%BZMJHIU"WBJMBCJMJUZBOE.BOVBM-JHIUJOH$POUSPMJO 0GGJDF#VJMEJOHTp4JNVMBUJPO4UVEJFTBOE"OBMZTJTPG .FBTVSFNFOUT %JTTFSUBUJPOUPXBSETUIF"UUBJONFOUPG UIFBDBEFNJDEFHSFFPG %PDUPSPG&OHJOFFSJOH%S*OH GSPNUIF'BDVMUZPG"SDIJUFDUVSF BUUIF6OJWFSTJUZPG,BSMTSVIF(FSNBOZ CZ $ISJTUPQI'3FJOIBSU%JQM1IZT.4D GSPN%ÓTTFMEPSG(FSNBOZ %BUFPGPSBMFYBN $PNNJUUFF$IBJS 4FOJPS4VQFSWJTPS &YUFSOBM&YBNJOFS 'VSUIFSDPNNJUUFFNFNCFS 0DUPCFSUI 1SPGFTTPS%STDUFDIO/JLMBVT,PIMFS 1SPGFTTPS"OESFBT8BHOFS 1SPGFTTPS%S+FBO-PVJT4DBSUF[[JOJ-BVTBOOF 1SPGFTTPS3ÓEJHFS,SBNN J 5IFTUPOFBHFEJEOPUFOECFDBVTFPGBMBDLPGTUPOFTBNFBTUIFPJMBHFXJMMOPUFOECFDBVTF XFXJMMSVOPVUPGPJM 1 4IFJL"INFE/BLJ:BNBOJ 1 01&$DPOTVMUBOUBOE4BVEJ"SBCJBTPJMNJOJTUFSGSPNUP JJ "CTUSBDU 5IJTUIFTJTBJNTUPFODPVSBHFBXJEFSVTBHFPG EBZMJHIUJOH EFTJHOGFBUVSFT JO PGGJDF CVJMEJOHT 5IFUXPNBKPSPVUQVUTBSFBEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPEBOEBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPM NPEFM8IJMFUIFGPSNFSNFUIPEQSFEJDUTUIFBOOVBMEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZJOCVJMEJOHTUIFMBUUFS NPEFM BMTP DPOTJEFST PDDVQBOU CFIBWJPSBM QBUUFSOT UP QSFEJDU UIF UFNQPSBSZ TUBUVT PG UIF BSUJGJDJBMMJHIUJOHBOECMJOETZTUFN 5IFGJSTUQBSUPGUIJTUIFTJTDPODFOUSBUFTPOUIFEFWFMPQNFOUBOEWBMJEBUJPOPGBSFMJBCMF CVUFBTZUPVTFEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPEXIJDIJTCBTFEPOUIFCBDLXBSESBZUSBDFS 3"%*"/$& BOE UIF DPODFQU PG EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT 5IF QFSGPSNBODF PG UIF NFUIPE JT DPNQBSFE UP DPOWFOUJPOBM EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPET BOE TJNVMBUJPO SFTVMUT BSF DPNQBSFE UP JMMVNJOBODF NFBTVSFNFOUT JO B GVMM TDBMF UFTUCFE VOEFS NPSF UIBO TLZ DPOEJUJPOT 5IF NFUIPE BMTP GFBUVSFT B TUPDIBTUJD NPEFM XIJDI HFOFSBUFT UIF TIPSUUJNFTUFQ EZOBNJDTPGOBUVSBMEBZMJHIUCBTFEPOIPVSMZNFBOEJSFDUBOEEJGGVTFJSSBEJBODFT5IFNFUIPEJT BCMF UP QSFEJDU UIF BOOVBM EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ JO BSCJUSBSZ CVJMEJOHT XJUI DPNQMJDBUFE GBDBEF HFPNFUSJFTBOEBEWBODFETIBEJOHEFWJDFTTVDIBTFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOET 8IJMF EBZMJHIU TJNVMBUJPOT QSFEJDU UIF QIZTJDBMMZ BWBJMBCMF BNPVOU PG EBZMJHIU JO B CVJMEJOH GJFME TUVEJFT BSF OFDFTTBSZ UP VOEFSTUBOE IPX QFPQMF UFOE UP SFTQPOE UP DIBOHJOH JOEPPSJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOTJFIPXBOEXIFOUIFZPQFSBUFUIFJSBSUJGJDJBMMJHIUJOHBOECMJOE TZTUFNT 5IFSFGPSF B MJUFSBUVSF SFWJFX PG QBTU TUVEJFT IBT CFFO DBSSJFE PVU BOE B OFX NPOJUPSJOH QSPDFEVSF IBT CFFO EFTJHOFE BOE JOTUBMMFE JO BO PGGJDF CVJMEJOH JO 4PVUIFSO (FSNBOZ 5IF DPMMFDUFE EBUB BSF VTFE UP WBMJEBUF BOE SFGJOF CFIBWJPSBM TXJUDIJOH QBUUFSOT XIJDIJOUVSOGPSNUIFCBTJTPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM5IFNPEFMDPNCJOFTTJNVMBUFE JOEPPS JMMVNJOBODF BOE PDDVQBODZ QSPGJMFT XJUI QSPCBCJMJTUJD TXJUDIJOH QBUUFSOT UP QSFEJDU UIF FMFDUSJDFOFSHZEFNBOEGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHJOBXPSLQMBDF #PUINFUIPETIBWFCFFOJNQMFNFOUFEJOUPB$QSPHSBNXIJDIDBOCFSFBEJMZJOUFHSBUFE JOUPFYJTUJOHCVJMEJOHTJNVMBUJPOQSPHSBNTBOEJTBWBJMBCMFVQPOSFRVFTUGSPNUIFBVUIPS LFZXPSETEBZMJHIUTJNVMBUJPOTEBZMJHIUDPFGGJDJFOUT3"%*"/$&PDDVQBOUCFIBWJPSNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMCMJOE DPOUSPM DISJTUPQISFJOIBSU!OSDDB JJJ %FEJDBUJPO 5P%JBOBNZPOFBOEPOMZ JW "DLOPXMFEHFNFOU 5IJT UIFTJT QSFTFOUT SFTFBSDISFTVMUTGSPNNZXPSL BT B KVOJPS SFTFBSDIFS BU UIF 4PMBS #VJMEJOH %FTJHO (SPVQPGUIF 'SBVOIPGFS *OTUJUVUF GPS 4PMBS &OFSHZ 4ZTUFNT *4& JO 'SFJCVSH (FSNBOZ XIJDI MBTUFE GSPN "VHVTU UP +BOVBSZ 5IF EBUB BOBMZTJT BOE EFWFMPQNFOU PG UIF NBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFMDIBQUFSBOE XBTDBSSJFEPVUJOTQSJOHBUUIF*OTUJUVUF GPS3FTFBSDIJO$POTUSVDUJPOPGUIF/BUJPOBM3FTFBSDI$PVODJM$BOBEBJO0UUBXB$BOBEB*BN JOEFCUFE UP CPUI *OTUJUVUFT GPS QSPWJEJOH NF XJUI FYDFMMFOU SFTFBSDI GBDJMJUJFT BOE BO JOTQJSJOH BOEGSJFOEMZXPSLJOHFOWJSPONFOU .Z XPSL BU UIF 'SBVOIPGFS *4& IBT CFFO GVOEFE UISPVHI UIF (FSNBO 3FTFBSDI 'PVOEBUJPO VOEFS UIF DPOUSBDU OVNCFS-6 BOE * BN HSBUFGVM UP +PBDIJN -VUIFS BOE 7PMLFS8JUUXFSGPSFOBCMJOHNFUPDBSSZPVUTVDIBMPOHUFSNSFTFBSDIQSPKFDUXJUIPVUUIFOFFE UPBDRVJSFTIPSUUFSNSFWFOVFT5IFNPOJUPSJOHFRVJQNFOUGPSUIFQJMPUTUVEZXIJDIJTEFTDSJCFE JO QBSU # PG UIJT XPSL IBT CFFO GVOEFE CZ UIF 'FEFSBM (FSNBO .JOJTUSZ PG &DPOPNJDT BOE 5FDIOPMPHZVOEFSUIFDPOUSBDUOVNCFS6 'JSTUPGBMM*XBOUUPUIBOL"OESFBT8BHOFSGPSBDDFQUJOHNFBTB1I%TUVEFOUBUUIF %FQBSUNFOUPG"SDIJUFDUVSFPGUIF5FDIOJDBM6OJWFSTJUZPG,BSMTSVIF(FSNBOZBTXFMMBT+FBO -PVJT4DBSUF[[JOJGPSBDUJOHBTUIFFYUFSOBMFYBNJOFSBOE/JLMBVT,PIMFSGPSDIBJSJOHNZEFGFOTF DPNNJUUFF $PODFSOJOHUIFSFTFBSDIJUTFMG*XBOUUPFYQSFTTNZWFSZTQFDJBMUIBOLTUPNZTVQFSWJTPS BUUIF'SBVOIPGFS*4&,BSTUFO7PTTGPSHVJEJOHNFUPXBSETUIFGPSNVMBUJPOBOESFBMJ[BUJPOPG BO JOEFQUI SFTFBSDI QSPKFDU ,BSTUFO XBT B DPOTUBOU TPVSDF PG JOTQJSBUJPO BOE NPUJWBUJPO p BMXBZTXJMMJOHUPDSJUJDBMMZSFWJFXNZSFTVMUTBOEQMBZ7PMMFZCBMM 5IF DPNQBSJTPO PG EJGGFSFOU EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPET DIBQUFS JT UIF SFTVMU PG NBOZGSVJUGVM EJTDVTTJPOT XJUI 4FCBTUJBO )FSLFM XIP XBT B DPNQFUFOU DPMMFBHVF BOE GSJFOE 5IFXPSLGPSDIBQUFSBOEXBTBDDPNQMJTIFEJODPMMBCPSBUJPOXJUI0MJWFS8BMLFOIPSTU XIPN * IBE UIF QMFBTVSF UP BDDPNQBOZ UISPVHI IJT GJSTU SFTFBSDI QSPKFDU XIJDI MFBE UP UIF TVDDFTTGVMDPNQMFUJPOPGUIJT.BTUFS5IFTJTJO1IZTJDTBUUIF"MCFSU-VEXJHT6OJWFSTJU»U'SFJCVSH (FSNBOZ0MJWFSXPSLJOHXJUIZPVIBTBMXBZTCFFOSFXBSEJOHBOEBMPUPGGVO 4QFDJBM UIBOLT UP $ISJTUJBO 3FJTF GPS QSPWJEJOH UIF FYUFSOBM JSSBEJBODF BOE JMMVNJOBODF EBUB GPS 'SFJCVSH BOE UP +BO 8JFOPME GPS MFUUJOH NF VTF UIF EBZMJHIUJOH UFTU GBDJMJUJFT BU UIF 'SBVOIPGFS*4& $MJOU +PIOTPO BTTJTUFE NF EVSJOH UIF EFWFMPQNFOU PG UIF FYQFSJNFOUBM TFUVQ GPS UIF QJMPUTUVEZEFTDSJCFEJODIBQUFSBTBQBSUPGIJTGJWFNPOUIJOUFSOTIJQXJUIUIF'SBVOIPGFS*4& )F DBSFGVMMZ BTTFNCMFE BOE UFTUFE UIF NPOJUPSJOH EFWJDFT XIJDI IBWF CFFO SFMJBCMF XPSLJOH UISPVHIPVUUIFXIPMFNPOJUPSJOHQFSJPE .BOZ UIBOLT UP 1FUFS 4DIPTTJH 1FUFS +»DLMF BOE 1FUFS "QJBO#FOOFXJU[ GPS QSPWJEJOH BNB[JOHDPNQVUFSTVQQPSUGPSUIFSFNPUFNPOJUPSJOHBOEEBUBBDRVJTJUJPOTFUVQJO8FJMIFJN 5IFTZTUFNEJEOPUGBJMPODFEVSJOHNFBTVSFNFOUQFSJPEFYDFQUXIFOUIFNPOJUPSJOH1$XBT BDDJEFOUBMMZTXJUDIFEPGG 5IFDPPQFSBUJPOXJUI1FUFS4FFCFSHFSBOE6XF#BVFSGSPNUIF'BDIIPDITDIVMF4UVUUHBSU XBTBMTPBUIPSPVHIMZQMFBTBOUFYQFSJFODF5IBOLTBMPU1FUFSGPSTBWJOHNFTFWFSBMNBJOUFOBODF USJQTUP8FJMIFJN 'JOBMMZ*GFFMQSJWJMFHFEUPIBWFCFFOHJWFOUIFPQQPSUVOJUZUPCFBNFNCFSPGUIF4PMBS #VJMEJOH%FTJHO(SPVQBOEXPSLJOBQSPGFTTJPOBMUFBNJOXIJDIFWFSZCPEZXPSLTPOFYDJUJOH SFTFBSDIQSPKFDUT 5IBOLTUP,BSTUFO7PTT(VZ/FXTIBNBOENZXJGF%JBOBGPSQSPPGSFBEJOHUIJTUIFTJT BOEQSPWJEJOHWBMVBCMFDPNNFOUTXIJDIHSFBUMZFOIBODFEUIFRVBMJUZPGUIFXPSL W %J*WFSZNVDIBQQSFDJBUFEZPVSQBUJFODFXIFO*XBTPCTFTTFEXJUIUIFDPNQMFUJPOPG UIJTXPSLJOUIFNPOUITQSPDFFEJOHPVSNPWFUP$BOBEB5IFGVUVSFXJMMTFFBMPUNPSFXPSL GSFFXFFLFOET 5IBOLTUPFWFSZCPEZXIPUBLFTUIFUJNFUPSFBEUIJTUIFTJT*UXJMMCFNZHSFBUEFMJHIUUP EJTDVTTJUTDPOUFOUXJUIZPV 0UUBXB$BOBEB/PWFNCFS WJ 5BCMFPG$POUFOU $IBQUFS*OUSPEVDUJPO &OFSHZBOE#VJMEJOHT &OFSHZ6TFJO0GGJDF#VJMEJOHT *OUFHSBUFE%FTJHO 5IFTJT0VUMJOF )ZQPUIFTFT 1BSU"%ZOBNJD4JNVMBUJPOTPGUIF%BZMJHIU"WBJMBCJMJUZJO#VJMEJOHT $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET "TQFDUTPGUIF5IFPSZPG%BZMJHIUJOH %BZMJHIU4JNVMBUJPOT 4UBUJD%BZMJHIU4JNVMBUJPOT %ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPOT "3FWJFXPGEZOBNJD3"%*"/$&CBTFE%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET $PNQMFUF:FBS3VOT 5IF%BZMJHIU'BDUPS.FUIPE "%&-*/& $MBTTJGJFE8FBUIFS%BUB %BZMJHIU$PFGGJDJFOU.FUIPET 4VNNBSZ $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET .FUIPEPMPHZ *OWFTUJHBUFE(FPNFUSJFT 4JNVMBUJPO1BSBNFUFST 3FTVMUTBOE"OBMZTJT (FOFSBM'FBUVSFT 3FRVJSFE4JNVMBUJPO5JNFT $VNVMBUJWFBOOVBM*MMVNJOBODF%JTUSJCVUJPOT &413BOE%":4*.3FTVMUTGPSUIFBEWBODFE0GGJDF(FPNFUSZ %JTDVTTJPOBOE$PODMVTJPO 4VNNBSZ $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT .FUIPEPMPHZ &YQFSJNFOUBM4FUVQ 4JNVMBUJPO*OQVUT "TTJHONFOU.PEFTGPSUIF%JSFDU%BZMJHIU$PFGGJDJFOUTJO%":4*. 3FTVMUTBOE"OBMZTJT 0WFSDBTU4LZ$POEJUJPOT 4VOOZ4LZ$POEJUJPOT "SCJUSBSZ4LZ$POEJUJPOT )PXSFQSFTFOUBUJWFBSFUIFNFBTVSFE%BUB &SSPS"OBMZTJTGPSUIF%BZMJHIU"VUPOPNZ %JTDVTTJPOBOE$PODMVTJPO 4VNNBSZ WJJ $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPS*MMVNJOBODFT *OUSPEVDUJPO "NPEFMGPSTJNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQ*SSBEJBODFT *NQMFNFOUBUJPOJOUP%":4*. "QQMJDBUJPOPGUIF.PEFM .FUIPEPMPHZ 3FTVMUTBOE"OBMZTJT %JTDVTTJPOBOE$PODMVTJPO 4VNNBSZ 1BSU#.PEFMJOH.BOVBM-JHIUJOH$POUSPM $IBQUFS.POJUPSJOHPG6TFS#FIBWJPS *OUSPEVDUJPO 1SFWJPVT3FTFBSDI .BOVBM$POUSPMPG"SUJGJDJBM-JHIUJOH .BOVBM$POUSPMPG#MJOET 1SFTFOUBUJPOPGB1JMPU4UVEZ #VJMEJOH%FTDSJQUJPO &YQFSJNFOUBM4FUVQ %JTDVTTJPOPGUIF1SPDFEVSF 4VNNBSZ $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB %FTDSJQUJPOPG.POJUPSJOH%BUB .BOVBM$POUSPMPG"SUJGJDJBM-JHIUJOH 4XJUDIPOVQPO"SSJWBM mJOUFSNFEJBUFn4XJUDIPO 4XJUDIPGG .BOVBM$POUSPMPG#MJOET DPSSFDUFEVQ DPSSFDUFEEPXO JOEFQFOEFOUVQBOEEPXO NFBOCMJOEPDDMVTJPO JOEPPS5FNQFSBUVSF%JTUSJCVUJPOT *OUFSBDUJPO#MJOET"SUJGJDJBM-JHIUJOH %JTDVTTJPOBOE$PODMVTJPO 4VNNBSZ $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGB.BOVBM-JHIUJOH$POUSPM.PEFM .PEFMJOH6TFS0DDVQBODZ -*()548*5$) .PEFM.PEJGJDBUJPOT m-*()548*5$)npBQSFMJNJOBSZ.BOVBM-JHIUJOH$POUSPM.PEFM *ODPSQPSBUJOH#MJOE6TBHF &YBNQMF"QQMJDBUJPOPGUIF.PEFM %JTDVTTJPO 4VNNBSZ $IBQUFS$PODMVTJPO 'FBTJCJMJUZ +VTUJGJBCMF&GGPSU 3FMFWBODF 0VUMPPL WJJJ "QQFOEJY "QQFOEJY"%BZMJHIU4JNVMBUJPOTXJUI3"%*"/$& "QQFOEJY"$BMDVMBUJOH%BZMJHIU$PFGGJDJFOUTXJUIBOBEBQUFEnSUSBDFn7FSTJPO "QQFOEJY"$POWFOUJPOBMSUSBDFBOE%":4*.XFJHIJOHUIF#FOFGJUT "QQFOEJY"0WFSWJFXPGUIF%":4*.4VCQSPHSBNT "QQFOEJY"4JNVMBUJPO3FTVMUTGPSB$MPVEZBOEB$MFBS%BZ "QQFOEJY"3"%*"/$&QBSBNFUFSTGPSFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOET "QQFOEJY""OBMZTJTPG4JNVMBUJPO&SSPST "QQFOEJY"5FDIOJDBM%FUBJMTPGUIF&YQFSJNFOUBM4FUVQ "6TFSPDDVQBODZ8PSL1MBOF*MMVNJOBODFBOE*OEPPS5FNQFSBUVSFT "3FDPSEJOHPGBNCJFOUDMJNBUJD$POEJUJPOT "4UBUVTPGUIF"SUJGJDJBM-JHIUJOH4ZTUFN "4UBUVTPGUIF7FOFUJBO#MJOET "QQFOEJY"$POTJEFSFE#MJOE4FUUJOHT "QQFOEJY".FBTVSFEBOETJNVMBUFEPDDVQBODZ1SPGJMFTGPSUIFPGGJDFT (MPTTBSZ 3FGFSFODFT $IBQUFS*OUSPEVDUJPO $IBQUFS*OUSPEVDUJPO 5IFFOFSHZSFMBUFEDBSCPOFNJTTJPOTPGUIF&VSPQFBOCVJMEJOHTUPDLBSFTVCTUBOUJBM5PBEESFTT UIJTQSPCMFNBOJOUFHSBUFEEFTJHOBQQSPBDIBJNTUPSFEVDFUIFFOFSHZEFNBOEPGBCVJMEJOHWJB BQFSGPSNBODFBTTFTTNFOUPGWBSJPVTFOFSHZFGGJDJFODZNFBTVSFTEVSJOHUIFEFTJHOQIBTF4VDI BOBQQSPBDISFRVJSFTSFMJBCMFTJNVMBUJPONFUIPETUPFOBCMFBSDIJUFDUTBOECVJMEJOHFOHJOFFSTUP DPNQBSFEJGGFSFOUEFTJHOPQUJPOT "DDPSEJOHMZUIFGJSTUQBSUPGUIJTUIFTJTDPODFOUSBUFTPOUIFEFWFMPQNFOUPGBSFMJBCMF CVU FBTZUPVTF EZOBNJDBM 3"%*"/$&CBTFE EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPE UP NPEFM UIF BOOVBM EBZMJHIUBWBJMBCJMJUZJOBCVJMEJOH5IFTFDPOEQBSUQSFTFOUTBGJFMETUVEZPGBCVJMEJOHJO4PVUIFSO (FSNBOZ JO XIJDI UIF NBOVBM DPOUSPM PG UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH BOE CMJOE TZTUFN IBT CFFO NPOJUPSFEBOEBOBMZ[FE#BTFEPOUIFPCTFSWFEVTFSCFIBWJPSBOEQSFWJPVTGJOEJOHTBNBOVBM MJHIUJOHDPOUSPMNPEFMJT QSPQPTFE XIJDI QSFEJDUT UIF FOFSHZ EFNBOE PGBNBOVBMMZ PQFSBUFE MJHIUJOHTZTUFN $IBQUFS*OUSPEVDUJPO &OFSHZBOE#VJMEJOHT #VJMEJOHTGVMGJMMNVMUJQMFQSPQPTFT5IFZQSPWJEFTIFMUFSBOEBJNUPDSFBUFBEFRVBUFXPSLJOHBOE MJWJOHDPOEJUJPOTGPSUIFJSJOIBCJUBOUT"QBSUGSPNUIFTFGVODUJPOBMBTQFDUTCVJMEJOHTTFSWFBTB NFBOT PG DVMUVSBM JEFOUJGJDBUJPO BOE TPDJBM SFQSFTFOUBUJPO 5P TBUJTGZ BMM UIFTF EJWFSTF FYQFDUBUJPOTGJOBODJBMNBUFSJBMBOEFOFSHZSFTPVSDFTBSFSFRVJSFEUPDPOTUSVDUBOENBJOUBJOB CVJMEJOH%FTQJUFUIFEJWFSTJUZPGJOEJWJEVBMMJGFTUZMFTJOUIF&6NFNCFSTUBUFTBCPVUBUIJSEPG UIFUPUBMFOFSHZVTFJOUIFTFDPVOUSJFTJTVTFEUPIFBUDPPMWFOUJMBUFBOEMJHIUCVJMEJOHT'JH TIPXT UIF SFTVMUJOH JOEJWJEVBM FOFSHZ SFMBUFE BOOVBM DBSCPO FNJTTJPOT QFS DBQJUB GPS BMM &6 NFNCFS TUBUFT 5IF BDDPNQBOZJOH DPTUT JO UIF EPNFTUJD BOE UFSUJBSZ TFDUPS DPSSFTQPOE UP SPVHIMZPGUIFHSPTTEPNFTUJDQSPEVDUPGUIF&VSPQFBO6OJPO&6 5SBEJUJPOBMMZBDPVOUSZlTDPOTVNQUJPOGJHVSFTIBWFCFFOEFUFSNJOFECZMJWJOHTUBOEBSET FDPOPNJD HSPXUI SBUFT BOE FOFSHZ QSJDFT CVU UIF SFDFOU EFWFMPQNFOU JO TFWFSBM &6 NFNCFS TUBUFTTIPXTUIBUFNJTTJPOMFWFMTDBOCFEFDPVQMFEGSPNUIFFDPOPNJDPVUQVUBOEUPBDFSUBJO EFHSFF GSPN UIF DMJNBUJD CPVOEBSZ DPOEJUJPOT *G NPSF TVTUBJOBCMF CVJMEJOH QSBDUJDFT XFSF GPTUFSFEUIFGVUVSFDBSCPOFNJTTJPOTPGBMM&6DPVOUSJFTDPVMEGBMMXFMMCFMPXUIFMPXFTUMFWFMT GPVOEJO'JH 'JH &OFSHZ SFMBUFE DBSCPO FNJTTJPO JO UIF EPNFTUJD BOE UFSUJBSZ TFDUPS JO UIF &6 NFNCFS TUBUFT <&4"1> &OFSHZ6TFJO0GGJDF#VJMEJOHT /PXBEBZTNPSFUIBOPGUIFXPSLGPSDFJO8FTUFSOTPDJFUJFTXPSLTJOPGGJDFT<SFE>BOE BTBDPOTFRVFODFUIFUPUBMPGGJDFBSFBIBTSJTFOJOUIFQBTUEFDBEFT'JHTIPXTUIBUBUUIF TBNF UJNF UIF UPUBM QSJNBSZ FOFSHZ EFNBOE QFS OFU GMPPS BSFB JO PGGJDFT IBT BMTP SJTFO 5IF GJHVSFSFWFBMTUIBUUIFNFBOBOOVBMIFBUJOHEFNBOEJO4XJTTBOE4XFEJTIPGGJDFCVJMEJOHTIBT GBMMFOCZBGBDUPSPGUXPXIJMFUIFFMFDUSJDJUZEFNBOEEPVCMFE"TUIFQSJNBSZFOFSHZDPOUFOUPG FMFDUSJDBMFOFSHZJTSPVHIMZUJNFTIJHIFSUIBOUIBUPGUIFSNBMFOFSHZUIJTEFWFMPQNFOUIBT MFBE UP UIF TVSQSJTJOH GBDU UIBU UIF FOFSHZ DPOTVNQUJPO JO NBOZ DPNNFSDJBM CVJMEJOHT JT OPXBEBZT EPNJOBUFE CZ UIF FMFDUSJDJUZ EFNBOE GPS MJHIUJOH WFOUJMBUJPO DPPMJOH BOE PGGJDF TVQQMJBOUT p FWFO JO USBEJUJPOBMMZ IFBUJOH EPNJOBUFE DMJNBUFT 4FWFSBM DJSDVNTUBODFT IBWF DPOUSJCVUFEUPUIJTEFWFMPQNFOU 5IFOVNCFSIBTCFFOFTUJNBUFEGSPNUIFFOFSHZEFNBOEXFJHIUFEXJUIUIF&VSPQFBONFBODPTUTGPSPJMHBTDPBM BOEFMFDUSJDJUZJO<&4"1> OVNCFSWBMJEGPSUIF(FSNBOFOFSHZNJY<UFN> $IBQUFS*OUSPEVDUJPO 'JH %FWFMPQNFOU PG UIF FMFDUSJDJUZ VTF BOE EFNBOE GPS GPTTJM GVFM GPS TQBDF IFBUJOH BOE EPNFTUJDIPUXBUFSJO4XFEJTIBOE 4XJTTPGGJDFCVJMEJOHGSPNUP <OJMXFC> 150 4 X F E JT I Q SP KF D UT 4 X J T T C V J ME J O H T > B N I 8 L < F T V Z JU D J S U D MF F 1986 100 1997 1990 1981 50 1972 0 0 50 100 150 200 250 G P TT JMG V F MTG P S TQ B DF I F B U JO H B O E E P N F T U JD I P U X B U F S <L 8 I N B > TUSJDUFSCVJMEJOHDPEFT5IFSFEVDFEFOFSHZEFNBOEGPSTQBDFIFBUJOHIBTCFFONBJOMZJOJUJBUFE CZ TUSJDUFS CVJMEJOH DPEFT XIJDI QSPHSFTTJWFMZ SFGJOFE PWFS UIF ZFBST BOE IBWF MFBE UP BO FOIBODFEUIFSNBMRVBMJUZPGCVJMEJOHFOWFMPQFT DIBOHJOH PGGJDFFOWJSPONFOUT5IF TFWFOUJFT BOEFJHIUJFTIBWF TFFO B SJTJOH OVNCFST PG PQFO QMBO PGGJDF FOWJSPONFOUT JO TFWFSBM DFOUSBM &VSPQFBO DPVOUSJFT 5IFTF XPSL TQBDFT QSPWJEF DFOUSBMMZDPOUSPMMFEBSUJGJDJBMMJHIUJOHBOENFDIBOJDBMWFOUJMBUJPOXJUIWFSZMJNJUFEPSOPDPOUSPM GPS UIF JOEJWJEVBM 5IF SFTVMUJOH FOFSHZ JOUFOTJWF CVJMEJOH BVUPNBUJPO TZTUFN BJNT UP DSFBUF B UJNF BOE TJUFJOEFQFOEFOU JOEPPS DMJNBUF XIJDI BQQSPBDIFT B OBSSPX USBOTHMPCBM OPSN GPS XIBU BSF DPOTJEFSFE UP CF BEFRVBUF XPSLJOH DPOEJUJPOT <CBL> "T B DPMMFDUJWF TUBOEBSE SFEVDFTUIFUPMFSBODFSBOHFGPSJOEPPSDMJNBUJDDPOEJUJPOTUIFOFFEGPS)7"$FRVJQNFOUSJTFT UPHFUIFS XJUI UIF FOFSHZ EFNBOE 8IJMF PQFO QMBO PGGJDF FOWJSPONFOUT BSF OPXBEBZT TUJMM XJEFMZVTFEJO/PSUI"NFSJDB<OFX>UIFZTFFNUPIBWFCFDPNFMFTTQPQVMBSJO&VSPQFPWFS UIFQBTUEFDBEFT NPSF FMFDUSJDBM PGGJDF FRVJQNFOU .PEFSO PGGJDF CVJMEJOHT IBWF FYQFSJFODFE BO FYQMPTJWF JODSFBTFJOUIFVTFPGFMFDUSJDBMMZQPXFSFEPGGJDFFRVJQNFOUMJLF1$TQSJOUFSTBOEPUIFSUFDIOJDBM EFWJDFT5IJTMFBEUPSJTJOHJOUFSOBMMPBETBOEUIFOFDFTTJUZUPNFDIBOJDBMMZDPPMPGGJDFTFWFOJO NPEFSBUF DMJNBUFT /PXBEBZT NPSF FOFSHZ FGGJDJFOU BQQMJBODFT BSF GJOEJOH UIFJS XBZ JOUP PGGJDFT FH -$% DPNQVUFS EJTQMBZT BOE GMVPSFTDFOU MBNQT CVU UIF FOFSHZ CFOFGJU PG UIFTF EFWJDFTJTPGUFOPVUXFJHIFECZFYUFOEFETUBOECZQFSJPET EFTJHO BTQFDUT $PNNFSDJBM CVJMEJOHT DPNNVOJDBUF UIF DPSQPSBUF JEFOUJUZ PG UIF CVJMEJOH JOIBCJUBOUTUPUIFPVUTJEFBOEQMBDFBCVJMEJOHJODPOUFYUXJUIJUTOFJHICPSJOHTVSSPVOEJOHT5IJT JNQPSUBOUGVODUJPOPGCVJMEJOHTIBTMFBEUPCVJMEFYBNQMFTXIJDIJHOPSFUIFJSDMJNBUJDCPVOEBSZ DPOEJUJPOT GPS UIF TBLF PG B EFTJSFE WJTVBM JNQSFTTJPO 1BSUJDVMBSMZ UIF USFOE UPXBSET BO FYUFOEFEVTFPGHMB[JOHTPGUFODBVTFTVOXBOUFETPMBSHBJOTXIJDINBZESBTUJDBMMZJODSFBTFUIF DPPMJOHMPBEPGPGGJDFCVJMEJOHT 5IF EJWFSTJUZ PG UIFTF JTTVFT IJHIMJHIUT UIF DPNQMFYJUZ PG UIF QIFOPNFOB PG SJTJOH FMFDUSJDBM FOFSHZEFNBOETJOPGGJDFCVJMEJOHT5IFVTBHFPGFOFSHZFGGJDJFOUPGGJDFFRVJQNFOUBOECFUUFS TJ[FE )7"$ TZTUFNTTIPVME CFDPNF B IJHI QSJPSJUZ DPODFSO GPSCVJMEJOH PXOFST BOE DPVME CF QSPNPUFEFJUIFSWJBIJHIFSFOFSHZQSJDFTPSWJBFYUFOEFECVJMEJOHDPEFTXIJDIGFBUVSFFMFDUSJDBM BOEUIFSNBMFOFSHZCFODINBSLT5PQSPNPUFUIFVTFPGFOFSHZTBWJOHNFBTVSFTXIJDIJOWPMWF UIFPWFSBMMCVJMEJOHEFTJHOJUJTJNQPSUBOUUPUFBDIUIFOFDFTTBSZEFTJHOUFDIOJRVFTUPBSDIJUFDUT BOEUPJOUSPEVDFUIFNUPUIFDPODFQUPGJOUFHSBUFEEFTJHO<TDI> )7"$IFBUJOHWFOUJMBUJPOBJSDPOEJUJPOJOH $IBQUFS*OUSPEVDUJPO *OUFHSBUFE%FTJHO 5IF HPBM PG BO JOUFHSBUFE EFTJHO BQQSPBDI JT UP DPOTUSVDU B TPDBMMFE MFBO CVJMEJOH XIJDI IBSNPOJ[FT XJUI JUT HJWFO DMJNBUJD CPVOEBSZ DPOEJUJPOT BOE FYQMPJUT OBUVSBMMZ BWBJMBCMF FOFSHZ TJOLT BOE TPVSDFT JO PSEFS UP QSPWJEF JODSFBTFE WJTVBM BOE UIFSNBM DPNGPSU GPS JUT JOIBCJUBOUT XIJMF SFEVDJOH UIF FOFSHZ EFNBOE 5P SFBMJ[F UIF BNCJUJPVT HPBMT PG DPOTUSVDUJOH B MFBO CVJMEJOHBNPSFUIPSPVHIQMBOOJOHDPNQBSFEUPBDPOWFOUJPOBMCVJMEJOHJTSFRVJSFE*EFBMMZUIF CVJMEJOHPXOFSJOJUJBMMZGPSNVMBUFTBDBUBMPHVFPGSFRVJSFNFOUTGPSUIFGVUVSFCVJMEJOH$FSUBJO XFJHIUT TIPVME CF BTTJHOFE UP UIF EJGGFSFOU JUFNT JO UIF DBUBMPHVF XIJDI SFGMFDU QFSTPOBM QSFGFSFODFTUIFBWBJMBCMFFDPOPNJDBMSFTPVSDFTUIFBOUJDJQBUFEXPSLJOHDPOEJUJPOTGPSUIFVTFST BOE UIF TVTUBJOBCJMJUZ PG UIF SFTVMUJOH CVJMEJOH 5IF DPNQPTJUJPO PG UIF EFTJHO UFBN TIPVME SFGMFDU UIF FBSMJFS DIPTFO QSFGFSFODFT TP UIBU UIF JOUFSSFMBUJPOT CFUXFFO UIF CVJMEJOH BOE UIF )7"$TZTUFNEFTJHODBOCFBEESFTTFEBOEQPTTJCMZFYQMPJUFE*OUIFMBUUFSDBTFUIFFYUSBDPTUT DSFBUFEJOUIFQMBOOJOHQIBTFDBOCFDPVOUFSCBMBODFECZSFEVDFE JOJUJBM JOWFTUNFOUT PS MPXFS GVUVSF PQFSBUJPO DPTUT JF DPTUT BSF TIJGUFE GSPN UIF JOWFTUNFOU JOUP UIF QMBOOJOH QIBTF <WPT> *OOPWBUJWFCVJMEJOHEFTJHOTSFRVJSFBDBSFGVMBTTFTTNFOUPGUIF FOFSHZGMPXT BTXFMM BT UIFSFTVMUJOHUIFSNBMBOEWJTVBMDPOEJUJPOTJOUIFGVUVSFCVJMEJOH5IFTFRVBOUJUJFTDBOPOMZCF QSFEJDUFE EVSJOH UIF DPODFQUVBM EFTJHO QIBTF JG SFMJBCMF TJNVMBUJPO NFUIPET BSF BWBJMBCMF 7BSJPVTCVJMEJOHTJNVMBUJPOQSPHSBNTBSFBMSFBEZXJEFMZVTFEUPNPEFMUIFFOFSHZGMPXTXJUIJO CVJMEJOHT 1SPNJOFOU FYBNQMFT BSF 53/4:4 <CFD> &413 <DMB> BOE &/&3(:1-64 GPSNFS #-"45 BOE %0& <DSB> 5IFTF QSPHSBNT GFBUVSF TPQIJTUJDBUFE QIZTJDBM NPEFMT UP TJNVMBUF UIFSNBM FOFSHZ GMPXT CVU UIFZ GBJM UP QSPWJEF SFMJBCMF QSFEJDUJPOT PG UIF JOEPPS EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ GPS BEWBODFE CVJMEJOH EFTJHOT 5IFSF JT BO FWFO HSFBUFS JOTFDVSJUZ BCPVU IPX UIF VTFST PG B CVJMEJOH NJHIU SFBDU UPXBSET DIBOHJOH JOEPPS JMMVNJOBODF BOE UFNQFSBUVSF DPOEJUJPOT5IJTJHOPSBODFDBOJOUSPEVDFTVCTUBOUJBMFSSPSTJOCVJMEJOHTJNVMBUJPOTBTUIFTUBUVT PG TIBEJOH EFWJDFT BOE UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH HSFBUMZ JOGMVFODFT UIF JODPNJOH TPMBS HBJOT BOE JOUFSOBMMPBET"DDPSEJOHMZUIFQSFTFOUXPSLBJNTUPFOSJDIUIFDBUBMPHVFPGFYJTUJOHTJNVMBUJPO UPPMT XJUI NFUIPET XIJDI ZJFME SFMJBCMF QSFEJDUJPOT PG BOOVBM JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMT EVF UP EBZMJHIUBOEXIJDIQSPWJEFTPNFJOTJHIUJOUPIPXUIFVTFSTPGBOPGGJDFCVJMEJOHUFOEUPSFBDU UPXBSETDIBOHJOHJOEPPSJMMVNJOBODFMFWFMT 5IFTJT0VUMJOF 'JH TLFUDIFT UIF DPOUFOU PG UIJT UIFTJT *O QBSU " B EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO UPPM UP QSFEJDU UIF JOEPPS JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO EVF UP EBZMJHIU BOE BSUJGJDJBM MJHIUJOH PWFS BO FYUFOEFE QFSJPE PG UJNF JT EFWFMPQFE "O JOUSPEVDUJPO JOUP EBZMJHIU TJNVMBUJPOT JT HJWFO JO DIBQUFSGPMMPXFECZBQFSGPSNBODFFWBMVBUJPOPGBOFXBOETFWFSBMDPOWFOUJPOBM3"%*"/$& CBTFE EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPET JO DIBQUFS *O DIBQUFS UIF OFX TJNVMBUJPO NFUIPEJTWBMJEBUFEBHBJOTU BDUVBMMZNFBTVSFE EBUB 5IF JOGMVFODF PGUIF VOEFSMZJOHUJNFTUFQ JOUFSWBMGPSTJNVMBUJPOTPGUIFBOOVBMEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZJTEJTDVTTFEJODIBQUFS *O1BSU#BNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFMJTQSPQPTFE"GJFMETUVEZIBTCFFODBSSJFEPVU JOXIJDIPDDVQBODZBOEXPSLJOHDPOEJUJPOTJOPGGJDFTBTXFMMBTUIFTUBUVTPGUIFPVUFSCMJOE TZTUFN BOE UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN IBWF CFFO DPMMFDUFE PWFS B OJOFNPOUI QFSJPE JO BO PGGJDF CVJMEJOH TJUVBUFE JO 8FJMIFJN (FSNBOZ 5IF FYQFSJNFOUBM QSPDFEVSF JT QSFTFOUFE JO