‫دستورالعمل تکمیل پروپوزال‬
‫‪ -1‬اخذ پروپوزال از وب سایت دانشکده‬
‫‪ -2‬تکمیل فرم پروپوزال تحت نظارت استاد راهنما‬
‫‪ -3‬تحویل به مدیر گروه پس از بررسی رئیس اداره‬
‫پژوهش‬
‫‪ -4‬تصویب پروپوزال در شورای تخصصی گروه‬
‫‪ -5‬تحویل پروپوزال از طرف مدیر گروه به رئیس اداره‬
‫پژوهش‬
‫‪ -6‬مراجعه دانشجو یکماه پس از تحویل پروپوزال به‬
‫اداره پژوهش جهت اطالع از تصویب نهایی‬
‫مراحل مقدماتی در تهیه و تکمیل فرم پروپوزال‬
‫‪ -1 -7‬براساس بخشنامه ‪ ،‬اواخر ترم اول و اویل ترم‬
‫دوم سال تحصیلی زمان مراجعه به سایت اینترنت‬
‫دانشکده‬
‫( تعیین موضوع پایان نامه ‪ ،‬استاد راهنما و‬
‫مشاور ) و تایپ فرم مربوطه می باشد ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ -2 -8‬تحقیق و پژوهش در مورد موضوع پایان نامه و‬
‫ثبت آن در فرم خام ( مشروط بر تکراری نبودن‬
‫موضوع ) با توجه به مراجعه و راهنمایی مدیر‬
‫گروه رشته مربوطه ‪.‬‬
‫‪ -3 -9‬تائید و امضاء استاد راهنما در فرم پروپوزال‬
‫(‬
‫استاد‬
‫اطالعات‬
‫راهنما‬
‫باید‬
‫بصورت‬
‫کامل‬
‫در‬
‫پروپوزال وارد شود )‬
‫‪-4 -10‬‬
‫تائید‬
‫و‬
‫امضاء‬
‫مشاور‬
‫استاد‬
‫در‬
‫فرم‬
‫پروپوزال ‪ ( .‬اطالعات استاد مشاور باید بصورت‬
‫کامل در پروپوزال وارد‬
‫شود )‬
‫‪ -5 -11‬تحویل فرم مذکور به مدیر گروه جهت طرح و‬
‫تصویب در کمیته تخصصی تحصیالت تکمیلی گروه ‪ ،‬به‬
‫انضمام تصویر کارت دانشجویی و فرم تعهد مقاله ‪.‬‬
‫‪ -12‬تبصره‬
‫‪:‬‬
‫گروههای‬
‫آموزشی‬
‫دریافت‬
‫از‬
‫فرم‬
‫پروپوزال بدون الصاق تصویر کارت دانشجویی معتبر‬
‫معذورند‪.‬‬
‫‪ -6 -13‬تهیه یک نسخه کپی از فرم مذکور جهت اطالع و‬
‫هرگونه اقدام الزم توسط خود دانشجو ‪.‬‬
‫‪-7 -14‬‬
‫تحویل‬
‫فرم‬
‫پروپوزال‬
‫به‬
‫اداره‬
‫پژوهش‬
‫دانشکده جهت تصویب نهایی معاونت پژوهشی واحد ‪.‬‬
‫‪ -8 -15‬حداکثر یک ماه پس از اقدام بند ‪ 7‬مراجعه‬
‫جهت دریافت تاریخ تصویب پروپوزال و اقدامات الزم‬
‫جهت دفاع از پایان نامه ( به اداره پژوهش ‪/‬‬
‫اداره تحصیالت تکمیلی ) ‪.‬‬
‫‪-9 -16‬‬
‫مراجعه به سایت دانشکده جهت دریافت فرمت‬
‫نحوه نگارش پایان نامه ‪.‬‬
‫‪ -10 -17‬دانشجویانی که از نیمسال اول ‪ 87-88‬پایان‬
‫نامه خود را انتخاب نموده اند نمره پایان نامه‬
‫آنها از ‪ 18‬محاسبه می شود و ‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫نمره باقیمانده‬
‫مربوط به چاپ یا پذیرش مقاله می باشد ‪ .‬این‬
‫به همراه فرم پروپوزال‬
‫دانشجویان باید‬
‫را نیز تکمیل نمایند ( در سی دی‬
‫موجود است )‬
‫فرم ‪3‬‬
‫پروپوزال‬
‫الزم‬
‫به ذکر است دانشجویانی که‬
‫قبل از نیمسال اول‬
‫پایان نامه را‬
‫اخذ نموده اند‬
‫درس‬
‫‪87-88‬‬
‫نمره مقاله‬
‫برای آنها‬
‫کمافی‬
‫السابق ‪ 1‬نمره می باشد ‪.‬‬
‫‪ -18‬تبصره ‪ :‬چنانچه‬
‫به دالیلی استاد راهنما مدعو‬
‫باشد ‪ ،‬قبل از دفاع پایان نامه‬
‫به‬
‫چاپ مقاله‬
‫ارائه پذیرش‬
‫نام دانشگاه آزاد اسالمی واحد‬
‫تهران شمال الزامی است ‪ .‬الزم به ذکر است نام‬
‫دانشجو باید به عنوان نفر اول آورده شود در غیر‬
‫اینصورت‬
‫هیچ‬
‫نمر‬
‫ه‬
‫ای‬
‫جهت‬
‫ارائه‬
‫مقاله‬
‫به‬
‫دانشجو تعلق نخواهد گرفت ‪.‬‬
‫‪ -11 -19‬در صورت گذراندن کلیه واحدهای درسی و اخذ‬
‫درس پایان نامه ‪ ،‬چنانچه حداقل ‪ 6‬ماه از تاریخ‬
‫اخذ کد شناسایی و تصویب پروپوزال توسط مراجع‬
‫ذیصالح بگذرد دانشجو مجاز به دفاع از پایان نامه‬
‫تحصیلی خود می باشد ‪.‬‬
‫*** زمان اخذ درس پایان نامه با زمان اخذ تکمیل فرم‬
‫مذکور هیچ ارتباطی ندارد ‪.‬‬
‫جهت رفع هر گونه ابهام به مدیر محترم گروه مربوطه‬
‫خود مراجعه فرمائید ‪.‬‬
‫اداره پژوهش و اداره تحصیالت تکمیلی‬
‫دانشگاه آزاد اسالمي‬
‫‪3‬‬
‫واحد تهران شمال‬
‫فرم پیشنهاد تحقیق‬
‫پایاننامهی كارشناسي ارشد‬
‫عنوان تحقیق به فارسي‪:‬‬
‫دانشکده‪:‬‬
‫نام‪:‬‬
‫نام خانوادگی دانشجو‪:‬‬
‫گروه تخصصی‪:‬‬
‫رشته تحصیلي‪:‬‬
‫سال ورود‪:‬‬
‫گرایش‪:‬‬
‫نیمسال‬
‫استاد‬
‫خانوادگی‬
‫نام‬
‫و‬
‫نام‬
‫نام و نام خانوادگی استاد (اساتید) مشاور‪:‬‬
‫‪-1‬‬
‫‪-1‬‬
‫ورودي‪:‬‬
‫راهنما‪:‬‬
‫‪-2‬‬
‫این قسمت توسط حوزه معاونت پژوهشي واحد تكمیل‬
‫میگردد‬
‫تاریخ تصویب در گروه‪:‬‬
‫تاریخ دریافت توسط حوزه پژوهشي‪:‬‬
‫تاریخ بررسي و اخذ کد پایان نامه‬
‫تائید معاونت پژوهشي‪:‬‬
‫به نام خدا‬
‫ً این فرم با مساعدت و هدایت استاد راهنما تكمیل‬
‫توجه‪ :‬لطفا‬
‫شود‪.‬‬
‫‪-1‬‬
‫اطالعات مربوط به دانشجو‪:‬‬
‫‪4‬‬
‫‪.......................................‬نامخانوادگي‪:‬‬
‫نام‪:‬‬
‫‪............................................‬شماره‬
‫دانشجویي‪...........................................:‬‬
‫تحصیلي‪:‬‬
‫مقطع‪....................................:‬رشته‬
‫‪..........................................‬گروه‬
‫تخصصي‪..............................................:‬‬
‫گرایش‪.................................:‬نام‬
‫دانشكده‪...............................................:‬سا‬
‫ل ورود به مقطع جاري‪.............................. :‬‬
‫نیمسال ورودي‪............................:‬‬
‫در‬
‫پستي‬
‫آدرس‬
‫تهران‪....................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪......................................‬‬
‫تلفن ثابت محل سكونت‪ ............................. :‬تلفن‬
‫پست‬
‫همراه‪.......................................:‬‬
‫الكترونیك‪.........................:‬‬
‫در‬
‫پستي‬
‫آدرس‬
‫شهرستان‪.................................................:‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪..................................‬‬
‫تلفن ثابت محل سكونت‪.............................. :‬تلفن‬
‫‪..................................‬‬
‫كار‪:‬‬
‫محل‬
‫دورنگار‪.................................:‬‬
‫‪ -2‬اطالعات مربوط به استاد راهنما‪:‬‬
