghttps://ejournals.ph/article.php?id=2258. Ventic, E. (2012). The Catholic Life Formation Curriculum of the Catholic Schools in the ggArchdiocese of Cebu: A Critical Review [Abstract]. IAMURE International Journal of ggLiterature, Philosophy and Religion,2(1). Retrieved from gghttps://ejournals.ph/article.php?id=2667&fbclid=IwAR0kpW6LNkPGX1ah1jnDxgyU ggcifOXspjJtaZekzTPXVl72IWtGQP2RBjqKU.