DIBQUFSBOESFTVMUTBSFBOBMZ[FEBOEEJTDVTTFEJODIBQUFS*ODIBQUFSBNBOVBMMJHIUJOH DPOUSPMNPEFMJTJOUFHSBUFEXJUIUIFEZOBNJDBMEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPEGSPNQBSU"BOEBO FYBNQMFBQQMJDBUJPOJTQSFTFOUFE $IBQUFSTVNNBSJ[FTUIFSFTVMUTPGUIJTUIFTJT $IBQUFS*OUSPEVDUJPO $IBQ*OUSPEVDUJPO 'JH5IFTJT0VUMJOF $IBQ3FWJFXPGDPOWFOUJPOBMEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPET BOEQSFTFOUBUJPOPGBOFXQSPDFEVSFCBTFEPOEBZMJHIUDPFGGJDJFOUT $IBQ1FSGPSNBODF&WBMVBUJPOPGTJYEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPO 1BSU" NFUIPETGPSUXPFYFNQMBSZPGGJDFT EFWFMPQNFOUPGBEZOBNJD EBZMJHIUTJNVMBUJPOUPPM $IBQ7BMJEBUJPOPGEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOTBHBJOTUBDUVBMMZ NFBTVSFE%BUB $IBQ*OGMVFODFPGUIFUJNFTUFQJOUFSWBMPOBOOVBMJMMVNJOBODFQSPGJMFT $IBQ-JUFSBUVSF3FWJFXPGVTFSNPOJUPSJOHTUVEJFTBOEEFTDSJQUJPOPGB OFXFYQFSJNFOUBMTFUVQ 1BSU# EFWFMPQNFOUPGBNBOVBM MJHIUJOHDPOUSPMNPEFM $IBQ"OBMZTJTPGNPOJUPSJOHEBUB $IBQ*OUFHSBUJPOPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFMXJUIEZOBNJD EBZMJHIUTJNVMBUJPOT $IBQ$PODMVTJPO )ZQPUIFTFT 5IFSFTFBSDIQSFTFOUFEJOUIJTUIFTJTJTCBTFEPOUIFBTTVNQUJPOUIBUJUJTVTFGVMBOEQPTTJCMFUP EFWFMPQBQMBOOJOHTJNVMBUJPOUPPMUIBUQSFEJDUTBOOVBMJOEPPSJMMVNJOBODFQSPGJMFTBOEZJFMETUIF TUBUVT PG UIF TIBEJOH EFWJDF BOE UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH CBTFE PO PDDVQBODZ BOE JMMVNJOBODF QSPGJMFT5IJTDPOWJDUJPOJTGPVOEFEPOUIFGPMMPXJOHIZQPUIFTFTXIJDIXJMMCFEJTDVTTFEJOUIF DPODMVEJOHDIBQUFS GFBTJCJMJUZ - 5IF TIPSUUJNFTUFQ EZOBNJDT PG JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMT EVF UP EBZMJHIU DBO CF BDDVSBUFMZTJNVMBUFEGPSBSBOHFPGDMJNBUJDCPVOEBSZDPOEJUJPOTBOECVJMEJOHHFPNFUSJFT - 1FPQMFDPOTDJPVTMZBOEDPOTJTUFOUMZPQFSBUFUIFJSCMJOETBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNBOE UFOE UP GPMMPX B OVNCFS PG CBTJD CFIBWJPSBM QBUUFSOT 5IFTF QBUUFSOT DBO CF VTFE UP FTUJNBUFFMFDUSJDFOFSHZEFNBOETPGBNBOVBMMZPQFSBUFEMJHIUJOHTZTUFN KVTUJGJBCMFFGGPSU - 5IFSFRVJSFEFGGPSUBOEXPSLJOHIPVSTUPQSPEVDFTVDITJNVMBUJPOTDBOCFKVTUJGJFECZUIF BEEJUJPOBMJOTJHIUHBJOFEGSPNUIFSFTVMUT SFMFWBODF - 5IFJNQMFNFOUBUJPOPGCFIBWJPSBMQBUUFSOT JOUP MJHIUJOH TJNVMBUJPO QSPHSBNT ZJFMETNPSF BDDVSBUF TJNVMBUJPO SFTVMUT XIJDI DBO IFMQ UP KVEHF EBZMJHIUJOH TUSBUFHJFT BOE QSPEVDUT EVSJOHUIFDPODFQUVBMEFTJHOQIBTFPGBCVJMEJOH 1BSU"%ZOBNJD4JNVMBUJPOTPGUIF%BZMJHIU"WBJMBCJMJUZJO#VJMEJOHT 1BSU"%ZOBNJD4JNVMBUJPOTPGUIF%BZMJHIU "WBJMBCJMJUZJO#VJMEJOHT *O QBSU " PG UIJT UIFTJT B OFX EZOBNJD 3"%*"/$&CBTFE EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPE JT EFWFMPQFE DPNQBSFE UP DPOWFOUJPOBM TJNVMBUJPO NFUIPET BOE WBMJEBUFE BHBJOTU SFBMJUZ $PNQMFNFOUBSZ UP UIF EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPE B TUPDIBTUJD NPEFM IBT CFFO JNQMFNFOUFE UIBU HFOFSBUFT UIF TIPSUUJNFTUFQ EFWFMPQNFOU PG EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT GSPN IPVSMZ NFBOWBMVFT-JOLFEUPHFUIFSCPUIBQQSPBDIFTZJFMEBSFMJBCMFUPPMUPNPEFMUIFTIPSUUJNFTUFQ EZOBNJDT PG JOEPPS JMMVNJOBODFT JO CVJMEJOHT GPS BSCJUSBSZ TJUFT PO FBSUI 1BSU " DPNQSJTFT DIBQUFSTUP $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 'PMMPXJOH BO JOUSPEVDUJPO JOUP EBZMJHIUJOH UIFPSZ BO PWFSWJFX PG FYJTUJOH TUBUJD BOE EZOBNJD EBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPETJTQSFTFOUFE"GUFSXBSETBOFXEZOBNJDNFUIPEJTEFTDSJCFEXIJDI IBTCFFOJNQMFNFOUFEJOUPUIF3"%*"/$&TJNVMBUJPOFOWJSPONFOUBOEXIJDIVTFTUIFDPODFQU PGEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTBDDPSEJOHUP5SFHFO[B $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET "TQFDUTPGUIF5IFPSZPG%BZMJHIUJOH %BZMJHIUJOH JT UIF JNNFEJBUF FYQMPJUBUJPO PG TPMBS FOFSHZ BOE BO FTUBCMJTIFE CVJMEJOH EFTJHO BTQFDU*UTUSJWFTUPPQUJNJ[FUIFBWBJMBCJMJUZPGHMBSFGSFFOBUVSBMEBZMJHIUUPMJHIUUIFJOUFSJPSPGB CVJMEJOH 5IF UFSN JT QSFEPNJOBOUMZ VTFE JO UIF DPOUFYU PG DPNNFSDJBM CVJMEJOHT JO XIJDI UIF UJNFTPGEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZBOECVJMEJOHPDDVQBUJPOMBSHFMZPWFSMBQ5IFCFOFGJUTPGBDBSFGVMMZ QMBOOFE EBZMJHIUJOH DPODFQU SBOHF GSPN BO FOIBODFE MJHIUJOH RVBMJUZ GPS UIF JOIBCJUBOUT UP B SFEVDFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH DPOTVNQUJPO 8IJMF BOOVBM JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMT BT XFMM BT UIF FMFDUSJDFOFSHZEFNBOEGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHBSFNFBTVSBCMFFOUJUJFTMJHIUJOHRVBMJUZTUJMMMBDLTB DMFBS EFGJOJUJPO BOE B DPNNPO NFUSJD *U DBO CF QBSBQISBTFE BT UIF mFGGFDU PG UIF MVNJOPVT FOWJSPONFOUPOUIFPDDVQBOUTPGBCVJMEJOHn<WFJTJD>BOEJOWPMWFTEFTJHOBTXFMMBTIFBMUI BTQFDUT%BZMJHIUJOHBCVJMEJOHIBTGBSSFBDIJOHDPOTFRVFODFTGPSUIFJOIBCJUBOUTBOETPNFLFZ GFBUVSFTPGEBZMJHIUBSFEFTDSJCFEJOUIFGPMMPXJOHMJLF - JUTFGGFDUPOUIFIVNBOCPEZ - JUTSPMFBTBOBSDIJUFDUVSBMEFTJHOFMFNFOU - JUTJOUFSBDUJPOXJUIUIFDMJNBUJTBUJPODPODFQUBOE - JUTSPMFJOPGGJDJBMOPSNTBOECVJMEJOHDPEFT EBZMJHIU BOE UIF IVNBO CPEZ .PTU IVNBOT FYQFSJFODF EBZMJHIU BT NPSF QMFBTJOH BOE TUJNVMBUJOH UIBO BSUJGJDJBM MJHIUJOH BOE UIFSF JT BO PWFSBMM DPOTFOTVT UIBU B TBUJTGBDUPSJMZ EBZMJU XPSL QMBDF QPTJUJWFMZ JOGMVFODFT UIF QSPEVDUJWJUZ PG B QFSTPO 5IJT IZQPUIFTJT TUJMM MBDLT B TDJFOUJGJDBMMZ TPVOE QSPPG BT UIF FYQFSJFODF PG WJTVBM DPNGPSU JT IJHIMZ JOEJWJEVBM 4P GBS OP DPOTFOUIBTFWFOCFFOSFBDIFEPGIPXNVDIEBZMJHIUJTOFDFTTBSZUPQFSGPSNBTQFDJGJDUBTLBOE XIJDI FYUFSOBM TUJNVMJ BSF BQU UP EFTDSJCF UIF RVBMJUZ PG B EBZMJU TQBDF "NPOH UIF QIZTJDBMMZ NFBTVSBCMFRVBOUJUJFTXIJDIIBWFCFFOQSPQPTFEBSF JMMVNJOBODFMFWFMTBOEJMMVNJOBODFVOJGPSNJUZ UIFMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOXJUIJOUIFWJFXPGUIFTQFDUBUPS UIFSFBEBCJMJUZPGBTDSFFOBOE UIFDPMPSSFOEFSJOHBOETQFDUSBMQPXFSEJTUSJCVUJPOPGUIFMJHIUTPVSDF 5IFJOGMVFODFPGTVDIFYUFSOBMTUJNVMJPOUIFWJTVBMQFSDFQUJPOPGBTQBDFEPFTQSPCBCMZOPUPOMZ EFQFOE PO UIF QFSGPSNFE UBTL BOE JOEJWJEVBM EJGGFSFODFT CVU BMTP PO DVMUVSBM BOE IJTUPSJDBM FYQFDUBUJPOT<WFJ>5IJTDPNQMFYJUZNBLFTJUEJGGJDVMUNBZCFJNQPTTJCMFpUPQSFEJDUUIFWJTVBM QFSDFQUJPOPGBEBZMJUTQBDFFWFOUIPVHIOVNFSPVTSFTFBSDIFGGPSUTBSFDBSSJFEPVUXPSMEXJEF <DBLWFJWFMXJF> $PODFSOJOHUIFQIZTJPMPHJDBMSFBDUJPOPGIVNBOTUPEBZMJHIUJUJTXFMMFTUBCMJTIFEUIBU EBZMJHIUJOGMVFODFTUIFEBJMZBOEZFBSMZSIZUINPGDFSUBJO IPSNPOFT PGXIJDI NFMBUPOJO JT UIF NPTUXJEFMZJOWFTUJHBUFE5IFTFDSFUJPOPGNFMBUPOJOJTDIBSBDUFSJ[FECZIJHIOPDUVSOBMBOEMPX EJVSOBM MFWFMT JF JU JT DMPTFMZ FOUBOHMFE XJUI UIF DBSEJBD XBLFTMFFQ DZDMF JO IVNBOT 5IF TFDSFUJPOPGNFMBUPOJOJTTUPQQFEJGMJHIUPGTVGGJDJFOUJOUFOTJUZJTJODJEFOUPOUIFFZF5IJTFGGFDU JTTUSPOHFSGPSEBZMJHIUUIBOGPSDPOWFOUJPOBMBSUJGJDJBMMJHIUJOHBTJUTTQFDUSBMDPNQPTJUJPOFYBDUMZ NBUDIFTUIFSFDFQUJWJUZPGUIFIVNBOFZF<LFOQJDWFM> $PMMJOTSFWJFXFESFTFBSDIPOQTZDIPMPHJDBMSFBDUJPOTUPXJOEPXT<DPM>4IFGPVOEUIBU UIF NBJO RVBMJUJFT PG XJOEPXT BSF WJFX TVOTIJOF EBZMJHIU BOE TQBDJPVTOFTT $PODFSOJOH UIF JNQBDUPGXJOEPXMFTTXPSLJOHFOWJSPONFOUT PO UIF IVNBO QTZDIF $PMMJOT OPUFE UIBU QFPQMF HFOFSBMFYQSFTTBEFTJSFGPSXJOEPXTFWFOUIPVHIUIFJOUFMMFDUVBMBOEBDBEFNJDQFSGPSNBODFPG TPNF TUVEFOUT JO B TDIPPM JO $BMJGPSOJB mXBT OFJUIFS JNQBJSFE OPU JNQSPWFE CZ B XJOEPXMFTT DMBTTSPPNn4IFBMTPGPVOEUIBUUIFBCTFODFPGXJOEPXTJTPGUFOVSHFOUMZFYQFSJFODFEJOTUBUJD FOWJSPONFOUTBOEGPSQFPQMFXJUINPOPUPOPVTXPSLJOHUBTLT $PMMJOT SFTVMUT TUBOE JO DPOUSBTU UP B SFDFOU TUVEZ CZ UIF $BMJGPSOJBCBTFE )FTIPOH .PIBOF (SPVQ <IFT> 5IF SFTFBSDIFST JOWFTUJHBUFE UIF QFSGPSNBODF PG PWFS TDIPPM LJETJO$BMJGPSOJB$PMPSBEPBOE8BTIJOHUPOPOTUBOEBSEJ[FEUFTUTBOEGPVOEBTJHOJGJDBOUBOE $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET QPTJUJWF DPSSFMBUJPO CFUXFFO B EBZMJHIU SBUJOH DPEF GPS DMBTT SPPNT BOE UIF SFMBUJWF BDBEFNJD QSPHSFTTPGTDIPPMLJETUIBUXFSFUBVHIUJOUIFTFDMBTTSPPNT"DDPSEJOHUPUIFTUVEZTUVEFOUT JOB$BMJGPSOJBTDIPPMEJTUSJDUXJUIUIFNPTUEBZMJHIUJOUIFJSDMBTTSPPNTQSPHSFTTFEGBTUFS PO NBUI UFTUT BOE PO SFBEJOH UFTUT UIBO UIPTF XJUI UIF MFBTU 5IF WBMJEJUZ PG UIFTF ESBNBUJDFGGFDUTJTDVSSFOUMZUFTUFEJOBGVSUIFSHPJOHTFUPGTUVEJFT EBZMJHIUBTBEFTJHOFMFNFOU5IFIJTUPSZPGEBZMJHIUJOHBOEUIFIJTUPSZPGBSDIJUFDUVSFXFSFPOF VOUJMUIFTFDPOEIBMGPGUIFUXFOUJFUIDFOUVSZXIFO UIF EFWFMPQNFOU PG JOFYQFOTJWF FMFDUSJDBM MJHIUJOH TPVSDFT BMMPXFE UP SFQMBDF EBZMJHIU CZ BSUJGJDJBM MJHIUJOH <UVSCFO> 5IF OFX QPTTJCJMJUJFTMFBEUPEJGGFSFOUCVJMEJOHEFTJHOTXIJDIDVNVMBUFEJOGBDUPSJFTBOEPGGJDFTXJUIPVU BOZXJOEPXT<DPM>%BZMJHIUJOHEFHSBEFEGSPNBOFDFTTBSZNFBOPGMJHIUJOHBTQBDFUPBMJHIU TPVSDFPGDIPJDF4JODFUIFFBSMZTFWFOUJFTEBZMJHIUJTSFHBJOJOHJNQPSUBODFBTBEFTJHOFMFNFOU QBSUMZ UP TVCTUJUVUF FMFDUSJDBM FOFSHZ GPS MJHIUJOH CVU BMTP EVF UP B SJTJOH DPODFSO UPXBSET UIF QIZTJPMPHJDBMBOEQTZDIPMPHJDBMCFOFGJUTXIJDIBSFBUUSJCVUFEUPEBZMJHIU"XJOEPXFTUBCMJTIFT WJTVBMDPOUBDUXJUIUIFPVUTJEFBOEBSPPNXJUIBWJFXQSPWJEFTBGFFMJOHPGTQBDJPVTOFTTBOE TVQQSFTTFT GFFMJOHT PG JTPMBUJPO <DPM> 5IFSFGPSF B TQBDF OFBS B XJOEPX JT B IJHIMZ EFTJSFE BSDIJUFDUVSBM GFBUVSF JO NPTU QSPGFTTJPOBM FOWJSPONFOUT <JOP> "OPUIFS CPOVT PG OBUVSBM EBZMJHIUJTJUTEZOBNJDT5IFSFTVMUJOHDPOUJOVPVTMZDIBOHJOHMJHIUJOHDPOEJUJPOTBSFBTUJNVMBUJOH FGGFDUXIJDIJTVTVBMMZOPUQSPWJEFECZDPOWFOUJPOBMBSUJGJDJBMMJHIUJOH 5IFTUSPOHJOGMVFODFPGMJHIUpQBSUJDVMBSMZEBZMJHIUpPOUIFQFSDFQUJPOPGBSPPN UPHFUIFS XJUI UIF TUSPOH IJTUPSJD UJFT PG EBZMJHIUJOH BOE BSDIJUFDUVSF DBVTF UIBU EBZMJHIUJOH JT PGUFO QFSDFJWFE BT BO FYDMVTJWFMZ BSDIJUFDUVSBM EPNBJO B QVSF NBUUFS PG EFTJHO 4VDI B POF EJNFOTJPOBM JOUFSQSFUBUJPO PG EBZMJHIU DBO MFBE UP CVJMEJOHT JO XIJDI UIF MJHIUJOH EFTJHOFS mDSFBUFT B QMFBTBOU TQBDF BOE UIFO TFFT JG UIFSF JT FOPVHI MJHIU UP TFF CZn <XBH WFJ> 6OEFSTVDIDPOEJUJPOTUIFJOUFSBDUJPOTPGEBZMJHIUXJUIUIFSFNBJOJOHFOFSHZGMPXTJOBCVJMEJOH BSFOFHMFDUFE EBZMJHIU BOE TPMBS HBJOT 5IF EBZMJHIUJOH DPODFQU TUSPOHMZ JOUFSBDUT XJUI UIF BJSDPOEJUJPOJOH DPODFQU PG B CVJMEJOH BT EBZMJHIU JT BMXBZT BDDPNQBOJFE CZ TPMBS HBJOT 6TVBMMZ UIF HPBM JT UP BENJU TVGGJDJFOU EBZMJHIU CVU UP BWPJE TPMBS HBJOT JO UIF DPPMJOH QFSJPE 5IJT BQQBSFOU DPOUSBEJDUJPODBOPGUFOCFSFTPMWFEBTVTVBMMZPOMZTDBUUFSFEEJGGVTFEBZMJHIUDBOCFVTFEGPS MJHIUJOH%JSFDUTVOMJHIUJTBIFBUBOEHMBSFTPVSDFBOEDBOPOMZCFVTFEGPSMJHIUJOHBDPNQVUFS XPSL QMBDF JG JU JT XFMM EJTUSJCVUFE BOE EPFT OPU DSFBUF FYDFTTJWFMZ IJHI JMMVNJOBUJPO MFWFMT 6TVBMMZ UIF IFBU MPBE SFTVMUJOH GSPN EBZMJHIU JT MFTT UIBO GSPN FMFDUSJD MJHIU EVF UP UIF IJHI MVNJOPVT FGGJDBDZ PG EBZMJHIU TFF BMTP HMPTTBSZ 5IFSFGPSF UIF EBZMJHIUJOH BOE DMJNBUJTBUJPO DPODFQUT DBO CF DPNQBUJCMF VOMFTT VOGBWPSBCMF CPVOEBSZ DPOEJUJPOT BSF TFU FJUIFS CZ BO VOTVJUBCMF CVJMEJOH EFTJHO FH UISPVHI PWFSTJ[FE HMB[JOHT PS JO UIF DBTF PG VODPNNPO XPSLJOHSFRVJSFNFOUT<%*"> EBZMJHIU BOE JUT SPMF JO PGGJDJBM OPSNT /PSNT IBWF CFFO JNQMFNFOUFE GPS OVNFSPVT ZFBST UP FOTVSFXPSLQMBDFTBGFUZBOEBEFRVBUFFSHPOPNJDXPSLJOHDPOEJUJPOTJO8FTUFSO4PDJFUJFTFH <%*/ 7#(> 4PNF PG UIFTF MFHBMMZ BEWJTJOH EFTJHO HVJEFMJOFT QSPNPUF UIF VTF PG EBZMJHIU JO CVJMEJOHT CBTFE PO UIF DPNNPO OPUJPO UIBU EBZMJHIU JT CFOFGJDJBM UP FNQMPZFFTl IFBMUI BOE FOIBODFT UIF QSPEVDUJWJUZ 5IF (FSNBO %*/ JEFOUJGJFT EBZMJHIU UP CF BCMF UP mDPVOUFSBDU QSFNBUVSF GBUJHVF BOE UP QSPNPUF BUUFOUJWFOFTTn <$BL %JO> 5P FOTVSF BEFRVBUF MJHIUJOH DPOEJUJPOTTVDI EPDVNFOUT VTVBMMZ SFMZ PONFBTVSBCMF QIZTJDBM QBSBNFUFST 5IFMJHIUJOHDPNQBOZ-VYNBUFIUUQXXXMVYNBUFDPN JTQSFTFOUMZJOUIFQSPDFTTPGJOUSPEVDJOHBOFXBSUJGJDJBM MJHIUJOHTZTUFNTXIPTFPVUQVUWBSJFTXJUIUJNFBOEBJNTUPQSPWJEFBTUJNVMBUJOHFGGFDUGPSUIFVTFST /VNFSPVT TIBEJOH BOE HMBSF QSPUFDUJPO EFWJDFT IBWF GPVOE UIFJS XBZ JOUP UIF NBSLFU JO SFDFOU ZFBST XIJDI BSF EFTJHOFE UP SFEVDF VOXBOUFE TPMBS HBJOT XIJMF TUJMM NBJOUBJOJOH WJTVBM DPOUBDU XJUI UIF PVUTJEF BOE BENJUUJOH TVGGJDJFOUEBZMJHIUUPUIFJOTJEFGPSMJHIUJOH&YBNQMFTBSFGPVOEVOEFS<IÓQXBS> $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 1SPNJOFOU SFRVJSFNFOUT BSF NJOJNVN JMMVNJOBODF MFWFMT BU XPSL QMBOF IFJHIU BOE NBYJNVN MVNJOBODFMFWFMTBOEDPOUSBTUTXJUIJOEJSFDUWJFXPGB1$XPSLQMBDFUPBWPJEHMBSF<%JO> *OOPWBUJWF CVJMEJOH DPEFT MJLF UIF 4XJTT 4*" DPEF BMTP MJTU NBYJNVN JOTUBMMFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH QPXFS EFOTJUJFT JO XPSL TQBDFT UP MJNJU UIF FMFDUSJDJUZ EFNBOE JO DPNNFSDJBM CVJMEJOHT BOE FODPVSBHF UIF VTF PG EBZMJHIU UP TVCTUJUVUF BSUJGJDJBM MJHIUJOH 5IJT FOFSHZ FGGJDJFODZ BTQFDU PG EBZMJHIU JT SFDFJWJOH HSPXJOH BUUFOUJPO BOE IBT CFFO JEFOUJGJFE CZ UIF $BMJGPSOJB CBTFE 1BDJGJD (BT &MFDUSJD $PNQBOZ BT mUIF TJOHMF MBSHFTU OFX PQQPSUVOJUZ GPS TBWJOHFOFSHZJODPNNFSDJBMMJHIUJOHUPEBZn<UVS> 5IJTBCPWFMJTUPGWBSJPVTEBZMJHIUJOHGFBUVSFTTIPXTUIBUGPSBEBZMJHIUJOHDPODFQURVBMJUZEJGGFST GSPN RVBOUJUZ <WFJ> /FWFSUIFMFTT JU JT BMTP OPU EFCBUBCMF UIBU UIF QSFEJDUJPO PG UIF GVUVSF EBZMJHIUBWBJMBCJMJUZJOBCVJMEJOHJTBOFDFTTBSZDPOEJUJPOGPSUIFBTTFTTNFOUPGBEFTJHOWBSJBOU 4JNQMF DBMDVMBUJPO NFUIPET BOE TQSFBETIFFUT BSF BWBJMBCMF UP FTUJNBUF UIF EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ GPS TUSBJHIUGPSXBSE CVJMEJOH HFPNFUSJFT <%*/ *&4/"> *G NPSF EFUBJMFE JOGPSNBUJPO BSF SFRVJSFETPNFBSDIJUFDUTBOEMJHIUJOHFOHJOFFSTFNQMPZNPEFSODPNQVUJOHGBDJMJUJFTUPFWBMVBUF EJGGFSFOU EFTJHO PQUJPOT 5IF OFDFTTBSZ EBZMJHIU TJNVMBUJPO UPPMT BSF VTVBMMZ FNQMPZFE JG BO JOWFTUJHBUFEEFTJHO NBLFTFYUFOTJWFVTFPGEBZMJHIU JOWPMWFTDPNQMFYCVJMEJOHHFPNFUSJFT GFBUVSFTBDPNQMJDBUFETIBEJOHTJUVBUJPOEVFUPTVSSPVOEJOHCVJMEJOHTPSMBOETDBQF JODMVEFTJOOPWBUJWFEBZMJHIUFMFNFOUTBOEPS SFRVJSFTBDBSFGVMNBOBHFNFOUPGTPMBSHBJOTEVFUPBSFEVDFE)7"$TZTUFN %FTJHOHVJEFMJOFTGPSHPPEEBZMJHIUJOH 5IF TVDDFTT PG B EBZMJHIUJOH DPODFQU GPS B TQFDJGJD TJUF EFQFOET PO JUT HFPHSBQIJD QPTJUJPO UIF MPDBM DMJNBUF UIF TIBEJOHTJUVBUJPOEVFUPTVSSPVOEJOHPCKFDUTBOEUIFPWFSBMMCVJMEJOHEFTJHO5IFVMUJNBUFMZBWBJMBCMFRVBOUJUZBOE RVBMJUZPGEBZMJHIUJOBCVJMEJOHJTEFDJTJWFMZJOGMVFODFEBUTFWFSBMEFTJHOTUBHFT 5IF FBSMZ EFTJHO QIBTF JT DSVDJBM EVSJOH XIJDI UIF EJTUSJCVUJPO PG UIF CVJMEJOH NBTTFT PO UIF TJUF UIF PSJFOUBUJPOPGUIFCVJMEJOHUIFSPPNEFQUITBOEDFJMJOHIFJHIUTBTXFMMBTUIFIPSJ[POUBMBOEWFSUJDBMPQFOOFTT PGUIFCVJMEJOHBSFEFGJOFE -BUFSJOUIFEFTJHOQSPDFTTUIFTVJUBCJMJUZPGBGBDBEFGPSEBZMJHIUJOHJTEFUFSNJOFECZUIFQPTJUJPOBOETJ[FPG BQFSUVSFTUIFXJEUIPGUIFXJOEPXGSBNFTBOEUIFVUJMJ[FEUZQFTPGHMB[JOH'VSUIFSJNQPSUBOUQBSBNFUFSTBSF UIFQIPUPNFUSJDBMQSPQFSUJFTPGUIFTVSGBDFTPGUIFDFJMJOHTBOEXBMMTUIFVUJMJ[FETIBEJOHEFWJDFTBOE GJOBMMZ UIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFN 5IFMBUUFSTIPVMEQMBZUIFSPMFPGBCBDLVQTZTUFNGPSUIFBWBJMBCMFEBZMJHIU8IJMFBSUJGJDJBMMJHIUJOHDPOUSJCVUFT BCPVUBUIJSEUPUIFUPUBMFMFDUSJDBMFOFSHZVTFJOBOPGGJDFCVJMEJOHBOFGGJDJFOUMJHIUJOHEFTJHODBOQSJODJQBMMZ SFEVDF UIJT WBMVF CZ VQ UP <WPMLOP> 5IJT DBO CF BDIJFWFE CZ JOUSPEVDJOH B DPOUSPM TZTUFN XIJDI BDUJWBUFT BOE EJNT UIF MJHIUJOH BT OFFEFE CBTFE PO PDDVQBODZ BOE JOEPPS PS PVUEPPS JMMVNJOBODF TFOTPST 0UIFSTBWJOHPQUJPOTBSFUIFVTBHFPGMBNQTXJUIIJHIFSMVNJOPVTFGGJDBDJFTBOEBEWBODFESFGMFDUPST %BZMJHIU4JNVMBUJPOT " EBZMJHIU TJNVMBUJPO JT B DPNQVUFSCBTFE DBMDVMBUJPO XIJDI BJNT UP QSFEJDU UIF MJHIUJOH TJUVBUJPOJOBCVJMEJOHVOEFSBTQFDJGJDEBZMJHIUTJUVBUJPO"EBZMJHIUTJNVMBUJPOQSPHSBNSFRVJSFT JOGPSNBUJPOPOUIFCVJMEJOH JOGPSNBUJPOPOUIFQSFWBJMJOHTLZDPOEJUJPOTBOE B TJNVMBUJPO BMHPSJUIN XIJDI DBMDVMBUFT JOEPPS JMMVNJOBODFT BOE MVNJOBODFT CBTFE PO UIF GPSNFSUXPEBUBDPNQMFYFT'JH 4VDI FYUFOEFE MFHBM PCMJHBUJPOT BSF WJFXFE BT VOOFDFTTBSZ BOE FWFO EBOHFSPVT MJNJUBUJPOT CZ TPNF MJHIUJOH EFTJHOFST /FWFSUIFMFTT UIFZ DPOTUJUVUF BO JNQPSUBOU TUFQ UPXBSET IPMJTUJD CVJMEJOH DPEFT XIJDI BEESFTT BMM FOFSHZ EFNBOEDBUFHPSJFTPGBCVJMEJOH $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET EBZMJHIUTJNVMBUJPOQSPHSBN CVJMEJOHEBUB TLZDPOEJUJPO CVJMEJOHHFPNFUSZ PQUJDBMQSPQFSUJFTPGNBUFSJBMTVSGBDFT TUBUVTPGBSUJGJDJBMMJHIUJOH TUBUVTPGTIBEJOHEFWJDFT EBUFUJNF HFPHSBQIJDBMTJUF 'JH " EBZMJHIU TJNVMBUJPO UPPMSFRVJSFTJOGPSNBUJPOPOUIF CVJMEJOH BOE UIF QSFWBJMJOH TLZ DPOEJUJPOT UP DBMDVMBUF JOEPPS JMMVNJOBODF PS MVNJOBODF EJTUSJCVUJPOT JSSBEJBODFEBUB TLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPO TVSSPVOEJOHMBOETDBQF HSPVOESFGMFDUBODF TJNVMBUJPOBMHPSJUIN JOEPPSJMMVNJOBODFMVNJOBODFEJTUSJCVUJPO CVJMEJOHEBUB5IFEFTDSJQUJPOPGBCVJMEJOHGPSBEBZMJHIUTJNVMBUJPODPNQSJTFTUIFHFPNFUSZPG UIF CVJMEJOH JOGPSNBUJPO PO UIF PQUJDBM QSPQFSUJFT PG UIF JOWPMWFE NBUFSJBM TVSGBDFT JO UIF CVJMEJOH BOE PO UIF TVSSPVOEJOH MBOETDBQF 5IF CVJMEJOH HFPNFUSZ JT VTVBMMZ HFOFSBUFE XJUI $"% SFMBUFE EFTJHO BOE DPOTUSVDUJPO UPPMT 5IFTF QSPHSBNT BSF HSBQIJDBM JOUFSGBDFT XIJDI GFBUVSFFYUFOEFEMJCSBSJFTPGBSDIJUFDUVSBMPCKFDUTMJLFDFJMJOHTXBMMTEPPSTBOEXJOEPXTUPCVJME UXPPSUISFFEJNFOTJPOBMWJSUVBMNPEFMTPGBCVJMEJOH5IFPQUJDBMQSPQFSUJFTMJLFDPMPSSFGMFDUJPO BOEUSBOTNJTTJPOPGUIFJOWPMWFECVJMEJOHNBUFSJBMTBSFFJUIFSQSPWJEFECZJNQMFNFOUFEMJCSBSJFT PS DBO CF EFNBOEFEGSPNUIF NBOVGBDUVSFST PG HMB[JOHT QBJOU PS GVSOJUVSF 0QBRVF TVSGBDFT BSF VTVBMMZ DIBSBDUFSJ[FE CZ UIFJS EJGGVTF BOE TQFDVMBS SFGMFDUJPO QSPQFSUJFT XIJMF GPS HMB[JOH TZTUFNTUIFBOHMFEFQFOEBOUWJTJCMFUSBOTNJTTJPOJTOFFEFE &YFNQMBSZEJNFOTJPOBM$"%DPOTUSVDUJPOUPPMTBSF"VUP$"%BOE"SDIJ$"% <BVUBSD> 4VDI DPNNFSDJBM QSPHSBNT BSF OPXBEBZT XJEFMZ VTFE CZ BSDIJUFDUT UP TVQQPSU UIFEFTJHOQSPDFTTPGBCVJMEJOHTFFBMTPHSBZCPYPOQBHF .BOZ$"%UPPMTBMTPGFBUVSF TJNQMFSFOEFSJOHBMHPSJUINTXIJDIZJFMEWJTVBMJ[BUJPOTPGUIFCVJMEJOH NPEFM 5IF ESBXCBDL PG UIF SFOEFSJOH BMHPSJUINT XIJDI BSF QSFTFOUMZ DPNNPO JO TVDI UPPMT JT UIBU UIFZ IBWF CFFO EFTJHOFE UP RVJDLMZ HFOFSBUF QIPUPSFBMJTUJD JNBHFT BOE OPU UP ZJFME QIZTJDBMMZ CBTFE SFTVMUT %FTLUPQ3"%*"/$&JTBOFYFNQUJPOXIJDIJTVOEFSDVSSFOUEFWFMPQNFOUBU-BXSFODF#FSLFMFZ /BUJPOBM -BCPSBUPSJFT BT JU BJNT UP DPNCJOF UIF TJNVMBUJPO QPXFS PG UIF WBMJEBUFE CBDLXBSE SBZUSBDFS3"%*"/$&XJUI"VUP$"%9 TLZDPOEJUJPOT5PDBMDVMBUFJOEPPSJMMVNJOBODFMFWFMTEVFUPEBZMJHIUGPSBTQFDJGJDTLZDPOEJUJPO UIF MVNJOPVT EJTUSJCVUJPO PG UIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSF JT SFRVJSFE GPS UIJT TLZ DPOEJUJPO 5IJT QIZTJDBM RVBOUJUZ JT VTVBMMZ QSFTFOUFE CZ B UXP EJNFOTJPOBM GVODUJPO XIJDI ZJFMET MVNJOBODF WBMVFTJOEJGGFSFOUTLZEJSFDUJPOT5IFTLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPODBOCFFJUIFSEJSFDUMZNFBTVSFE XJUI B TLZ TDBOOFS PS NPEFMFE VTJOH B TLZ NPEFM " TLZ TDBOOFS JT BO PQUJDBM EFWJDF XIJDI NFBTVSFT MVNJOBODFT JO EJGGFSFOU TLZ EJSFDUJPOT FJUIFS XJUI B OVNCFS PG EJTDSFUF MVNJOPVT TFOTPST XIJDI BJN BU EJGGFSFOU TLZ EJSFDUJPOT PS XJUI B TJOHMF TFOTPS XIJDI JT NFDIBOJDBMMZ NPWFE<*OF>5ZQJDBMTLZTDBOOJOHEBUBJTSFDPSEFEJONJOVUFJOUFSWBMTBOESFMJBCMFEBUBTFUT GPS B ZFBS PS TFWFSBM NPOUIT POMZ FYJTU GPS B WFSZ MJNJUFE OVNCFS PG TJUFT PO FBSUI BT B TLZ TDBOOFSSFRVJSFTJOUFOTFNBJOUFOBODF10 TFFBMTPIUUQSBETJUFMCMHPWSBEJBODF 8JUIUIFSJTJOHPGNPEFSO$$%UFDIOPMPHJFTDIBODFTBSFUIBUMPXDPTUTLZTDBOOFSTXJMMCF BWBJMBCMF JO UIF OFBS $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET "TTLZTDBOOFSEBUBJTWFSZTDBSDFQSBDUJDBMEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPETVTFUIFPSFUJDBM TLZNPEFMTCBTFEPOXJEFMZBWBJMBCMFJOQVUEBUB6OUJMUIFCFHJOOJOHPGUIFTUIF$*&TLZ NPEFMXBTUIFNPTUXJEFMZVTFETLZNPEFM<EPJ>5IFDIBSNPGUIFNPEFMJTUIBUPOMZEBUBPO EBUFUJNFTJUFBTXFMMBTNPOUIMZNFBO-JOLFUVSCJEJUZGBDUPST11BSFSFRVJSFEUPZJFMEBTQFDJGJD TLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPO5IFNPEFMEJGGFSFOUJBUFTCFUXFFODMFBSBOEPWFSDBTUTLJFT 4JODFUIFOBOVNCFSPGMVNJOPVTFGGJDBDZNPEFMTIBTCFFOEFWFMPQFE7BSUJBJOFOGSPN UIF)FMTJOLJ6OJWFSTJUZPG5FDIOPMPHZJO'JOMBOEVTFENFBTVSFEEBUBGSPN0UBOJFNJ'JOMBOEUP FTUJNBUFUIFRVBMJUZPGTJYMVNJOPVTFGGJDBDZNPEFMT<WBSWBS@B>5IFNPEFMTIFDPNQBSFE IBECFFOEFWFMPQFECZ-JUUMFGBJS<MJU>1FSF[FUBM<QFS>0MTFUIBOE4LBSUWFJU<PMT>$IVOH <DIV> BOE .VOFFS BOE ,JOHIPSO <NVO@B> 7BSUJBJOFO GPVOE UIBU UIF 1FSF[ TLZ MVNJOPVT FGGJDBDZNPEFMZJFMEFEUIFMPXFTUSPPUNFBOTRVBSFFSSPSTBOENFBOCJBTFSSPSTXJUISFTQFDUUP UIFNFBTVSFEEBUB)FBMTPQPJOUFEPVUUIBUVTJOHBDPOTUBOUWBMVFPGMN8BTBTJNQMJGJFE MVNJOPVT FGGJDBDZ NPEFM JT OPU BDDVSBUF FOPVHI GPS EBZMJHIU DBMDVMBUJPOT JO B DMJNBUF XJUI B IJHIQSPQPSUJPOPGPWFSDBTUTLZDPOEJUJPOTTVDIBNPEFMVOEFSFTUJNBUFTUIFEJGGVTFJMMVNJOBODF CZTPNF<WBS>5IFTFSFTVMUTVOEFSMJOFUIFJNQPSUBODFPGVTJOHBSFMJBCMFTLZNPEFMGPS EBZMJHIUTJNVMBUJPOT5IF1FSF[NPEFMXIJDIZJFMEFEUIFCFTUSFTVMUTJO7BSUJBJOFOTTUVEZJTBMTP VTFE CZ UIF EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPE XIJDI JT EFWFMPQFE JO UIJT UIFTJT 5IFSFGPSF UIF GPMMPXJOHQBSBHSBQIEFTDSJCFTUIFNPEFMJONPSFEFUBJM 5IF1FSF[BMMXFBUIFSTLZMVNJOBODFNPEFMIBTCFFOEFWFMPQFEJOUIFFBSMZOJOFUJFTCZ3JDIBSE 1FSF[FUBMBOESFRVJSFTEBUFUJNFTJUFBOEEJSFDUBOEEJGGVTFJSSBEJBODFWBMVFTUPDBMDVMBUFUIF TLZ MVNJOPVT EJTUSJCVUJPO GPS B HJWFO TLZ DPOEJUJPO 5IF NPEFM DPOTJTUT PG UXP JOEFQFOEFOU NPEFMT 5IF1FSF[MVNJOPVTFGGJDBDZNPEFMDBMDVMBUFTUIFNFBOMVNJOPVTFGGJDBDZPGUIFEJGGVTFBOE UIF EJSFDU TVOMJHIU GPS B DPOTJEFSFE TLZ DPOEJUJPO *OQVU QBSBNFUFST BSF UIF TPMBS [FOJUI BOHMFTPMBSBMUJUVEFEJSFDUBOEEJGGVTFJMMVNJOBODFTBTXFMMBTUIFBUNPTQIFSJDQSFDJQJUBCMF XBUFSDPOUFOU12<QFSEVG> 5IF 1FSF[ TLZ MVNJOPVT EJTUSJCVUJPO NPEFM ZJFMET UIF TLZ MVNJOPVT EJTUSJCVUJPO CBTFE PO EBUF UJNF EJSFDU BOE EJGGVTF JMMVNJOBODFT 5IF NPEFM DPNQSJTFT GJWF QBSBNFUFST XIJDI JOGMVFODF UIF EBSLFOJOH PS CSJHIUFOJOH PG UIF IPSJ[PO UIF MVNJOBODF HSBEJFOU OFBS UIF IPSJ[POUIFSFMBUJWFJOUFOTJUZPGUIFDJSDVNTPMBSSFHJPOUIFXJEUIPGUIFDJSDVNTPMBSSFHJPO BOEUIFSFMBUJWFJOUFOTJUZPGMJHIUCBDLTDBUUFSFEGSPNUIFFBSUIlTTVSGBDF<QFS> 'JH TIPXTB BDMFBS TLZNPEFMFEXJUI 1FSF[ BOE B CSJHIU PWFSDBTU TLZ NPEFMFE XJUI C 1FSF[BOED $*&5IFDPNQBSJTPOPGUIFMBUUFSUXPTLZDPOEJUJPOTSFWFBMTUIFTVQFSJPSJUZPGUIF 1FSF[TLZNPEFMDPNQBSFEUPUIF$*&NPEFM8IJMFUIFGPSNFSEJTUJOHVJTIFTCFUXFFOEBSLBOE CSJHIUPWFSDBTUTLJFTBOEQSPWJEFTTPNFEFUBJMTJOUIFTLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPOUIF$*&PWFSDBTU TLZJTSPUBUJPOBMMZJOWBSJBOU5IFDPSSFDUNPEFMJOHPGPWFSDBTUTLJFTJTBDSVDJBMRVBMJUZBTQFDUPGB TLZ NPEFM BT JO NJE&VSPQFBO DMJNBUFT UP PG BMM BQQFBSJOH TLZ DPOEJUJPOT BSF PWFSDBTU13'PSWFSZEBSLPSCSJHIUTLZDPOEJUJPOTUIF1FSF[TLZNPEFMSFEVDFTUPUIF$*&PWFSDBTU PSDMFBSTLZ"MJNJUBUJPOPGUIF1FSF[NPEFMpBTGPSBOZQSFTFOUMZBWBJMBCMFTLZNPEFMXIJDIJT POMZCBTFEPOEJSFDUBOEEJGGVTFJSSBEJBODFTJTUIBUJUDBOOPUSFTPMWFEFUBJMTMJLFDMPVETJOUIF TLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPO GVUVSF XIJDI DPOTJTU PG B GSPHFZF MFOT BOE B IJHI SFTPMVUJPO $$% DBNFSB 4VDI EFWJDFT DPVME QSJODJQBMMZ ZJFME QIZTJDBMMZDPSSFDUTLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPOTBUBIJHIUJNFSFTPMVUJPOBOEXPVMESFRVJSFMJUUMFNBJOUFOBODFEVFUPUIF BCTFODFPGNPWBCMFQBSUT 'PSGVSUIFSJOGPSNBUJPOPOUIF-JOLFUVSCJEJUZGBDUPSBOEUIFBUNPTQIFSJDQSFDJQJUBCMFXBUFSDPOUFOUQMFBTFSFGFSUP UIFHMPTTBSZPS<BZE> TFFHMPTTBSZ OVNCFSTBSFCBTFEPOUIF(FSNBO53:T $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 'JH B 1FSF[DMFBSTLZ +VOF QN TU C 1FSF[PWFSDBTUTLZ +BO BN TU C $*&PWFSDBTUTLZ +BO BN TU 5FTUSFGFSFODFZFBST53: BSFBWBJMBCMFGPSNBOZTJUFTPOFBSUIBOEVTVBMMZQSPWJEFIPVSMZNFBO WBMVFT PG UIF BNCJFOU UFNQFSBUVSF XJOE EJSFDUJPO BOE WFMPDJUZ QSFDJQJUBUJPO BOE EJSFDU BOE EJGGVTFJSSBEJBODFT53:TBSFQVCMJTIFECZWBSJPVTTUBUFBHFODJFT5IF(FSNBO53:TBSFCBTFEPO TFRVFODFTPGTFWFSBMZFBSlTNFBTVSFNFOUTPGHMPCBMJSSBEJBODFT)PVSMZNFBOEJSFDUBOEEJGGVTF DPOUSJCVUJPOTBSFTJNVMBUFEGSPNHMPCBMJSSBEJBODFT<CMÓ>5IF4XJTTEBUBCBTF.