‫تذكرات‪:‬‬
‫ دانشجویان دوره كارشناسي ارشد میتوانند یك استاد راهنما‬‫و حداكثر دو استاد مشاور و دانشجویان دوره دكتري حداكثر‬
‫تا دو استاد راهنما و دو استاد مشاور ميتوانند انتخاب‬
‫نمایند‪.‬‬
‫ در صورتي كه اساتید راهنما و مشاور مدعو مي باشند‪ ،‬الزم‬‫است سوابق تحصیلي‪ ،‬آموزشي و پژوهشي كامل ایشان (رزومه‬
‫كامل) شامل فهرست پایاننامههای کارشناسی ارشد و‬
‫رسالههاي دكتري دفاع شده و یا در حال انجام كه اساتید‬
‫مدعو‪ ،‬راهنمایي و یا مشاوره آنرا بر عهده داشتهاند‪ ،‬به‬
‫همراه تصویر شناسنامه و آخرین حکم کارگزینی قبل از‬
‫ارسال طرح پیشنهادی ‪ ،‬جهت اخذ مجوز همکاری به حوزه‬
‫معاونت پژوهشی واحد ارسال گردد‪.‬‬
‫ اساتید راهنما و مشاور موظف هستند قبل از پذیرش‬‫پروپوزال‪ ،‬به سقف ظرفیت پذیرش خود توجه نموده و در صورت‬
‫تكمیل بودن ظرفیت پذیرش‪ ،‬از ارسال آن به دانشكده و حوزه‬
‫پژوهشي و یا در نوبت قراردادن و ایجاد وقفه در كار‬
‫ً پرهیز نمایند‪ .‬بدیهي است در صورت عدم‬
‫دانشجویان جدا‬
‫‪5‬‬
‫رعایت موازین مربوطه‪ ،‬مسئولیت تأخیر در ارائه پروپوزال‬
‫و عواقب كار‪ ،‬متوجه گروه تخصصي و دانشكده خواهد بود‪.‬‬
‫اطالعات مربوط به استاد راهنما‪:‬‬
‫دانشگاهي‬
‫نام‬
‫و‬
‫نام‬
‫خانوادگي‪................................................:‬‬
‫ـــــــــــــــ‬
‫تحصیلي‬
‫مدرك‬
‫‪........‬آخرین‬
‫‪.....................................:‬‬
‫حوزوي‬
‫شناسنامه‬
‫شماره‬
‫‪..............:‬‬
‫پدر‬
‫نام‬
‫تولد‪...................:‬‬
‫‪....................‬تاریخ‬
‫تولد‪................:‬کد ملی‪.......................:‬‬
‫اصلي‪...........................:‬‬
‫تخصص‬
‫رتبه‬
‫جنبي‪...................................:‬‬
‫(مرتبه علمي)‪........................ :‬‬
‫‪:‬‬
‫محل‬
‫تخصص‬
‫دانشگاهي‬
‫كارشناسي ارشد‬
‫‪:‬‬
‫ــــــــــــــــــــ‬
‫تدریس‬
‫سنوات‬
‫‪ ........................................‬شغل و سمت فعلي‪:‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.‬‬
‫دكتري‬
‫محل‬
‫آدرس‬
‫كار‪.....................................................:‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪............................................‬‬
‫تلفن همراه‪ ..................................:‬تلفن محل‬
‫كار‪................................:‬دورنگار‪.............:‬‬
‫‪.............................‬‬
‫)‪:(Email‬‬
‫الكترونیك‬
‫پست‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.....‬‬
‫نحوه همکاری با واحد تهران شمال‪:‬‬
‫مدعو‪:‬‬
‫نیمه وقت‬
‫تمام وقت‬
‫تعداد پایاننامههاي كارشناسي ارشد راهنمائي شده‪:‬‬
‫مجموعه دانشگاه آزاد‬
‫واحد تهران شمال‪:‬‬
‫سایر دانشگاهها‪:‬‬
‫اسالمي‪:‬‬
‫‪6‬‬
‫تعداد رسالههاي دكتري راهنمائي شده‪:‬‬
‫مجموعه دانشگاه آزاد‬
‫واحد تهران شمال‪:‬‬
‫سایر دانشگاهها‪:‬‬
‫اسالمي‪:‬‬
‫تعداد پایاننامههاي كارشناسي ارشد در دست راهنمائي‪:‬‬
‫مجموعه دانشگاه آزاد‬
‫واحد تهران شمال‪:‬‬
‫سایر دانشگاهها‪:‬‬
‫اسالمي‪:‬‬
‫تعداد رسالههاي دكتري در دست راهنمائي‪:‬‬
‫مجموعه دانشگاه آزاد‬
‫واحد تهران شمال‪:‬‬
‫سایر دانشگاهها‪:‬‬
‫اسالمي‪:‬‬
‫‪ -3‬اطالعات مربوط به اساتید مشاور‪:‬‬
‫استاد مشاور اول‪:‬‬
‫دانشگاهي‬
‫نام‬
‫و‬
‫نام‬
‫خانوادگي‪................................................:‬‬
‫ـــــــــــــــ‬
‫تحصیلي‬
‫مدرك‬
‫‪........‬آخرین‬
‫‪.....................................:‬‬
‫حوزوي‬
‫شناسنامه‬
‫شماره‬
‫‪..............:‬‬
‫پدر‬
‫نام‬
‫تولد‪...................:‬‬
‫‪....................‬تاریخ‬
‫تولد‪................:‬کد ملی‪.......................:‬‬
‫اصلي‪...........................:‬‬
‫تخصص‬
‫رتبه‬
‫جنبي‪...................................:‬‬
‫(مرتبه علمي)‪........................ :‬‬
‫‪:‬‬
‫محل‬
‫تخصص‬
‫دانشگاهي‬
‫كارشناسي ارشد‬
‫‪:‬‬
‫ــــــــــــــــــــ‬
‫تدریس‬
‫سنوات‬
‫‪ ........................................‬شغل و سمت فعلي‪:‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.‬‬
‫دكتري‬
‫محل‬
‫آدرس‬
‫كار‪.....................................................:‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪............................................‬‬
‫تلفن همراه‪ ..................................:‬تلفن محل‬
‫كار‪................................:‬دورنگار‪.............:‬‬
‫‪.............................‬‬
‫‪7‬‬
‫)‪:(Email‬‬
‫الكترونیك‬
‫پست‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.....‬‬
‫نحوه همکاری با واحد تهران شمال‪:‬‬
‫مدعو‪:‬‬
‫نیمه وقت‬
‫تمام وقت‬
‫‪:‬‬
‫دوم‬
‫مشاور‬
‫استاد‬
‫دانشگاهي‬
‫نام‬
‫و‬
‫نام‬
‫خانوادگي‪................................................:‬‬
‫ـــــــــــــــ‬
‫تحصیلي‬
‫مدرك‬
‫‪........‬آخرین‬
‫‪.....................................:‬‬
‫حوزوي‬
‫شناسنامه‬
‫شماره‬
‫‪..............:‬‬
‫پدر‬
‫نام‬
‫تولد‪...................:‬‬
‫‪....................‬تاریخ‬
‫تولد‪................:‬کد ملی‪.......................:‬‬
‫اصلي‪...........................:‬‬
‫تخصص‬
‫رتبه‬
‫جنبي‪...................................:‬‬
‫(مرتبه علمي)‪........................ :‬‬
‫‪:‬‬
‫محل‬
‫تخصص‬
‫دانشگاهي‬
‫كارشناسي ارشد‬
‫‪:‬‬
‫ــــــــــــــــــــ‬
‫تدریس‬
‫سنوات‬
‫‪ ........................................‬شغل و سمت فعلي‪:‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.‬‬
‫دكتري‬
‫محل‬
‫آدرس‬
‫كار‪.....................................................:‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪............................................‬‬