&5&0/03. QSPWJEFT NFUFPSPMPHJDBM JSSBEJBODF EBUB GPS PWFS TJUFT XPSMEXJEF <NFU> 'PS (FSNBOZ .&5&0/03. TJNVMBUFT IPVSMZ JSSBEJBODFT GSPN NPOUIMZ NFBTVSFNFOUT 5IF &VSPQFBO 6OJPO 1SPKFDU4BUFMMJHIU14QSPWJEFTZFUBOPUIFS&VSPQFBOEBUBCBTFPGEBZMJHIUBOETPMBSSBEJBUJPOCBTFE POTBUFMMJUFQJDUVSFT*ODBTFUIFSFJTOPSBEJBUJPOEBUBBWBJMBCMFGPSBTJUFPGJOUFSFTU.VOOFSBOE (VM FU BM GSPN /BQJFS 6OJWFSTJUZ JO &EJOCVSHI 4DPUMBOE IBWF QSPQPTFE TFWFSBM GJSTUQSJODJQBM NPEFMTGPSPCUBJOJOHTPMBSSBEJBUJPOGSPNNFUFPSPMPHJDBMEBUBMJLFTVOTIJOFEVSBUJPOESZBOE XFUCVMCUFNQFSBUVSFPSUIFDMPVEBNPVOU<HVMNVO> %BZMJHIUTJNVMBUJPOBMHPSJUINT"TNFOUJPOFEBCPWFUIFUBTLPGBEBZMJHIUTJNVMBUJPOBMHPSJUIN JT UP QSFEJDU JOEPPS JMMVNJOBODFT BOE MVNJOBODFT CBTFE PO B HJWFO TLZ MVNJOBODF EJTUSJCVUJPO BOEBCVJMEJOHNPEFM5XPNBJOEJGGFSFOUOVNFSJDBMBQQSPBDIFTIBWFCFFOJEFOUJGJFEJOUIFQBTU UPTJNVMBUFJMMVNJOBODFTJOUISFFEJNFOTJPOBMTQBDFSBEJPTJUZBOESBZUSBDJOH 3BEJPTJUZ IBT CFFO PSJHJOBMMZ EFWFMPQFE UP TPMWF QSPCMFNT JOWPMWJOH SBEJBUJWF IFBU USBOTGFS JO WBSJPVT GPSNT CFUXFFO TVSGBDFT CBTFE PO GPSN GBDUPST 4JODF UIF T JU JT BMTP BQQMJFE UP DPNQVUFS HSBQIJDT UP DBMDVMBUF JMMVNJOBODF MFWFMT EVF UP BSUJGJDJBM MJHIUJOH PS EBZMJHIU " GPSN GBDUPSEFGJOFTUIF GSBDUJPO PG FOFSHZ MFBWJOH B HJWFO TVSGBDFUPUIBU XIJDI BSSJWFT BU B TFDPOE TVSGBDFEJSFDUMZ<DP>*OSBEJPTJUZFBDITVSGBDFJTUSFBUFEMJLFBQFSGFDUMZEJGGVTFSFGMFDUPSXJUIB DPOTUBOUMVNJOBODFTPUIBUUIFSBEJBUJPOFYDIBOHFCFUXFFOUXPTVSGBDFTDBOCFEFTDSJCFECZB TJOHMF OVNCFS XIJDI EFQFOET PO UIF SFGMFDUJWF QSPQFSUJFT PG UIF TVSGBDFT BOE UIF TDFOF HFPNFUSZ 5P DBMDVMBUF UIF JOEPPS MVNJOBODF EJTUSJCVUJPO JO B SPPN EVF UP EBZMJHIU UIF JODPNJOHMVNJOPVTGMVYUISPVHIBMMUSBOTQBSFOUQBSUTPGUIFCVJMEJOHFOWFMPQFJTTFUFRVBMUPUIF BWBJMBCMF GMVY XJUIJO UIF CVJMEJOH 5IJT BTTVNQUJPO EFGJOFT B TFU PG FRVBUJPOT UIBU VOJRVFMZ EFUFSNJOF UIF MVNJOBODFT PG BMM DPOTJEFSFE TVSGBDFT 5IF CBTJD SBEJPTJUZ BQQSPBDI DBO CF DPVQMFEXJUIBGJOJUFFMFNFOUBQQSPBDIXIJDIEFUFDUTSFHJPOTXJUIBMBSHFMVNJOBODFHSBEJFOU CFUXFFO OFJHICPSJOH TVSGBDF QBUDIFT BOE TVCTFRVFOUMZ TVCEJWJEFT UIF BGGFDUFE TVSGBDFT JOUP TVCTVSGBDFT"EFUBJMFEEFTDSJQUJPOPGSBEJPTJUZNFUIPETDBOCFGPVOEVOEFS<NÓMDP> 5IFJEFBCFIJOECBDLXBSE SBZUSBDJOHJTUPTJNVMBUFJOEJWJEVBMMJHIUSBZTJOTQBDFUPDBMDVMBUFUIF MVNJOPVT EJTUSJCVUJPO JO B SPPN GSPN B HJWFO WJFXQPJOU 5IFSFGPSF SBZT BSF FNJUUFE GSPN UIF QPJOUPGJOUFSFTUBOEUSBDFECBDLXBSEMZVOUJMUIFZFJUIFSIJUBMJHIUTPVSDFPSBOPUIFSPCKFDU*O IUUQXXXQIZTJLVOJPMEFOCVSHEFFIGNFUFPTBUFMMJHIU@FOHMIUNM $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET UIF GPSNFS DBTF UIF MVNJOBODF EJTUSJCVUJPO GVODUJPO PG UIF MJHIU TPVSDF EFUFSNJOFT UIF MVNJOBODF DPOUSJCVUJPO BU UIF WJFX QPJOU *G B SBZ IJUT BO PCKFDU UIF MVNJOBODF PG UIF PCKFDU OFFET UP CF DBMDVMBUFE CZ TFDPOEBSZ SBZT XIJDI BSF FNJUUJOH GSPN UIF PCKFDU 5IF BOHVMBS EJTUSJCVUJPOVOEFSXIJDITFDPOEBSZSBZTBSFTQBXOFEEFQFOETPOUIFPQUJDBMQSPQFSUJFTPGUIF PCKFDU$PODFQUVBMMZSBZUSBDJOHBMMPXTGPSBSCJUSBSJMZDPNQMFYTVSGBDFTJODMVEJOHQVSFMZTQFDVMBS TVSGBDFTMJLFNJSSPST-BNCFSUJBOTVSGBDFTMJLFSFHVMBSXBMMTUSBOTQBSFOUTVSGBDFTMJLFHMB[JOHTBT XFMMBTBSCJUSBSZNJYUVSFTPGUIFTFCBTJDTVSGBDFUZQFT"SBZQBUITJTVTVBMMZBCPSUFEJGBODFSUBJO OVNCFSPGSFGMFDUJWFCPVODFTJTSFBDIFEPSJGUIFXFJHIUPGBSBZGBMMTCFMPXBUISFTIPMEWBMVF <UTBXBS> "OBEWBOUBHFPGSBEJPTJUZDPNQBSFEUPSBZUSBDJOHJTUIBUJUSFRVJSFTMFTTDBMDVMBUJPOUJNFTGPS TUSBJHIUGPSXBSEHFPNFUSJFTXIJDIEPOPUDPOUBJOUPPNBOZTVSGBDFFMFNFOUT5IJTBEWBOUBHFPG SBEJPTJUZEJNJOJTIFTXJUISJTJOHNPEFMDPNQMFYJUZ"DDPSEJOHUP5SFHFO[BUIFDBMDVMBUJPOUJNFJO SBEJPTJUZJODSFBTFTXJUIUIFTRVBSFPGUIFOVNCFSPGDPOTJEFSFEFMFNFOUTXIJMFJOSBZUSBDJOHUIJT SFMBUJPOJTSPVHIMZMJOFBS<USF>"SBEJPTJUZDBMDVMBUJPOZJFMETUIFUPUBMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOJO BSPPNJOEFQFOEFOUPGUIFQPJOUPGWJFXPGUIFTQFDUBUPS5IFSFGPSFBXBMLUISPVHI B TDFOF DBOCFGBTUFSSFBMJ[FEXJUISBEJPTJUZUIBOXJUISBZUSBDJOHBTFBDIOFXWJFXQPJOUSFRVJSFTBOFX SBZUSBDJOHSVO "T IBT CFFO QPJOUFE PVU CZ TFWFSBM BVUIPST B EFDJTJWF BEWBOUBHF PG SBZUSBDJOH PWFS SBEJPTJUZ JT UIBU POMZ UIF GPSNFS BQQSPBDI JT BCMF UP TJNVMBUF TQFDVMBS BOE QBSUMZ TQFDVMBS NBUFSJBMT<UTBXBS>5IJTBTQFDUJTMFTTDSVDJBMJGPOMZWJTVBMJNQSFTTJPOTPGBHJWFOTDFOFBSF EFTJSFECVUJGQIZTJDBMMZDPSSFDUSFTVMUTBSFOFFEFEPOMZSBZUSBDJOHCBTFENFUIPETDBOTVDDFFE BT NPTU SFBM TVSGBDFT FYIJCJU TQFDVMBS DPNQPOFOUT &TQFDJBMMZ EBZMJHIUJOH FMFNFOUT MJLF CMJOET MJHIUTIFMWFT PS QSJTNT FYIJCJU FYUSFNFMZ OPOEJGGVTF TVSGBDF QSPQFSUJFT BOE UIFJS DPSSFDU NPEFMJOHJTDSVDJBMBTBMMJODPNJOHEBZMJHIUQBTTFTUISPVHIUIFN " CBTJD QSPCMFN PG BMM EBZMJHIU TJNVMBUJPO BMHPSJUINT JT UIBU UIFZ QSPWJEF OP FTUJNBUF PG UIF SFNBJOJOHDBMDVMBUJPOFSSPST5IJTDBOUVSOPVUUPCFBSFBMQSPCMFNBTTJNVMBUJPOSFTVMUTDBOMJF BCPWFPSCFMPXUIFUSVFJMMVNJOBODFMFWFMT4JNVMBUJPOSFTVMUTBSFUPPMPXJGBSBZUSBDFSNJTTFTB TNBMMXJOEPXPSTLZMJHIUJOBSPPNBOEUIFSFGPSF HSPTTMZ VOEFSFTUJNBUFTUIFSFBM JMMVNJOBODF 3FTVMUT BSF UPP IJHI JG B SBZUSBDFS JOUFSQPMBUFT CFUXFFO UXP CSJHIU MVNJOBODFT EJSFDUJPOT FH GSPNUXPOFJHICPSJOHXJOEPXTBOEJHOPSFTUIBUBXBMMMJFTJOUIFJOUFSQPMBUFESFHJPO.JDIBFM %POOIBTOPUFEUIBUTZTUFNBUJDRVBMJUZBTTVSBODFNFUIPETBSFTFMEPNVTFECZDPNQVUFSCBTFE TJNVMBUJPOT/FXDPOTJTUFODZDIFDLTBSFOFFEFEUPQSPWJEFUIFVTFSTPGEBZMJHIUTJNVMBUJPOUPPMT XJUI NPSF DPOGJEFODF JOUP UIFJS TJNVMBUJPO SFTVMUT <EPO> 0CWJPVTMZ UIF FYQFSJFODF PG UIF TJNVMBUPSJTDSVDJBM5IFSJHIUOVNFSJDBMBMHPSJUINOFFETUPCFFNQMPZFEGPSUIFSJHIURVFTUJPO BOEBMMTJNVMBUJPOQBSBNFUFSTOFFEUPCFTFUDBSFGVMMZTPUIBUSFMJBCMFSFTVMUTBSFPCUBJOFEVOEFS KVTUJGJBCMFDBMDVMBUJPOUJNFTBOEXPSLJOHFGGPSUT 8IJMFSBEJPTJUZ JT QSFGFSBCMF GPSTPMWJOH QSPCMFNT XIJDI POMZ JOWPMWF EJGGVTJOHTVSGBDFT SBZUSBDJOHUPPMTHBJOJNQPSUBODFGPSNPSFBEWBODFECVJMEJOHEFTJHOTXIJDIJOWPMWFEBZMJHIUJOH FMFNFOUT BOE GFBUVSFT "T UIF MBUUFS CVJMEJOH DMBTT JT UIF GPDVT PG UIJT XPSL B SBZUSBDJOH BMHPSJUINXBTDIPTFOBTUIFVOEFSMZJOHDBMDVMBUJPOFOHJOFGPSBMMQSFTFOUFEEBZMJHIUTJNVMBUJPOT "NPOH UIF TQFDUSVN PG BWBJMBCMF SBZUSBDJOH UPPMT 3"%*"/$& JT DPOTJEFSFE B TUBUFPGUIFBSU CBDLXBSESBZUSBDFSXIJDIJTCBTFEPOBNJYFETUPDIBTUJDBOEEFUFSNJOJTUJDSBZUSBDJOHBQQSPBDI <XBSXBS>4JNVMBUJPOSFTVMUTXJUI3"%*"/$&IBWFCFFOQIZTJDBMMZWBMJEBUFEGPSBSBOHFPG CVJMEJOH HFPNFUSJFT BOE TIBEJOH EFWJDFT <NBSNBS> 'VSUIFS EFUBJMT PO 3"%*"/$& BSF QSPWJEFEJOUIF"QQFOEJY" 5IFXFJHIUBTTJHOFEUPBTJOHMFSBZVTVBMMZEFQFOETPOUIFPQUJDBMQSPQFSUJFTPGUIFNBUFSJBMGSPNXIJDIJUIBTCFFO SFGMFDUFECFGPSFBTXFMMBTUIFOVNCFSPGSFGMFDUJPOTTJODFUIFQSJNBSZSBZIBTCFFOFNJUUFEGPSNUIFWJFXQPJOUPG UIFTQFDUBUPS $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET -JNJUBUJPOTPGEBZMJHIUTJNVMBUJPOT #FGPSF CFJOH FYQPTFE UP WBSJPVT EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPET JO UIF GPMMPXJOH TFDUJPOT BOE DIBQUFST UIF SFBEFS TIPVME SFDBMM UIBU BO JOUSJOTJD MJNJUBUJPO PG EBZMJHIU TJNVMBUJPOT BOE NFBTVSFNFOUT JT UIBU UIFZ BSF EJGGJDVMU UP JOUFSQSFU8IJMFTJNVMBUJPOUFDIOJRVFTIBWFCFDPNFJODSFBTJOHMZFGGJDJFOUBOEBDDVSBUFUIFSFJTTUJMMBTVSQSJTJOHMBDL PG TVJUBCMF QBSBNFUFST UIBU EFGJOF mHPPEn EBZMJHIUJOH QSBDUJDF *OUVJUJWFMZ POF NJHIU UIJOL UIBU UIF MVNJOBODF EJTUSJCVUJPOJOUIFGJFMEPGWJFXPGBOPGGJDFXPSLFSJTBNPSFTVJUBCMFQBSBNFUFSUIBOEFTLUPQJMMVNJOBODFTUPKVEHF UIF WJTVBM RVBMJUZ PG B XPSL QMBDF 6OGPSUVOBUFMZ UIFSF IBWF CFFO UPP GFX EBUB DPMMFDUFE TP GBS UP TVQQPSU UIJT IZQPUIFTJT DPNQVUFSTJNVMBUJPOTWTNPEFMNFBTVSFNFOUT $PNQVUFSCBTFEEBZMJHIUTJNVMBUJPOTDPNQFUFXJUITDBMFE EJNFOTJPOBM CVJMEJOH NPEFMT JO XIJDI JOEPPS JMMVNJOBODFT BSF NFBTVSFE FJUIFS VOEFS BSUJGJDJBM PS SFBM TLJFT 4DBMFE NPEFMT BSF MPOH FTUBCMJTIFE FMFNFOUT PG UIF FEVDBUJPOBM DPMMPRVJB PG NPTU "SDIJUFDUVSF %FQBSUNFOUT BOE XJEFMZ VTFE EVSJOH UIF EFTJHO PG MBSHFS CVJMEJOHT 5IFZ JOEJDBUF UIF EBZMJU BQQFBSBODF PG B CVJMEJOH GSPN NVMUJQMF WJFX QPJOUT BOE VOEFSMJOF B CVJMEJOHlT UBTL UP DPNNVOJDBUF B WJTVBM JNQSFTTJPO *O DPOUSBTU UP B TDBMFE NPEFM B DPNQVUFS TJNVMBUJPO POMZ BMMPXT GPS B EJNFOTJPOBM JOTQFDUJPO PG B CVJMEJOH GSPN WBSJPVT WJFX 1IPUPPGUIFCVJMEJOH QPJOUT 5IF BCJMJUZ PG CPUI NFUIPET UP QSFEJDU JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMTBSFFRVBMMZMJNJUFECZJODFSUJUVEFTPGUIFQIPUPNFUSJD QSPQFSUJFT PG UIF CVJMEJOH TVSGBDFT BOE UIF EJNFOTJPOBM BDDVSBDZ PG UIF CVJMEJOH NPEFM <DBO> /PXBEBZT UIF PQUJDBM QSPQFSUJFT PG B HSPXJOH OVNCFS PG CVJMEJOH QSPEVDUT BSF CFJOH QSPWJEFE CZ UIF NBOVGBDUVSFT TP UIBU NPEFM JODFSUJUVEFT XJMM QBSUMZ EJNJOJTI JO UIF GVUVSF $BOOPO#SPPLFT TVHHFTUFE QSFEJDUJPO FSSPST PG JOEPPS JMMVNJOBODFTJOSFGJOFETDBMFENPEFMTJOUIFPSEFSPG <DBO> 5IJT BDDVSBDZ SPVHIMZ DPSSFTQPOET UP UIF BDDVSBDJFT XIJDI IBWF CFFO BSDIJWFE XJUI 3"%*"/$& 3"%*"/$&WJTVBMJ[BUJPO TJNVMBUJPOTCZ.BSEBMKFWJD<NBS> " CPOVT PG $"% NPEFMT JT UIBU UIFZ BSF CFDPNJOH B DFSUBJO TUBOEBSE JO MBSHF DPNNFSDJBM CVJMEJOHT GPS WBSJPVT QMBOOJOH QVSQPTFT TP UIBU UIF TQFDJGJD DPTUT PG EBZMJHIU TJNVMBUJPOT EFDSFBTF #PUI NFUIPET QSFTFOUMZ SFRVJSF DPNQBSBCMF QMBOOJOH DPTUT JG B TJOHMF CVJMEJOH WBSJBOU JT JOWFTUJHBUFE CVU BO JOUSJOTJD BEWBOUBHF PG DPNQVUFS TJNVMBUJPOT JT UIBU EJGGFSFOU CVJMEJOH WBSJBOUT DBO CF JOWFTUJHBUFE BU MJUUMF FYUSB DPTUT 5IF GVUVSF XJMM TIPX XIFUIFS CPUI QSFTFOUBUJPOBM NPEFT XJMM LFFQ UIFJS MFHJUJNBDZ EJNFOTJPOBMTDBMFENPEFM 4UBUJD%BZMJHIU4JNVMBUJPOT %BZMJHIU TJNVMBUJPOT DBO CF EJWJEFE JOUP TUBUJD BOE EZOBNJD NFUIPET EFQFOEJOH PO XIFUIFS UIFZDPOTJEFSBTJOHMFPSBTFSJFTPGDPOTFDVUJWFTLZDPOEJUJPOT5IFSFTVMUTPG BTUBUJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOBSFDPNNPOMZFYQSFTTFEFJUIFSJOUIFGPSNPGQIPUPSFBMJTUJDJNBHFT'JH PSJO UIFGPSNPGJMMVNJOBODFWBMVFTBUDFSUBJOQPJOUTPGJOUFSFTUJOBCVJMEJOHVOEFSBSFGFSFODFTLZ "OPUFGPSUIFSFBEFSJOmPWFSPGUIF"NFSJDBOBSDIJUFDUT<TVSWFZFE>DPVMEOPUOBNFB$"%TZTUFNUIFZ IBEVTFEJOUIFQBTUnJOPWFSPGBSDIJUFDUTMJHIUJOHDPOTVMUBOUTBOEFMFDUSJDBMFOHJOFFSTVTFETPNFUZQF PG$"%UPPMJOUIFJSDPNNFSDJBMEFTJHOXPSL<UVS> $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 4UBUJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOT VTVBMMZ DPODFOUSBUF PO UIF JOEPPS JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO VOEFS PWFSDBTUTLZDPOEJUJPOT5IFEBZMJHIUGBDUPS%'JTUIFNPTUDPNNPOQBSBNFUFSUPDIBSBDUFSJ[F UIFEBZMJHIUTJUVBUJPOJOCVJMEJOHT*UJTEFGJOFEBTUIFSBUJPPGUIFJOEPPSJMMVNJOBODF&Y BUQPJOU YUPUIFPVUEPPSIPSJ[POUBMJMMVNJOBODF& VOEFSUIFPWFSDBTU$*&TLZ IPSPVUTJEF %'Y &Y & FRV IPSPVUTJEF 'JH 3"%*"/$& WJTVBMJ[BUJPO PG UIF OFX CVJMEJOH PG UIF 'SBVOIPGFS *OTUJUVUF GPS 4PMBS &OFSHZ 4ZTUFNT JO 'SFJCVSH (FSNBOZ BSDIJUFDUT %JTTJOH 8FJUMJOH $PQFOIBHFO %FONBSL CZ NBQQJOH B QIPUPHSBQIPGUIFOFJHICPSJOHCVJMEJOHT POUP UIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSF UIF GVUVSF CVJMEJOHJTTFUJOUPDPOUFYUXJUIJUTVSCBO TVSSPVOEJOHT 5IFEBZMJHIUGBDUPSFOKPZTDPOTJEFSBCMFQPQVMBSJUZTJODFJUJTBOJOUVJUJWFRVBOUJUZXIJDIDBOCF NFBTVSFEBOEPSDBMDVMBUFEFJUIFSCBTFEPODBMDVMBUJPOUBCMFTPSNPSFSFGJOFETJNVMBUJPOTXJUI 3"%*"/$& JO UIF DBTF PG BEWBODFE CVJMEJOH HFPNFUSJFT BOE NBUFSJBM TVSGBDFT 5IF NBKPS XFBLOFTT PG UIF EBZMJHIU GBDUPS JT UIBU UIF PSJFOUBUJPO PG UIF JOWFTUJHBUFE CVJMEJOH EPFT OPU JOGMVFODFUIFEBZMJHIUGBDUPSTJODFUIFSFGFSFODFTLZJTSPUBUJPOBMMZJOWBSJBOUBOEJOEFQFOEFOUPG UIFHFPHSBQIJDBMMBUJUVEFPGUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOH'JH <MJU>"OPUIFSTIPSUDPNJOHPG UIFEBZMJHIUGBDUPSBQQSPBDIJTUIBUUIF$*&PWFSDBTUTLZUFOETUPVOEFSFTUJNBUFSFBMIPSJ[POUBM JMMVNJOBODFTDBVTJOHVQUPEJTDSFQBODJFTCFUXFFOTJNVMBUFEBOENFBTVSFEJMMVNJOBODFT CPUIBCPWFBOECFMPXUIFTJNVMBUFEWBMVF<USF>5IFEBZMJHIUGBDUPSQSPWJEFTBGFFMJOHPGIPX mCSJHIUm PS mEBSLm B HJWFO CVJMEJOH JT CVU TJODF JU JT CBTFE PO B TJOHMF TLZ MVNJOBODF EJTUSJCVUJPOJUTDSFEJCJMJUZUPKVEHFUIFPWFSBMMEBZMJHIUTJUVBUJPOJOBHJWFOCVJMEJOHJTJOUSJOTJDBMMZ MJNJUFE 'JH QSFTFOUT UIF EJTUSJCVUJPO PG UIF EBZMJHIU GBDUPS JO UIF XPSL QMBOF PG BO FYFNQMBSZPGGJDF 'JH 'BMTF DPMPS QJDUVSF PG UIF EJTUSJCVUJPO PG UIF EBZMJHIU GBDUPS JO UIF XPSL QMBOF MFWFM PG B SPX GPS 4PVUI GBDJOH PGGJDFT 5IF EBZMJHIU DBMDVMBUJPOT IBWF DBSSJFE PVU XJUI UIF CBDLXBSE SBZUSBDFS 3"%*"/$& <8BSE> XIJMF UIF WJTVBMJ[BUJPO IBT CFFO EPOF XJUI UIF QSPHSBN 34)08 EFWFMPQFE BU UIF 'SBVOIPGFS *OTUJUVUF GPS 4PMBS &OFSHZ 4ZTUFNT<BQJ> $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET %ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPOT "T OBUVSBM EBZMJHIU JT FYUSFNFMZ EZOBNJD BOE DBOOPU CF TUPSFE TUBUJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOT BSF POMZPGMJNJUFEVTBHF6TVBMMZJUJTOFDFTTBSZUPDBMDVMBUFUIFEBJMZBOETFBTPOBMEFWFMPQNFOUPG JOEPPS JMMVNJOBODFT BOEPS MVNJOBODFT JO PSEFS UP FWBMVBUF UIF FGGFDUJWFOFTT PG B HJWFO EBZMJHIUJOHDPODFQU%ZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPETZJFMEUIFUJNFEFWFMPQNFOUPGJOEPPS JMMVNJOBODFT VOEFSNVMUJQMF TLZ DPOEJUJPOT BOE UIFSFTVMUJOH "OOVBM %BZMJHIUJOH 1SPGJMFT NBZ TFSWFBTBCBTJTUP RVBOUJGZ UIF FOFSHZ TBWJOH QPUFOUJBM BOE IFODF UIF DPTU FGGFDUJWFOFTT PG EJGGFSFOU NBOVBM BOEBVUPNBUFEBSUJGJDJBMMJHIUJOHTUSBUFHJFT BWPJEUIFBQQFBSBODFPGHMBSFCZUFTUJOHEJGGFSFOUTIBEJOHTUSBUFHJFT BWPJE VOXBOUFE UIFSNBM MPBET JO UIF DPPMJOH QFSJPE XIJMF TUJMM FYQMPJUJOH TPMBS SBEJBUJPO JO UIFIFBUJOHQFSJPE FTUJNBUFUIFUIFSNBMBOEWJTVBMDPNGPSUBUPGGJDFXPSLQMBDFT CZ DPVQMJOHUIF SFTVMUTXJUI UIFSNBMTJNVMBUJPOQSPHSBNTBOEPS QSFEJDUIPXUIFPWFSBMMEBZMJHIUTJUVBUJPONJHIUCFQFSDFJWFECZUIFVTFST 4FWFSBMEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPETIBWFCFFOQSPQPTFEJOUIFQBTUXIJDIZJFMEIPVSMZ NFBOJOEPPSJMMVNJOBODFTGPSBHJWFOCVJMEJOHHFPNFUSZ5IFNPTUCBTJDNFUIPESFMJFTPOUIF EBZMJHIU GBDUPS NFUIPE XIJMF NPSF BEWBODFE JOUFHSBUFE UIFSNBM BOE EBZMJHIUJOH TJNVMBUJPO UPPMT MJLF "%&-*/& <T[F> BOE &413 <KBO> VTF SFGJOFE NFUIPET MJLF UIF TUBUJTUJDBM TLZ BOE EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT TFF CFMPX 8IJMF BMM UIFTF NFUIPET ZJFME BOOVBM IPVSMZ NFBO JOEPPS JMMVNJOBODFTUIFZSFRVJSFWBSJPVTDBMDVMBUJPOUJNFTBOEZJFMEEJGGFSFOUBDDVSBDJFT5PKVEHFUIF TVJUBCJMJUZPGBNFUIPEUPTFSWFBTBEFTJHOUPPMGPSUIFBDUVBMEBZUPEBZCVJMEJOHEFTJHOQSPDFTT BEZOBNJDTJNVMBUJPONFUIPETIPVMETBUJTGZBOVNCFSPGSFRVJSFNFOUT*UTIPVME 3 ZJFMESFMJBCMFSFTVMUTGPSDPNQMFYCVJMEJOHHFPNFUSJFTBTXFMMBTGPS-BNCFSUJBOTQFDVMBSBOE QBSUMZTQFDVMBSNBUFSJBMTVSGBDFT 3 SVO VOEFS DBMDVMBUJPO UJNFT JO UIF PSEFS PG NJOVUFT UP IPVST UP BMMPX GPS BO JOUFSBDUJWF EFTJHOQSPDFTT 3 CF BCMF UP NPEFM TIPSUUJNFTUFQ WBSJBODFT PG UIF BWBJMBCMF EBZMJHIU 5IJT SFRVJSFNFOU JT OFDFTTBSZUPTVDDFTTGVMMZNPEFMUIFQFSGPSNBODFPGBVUPNBUFEMJHIUJOHDPODFQUTCBTFEPO JMMVNJOBODFBOEPDDVQBODZTFOTPST %VF UP UIF SFMJBCJMJUZ DSJUFSJB 3 POMZ NFUIPET CBTFE PO UIF 3"%*"/$& SBZUSBDJOH BMHPSJUIN BSFDPOTJEFSFEJOUIFGPMMPXJOH "3FWJFXPGEZOBNJD3"%*"/$&CBTFE%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET "UMFBTUGJWF3"%*"/$&CBTFEEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPETIBWFCFFOQSPQPTFEJOUIF QBTU/POFPGUIFTFNFUIPETGVMGJMMTBMMPGUIFBCPWFMJTUFESFRVJSFNFOUTJFFYDFMMFOUBDDVSBDZ VOEFS DPOWJODJOH TJNVMBUJPO UJNFT XJUI UIF QPTTJCJMJUZ PG JOUSPEVDJOH TIPSUFS UJNFTUFQT 5IFSFGPSF B OFX NFUIPE UP QFSGPSN BOOVBM EBZMJHIU TJNVMBUJPOT CBTFE PO UIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOU NFUIPE BDDPSEJOH UP 5SFHFO[B <USF> IBT CFFO EFWFMPQFE 5IF OFX NFUIPE JT UFSNFE%":4*.BOEEJGGFSTGSPNUIFXBZEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTIBWFCFFOJOUSPEVDFEJOUP&413 XJUISFTQFDUUPBDDVSBDZBOESFRVJSFEDBMDVMBUJPOUJNFT*ODIBQUFSUIFNFUIPEJTDPNQBSFE UPBTFUPGGJWFQPQVMBSBOOVBMEBZMJHIUTJNVMBUJPOUPPMTOBNFMZ "MUIPVHI JO UIJT XPSL POMZ "OOVBM %BZMJHIUJOH 1SPGJMFT PG JOEPPS JMMVNJOBODFT BSF TJNVMBUFE DPNQBSFE BOE EJTDVTTFEUIFWBSJPVTEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPETDPVMEBMTPCFVTFEUPDBMDVMBUFEBOOVBMJOEPPSMVNJOBODF EJTUSJCVUJPOT 5IJT IBT OPU CFFO EPOF FYQMJDJUMZ BT UIF BDDVSBDZ PG UIF EJGGFSFOU TJNVMBUJPO NFUIPET JT JEFOUJDBM GPS MVNJOBODFBOEJMMVNJOBODFDBMDVMBUJPOT 4FWFSBMPGUIFTFBQQMJDBUJPOTBSFGVSUIFSEJTDVTTFEJOQBSU#PGUIJTTUVEZ $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET DPNQMFUFZFBSSVOTCBTFEPONVMUJQMFTUBUJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOT UIFEBZMJHIUGBDUPSNFUIPEBDDPSEJOHUP-JUUMFGBJS<MJU> "%&-*/&<T[FT[F@> DMBTTJGJFEXFBUIFSEBUBCBTFEPO)FSLFMFUBM<IFS> &413WFSTJPOTFSJFT<DMB> 4JODF BMM UIFTF EJGGFSFOU TJNVMBUJPO BQQSPBDIFT BSF CBTFE PO 3"%*"/$& UIFJS SFTVMUT DBO CF SFBEJMZDPNQBSFE*OUIFSFTUPGUIJTDIBQUFSUIFVOEFSMZJOHQIZTJDBMDPODFQUTPGUIFGJWFBCPWF MJTUFEDPOWFOUJPOBMNFUIPETBOE%":4*.BSFEFTDSJCFE $PNQMFUF:FBS3VOT 5IF IJHIFTU BNPVOU PG BDDVSBDZ GPS BO BOOVBM EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO JT BDIJFWFE CZ DBSSZJOHPVUBTUBUJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOJFBTJOHMFSBZUSBDJOHSVOGPSFWFSZIPVSMZNFBOTLZ DPOEJUJPO PG UIF ZFBS 5IJT HSFBU OVNCFS PG TLZ DPOEJUJPOT DBO CF NPEFMFE CZ UIF 1FSF[ TLZ NPEFM JO DPOKVODUJPO XJUI B 53: $PNQMFUF ZFBS SVOT BSF FYUSFNFMZ UJNF BOE IBSEXBSF EFNBOEJOH BOE UIFZ BSF POMZ DPOTJEFSFE IFSF UP TFSWF BT B SFGFSFODF DBTF JO DIBQUFS UP RVBOUJGZUIFBDDVSBDZPGUIFPUIFSEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPET 5IF%BZMJHIU'BDUPS.FUIPE "OOVBM JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPOT CBTFE PO UIF EBZMJHIU GBDUPS BSF USBEJUJPOBMMZ QFSGPSNFE CZ TDBMJOHUIFDVNVMBUJWFEJTUSJCVUJPOPGIPSJ[POUBMFYUFSOBMEJGGVTFJMMVNJOBODFT XJUIUIF EBZMJHIU GBDUPSBUUIFQPJOUPGJOUFSFTUJOTJEFUIFCVJMEJOH<MJU>5IFXFBLOFTTPGUIJTEFGJOJUJPOJTUIBU NBOZ 53:T POMZ QSPWJEF EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT OPU JMMVNJOBODFT 'PS UIF QFSGPSNBODF FWBMVBUJPO PG UIF EJGGFSFOU NFUIPET JO DIBQUFS UIF 1FSF[ MVNJOPVT FGGJDBDZ NPEFM IBT CFFO VTFE UP HFU UIF EJGGVTF JMMVNJOBODFT GSPN JSSBEJBODFT PG UIF (FSNBO 53: GPS 'SFJCVSH 5IJT QSPDFEVSFFOTVSFTUIBUUIFSFTVMUTBSFDPNQBSBCMFUPUIFSFGFSFODFDBTF5IFTJNVMBUJPOSFTVMUT GPSUIF EJGGFSFOUNFUIPET QSFTFOUFE JO DIBQUFS XJMM TIPXUIBU UIF VUJMJ[FE MVNJOPVT FGGJDBDZ NPEFMEFDJTJWFMZJOGMVFODFTUIFRVBMJUZPGBOJOEPPSJMMVNJOBODFTJNVMBUJPO "OOVBMEBZMJHIUTJNVMBUJPOTCBTFEPOUIFEBZMJHIUGBDUPSNFUIPETFSWFBTBXPSTUDBTF TDFOBSJP PG UIF BOOVBM EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ TJODF EJSFDU TVOMJHIU JT EJTDBSEFE 5P PWFSDPNF UIF SPUBUJPOBM JOWBSJBODF PG UIF EBZMJHIU GBDUPS MJOFBS DPSSFDUJPO GBDUPST GPS EJGGFSFOU GBDBEF PSJFOUBUJPOT IBWF CFFO QSPQPTFE XIJDI DPOTJEFS UIF GBDBEF PSJFOUBUJPO PG UIF JOWFTUJHBUFE CVJMEJOH<IVO>'PSUIFEBZMJHIUGBDUPSTJNVMBUJPOJODIBQUFSBOPSJFOUBUJPOGBDUPSPG3 UBLFOGSPN<MJU>GPSBTPVUIFSOGBDBEFIBTCFFOVTFE5IFIPVSMZNFBOJMMVNJOBODF&Y BUB QPJOUYVOEFSBEJGGVTFIPSJ[POUBMJMMVNJOBODF-JTHJWFOCZ PG &Y %'Y ⋅ 3 PG ⋅ -EJGGVTF FRV "%&-*/& :FUBOPUIFSBQQSPBDIIBTCFFOEFWFMPQFEXJUIJOUIF5BTLPGUIF4PMBS)FBUJOHBOE$PPMJOH 1SPHSBNPGUIF*OUFSOBUJPOBM&OFSHZ"HFODZBOEIBTCFFOJOUFHSBUFEJOUPUIFMJHIUJOHTJNVMBUJPO FOWJSPONFOU"%&-*/&<T[F>5IFQSPHSBNDBOCFDPVQMFEUPUIFSNBMCVJMEJOHTJNVMBUJPOUPPMT 5IFQIZTJDBMCBTJTPGBOOVBMEBZMJHIUTJNVMBUJPOTXJUI"%&-*/&JTUIFDPODFQUPGUIFTUBUJTUJDBM TLZ BDDPSEJOH UP 4[FSNBO <T[F> 5IF TJNVMBUJPOT BSF DBSSJFE PVU JO UXP TUFQT "U GJSTU UIF "DDPSEJOHUPBSFDFOUQBQFSGSPN&SIPSOFUBM<FSI>UIFPQFSBUJOHBMHPSJUINPGUIF3"%-*/,QSPHSBNIBTOPU CFFODIBOHFEJO"%&-*/&3"%-*/,JTB3"%*"/$&CBTFEQSPHSBNXJUIJOUIF"%&-*/&GBNJMZXIJDIHFOFSBUFT BOOVBMJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOTGPSNBTFUPGEBZMJHIUTJUVBUJPOT $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET EFWFMPQNFOU PG JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMT VOEFS UIF $*& PWFSDBTU BOE DMFBS TLJFT XJUI BOE XJUIPVUUIFTVOBSFDBMDVMBUFEGPSUIF EBZPGBMMNPOUITPGUIFZFBS XJUI POF IPVS UJNF TUFQT5IJTUIFPSFUJDBMMZMFBETUPBUPUBMPG UI NPOUITYIPVSTYTLZDPOEJUJPOTTLZDPOEJUJPOT FRV GPSXIJDISBZUSBDJOHIBTUPCFDBSSJFEPVUCFGPSFUIFBOOVBMJOEPPSJMMVNJOBODFTJNVMBUJPOTUBSUT 5IFBDUVBMOVNCFSPGSBZUSBDJOHDBMDVMBUJPOTJTDPOTJEFSBCMZTNBMMFSUIBOTJODFOPSBZUSBDJOH JTOFDFTTBSZJOUIFBCTFODFPGEBZMJHIU5IFTJUFEFQFOEFOUUVSCJEJUZWBMVFTGPSUIFDMFBS$*&TLJFT DIBOHF PO B NPOUIMZ CBTJT *O UIF "%&-*/& TJNVMBUJPO JO DIBQUFS BDUVBM WBMVFT GPS 'SFJCVSH IBWFCFFOUBLFOGSPN<T[F> *OBTFDPOETJNVMBUJPOTUFQIPVSMZNFBOJMMVNJOBODFMFWFMTBSFBQQSPYJNBUFECZNJYJOH UIF DPSSFTQPOEJOH DMFBS BOE PWFSDBTU TLJFT EFQFOEJOH PO UIF FGGFDUJWF TVOTIJOF QSPCBCJMJUZ PG UIF IPVS 5IF FGGFDUJWF TVOTIJOF QSPCBCJMJUZ GPS B HJWFO UJNF JOUFSWBM JT UIF SBUJP PG UIF BDUVBM MFOHUI PG TVOTIJOF UP UIF MFOHUI PG UIF UJNF JOUFSWBM <T[F> " TVOTIJOF QSPCBCJMJUZ PG [FSP NFBOT UIBU UIF TLZ XBT PWFSDBTU UISPVHIPVU UIF IPVS XIFSFBT B TVOTIJOF QSPCBCJMJUZ PG POF DPSSFTQPOETUPDPOUJOVPVTMZDMFBSTLZ DPOEJUJPOT5P PCUBJO UIJT SBUJP "%&-*/& VTFT UIF EJSFDU OPSNBMSBEJBUJPOEBUBGSPNBNFUFPSPMPHJDBMJOQVUGJMFFHUIF53:PGUIFDPOTJEFSFETJUF BOE EJWJEFT UIJT WBMVF CZ UIF TJNVMBUFE NBYJNVN EJSFDU OPSNBM SBEJBUJPO GPS UIF HFPHSBQIJDBM MPDBUJPOBOEBNCJFOUBUNPTQIFSF"TXJMMCFFMBCPSBUFEJOTFDUJPOBEFDJTJWFESBXCBDLPG UIJTBQQSPBDIJTUIBU"%&-*/&EPFTOPUDPOTJEFSEJGGVTFIPSJ[POUBMJSSBEJBODFTGPSUIFJOQVUEBUB GJMF 5IFSFGPSF BO IPVS XJUI B WBOJTIJOH TVOTIJOF QSPCBCJMJUZ JT BMXBZT NPEFMFE BT B EBSL TUBOEBSEPWFSDBTU$*&TLZ'JHTIPXTUIFTJHOJGJDBOUEJGGFSFODFTCFUXFFOBCSJHIUPWFSDBTU TLZNPEFMFECZUIF1FSF[JOTUFBEPGUIF$*&TLZNPEFM $MBTTJGJFE8FBUIFS%BUB 5PSFEVDFUIFPWFSIPVSMZNFBOEBZMJHIUTJUVBUJPOTDPOTJEFSFE GPSB DPNQMFUF ZFBSSVO )FSLFMFUBMIBWFQSPQPTFEBNFUIPEUPDMBTTJGZUIJTFOTFNCMFJOUPBTFUPGTPNFDMBTTFT <IFS>*OUIJTNFUIPETJNJMBSTFUTPGEBZUJNFTVOQPTJUJPOEJSFDUBOEEJGGVTFJMMVNJOBODFTBSF HSPVQFEJOUPDMBTTFTXIJDISFQSFTFOUBMMBQQFBSJOHTLZEJTUSJCVUJPOTEVSJOHUIFDPVSTFPGBZFBS 5IF DMBTTJGJDBUJPO MFBWFT UIF NFBO HMPCBM JSSBEJBODFT VOBMUFSFE 5IJT BQQSPBDI SFEVDFT UIF SFRVJSFEDBMDVMBUJPOUJNFTCZVQUPPOFPSEFSPGNBHOJUVEFXJUISFTQFDUUPUIFSFGFSFODFDBTF %BZMJHIU$PFGGJDJFOU.FUIPET 5IF DPODFQU PG EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT IBT CFFO PSJHJOBMMZ QSPQPTFE CZ 5SFHFO[B JO <USF> BT B NFUIPEUPDBMDVMBUFJOEPPSJMMVNJOBODFMFWFMTEVFUPEBZMJHIUVOEFSBSCJUSBSZTLZDPOEJUJPOT5IF VOEFSMZJOH JEFB JT UP UIFPSFUJDBMMZ EJWJEF UIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSF JOUP EJTKPJOU TLZ QBUDIFT "GUFSXBSETUIFDPOUSJCVUJPOUPUIFUPUBMJMMVNJOBODFBUBQPJOUJOBCVJMEJOHJTDBMDVMBUFEGPSFBDI TLZQBUDIJOEJWJEVBMMZ'JHTIPXTUIBUGPSBQPJOUBOEPSJFOUBUJPOYBEBZMJHIUDPFGGJDJFOU %$αY SFMBUFEUPUIFTLZTFHNFOU4αJTEFGJOFEBTUIFJMMVNJOBODF&αY BUYDBVTFECZUIFTLZ TFHNFOU4αEJWJEFECZUIFMVNJOBODF-αBOEUIFBOHVMBSTJ[F∆4 α, PG UIFTLZTFHNFOU 5IFEFDJTJWFBEWBOUBHFPGUIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUNFUIPEPWFSBMMGPSNFSMZNFOUJPOFENFUIPET JT UIBUUIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT GPS B HJWFO QPJOU JO B CVJMEJOH NFSFMZ EFQFOE PO UIF CVJMEJOH HFPNFUSZ NBUFSJBM DIBSBDUFSJTUJDT BOE UIF EJWJTJPO PG UIF TVSSPVOEJOH TLZ BOE HSPVOE JOUP EJTKPJOU TFHNFOUT %BZMJHIU DPFGGJDJFOUT BSF JOEFQFOEFOU PG BOZ BDUVBM DFMFTUJBM TLZ MVNJOBODF EJTUSJCVUJPO )FODF UIF CVJMEJOH DIBSBDUFSJTUJDT BOE UIF TVSSPVOEJOH TLZ DPOEJUJPOT BSF TFQBSBUFE " DPNQMFUF TFU PG EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT DBO CF DPVQMFE XJUI BO BSCJUSBSZ TLZ $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET MVNJOBODFEJTUSJCVUJPO-α, XJUIα /CZBTJNQMFMJOFBSTVQFSQPTJUJPOUPDBMDVMBUFUIFUPUBM JMMVNJOBODF&Y BUY / &Y ∑ %$ Y = 6 FRV 6TJOH UIJT TJNQMF BMHFCSBJD FRVBUJPO BOOVBM EBZMJHIU TJNVMBUJPOT DBO CF DBSSJFE PVU VOEFS TJNVMBUJPOUJNFTJOUIFPSEFSPGNJOVUFTUPIPVSTXIJMFTUJMMBMMPXJOHUPNPEFMTIPSUUJNFTUFQ WBSJBODFTPGUIFBWBJMBCMFEBZMJHIU %BZMJHIUDPFGGJDJFOUNFUIPETEJGGFSJOIPXUIFDFMFTUJBMIFNJTQIFSFJTEJWJEFEJOUPEJTKPJOU TLZ TFHNFOUT BOE IPX EJSFDU TVOMJHIU BOE EJGGVTF EBZMJHIU BSF USFBUFE #PUI &413 BT XFMM BT %":4*.VTFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTGPSEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOT 'JH"EBZMJHIUDPFGGJDJFOUJTEFGJOFEBT ∆4α %$ Y & Y - 6 XIFSF YQPJOUBOEPSJFOUBUJPOJOBCVJMEJOH 4αTLZTFHNFOU1 ∆4αBOHVMBSTJ[FPG4α &αY JMMVNJOBODFBUYEVFUP4α -αMVNJOBODFPG4α &Y α %BZMJHIU$PFGGJDJFOUTJO&413 &413 JT B UIFSNBM CVJMEJOH TJNVMBUJPO UPPM EFWFMPQFE BU UIF 6OJWFSTJUZ PG 4USBUIDMZEF JO (MBTHPX 4DPUMBOE <DMB> *U IBT CFFO DPVQMFE XJUI 3"%*"/$& UP DBSSZ PVU DPVQMFE MJHIUJOH BOE UIFSNBM TJNVMBUJPOT <KBODMB> *O &413 UIF 3"%*"/$& JOQVU NPEFMT GPS UIF EBZMJHIU DBMDVMBUJPOT BSF HFOFSBUFE CZ B DPOWFSTJPO PG UIF UIFSNBM CVJMEJOH NPEFM " DJSDVMBS HSPVOE QMBOF PG BCPVU UIF TBNF TJ[F BT UIF HSPVOE QMBO PG UIF CVJMEJOH JT BEEFE UP BDDPVOU GPS BOZ FYUFSOBM HSPVOE SFGMFDUJPOT 'PS UIF DBMDVMBUJPO PG UIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT UIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSFJTTQMJUJOUPDJSDVMBSBOHVMBSQBUDIFTXIJDIBSFBMMNPEFMFEBTMJHIUTPVSDFTTFF "QQFOEJY " 'JH B TIPXT UIF EJWJTJPO PG UIF TLZ BDDPSEJOH UP 5SFHFO[B <USF> XJUI DPOFPQFOJOHBOHMFTPG UPBWPJEBOZEPVCMFDPVOUJOH5PDPNQFOTBUFGPSUIFVODPWFSFE SFHJPOTPGUIFTLZUIFDPOFBOHMFJTJODSFBTFEUP JO&4135IJTMFBETUPBOPWFSMBQBOE BDDPSEJOHMZ B EPVCMF DPVOUJOH PG TFWFSBM SFHJPOT PG UIF TLZ BT TIPXO JO 'JH C (SPVOE SFGMFDUJPOTBSFDPOTJEFSFEJO&413POMZJOEJSFDUMZWJBBDUVBMSFGMFDUJPOTGSPNUIFDJSDVMBSHSPVOE QMBOF3BZTUIBUXPVMEIJUUIFHSPVOEPVUTJEFPGUIJTQMBOFBSFEJTDBSEFE5IFGBJMVSFPG&413UP BDDPVOU GPS UIFTF SBZT DBO MFBE UP TJHOJGJDBOU FSSPST FTQFDJBMMZ JO UIF DBTF PG DFJMJOH NPVOUFE TFOTPSTPSSFHJPOTUIBUBSFNBJOMZJMMVNJOBUFECZNVMUJSFGMFDUFEEBZMJHIU P P 5P DBMDVMBUF UIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT B OFX SBZUSBDJOH SVO JT TUBSUFE GPS FBDI TLZ TFHNFOUJO&413MFBEJOHUPBUJNFDPOTVNJOH GJSTU TJNVMBUJPO TUFQ 5IF TBNFTFU PG EBZMJHIU $PNQBSJOH &RVBUJPOT BOE SFWFBMT UIBU UIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOU BQQSPBDI SFTFNCMFT B IJHIFS PSEFS BQQSPYJNBUJPOPGUIFEBZMJHIUGBDUPSNFUIPE5IJTJOUFSQSFUBUJPOPG&RVBUJPOPOMZIPMETGPSEJGGVTFEBZMJHIUTJODF -αEFOPUFTUIFUPUBMMVNJOBODFPGUIFTLZFMFNFOU4 BTPQQPTFEUPUIFEJGGVTFMVNJOBODFJO&RVBUJPO EJGGVTF B $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET DPFGGJDJFOUTJTVTFEGPSEJSFDUBOEEJGGVTFEBZMJHIUJFUIFTVOJTNPEFMFEBTBOJOGJOJUFMZEJTUBOU MJHIUTPVSDF UJNFTJUTBDUVBMTJ[FXJUIBMVNJOBODFSFEVDFECZBGBDUPSPG B 5SFHFO[B D %":4*. C &413 'JHTLZEJWJTJPOT B TLZEJWJTJPOBDDPSEJOHUP5SFHFO[BTLZQBUDIFTXJUIBDPOFPQFOJOHBOHMFPG PGUIFDFMFTUJBM IFNJTQIFSFBSFDPWFSFECZUIFTLZTFHNFOUTC JO&413TLZQBUDIFTXJUIBDPOFPQFOJOHBOHMFPG 5IF TVN PG UIF BOHVMBS TJ[FT PG UIF TLZ QBUDIFT BEET VQ UP π CVU UIFSF JT B TVCTUBOUJBM PWFSMBQ PG UIF TJOHMF TLZ TFHNFOUTBSPVOEUIFIPSJ[POD JO%":4*.TLZQBUDIFT5IFDPNQMFUFDFMFTUJBMIFNJTQIFSFJTDPWFSFEBOEUIFSF JTOPPWFSMBQPGUIFTLZTFHNFOUT P P %BZMJHIU$PFGGJDJFOUTJO%":4*. 5IFQIJMPTPQIZCFIJOEUIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUDBMDVMBUJPOJO%":4*.JTUPSFEVDFUIFOVNCFSPG SBZUSBDJOH SVOT OFDFTTBSZ UP DBMDVMBUF B DPNQMFUF TFU PG EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT BOE TUJMM DPSSFDUMZ NPEFM BMM MJHIU SBZT XIJDI NJHIU DPOUSJCVUF UP UIF UPUBM JMMVNJOBODF BU B QPJOU 5P UIJT FOE %":4*.EJTUJOHVJTIFTCFUXFFODPOUSJCVUJPOTGSPNUIFEJGGVTFEBZMJHIUHSPVOE SFGMFDUJPOT BOE EJSFDUTVOMJHIU &Y = ∑ %$EJGGVTF Y -EJGGVTF 6EJGGVTF + ∑ %$HSPVOE Y -HSPVOE 6HSPVOE + ∑ %$EJSFDU Y -EJSFDU 6EJSFDU = = = 1 4444244443 1 4444244443 1 444424444 3 EJGGVTF EBZMJHIU HSPVOE SFGMFDUJPO EJSFDU TVOMJHIU FRV 5IFDFMFTUJBMIFNJTQIFSFJTEJWJEFEJOUPEJTKPJOUTLZTFHNFOUT4 4 BDDPSEJOHUPUIF 5SFHFO[BEJWJTJPOGPSUIFEJGGVTFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUT5IFTFTLZTFHNFOUTDPNQMFUFMZDPWFSUIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSF TP UIBU OP SBZT UIBU IJU UIF IFNJTQIFSF BSF EJTDBSEFE PS EPVCMF DPVOUFE 'JHD 5P JODMVEF DPOUSJCVUJPOT UP UIF JOEPPS JMMVNJOBODF EVF UP FYUFSOBM HSPVOE SFGMFDUJPOT UISFF BEEJUJPOBM HSPVOE EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT IBWF CFFO JOUSPEVDFE GPS [FOJUI BOHMFT HSFBUFS UIBO 5IFUISFFHSPVOETFHNFOUT4 4 DPSSFTQPOEUP[FOJUIBOHMFTGSPN UP UP BOE UP 'JHTIPXTUIFQBSUJUJPOPGUIFHSPVOEIFNJTQIFSFJOUPUIF HSPVOETFHNFOUT E P P H P P P P (13.39/2)2 631 ≅ (0.533/2)2 E H P $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 'JH %JWJTJPO PG UIF HSPVOE IFNJTQIFSF CPUUPN WJFX JOUP UISFF EJTKPJOU TFHNFOUTXIJDIDPSSFTQPOEUPUIFHSPVOEEBZMJHIUDPFGGJDJFOUT. $POUSJCVUJPOTGSPNEJSFDUTVOMJHIUBSFNPEFMFECZTPNFSFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOT XIJDIBSFBTVCTFUPGBMMQPTTJCMFTVOQPTJUJPOTUISPVHIPVUUIFZFBS'JHTIPXTBMMBOOVBM IPVSMZ NFBO TVO QPTJUJPOT EPUUFE MJOFT GPS 'SFJCVSH (FSNBOZ UPHFUIFS XJUI UIF SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT DSPTTFT GPS XIJDI EJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT BSF DBMDVMBUFE 5IF SFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOTDPSSFTQPOEUPUIFBDUVBMTVOQPTJUJPOTPOBMMGVMMIPVSTTPMBSUJNFGPS UIF PG%FDFNCFS'FCSVBSZ.BSDI"QSJMBOE+VOFBUXIJDIUIFTVOJTBCPWFUIFIPSJ[PO "DDPSEJOHMZUIFGPVSEJSFDUEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTTVSSPVOEFECZUIFCPYJO'JHDPSSFTQPOEUP UIFBDUVBMTVOQPTJUJPOTJO'SFJCVSHPO+VOF BOE"QSJM"VHVTU BUBOETPMBS UJNF "U TVOSJTFBOE TVOTFU UIF EJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOU DPSSFTQPOEUPUIFTPMBS UJNF XJUI B TPMBS BMUJUVEF PG TP UIBU MPX TPMBS BMUJUVEFT DBO CF DPSSFDUMZ NPEFMFE 5IF UPUBM OVNCFS PG EJSFDUEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTJTTJUFEFQFOEFOUBOEWBSJFTGSPNUPGPSMBUJUVEFTCFMPX /FBSUIFQPMFTUIFOVNCFSEFDSFBTFTEPXOUP TU TU TU P P 70 'JH5IFEPUUFEMJOFTNBSLBMM BOOVBMIPVSMZNFBOTVOQPTJUJPOT GPS 'SFJCVSH (FSNBOZ / UIF DSPTTFT NBSL UIF SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT GPS XIJDI EJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT BSF DBMDVMBUFE 5IF CPY JO UIF VQQFS QBSU PG UIF GJHVSF TVSSPVOETGPVSSFQSFTFOUBUJWFTVO QPTJUJPOT XIJDI DPSSFTQPOE UP BDUVBMTVOQPTJUJPOTBUBOE TPMBSUJNFPO+VOF BOE "QSJM"VHVTU Jun 21 0 60 Apr/Aug 21 altitude [degrees] 50 Mar/Sep 21 40 Feb/Oct 21 30 TU TU Dec 21 20 10 0 -150 -100 -50 0 50 100 150 azimuth [degrees] 5IFDBMDVMBUJPOPGBDPNQMFUFTFUPGEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTGPSBHJWFOQPJOUJOBCVJMEJOHBOEB TJUFPOFBSUIJTUIFNPTUUJNFDPOTVNJOHQBSUEVSJOHBEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPO5PSFEVDF UIJTDBMDVMBUJPOUJNF%":4*.DBMDVMBUFTUIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTXJUIBOBEBQUFEWFSTJPOPGUIF CBDLXBSESBZUSBDFS3"%*"/$&7FSTJPO%VFUPUIJTBEBQUBUJPOBMMEJGGVTFHSPVOE BOETPNFEJSFDUEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTDBOCFDBMDVMBUFEJOUXPTJOHMFSBZUSBDJOHSVOT%FUBJMT BSFQSPWJEFEJOUIF"QQFOEJY" 5IFTFTVOQPTJUJPOTIBWFCFFOHFOFSJDBMMZDIPTFOBT UIFZ HFOFSBUF BO FWFOMZ TQBDFE HSJE BDSPTT BMM QPTTJCMF TVO QPTJUJPOTUISPVHIPVUUIFZFBS GPS NFEJBO MBUJUVEFT 5IF PG +BOVBSZ/PWFNCFS BOE UIF PG .BZ+VMZ BSF OPU DBMDVMBUFETJODFUIFTFBEEJUJPOBMEJSFDUEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTXPVME OPU TJHOJGJDBOUMZ JODSFBTF UIF TJNVMBUJPO BDDVSBDZ XIFSFBTUIFJSDBMDVMBUJPOXPVMEJODSFBTFUIFSFRVJSFETJNVMBUJPOUJNFTCZSPVHIMZ TU TU $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 0ODF UIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT BSF BWBJMBCMF UIFZ OFFE UP CF DPVQMFE XJUI UIF NFBO MVNJOBODFTPGUIFJSBTTPDJBUFETLZTFHNFOUTGPSBHJWFOTLZDPOEJUJPOBDDPSEJOHUPFRV5IF MVNJOBODFTPGUIFEJGGVTFTLZTFHNFOUTGPSBQBSUJDVMBSTLZDPOEJUJPOBSFDBMDVMBUFEXJUIUIF 1FSF[ BMM XFBUIFS TLZ NPEFM CBTFE PO EBUF BOE UJNF BT XFMM BT PO EJSFDU OPSNBM BOE EJGGVTF IPSJ[POUBMJSSBEJBODFT5IFEJGGVTFMVNJOBODF-α PGBQBSUJDVMBSTLZTFHNFOUJTTFUFRVBMUP UIFWBMVFPGUIF1FSF[TLZMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOGVODUJPOBUUIFDFOUFSPGUIFTLZTFHNFOU5IJT BTTJHONFOUQSPDFEVSFJOUSPEVDFTBOFSSPSBTUIFDPOUJOVPVT1FSF[TLZMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOJT BQQSPYJNBUFE CZ B EJTDPOUJOVPVT TUFQ GVODUJPO UIBU JT DPOTUBOU GPS FBDI PG UIF TLZ TFHNFOUT5IJTJOBDDVSBDZDBOCFOFHMFDUFETJODFUIFEJGGFSFODFPGUIFMVNJOBODFTCFUXFFOUXP OFJHICPSJOH TLZ TFHNFOUT JT VTVBMMZ TNBMMFSUIBO UIFBCTPMVUF MVNJOBODFFSSPST DBVTFE CZ UIF VOEFSMZJOHMVNJOPVTFGGJDBDZNPEFM 5IFMVNJOBODFTQFSUBJOJOHUPUIFHSPVOEEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTBSFNPEFMFEBDDPSEJOH UPUIF3"%*"/$&QSPHSBNHFOEBZMJU<EFM> 5IF BTTJHONFOU PGUIF EJSFDU MVNJOBODFT -α α GPS B HJWFO TLZ DPOEJUJPO JT OPUBTVOBNCJHVPVTBTGPSUIFEJGGVTFMVNJOBODFT5ISFFBTTJHONFOUNPEFTIBWFCFFOUFTUFE XIJDIBSFEFTDSJCFEJOEFUBJMJODIBQUFS5IFNPTUTUSBJHIUGPSXBSEBTTJHONFOUNPEF/FBSFTU /FJHICPSIBTCFFOVTFEEVSJOHUIFDPNQBSJTPOPG%":4*.XJUIUIFPUIFSNFUIPETJODIBQUFS *O UIJT NPEF %":4*. QSFUFOET GPS B HJWFO TLZ DPOEJUJPO UIBU UIF BDUVBM TVO QPTJUJPO DPSSFTQPOET UP UIF OFBSFTU BWBJMBCMF QPTJUJPO GPS XIJDI B EJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOU IBT CFFO DBMDVMBUFE 5IF MVNJOBODF GPS UIJT OFBSFTUOFJHICPS TVO QPTJUJPO JT UIFO TFU FRVBM UP UIF MVNJOBODFPGUIFTVOXIJMFBMMPUIFSMVNJOBODFTJOUIFUIJSEUFSNPG FRV BSF TFUUP [FSP 5IJTDSVEFBTTJHONFOUNPEFDBOMFBEUPDPOTJEFSBCMFFSSPSTFHJGBTFOTPSQPJOUEJSFDUMZTFFT UIF BDUVBM TVO QPTJUJPO XIJMF UIF BQQSPYJNBUFE TVO QPTJUJPO JT TIBEFE PS WJDF WFSTB 5IF QFSGPSNBODFT PG UIF UISFF %":4*. BTTJHONFOU NPEFT GPS UIF EJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT BSF EJTDVTTFEJOUIFWBMJEBUJPODIBQUFS EJGGVTF EJSFDU 'JH EFQJDUT UIF EJGGFSFOU JOQVU QBSBNFUFST BOE TJNVMBUJPO TUFQT PG B EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOXJUI%":4*. input RADIANCE simulation parameters building geometry and material description (RADIANCE files) building site descriptions weather data input file 'JH 'MPX DIBSU PG UIF%":4*.NFUIPE DAYSIM interface calculation of daylight coefficients calculation of sky luminances 1x raytracing for diffuse (145) and ground (3) daylight coefficients for each time step: calculation of sky luminances pertaining to the daylight coefficients based on the Perez sky model and different assignment modes: N.N. / INTERPOLATED / SHADOW TEST 1x raytracing for direct (65) daylight coefficients daylight coefficients coupling of sky luminances and daylight coefficients sky luminances annual illuminance profiles "TJNJMBSEJBHSBNJO"QQFOEJY"TIPXTUIFWBSJPVTTVCQSPHSBNTPGUIF%":4*.TJNVMBUJPOFOWJSPONFOUXIJDI JODPSQPSBUFTUIFEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPEPGUIFTBNFOBNF $IBQUFS%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET %BZMJHIU$PFGGJDJFOUTJO.BSEBMKFWJDlTBQQSPBDI 4IPSUMZ CFGPSF UIF GJOBM TVCNJTTJPO PG UIJT UIFTJT ZFU BOPUIFS JNQMFNFOUBUJPO PG EBZMJHIU DPFGGJDJFOUTJOUPUIF3"%*"/$&FOWJSPONFOUIBTCFFOQVCMJTIFECZ.BSEBMKFWJD<NBS>XIJDIJT OPU FYQMJDJUMZ DPOTJEFSFE JO UIF DPNQBSJTPO JO DIBQUFS 5IF BQQSPBDI EJTUJOHVJTIFT CFUXFFO EJSFDU BOE JOEJSFDU DPOUSJCVUJPOT UP JOEPPS JMMVNJOBODFT GSPN EJSFDU TVOMJHIU BT XFMM BT EJGGVTF EBZMJHIU $POUSJCVUJPOT GSPN EJGGVTF EBZMJHIU BOE JOEJSFDU DPOUSJCVUJPOT GSPN UIF TVO BSF BMM USFBUFEKVTUMJLFJO&413WJBBEJWJTJPOPGUIFDFMFTUJBMIFNJTQIFSFJOUPTLZFMFNFOUT%JSFDU DPOUSJCVUJPOTGSPNUIFTVO BSF DPOTJEFSFEWJB B EJWJTJPO PG UIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSF JOUP QBUDIFTUPNJOJNJ[FEJTQMBDFNFOUTCFUXFFOUIFBDUVBMBOEUIFBQQSPYJNBUFETVOQPTJUJPOT5IF CVML PG TJNVMBUJPO UJNF JT SFRVJSFE GPS UIF DBMDVMBUJPO PG UIF JOEJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT BOE.BSEBMKFWJDNFOUJPOTBDBMDVMBUJPOUJNFXIJDIJTSPVHIMZUJNFTMBSHFSUIBOUIFUJNFTGPS B DPOWFOUJPOBM TUBUJD 3"%*"/$& TJNVMBUJPO <NBS> #BTFE PO UIJT JOGPSNBUJPO UIF BVUIPS DPODMVEFT UIBU UIF SFRVJSFE DBMDVMBUJPO UJNFT PG .BSEBMKFWJDlT NFUIPE BOE &413 BSF SPVHIMZ UIFTBNF 4VNNBSZ %BZMJHIUTJNVMBUJPOTNBZBTTJTUUIFEFWFMPQNFOUBOEFWBMVBUJPOPGBEBZMJHIUJOHDPODFQUJOUIF EFTJHOQIBTFPGBCVJMEJOHCZQSPWJEJOHJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOT EVFUPEBZMJHIUVOEFSBTJOHMF PSNVMUJQMFTLZDPOEJUJPOT4FWFSBM3"%*"/$&CBTFEEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPETIBWF CFFO QSPQPTFE GPS UIF MBUUFS BQQMJDBUJPO "MM FYJTUJOH NFUIPET FYIJCJU XFBLOFTTFT DPODFSOJOH FJUIFS UIFJS BDDVSBDZ UIFJS SFRVJSFE TJNVMBUJPO UJNFT PS UIF QPTTJCJMJUZ PG JOUSPEVDJOH TIPSUFS TJNVMBUJPOUJNFTUFQT5IFSFGPSFBOFX3"%*"/$&CBTFEEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPE DBMMFE %":4*. IBT CFFO EFWFMPQFE XIJDI VTFT UIF DPODFQU PG EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT *O UIF GPMMPXJOH DIBQUFS UIF DBMDVMBUJPO SFTVMUT PG %":4*. BSF DPNQBSFE UP DPOWFOUJPOBM EZOBNJD TJNVMBUJPONFUIPET DPNQBSFEUPBGBDUPSCFUXFFOBOEGPS%":4*.TFF"QQFOEJY" BOEMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOTJGOFFEFE $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET $IBQUFS $PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET *OUIJTDIBQUFSUIFQFSGPSNBODFTPGTJYEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOBMHPSJUINTBSFDPNQBSFEGPS UXPFYBNQMFPGGJDFHFPNFUSJFT1FSGPSNBODFJOEJDBUPSTBSFDBMDVMBUJPOUJNFTBDDVSBDZBOEUIF BCJMJUZUPNPEFMUIFTIPSUUJNFTUFQEZOBNJDTPGEBZMJHIU5IFTJNVMBUJPOSFTVMUTSFWFBMUIBUUIF BDDVSBDZPGBOBOOVBMEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPEJTOPUOFDFTTBSJMZDPVQMFEXJUIUIFSFRVJSFE TJNVMBUJPOUJNF5IFRVBMJUZPGBNFUIPESBUIFSEFQFOETPOUIFVOEFSMZJOHTLZMVNJOPVTFGGJDBDZ NPEFMBOEXIFUIFSJUDPOTJEFSTUIFIPVSMZNFBOEJSFDUBOEEJGGVTFJMMVNJOBODFTGPSFBDIUJNF TUFQFYQMJDJUMZ $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET .FUIPEPMPHZ 5IF HPBM PG UIJT DIBQUFS JT UP RVBOUJGZ JO IPX GBS UIF TJY 3"%*"/$&CBTFE EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO BMHPSJUINT XIJDI IBWF CFFO EFTDSJCFE JO TFDUJPO TVDDFFE BU QSPWJEJOH SFMJBCMF TJNVMBUJPOSFTVMUTGPSWBSJPVTCVJMEJOHHFPNFUSJFT260ODFBHBJOUIFTJYNFUIPETBSF $PNQMFUF:FBS3VOT %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE "%&-*/& $MBTTJGJFE8FBUIFS%BUB &413 %":4*. dynamic simulation method weather data input file combines illuminance simulations under a limited number of sky conditions based on annual illuminance profiles : simulation parameters RADIANCE geometry and material files 'JH "MM DPOTJEFSFE EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPET BSF CBTFE PO 3"%*"/$& BOE NFSFMZ EJGGFS JO IPX JOEPPS JMMVNJOBODFT VOEFS BSCJUSBSZ TLZ DPOEJUJPOT BSF FTUJNBUFE GSPN TJNVMBUJPOT VOEFS B MJNJUFE OVNCFS PG TLZ DPOEJUJPOT 4JODF BMM UIFTF TJNVMBUJPO BQQSPBDIFT BSF CBTFE PO 3"%*"/$& 'JH UIFJS SFTVMUT DBO CF SFBEJMZDPNQBSFE.FUIPE SFRVJSFTQSPIJCJUJWFMZMPOHDBMDVMBUJPOUJNFTCVUUIFNFUIPEIBT CFFOJODMVEFEUPTFSWFBTBSFGFSFODFDBTFBHBJOTUXIJDIUIFPUIFSTJNVMBUJPOSFTVMUTBSFUFTUFE 