‫تلفن همراه‪ ..................................:‬تلفن محل‬
‫كار‪................................:‬دورنگار‪.............:‬‬
‫‪.............................‬‬
‫)‪:(Email‬‬
‫الكترونیك‬
‫پست‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.....‬‬
‫نیمه وقت‬
‫نحوه همکاری با واحد تهران شمال‪ :‬تمام وقت‬
‫مدعو‪:‬‬
‫‪-4‬‬
‫اطالعات مربوط به پایاننامه‪:‬‬
‫الف‪ -‬عنوان تحقیق‬
‫‪8‬‬
‫‪ -1‬عنوان به زبان فارسی‪:‬‬
‫تاثیر شیل گاز بر موقعیت گاز خاورمیانه‬
‫‪ -3‬عنوان به زبان انگلیسي ‪:‬‬
‫‪The impact of shale gas on the Middle East gas situation‬‬
‫ب – تعداد واحد پایاننامه‪:‬‬
‫ج‪ -‬بیان مسأله اساسي تحقیق به طور كلي (شامل تشریح مسأله و‬
‫معرفي آن‪ ،‬بیان جنبههاي مجهول و مبهم‪ ،‬بیان متغیرهاي مربوطه‬
‫و منظور از تحقیق) ‪:‬‬
‫طي یك دهه اخیر و همزمان با افزایش بهاي نفت در‬
‫بازارهاي جهاني‪ ،‬روند جدیدي در سیاست انرژي آمریكا‬
‫و برخی از کشورها به منظور كاهش وابستگي به منابع‬
‫نفت و گاز خلیج فارس و حركت به سمت خودكفایي انرژي‬
‫از طریق افزایش بهره برداري از منابع غیرمتعارف‬
‫موسوم به شیل‪ ،‬در حال شكل گیري است‪ .‬قاعدتا این‬
‫مسئله باعث کمرنگ شدن کشورهای خاورمیانه در تولید‬
‫گاز و نفت شده و كاهش دخالت سنتي کشورهای قدرتمند‬
‫را در خاورمیانه بهمراه خواهد داشت و از طرفی باعث‬
‫افزایش توجه به کشورهای دیگر آسیا و دگرگوني جایگاه‬
‫خاورمیانه و خلیج فارس در جهان خواهد شد‪ ،‬و آمریكا‬
‫را از بزرگ ترین مصرف كننده انرژي به ابرقدرت در‬
‫حال ظهور انرژی تبدیل خواهد كرد‪ .‬بهره برداري از‬
‫منابع نفت و گاز غیرمتعارف (شیل) در مقیاس اقتصادي‬
‫آن اگرچه در آغاز راه خود قرار دارد ولي با توجه به‬
‫پیشرفت رو به گسترش فناوري استخراج شیل‪ ،‬انحصاري‬
‫بودن این فناوري و مزیتهاي اقتصادي آن در قالب‬
‫بهبود نرخ اشتغال‪ ،‬كاسته شدن از هزینه هاي واردات‬
‫نفت و گاز از خارج‪ ،‬كاهش آسیبپذیري اقتصاد آمریكا‬
‫از نوسانات قیمت نفت در بازارهاي جهاني و كاهش قیمت‬
‫تمام شده انرژي در آمریكا در قیاس با سایر كشورهاي‬
‫مصرف كننده در كنار منتفي شدن استفاده از كارت نفت‬
‫به عنوان ابزار فشار در روابط بینالملل از سوي‬
‫تولیدكنندگان انرژي از طریق جابجایي در موقعیت دو‬
‫سوي بازار انرژي و همچنین كاهش توانایي مالي‬
‫مخالف آمریكا از محل درآمدهاي‬
‫دولتهاي نفت خیز‬
‫حاصل از فروش نفت و گاز براي ضربه زدن به منافع این‬
‫كشور‪ ،‬همگي حكایت از فرصتهایي دارد كه بهره برداري‬
‫از منابع غیرمتعارف شیل را براي دولت مردان‬
‫آمریكایي از جذابیت زیادي برخوردار نموده است‪ .‬با‬
‫این حال‪ ،‬بهره برداري از منابع انرژي شیل در آمریكا‬
‫هنوز از مرزهاي این كشور در مقیاس اقتصادي آن فراتر‬
‫‪9‬‬
‫نرفته است و چندان به ابعاد سیاسي‪ ،‬اقتصادي‪ ،‬فني و‬
‫زیستمحیطي آن در سایر كشورها پرداخته نشده است‪.‬‬
‫بنابراین منطقه خلیج فارس اهمیت خود را به عنوان یك‬
‫منبع نفت ارزان براي سایر كشورهاي مصرف كننده به‬
‫خصوص قدرتهاي آسیایي حفظ خواهد كرد و كاهش وابستگي‬
‫ایاالت متحده به نفت خلیج فارس نیز نافي اهمیت این‬
‫منطقه در سایر ابعاد آن براي آمریكا نخواهد بود‪.‬‬
‫و خروج نیروهاي‬
‫از طرفی پایان دادن به جنگ عراق‬
‫نظامي آمریكا از این كشور و به طور كلي كاستن از‬
‫دخالت سنتي آمریكا در امور خاورمیانه و افزایش‬
‫تمركز سیاسي و نظامی در حوزه آسیا نشانه واضح و‬
‫شفاف است که حکایت از کاهش اهمیت خاورمیانه در‬
‫استراتزی جدید دولت امریکا دارد‪.‬‬
‫الف‪ .‬چالشهای همراه با استخراج گاز شیل‬
‫در یک عملیات شکست هیدرولیک به طور متوسط ‪ 20000‬متر‬
‫مکعب آب مصرف میشود که به خصوص در مناطق خشک تامین‬
‫آن ممکن است دشوار بوده باشد و بر منابع آبی‬
‫زیرزمینی و یا سطحی تاثیر منفی بگذارد و برای بهبود‬
‫عملیات شکست‪ ،‬این حجم زیاد آب‪ ،‬با مواد شیمیایی‬
‫متفاوتی مخلوط میشود و میتواند منشا آلودگیهای‬
‫آبهای منطقه شود‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬آب برگشتی در عملیات‬
‫ممکن است حاوی مواد سمی شامل فلزات شنگین‪ ،‬موارد‬
‫هیدروکربور و مواد رادیواکتیو باشد که از مخزن به‬
‫آن وارد شدهاند‪ .‬گسترش شکستگیها ممکن است این‬
‫ مخازن را به سفرههای آب زیرزمینی متصل کند و باعث ‬
‫آلودگی آنها به گاز و مواد شیمایی شود‪ .‬مواردی از ‬
‫وجود گاز در چاههای آب در جنوب آمریکا مشاهده شده ‬
‫که به عملیات شکست هیدرولیک در شیل نسبت داده شده‬
‫ است‪ .‬نشت گاز به سطح زمین و آلودگی هوا نیز از ‬
‫خطرات بالقوه این عملیات محسوب میشود‪ .‬در نهایت‬
‫طبق مطالعات زمینشناسی در ایالت متحده روش شکافت‬
‫هیدرولیکی باعث بروز زلزله های کوچکی در عمق زمین‬
‫میشود که اغلب آنها آنقدر کوچک هستند که از نظر‬
‫ایمنی مشکلی ایجاد نمیکنند ولی در عملیات استخراج‬
‫مایعات حاصل از استخراج و آبهای پسماند به سطح زمین‬
‫برمیگردند‪ .‬اغلب آبهای برگشتی به داخل چاههای عمیق‬
‫تزریق میشوند که تزریق این مقدار آب به عمق زمین‬
‫میتواند منجر به زلزله های بزرگتر و خطرناک شود‪.‬‬
‫معموال این آبهای پسماند به داخل سفرههای نمکی آب‬
‫‪10‬‬
‫های غیر آشامیدنی تزریق میشوند‪ .‬در سال های اخیر‬
‫اعتراضات زیست محیطی درباره استفاده از فناوری‬
‫تولید گاز شیل‪ ،‬موجب بروز موانع جدی در تولید این‬
‫نوع گازها در برخی کشورها به ویژه اروپا گردیده‬
‫است‪ .‬در ادامه بر ‪:‬‬
‫ت‪ .‬تاثیرات ژئوپلتیکی و خاورمیانهای شیل‬
‫در طی سالهای آینده استقالل انرژی آمریکا ژئوپلتیک‬
‫جهانی را تغییر خواهد داد که خاورمیانه حساس ترین‬
‫ناحیه به این تغییر است‪ .‬برخی پیشبینی ها حاکی از‬
‫این است که با تامین استقالل انرژی در آمریکا عالقه‬
‫آمریکا به نفت در خاورمیانه ناچارا کمرنگ خواهد شد‪.‬‬
‫البته این امر بستگی به این دارد که اهمیت نفت در‬
‫سیاست خارجی آمریکا چقدر است‪ .‬اما در این رایطه‬