5IF VOEFSMZJOH BTTVNQUJPO UIBU $PNQMFUF :FBS 3VOT QSPEVDF UIF NPTU SFMJBCMF TJNVMBUJPO SFTVMUTXJUISFTQFDUUPSFBMJUZTFFNTUPCFKVTUJGJFEUPUIFBVUIPSTJODF BMM UIF PUIFS NFUIPET BSF CBTFE PO 3"%*"/$& BOE NFSFMZ USZ UP BQQSPBDI UIF TJNVMBUJPO BDDVSBDZPGBTJOHMFSBZUSBDJOHSVOGPSBTQFDJGJDTLZDPOEJUJPOBOETJODF BMM UIF PUIFS DPOTJEFSFE NFUIPET p FYDFQU GPS UIF %BZMJHIU 'BDUPS .FUIPE BOE "%&-*/& BOE pBSFBMTPCBTFEPOUIF1FSF[TLZNPEFM"%&-*/&BOEUIF%BZMJHIU'BDUPS BQQSPBDIBSFCBTFEPOUIF$*&TLZNPEFMXIJDIJTIFSFVOEFSTUPPEBTBTVCTFUPGUIF1FSF[ NPEFMDPWFSJOHPOMZUIFFYUSFNFTPGBEBSLPWFSDBTUBOEBDMFBSTLZ 5IFTBNFTFU PG HFPNFUSZNBUFSJBMXFBUIFS JOQVUGJMFT BOE TJNVMBUJPO QBSBNFUFST XFSF VTFE GPSBMMTJNVMBUJPOT"DDPSEJOHMZEJGGFSFODFTJOUIFTJNVMBUJPOSFTVMUTBSFFYDMVTJWFMZEVFUPIPX UIF SFTQFDUJWF NFUIPE FYUSBDUT UIF EFWFMPQNFOU PG NFBO IPVSMZ JMMVNJOBODF MFWFMT GSPN B DIPTFO TFU PG TLZ MVNJOBODF EJTUSJCVUJPOT 'JH "T UIF GPDVT PG UIJT DIBQUFS MJFT PO IPX SBZUSBDJOHTJNVMBUJPOTXJUI3"%*"/$&DBOCFVTFEGPSEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOTTJNVMBUJPO FSSPSTJOUSJOTJDUPUIFSBZUSBDJOHPSEVFUP TJNQMJGJDBUJPOT PG UIF HFPNFUSJDNPEFMBOENBUFSJBM EFTDSJQUJPOT BSF OFHMFDUFE &SSPST JOUSPEVDFE CZ NPEFMJOH UIF DPOUJOVPVTMZ DIBOHJOH FYUFSOBM EBZMJHIU DPOEJUJPOT BT EJTDSFUF IPVSMZ NFBO 1FSF[ TLZ MVNJOBODF EJTUSJCVUJPOT BSF BMTP EJTDBSEFE "MMDBMDVMBUJPOTIBWFCFFO DBSSJFE PVU CBTFE PO IPVSMZ EJSFDU IPSJ[POUBM BOE EJGGVTF IPSJ[POUBM JSSBEJBODFEBUBUBLFOGPSNUIF(FSNBO5FTU3FGFSFODF:FBS53: GPS'SFJCVSH(FSNBOZ<CMÓ> 'PSUIFIPVSTPGTVOSJTFBOETVOTFUUIFTVOQPTJUJPOBUUIFNJEEMFPGUIFUJNFJOUFSWBMXIFOUIF TVOJTBCPWFUIFIPSJ[POIBTCFFOUBLFO 5IF JOWFTUJHBUFE HFPNFUSJFTNBUFSJBM EFTDSJQUJPOTTFOTPS QPTJUJPOTBOE TJNVMBUJPO QBSBNFUFST BSFEFTDSJCFECFMPX 5IJTDIBQUFSTVNNBSJ[FTSFTVMUTGSPNBTUVEZXIJDIIBTCFFOQVCMJTIFEJO&OFSHZBOE#VJMEJOHT<SFJ@B> 5IFTFTJNVMBUJPOFSSPSTBSFBEESFTTFEJODIBQUFS $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET *OWFTUJHBUFE(FPNFUSJFT 4JNVMBUJPOTIBWFCFFODBSSJFEPVUGPSBTJOHMFSFDUBOHVMBSPGGJDFXJUIBTPVUIFSOGBDBEF'JH B BOEBNPSFBEWBODFEGJWFTUPSZPGGJDFCVJMEJOHGFBUVSJOHQBSUMZHMB[FEJOOFSXBMMTCFUXFFO OFJHICPSJOHPGGJDFTBOEUIFBJTMF'JHB 'JHC BOEC QSFTFOUGMPPSQMBOTPGUIF UXP PGGJDFT 5IF OVNCFSFE CMBDL DJSDVMBS EPUT NBSL UIF QPTJUJPO PG TFOTPST GPS XIJDI BOOVBM JOEPPSJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOTBSF QSFTFOUFE GVSUIFS CFMPX 5IF TFOTPST BSFTJUVBUFE BUXPSL QMBOFMFWFMJFNBCPWFUIFGMPPSGBDJOHVQXBSET /P TVSSPVOEJOH CVJMEJOHT PS MBOETDBQF EFUBJMT XFSF DPOTJEFSFE BOE UIF HSPVOE SFGMFDUBODF IBT CFFO TFU UP JO BMM TJNVMBUJPOT "T UIF TBNF JOQVU GJMFT XFSF VTFE GPS BMM TJNVMBUJPONFUIPET UIF BCTFODF PG BTVSSPVOEJOH MBOETDBQF JO UIF CVJMEJOH NPEFMT EPFT OPU JNQFEF UIF HFOFSBM WBMJEJUZ PG UIF SFTVMUT JO UIJT DIBQUFS 5IF JOGMVFODF PG NPEFMJOH UIF TVSSPVOEJOHMBOETDBQFPOUIFBDDVSBDZPGBEBZMJHIUTJNVMBUJPOJTBEESFTTFEJODIBQUFS B 'JH7JFXBOEGMPPSQMBOPGUIFTJOHMFPGGJDF C B C 'JH7JFXBOEGMPPSQMBOPGUIFGJWFTUPSZPGGJDFCVJMEJOH 5IF GJWFTUPSZ PGGJDF CVJMEJOH IBT CFFO BEEFE UP EJTDVTT EJGGFSFODFT PG IPX UIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOU NFUIPE IBT CFFO JOUFHSBUFE JO &413 BOE %":4*. SFTQFDUJWFMZ "DDPSEJOHMZ POMZ TJNVMBUJPO SFTVMUT GPS &413 %":4*. BOE UIF SFGFSFODF DBTF BSF QSFTFOUFE GPS UIF PGGJDF CVJMEJOH5BCMFMJTUTUIFVUJMJ[FENBUFSJBMTVSGBDFEFTDSJQUJPOT $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 5BCMF.BUFSJBMEFTDSJQUJPOT SFGMFDUBODFWJTJCMF USBOTNJUUBODF GPS OPSNBMJODJEFODF<> XBMM PVUFSXJOEPXT DFJMJOH GMPPS JOOFSXJOEPXT EPPSGVSOJUVSF TJOHMFPGGJDF PGGJDFCVJMEJOH EJGGVTFTQFDVMBS 4JNVMBUJPO1BSBNFUFST 5IFTBNFTFUPG3"%*"/$&TJNVMBUJPOQBSBNFUFSTIBTCFFOVTFEGPSCPUIPGGJDFHFPNFUSJFTBOE BMM TJNVMBUJPO NFUIPET 5BCMF "T EJTDVTTFE JO "QQFOEJY " UIF BDUVBM DIPJDF PG 3"%*"/$&TJNVMBUJPOQBSBNFUFSTEFDJTJWFMZJOGMVFODFTUIFBDDVSBDZBOETJNVMBUJPOUJNFPGUIF SBZUSBDJOHDBMDVMBUJPOT 5BCMF4JNVMBUJPOQBSBNFUFSTPOMZOPOEFGBVMUWBMVFTBSFMJTUFE BNCJFOUDBMDVMBUJPO EJSFDUDBMDVMBUJPO BNCJFOU BNCJFOU BNCJFOU CPVODFT EJWJTJPO TBNQMJOH EJSFDUUISFTIPME EJSFDUTBNQMJOH BNCJFOU BDDVSBDZ BNCJFOU SFTPMVUJPO 3FTVMUTBOE"OBMZTJT (FOFSBM'FBUVSFT 5IJT TFDUJPO RVBMJUBUJWFMZ EFTDSJCFT IPX XFMM NFUIPET UP TJNVMBUF JOEPPS BOE PVUEPPS JMMVNJOBODFT XJUI SFTQFDU UP $PNQMFUF :FBS 3VOT GPS UIF TJOHMFPGGJDFHFPNFUSZ 'JH B "DUVBMTJNVMBUJPOSFTVMUTGPSBDMPVEZBOEBDMFBSEBZBSFQSFTFOUFEJO"QQFOEJY" %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE 6OEFSPWFSDBTUTLZDPOEJUJPOTUIFEBZMJHIUGBDUPSNFUIPEDPJODJEFT XJUIUIFSFGFSFODFDBTFGPSFYUFSOBMJMMVNJOBODFTXIJMFJUDPOTUBOUMZVOEFSFTUJNBUFTUIFJOUFSOBM JMMVNJOBODFT 5IF GJSTU SFTVMU JT PCWJPVT TJODF BO FYUFSOBM EBZMJHIU GBDUPS DPSSFTQPOET UP VOJUZ BOETJODFUIFTBNFTLZMVNJOPVTFGGJDBDZNPEFMBTGPSUIFSFGFSFODFDBTFIBTCFFOVTFEGPSUIF EBZMJHIUGBDUPSDBMDVMBUJPO5IFSFBTPOGPSUIFVOEFSFTUJNBUJPOPGUIFJOEPPSJMMVNJOBODFTVOEFS PWFSDBTU TLJFT JT UIBU UIF $*& PWFSDBTU TLZ UFOET UP VOEFSFTUJNBUF IPSJ[POUBM TLZ MVNJOBODFT XIJDI JO UVSO IBWF B TJHOJGJDBOU DPOUSJCVUJPO UP JOEPPS JMMVNJOBODFT BU EFFQFS SPPN EFQUIT 6OEFSTVOOZTLZDPOEJUJPOTUIFEBZMJHIUGBDUPSHSPTTMZVOEFSFTUJNBUFTCPUIJOUFSOBMBOEFYUFSOBM JMMVNJOBODFTTJODFUIFEBZMJHIUGBDUPSCZEFGJOJUJPOPOMZDPOTJEFSTEJGGVTFEBZMJHIUDPOUSJCVUJPOT &RV "%&-*/& *OUIFBCTFODFPGEJSFDUTVOMJHIU"%&-*/&VOEFSFTUJNBUFTCPUIJOEPPSBOEPVUEPPS JMMVNJOBODFTFYDFQUGPSWFSZEBSLPWFSDBTUTLJFT5IJTDMFBSMZTIPXTUIBUJOUIFBCTFODFPGEJSFDU TVOMJHIU"%&-*/&EPFTOPUDPOTJEFSUIFHJWFOIPVSMZNFBOEJGGVTFJMMVNJOBODFWBMVFTCVUBMXBZT SFMJFTPOUIFTBNF$*&PWFSDBTUTLZPGUIFDPSSFTQPOEJOHNPOUI'PSQBSUMZDMPVEZTLZDPOEJUJPOT UIFNFUIPEUFOETUPVOEFSFTUJNBUFUIFEJGGVTFJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOTJODFBNJYUVSFPGBDMFBS $*&TLZXJUIPVUUIFTVOBOEB$*&PWFSDBTUTLZGBJMTUPNPEFMCSJHIUPWFSDBTUTLJFTTFF *O DPOUSBTUUPUIBUUIF1FSF[NPEFMJTBCMFUPEJTUJOHVJTICFUXFFOCSJHIUBOEEBSLPWFSDBTUTLJFT TFF 6OEFSDMFBS TLZ DPOEJUJPOT "%&-*/&BQQSPBDIFT UIF SFGFSFODF DBTFGPS FYUFSOBM BOE JOUFSOBMJMMVNJOBODFTTJODFBDMFBS1FSF[TLZCBTJDBMMZDPJODJEFTXJUIUIFDMFBS$*&TLZ $-"44*'*&% 5IF DMBTTJGJFE EBUB TMJHIUMZ PWFSFTUJNBUFT FYUFSOBM JMMVNJOBODFT XIJMF JOUFSOBM JMMVNJOBODFT BSF VOEFSFTUJNBUFE 5IFTF FSSPST SFTVMU GSPN UIF DMBTTJGJDBUJPO TJODF FWFSZ IPVSMZ NFBO TLZ DPOEJUJPO JT NFSFMZ BQQSPYJNBUFE CZ JUT OFBSFTU BWBJMBCMF XFBUIFS DMBTT 5IF NBHOJUVEF PG UIF FSSPST DBO CF SFEVDFE CZ JODSFBTJOH UIF OVNCFS PG XFBUIFS DMBTTFT PO UIF FYQFOTF PG MPOHFS DBMDVMBUJPO UJNFT 5IF SFTVMUT GPS "%&-*/& BOE $-"44*'*&% TIPX UIBU B $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET NFUIPEPOMZZJFMETDPOWJODJOHTJNVMBUJPOSFTVMUTJGUIFEJGGVTFBOEEJSFDUJSSBEJBODFJOQVUEBUBJT DPOTJEFSFEGPSFBDITJNVMBUJPOUJNFTUFQFYQMJDJUMZ &413 BOE%":4*. 'PSUIFTJOHMFPGGJDFUIFSFTVMUTPG&413BOE%":4*.BSFBMXBZTWFSZ DMPTFUPUIFSFGFSFODFDBTF0OBDMPVEZEBZBMMUISFFNFUIPETCBTJDBMMZDPJODJEFTJODFUIFPOMZ FSSPSJOUSPEVDFECZUIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUNFUIPETJTUIBUUIFDPOUJOVPVT1FSF[TLZMVNJOPVT EJTUSJCVUJPO JT BQQSPYJNBUFE CZ B EJTDPOUJOVPVT GVODUJPO *O UIF QSFTFODF PG EJSFDU TVOMJHIU BOPUIFS FSSPS TPVSDF JT JOUSPEVDFE TJODF CPUI NFUIPET BQQSPYJNBUF UIF IPVSMZ NFBO TVO QPTJUJPO CZ UIF OFBSFTU TVO QPTJUJPO GPS XIJDI B EBZMJHIU DPFGGJDJFOU JT BWBJMBCMF 5IF SFMBUJWF SPPU NFBO TRVBSF FSSPST 3.4& GPS EJGGVTF TLZ DPOEJUJPOT BMPOF BSF &413 BOE %":4*. GPS JOUFSOBM JMMVNJOBODFT JOUIFTJOHMF PGGJDFBU B EJTUBODF PG N GSPN UIF GBDBEF TFOTPSJO'JHC 5IFSFMBUJWF3.4&TBNPVOUUPBOEJG TLZ DPOEJUJPOTXJUI EJSFDUTVOMJHIUBSFDPOTJEFSFEBTXFMM 3FRVJSFE4JNVMBUJPO5JNFT 5BCMF TIPXT UIF TJNVMBUJPO UJNFT GPS BMM NFUIPET PO B 1FOUJVN 1SP .)[ -JOVY 8PSLTUBUJPO5IFTJNVMBUJPOUJNFTPGEBZTBOEEBZTGPS$PNQMFUF:FBS3VOTTIPXUIBU UIJT NFUIPE JT VOGJU GPS EBZUPEBZ EFTJHO QSPQPTFT "%&-*/& BOE $MBTTJGJFE IBWF TJNVMBUJPO UJNFTXIJDIBSFBCPVUBOPSEFSPGNBHOJUVEFTNBMMFSUIBOGPSUIFSFGFSFODFDBTF&413SFRVJSFT SPVHIMZUXJDFBTMPOHDBMDVMBUJPOUJNFTBT%":4*.GPSUIFTJOHMFPGGJDF'PSUIFNPSFBEWBODFE HFPNFUSZ&413OFDFTTJUBUFTPWFSUJNFTMPOHFSTJNVMBUJPOUJNFT5IJTSFWFBMTUIBUSFEVDJOHUIF OVNCFSPGSBZUSBDJOHSVOTGSPN&413 UP%":4*. ZJFMETBEFDJTJWFQFSGPSNBODFHBJO 5BCMF3FRVJSFETJNVMBUJPOUJNFTGPSUIFUXPJOWFTUJHBUFEPGGJDFHFPNFUSJFT TJNVMBUJPONFUIPE $PNQMFUF:FBS3VOTSFGDBTF %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE "%&-*/& $-"44*'*&% &413 %":4*. TJNVMBUJPOUJNFT TJOHMFPGGJDF EBZT NJO I I I I TJNVMBUJPOUJNFT GJWFTUPSZPGGJDFCVJMEJOH EBZT EBZT I $VNVMBUJWFBOOVBM*MMVNJOBODF%JTUSJCVUJPOT " IFMQGVM OVNCFS UP KVEHF UIF EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ JO BO PGGJDF JT IPX NBOZ IPVST QFS ZFBS B QSFEFGJOFENJOJNVNJMMVNJOBODFMFWFMDBOCFNBJOUBJOFECZEBZMJHIUBMPOF5IJTJOGPSNBUJPODBO CF ESBXO GSPN UIF DVNVMBUJWF BOOVBM JOEPPS JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO GPS B HJWFO QPJOU JO B CVJMEJOH'PSBTQFDJGJDBQQMJDBUJPOUIFDIPTFONJOJNVNJMMVNJOBODFEFQFOETPOUIFBQQMJDBCMF MFHBMSFRVJSFNFOUTBOEUIFJOEJWJEVBMVTFSQSFGFSFODFT1SPQPTFENJOJNVNJMMVNJOBODFMFWFMTGPS PGGJDF XPSL SBOHF GSPN MVY <OFX> UP NPSF UIBO MVY <UFO> 'JH TIPXT UIF DVNVMBUJWF JOEPPS JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO GPS UIF TJY NFUIPET GPS TFOTPS JO UIF TJOHMF PGGJDF 0OMZUIFOFBSFTUOFJHICPSBTTJHONFOU%":4*.NPEFTFF"QQDIBQUFS IBTCFFODPOTJEFSFEJOUIJTDIBQUFSUP GBDJMJUBUFUIFDPNQBSJTPOCFUXFFO%":4*.BOE&413 5IFEFGJOJUJPOPGUIFSFMBUJWF.#&BOE3.4&BSFHJWFOJOUIF(MPTTBSZ 5IF DBMDVMBUJPO UJNF GPS UIF $PNQMFUF :FBS 3VO NFUIPE XPVMEIBWF CFFO EBZT PO B TJOHMF NBDIJOF CVU UIF DBMDVMBUJPOTIBWFBDUVBMMZCFFODBSSJFEPVUJOQBSBMMFMPOBUPUBMPG6/*9BOE-JOVYXPSLTUBUJPOT 5IFTJNVMBUJPOUJNFPGIJOTUFBEPGEBZBTTUBUFEJO<SFJ@B>TUFNTGSPNUIFJOUSPEVDUJPOPGUIFBEBQUFE SUSBDFWFSTJPOBTEJTDVTTFEJO"QQFOEJY" 8IJMFUIFEBZMJHIUBVUPOPNZTFFHMPTTBSZ JTCBTFEPOBOOVBMXPSLJOHIPVST'JHBOE5BCMFDPOTJEFSBMM BOOVBMIPVSTXJUIOPOWBOJTIJOHBNCJFOUEBZMJHIUMFWFMT $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 1000 > Y V M < M F W F M F D O B O J N V M M J 'JH 5IF BOOVBM DVNVMBUJWF EJTUSJCVUJPO PG JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMT GPS QPJOUJOUIFTJOHMFPGGJDF Complete Year Runs Daylight Factor ADELINE 800 Classified ESP-r DAYSIM 600 400 N V N J O J N 200 0 IPVSTQFSZFBS 5P RVBOUJGZ IPX XFMM UIF EJGGFSFOU NFUIPET BHSFF XJUI UIF SFGFSFODF DBTF PWFS UIF DPVSTF PG UIF ZFBS UIF SFMBUJWF 3.4&T BOE .#&T XJUI SFTQFDU UP UIF SFGFSFODF DBTF GPS UIF DVNVMBUJWFJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOTIBWFCFFODBMDVMBUFE5IFSFMBUJWF3.4&TBOE.#&TJO5BCMF BSF SFGFSSJOH UP BOOVBM IPVST XJUI OPO[FSP FYUFSOBM JMMVNJOBODFT BU XIJDI UIF JOEPPS JMMVNJOBODFTMJFCFMPX-VY 5BCMF3FMBUJWF3.4&TBOE.#&TPGUIFDVNVMBUJWFBOOVBMJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOGPSTFOTPSGPSBMMBOOVBM JMMVNJOBODFT∈<>MVYJOUIFTJOHMFPGGJDF TJNVMBUJPONFUIPE $PNQMFUF:FBS3VOTSFGDBTF %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE "%&-*/& $-"44*'*&% &413 %":4*. 3.4&∈<>MVY .#&∈<>MVY 5IFDVNVMBUJWFEJTUSJCVUJPOGPSUIF%BZMJHIU'BDUPS.FUIPEMJFTCFMPXUIFSFGFSFODFDBTF GPS BMM SFHJPOT XJUI B SFMBUJWF 3.4& PG BOE BO .#& PG p "%&-*/& HSPTTMZ VOEFSFTUJNBUFT UIF DVNVMBUJWF EJTUSJCVUJPO GPS JMMVNJOBODFT VQ UP -VY BT UIFTF JOEPPS JMMVNJOBODFTVTVBMMZBQQFBSVOEFSPWFSDBTUTLZDPOEJUJPOT$-"44*'*&%BQQSPBDIFTUIFSFGFSFODF DBTFSFBTPOBCMZXFMMJOUIFDPOTJEFSFEJMMVNJOBODFSBOHFCFMPX-VY5IFQMPUBQQSPBDIFT UIF SFGFSFODF DBTF JO TUFQT EVF UP UIF CVOEMJOH PG UIF TJOHMF IPVSMZ NFBO JMMVNJOBODFT JOUP DMBTTFT5IJTDBVTFTBIJHISFMBUJWF3.4&PG'JHDMFBSMZSFWFBMTUIBUUIFUXPEBZMJHIU DPFGGJDJFOU NFUIPET BOE UIF SFGFSFODF DBTF CBTJDBMMZ DPJODJEF GPS UIF DPOTJEFSFE JMMVNJOBODF SBOHF5IF3.4&TMJFBSPVOEGPS%":4*.BOEGPS&4135PHBJONPSFJOTJHIUJOUPUIF EJGGFSFODFT CFUXFFO &413 BOE %":4*. UIFNPSF BEWBODFE PGGJDF HFPNFUSZ JT JOWFTUJHBUFE JO UIFGPMMPXJOH &413BOE%":4*.3FTVMUTGPSUIFBEWBODFE0GGJDF(FPNFUSZ 5IFTJNVMBUJPOSFTVMUTGPSUIFTJOHMFPGGJDFIBWFDMFBSMZTIPXOUIBUUIFUXPEBZMJHIUDPFGGJDJFOU NFUIPETBSFUIFGBTUFTUBOENPTUBDDVSBUFNFUIPETUPQSFEJDUIPVSMZNFBOJOEPPSJMMVNJOBODFT GPSBTUSBJHIUGPSXBSEPGGJDFHFPNFUSZ)PXXFMMEPUIFNFUIPETQFSGPSNGPSUIFNPSFBEWBODFE PGGJDFCVJMEJOH 'JH QSFTFOUT UIF DVNVMBUJWF JOEPPS JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO GPS UIF BJTMF QPJOU GSPN'JHC POUIFGJGUIGMPPSPGUIFPGGJDFCVJMEJOH"TNFOUJPOFEBCPWFUIFJOOFSXBMMTJO UIF CVJMEJOH BSF HMB[FE GSPN N UP DFJMJOH IFJHIU N TP UIBU BMM EBZMJHIU PO UIF BJTMF GJSTU OFFETUPQFOFUSBUFUISPVHIUIFBEKBDFOUTPVUIFSOPGGJDFT5BCMFDPSSFTQPOETUP5BCMF GPSTFOTPS $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 'JH 5IF BOOVBM DVNVMBUJWF EJTUSJCVUJPO PG JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMT GPS QPJOU PO UIF GJGUI GMPPS PG UIF PGGJDF CVJMEJOH GPS UIF SFGFSFODF DBTF BOE UIF UXP EBZMJHIUDPFGGJDJFOUNFUIPET $PNQMFUF:FBS3VO &41S > Y V M < F D O B O J %":4*. N V MM * IPVSTQFSZFBS 5BCMF3FMBUJWF3.4&TBOE.#&TPGUIFDVNVMBUJWFBOOVBMJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOGPSTFOTPSPOUIFBJTMFGPS BMMBOOVBMJMMVNJOBODFT∈<>MVYJOUIFPGGJDFCVJMEJOH TJNVMBUJPONFUIPE $PNQMFUF:FBS3VOTSFGDBTF &413 %":4*. 3.4&∈<>MVY .#&∈<>MVY 'JHTIPXTUIBU&413TPNFXIBUVOEFSFTUJNBUFTUIFJOEPPSJMMVNJOBODFMFWFMTPOUIFBJTMF 5IFSFMBUJWF3.4&BOE.#&BNPVOUUPBOEpBTPQQPTFEUPBOEGPS%":4*. $PNQBSJOHIPXPGUFOUIFJMMVNJOBODFMFWFMTJOUIFBJTMFGBMMCFMPX-VYUIFSFGFSFODFDBTF QSFEJDUTIPVSTBTPQQPTFEUPIPVSTCZ&413BOEIPVSTCZ%":4*. 5IFSFBTPOTGPSUIFTZTUFNBUJDVOEFSFTUJNBUJPOPGUIFJOEPPSJMMVNJOBODFTCZ&413TUFNTGSPN UIF USFBUNFOU PG HSPVOE SFGMFDUJPOT JO &413 "T NFOUJPOFE JO TFDUJPO &413 EPFT OPU DPOTJEFS BOZ FYUFSOBM HSPVOE EBZMJHIU SFGMFDUJPOT UIBU MJF PVU PG UIF DJSDVMBS HSPVOE QMBOF JOTFSUFE CZ &413 JOUP UIF CVJMEJOH HFPNFUSZ 5IFSFGPSF UIF NBKPSJUZ PG SBZT XIJDI XPVME IJU UIFHSPVOEJTEJTDBSEFEJO&413'PSBSFHJPOJOBCVJMEJOHUIBUJTNBJOMZJMMVNJOBUFEJOEJSFDUMZ WJBNVMUJSFGMFDUFEEBZMJHIUMJLFUIFFYBNQMFQPJOUPOUIFBJTMFPSMJLFBDFJMJOHNPVOUFETFOTPS UIJTDBOMFBEUPTJHOJGJDBOUTJNVMBUJPOFSSPST %JTDVTTJPOBOE$PODMVTJPO 5IF SFTVMUT GSPN UIF MBTU TFDUJPO SFWFBMFE TFWFSBM BTQFDUT UIBU TIPVME CF SFNFNCFSFE XIFO DIPPTJOHBNFUIPEUPTJNVMBUFUIFBOOVBMBWBJMBCJMJUZPGEBZMJHIUJOBCVJMEJOH -POHFSTJNVMBUJPOUJNFTBSFOPUOFDFTTBSJMZDPVQMFEXJUIBIJHIFSBDDVSBDZPGUIFTJNVMBUJPO SFTVMUT 5IF VUJMJ[FE MVNJOPVT FGGJDBDZ NPEFM JT DSVDJBM 5IF DPNQBSJTPO PG UIF %BZMJHIU 'BDUPS .FUIPE"%&-*/&BOE%":4*.GPSJOEPPSJMMVNJOBODFTCFMPXMVYJO'JHTIPXTUIBU UIFMVNJOPVTFGGJDBDZNPEFMpXIJDIJTJEFOUJDBMGPS%":4*.BOEUIF%BZMJHIU'BDUPSNFUIPE p IBT B TUSPOHFS JNQBDU PO UIF SFMJBCJMJUZ PO UIF JOEPPS JMMVNJOBODF WBMVFT UIBO UIF TLZ MVNJOBODFEJTUSJCVUJPO*FUIFEJGGFSFODFCFUXFFO%":4*.BOEUIF%BZMJHIU'BDUPS.FUIPE JT MFTT QSPOPVODFE UIBO UIF EJGGFSFODF CFUXFFO UIF %BZMJHIU 'BDUPS .FUIPE BOE "%&-*/& XIJDI BMXBZT VTFT UIF $*& PWFSDBTU TLZ JO UIF BCTFODF PG EJSFDU TVOMJHIU 4JODF EJSFDU BOE EJGGVTFJSSBEJBODFEBUBBSFXJEFMZBWBJMBCMFGPSBEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOBOETJODFUIF 1FSF[MVNJOPVTFGGJDBDZNPEFMJTBCMFUPNPEFMPWFSDBTUTLJFTPGWBSZJOHCSJHIUOFTTJUTIPVME CFHJWFOQSFGFSFODFPWFSUIF$*&NPEFM $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET "OBOOVBMTJNVMBUJPONFUIPETIPVMEDPOTJEFSEJSFDUBOEEJGGVTFJMMVNJOBODFWBMVFTGPSFBDI UJNFTUFQ JOEJWJEVBMMZ 5IF CVOEMJOH PG TJNJMBS EBZMJHIU TJUVBUJPOT JOUP B GFX DMBTTFT PS UIF DPOTJEFSBUJPO PGNPOUIMZ NFBO EBZMJHIU MFWFMT MFBET BTNPPUIJOH PG UIF BDUVBM TIPSUUJNF TUFQWBSJBODFTPGUIFBWBJMBCMFEBZMJHIUBOEIFODFUPMFTTSFMJBCMFTJNVMBUJPOSFTVMUT0OUIF DPOUSBSZ BO BOOVBM TJNVMBUJPO UPPM TIPVME CF BCMF UP QSFEJDU UIF EFWFMPQNFOU PG JOEPPS JMMVNJOBODFT JO UJNFTUFQT PG TFWFSBM NJOVUFT 5IF OFDFTTBSZ JOQVU EBUB DBO CF FJUIFS NFBTVSFEPSHFOFSBUFEGSPNIPVSMZEBUBDIBQUFS 5IFTFGJOEJOHTIBSNPOJ[F XFMM XJUIUIFSFRVJSFNFOUTGPS B TJNVMBUJPO UPPM GJU GPS EBJMZ VTBHF GPSNVMBUFEJOTFDUJPOBOEQSPWJEFBCBTJTPOXIJDIUIFTJYDPNQBSFETJNVMBUJPONFUIPET DBOCFFWBMVBUFE $PNQMFUF :FBS 3VOT 5IF TJNVMBUJPO UJNFT CFUXFFO BOE EBZT SFWFBMFE UIBU UIJT NFUIPEXJMMQSPCBCMZCFSFTUSJDUFEUPBDBEFNJDQVSQPTFTBUMFBTUJOUIFOFBSGVUVSF'PSXFBUIFS JOQVUEBUBXJUIUJNFTUFQTCFMPXBOIPVSUIFNFUIPEJTDMFBSMZBQUUPGBJM %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE$PODFSOJOHUIFSFRVJSFEDBMDVMBUJPOUJNFTUIFEBZMJHIUGBDUPSZJFMET TBUJTGZJOH SFTVMUT GPS EJGGVTF TLZ DPOEJUJPOT BOE TJNQMF CVJMEJOH HFPNFUSJFT JG DPVQMFE XJUI SFMJBCMF FYUFSOBM JMMVNJOBODFT " NBKPS XFBLOFTT PG UIF EBZMJHIU GBDUPS JT UIF VOEFSMZJOH $*& PWFSDBTUTLZNPEFM "%&-*/&5IFSFMBUJWFMZQPPSQFSGPSNBODFPG"%&-*/&JOTFDUJPODBOCFBUUSJCVUFEUPUIF VUJMJ[FETLZNPEFMBOEUIFTNPPUIJOHPGUIFXFBUIFSEBUBEJTDVTTFEBCPWF5IFBDDVSBDZPGUIF TJNVMBUJPOSFTVMUTDPVMECFHSFBUMZFOIBODFECZTDBMJOH UIFPWFSDBTUTLZXJUIUIFBDUVBMEJGGVTF JMMVNJOBODFTGPSBHJWFOUJNFTUFQDPNQBSBCMFUPUIFEBZMJHIUGBDUPSNFUIPE $-"44*'*&% 5IF XFBLOFTT PG UIF DMBTTJGJFE EBUB JT BMTP DPWFSFE CZ UIF MBTU BTQFDU MJTUFE BCPWF5IFDVNVMBUJWFEJTUSJCVUJPOPGUIFDMBTTJGJFEEBUBTIPXOJO'JHIBTTIPXOUIBUUIF $-"44*'*&%QSJODJQBMMZBQQSPBDIFTUIFSFGFSFODFDBTFGPSJMMVNJOBODFTCFMPX-VY5IFIJHI 3.4&TJO5BCMFBSFDBVTFECZUIFTUFQMJLFTIBQFPGUIFQMPUEVFUPUIFDMBTTJGJDBUJPO"TIBT CFFONFOUJPOFEBCPWFUIFBDDVSBDZPGUIFTJNVMBUJPONFUIPEDPVMECFFOIBODFECZJODSFBTJOH UIFOVNCFSPGDMBTTFTCVUTJODFUIFOFDFTTBSZDBMDVMBUJPOUJNFTBSFBMSFBEZIJHIDPNQBSFEUP UIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUNFUIPETUIJTQSPDFEVSFEPFTOPUTFFNQSPNJTJOHBUUIJTQPJOU &413BOE %":4*."MMSFTVMUTJOTFDUJPOJOEJDBUFEUIBUEBZMJHIUDPFGGJDJFOUNFUIPET BSFUIFGBTUFTUBOENPTUSFMJBCMFNFUIPETUPNPEFMUPUBMJOEPPSJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOT5IF DBMDVMBUJPOUJNFTSBOHFEGSPNBGFXNJOVUFTUPTFWFSBMIPVSTBOETIPSUFSUJNFTUFQWBSJBODFTPG UIF BWBJMBCMF EBZMJHIU DBO CF TJNVMBUFE BU IBSEMZ BOZ UJNF FYQFOTFT 5IF UXP NFUIPET QFSGPSNFE FRVBMMZXFMMGPS BTJNQMF PGGJDF HFPNFUSZ CVU B TFU PG HSPVOE EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT TIPVMECFJOUFHSBUFEJOUP&413UPBDDPVOUGPSHSPVOESFGMFDUBODFTXIJDIDBOQMBZBTJHOJGJDBOU DPOUSJCVUJPO JO NPSF BEWBODFE CVJMEJOH HFPNFUSJFT *O JUT QSFTFOU TUBUF %":4*. PVUQFSGPSNT &413JOUIFSFRVJSFETJNVMBUJPOUJNFBOETJNVMBUJPOBDDVSBDZ "UUIFFOEPGUIFDIBQUFSJUTIPVMECFTUSFTTFEUIBUBOZEZOBNJDEBZMJHIUTJUVBUJPONFUIPEDBO POMZQFSGPSNBTXFMMBTUIFGBDBEFFMFNFOUTBOECMJOETZTUFNPGUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOHDBOCF NPEFMFE CZ 3"%*"/$& GPS B TJOHMF HJWFO TLZ DPOEJUJPO 'PS B NPWBCMF TZTUFN MJLF WFOFUJBO CMJOETBTFUPGEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTIBTUPCFDBMDVMBUFEGPSTFWFSBMJOUFSNFEJBUFCMJOEQPTJUJPOT CFUXFFOXIJDIPOFIBTUPJOUFSQPMBUFDIBQUFS 0OUIFPUIFSIBOEUIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOU NFUIPEJTBCMFUPUBLFBEWBOUBHFPGBOZGVUVSFJNQSPWFNFOUPGCPUIUIFSBZUSBDJOHBMHPSJUINT JO3"%*"/$&BTXFMMBTPGUIFVOEFSMZJOHTLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPONPEFM"DMFBSTUSFOHUIPG UIF%":4*.BQQSPBDIJTUIBUUIFBOOVBMEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZDBOCFBVUPNBUJDBMMZNPEFMFEXJUI SPVHIMZUIFTBNFFGGPSUGPSUIFQMBOOFSBTGPSBEBZMJHIUGBDUPSTJNVMBUJPOXIJMFZJFMEJOHBNPSF DPNQMFUFQJDUVSFPGUIFEBZMJHIUTJUVBUJPOJOBCVJMEJOH m4DBMJOHnJOUIJTDPOUFYUQBSBQISBTFTUIFJOUSPEVDUJPOPGBDPSSFDUJPOGBDUPSUIBUDIBODFTUIFTLZMVNJOBODFTPGUIF $*&PWFSDBTUTLZVOEFSBCSJHIUPWFSDBTUTLZ $IBQUFS$PNQBSJTPOPG%ZOBNJD%BZMJHIU4JNVMBUJPO.FUIPET 4VNNBSZ 5IF QFSGPSNBODF BOBMZTJT PG TJY EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPET JO UIJT DIBQUFS ZJFMEFE UIBU MPOHFSTJNVMBUJPOUJNFTEPOPUOFDFTTJUBUFBIJHIFSBDDVSBDZPGUIFTJNVMBUJPOSFTVMUT UIFVUJMJ[FEMVNJOPVTFGGJDBDZNPEFMJTDSVDJBMBOE EBZMJHIU DPFGGJDJFOU NFUIPET BSF UIF GBTUFTU BOE NPTU SFMJBCMF NFUIPET UP NPEFM UPUBM JOEPPSJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOT $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT *O UIJT DIBQUFS %":4*. TJNVMBUJPOT BSF WBMJEBUFE BHBJOTU BDUVBMMZ NFBTVSFE EBUB *OEPPS JMMVNJOBODFTVOEFSPWFSTLZDPOEJUJPOTIBWFCFFONFBTVSFEBOETJNVMBUFE JO BGVMM TDBMFUFTUPGGJDFXJUIBEPVCMFHMB[JOHBOEFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOET5IFTJNVMBUJPOSFTVMUTZJFME UIBUJOEPPSJMMVNJOBODFTDBOCFNPEFMFEXJUIBDPNQBSBCMFBDDVSBDZGPSWBSJPVTCMJOETFUUJOHT VOEFSBSCJUSBSZTLZDPOEJUJPOTXJUITJNVMBUJPOFSSPSTTUFNNJOHUPSPVHIMZFRVBMQBSUTGSPNUIF SBZUSBDJOHBOEUIFTLZNPEFM $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT .FUIPEPMPHZ 8IJMFDIBQUFSZJFMEFEUIBUUIFEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOBMHPSJUIN%":4*.QSPWJEFTGBTUFS BOENPSFSFMJBCMFSFTVMUTDPNQBSFEUPUIFPUIFSJOWFTUJHBUFEBMHPSJUINTUIJTDIBQUFSWBMJEBUFT %":4*.TJNVMBUJPOSFTVMUTXJUISFTQFDUUPBDUVBMMZNFBTVSFEEBUB5IFDIBQUFSTVNNBSJ[FTUIF SFTVMUT PG B WBMJEBUJPO TUVEZ XIJDI IBT CFFO QVCMJTIFE JO &OFSHZ BOE #VJMEJOHT <SFJ@C> 5IF TUVEZ FODPNQBTTFE UIF NFBTVSFNFOUT PG PVUEPPS EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT XIJDI IBWF CFFO UBLFO TZODISPOPVTMZ XJUI JOEPPS JMMVNJOBODFT JO B GVMMTDBMF UFTU PGGJDF JO TFDPOE JOUFSWBMT5IFGBDBEFPGUIFUFTUPGGJDFGFBUVSFEBEPVCMFHMB[JOHBOEPVUFSWFOFUJBOCMJOET'JH B 5IFHPBMPGUIFTUVEZXBTUPSFQSPEVDFNFBTVSFEJOEPPSJMMVNJOBODFTCBTFEPOPVUTJEF EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT VOEFS B XJEF SBOHF PG TLZ DPOEJUJPOT BOE VOEFS UISFF EJGGFSFOU TFUUJOHT PG UIF FYUFSOBM WFOFUJBO CMJOET 0WFS JOEPPS JMMVNJOBODFT IBWF CFFO DPMMFDUFE VOEFSNPSFUIBOTLZDPOEJUJPOT 5IFWFOFUJBOCMJOETZTUFNXBTDIPTFOTJODFJU JT BXJEFMZ VTFE NVMUJGVODUJPOBM EFWJDF XIJDITFSWFTBTBHMBSFQSPUFDUJPOBCBSSJFSUPVOXBOUFETPMBSHBJOTBOEBEBZMJHIUJOHFMFNFOU UP SFEJSFDU EJSFDU TVOMJHIU EFFQFS JOUP UIF SPPN "QBSU GSPN JUT TJHOJGJDBODF BT B WFSTBUJMF EBZMJHIUJOHFMFNFOUUIFWFOFUJBOCMJOETZTUFNJTDPNQVUBUJPOBMMZDIBMMFOHJOHBTJUSFRVJSFTUIF TJNVMBUJPOPGNVMUJSFGMFDUFESBZT 'JHB 1IPUPPGUIFGVMM TDBMF UFTU PGGJDF XJUI UIF CMJOET DMPTFE C 4LFUDI PG UIF JOWFTUJHBUFE UFTU PGGJDF BOE UIF TFOTPS QPTJUJPOT 4FOTPST UP BSF BU XPSL QMBOF IFJHIU DN GBDJOH VQXBSETXIJMFUIFSFNBJOJOH TFOTPST BSF DFJMJOH NPVOUFE GBDJOHEPXOXBSET B C .BSEBMKFWJD IBT QSFTFOUFE B WBMJEBUJPO PG 3"%*"/$&CBTFE JOEPPS JMMVNJOBODF TJNVMBUJPOT JO XIJDI IF VTFE TLZ TDBOOFS EBUB UP EFTDSJCF UIF MVNJOBODF EJTUSJCVUJPO PG UIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSF JODMVEJOH UIF TVO <NBS NBS> )F TUBSUFE B OFX SBZUSBDJOH SVO GPS FBDI JOWFTUJHBUFE TLZ DPOEJUJPO $PNQMFUF :FBS 3VO .FUIPE GSPN DIBQUFS BOE IJT SFTVMUT TIPX IPX XFMM UIF 3"%*"/$& SBZUSBDJOH BMHPSJUIN DBO NPEFM JOEPPS JMMVNJOBODFT VOEFS QFSGFDUMZ DPOUSPMMFE TLZ DPOEJUJPOT *OWFTUJHBUFE GBDBEF WBSJBOUT FODPNQBTTFE B EPVCMF HMB[JOH BOE BO JOOFSMJHIUTIFMGXJUIFJUIFSBEJGGVTFPSBQBSUMZTQFDVMBSTVSGBDFBOEBHSBZUJOUFETPMBSDPOUSPM HMB[JOH*ODPOUSBTUUP.BSEBMKFWJDlTXPSLUIJTDIBQUFSBJNTUPWBMJEBUFIPXBDDVSBUFBEZOBNJD 3"%*"/$&CBTFE EBZMJHIUTJNVMBUJPO NFUIPE DBO TJNVMBUF JOEPPS JMMVNJOBODFT VOEFS BSCJUSBSZ TLZ DPOEJUJPOT CBTFE PO XJEFMZ BWBJMBCMF JOQVU QBSBNFUFST MJLF EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT JOTUFBEPGTLZTDBOOFSEBUBPGUIFDFMFTUJBMIFNJTQIFSF *UTIPVMECFTUSFTTFEUIBUUIFTJNVMBUJPOSFTVMUTQSFTFOUFEJOUIFGPMMPXJOHEPOPUSFGMFDU IPXXFMMB3"%*"/$&CBTFEEBZMJHIUTJNVMBUJPODBOQPTTJCMZSFQSPEVDFSFBMJUZCVUQSPWJEFBO FTUJNBUF PG IPX XFMM B MJHIUJOH FOHJOFFS PS BSDIJUFDU DBO FYQFDU UP QSFEJDU UIF BOOVBM JOEPPS JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO JO B SFBMXPSME QSPKFDU CBTFE PO UIF CVJMEJOH HFPNFUSZ PQUJDBM QSPQFSUJFT PGUIF NBUFSJBM TVSGBDFT BOE EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT 4JNVMBUJPO FSSPST MBSHFMZ TUFNGSPNTIPSUDPNJOHTPGUIF1FSF[TLZMVNJOBODFEJTUSJCVUJPONPEFMUIF%":4*.BMHPSJUIN UIF3"%*"/$&SBZUSBDJOHDBMDVMBUJPOBOEUIFBDDVSBDZPGUIF$"%NPEFMPGUIFUFTUPGGJDF5IF BVUIPS JT BXBSF UIBU B OVNCFS PG TJNVMBUJPO FSSPS TPVSDFT IBWF CFFO BWPJEFE EVSJOH UIF TJNVMBUJPOTXIJDIDBOGVSUIFSMJNJUUIFSFMJBCJMJUZPGBEBZMJHIUTJNVMBUJPO"NPOHUIFNBSF $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT NPEFMJOHFSSPSTJOUSPEVDFEJOUIFQSPDFTTPGHFOFSBUJOHTIPSUUJNFTUFQJSSBEJBODFEBUBGSPN IPVSMZPSNPOUIMZNFBOWBMVFTJGOPNFBTVSFEWBMVFTBSFBWBJMBCMF34 UIFEFUFSJPSBUJPOPGNBUFSJBMTVSGBDFTXJUIUJNF TJNQMJGJDBUJPOFSSPSTJOUIF$"%NPEFMPGBDPNQMFYCVJMEJOHDPOTUSVDUJPOEFUBJMTGVSOJUVSF QMBOUTFUD 35 %FUBJMTPGUIFFYQFSJNFOUBMTFUVQBOEUIFTJNVMBUJPOJOQVUTBSFHJWFOJOUIFGPMMPXJOH &YQFSJNFOUBM4FUVQ "MMJOEPPSJMMVNJOBODFNFBTVSFNFOUTXFSFUBLFOJO+BOVBSZBUUIF'SBVOIPGFS*OTUJUVUFGPS 4PMBS&OFSHZ4ZTUFNTJO'SFJCVSH(FSNBOZ5IFNFBTVSFNFOUTXFSFSFDPSEFEBUTFWFSBMQPJOUT JOBGVMMTDBMFUFTUPGGJDFJOTFDPOEJOUFSWBMTXJUIB)BHOFSEFUFDUPS4%JODPNCJOBUJPOXJUI B,FJUIMFZ.VMUJNFUFS&BDISFDPSEFEWBMVFJTUIFNFBOPGNFBTVSFNFOUTUBLFOJOTFDPOE JOUFSWBMT'JHB TIPXTUIFGVMMTDBMFUFTUPGGJDFXJUIUIFPVUFSWFOFUJBOCMJOETDMPTFE3PPN EJNFOTJPOTBOEUIFQPTJUJPOTPGUIFTFWFOJOEPPSJMMVNJOBODFTFOTPSTBSFTIPXOJO'JHC 4FOTPSTUPXFSFNPVOUFEBUXPSLQMBOFIFJHIUDNBCPWFUIFGMPPS GBDJOHVQBUBN EJTUBODF GSPN UIF GBDBEF XIJDI XBT GBDJOH 4PVUIXFTU 4FOTPS OPU TIPXO JO 'JH C NFBTVSFTWFSUJDBMJMMVNJOBODFTQFSQFOEJDVMBSUPUIFGBDBEF4FOTPSTUPXFSFDFJMJOHNPVOUFE GBDJOHEPXOXBSET0VUTJEFEJSFDUOPSNBMBOEEJGGVTFIPSJ[POUBMJSSBEJBODFTBTXFMMBTIPSJ[POUBM BOEWFSUJDBM/PSUI4PVUI&BTUBOE8FTUJMMVNJOBODFTIBWFCFFODPMMFDUFEJOTFDPOEJOUFSWBMT TJODF <*%.1> 5IF EJSFDU JSSBEJBODFT XFSF NFBTVSFE XJUI BO &QQMFZ /*1 XIJMF EJGGVTF JSSBEJBODFT XFSF UBLFO XJUI B ,JQQ ;POFO $. QZSBOPNFUFS #PUI NFBTVSFNFOU EFWJDFT XFSF NPVOUFE PO B "1 USBDLFS )PSJ[POUBM BOE WFSUJDBM PVUEPPS JMMVNJOBODFT XFSF SFDPSEFE XJUIBO-.5JMMVNJOBODFNFBTVSJOHVOJUBOEB-JDPS-*4;SFTQFDUJWFMZ5IFNFBTVSFNFOU FSSPSTGPSUIFJOEPPSJMMVNJOBODFTBOEUIFPVUEPPSJSSBEJBODFTBSFFTUJNBUFEUPCFBOE SFTQFDUJWFMZ<XJFB> 5ISFF CMJOE TFUUJOHT XFSF JOWFTUJHBUFE CMJOET SFUSBDUFE CMJOET EPXO BOE TMBU BOHMF JO IPSJ[POUBMQPTJUJPOBOECMJOETEPXOBOETMBUTGVMMZDMPTFEUJMUFEEPXOXBSET'PSBMMUISFFCMJOE TFUUJOHT DPNQMFUFMZ BOE QBSUMZ PWFSDBTU BT XFMM BT TVOOZ TLZ DPOEJUJPOT XFSF SFDPSEFE BOE TJNVMBUFE 4JNVMBUJPO*OQVUT "T TIPXO JO 'JH %":4*. SFRVJSFT EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT 3"%*"/$& TJNVMBUJPO QBSBNFUFSTBTXFMMBTUIFUFTUPGGJDFHFPNFUSZ BOE NBUFSJBMTVSGBDFT BTTJNVMBUJPO JOQVUT 5IF HFPNFUSZ PG UIF GVMMTDBMF UFTU SPPN XBT NPEFMFE XJUI BO BDDVSBDZ PG DN "DDPSEJOH UP <XJFB> UIF XBMMT UIF DFJMJOH BOE UIF GMPPS PG UIF UFTU SPPN XFSF USFBUFE MJLF QFSGFDUMZ -BNCFSUJBO TVSGBDFT 5IF EJSFDU IFNJTQIFSJDBM WJTJCMF USBOTNJUUBODF PG UIF EPVCMF HMB[JOH XBT NPEFMFE XJUI 5IF PQUJDBM TVSGBDF QSPQFSUJFT PG UIF HSBZ NFUBMMJD PVUFS CMJOET XFSF DIBSBDUFSJ[FE XJUI BO JOUFHSBUJOH TQIFSF 5IF UFTU PGGJDF JT TJUVBUFE PO UIF SPPG PG UIF 'SBVOIPGFS *OTUJUVUF GPS 4PMBS &OFSHZ 4ZTUFNT BOE TFWFSBM JOJUJBM TJNVMBUJPO SVOT SFWFBMFE UIBU UIFSFGMFDUJWJUZPGUIFSPPGJTBDSVDJBMTJNVMBUJPOJOQVUQBSBNFUFSBTJUOFBSMZEJSFDUMZTDBMFTXJUI UIF EBZMJHIU UIBU JT TFFO CZ UIF DFJMJOH TFOTPST "DDPSEJOHMZ UIF SPPG XBT BEEFE UP UIF $"% .PEFMPGUIFUFTUPGGJDFBOENPEFMFEBTBQVSFMZ-BNCFSUJBOTVSGBDFXJUIBSFGMFDUJWJUZPG 5IFSFNBJOJOHHSPVOEBMCFEPXBTBTTJHOFEBSFGMFDUJWJUZPG %VSJOHUIFTJNVMBUJPOJOEPPSJMMVNJOBODFTBUUIFTFWFOTFOTPSQPTJUJPOTTIPXOJO'JH C XFSFNPEFMFEGPSPWFSTLZDPOEJUJPOT0OMZTLZDPOEJUJPOTXJUIPVUEPPSIPSJ[POUBM JMMVNJOBODFTBCPWFMVYXFSFDPOTJEFSFE"MMTJNVMBUJPOTXFSFDBSSJFEPVUXJUIUIFTBNFTFU PG3"%*"/$&SBZUSBDJOHQBSBNFUFSTPOTFWFSBM1FOUJVN1SP.)[-JOVY8PSLTUBUJPOTXJUI 5IJTFSSPSTPVSDFJTBEESFTTFEJODIBQUFS 5IFQSPCMFNPGNPEFMJOHCVJMEJOHEFUBJMTBOETVSGBDFTXJUITVGGJDJFOUBDDVSBDZJTOPUGVSUIFSBEESFTTFEJOUIJTUIFTJT FWFOUIPVHITVDINPEFMJOHFSSPSTDBOFBTJMZEPNJOBUFUIFPWFSBMMTJNVMBUJPOFSSPST.PEFMJOHFSSPSTEJSFDUMZJOGMVFODF UIF RVBMJUZ PG B EBZMJHIU TJNVMBUJPO BOE MBSHFMZ EFQFOE PO UIF FYQFSJFODF PG UIF TJNVMBUPS BOE UIF BWBJMBCJMJUZ PG SFMJBCMFNBUFSJBMEBUBCBTFT $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT NFHBCZUF3".BOEBEVBMQSPDFTTPSCPBSE&WFOUIPVHI%":4*.SFRVJSFTBEEJUJPOBM3". DPNQBSFEUPBDPOWFOUJPOBMSUSBDFSVOTFF"QQFOEJY" TXBQQJOHDPVMECFBWPJEFEEVSJOH BMMTJNVMBUJPOT *O5BCMFUIF3"%*"/$&QBSBNFUFSTVTFEGPSTJNVMBUJOHUIFEJGGFSFOUCMJOETFUUJOHTBSFMJTUFE 5IJTDIPJDFPGQBSBNFUFSTJTNPUJWBUFEJO"QQFOEJY" 5BCMF4JNVMBUJPOQBSBNFUFSTGPSCMJOETJNVMBUJPOTPOMZOPOEFGBVMUWBMVFTBSFMJTUFE BNCJFOUDBMDVMBUJPO EJSFDUDBMDVMBUJPO BNCJFOU BNCJFOU BNCJFOU CPVODFT EJWJTJPO TBNQMJOH EJSFDUUISFTIPME EJSFDUTBNQMJOH BNCJFOU BDDVSBDZ BNCJFOU SFTPMVUJPO "TTJHONFOU.PEFTGPSUIF%JSFDU%BZMJHIU$PFGGJDJFOUTJO%":4*. "TFYQMBJOFEJODIBQUFS%":4*.EJGGFSFOUJBUFTCFUXFFOEJGGVTFHSPVOEBOEEJSFDUEBZMJHIU DPOUSJCVUJPOT 8IJMF UIF BTTJHONFOU PG EJGGVTF BOE HSPVOE MVNJOBODFT UP UIF DPSSFTQPOEJOH EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT JT SBUIFS VOBNCJHVPVT UIF BTTJHONFOU PG UIF EJSFDU TVOMJHIU UP UIF TJUF EFQFOEBOUEJSFDUEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTDBOCFDBSSJFEPVUJONVMUJQMFXBZT5IFGPMMPXJOHGJHVSF WJTVBMJ[FTUISFFNPEFTXIJDIBSFUFTUFEJOUIFGPMMPXJOH B /&"3&45/&*()#03C */5&310-"5&%D 4)"%085&45 'JH7JTVBMJ[BUJPOPGUIFUISFFJOWFTUJHBUFEBTTJHONFOUNPEFTPGEJSFDUTPMBSMVNJOBODFTUPUIFSFQSFTFOUBUJWF TVOQPTJUJPOT5IFUISFFDMJQQJOHTDPSSFTQPOEUPUIFmCPYnNBSLFEJO'JH /&"3&45 /&*()#03 // UIF MVNJOBODF GSPN UIF TVO - GPS B HJWFO TLZ DPOEJUJPO JT DPNQMFUFMZ BTTJHOFE UP UIF SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPO XIJDI MJFT DMPTFTU UP UIF BDUVBM TVO sun 5IF MVNJOBODFT PG UIF SFNBJOJOH QPTJUJPO JO UIF BMUJUVEFB[JNVUI QMBOF JF Ldirect α =n.n. = L TVO SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT BSF TFU UP [FSP 'JH B 5IJT NPEF IBT CFFO FNQMPZFE UISPVHIPVUDIBQUFS */5&310-"5&%GPSBHJWFOEBUFBOEUJNFUIFGPVSSFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOTXIJDITVSSPVOE UIFBDUVBMTVOQPTJUJPOBSFQJDLFE'JHC 5IFMVNJOBODFGSPNUIFTVO- JTEJTUSJCVUFE BNPOHUIFTFGPVSEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTBDDPSEJOHUPBXFJHIUXIJDIDPOTJEFSTUIFUJNFBOETPMBS BMUJUVEFPGUIFBDUVBMBOEUIFGPVSQJDLFESFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOT5IJTUXPGPMEEJWJTJPO JT FYFNQMJGJFEJO'JHC 5IFBDUVBMTVOQPTJUJPODPSSFTQPOETUPTPMBSUJNF PO.BJ 5IFBDUVBMTPMBSBMUJUVEFJT 5IFXFJHIUBTTJHOFEUPUIFUXPSFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOTBU TPMBS UJNF BOE UIF UXP TVO QPTJUJPOT BU TPMBS UJNF JT EJWJEFE BDDPSEJOH UP UIF GSBDUJPO 5IF UXP TVO QPTJUJPO QBJST PO +VOF BOE "QSJM"VHVTU BSF XFJHIUFE BDDPSEJOH UP UIF BMUJUVEF EJGGFSFODF GSBDUJPO PG UIF BDUVBM BMUJUVEF BOE UIF TPMBS BMUJUVEFT PO UIFTFEBUFTBUTPMBSUJNF GPS+VOF BOE GPS"QSJM"VHVTU "DDPSEJOHMZUIF EJSFDU JMMVNJOBODF BTTJHOFE UP UIF SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPO BU TPMBS UJNF +VOF JT TVO UI P TU P TU P TU TU TU $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT 5IF XFJHIUT BTTJHOFE UP UIF PUIFS UISFF TVSSPVOEJOH SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT BSF TIPXOJO'JHC 5IFMVNJOBODFTQFSUBJOJOHUPUIFSFNBJOJOHEJSFDUEBZMJHIUDPFGGJDJFOUT BSFTFUUP[FSP 4)"%085&45BTIPSUDPNJOHPGUIFUXPBCPWFEFTDSJCFEBMHPSJUINTJTUIBUJODBTFUIFQPJOUPG JOUFSFTUJOUIFCVJMEJOHYMJFTJOEJSFDUWJFXPGUIFBDUVBMTVOQPTJUJPOXIJMFUIFQPTJUJPOPGPOF PSTFWFSBMPGUIFTVSSPVOEJOHSFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOTJTTIBEFEPSWJDFWFSTBUIFBTTJHONFOU PG EJSFDU MVNJOBODFT UP UIFTF SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT JT OPU TVJUBCMF UP NPEFM UIF JOEPPS JMMVNJOBODFBUYGPSUIFJOWFTUJHBUFEBDUVBMTVOQPTJUJPO5PBWPJEUIJTQSPCMFN*/5&310-"5&% DBO CF DPVQMFE XJUI B TJNQMF TIBEPX UFTUJOH QSPDFEVSF BO JOJUJBM TIBEPX UFTUJOH OPUFT GPS FBDISFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOXIFUIFS Y MJFT JO JUT EJSFDU WJFX EJSFDU WJFX PS OPU EJSFDU WJFX 'PS B HJWFO TLZ DPOEJUJPO POMZ UIPTF TVSSPVOEJOH SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT BSF DPOTJEFSFEXIPTFEJSFDUWJFXTUBUVTFRVBMTUIFTUBUVTPGUIFBDUVBMTVOQPTJUJPO*O 'JH D UIF SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT DPSSFTQPOEJOH UP "QSJM"VHVTU DBOOPU CF TFFO GSPN Y PQQPTFE UP UIF BDUVBM TVO QPTJUJPO 5IFSFGPSF UIF EJSFDU TPMBS MVNJOBODF JT BTTJHOFE UP UIF SFNBJOJOHUXPSFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOT4)"%085&45SVOTJOUPQSPCMFNTJGBMMTVSSPVOEJOH SFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOTBSFTIBEFEXIJMFUIFBDUVBMTVOQPTJUJPOJTOPUPSWJDFWFSTB*OUIJT DBTFBXBSOJOHJTHFOFSBUFEGPSUIFDPOTJEFSFEUJNFTUFQ%VSJOHUIFWBMJEBUJPOTUVEZJODIBQUFS UIJT QSPCMFN BQQFBSFE JO PVU PG JOEPPS JMMVNJOBODF TJNVMBUJPOT GPS BMM UIF TLZ DPOEJUJPOTCMJOETFUUJOHTBOETFOTPSQPTJUJPOT*GUIJTQSPCMFNTIPVMECFDPNFNPSFVSHFOUGPSB QBSUJDVMBS CVJMEJOH EFTJHO UIF OVNCFS PG SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT DBO CF FOMBSHFE BU UIF FYQFOTFPGMPOHFSDBMDVMBUJPOUJNFT TU 3FTVMUTBOE"OBMZTJT *OUIJTTFDUJPOTJNVMBUJPOSFTVMUTBSFDPNQBSFEUPNFBTVSFEJMMVNJOBODFTBOEUIFQFSGPSNBODFT PG UIF UISFF BCPWF EFTDSJCFE BTTJHONFOU NPEFT PG EJSFDU TVOMJHIU UP UIF EJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOUTBSFCSJFGMZBEESFTTFE 0WFSDBTU4LZ$POEJUJPOT 5IJTQBSBHSBQIEJTDVTTFTIPXXFMM%":4*.QFSGPSNTVOEFSPWFSDBTUTLZDPOEJUJPOTVOEFSXIJDI BMMUISFFEJSFDUBTTJHONFOUNPEFTZJFMEUIFTBNFSFTVMUT'JHTIPXTUIFEBJMZEFWFMPQNFOU PGNFBTVSFEBOETJNVMBUFEJMMVNJOBODFTBUTFOTPSGSPN'JHC GPSUIFUISFFDPOTJEFSFE CMJOE QPTJUJPOT PO DMPVEZ EBZT /PUF IPX XFMM %":4*. SFQSPEVDFT NFBTVSFE JMMVNJOBODFT GPS UIFXIPMFSBOHF PG UP MVY 5IF TJNVMBUJPO FSSPSTBSF DPNQBSBCMF GPS BMM UISFF GBDBEF HFPNFUSJFT " NPSF EFUBJMFE JOWFTUJHBUJPO ZJFMET UIBU UIF TJNVMBUFE JMMVNJOBODFT GPS UIF SFUSBDUFE CMJOET CBTJDBMMZ DPJODJEF XJUI UIF NFBTVSFE SFTVMUT JG UIFZ BSF DPSSFDUFE XJUI UIF SBUJP PG UIF NFBTVSFE UP UIF TJNVMBUFE JMMVNJOBODFT POUPUIFGBDBEF 'SPN UIJT JU DBO CF JOGFSSFE UIBU GPS UIJT TUSBJHIUGPSXBSE GBDBEF HFPNFUSZ UIF TJNVMBUJPO FSSPST DBO CF MBSHFMZ BUUSJCVUFE UP TIPSUDPNJOHT PG UIF TLZ NPEFM 5IJT TDBMJOH QSPDFEVSFT EPFT OPU TJHOJGJDBOUMZ JNQSPWF UIF TJNVMBUJPOSFTVMUTXIFOUIFCMJOETBSFEPXO5IFSFBTPOGPSUIJTNJHIUCFUIBUXJUIUIFCMJOET MPXFSFENPTUEBZMJHIUJTSFGMFDUFEGSPNUIFHSPVOECFGPSFJUFOUFSTUIFUFTUPGGJDF5IFSFGPSF UIFTJHOJGJDBODFPGUIFTLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPONPEFMGBMMT<SFJ@C>TFF"QQFOEJY" "DPNQBSJTPOPGUIFEJGGFSFOUDFJMJOHNPVOUFETFOTPSTSFWFBMFEUIBUUIFTFOTPSDMPTFTUUP UIF GBDBEF XBT NPEFMFE XJUI UIF MPXFTU BDDVSBDZ GPS BMM CMJOE TFUUJOHT BOE TLZ DPOEJUJPOT 0CWJPVTMZUIJTTFOTPSJT TUSPOHMZ JOGMVFODFE CZUIFTVSSPVOEJOH MBOETDBQF XIJDI DPVME OPU CF NPEFMFEBTQSFDJTFMZBTUIFSFNBJOJOHUFTUPGGJDF <NJONJO>< > "TIBEPXUFTUJOHJOWPMWFTUIFCBDLXBSEUSBDJOHPGBTJOHMFSBZUPUFTUXIFUIFSBQPJOUJTEJSFDUMZJMMVNJOBUFECZB MJHIUTPVSDF P P P P $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT blinds retracted illuminance [lux] 1000 measured simulated 800 'JH DPNQBSJTPO PG NFBTVSFNFOUT BOE TJNVMBUJPOT VOEFS DMPVEZ TLZ DPOEJUJPOT B CMJOETSFUSBDUFE 600 400 200 0 8 10 12 14 time of day [hour] 16 blinds down, slats horizontal 400 C CMJOETEPXOTMBUTIPSJ[POUBM illuminance [lux] measured 300 simulated 200 100 0 8 12 14 time of day [hour] 16 blinds down, slats tilted downwards 50 illuminance [lux] 10 40 D CMJOETEPXOTMBUTEPXOXBSET measured simulated 30 20 10 0 8 10 12 14 time of day [hour] 16 4VOOZ4LZ$POEJUJPOT 'PSTVOOZTLZDPOEJUJPOTBMMUISFFBTTJHONFOUNPEFTZJFMEEJGGFSFOUSFTVMUT*O'JHNFBTVSFE JMMVNJOBODFT BU TFOTPS BSF DPNQBSFE UP */5&310-"5&% BOE /&"3&45 /&*()#03 // TJNVMBUJPOTGPSBTVOOZNPSOJOHXJUIUIFCMJOETSFUSBDUFE8IJMF*/5&310-"5&%BQQSPBDIFTUIF NFBTVSFEWBMVFTWFSZXFMM/&"3&45/&*()#03JOUSPEVDFTBTUFQMJLFCFIBWJPSJOUIFUFNQPSBM EFWFMPQNFOU PG UIF JMMVNJOBODFT 5IF EJTDPOUJOVJUJFT BQQFBS XIFO UIF OFBSFTU SFQSFTFOUBUJWF TVOQPTJUJPODIBOHFT'JHTVHHFTUTUIBUUIF/&"3&45/&*()#03BTTJHONFOUNPEFXIJDIJT $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT BMTP VTFE CZ &413 JT OPU BQU UP NPEFM TIPSUUJNFTUFQT EZOBNJDT PG JOEPPS JMMVNJOBODFT XJUI TVGGJDJFOUEFUBJM5IFNFUIPEJTEJTDBSEFEGPSUIFSFTUPGUIJTDIBQUFS 'JH .FBTVSFE */5&310-"5&% BOE /&"3&45 /&*()#03 // JMMVNJOBODFT GPS TFOTPS+BO 5IF//BTTJHONFOU NPEF JOUSPEVDFT B TUFQMJLF CFIBWJPS JO UIF EFWFMPQNFOUPGUIFJOEPPSJMMVNJOBODFT measured 8000 UI illumiance [lux] INTERPOLATED N.N. 6000 4000 2000 0 9.5 10.5 11.5 time of day [hour] 12.5 8IJMF 4)"%08 5&45 EPFT OPU EJGGFS GSPN */5&310-"5&% GPS BO VOTIBEFE QPJOU 'JH QJDUVSFTJUTBEWBOUBHFGPSUIFJOEPPSTFOTPSPOBTVOOZBGUFSOPPOXJUIUIFCMJOETDMPTFEBOE UIFTMBUT JO IPSJ[POUBM QPTJUJPO5IFNFBTVSFE JMMVNJOBODFT FYIJCJUTIBSQ JMMVNJOBODF WBSJBUJPOT UISPVHIPVU UIF EBZ BT UIF TFOTPS QPJOU NPWF JO BOE PVU PG UIF TIBEPXT PG UIF CMJOE TMBUT 4)"%085&45SFQSPEVDFTUIFTF WBSJBUJPOT XIJMF */5&310-"5&%GBJMT UPNPEFM UIFN'JH TIPXT UIBU JG BO JOWFTUJHBUFE QPJOU JT UFNQPSBSZ TVCKFDU UP EJSFDU TVOMJHIU 4)"%08 5&45 JT TVQFSJPSUP*/5&310-"5&%BOENBZIFMQUPQSFEJDUUIFBQQFBSBODFPGHMBSFBTXFMMBTJSSJUBUJOH BCSVQUJMMVNJOBODFWBSJBUJPOT 25000 measured INTERPOLATED SHADOW TEST 'JH .FBTVSFE */5&310-"5&% BOE 4)"%08 5&45 IPSJ[POUBM JMMVNJOBODFT GPS TFOTPS+BO 5IFCMJOETBSFEPXO XJUI TMBU BOHMFT IPSJ[POUBM /PUF IPX 4)"%08 5&45 TJNVMBUFT UIF QSPOPVODFE JMMVNJOBODFWBSJBUJPOTBTUIFTVONPWFTJOBOE PVUPGEJSFDUWJFXPGUIFJOWFTUJHBUFEQPJOU UI illuminance [lux] 20000 15000 10000 5000 0 12 13 time of day [hour] 14 15 'JH QSPWJEFT BO JNQSFTTJPO PG IPX UIF UXP BTTJHONFOU NPEFT QFSGPSN VOEFS TVOOZ TLZ DPOEJUJPOTXJUIUIF CMJOET GVMMZDMPTFE 5IF CVNQ PG */5&310-"5&% BU DPNFT BCPVU BT POF PG UIF SFQSFTFOUBUJWF TVO QPTJUJPOT MBZ JO EJSFDU WJFX PG UIF TFOTPS FWFO XJUI UIF CMJOET GVMMZDMPTFE5IJTXBTQPTTJCMFTJODFUIFDMPTFEWFOFUJBOCMJOETMFGUBCPVUDFOUJNFUFSTPGUIF HMB[JOH VODPWFSFE "T UIFTFOTPS IBT OFWFSSFBMMZ CFFO EJSFDUMZ JMMVNJOBUFE CZ UIF TVO PO UIJT EBZ4)"%085&45FMJNJOBUFTTVDITJNVMBUJPOFSSPST measured INTERPOLATED SHADOW TEST illuminance[lux] 400 200 0 15 16 time of day [hour] 17 'JH .FBTVSFE */5&310-"5&% BOE 4)"%08 5&45 IPSJ[POUBM JMMVNJOBODFT GPS TFOTPS+BO 5IFCMJOETBSFEPXO XJUI UIF TMBUT UJMUFE EPXOXBSET 5IF BSUJGBDU JOUSPEVDFE CZ */5&31-0"5&% WBOJTIFT JG TIBEPXUFTUJOHJTBDUJWBUFE UI $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT "SCJUSBSZ4LZ$POEJUJPOT 5BCMFTVNNBSJ[FTSFMBUJWF.#&TBOE3.4&TGPSBMMUISFFCMJOETFUUJOHTGPSBMMTLZDPOEJUJPOT GPSXIJDIJOEPPSJMMVNJOBODFTIBWFCFFONFBTVSFE5IFDFJMJOHBOEUIFEFTLIFJHIUTFOTPST BSFMJTUFETFQBSBUFMZBOEPOMZTLZDPOEJUJPOTXJUIPVUTJEFIPSJ[POUBMJMMVNJOBODFTBCPWFMVY BSFDPOTJEFSFE5IFTUBUJTUJDBMFSSPSTGPS4)"%085&45*/(BOE*/5&310-"5&%BSFJEFOUJDBMGPS BMMDFJMJOHTFOTPSTBTUIFTFTFOTPSTBSFOFWFSJOEJSFDUWJFXPGUIFTVO 'PSUIFSFUSBDUFECMJOETUIF.#&TBOE3.4&TUFOEUPCFIJHIFSGPSUIFDFJMJOHUIBOGPS UIF EFTL TFOTPST "T NFOUJPOFE BCPWF UIF EJGGJDVMUZ XJUI UIF DFJMJOH TFOTPST JT UIBU UIFZ BSF TUSPOHMZ JOGMVFODFE CZ EFUBJMT PG UIF TVSSPVOEJOH MBOETDBQF XIJDI VTVBMMZ DBOOPU CF NPEFMFE XJUIBOZEFUBJM 5IF.#&TBOE3.4&TBSFTJNJMBSGPSCPUIBTTJHONFOUNPEFT 8IFOUIFCMJOETBSFMPXFSFE4)"%085&45*/(FYIJCJUTMPXFSTTJNVMBUJPOFSSPSTUIBO */5&310-"5&% BT FYQMBJOFE JO UIF QSPDFFEJOH TFDUJPO /FWFSUIFMFTT UIF BEWBOUBHFT PG 4)"%085&45*/(EPOPUTFFNUPTJHOJGJDBOUMZJNQSPWFUIFTUBUJTUJDBMBDDVSBDZPGUIFTJNVMBUJPO XJUI SFTQFDU UP UIF NFBTVSFE EBUB %JGGFSFODFT CFUXFFO CPUI NFUIPET NJHIU CF NPSF QSPOPVODFE JG FH UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH EFNBOE GPS BO BVUPNBUFE MJHIUJOH DPOUSPM TZTUFN JT QSFEJDUFECBTFEPOTJNVMBUFEJMMVNJOBODFT*ODIBQUFSJUXJMMCFTIPXOUIBUBGBJMVSFUPNPEFM TIPSUUJNFTUFQTWBSJBUJPOTPGJOEPPSJMMVNJOBODFTpCFUIFZEVFUPNPEFMJOHBSUJGBDUTPSEVFUP UPPMBSHFTJNVMBUJPOUJNFTUFQTpDBOJNQFEFUIFTJNVMBUJPOBDDVSBDZPGBEBZMJHIUTJNVMBUJPO 5BCMF3FMBUJWF3.4&TBOE.#&TGPSUIFUISFFJOWFTUJHBUFEBTTJHONFOUNPEFT */5&310-"5&% CMJOETSFUSBDUFE CMJOET DMPTFE TMBUT IPSJ[POUBM CMJOE DMPTFE TMBUT UJMUFEEPXOXBSET DFJMJOH HSPVOE DFJMJOH HSPVOE DFJMJOH HSPVOE 4)"%085&45 .#&<> 3.4&<> .#&<> 3.4&<> "QQFOEJY"QSPWJEFTPNFJOTJHIUJOUPIPXUIFUPUBMTJNVMBUJPOFSSPSTGSPN5BCMFDBOCF EJWJEFEJOUPFSSPSTEVFUPUIFSBZUSBDJOHBOEUPUIFTLZNPEFM )PXSFQSFTFOUBUJWFBSFUIFNFBTVSFE%BUB *OEPPS BOE PVUEPPS JMMVNJOBODF NFBTVSFNFOUT IBWF POMZ CFFO DPMMFDUFE GPS UXP XFFLT JO +BOVBSZJO'SFJCVSH(FSNBOZ5IFSFGPSFBQSFTTJOHRVFTUJPOJTXIFUIFSUIFSFTVMUTDBOCF HFOFSBMJ[FEGPSBXIPMFZFBS"TFYQMBJOFEBCPWFUIFTJNVMBUJPOFSSPSTTUFNGSPNUIFSBZUSBDJOH DBMDVMBUJPOBTXFMMBTGSPNUIFVOEFSMZJOHTLZNPEFM8IJMFUIFGPSNFSFSSPSEPFTQSJODJQBMMZOPU DIBOHFGPSWBSJPVTTLZDPOEJUJPOTUIFMBUUFSDBODIBOHFBTPWFSDBTUBOEDMFBSTLJFTDBOHFOFSBMMZ CFNPEFMFENPSFBDDVSBUFMZUIBOJOUFSNFEJBUFTLZDPOEJUJPOT " DBSFGVM BOBMZTJT IBT CFFO DBSSJFE PVU UP UFTU IPX BDDVSBUFMZ UIF SFDPSEFE TLZ DPOEJUJPOT JO UIF UXPXFFL NFBTVSFNFOU JOUFSWBM DBO CF NPEFMFE DPNQBSFE UP BMM BQQFBSJOH TLZ DPOEJUJPOT UISPVHIPVU B ZFBS *O 5BCMF TJNVMBUJPO FSSPST PG IPSJ[POUBM BOE WFSUJDBM PVUTJEFJMMVNJOBODFTCBTFEPOEJSFDUBOEEJGGVTFJSSBEJBODFTBSFMJTUFEGPSUIFUXPXFFLTBOEJO CSBDLFUT UIFDPNQMFUFZFBSPGJOPOFNJOVUFUJNFTUFQT"T4)"%085&45ZJFMETJEFOUJDBM SFTVMUTBT*/5&310-"5&%GPSPVUTJEFIPSJ[POUBMJMMVNJOBODFTBOEOFBSMZJEFOUJDBMSFTVMUT± GPSPVUTJEFWFSUJDBMJMMVNJOBODFTCPUIBTTJHONFOUNPEFTBSFMJTUFEUPHFUIFS "T DMPTFEMPPQFE BVUPNBUFE DPOUSPM TZTUFNT GPS BO BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN PGUFO GFBUVSF DFJMJOHNPVOUFE QIPUPTFOTPSTUIFNPEFMJOHBDDVSBDZPGUIFFOFSHZQFSGPSNBODFPGTVDITZTUFNTJTTJNJMBSMZBGGFDUFE $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT 5BCMF3FMBUJWF.