‫جالب توجه است که برخی مفسران سیاست آمریکا در قبال‬
‫سوریه که نسبتا یک تولید کننده جزیی نفت است با‬
‫سیاست آمریکا در رابطه با عراق که یکی از بزرگترین‬
‫تولید کننگان نفت دنیا است مقایسه میکنند نکته قابل‬
‫توجه دیگر واکنش اروپا نسبت به تجاوز روسیه به سمت‬
‫کریمه است که نشان دهنده این است که تا چه حد امنیت‬
‫انرژی بر سیاست خارجی تاثیر گذار است‪ .‬زیرا در حال‬
‫حاضر روسیه حدود یک سوم منابع انرژی اروپا را تامین‬
‫میکند و این امر تا حد قابل توجهی دست اروپا را در‬
‫هرگونه واکنش جدی بسته است‪ .‬این نکته که آیا نفت‬
‫مهم ترین ترین عامل پیش راننده سیاست خارجی آمریکا‬
‫در خاورمیانه است قابل بحث است اما به هر حال نفت‬
‫جنبه بسیار مهم و تاثیر گذاری از منافع آمریکا است‬
‫که نمیتوان آنرا نادیده انگاشت‪.‬‬
‫خاور میانه از اوایل دهه های جنگ سرد یک منطقه‬
‫حیاتی و بسیار مهم در سیاست خارجی آمریکا به شمار‬
‫می رفته است منابع عظیم نفت و گاز موجود در این‬
‫ناحیه همواره یکی از دالیل اصلی عالقه آمریکا به حضور‬
‫در این منطقه بوده است‪.‬‬
‫چ‪ .‬ابزار‬
‫اعمال فشار در سیاست خارجی کشورها‬
‫رشد تولید انرژی در آمریکا ابزاری است در سیاست‬
‫خارجی آمریکا هنگام وضع تحریم های اقتصادی تامین‬
‫انرژی از منابع غیر متعارف امتیاز ویژه ای در دست‬
‫‪11‬‬
‫سیاست مداران این کشور است‪ .‬به عنوان مثال وضع‬
‫تحریم های بی سابقه بر صادرات نفت ایران در صورت‬
‫عدم تامین نفت و گاز شیل در آمریکا تقریبا غیر ممکن‬
‫بود‪ .‬زیرا بر خالف تحریم های قبلی علیه سودان‪ ،‬لیبی‪،‬‬
‫ایران و عراق در سال های اخیر که در زمان افزایش‬
‫میزان جهانی نفت اتفاق افتاد‪ ،‬تحریم اخیر بر علیه‬
‫ایران در شرایطی وضع شد که وضعیت بازار سخت و‬
‫قیمتها باال بود‪.‬وادار کردن سایر کشورهای بی میل به‬
‫اعمال چنین تحریمهایی علیه ایران مستلزم این بود که‬
‫واشنگتن تضمینی در دست داشته باشد که حذف ایران از‬
‫بازارهای جهانی باعث افزایش قیمت نخواهد شد‪ .‬تحریم‬
‫دسامبر ‪ 2011‬کنگره آمریکا مشروط بر این بود در صورت‬
‫تحریم نفت ایران‪ ،‬نفت کافی در بازارهای جهانی برای‬
‫جایگزنی نفت ایران وجود خواهد داشت در این مورد‬
‫تکنولوژی استخراج شیل در آمریکا کمک بسیار شایانی‬
‫به جبران کسری بیش از یک میلیون بشکه در روز نفت‬
‫ایران داشته است‪.‬برخی مفسران سیاسی استدالل میکنند‬
‫که ظرفیت انرژی جدید در آمریکا به این معنی است که‬
‫حضور پر رنگ و قدرتمند نظامی آمریکا در خاورمیانه‬
‫از این پس اولویت اساسی سیاست خارجی آمریکا نخواهد‬
‫بود و دکترین کارتر و که آمریکا را متعهد به دفاع‬
‫از کشورهای عرب خلیج فارس در برابر هرگونه تهاجم‬
‫خارجی و شورش داخلی می کرد (به علت اهمیت فوق‬
‫العاده این منطقه برای آمریکا) دیگر اعتبار نخواهد‬
‫داشت‪.‬از سوی دیگر نیز مساله تغییر کانون توجه‬
‫آمریکا از خاورمیانه امری درست به نظر می رسد زیرا‬
‫اقتصاد آمریکای التین و آسیا در حال رشد بوده و‬
‫اهمیت استراتژیک این دو منطقه هر دو در حال افزایش‬
‫است بنابرین آمریکایی ها خواهان تمرکز بیشتر بر این‬
‫مناطق خواهند بود‪ .‬زیرا به هر حال منابع سیاست‬
‫خارجی آمریکا محدود است و برای توجه بیشتر به این‬
‫مناطق باید سهم مناطق فعلی کاهش یابد‪ .‬افزایش میزان‬
‫استقالل انرژی در آمریکا خاورمیانه را یک گزینه‬
‫مناسب برای کاهش تمرکز سیاست خارجی قرار داده‬
‫است‪.‬به طور ساده استقالل انرژی ظاهرا دلیل اصلی‬
‫نگرانی آمریکا برای حضور در خاورمیانه را بر طرف‬
‫خواهد کرد‪ ،‬با خصومت و دشمنی هایی که سیاست خارجی‬
‫آمریکا در خاورمیانه بهوجود آورده است کاهش نقش‬
‫آمریکا میتواند فواید قابل توجهی در این منطقه‬
‫‪12‬‬
‫داشته باشد به عنوان مثال کاهش حمایت از گروه هایی‬
‫نظیر القاعده‪.‬در حالی که نظر سنجی ها نشان میدهد که‬
‫دشمنی ها علیه آمریکا در جهان عرب از سیاست خارجی‬
‫آمریکا در این منطقه نشات گرفته است کمرنگ شدن و‬
‫تغییر نقش آمریکا میتواند در بر طرف کردن یا کاهش‬
‫تهدیدات گروه های جهادی اسالمی مفید باشد‪.‬اگرچه به‬
‫نظر می رسد که خودکفایی انرژی در آمریکا این امکان‬
‫را برای ایالت متحده فراهم می آورد که حضور خود را‬
‫در خاورمیانه کمرنگ تر کند اما تحقق کامل این امر‬
‫حداقل در آینده نزدیک بعید به نظر می رسد‪ .‬زیرا‬
‫آمریکا همچنان منافعی در این منطقه خواهد داشت که‬
‫اهم آن حفظ و نگهداری یک بازار انرژی پایدار است‪.‬‬
‫بدون شک منابع جدید گاز شیل و بهره برداری از آنها‬
‫بر صادرکنندگان قدیمی گاز در منطقه خلیج فارس نظیر‬
‫قطر و ایران تاثیر منفی خواهد داشت و منجر به‬
‫افزایش فشار بر کاهش قیمت نفت نیز خواهد شد‪ .‬اما به‬
‫هر حال بعید به نظر می رسد که نقش انرژی های متعارف‬
‫در دو دهه آتی به طور قابل توجهی از این امر تاثیر‬
‫پذیرد به علت رشد روزافزون میزان تقاضای اقتصادهای‬
‫در حال توسعه به خصوص در آسیا (مخصوصا چین) کشورهای‬
‫آسیایی به آسانی قادر به تغییر منابع سوخت خود به‬
‫منابع غیر متعارف شیل و یا انرژی های جدید نظیر باد‬
‫و انرژی خورشیدی و‪ ..‬نیستند و به هر حال وابستگی‬
‫آنها به منابع متعارف انرژی ادامه خواهد داشت‪.‬‬
‫تغییرات ژئوپلتیکی در خاورمیانه بافت و ساختار‬
‫متحدان انرژی در خاور میانه را تغییر خواهد داد به‬
‫عنوان مثال به طور واضح این امکان وجود دارد که‬
‫آنها به سمت متحدان جدیدتری نظیر روسیه تمایل پیدا‬
‫کرده و از متحدان سنتی و قدیمی خود نظیر ایاالت‬
‫متحده فاصله بگیرند‪ .‬از سوی دیگر آمریکا که دیگر به‬
‫طور استراتژیک به نفت و گاز این منطقه وابسته نیست‬
‫نقش جدیدی در فراهم آوردن امنیت در مسیرهای دریایی‬
‫که نفت خاورمیانه از آن مسیرها به سایر نقاط دنیا‬
‫می رسد بر عهده بگیرد اطمینان از امنیت و باز بودن‬
‫مسیرهای کانال سوئز و تنگه هرمز اولویت آمریکا باقی‬
‫خواهد ماند اگرچه اهمیت آن مانند گذشته نخواهد بود‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫کاهش درآمد دولتها میتواند به عنوان محرکی برای‬