#&BOESFMBUJWF3.4&PGTJNVMBUFEJMMVNJOBODFTGPSBOVOTIBEFEQPJOUGBDJOHVQBOEJOUIF NBJO TLZ EJSFDUJPOT 5IF WBMVFT BSF CBTFE PO UIF TLZ DPOEJUJPOT XJUI NFBTVSFE PVUTJEF IPSJ[POUBM JMMVNJOBODFTBCPWFMVYGPSXIJDIJOEPPSJMMVNJOBODFTIBWFCFFODPMMFDUFE5IFWBMVFTJOCSBDLFUTBSFCBTFE PONFBTVSFEWBMVFTGPSUIFXIPMFZFBSPGWBMVFT */5&310-"5&%4IBEPX5FTUJOH SFM.#&<>XIPMFZFBS IPSJ[POUBM /PSUI 4PVUI 8FTU &BTU SFM3.4&<>XIPMFZFBS 5IF UBCMF SFWFBMT UIBU UIF .#&T BOE 3.4&T GPS HMPCBM IPSJ[POUBM JMMVNJOBODFT GPS UIF XIPMF ZFBS BOE GPS UIF UXP XFFLT BSF OFBSMZ JEFOUJDBM TIPXJOH UIBU UIF 1FSF[ TLZ MVNJOPVT FGGJDBDZ NPEFM ZJFMET TMJHIUMZ UPP MPX WBMVFT GPS UIF 'SFJCVSH DMJNBUF BMM ZFBS BSPVOE OFHBUJWF.#& 5IFBOOVBM3.4&TGPSUIFWFSUJDBMTLZEJSFDUJPOTUFOEUPMJFCFMPXUIFWBMVFTGPS UIFUXPXFFLT0OMZ/PSUIFSOJMMVNJOBODFTBSFTMJHIUMZCFUUFSTJNVMBUFEGPSUIFUXPXFFLTUIBO GPS 5IF NBJO EJGGFSFODFT CFUXFFO UIF UXP EBUB TFUT BSF UIF .#&T GPS UIF WFSUJDBM JMMVNJOBODFTXIJDIWBOJTIGPSUIFXIPMFZFBSXIJMFUIFZMJFCFUXFFOBOEGPSUIFUXP XFFLT 5IFTF SFTVMUT JNQMZ UIBU UIF TLZ DPOEJUJPOT XIJDI IBWF CFFO DPMMFDUFE EVSJOH UIF UXP XFFLT DBO CF NPEFMFE XJUI BO BDDVSBDZ XIJDI JT SFQSFTFOUBUJWF GPS BMM TLZ DPOEJUJPOT UISPVHIPVUUIFZFBS'SPNUIJTJOGPSNBUJPOJUDBOCFGVSUIFSJOGFSSFEUIBUpBUMFBTUGPSSFUSBDUFE CMJOETpUIFSFTVMUTGSPNTFDUJPOTUPDBOCFHFOFSBMJ[FEGPSBSCJUSBSZTLZDPOEJUJPOT UISPVHIPVUUIFZFBS &SSPS"OBMZTJTGPSUIF%BZMJHIU"VUPOPNZ 8IJMF UIF SFMBUJWF .#& BOE 34.& BSF TUBOEBSE TUBUJTUJDBM NFBTVSFT UP FYQSFTT IPX XFMM B TJNVMBUJPONFUIPEBQQSPBDIFTBSFGFSFODFDBTFJUJTEJGGJDVMUUPJOGFSGSPNUIFTFRVBOUJUJFTIPX XFMM NPSF JOTUSVDUJPOBM DIBSBDUFSJTUJDT PG B CVJMEJOH EFTJHO MJLF UIF EBZMJHIU BVUPOPNZ DBO CF NPEFMFECZ%":4*. 'JH QMPUT NFBTVSFE BOE TJNVMBUFE EBZMJHIU BVUPOPNJFT GPS TFOTPS JO UIF UFTU PGGJDF GPS EJGGFSFOU NJOJNVN JMMVNJOBODF MFWFMT 5IF VOEFSMZJOH UJNF JOUFSWBM BSF BMM IPVST CFUXFFOBNBOEQNEVSJOHUIFUXPXFFLTXIFOJOEPPSJMMVNJOBODFTXFSFDPMMFDUFE5IF EBZMJHIU BVUPOPNJFT BSF SBUIFS MPX BT UIF CMJOET XFSF MPXFSFE EVSJOH UXP UIJSET PG UIF DPOTJEFSFE UJNF JOUFSWBM JOEFQFOEFOU PG UIF TVSSPVOEJOH TLZ DPOEJUJPOT 5IF GJHVSF DMFBSMZ TIPXT UIBU TJNVMBUFE BOE NFBTVSFE EBZMJHIU BVUPOPNJFT OFWFS EJGGFS CZ NPSF UIBO QFSDFOUBHFQPJOUTFWFOUIPVHIBMMUISFFCMJOEQPTJUJPOTBSFDPOTJEFSFEUPSPVHIMZFRVBMQBSUT "T JU IBT CFFO TIPXO JO UIF QSPDFFEJOH TFDUJPO UIBU UIF TLZ DPOEJUJPOT JO UIF NFBTVSFNFOU JOUFSWBMBSFSBUIFSDIBMMFOHJOHUPNPEFMDPNQBSFEUPBMMBQQFBSJOHTLZDPOEJUJPOTPGUIFZFBSJU DBO CF JOGFSSFE UIBU %":4*. JTBCMF UPNPEFM BOOVBM EBZMJHIUBVUPOPNJFT XJUI B DPNQBSBCMF BDDVSBDZpJGUIFTUBUVTPGUIFWFOFUJBOCMJOETJTLOPXOUISPVHIPVUUIFZFBS 5IFFSSPSCBSTGPSUIFNFBTVSFEWBMVFTDPSSFTQPOEUPBFSSPSPGUIF)BHOFS4%JMMVNJOBODFEFUFDUPST $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT 'JH .FBTVSFE BOE TJNVMBUFE 4)"%08 5&45 EBZMJHIU BVUPOPNZ GPS UIF XFFL NFBTVSFNFOU QFSJPE GPS B QPJOUBUNEJTUBODFGSPNUIFGBDBEF 60 daylight autonomy [%] measured simulated 45 30 15 0 0 200 400 600 800 1000 minimum illumiance level [lux] %JTDVTTJPOBOE$PODMVTJPO 4FDUJPO DPWFSFE UIF JNQBDU PG EJGGFSFOU BTTJHONFOU NPEFT CMJOE TFUUJOHT TLZ DPOEJUJPOT TFOTPS QPTJUJPOT BOE UIF TVSSPVOEJOH MBOETDBQF PO UIF TJNVMBUJPO BDDVSBDZ PG %":4*. TJNVMBUJPOT BTTJHONFOUNPEFT/&"3&45/&*()#03JOUSPEVDFTEJTDPOUJOVJUJFTJOUIFUFNQPSBMEFWFMPQNFOU PGJOEPPSJMMVNJOBODFTBOEJTUIFSFGPSFOPUBTTVJUBCMFUPNPEFMUIFTIPSUUJNFTUFQEZOBNJDTPG JOEPPS JMMVNJOBODFT BT UIF PUIFS UXP BTTJHONFOU NPEFT *O NPTU SFBMXPSME EFTJHO QSPKFDUT */5&310-"5&% XJMM CF UIF BTTJHONFOU NPEF PG DIPJDF BT JU RVJDLMZ ZJFMET JOEPPS JMMVNJOBODF QSPGJMFTXIJDIBSFSFMJBCMFVOEFSUIFNBKPSJUZPGQPTTJCMFTLZDPOEJUJPOT4)"%085&45TIPVME POMZCFFNQMPZFEXIFOOFFEFEBTJUJOWPMWFTBEEJUJPOBMDBMDVMBUJPOUJNFT *UTIPVMECFVTFEJG UIFQPJOUPGJOUFSFTUJTPOMZUFNQPSBSJMZTVCKFDUUPEJSFDUTPMBSJMMVNJOBUJPOBOEJGUIFBQQFBSBODF PGHMBSFJTJOWFTUJHBUFE BDDVSBDJFT PG JOEPPS JMMVNJOBODFT JU IBT CFFOGPVOEUIBU UIF BDDVSBDZ PG 4)"%08 5&45 POMZ TMJHIUMZEFQFOETPOUIFBDUVBMCMJOETFUUJOHPSTLZDPOEJUJPO'PSUIFEFTLTFOTPSTUIFNBHOJUVEF PGUIF.#&TBOE3.4&TTUBZFECFMPXBOEGPSBMMCMJOETFUUJOHT5IFDFJMJOHTFOTPST FTQFDJBMMZUIFPOFOFBSUIFGBDBEFUFOEUPCFIBSEFSUPTJNVMBUFBTUIFTVSSPVOEJOHMBOETDBQF DBOVTVBMMZOPUCFNPEFMFEXJUIUIFOFDFTTBSZEFUBJM EFUBJMTPGUIFTVSSPVOEJOHMBOETDBQFUIFRVBMJUZPGEBZMJHIUTJNVMBUJPOSFTVMUTEFDJTJWFMZEFQFOET PO XIFUIFS EFUBJMT PG UIF TVSSPVOEJOH MBOETDBQF BSF BEFRVBUFMZ NPEFMFE *O UIJT TUVEZ NPEFMJOHUIFHSPVOEJOEJSFDUWJDJOJUZPGUIFGBDBEFPGUIFUFTUPGGJDFQSPPGFEUPCFDSVDJBMGPS UIF BDDVSBDZ PG UIF TJNVMBUJPO SFTVMUT FTQFDJBMMZ GPS DFJMJOH NPVOUFE TFOTPST 5IF OFDFTTJUZ UP DBSFGVMMZ NPEFM UIF TVSSPVOEJOH MBOETDBQF JT DPNNPO UP EZOBNJD BOE TUBUJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOT TLZNPEFMBOESBZUSBDJOHFSSPSTJOUIJTTUVEZUIFTJNVMBUJPOFSSPSTXFSFDBVTFEUPSPVHIMZFRVBM QBSUTCZFSSPSTPGUIFTLZNPEFMBOEUIFDPNCJOFEFGGFDUPGUIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUNFUIPEUIF SBZUSBDJOHBMHPSJUINBOEUIF$"%NPEFM8IFOUIFWFOFUJBOCMJOETXFSFMPXFSFEUIFXFJHIU PGUIFMBUUFSSPTFUPHFUIFSXJUIUIFNPEFMDPNQMFYJUZ"UUIFTBNFUJNFUIFTJHOJGJDBODFPGUIF TLZMVNJOBODFEJTUSJCVUJPONPEFMESPQQFETJODFBHSPXJOHQFSDFOUBHFPGUIFJODPNJOHEBZMJHIU XBTSFGMFDUFEGSPNUIFTVSSPVOEJOHHSPVOECFGPSFFOUFSJOHUIFUFTUPGGJDF EBZMJHIU BVUPOPNZ TFDUJPO TVHHFTUT UIBU UIF BOOVBM EBZMJHIU BVUPOPNZ GPS BO PGGJDF GFBUVSJOH FYUFSOBM WFOFUJBO CMJOET DBO QSJODJQBMMZ CF QSFEJDUFE XJUI BO BDDVSBDZ PG B GFX QFSDFOUBHF QPJOUT 5IF SFNBJOJOH MJNJUJOH GBDUPS GPS TVDI QSFDJTF QSFEJDUJPOT PG UIF EBZMJHIU BVUPOPNZ JOBSFBM CVJMEJOH BSF VODFSUBJOUJFT PG UIF UFNQPSBM TUBUVT PG UIF TIBEJOH BOE HMBSF QSPUFDUJPOEFWJDFT "TIBEPXUFTUJOHQSPDFEVSFIBTUPCFDBSSJFEPVUGPSFBDIDPOTJEFSFETVOOZTLZDPOEJUJPO $IBQUFS7BMJEBUJPOPG%":4*.4JNVMBUJPOT "MM UIFTF GJOEJOHT JOEJDBUF UIBU EZOBNJD 3"%*"/$&CBTFE EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPET XIJDI VTFUIFDPODFQUPGEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTBSFBCMFUPFGGJDJFOUMZBOEBDDVSBUFMZNPEFMDPNQMJDBUFE EBZMJHIUJOHFMFNFOUTTVDIBTUIFDPOTJEFSFEWFOFUJBOCMJOETZTUFN 4VNNBSZ 5IF WBMJEBUJPO TUVEZ PG UIF 3"%*"/$&CBTFE EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPE %":4*. ZJFMEFEUIBU UIF TIPSUUJNFTUFQ EZOBNJDT PG JOEPPS JMMVNJOBODFT DBO CF NPEFMFE XJUI DPNQBSBCMF BDDVSBDZGPSEJGGFSFOUTFUUJOHTPGUIFFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOET UIF EBZMJHIU BVUPOPNZ GPS B UXPXFFL NFBTVSFNFOU JOUFSWBM DPVME CF TJNVMBUFE XJUI BO BDDVSBDZCFMPXQFSDFOUBHFQPJOUT UIF */5&310-"5&% BTTJHONFOUNPEF QSPWJEFTGBTU BOE SFMJBCMFTJNVMBUJPOSFTVMUTGPSNPTU BQQMJDBUJPOT4)"%085&45*/(TIPVMECFPOMZFNQMPZFEJODBTFUIFBQQFBSBODFPGEJSFDU HMBSFJTVOEFSJOWFTUJHBUJPOBTUIFNPEFJODSFBTFTUIFSFRVJSFETJNVMBUJPOUJNFT $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPS*MMVNJOBODFT 5IJT DIBQUFS BEESFTTFTUIF GFBTJCJMJUZ BOE CFOFGJU PG NPEFMJOH UIF BOOVBM EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ BOE BSUJGJDJBM MJHIUJOH EFNBOE JO B CVJMEJOH CBTFE PO TJNVMBUFE NJO JOTUFBE PG IPVS JSSBEJBODFJOQVUEBUB"TUPDIBTUJDNPEFMCBTFEPO4LBSUWFJUBOE0MTFUIIBTCFFOBEBQUFEGPS EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOT BOE JNQMFNFOUFE JOUP UIF %":4*. FOWJSPONFOU 4JNVMBUJPO SFTVMUT GPS GJWF TJUFT PO FBSUI TIPX UIBU UIF BDDVSBDZ PG BOOVBM EBZMJHIU TJNVMBUJPOT DBO CF TJHOJGJDBOUMZFOIBODFEXJUIPVUBOZBEEJUJPOBMXPSLGPSUIFQMBOOFS $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT *OUSPEVDUJPO 5IF QSFDFEJOH DIBQUFS DPODMVEFE UIBU %":4*. JT DBQBCMF PG NPEFMJOH UIF EFWFMPQNFOU PG JOEPPSJMMVNJOBODFTJOUJNFTUFQTBTMPXBTTFDPOETCBTFEPOEJSFDUBOEEJGGVTFJSSBEJBODFT 6OGPSUVOBUFMZ DVSSFOU TJNVMBUJPO QSBDUJDFT BSF VTVBMMZ MJNJUFE UP UIF VTBHF PG IPVSMZ NFBO JSSBEJBODFT BT EBUB TFSJFT XJUI B IJHIFS UJNF SFTPMVUJPO BSF POMZ BWBJMBCMF GPS B WFSZ MJNJUFE OVNCFSPGTJUFTPOFBSUI 'JHWJTVBMJ[FTIPXUIFUJNFSFTPMVUJPOJOGMVFODFTUIFFTUJNBUFEEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZJO BCVJMEJOH4IPXOBSFIPVSMZBOENJO NFBOTPGUIFHMPCBMIPSJ[POUBMJSSBEJBODFPOUIF PG.BZJO'SFJCVSH(FSNBOZ#PUIEBUBTFUTBSFCBTFEPOTFDPOENFBTVSFNFOUT5IF EBZFYIJCJUFEDMFBSTLZDPOEJUJPOTJOUIFNPSOJOHXIJDIDIBOHFEUPJOUFSNFEJBUFBGUFSBCPVU BN5IFGJHVSFTIPXTUIBUTJNVMBUJPOSFTVMUTPGUIFEBZMJHIUBVUPOPNZBOEUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOH EFNBOE DBO EFQFOE PO UIF VOEFSMZJOH UJNFTUFQ JOUFSWBM (JWFO UIBU BO BNCJFOU HMPCBM IPSJ[POUBM JMMVNJOBODF PG 8N DPSSFTQPOET UP UIF NJOJNVN JOEPPS JMMVNJOBODF BU B QBSUJDVMBSXPSLQMBDFIPVSNFBOTXPVMEZJFMETVGGJDJFOUEBZMJHIUMFWFMTGSPNBNUPQN XIFSFBTNJOVUFEBUBXPVMEEFUFDUQFSJPETPGJOTVGGJDJFOUEBZMJHIUUISPVHIPVUUIFEBZ*GPO UIF PUIFS IBOE 8N DPSSFTQPOEFE UP UIF NJOJNVN UISFTIPME UIF NJO UJNF TFSJFT XPVME ZJFME B IJHIFS EBZMJHIU BVUPOPNZ UIBO UIF IPVS UJNF TFSJFT 0CWJPVTMZ TIPSUFS TJNVMBUJPOUJNFTUFQTIBWFBOFGGFDUPOEBZMJHIUTJNVMBUJPOSFTVMUT UI 'JH5JNFEFWFMPQNFOUPGUIF HMPCBM IPSJ[POUBM JSSBEJBODF JO 'SFJCVSH(FSNBOZPOUIF PG .BZ 5IF IPVS BOENJO NFBOT BSF CBTFE PO TFD NFBTVSFNFOUT 2 global irradiation [W/m ] 1hour 1 min UI UJNFPGEBZ<I> 5PGVMMZFYQMPJUUIFQPXFSPGBEZOBNJDTJNVMBUJPOUPPMMJLF%":4*.BNPEFMXIJDIHFOFSBUFT TIPSUUFSN JSSBEJBODF UJNF TFSJFT GSPN IPVSMZ NFBO WBMVFT IBT CFFO JNQMFNFOUFE JOUP UIF %":4*.TJNVMBUJPOFOWJSPONFOU5IFNPEFMJODPSQPSBUFTSBOEPNOFTTBOEJTCBTFEPOBNPEFM XIJDIIBTCFFOEFWFMPQFECZ4LBSUWFJUBOE0MTFUI<TLB>JOUIFFBSMZOJOFUJFT5IFBEBQUBUJPO PG UIF NPEFM GPS EBZMJHIU TJNVMBUJPOT BOE JUT WBMJEBUJPO GPS GJWF TJUFT PO FBSUI IBWF CFFO UIF DPOUFOU PG B NBTUFST UIFTJT BU UIF "MCFSU-VEXJHT6OJWFSTJU»U JO 'SFJCVSH (FSNBOZ <XBM> %FUBJMTPGUIFNPEFMBOEBOBOBMZTJTPGUIFSFTVMUTIBWFCFFOTVCNJUUFEGPSQVCMJDBUJPOJO4PMBS &OFSHZ<XBM@B>5IJTDIBQUFSNFSFMZQSPWJEFTBRVBMJUBUJWFEFTDSJQUJPOPGUIFNPEFM BOE QSFTFOUT EBZMJHIU TJNVMBUJPO SFTVMUT GPS GJWF TJUFT PO FBSUI BOE UISFF BSUJGJDJBM MJHIUJOH DPOUSPM TUSBUFHJFT 5P UIF BVUIPSlT LOPXMFEHF OP QSFWJPVT XPSL IBT FYQMJDJUMZ BEESFTTFE UIF JOGMVFODF PG UIF UJNFTUFQ JOUFSWBM PO UIF BDDVSBDZ PG EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOT %FMBVOBZ JOWFTUJHBUFE UIF JOGMVFODF PG UIF TBNQMJOH JOUFSWBM PO UIF SFTVMUJOH TUPSFE BWFSBHFT GPS EJSFDU BOEEJGGVTFJSSBEJBODFTBOEGPVOEUIBUGPSQBSUMZDMPVEZTLJFTXJUIGBTUNPWJOHDMPVETUIFEJSFDU JSSBEJBODFIBTUPCFTBNQMFECFMPXTFDPOETUPHBJOBOBWFSBHJOHFSSPSEVFUPUIFTBNQMJOH CFMPX<%FM>(PMMFSGPVOEUIBUJO'SFJCVSH(FSNBOZUIFQFSJPETPGEJSFDUTVOTIJOFBSFJO 5IFTIPSUFTUUJNFTUFQXIJDIJTDPOTJEFSFEJOUIFGPMMPXJOHBSFNJOVUFUJNFTUFQT5IJTMPXFSUISFTIPMEIBTCFFO DIPTFOBTUIFNPEFMIBTCFFOPSJHJOBMMZEFWFMPQFECBTFEPONFBTVSFENJOVUFEBUBTFSJFTUPBWPJEMBSHFJOQVUBOE PVUQVUGJMFTBOEBTUIFBVUIPSCFMJFWFTUIBUOPTJHOJGJDBOUBEEJUJPOBMJOTJHIUDBOCFHBJOFEGSPNGVSUIFSJODSFBTJOHUIF UJNFSFTPMVUJPO $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT PGBMMDBTFTTIPSUFSUIBONJOVUFBOEJOTIPSUFSUIBONJOVUFTBOEDPODMVEFEUIBU UJNFTUFQT JO UIF PSEFS PG NJOVUFT OFFE UP CF DPOTJEFSFE UP BEFRVBUFMZ FWBMVBUF UIF QFSGPSNBODFPGBEBZMJHIUJOHFMFNFOU<(PM> "NPEFMGPSTJNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQ*SSBEJBODFT *O UIJT TFDUJPO UIF CBTJD TUFQT PG UIF BEBQUFE TUPDIBTUJD NPEFM PG 4LBSUWFJU BOE 0MTFUI BSF EFTDSJCFE BOE FYFNQMJGJFE GPS UIF HMPCBM IPSJ[POUBM JSSBEJBODF PO UIF UI PG .BZ JO 'SFJCVSH(FSNBOZ'JH 5IFPSJHJOBMNPEFMIBECFFOEFWFMPQFEUPJNQSPWFTJNVMBUJPOTPG FOFSHZHBJOTPGOPOMJOFBSTPMBSFOFSHZTZTUFNT<TLB>8IJMFUIFDPSFPGUIFNPEFMIBTCFFO MFGUVOUPVDIFEBOVNCFSPGBEBQUBUJPOTXFSFDBSSJFEPVUUPGBDJMJUBUFUIFIBOEMJOHPGUIFNPEFM BOE UP JNQSPWF JUT BDDVSBDZ GPS EBZMJHIU TJNVMBUJPOT 5IF GPSNFS BTQFDU NBJOMZ OFDFTTJUBUFE B SFEVDUJPO PG UIF OVNCFS PG SFRVJSFE JOQVU QBSBNFUFST XIFSFBT UIF MBUUFS DPODFOUSBUFE PO FOIBODJOHUIFNPEFMBDDVSBDZBUUIFFYUSFNFTPGBEBZBTXFMMBT JNQSPWJOH UIFNPEFMJOH PG IJHIFS BOE MPXFS UISFTIPMET PG JOUSBIPVS JSSBEJBODFT VOEFS DFSUBJO TLZ DPOEJUJPOT <XBM@B> 5IFGPMMPXJOHHSBZCPYFYQMBJOTUIFNPEFMTUFQTGPSBEBZXIJDIFYIJCJUFETFWFSBMEJGGFSFOUTLZ DPOEJUJPOT (FOFSBUJOHTIPSUUFSNJSSBEJBODFT 4UFQ .PEFM*OQVUUIFHPBMPGUIFNPEFMJTUPSFQSPEVDFNFBTVSFENJOHMPCBMIPSJ[POUBMJSSBEJBODFT.PEFM JOQVUBSFIPVSMZNFBOHMPCBMJSSBEJBODFT5IFFYBNQMFEBZDPSSFTQPOETUP'JH 2 global irradiation [W/m ] UJNFPGEBZ<I> 4UFQ 5SBOTGPSNBUJPO UP SFMBUJWF RVBOUJUJFT UIF HMPCBM IPSJ[POUBMJSSBEJBODF DBO SBOHF GSPN VQ UP 8N "DMFBSTLZNPEFMTJNVMBUFTJSSBEJBODFTVOEFSBDMFBSTLZCBTFEPOUIFQPTJUJPOPGUIFTVOBTXFMM BT NPEFM EFQFOEBOU QBSBNFUFST XIJDI RVBOUJGZ UIF BNPVOU PG TDBUUFSJOH PG TPMBS SBEJBUJPO JO UIF BUNPTQIFSF *O TUFQ UIF &43" DMFBS TLZ NPEFM <3JH> JT VTFE UP USBOTGPSN HMPCBM JSSBEJBODFT JOUP HMPCBMDMFBSOFTTJOEJDFT JOPSEFSUPHFUSJEPGEBJMZBOETFBTPOBMWBSJBUJPOTPGUIFTPMBSJSSBEJBODF 5IF &43"DMFBSTLZNPEFMPOMZSFRVJSFTUIF-JOLFUVSCJEJUZGBDUPSUPEFTDSJCFJOGMVFODFTPGUIFBUNPTQIFSF0O BQFSGFDUMZDMFBSEBZUIFJOEFYXPVMEDPSSFTQPOEUPVOJUZUISPVHIPVUUIFEBZ0OBEBSLPWFSDBTUTLZUIF DMFBSOFTT JOEFY MJFT BSPVOE UISPVHIPVU UIF EBZ 5IF GJHVSF CFMPX TIPXT UIF IPVSMZ NFBO HMPCBM DMFBSOFTTJOEJDFTGPSUIFFYBNQMFEBZ clearness index UJNFPGEBZ<I> *GBOOVBMFOFSHZHBJOTPGB17PSTPMBSDPMMFDUPSTZTUFNBSFJOWFTUJHBUFENPEFMJOHFSSPSTPGTPMBSJSSBEJBODFTBSF OFHMJHJCMFBUUIFFYUSFNFTPGBEBZ0OUIFPUIFSIBOETVDIFSSPSTCFDPNFJNQPSUBOUJGUIFEBZMJHIUTJUVBUJPOJOB CVJMEJOH JT DPOTJEFSFE BT B UFNQPSBSZ JMMVNJOBODF TVSQMVT DBOOPU PVUXFJHI B TVCTFRVFOU VOEFSQJOOJOH PG UIF NJOJNVNJMMVNJOBODFUISFTIPME 5IFDMFBSOFTTJOEFY,DPSSFTQPOETUPUIFSBUJPPGUIFJOQVUIPVSMZNFBOHMPCBMJSSBEJBODFUPUIFUIFPSFUJDBMDMFBS TLZHMPCBMJSSBEJBODF*OUIFBCTFODFPGEBZMJHIU,DPSSFTQPOETUPVOJUZ $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT 4UFQ $PNQVUBUJPOPGNJOJSSBEJBODFT'PSFBDIIPVSUIFNPEFMFTUJNBUFTTJYUZNJOJSSBEJBODFWBMVFTJO UXPTUFQT B *O B GJSTU TUFQ UIF JOUSBIPVS TUBOEBSE EFWJBUJPO PG UIF J IPVS σ JT QJDLFE GSPN B QSPCBCJMJUZ EJTUSJCVUJPO 5IF TIBQF PG UIF QSPCBCJMJUZ EJTUSJCVUJPO GPS B DPOTJEFSFE IPVS IBT CFFO GJUUFE CZ 4LBSUWFJUBOE0MTFUIGPSJSSBEJBODFEBUBGSPN"UMBOUB BOE4BO"OUPOJP64"BTXFMMBT(FOFWBBOE 1BZFSOF4XJU[FSMBOE<TLB>BOEJTBGVODUJPOPGUIFDMFBSOFTTJOEJDFTPGUIFDPOTJEFSFEIPVS, BT XFMMBTPGUIFUXPOFJHICPSJOHIPVST, BOE, 5IFTIBQFPGUIFQSPCBCJMJUZEJTUSJCVUJPOGPSσ JT EFUFSNJOFE CZ UXP UFSNT BDDPSEJOH UP UIF GJSTU UFSN B MPX PS IJHI , UFOET UP SFTVMUT JO B MPX JOUSBIPVSTUBOEBSEEFWJBUJPOσ XIFSFBTBOJOUFSNFEJBUF, BSPVOEJOUFSNFEJBUFTLZDPOEJUJPOT GBWPSTBIJHIσ 5IF TFDPOE UFSN EFQFOET PO UIF WBSJBCJMJUZ CFUXFFO , , BOE , BOE B IJHI JOUFSIPVSWBSJBCJMJUZZJFMETBIJHIJOUSBIPVSTUBOEBSEEFWJBUJPO C *O B TFDPOE TUFQ UIF QJDLFE JOUSBIPVS TUBOEBSE EFWJBUJPO GSPN UIF BCPWF EFTDSJCFE TUPDIBTUJD QSPDFEVSF JT VTFE UP QBSBNFUFSJ[F B TFDPOE QSPCBCJMJUZ EJTUSJCVUJPO 5IF SFTVMUJOH QSPCBCJMJUZ EJTUSJCVUJPOT GPS UP BN DMFBS TLZ BOE UP QN JOUFSNFEJBUF TLZ PO UIF FYBNQMF EBZ BSF EFQJDUFECFMPX'PSUIFDMFBSTLZDPOEJUJPOUIFDMFBSOFTTJOEFYXBTBOEUIFFTUJNBUFETUBOEBSE EFWJBUJPO 5IF SFTVMUJOH QSPCBCJMJUZ EFOTJUZ PG UIF DMFBSOFTT JOEJDFT JT VOJNPEBM BOE QFBLFE BSPVOE 'PS UIF JOUFSNFEJBUF TLZ DPOEJUJPOT UIF QSPCBCJMJUZ EFOTJUZ JT CJNPEBM J F JU DIBOHFT CFUXFFOUJNFTXJUIBOEXJUIPVUEJSFDUTVOMJHIU BNUPBNQNUPQN UI J J J J J J J J J J 0 0.5 1 1.5 clearness index (k) 0 J K=0.7 σ=0.36 porbability density porbability density K=0.97 σ=0.05 J 0.5 1 1.5 clearness index (k) 1.4 clearness index (k) clearness index (k) 'SPN UIF QSPCBCJMJUZ EFOTJUZ GVODUJPO PG UIF DMFBSOFTT JOEFY GPS FBDI IPVS PG UIF EBZ TJYUZ NJOVUF JSSBEJBODFT BSF QJDLFE SBOEPNMZ 5IF GPMMPXJOH UXP HSBQIT TIPX FYFNQMBSZ SFBMJ[BUJPOT GSPN UIF BCPWF UXPQSPCBCJMJUZEFOTJUJFTJOBTDFOEJOHPSEFS5IFQJDLFEWBMVFTDMFBSMZSFGMFDUUIFTIBQFPGUIFJSVOEFSMZJOH QSPCBCJMJUZEFOTJUZGVODUJPOT BNUPBNQNUPQN 1.2 1 0.8 0.6 0.4 0.2 1.4 1.2 1 0.8 0.6 0.4 0.2 0 0 0 10 20 30 40 50 60 0 10 20 30 40 50 60 4UFQ 0SEFSJOHUIFNJOJSSBEJBODFT5IFTJYUZNJOJSSBEJBODFTGSPNTUFQ BSFPSEFSFEXJUIJOUIF IPVS XJUIBOBVUPSFHSFTTJWFNPEFM5IFNPEFMJTCBTFEPOBMBHPOFBVUPDPSSFMBUJPOGVODUJPOXIJDISFRVJSFTB TJOHMF QBSBNFUFS UIF BVUPDPSSFMBUJPO DPFGGJDJFOU " IJHI BVUPDPSSFMBUJPO DPFGGJDJFOU JOEJDBUFT QFSTJTUFODF CFUXFFOTVDDFFEJOHWBMVFT5XPQPTTJCMFUJNFTFRVFODFTBSFTIPXOCFMPX BNUPBNQNUPQN 1.5 1.5 1 1 0.5 0.5 0 0 -0.5 -0.5 -1 -1 -1.5 -1.5 0 10 20 30 40 50 60 0 10 20 30 40 50 60 5IF UXP UJNF TFSJFT BSF DPNCJOFE XJUI UIF TJYUZ NJO JSSBEJBODFT GSPN TUFQ BOE ZJFME UIF GPMMPXJOH UJNFTFSJFTPGUIFDMFBSOFTTJOEFY %VSJOH JOUFSNFEJBUF TLZ DPOEJUJPOT UIF DMFBSOFTT JOEFY UFOET UP TDBUUFS CFUXFFO TVDDFTTJWF CSJHIU BOE EBSL TLZ DPOEJUJPOT $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT clearness index (k) clearness index (k) BNUPBNQNUPQN 1.4 1.2 1 0.8 0.6 0.4 0.2 1.4 1.2 1 0.8 0.6 0.4 0.2 0 0 0 10 20 30 40 50 60 0 10 20 30 40 50 60 "MM IPVS UJNF TFSJFT BSF HSPVQFE UPHFUIFS UP ZJFME UIF EFWFMPQNFOU PG UIF DMFBSOFTT JOEFY EVSJOH UIF FYBNQMFEBZ kglobal UJNFPGEBZ<I> 4UFQ 5SBOTGPSNBUJPOUPBCTPMVUFRVBOUJUJFT5IFNPEFMFEDMFBSOFTTJOEJDFTBSFUSBOTGPSNFECBDLJOUPHMPCBM IPSJ[POUBMJSSBEJBODFTCBTFEPOUIF&4"3DMFBSTLZNPEFM 4JNVMBUFENJOHMPCBMJSSBEJBODFTNFBTVSFENJOHMPCBMJSSBEJBODFT 1 min measured 1 minute simulated global irradiation [W/m 2] global irradiation [W/m 2] UJNFPGEBZ<I> UJNFPGEBZ<I> "DPNQBSJTPOPGUIFTJNVMBUFEBOENFBTVSFENJOJSSBEJBODFTPOUIFFYBNQMFEBZTIPXTUIBUUIFNPEFM JT BCMF UP EJTUJOHVJTI CFUXFFO DMFBS BOE JOUFSNFEJBUF TLJFT 5IF BNPVOU PG JOUSBIPVS WBSJBUJPOT BSF MFTT QSPOPVODFE CZ UIF NPEFM UIBO JO SFBMJUZ 5IJT JT OPU TVSQSJTJOH BT UIF NPEFM JT TUPDIBTUJD BOE XIJMF EJGGFSFODFTCFUXFFONFBTVSFEBOETJNVMBUFEWBMVFTNBZCFTVCTUBOUJBMGPSBTJOHMFEBZUIFZUFOEUPWBOJTI JGBHSFBUFSOVNCFSPGIPVSTJTDPOTJEFSFETFFTFDUJPO *NQMFNFOUBUJPOJOUP%":4*. 5IFBEBQUFETUPDIBTUJDNPEFMXIJDIIBTCFFOEFTDSJCFEBCPWFIBTCFFOJNQMFNFOUFEJOUPUIF %":4*. TJNVMBUJPO FOWJSPONFOU TP UIBU TIPSUUJNFTUFQ JOEPPS JMMVNJOBODFT DBO CF NPEFMFE GSPNIPVSJSSBEJBODFEBUBTFSJFT5IF%":4*.TVCQSPHSBNXSJUUFOCZ0MJWFS8BMLFOIPSTUIBT CFFOUFSNFEHFOTIPSUUFSN'JH" 5IFQSPHSBNSFRVJSFTBCPVUTFDPOETPOB1FOUJVN 1SP.)