‫بروز نا آرامی های سیاسی و اجتماعی بروز کند زیرا‬
‫در بسیاری این کشورها کاال و خدمات از جمله سوخت‪،‬‬
‫تحصیالت و سالمت به طور ویژه از سوبسید برخوردار‬
‫هستند که این سوبسیدها به نوعی یک قرارداد اجتماعی‬
‫بین دولت و مردم است و همواره به عنوان حفاظی برای‬
‫ممانعت طغیان مردم علیه حکومت به کار میرود‪ .‬به‬
‫عنوان مثال در انقالبهای بهار عربی سال ‪ 2011‬دولتهای‬
‫عربی متعددی در خلیج فارس متوسل به افزایش بودجههای‬
‫اجتماعی شدند تا از سرایت نا آرامی های اجتماعی به‬
‫کشورهای خود جلوگیری کنند‪ .‬و یا به عنوان مثال‬
‫بحرین به هر خانواده حدود ‪ 3000‬دالر برای جلوگیری و‬
‫سرکوب میل آشوب پرداخت کرد‪.‬‬
‫قرار دادهای اجتماعی امری است فوق العاده مهم و پر‬
‫مخاطره که با کاهش درآمدهای ناشی از انرژی ممکن است‬
‫تهدید شود‪ .‬عالوه بر این کاهش درآمدهای نفت و گاز‬
‫میتواند منجر به کاهش رشد ناخالص داخلی گرددکه‬
‫تاثیر منفی بر نرخ بیکاری خواهد گذاشت‪ .‬نرخ باالی‬
‫بیکاری جوانان همواره یک فاکتور مهم نارضایتی‬
‫اجتماعی است و این امر میتواند زمینه ساز بروز‬
‫بحران های جدی اجتماعی شود به خصوص اگر سایر‬
‫فاکتورهای نارضایتی اجتماعی نظیر نابرابری‪ ،‬فساد‪،‬‬
‫درگیری های نژادی و فرقه ای و نبود آزادی سیاسی هم‬
‫وجود داشته باشد‪.‬‬
‫در حال حاضر به طور کامل مشخص نیست که به عنوان‬
‫مثال تاثیر این سیاستهای صرفه جویانه در حمایت های‬
‫مالی وسیعی که کشورهای عرب صادر کننده نفت و گاز از‬
‫گروه های جنگ طلب و متحدان آنها در افغانستان‬
‫پاکستان مالزی و سایر نقاط میکنند چه خواهد بود و‬
‫یا عواقب آن بر کشورهای رقیب منطقه ای مانند ایران‬
‫که آماده توسعه وسیع تولید نفت و گاز به دنبال‬
‫برداشتن تحریم های فعلی است چه خواهد بود‪.‬‬
‫نتیجهگیری‬
‫‪14‬‬
‫از منظر مکتب کپنهاک تهدیدات وجودی در بخش اقتصادی‬
‫در ماهیت وذات اقتصاد بازار نهفته است رقابت شدید‬
‫خارجی محدویت صادرات محصوالت داخلی دخالت در قیمتها‪،‬‬
‫ارز‪ ،‬نرخ بهره مشکالت اعتبار انواع پرداخت ها و دیون‬
‫در مجموعه تهدیدات بخش اقتصادی قرار دارد اما علی‬
‫رغم رقابت وشدت برخی عواقب آنها این موارد جزو‬
‫قواعد بی چون چرای فعالیت اقتصادی در بازار رقابت‬
‫امیزند در عرصه رقابت آسیب پذیری و تهدید در کنار‬
‫فرصت در ماهیت بازار نهفته و اجتناب ناپذیر است‪.‬‬
‫اما دو فاکتور اساسی که میتواند تهدیدات اقتصادی به‬
‫تهدیدات وجودی تبدیل کند ‪:‬اول انکه این تهدیدات‬
‫بقای یک کشور را تحت تاثیر قرار دهد‪ ،‬دوم اینکه‬
‫آسیب پذیری اقتصادی تاثیر استراتژیک بر بخش نظامی‬
‫داشته باشد‪.‬‬
‫در این پژوهش اشاره شد که آمریکا از بزرگترین‬
‫دارندگان گاز شیل در جهان است و میزان تولید گاز‬
‫شیل در این کشور طی ‪ 5‬سال گذشته از یک روند افزایشی‬
‫قابل توجه برخوردار بوده و از ‪ 5‬میلیارد فوت مکعب‬
‫در روز در سال ‪ 2005‬به حدود ‪ 28‬میلیارد فوت مکعب در‬
‫روز در سال ‪ 2013‬افزایش یافته است و براساس گزارش‬
‫جدید «چشمانداز ساالنه انرژی آمریکا» که توسط اداره‬
‫اطالعات انرژی آمریکا در مه ‪ 2013‬منتشر شده است‪ ،‬با‬
‫توجه به روند شتابان تولید گاز شیل در آمریکا‪ ،‬پیش‬
‫بینی میشود سهم گاز شیل از کل گاز تولیدی این کشور‬
‫در سال ‪ 2040‬به حدود ‪ 50‬درصد افزایش یابد که حاصل آن‬
‫این کشور را از یک واردکننده خالص گاز به یک‬
‫صادرکننده خالص گاز از سال ‪ 2020‬به بعد تبدیل‬
‫مینماید‪.‬‬
‫از طرفی با توجه به شتاب فزاینده توسعه گاز شیل در‬
‫ایاالت متحده پایانه های واردات ‪ LNG‬در آمریکا‬
‫تقریبا غیر فعال شده و در حال تغییر ساختار به‬
‫پایانه های صادرات ‪ LNG‬است‪ .‬این امر موجب گردیده که‬
‫به عنوان مثال خطوط صادرات گاز مایع قطر به آمریکا‬
‫به اروپا تغییر مسیر دهند که نتیجه این امر افزایش‬
‫گزینه های وارداتی اروپا و کاهش وابستگی به گاز‬
‫روسیه شده است‪ .‬این امر به طور مشایه باعث تضعیف‬
‫‪15‬‬
‫قدرت رقابت در بازارهای مورد هدف ایران نیز خواهد‬
‫شد‪.‬‬
‫با استقالل انرژی آمریکا و حتی ورود این کشور به جمع‬
‫صادرکنندگان گاز شاهد رقابت سنگین کارتل های صادر‬
‫کننده گاز خواهیم بود که این افزایش عرضه تبعا باعش‬
‫کاهش قیمت و نزدیک شدن قیمتهای گاز منطقه ای خواهد‬
‫شد‪ .‬این کاهش درآمدها برای صادرکنندگان انرژی که‬
‫اکثر آنها دولتهای رانتینر هستند چالش بسیار یزرگی‬
‫خواهد بود‪.‬مثال بنا به گزارش موسسه معتبر اس ان پی‬
‫در بد ترین پیشبینی کشورهای تولید کننده نفت گاز‬
‫خلیج فارس با افت ‪ 15‬تا‪ 20‬درصدی قیمت جهانی انرژی‬
‫روبهرو خواهند شدو کشورهایی چون قطر و عربستان با‬
‫مشکل کسری بودجه روبهرومیشوند‪.‬‬
‫با کاهش وابستگی انرژی آمریکا به تولید کنندگان‬
‫خاورمیانه با تحلیل درآمدهای نفتی مواجه خواهند شد‬
‫که به طور طبیعی بر عملکرد داخلی و خارجی آنها‬
‫تاثیر گذار خواهد بود‪ .‬لذا لزوم اعمال سیاستهایی‬
‫نظیر افزایش میزان مالیات و اعمال سیاستهای صرفه‬
‫جویانه اقتصادی در این منطقه احساس خواهد شد که‬
‫تقریبا در این منطقه بی سابقه است و بالتبع این‬
‫سیاست نارضایتی مردم را به دنبال خواهد داشت‪.‬‬
‫ناپایداری سیاسی و داخلی در کشورهای صادر کننده‬
‫انرژی در خاورمیانه میتواند باعث تغییراتی در سیاست‬
‫خارجی آنها و بالتبع در سیاست خارجی آمریکا بهوجود‬
‫آورد‪.‬‬
‫کشورهای تولید کننده نفت با جمعیت باال‪ ،‬مدیریت مالی‬
‫ملی ضعیف به پایین آوردن قیمت نفت و کاهش بازار‬
‫بسیار آسیب پذیر هستند‪ .‬برخی از این کشورها مانند‬
‫ایران‪ ،‬عراق‪ ،‬لیبی و ونزوئال به قیمت باالتر از ‪100‬‬
‫دالر بر بشکه برای تامین نیازهای مالی خود احتیاج‬
‫دارند‪ .‬در صورت کاهش قیمت نفت به زیر این سطح این‬
‫کشورها با نا رضایتی های اجتماعی و نا آرامی های‬
‫داخلی روبهرو خواهند شد‪.‬‬
‫افت قیمت گاز میتواند عامل بازدارنده ای در موفقیت‬
‫ایران در رقابت با همسایه خود قطر که بزرگترین منبع‬
‫گازی زیر دریا را با آن شریک است نیز باشد توسعه‬
‫‪16‬‬
‫قطر به بزرگترین تولید کننده ‪ LNG‬طی دو ده گذشته‬
‫سود بسیار زیادی با درآمد سرانه تقریبا ‪ 8‬برابر‬
‫ایران را برای این کشور به ارمغان آورده است‪ .‬در‬
‫حالی که ایران با ‪ 34‬درصد گاز بیشتر از قطر هنوز یک‬
‫وارد کننده سوخت است‪.‬‬
‫برای مقابله با این پدیده توسعه زیرساخت های تولید‬
‫گاز مایع طبیعی‪ ،‬تغییر در الگوهای تولید محصوالت‪،‬‬
‫متنوع سازی سبد تولید و صادرات پتروشیمی ایران و‬
‫بهبود الگوی مصرف انرژی میتواند راه حل های مناسبی‬
‫باشد‪ .‬همچنین در این زمینه حذف تحریمها باعث تبادل‬
‫اطالعات تکنولوژی و تسریع در انتقال پول گشته و باعث‬
‫راه اندازی طرحهای متوقف شده پتروشیمی خواهد شد‪.‬‬
‫د ‪ -‬اهمیت و ضرورت انجام تحقیق (شامل اختالف نظرها و خالءهاي‬
‫تحقیقاتي موجود‪ ،‬میزان نیاز به موضوع‪ ،‬فواید احتمالي نظري و‬
‫عملي آن و همچنین مواد‪ ،‬روش و یا فرآیند تحقیقي احتماالً‬
‫جدیدي كه در این تحقیق مورد استفاده قرار ميگیرد‪:‬‬
‫از آنجا که افزایش تولید گاز شیل در ایاالت متحده و برخی از‬
‫کشورها‪ ،‬باعث کاهش شدید قیمت گاز در کشورهای تولید کننده و‬
‫در نهایت منجر رکود شدید اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی این‬
‫کشورها خواهد شد‪ ،‬میبایست با ارایه راهکارهای حقوقی مناسب و‬
‫ارایه شواهد و مدارک محکم مبتنی بر آالیندگی و اثر مخرب ناشی‬
‫از تولید و اکتشاف گاز شیل‪ ،‬و تبین عدم اطمینان نقش گاز شیل‬
‫در بلند مدت با توجه به لزوم امنیت در بازار انرژی و ودر‬
‫نهایت اینکه بهرهبرداري از منابع غیر متعارف انرژي (شیل) تا‬
‫چه میزان در تحقق خودكفایي انرژي آمریكا مؤثر بوده است‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫ه‪ -‬مرور ادبیات و سوابق مربوطه (بیان مختصر پیشینه تحقیقات‬
‫انجام شده در داخل و خارج کشور پیرامون موضوع تحقیق و نتایج‬
‫آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظري تحقیق)‪:‬‬
‫تاکنون از دیدگاه حقوقی به موضوع نگریسته نشده است‪ ،‬ولیکن‬
‫پیشینه بررسی م‪.‬ضوع گاز شیل از حهات دیگر به شرح زیر‬
‫میباشد‪:‬‬
‫‪Overview of Shale Gas Production Activities and their Impact on Regional Energy‬‬
‫‪Security, WEO 2011. Special Report‬‬
‫‪Impact of Shale Gas Production on the Market Fundamentals and Energy, Ekaterina‬‬
‫‪Zelenovskaya, ICCG‬‬
‫‪The US Shale Gas Revolution and Its Externality on Crude Oil Prices: A‬‬
‫‪Counterfactual Analysis‬‬
‫‪Lee Lai To (2003), China, The USA and South China Sea Conflicts, Security‬‬
‫‪Dialogue, Vol. 34, No.1.‬‬
‫‪Schweller, Randall L. (2003), The Progressiveness of Neoclassical Realism, in:‬‬
‫‪Progress in International Relations Theory: Appraising the Field, Edited‬‬
‫‪By: Colin Elman and Miriam Fendius Elman, MIT Press. Smith, G. (2013),‬‬
‫‪U.S. to be top Oil Producer by 2015 On shale, IEA Says. Bloomberg‬‬
‫تبیین اثرات منابع انرژی خلیج فارس در اقتصاد منطقهای دکتر‬
‫محمود الری‪ ،1‬محمدصادق ادیبیان‪ ،2‬محمدحسین ذوالفقارآرانی‬
‫نفتهای غیرمتعارف بر بازار نفت و اقتصاد‬
‫تأثیرات توسعه‬
‫داخلی وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوریمرکز پژوهشی آرا‬
‫منابع غیرمتعارف انرژي و جایگاه خلیج فارس در سیاست امنیت‬
‫انرژي ایاالت متحده‪ ،‬صادقزیبا کالم و جواد عرب‬
‫و – جنبه جدید بودن و نوآوري در تحقیق‪:‬‬
‫گاز و نفت شیل از منظر پژوهشگران داخلی و خارجی سایر رشته‬
‫ها‪ ،‬مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است‪ ،‬لیکن از منظر حقوقی‬
‫تا کنون به آن پرداخته نشده است‪.‬‬
‫چرا علی رغم توان دولت ایاالت متحده در پایین اوردن قیمت گاز‪ ،‬همچنان در سالهای اخیر قیمتها رشد صعودی داشته اند؟‬
‫‪18‬‬
‫ز‪ -‬اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرماني‪ ،‬کلی‪ ،‬اهداف ویژه و‬
‫كاربردي)‪:‬‬
‫رسیدن به راهکارهای حقوقی مناسب در خصوص اخذ تدابیر مناسب‬
‫برای چاش ناشی از تولید گاز شیل‬
‫ح – در صورت داشتن هدف كاربردي‪ ،‬نام بهرهوران (سازمانها‪،‬‬
‫صنایع و یا گروه ذینفعان) ذكر شود (به عبارت دیگر محل اجرای‬
‫مطالعه موردی)‪:‬‬
‫ط‪-‬‬
‫سؤاالت تحقیق‪:‬‬
‫‪-1‬آیا تولید گاز شیل بر امنیت بازار گاز در خاورمیانه تاثیر‬
‫داشته و باعث شروع دوران طالیی برای کشورهای تولید کننده آن‬
‫خواهد شد؟‬
‫‪-2‬‬
‫آیا‬
‫کشورهای‬
‫تولید‬
‫کننده‬
‫گاز‬
‫شیل‬
‫با‬
‫بزرگنمایی‬
‫این‬
‫پدیده‪ ،‬میخواهند به امنیت انرزی در کشورهای تولید کننده‬
‫گازهای متعارف ضربه بزنند؟‬
‫ی‪ -‬فرضیههاي تحقیق‪:‬‬
‫ادامه تولید گاز شیل باعث رکود شدید بازار گاز در تمام دنیا‬
‫شده‪ ،‬و کشورهایی که درآمدشان متکی بر فروش گاز و نفت‬
‫میباشد‪ ،‬بشدت دچار رکود اقتضادی و کاهش ارزش پول ملی خواهد‬
‫شد‪.‬‬
‫ک‪ -‬تعریف واژهها و اصطالحات فني و تخصصی (به صورت مفهومی و‬
‫عملیاتی)‪:‬‬
‫به گاز طبیعی گفته میشود که در تشکیالت‬
‫گاز شیل ‪:‬‬
‫زمینشناسی شیل به دام افتاده است‪ .‬شیلها‪ ،‬سنگ ها و‬
‫صخره های رسوبی ریزدانه هستند که از بهم فشردگی گل‬
‫و الی و ذرات معدنی تشکیل شدهاند و میتوانند منبع‬
‫غنی از نفت و گاز طبیعی باشند‪ .‬در دهه گذشته ترکیب‬
‫دو تکنولوژی حفاری افقی و شکاف هیدرولیکی دسترسی به‬
‫حجم وسیعی از گاز طبیعی را که قبالً تولید آن غیر‬
‫اقتصادی بوده‪ ،‬هموار نموده است‪ .‬تکنولوژی استخراج‬
‫گاز شیل بدین صورت است که ابتدا یک چاه عمودی جهت‬
‫رسیدن به تشکیالت شیل مورد هدف ایجاد میشود‪ .‬عمق‬
‫رسیدن به این تشکیالت از سطح زمین در حدود ‪ ۶۰۰۰‬تا‬
‫‪ ۱۴۰۰۰‬فوت است‪ .‬در عمق مطلوب سر مته جهت سوراخ کردن‬
‫مخزن در امتداد افقی می چرخد و در ادامه از‬
‫‪19‬‬
‫تکنولوژی حفاری افقی استفاده میشود‪ .‬طول حفاری افقی‬
‫در حدود ‪ ۵۰۰۰‬فوت و یا بیشتر است‪ .‬بر روی چاه افقی‬
‫سوراخ هایی با فواصل معین تعبیه شده است و در نهایت‬
‫با استفاده از تکنولوژی شکاف هیدرولیکیمرحله نهایی‬
‫فرآیند استخراج گاز شیل تکمیل میشود‪ .‬در این تکنیک‬
‫مخلوطی از آب (‪ ،)۹۴.۵%‬شن (‪ )۵%‬و مواد شیمیایی‬
‫مختلف (کمتر از ‪ )۰.۵%‬با فشار بسیار باال به درون‬
‫چاه پمپ میشود تا با ایجاد شکاف در تشکیالت شیل‪،‬‬
‫هیدروکربن ها در آن آزاد گشته و گاز طبیعی بتواند‬
‫از شیل بدرون چاه و به طرف سطح زمین و تاسیسات جمع‬
‫آوری گاز جریان یابد‪ .‬بخشی از آب مورد استفاده مورد‬
‫ً استفاده میشود‪.‬‬
‫تصفیه قرار گرفته و مجددا‬
‫امنیت انرژی‪ :‬بر اساس تعریف ارائه شده توسط آژانس‬
‫بین المللی انرژی‪ ، (IEA‬در دسترس بودن‪ ،‬استمرار‬
‫وبدون قطعی و وقفه‪ ،‬ارزان بودن و در نهایت دوستی با‬
‫محیط زیست از جمله ویژگیهای بارز بزای امنیت انزژی‬
‫میباشد‪.‬‬
‫ایاالت متحده‬
‫خاورمیانه‬
‫‪-5‬روش شناسی تحقیق‪:‬‬
‫الف‪ -‬شرح كامل روش تحقیق بر حسب هدف‪ ،‬نوع داده ها و نحوه‬
‫اجراء (شامل مواد‪ ،‬تجهیزات و استانداردهاي مورد استفاده در‬
‫قالب مراحل اجرایي تحقیق به تفكیك)‪:‬‬
‫تذكر‪ :‬درخصوص تفكیك مراحل اجرایي تحقیق و توضیح آن‪ ،‬از به‬
‫كار بردن عناوین كلي نظیر‪« ،‬گردآوري اطالعات اولیه»‪« ،‬تهیه‬
‫نمونههاي آزمون»‪« ،‬انجام آزمایشها» و غیره خودداري شده و‬
‫الزم است در هر مورد توضیحات كامل در رابطه با منابع و مراكز‬
‫تهیه‬
‫دادهها‬
‫و‬
‫ملزومات‪،‬‬
‫نوع‬
‫فعالیت‪،‬‬
‫مواد‪،‬‬
‫روشها‪،‬‬
‫استانداردها‪ ،‬تجهیزات و مشخصات هر یك ارائه گردد‪.‬‬
‫ب‪ -‬متغیرهاي مورد بررسي در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی‬
‫بررسی و اندازه گیری متغیرها( در صورت وجود وامکان )‪:‬‬
‫ج – شرح کامل روش (میداني‪ ،‬كتابخانهاي) و ابزار (مشاهده و‬
‫فیشبرداري و غیره) گردآوري‬
‫مصاحبه‪،‬‬
‫آزمون‪ ،‬پرسشنامه‪،‬‬
‫دادهها ‪:‬‬
‫روش جمع آوری دادهها عموما كتابخانه اي و فیشبرداري میباشد‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫د – جامعه آماري‪ ،‬روش نمونهگیري و حجم نمونه (در صورت وجود‬
‫و امکان)‪:‬‬
‫عموما منطقه خاورمیانه و خاصتا خلیج فارس‬
‫روش انجام کار عمدتا کتابخانه ای‪ ،‬بدیست در این راستا از‬
‫کتب‪ ،‬پایان نامه ها و مقالت استفاده خواهد شد‪.‬‬
‫هـ ‪ -‬روشها و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها‪:‬‬
‫‪ -6‬زمان بندي انجام تحقیق‪:‬‬
‫الف‪ -‬تاریخ شروع‪ .................................:‬ب‪ -‬مدت‬
‫تاریخ‬
‫تحقیق‪..........................:‬ج‪-‬‬
‫انجام‬
‫زمان‬
‫اتمام‪.......................:‬‬
‫تذكر‪ :‬الزم است كلیه فعالیتها و مراحل اجرایي تحقیق (شامل زمان‬
‫ارائه گزارشات دورهاي) و مدت زمان مورد نیاز براي هر یك‪ ،‬به‬
‫تفكیك پیشبیني و در جدول مربوطه درج گردیده و در هنگام انجام‬
‫عملي تحقیق‪ ،‬حتياالمكان رعایت گردد‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫ردیف‬
‫لللل‬
‫‪1‬‬
‫پیشبیني زمانبندي فعالیتها و مراحل اجرایي تحقیق و ارائه گزارش پیشرفت كار‬
‫زمان اجرا به ماه‬
‫زمان‬
‫شرح فعالیت‬
‫كل‬
‫‪24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 9 10‬‬
‫‪8 7 6 5 4 3 2 1‬‬
‫(ماه)‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫ه‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫توجه‪ -1 :‬زمان و نوع فعالیتهاي اجرایي پایاننامه‪ ،‬حتياالمكان باید با مندرجات جدول منطبق باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬حداقل زمان قابل قبول براي پیشبیني مراحل مطالعاتي و اجرایي پایاننامه كارشناسي ارشد ‪6‬‬
‫ماه و حداكثر ‪ 12‬ماه ميباشد‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫‪ –7‬منابع تأمین بودجه‪ ،‬مواد اولیه و تجهیزات (غیر از واحد‬
‫تهران شمال) و میزان هر یك‪:‬‬
‫ردیف‬
‫نام مؤسسه‪ ،‬شركت‪ ،‬مركز‬
‫دانشگاهي یا تحقیقاتي‬
‫جمع‬
‫ــــــــــــــــــــــ‬
‫بودجه‬
‫ریالي‬
‫(لاير)‬
‫بودجه‬
‫ارزي‬
‫مواد اولیه‬
‫نوع‬
‫ارز معادل‬
‫ریالي‬
‫تجهیزا‬
‫تعداد‬
‫یا‬
‫مقدار‬
‫ــــــ‬
‫نوع‬
‫ــــــــ‬
‫تذكر‪ :‬پرداخت كمكهزینههاي تحقیقاتي به پایاننامههاي‬
‫كارشناسي ارشد توسط واحد تهران شمال به اقالم مشخص و تا‬
‫سقف مجاز مصوب تعلق گرفته و تصویب پروپوزال در حوزه‬
‫ً به معناي تقبل پرداخت كلیه‬
‫معاونت پژوهشي دانشگاه لزوما‬
‫هزینهها نميباشد‪.‬‬
‫توضیحات تكمیلي (در صورت نیاز)‪:‬‬
‫‪ –8‬هزینههاي تحقیق( صورتی که دانشجویان از امکانات خارج از‬
‫واحد استفاده می نمایند )‪:‬‬
‫هزینههاي پرسنلي (براي مواردي كه در حوزه تخصص و‬
‫‪-1-8‬‬
‫مهارت و رشته دانشجو قرار ندارد)‪:‬‬
‫نوع فعالیت‬
‫تعداد‬
‫افراد‬
‫كل ساعات كار‬
‫براي تحقیق‬
‫جمع كل‬
‫‪24‬‬
‫حقالزحمه‬
‫در ساعت‬
‫کل هزینه‬
‫‪ -2-8‬هزینه و نوع‬
‫مقدار‬
‫یا‬
‫شركت‬
‫غیر‬
‫نام ماده‬
‫تعداد مصرفي‬
‫مصرفي سازنده‬
‫یا وسیله‬
‫مورد‬
‫نیاز‬
‫مواد‪ ،‬تجهزات و ادوات‬
‫مورد نیاز در تحقیق‬
‫قیمت واحد‬
‫كشور‬
‫سازنده‬
‫قیمت كل‬
‫ارزي‬
‫ارزي‬
‫ریالي‬
‫ارز‬
‫معادل‬
‫ریالي‬
‫ریالي‬
‫جمع‬
‫جمع كل‬
‫‪25‬‬
‫ارز‬
‫معادل‬
‫ریالي‬
‫‪ -3-8‬هزینههاي متفرقه‪:‬‬
‫هزینه واحد‬
‫شرح هزینه‬
‫تعداد‬
‫الف‪ -‬هزینه‬
‫تایپ‬
‫ب‪ -‬هزینه‬
‫تكثیر‬
‫ج‪ -‬هزینه‬
‫صحافي‬
‫د‪ -‬هزینه‬
‫عكس و‬
‫اسالید‪،‬‬
‫كارتوگرافي‬
‫و غیره‬
‫هـ‪ -‬هزینه‬
‫خرید خدمات‬
‫تخصصي و‬
‫مشاورهاي‬
‫(استفاده از‬
‫آزمایشگاهها‬
‫و غیره)‬
‫و‪ -‬هزینههاي‬
‫دیگر‬
‫ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــ‬
‫جمع‬
‫‪-4-8‬‬
‫ردیف‬
‫جمع كل هزینهها‪:‬‬
‫نوع هزینه‬
‫ریالي‬
‫ارزي‬
‫معادل‬
‫ارز‬
‫ریالي‬
‫پرسنلي‬
‫مواد اولیه‬
‫(مصرفي)‬
‫تجهیزات‬
‫(غیرمصرفي)‬
‫مسافرت‬
‫متفرقه‬
‫جمع كل‬
‫‪26‬‬
‫هزینه كل به لاير‬
‫هزینه‬
‫كل‬
‫‪ -9‬صورتجلسه گروه تخصصی‬
‫نام و نامخانوادگي دانشجو‪:‬‬
‫تاریخ‬
‫امضاء‬
‫نام و نامخانوادگي استاد راهنما‬
‫تاریخ‬
‫امضاء‬
‫‪-1‬‬
‫‪-2‬‬
‫نام و نامخانوادگي استاد یا استادان مشاور‬
‫تاریخ‬
‫امضاء‬
‫‪-1‬‬
‫‪-2‬‬
‫تخصصي‬
‫گروه‬
‫شوراي‬
‫تاریخ‬
‫‪.........................................‬در‬
‫محل‬
‫در‬
‫‪............................‬‬
‫‪ ............................‬با حضور اعضای مربوطه‬
‫خانم‬
‫پایاننامه‬
‫موضوع‬
‫و‬
‫تشكیل‬
‫با‬
‫ـــــــــــــــ‪................................‬‬
‫عنوان‪....................................................‬‬
‫‪........................................‬‬
‫آقای‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪..............................................‬بررسي و به‬
‫تصویب رسید‪.‬‬
‫نام و نامخانوادگي اعضای شورا‬
‫تاریخ‬
‫امضاء‬
‫‪-1‬‬
‫‪-2‬‬
‫‪-3‬‬
‫‪-4‬‬
‫‪-5‬‬
‫‪27‬‬
‫‪-6‬‬
‫نام‬
‫نامخانوادگي‬
‫امضاء‬
‫و‬
‫مدیرگروه‪:‬‬
‫تاریخ‬
‫نام و نام خانوادگي مسئول‪/‬رئیس اداره پژوهش دانشكده‪:‬‬
‫تاریخ‬
‫امضاء‬
‫نام و نامخانوادگي ریاست دانشكده ‪:‬‬
‫تاریخ‬
‫امضاء‬
‫نام ونام خانوادگی معاون پژوهشي‬
‫تاریخ‬
‫واحد‪:‬‬
‫امضاء‬
‫دانشگاه آزاد اسالمی‬
‫واحد تهران شمال‬
‫بنام خدا‬
‫(فرم اساتید مدعو)‬
‫استاد گرامی‬
‫باتشکر از همکاری علمـی پژوهشـی جنـاب عـالی بـا ایـن واحـد‬
‫ًنحوه همکاری و نوع امکاناتی را که جهت انجام‬
‫دانشگاهی ‪ ،‬لطفا‬
‫‪ /‬رساله دکتری‬
‫پژوهش در پایان نامه کارشناسی ارشد‬
‫تحت عنوان‪........‬‬
‫در اختیار دانشجو قرار خواهید داد مشخص فرمایید ‪.‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪...........................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.............................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪...........................‬‬
‫‪28‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪............................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.............................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪...........................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪.........................................................‬‬
‫‪...............................‬‬
‫اینجانـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــب‬
‫‪ ..................................................‬بــــا‬
‫آگاهی از لزوم پذیرش یا چاپ مقالـه حاصـل از پایـان نامـه ‪/‬‬
‫رساله در مجالت علمی معتبر قبل از تکمیل فرم تعیـین داور (در‬
‫ــــه‬
‫ــــه دفاعیـ‬
‫ــــور در جلسـ‬
‫ــــایی ) و حضـ‬
‫ــــورت راهنمـ‬
‫صـ‬
‫خــــــــانم ‪/‬‬
‫‪ /‬مشــــــــاور‬
‫راهنمــــــــایی‬
‫را می پذیرم‬
‫آقای‪.....................................‬‬
‫‪.‬‬
‫تاریخ و امضاء‬
‫‪29‬‬
‫بسمه تعالي‬
‫دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد‬
‫اینجانب‬
‫ورودی‬
‫گرایش‬
‫رشته‬
‫‪ .........‬متعد می گردم که مقاله استخراج شده از‬
‫پایان نامه خود را که با راهنمایی اقای‬
‫‪ .............‬واستاد‬
‫مشاور‪....................‬تحت‬
‫عنوان"‪...........................................‬‬
‫‪.................................................‬‬
‫‪.................................................‬‬
‫‪" ....................................‬انتخاب‬
‫نموده ام را به نام دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران‬
‫شمال طبق بخشنامه شماره ‪ 55779‬مورخ ‪ 88/7/14‬به چاپ‬
‫خواهم رساند‬
‫نکته‪:‬پیوست کپی کارت دانشجویی(دو طرف) الزامی است‬
‫نام و نام خانوادگی‬
‫تاریخ و امضاء‬
‫‪30‬‬
‫دانشگاه آزاد اسالمي‬
‫واحد تهران شمال‬
‫فرم مربوط به اختصاص كد شناسایي پایان نامه‬
‫کارشناسی ارشد‬
‫ردی‬
‫ف‬
‫‪1‬‬
‫عنوان‬
‫شماره‬
‫دانشجویي ‪:‬‬
‫مشخصات‬
‫توضیحات‬
‫‪‬‬
‫براساس كارت‬
‫دانشجویي صادره از‬
‫مركز آزمون دانشگاه‬
‫آزاد اسالمي‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫نام ‪:‬‬
‫نام‬
‫‪‬‬
‫خانوادگي ‪:‬‬
‫نام ونام خانوادگي استاد‬
‫‪‬راهنما ‪:‬‬
‫‪5‬‬
‫نوع همكاري استاد راهنما با‬
‫‪‬واحد ‪:‬‬
‫‪6‬‬
‫نام ونام خانوادگي استاد‬
‫مشاور اول‪:‬‬
‫نوع همكاري استاد مشاوراول‬
‫‪‬با واحد ‪:‬‬
‫‪8‬‬
‫نام و نام خانوادگي استاد‬
‫مشاور دوم‪:‬‬
‫‪9‬‬
‫نوع همكاري استاد مشاور دوم‬
‫باواحد ‪:‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫عنوان پایان نامه ‪:‬‬
‫سال و نیمسال‬
‫تصویب پایان‬
‫نامه ‪:‬‬
‫تعداد واحد‬
‫پایان نامه ‪:‬‬
‫‪4‬‬
‫‪7‬‬
‫‪12‬‬
‫شماره شناسنامه استاد راهنما‬
‫‪:‬‬
‫سال تولد استاد راهنما ‪:‬‬
‫محل تولد استاد راهنما ‪:‬‬
‫شماره شناسنامه استاد‬
‫مشاوراول ‪:‬‬
‫سال تولد استاد مشاور اول‪:‬‬
‫محل تولد استاد مشاور اول ‪:‬‬
‫‪31‬‬
‫شماره شناسنامه استاد مشاور‬
‫دوم‪:‬‬
‫سال تولد استاد مشاور دوم ‪:‬‬
‫محل تولد استاد مشاور دوم ‪:‬‬
‫نوع همكاري‬
‫‪-1‬‬
‫‪-2‬‬
‫‪-3‬‬
‫‪-4‬‬
‫‪ -5‬تمام وقت – طرح‬
‫تمام وقت ‪ 44‬ساعت‬
‫مشمولین‬
‫تمام وقت ‪ 32‬ساعت‬
‫بورسیه‬
‫نیمه وقت‬
‫– قطع همكاري‬
‫حق التدریس‬
‫‪ -6‬تمام وقت ‪-‬‬
‫‪ -7‬عضو هیأت علمي‬
‫رئیس ‪ /‬سرپرست دانشكده ‪:‬‬
‫تاریخ و امضاء ‪:‬‬
‫رئیس اداره پژوهش دانشكده ‪:‬‬
‫تاریخ و امضاء‪:‬‬
‫‪32‬‬
‫مشخصات پایان نامه هاي واحدهاي دانشگاه آزاد اسالمي‬
‫دانشكده ‪ :‬علوم پایه‬
‫كد پایان نامه‬
‫تاریخ اخذكد ‪:‬‬
‫استاد‬
‫مقطع كارشناسي ارشد رشته تحصیلي ‪:‬‬
‫نام دانشجو‬
‫نوع همكاري‬
‫عنوان‬
‫مرتبه علمي‬
‫همكاري‬
‫راهنما‬
‫مشاور (‪)1‬‬
‫مشاور (‪)2‬‬
‫تعداد همكاري در پایان نامه‬
‫در واحد‬
‫راهنمایي‬
‫راهنمایي‬
‫راهنمایي‬
‫‪33‬‬
‫مشاوره‬
‫مشاوره‬
‫مشاوره‬