[-JOVY8PSLTUBUJPOUPHFOFSBUFBOBOOVBMNJOUJNFTFSJFTPGEJSFDUBOEEJGGVTF JSSBEJBODFT BOE UIF VTFS PG %":4*. TJNQMZ OFFET UP TFU UIF EFTJSFE TJNVMBUJPO UJNFTUFQT VTVBMMZ PS NJOVUFT 5IF POMZ SFRVJSFE JOQVU QBSBNFUFST BSF UIF TJUF DPPSEJOBUFT BOE UIF FMFWBUJPO PG UIF JOQVU XFBUIFS EBUB TUBUJPO .POUIMZ NFBO -JOLF UVSCJEJUZ GBDUPST BSF FJUIFS BVUPNBUJDBMMZFTUJNBUFEGSPNUIFJOQVUEBUBPSDBOCFFYQMJDJUMZHJWFO5IFSFTVMUJOHUJNFTFSJFT PGHMPCBMJSSBEJBODFTJTVTFEUPFTUJNBUFEJSFDUBOEEJGGVTFJSSBEJBODFTXJUIUIFIFMQPGUIF3FJOEM NPEFM <SFJ> 5IF 3FJOEM NPEFM ZJFMET EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT CBTFE PO HMPCBM JSSBEJBODFT HFOTIPSUUFSN OPSNBMJ[FT UIF SFTVMUJOH UJNF TFSJFT PG EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT XJUI UIF IFMQ PG UIF IPVSMZ NFBO EJSFDU BOE EJGGVTF JOQVU JSSBEJBODFT $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT input genshortterm site elevation & coordinates 1 hour global irradiances 1 h direct & diffuse irradiances adapted Skartveit & Olseth output Reindl 1 min global irradiances 1 min direct & diffuse irradiances 'JHGMPXDIBSUPGUIFJNQMFNFOUBUJPOPGUIFBEBQUFE4LBSUWFJUNPEFMJOUP%":4*. "QQMJDBUJPOPGUIF.PEFM *O UIJT TFDUJPO EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO SFTVMUT BSF QSFTFOUFE XIJDI BSF CBTFE PO IPVSMZ NFBOBTXFMMBTNFBTVSFEBOETJNVMBUFENJOJSSBEJBODFEBUB5IFDPNQBSJTPOPGUIFTFJOQVU EBUBTFSJFTNVTUOPUCFVOEFSTUPPEBTBQIZTJDBMMZTPVOEWBMJEBUJPOPGUIFNPEFMCVUJUNFSFMZ BJNTUPQSPWJEFUIFSFBEFSXJUIBGFFMJOHPG - IPXTUSPOHUIFTJNVMBUJPOUJNFTUFQJOGMVFODFTUIFSFTVMUTPGBEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPO BOE - JOIPXGBSTJNVMBUFENJOUJNFTFSJFTFOIBODFUIFTJNVMBUJPOBDDVSBDZ .FUIPEPMPHZ "OOVBMUJNFTTFSJFTPGEJSFDUBOEEJGGVTFNJOJSSBEJBODFTIBWFCFFOJOWFTUJHBUFEGPSTJUFTPO FBSUI 'JH 'PS UIFTF TJUFT EBZMJHIU BVUPOPNJFT BOE BOOVBM BSUJGJDJBM MJHIUJOH EFNBOET GPS UISFFMJHIUJOHTUSBUFHJFTIBWFCFFODBMDVMBUFEGPSTFOTPSJO'JH5IFTFOTPSSFQSFTFOUTUIF XPSLQMBDFPGBOPGGJDFXPSLFSJOBQSJWBUFPGGJDFXJUIBTPVUIFSOGBDBEF5IFPDDVQBODZQSPGJMF PGUIFVTFSDPSSFTQPOETUPUIFTJNVMBUFEPDDVQBODZQSPGJMFPGUIFVTFSJOSPPNJODIBQUFS TFF "QQFOEJY " BOE TFDUJPO 5IF EBZMJHIU BVUPOPNZ IBT CFFO DBMDVMBUFE GPS B NJOJNVN JMMVNJOBODFUISFTIPME PG MVY CBTFE PO BMM UIF UJNFT PG UIF ZFBS XIFO UIF XPSL QMBDFJTPDDVQJFEJFIPVSTGPSUIFDPOTJEFSFEQSJWBUFPGGJDF 'JH HFPHSBQIJDBM QPTJUJPO PGUIFJOWFTUJHBUFEGJWFTJUFT 'SFJCVSH(FSNBOZ "MCBOZ/:64" #SBUJTMBWB4MPWBLJB MBUJUVEFMPOHJUVEF 'SFJCVSH #SBUJTMBWB 5TVLVCB (FOFWB "MCBOZ 5TVLVCB+BQBO (FOFWB4XJU[FSMBOE 5ISFF BSUJGJDJBM MJHIUJOH TUSBUFHJFT IBWF CFFO DPOTJEFSFE XIJDI DPWFS B SBOHF PG DVSSFOUMZ BWBJMBCMF MJHIUJOH DPOUSPM PQUJPOT JODMVEJOH NBOVBM DPOUSPM EJNNJOH BOE PDDVQBODZ TFOTPST 5IFUISFFFYBNQMFTUSBUFHJFTEPOPUMBZDMBJNUPSFQSFTFOUDVSSFOUMJHIUJOHEFTJHOQSBDUJDFTBOE UIF BVUIPS EJTDPVSBHFT B DPNQBSJTPO PG BCTPMVUF QSFEJDUFE FOFSHZ EFNBOET GPS UIF EJGGFSFOU TUSBUFHJFT 5IF BJN PG UIF QSFTFOU DIBQUFS JT POMZ UP RVBOUJGZ UIF JOGMVFODF PG UIF VOEFSMZJOH JSSBEJBODFEBUBTFSJFTPOUIFQSFEJDUFEFMFDUSJDFOFSHZEFNBOEGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOH5IFJOTUBMMFE QPXFSPGUIFMJHIUJOHTZTUFNIBTCFFONPEFMFEUPCF8N GPSBMMUISFFWBSJBOUT NBOVBM DPOUSPM UIJT WBSJBOU DPSSFTQPOET UP BO VOEJNNFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN XIJDI JT NBOVBMMZ PQFSBUFE CZ B TJOHMF VTFS XIP PQFSBUFT UIF MJHIUJOH TZTUFN JO BDDPSEBODF XJUI UIF BWBJMBCMFEBZMJHIU.PEFMEFUBJMTBSFQSPWJEFEJODIBQUFS GBDBEF TFOTPS UIJT WBSJBOU DPSSFTQPOET UP BO VOEJNNFE BVUPNBUFE MJHIUJOH TZTUFN XIJDI JT BDUJWBUFEPOXFFLEBZTCFUXFFOBNBOEQN8IFOBDUJWBUFEUIFMJHIUJOHJOUIFPGGJDFJT $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT TXJUDIFEWJBBWFSUJDBMTFOTPSJOUIFTPVUIFSOGBDBEF5IFMJHIUJOHJTTXJUDIFEPOXIFOJOEPPS JMMVNJOBODFTGBMMCFMPXBUISFTIPMEPGMVYBOETXJUDIFEPGGPODFUIFUISFTIPMEJMMVNJOBODF IBTCFFONBJOUBJOFEGPSNPSFUIBONJOVUFTCZEBZMJHIUBMPOF5IJTJOFSUJBPGUIFTZTUFNIBT CFFOBEEFEUPSFEVDFUIFOVNCFSPGEJTUSBDUJOHBVUPNBUFETXJUDIJOHFWFOUT DMPTFEMPPQUIFMBTUWBSJBOUDPSSFTQPOETUPBOJEFBMMZEJNNFEBVUPNBUFEMJHIUJOHTZTUFNXIJDI JTDPNCJOFEXJUIBOPDDVQBODZTFOTPS5IFMJHIUJOHJTBDUJWBUFEXIFOPDDVQBODZJTEFUFDUFEBOE EFBDUJWBUFEBGUFSBNJOVUFTEFMBZUJNF 8IFOBDUJWBUFEUIFTZTUFNDPNQMFNFOUTUPQTVQ UIF BWBJMBCMF EBZMJHIU JO UIF CVJMEJOH VOUJM MVY BSF QSPWJEFE BU UIF XPSL QMBDF 5IF SFMBUJPOTIJQ CFUXFFO UIF EJNNFE MJHIUJOH PVUQVU BOE UIF DPSSFTQPOEJOH FMFDUSJDBM QPXFS EFNBOEPGUIFTZTUFNIBTCFFOUBLFOGSPN<LOP>BOEJTEFQJDUFEJO'JH 'JH SFMBUJPO CFUXFFO FMFDUSJDBM QPXFS EFNBOE BOE EJN MFWFMPGUIFDPOTJEFSFEDMPTFEMPPQMJHIUJOHTZTUFN dim level [%] 100 80 60 40 20 0 0 20 40 60 80 electrical power demand [%] 100 3FTVMUTBOE"OBMZTJT 'JH TIPXT TJNVMBUFE EBZMJHIU BVUPOPNJFT BOE UIF BOOVBM FMFDUSJD FOFSHZ EFNBOET GPS BSUJGJDJBMMJHIUJOHGPSUIFUISFFDPOUSPMTUSBUFHJFTCBTFEPOIPVSMZNFBOTBTXFMMBTNFBTVSFEBOE TJNVMBUFENJOWBMVFTGPS#SBUJTMBWB4MPWBLJB"TUXPDPNQMFUFNJOBOOVBMEBUBTFUTPGEJSFDU BOEEJGGVTFJSSBEJBODFTIBWFCFFOBWBJMBCMFGPS#SBUJTMBWBUXPOFJHICPSJOHDPMVNOTPGUIFTBNF DPMPSDPSSFTQPOEUPTJNVMBUJPOSFTVMUTGPSBOE 1 min simulated 1 min measured 100 8 80 6 60 4 40 energy demand for lighting [kWh/m2a] 10 20 2 daylight autonomy [%] hourly means 'JH "SUJGJDJBM MJHIUJOH EFNBOE GPS UIF UISFF DPOUSPM TUSBUFHJFT BOE EBZMJHIU BVUPOPNJFT GPS TFOTPS GPS #SBUJTMBWB 4MPWBLJB 5IF 'BDBEF PSJFOUBUJPO JT 4PVUI 5XP OFJHICPSJOH DPMVNOT PG UIF TBNF DPMPS DPSSFTQPOE UP UIF JSSBEJBODF EBUB TFUT GPS UIFZFBSTBOE 0 0 manual control facade sensor closed loop daylight autonomy EBZMJHIUBVUPOPNZ"MMTJYEBZMJHIUBVUPOPNJFTMJFCFUXFFOBOE5IJTTIPXTUIBUUIJT RVBOUJUZ EPFT OFJUIFS TJHOJGJDBOUMZ EFQFOE PO UIF VOEFSMZJOH UJNFTUFQ JOUFSWBM OPS PO UIF DIPTFOZFBS"MMUISFFEBUBTFUTZJFMEUIBUUIFEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZXBTIJHIFSJOUIBO DMPTFEMPPQNFBTVSFEBOETJNVMBUFENJOEBUBTFSJFTCBTJDBMMZDPJODJEFXIJMFUIFIPVSEBUB VOEFSFTUJNBUFT UIF FMFDUSJD FOFSHZ EFNBOE CZ VQ UP 5IF IJHI EJGGFSFODFT CFUXFFO TJNVMBUJPOSFTVMUTGPSUIFFMFDUSJDFOFSHZEFNBOEDPNQBSFEUPTJNVMBUJPOSFTVMUTGPSUIFEBZMJHIU BVUPOPNZDPNFBCPVUBTUIFJOWFTUJHBUFETFOTPSQPJOUSFQSFTFOUTBDPNQBSBCMZCSJHIUXPSL QMBDFTPUIBUUIFUJNFTXIFOUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHJTTXJUDIFEPOBSFSFMBUJWFMZSBSF5IFSFGPSF "DDPSEJOHUP1JHHBDUVBMMZCVJMEJOEFMBZUJNFTJOPDDVQBODZTFOTPSTSBOHFCFUXFFOBOENJOVUFT<QJH> $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT UIF TJNVMBUJPO SFTVMUT DSJUJDBMMZ EFQFOE PO IPX XFMM B DPOTJEFSFE JSSBEJBODF EBUB TFSJFT SFQSPEVDFTJOEPPSJMMVNJOBODFTEVSJOHUIFGFXUJNFTPGJOTVGGJDJFOUEBZMJHIU GBDBEF TFOTPS 8IJMF UIF TJNVMBUFE NJO EBUB TFSJFT TUJMM PVUQFSGPSNT UIF IPVS EBUB TFSJFT TJNVMBUJPOSFTVMUTGPSUIFUXPNJOEBUBTFSJFTMJFOPUBTDMPTFUPHFUIFSBTGPSDMPTFEMPPQ5IF TJNVMBUFE NJO EBUB TMJHIUMZ PWFSFTUJNBUFE UIF NFBTVSFE pNJO EBUB "T FMBCPSBUFE JO <XBMB>UIFSFBTPOGPSUIJTPWFSFTUJNBUJPOJTUIBUUIFBEBQUFE4LBSUWFJUBOE0MTFUINPEFMTUJMM ZJFMETUPPNBOZTJOHMFMPXNJOJSSBEJBODFTXJUIJOBOIPVS8IJMFBTJOHMFMPXPVUMJOFSXJUIJO BO IPVS IBT B OFHMJHJCMF JNQBDU PO UIF DMPTFE MPPQ MJHIUJOH TUBUVT JU MFBET UP B NJOVUFT TXJUDIJOHPGUIFMJHIUJOHTZTUFNJOUIFDBTFPGGBDBEFTFOTPS NBOVBM DPOUSPM 5IF MBSHFTU EJGGFSFODFT CFUXFFO UIF UISFF EBUB TFSJFT BQQFBS GPS NBOVBM DPOUSPM#PUIIPVSBTXFMMBTTJNVMBUFENJOMJFBCPWFBOECFMPXUIFSFGFSFODFNFBTVSFE NJOFMFDUSJDFOFSHZEFNBOET 'JH DPSSFTQPOET UP 'JH GPS UIF PUIFS DPOTJEFSFE TJUFT PO FBSUI 5IF EBZMJHIU BVUPOPNJFTGPSUIFTJNVMBUFEBOEUIFNFBTVSFENJOEBUBTFSJFTOFWFSEJGGFSCZNPSFUIBOPOF QFSDFOUBHF QPJOU 5IF EJGGFSFODF CFUXFFO IPVS BOE NJO NFBTVSFE EBUB SBOHFT GSPN QFSDFOUBHFQPJOUGPS5TVLVCBUPOFBSMZQFSDFOUBHFQPJOUTGPS(FOFWB "MCBOZ/:64" hourly means 10 100 8 80 6 60 4 40 2 20 0 manual control facade sensor closed loop 8 80 6 60 4 40 2 20 0 0 daylight autonomy manual control facade sensor 100 8 80 6 60 4 40 2 20 0 manual control facade sensor closed loop daylight autonomy hourly means energy demand for lighting [kWh/m2a] 10 0 closed loop daylight autonomy 5TVLVCB+BQBO 1 min measured daylight autonomy [%] 2 energy demand for lighting [kWh/m a] 1 min simulated 1 min measured 100 (FOFWB4XJU[FSMBOE hourly means 1 min simulated 10 1 min simulated 1 min measured 10 100 8 80 6 60 4 40 2 20 daylight autonomy [%] 0 energy demand for lighting [kWh/m2a] 1 min measured daylight autonomy [%] energy demand for lighting [kWh/m2a] 1 min simulated daylight autonomy [%] 'SFJCVSH(FSNBOZ hourly means 0 0 manual control facade sensor closed loop daylight autonomy 'JH &MFDUSJD FOFSHZ EFNBOET GPS BSUJGJDJBM MJHIUJOH GPS UIF UISFF DPOUSPM TUSBUFHJFT BOE EBZMJHIU BVUPOPNJFT GPS TFOTPSGPSTJUFTPOFBSUI5IF'BDBEFPSJFOUBUJPOJT4PVUI "TGPS#SBUJTMBWBUIFEJGGFSFODFTCFUXFFOUIFFMFDUSJDFOFSHZEFNBOETGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHBSF NPSFQSPOPVODFEUIBOCFUXFFOEBZMJHIUBVUPOPNJFT5BCMFMJTUTUIFSFMBUJWF3.4&TPGUIF QSFEJDUFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH EFNBOET CBTFE PO IPVS BOE NJO TJNVMBUFE EBUB TFSJFT XJUI SFTQFDUUPUIFNFBTVSFENJOTFSJFTGPSBMMXFBUIFSTUBUJPOTFYQMJDJUMZ"MMWBMVFTJOUIFUBCMF BSFNFBOTPGUIFUISFFMJHIUJOHTUSBUFHJFT8IJMFUIFSFMBUJWF3.4&TPGUIFTJNVMBUFETIPSUUJNF TUFQJSSBEJBODFTMJFBSPVOEGPSBMMDPOTJEFSFEDMJNBUFTUIFZBNPVOUVQUPJGIPVSMZ NFBOTBSFVTFE5IJTSFWFBMTUIBUTJNVMBUFETIPSUUJNFTUFQEBUBTFSJFTZJFMENPSFSFMJBCMFSFTVMUT UIBOIPVSMZNFBOTGPSEJGGFSFOUMJHIUJOHTZTUFNTBOEEJGGFSFOUDMJNBUFTBOETJUFTPOFBSUI $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT 5BCMF3FMBUJWF3.4&TPGUIFIPVSBOENJOUJNFTTFSJFTDPNQBSFEUPNJONFBTVSFEUJNFTTFSJFTGPSUIFGJWF JOWFTUJHBUFETJUFT5IFWBMVFTBSFNFBOTPGUIFUISFFJOWFTUJHBUFEMJHIUJOHDPOUSPMTUSBUFHJFT SFM3.4&<> IPVS NJOTJNVMBUFE #SBUJTMBWB 'SFJCVSH "MCBOZ (FOFWB 5TVLVCB %JTDVTTJPOBOE$PODMVTJPO 5IFGPMMPXJOHDPODMVTJPOTDBOCFESBXOGSPNUIFMBTUTFDUJPO JOGMVFODF PG TIPSUUJNFTUFQT UIF VOEFSMZJOH UJNFTUFQ JOUFSWBM PG BOOVBM EBZMJHIU TJNVMBUJPOT JOGMVFODFTUIFSFTVMUJOHEBZMJHIUBVUPOPNJFTBOEQSFEJDUFEFOFSHZEFNBOETGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOH 'PSBEBZMJHIUPSJFOUFEXPSLQMBDFBRVBOUJUZXIJDITDBMFTXJUIUIFBWBJMBCMFEBZMJHIUFHUIF EBZMJHIUBVUPOPNZUFOETUPCFTMJHIUMZPWFSFTUJNBUFEJGIPVSJOTUFBEPGNJOEBUBTFSJFTBSF VTFE "T B DPOTFRVFODF UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH EFNBOE JT VTVBMMZ VOEFSFTUJNBUFE JG UIF TIPSU UJNFTUFQEZOBNJDTPGEBZMJHIUBSFOFHMFDUFE JOGMVFODF PG EJGGFSFOU ZFBST TJNVMBUJPO SFTVMUT GPS BOE JO #SBUJTMBWB TIPX UIBU UIF EBZMJHIU BVUPOPNZ GPS B EBZMJHIUPSJFOUFE XPSL QMBDF EPFT OPU TJHOJGJDBOUMZ WBSZ GPS EJGGFSFOU ZFBST/BUVSBMWBSJBUJPOTPGUIFEBZMJHIUBVUPOPNZMJFBSPVOEQFSDFOUBHFQPJOUTGPSBMM UISFF DPOTJEFSFE EBUB TFSJFT "T QFSDFOUBHF QPJOUT IBWF BMTP CFFO JEFOUJGJFE JO DIBQUFS UP CF B MPXFS MJNJU PG UIF DPNCJOFE FSSPST PG UIF EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO BMHPSJUIN UIF CVJMEJOH EFTDSJQUJPO BOE UIF NPEFMJOH PG UIF TVSSPVOEJOH TLZ DPOEJUJPOT OBUVSBM WBSJBUJPOT PG UIF EBZMJHIUBVUPOPNZTFFNUPCFOFHMJHJCMF 5IF BSUJGJDJBM MJHIUJOH EFNBOET GPS EJGGFSFOU ZFBST WBSZ CZ VQ UP 8IFSFBT UIF EBZMJHIU BVUPOPNZ JT B VOJRVFMZ EFGJOFE QIZTJDBM RVBOUJUZ XIJDI TPMFMZ EFQFOET PO BOOVBM JMMVNJOBODF QSPGJMFT BSUJGJDJBM MJHIUJOH QSPGJMFT GVSUIFS EFQFOE PO VTFS PDDVQBODZ JOEJWJEVBM CFIBWJPSBM QBUUFSOT BOE IPX XFMM BO BVUPNBUFE PS NBOVBM MJHIUJOH TZTUFN GVODUJPOT JO B SFBM CVJMEJOH 5IFDPNCJOFEFGGFDUPGUIFTFEJWFSTFGBDUPSTJTDPOTJEFSBCMZMBSHFSUIBOUIFJNQBDUPG JSSBEJBODFEBUBTFUTGPSEJGGFSFOUZFBSTTFFDIBQUFS NPEFM RVBMJUZ TFDUJPO SFWFBMFE UIBU UIF BEBQUFE 4LBSUWFJU BOE 0MTFUI NPEFM TJHOJGJDBOUMZ FOIBODFTBOOVBMEBZMJHIUTJNVMBUJPOSFTVMUTGPSBSBOHFPGDMJNBUJD[POFTPOFBSUI%VFUPUIF SFEVDFEOVNCFSPGSFRVJSFEJOQVUQBSBNFUFSTUIFNPEFMDBOCFVTFECZBQMBOOFSXJUIIBSEMZ BOZ BEEJUJPOBM FGGPSU BOE UIFSFGPSF DPOTUJUVUFT B VTFGVM BOE FBTZUPVTF FYUFOTJPO UP EZOBNJD EBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPET JOGMVFODFPGMJHIUJOHDPOUSPMTUSBUFHJFT'JHBOETIPXFEUIBUUIFDPOUSPMTUSBUFHZPGBO BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN IBT B EFDJTJWF JNQBDU PO UIF FOFSHZ EFNBOE 5P BTTJTU B QMBOOFS JO EFDJEJOH XIBU MJHIUJOHTUSBUFHZ JT NPTU TVJUFE GPSB CVJMEJOHUIFBSUJGJDJBM MJHIUJOH EFNBOE GPS FBDIDPOTJEFSFEWBSJBOUTIPVMECFDPNQBSFEUPBSFGFSFODFDBTF5IJTSFGFSFODFBSUJGJDJBMMJHIUJOH TZTUFNTIPVMECFVOEJNNFEBOENBOVBMMZPQFSBUFEBTTVDIBTZTUFNJTDIFBQBOEDPNNPO"T UIFTJNVMBUJPOEJGGFSFODFTCFUXFFOIPVSBOENJONFBTVSFEEBUBTFSJFTBSFQSPOPVODFEGPS NBOVBM DPOUSPM TUSBUFHJFT UIF BEBQUFE 4LBSUWFJU BOE 0MTFUI NPEFM JT B OFDFTTBSZ SFRVJSFNFOU GPS DBSSZJOH PVU NFBOJOHGVM DPNQBSJTPOT CFUXFFO BVUPNBUFE BOE NBOVBM BSUJGJDJBM MJHIUJOH DPOUSPMTUSBUFHJFT -PWF DBSSJFE PVU B GJFME TUVEZ PO UIF BDUVBM QFSGPSNBODF PG MJHIUJOH TZTUFNT XJUI QIPUPFMFDUSJD DPOUSPMT JO UISFF PGGJDFCVJMEJOHTJO$BMHBSZ<MPW>)FGPVOEUIBUUIFBDUVBMFOFSHZTBWJOHTPGUIFJOWFTUJHBUFETZTUFNTXFSFMPXBT UIFZXFSFFJUIFSOPUQSPQFSMZDPNNJTTJPOFEHSPVQFEUPHFUIFSUPPNBOZPGGJDFTXJUIEJGGFSFOUEBZMJHIUBWBJMBCJMJUJFT PSXFSFJOTUBMMFEJOPGGJDFTXJUIBMPXEBZMJHIUQPUFOUJBMEVFBOVOGBWPSBCMFCVJMEJOHEFTJHO $IBQUFS4JNVMBUJOHTIPSUUJNFTUFQJOEPPSJMMVNJOBODFT 4VNNBSZ 5IF JOWFTUJHBUJPO PG UIF JOGMVFODF PG UIF UJNFTUFQ JOUFSWBM PO BOOVBM EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOTZJFMETUIBU - TIPSUUJNFTUFQ TJNVMBUJPO JOUFSWBMT JO UIF PSEFS PG NJOVUF BSF B OFDFTTBSZ DPOEJUJPO GPS SFMJBCMF DBMDVMBUJPOT PG UIF NBOVBM BOE BVUPNBUFE FMFDUSJD FOFSHZ EFNBOET GPS BSUJGJDJBM MJHIUJOHBOEUIBU - UIFBEBQUFETUPDIBTUJD4LBSUWFJUBOE0MTFUINPEFMDBOTJHOJGJDBOUMZFOIBODFUIFTJNVMBUJPO BDDVSBDZPGBSUJGJDJBMMJHIUJOHVTBHFXJUIPVUBOZBEEJUJPOBMFGGPSUGPSUIFTJNVMBUPS 1BSU#.PEFMJOH6TFS#FIBWJPS 1BSU#.PEFMJOH.BOVBM-JHIUJOH$POUSPM *OQBSU"JUIBTCFFOTIPXOUIBUBOOVBMJOEPPSJMMMVNJOBODFMFWFMTDBOCFQSJODJQBMMZQSFEJDUFE XJUI B IJHI BDDVSBDZ JG CVJMEJOH HFPNFUSZ PQUJDBM TVSGBDF QSPQFSUJFT BOE UIF TUBUVT PG UIF FMFDUSJDMJHIUJOHTZTUFNBOEWFOFUJBOCMJOETBTXFMMBTUIFTLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPOBSFLOPXO UISPVHIPVUUIFZFBS"TUIFGPSNFSUXPRVBOUJUJFTBSFBWBJMBCMFGPSBDBUBMPHVFPGNBUFSJBMTBOE EBZMJHIUJOH EFWJDFT UIF SFNBJOJOH TJNVMBUJPO FSSPST MBSHFMZ TUFN GSPN VODFSUBJOUJFT PG XIJDI NBOVBM DPOUSPM TUSBUFHJFT BSF QSBDUJDFE JO PGGJDF CVJMEJOHT 1BSU # JT DPODFSOFE XJUI UIJT UPQJD #BTFEPOSFTVMUTGSPNQBTUTUVEJFTBNPOJUPSJOHQSPDFEVSFIBTCFFOEFWFMPQFEUPGVSUIFSFYQMPJU UIF CFIBWJPSBM QBUUFSOT PG PGGJDF CVJMEJOH PDDVQBOUT 5IF QSPDFEVSF IBT CFFO BQQMJFE JO PGGJDFT JO B OFBS 4UVUUHBSU (FSNBOZ GSPN .BSDI VOUJM %FDFNCFS 5IF BOBMZTJT PG UIF NPOJUPSJOHEBUBZJFMETBMSFBEZXFMMFTUBCMJTIFEBTXFMMBTOFXRVBOUJUBUJWFDPSSFMBUJPOTCFUXFFO FYUFSOBM TUJNVMJ BOE UIF TFUUJOH PG UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH BOE CMJOET 5IFTF CFIBWJPSBM QBUUFSOT IBWFCFFODPNCJOFEXJUIUIFEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPEGSPNQBSU"BOEBTUPDIBTUJD VTFSPDDVQBODZNPEFM5IFSFTVMUJOHNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFMQSFEJDUTUIFBOOVBMFMFDUSJD FOFSHZEFNBOEGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHJOBOPGGJDF $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS $IBQUFS.POJUPSJOHPG6TFS#FIBWJPS "MJUFSBUVSFSFWJFXPGQBTUTUVEJFTPONBOVBMDPOUSPMTUSBUFHJFTGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNTBOE WFOFUJBOCMJOETJTQSFTFOUFE#BTFEPOUIFSFTVMUTPGUIFTFTUVEJFTBOFXFYQFSJNFOUBMQSPDFEVSF JTQSPQPTFEBOEUIPSPVHIMZEJTDVTTFE $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS *OUSPEVDUJPO 4PGBSNPTUCVJMEJOHNPEFMTUFOEUPnUSFBUQFPQMFMJLFGJYFENFUBCPMJDIFBUHFOFSBUPSTQBTTJWFMZ FYQFSJFODJOHUIFJOEPPSFOWJSPONFOUn<OFX>5IFTFNPEFMTOFHMFDUUIFGBDUUIBUPGGJDFVTFST EP BDUVBMMZ JOGMVFODF UIFJS JNNFEJBUF XPSLJOH FOWJSPONFOU CZ PQFSBUJOH UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN BOEPS UIF TIBEJOH BOE HMBSF QSPUFDUJPO EFWJDF 5IF FYBDU OBUVSF PG UIJT VTFSCVJMEJOH JOUFSBDUJPONBZTJHOJGJDBOUMZJOGMVFODF UIF JODPNJOH TPMBS HBJOT BOE UIFSFGPSFUIF UIFSNBM BOE WJTVBMDPNGPSUDPOEJUJPOTBTXFMMBTDPPMJOHBOEIFBUJOHMPBET5IFJOGMVFODFJTQSPOPVODFEJO CVJMEJOHTXJUIMBSHFBSDIJUFDUVSBMHMB[JOHT $IBQUFST UP BJN UP HBJO NPSF JOTJHIU JOUP UIF EFHSFF BOE LJOE PG NBOVBM DPOUSPM TUSBUFHJFTPGFYUFSOBMCMJOETBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNTXIJDIBSFQSBDUJDFEJOPGGJDFCVJMEJOHT 5IFGJSTUQBSUPGUIJTDIBQUFSQSPWJEFTBSFWJFXPGQBTUFYQFSJNFOUBMTUVEJFT#BTFEPOUIFSFTVMUT PG UIFTF TUVEJFT B OFX NPOJUPSJOH QSPDFEVSF IBT CFFO EFTJHOFE BOE BQQMJFE JO BO PGGJDF CVJMEJOH JO 4PVUIFSO (FSNBOZ XJUI QSJWBUF BOE UXPQFSTPO PGGJDFT "O BOBMZTJT PG UIF SFTVMUTGSPNUIFQJMPUTUVEZJTQSFTFOUFEJODIBQUFS*ODIBQUFSUIFSFTVMUTBSFJNQMFNFOUFE JOUPBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM 1SFWJPVT3FTFBSDI 4UVEJFTXIJDIJOWFTUJHBUFUIFCFIBWJPSBMQBUUFSOVOEFSMZJOHNBOVBMMJHIUJOHBOETIBEJOHDPOUSPM TUSBUFHJFT USZ UP RVBOUJGZ UIF MJLFT PS EJTMJLFT PG QFPQMF UPXBSET B HJWFO UIFSNBM BOE WJTVBM DPNGPSU TJUVBUJPO 5IFZ VTVBMMZ JOWPMWF UIF QBSUJDJQBUJPO PG UFTU TVCKFDUT XIPTF CFIBWJPS JT NPOJUPSFEJOUIFGJFMEPSPCTFSWFEJOUIFMBCPSBUPSZ5IFPCKFDUJWFPGNPOJUPSJOHVTFSCFIBWJPSJT UP DPMMFDU PCKFDUJWF BOE RVBOUJGJBCMF EBUB CBTFE PO XIFO BOE IPX VTFST NBOJQVMBUF UIFJS JNNFEJBUFFOWJSPONFOUJODMVEJOHUIFCMJOETZTUFNBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOH JEFOUJGZ WBSJPVT FYUFSOBM NFBTVSBCMF TUJNVMJWBSJBCMFT BOE UIFJS JOUFSEFQFOEFODJFT XIJDI DPOUSJCVUFUPQFSTPOBMDPNGPSU TFBSDIJGVTFSNBOJQVMBUJPOTBSFSFMBUFEJOBTZTUFNBUJDGBTIJPOUPTVDIFYUFSOBMWBSJBCMFT FTUBCMJTIRVBOUJUBUJWFDPSSFMBUJPOTCFUXFFOBTUJNVMVTBOEUIFSFTVMUJOHVTFSCFIBWJPS8IBU BSFBDDFQUFESFRVJSFEMVNJOBODFBOEJMMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOT )PX BOE XIFO EP QFPQMF PQFSBUFUIFJSMJHIUJOHTZTUFNTIBEJOHEFWJDFUPBDIJFWFBEFTJSFEXPSLJOHDPOEJUJPO *TUIFSF BOVOEFSMZJOHQSJODJQBMPGIPXQFPQMFNBOVBMMZPQFSBUFUIFJSCMJOETPSBSUJGJDJBMMJHIUJOH "QBSU GSPN UIF BCPWF NFOUJPOFE HPBM PG JNQSPWJOH FYJTUJOH CVJMEJOH TJNVMBUJPO UPPMT VTFS CFIBWJPSTUVEJFTBSFDBSSJFEPVUVOEFSUIFBTTVNQUJPOUIBUBCFUUFSVOEFSTUBOEJOHPGJOEJWJEVBM VTFSQSFGFSFODFTMFBETUPJOOPWBUJWFQSPEVDUT5IFMBUUFSZJFMETIJHIFSVTFSBDDFQUBODFTXIJDI NBZJOUVSOMFBEUPBOJNQSPWFEUBTLQFSGPSNBODFPSPUIFSCFOFGJUTUPUIFPSHBOJ[BUJPOJFB QBZPGG GPS UIF QVSDIBTFS XIP CVZT UIF BEWBODFE QSPEVDU <WFJ> "QBSU GSPN TVDI FDPOPNJD DPOTJEFSBUJPOT B HSPXJOH JOUFSFTU JO VTFS QSFGFSFODFT TUFNT GSPN UIF PCTFSWBUJPO UIBU UIF TVDDFTT PGBO FOFSHZ TBWJOH TUSBUFHZ EFQFOET PO UIFBQQSFDJBUJPOBOEUIFDPPQFSBUJPO PG UIF VTFS 5IFSF JT B XJEF DPOTFOTVT UIBU QFPQMF JOGMVFODF UIFJS JNNFEJBUF FOWJSPONFOU JG UIFZ BSF FYQPTFEUPDMJNBUJDDPOEJUJPOTXIJDIMJFPVUPGUIFJSQFSTPOBMDPNGPSUSBOHF<CBL>5BCMF MJTUTTPNFPGUIFTUJNVMJUIBUIBWFCFFOQSPQPTFEUPJOGMVFODFWJTVBMBOEUIFSNBMDPNGPSUBOE UIFSFGPSFUIFTFUUJOHPGTIBEJOHEFWJDFTBOEUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOH UIFSNBMDPNGPSU <GBO> WJTVBMDPNGPSU <TJD1PIWFJ> QFSTPOBMWBSJBCMFT <WFJ> UFNQFSBUVSFEJTUSJCVUJPOBNCJFOUPQFSBUJWFBOESBEJBOU IVNJEJUZ BJSTQFFE JMMVNJOBODFMFWFMTBOEVOJGPSNJUZ MVNJOBODFEJTUSJCVUJPOXJUIJOUIFWJFXPGUIFTQFDUBUPS SFBEBCJMJUZ PG B TDSFFO BOE UIF QSFTFODF PG WFJMJOH SFGMFDUJPOT DPMPSUFNQFSBUVSF PDDVQBODZQSPGJMF NFUBCPMJDSBUF DMPUIJOHJOTVMBUJPO NJTTJOHQSJWBDZBGFFMJOHPGMPOFMJOFTT 5BCMF &YUFSOBM TUJNVMJ UIBU NBZ DPOUSJCVUF UP JOEJWJEVBM DPNGPSU BOE UIFSFGPSF JOGMVFODF UIF NBOVBM TFUUJOH PG MJHIUJOH BOECMJOET $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS 4PNF PG UIFTF WBSJBCMFT MJLF PDDVQBODZ BNCJFOU UFNQFSBUVSF BOE FYUFSOBM JMMVNJOBODFT BSF JOEFQFOEFOUJOQVUWBSJBCMFTXIJDIEFGJOFUIFCPVOEBSZDPOEJUJPOTVOEFSXIJDIBCVJMEJOHIBT UP PQFSBUF 0UIFS WBSJBCMFT MJLF JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMT BOE DPPMJOH MPBET PS JOEPPS UFNQFSBUVSFT EFQFOE PO UIFTF JOEFQFOEFOU WBSJBCMFT BOE BSF DMPTFMZ FOUBOHMFE XJUI UIF FNQMPZFEDPOUSPMTUSBUFHZ5PCFBCMFUPVOEFSTUBOEUIFWBSJPVTBDUJPOTBOESFBDUJPOTCFUXFFO UIFTF EFQFOEBOU WBSJBCMFT JU JT OFDFTTBSZ UP HBJO BO VOEFSTUBOEJOH PG UIF QVSQPTFT BOE VOEFSMZJOH NPUJWBUJPOT XIJDI QFPQMF GPMMPX XIFO UIFZ PQFSBUF BSUJGJDJBM MJHIUJOH BOE TIBEJOH EFWJDFT5IFGPMMPXJOHQBSBHSBQITMJTUTPNFNFDIBOJTNTXIJDIIBWFCFFOJEFOUJGJFEUPQSPWPLF UIFNBOJQVMBUJPOPGUIFTFTZTUFNT "SUJGJDJBMMJHIUJOHJTHFOFSBMMZVTFEUPQSPWJEFBTVJUBCMFJOEPPSMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOTUPFOBCMF BVTFSUPQFSGPSNBTQFDJGJDUBTLJFUPTBUJTGZUIFVTFSTlWJTVBMOFFET5IFSFRVJSFEJMMVNJOBODF MFWFMTWBSZXJUIUIF VTFSlT UBTL BHF EFHSFF PG GBUJHVF BOE DVMUVSBM CBDLHSPVOE <MPW> "QBSU GSPN UIJT QSJODJQBM UBTL PG FMFDUSJD MJHIUJOH UIF BDU PG TXJUDIJOH PO UIF MJHIUJOH DBO BMTP CF JOUFSQSFUFEBTBTJHOBMUIBUUIFPDDVQBOUJTnBUXPSLBOEIBTOPUMFGUGPSUIFEBZn 3FTFBSDI SFTVMUTPODIPTFOQSFGFSFODFTGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHMFWFMTJOEJDBUFUIBUJOEJWJEVBMTDIPPTFBXJEF SBOHFPGJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOTBUUIFXPSLQMBDF7FJUDIBOE/FXTIBNSFQPSUFEDIPTFOEFTL QMBOFJMMVNJOBODFMFWFMTJODVCJDMFPGGJDFTXJUIPVUEBZMJHIUXIJDIQSPWJEFECFUXFFOMVYBOE MVYEFTLUPQJMMVNJOBODFTBMUIPVHINPTUTVCKFDUTDIPTFMJHIUJOHMFWFMTCFUXFFOBOE MVY5IJTSFTVMUTVQQPSUTDVSSFOUEFTJHOSFDPNNFOEBUJPOT<WFJ*&4/"$*#4&%*/> *O DPOUSBTU UP UIJT B %VUDI TUVEZ SFQPSUFE NFBTVSFE VTFS QSFGFSFODFT GPS MJHIUJOH MFWFMT XFMM BCPWFMVYTFF <CFH> #MJOETTFSWFEJWFSTFQVSQPTFT5IFZPGUFOBDUBTBDPNCJOFEIFBUBOEHMBSFQSPUFDUJPOEFWJDFUP NBJOUBJO BEFRVBUF WJTVBM BOEUIFSNBM DPNGPSUDPOEJUJPOT VOEFS TVOOZ BNCJFOU TLZ DPOEJUJPOT BOEPS UP SFEVDF UIF DPPMJOH MPBET JG UIF CVJMEJOH JT BDUJWFMZ DPPMFE <JOP SVC> #MJOET BSF WFSZGMFYJCMFFMFNFOUTUIBUPGUFOBMMPXUIFVTFSUPNBJOUBJOWJTVBMDPOUBDUXJUIUIFPVUTJEFFWFO XIFO EJSFDU TVOMJHIU JT JODJEFOU PO UIF GBDBEF 6TVBMMZ UIF HPBM PG B CMJOE TZTUFN JT UP BENJU TVGGJDJFOU EBZMJHIU UP B CVJMEJOHlT JOUFSJPS BU BMM UJNFT JO PSEFS UP BWPJE BSUJGJDJBM MJHIUJOH 6OGPSUVOBUFMZUIJTHPBMJTTPNFUJNFTOPUBDDPNQMJTIFEEVFUPBOVOGBWPSBCMFCVJMEJOHMBZPVUPS MPX TPMBS BMUJUVEFT UIBU QSPWPLF HMBSF JG UIF CMJOET BSF OPU GVMMZ DMPTFE "QBSU GPSN NBOBHJOH JODPNJOHTPMBSHBJOTCMJOET BSF FNQMPZFEUP QSPWJEF WJTVBMTIFMUFS GPS UIF VTFST &WFOUIPVHI UIFWJFXUPUIFPVUTJEFJTBnIJHIMZQSJ[FECFOFGJUnXJOEPXTOFBSUIFHSPVOEUFOEUPQSPWPLFB OFFE GPS QSJWBDZ XJUI QFPQMF GFFMJOH PCTFSWFE <NBS SVC> 5IF OFFE GPS QSJWBDZ JT QSPOPVODFEJGBNCJFOUEBZMJHIUMFWFMTGBMMCFMPXJOEPPSJMMVNJOBODFMFWFMT *OUIFQBTUEJWFSTFDPSSFMBUJPOTPGUIFFYUFSOBMTUJNVMJGSPN5BCMFXJUIUIFTUBUVTPGCMJOET BOE MJHIUJOH TZTUFNT IBWF CFFO PCTFSWFE RVBOUJGJFE BOE FYQMBJOFE CBTFE PO UIF CFIBWJPSBM NFDIBOJTNTMJTUFEBCPWF5IFGPMMPXJOHTFDUJPOTTVNNBSJ[FUIFSFTVMUTPGTPNFPGUIFTFTUVEJFT .BOVBM$POUSPMPG"SUJGJDJBM-JHIUJOH 5IFGJSTUTUVEJFTPONBOVBMTXJUDIJOHQBUUFSOTPGBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNTIBWFCFFODBSSJFEPVU JO &OHMJTI PGGJDFT BOE TDIPPMT CZ )VOU BU UIF #VJMEJOH 3FTFBSDI &TUBCMJTINFOU JO UIF MBUF TFWFOUJFT <IVOIVO> )VOU VTFE UJNFMBQTF QIPUPHSBQIZ SFDPSEJOH QJDUVSFT JO NJOVUF JOUFSWBMTUPNFBTVSFMJHIUJOHTUBUVTBOEVTFSPDDVQBODZ5IFNFBTVSFNFOUQFSJPETDPWFSFEIBMG B EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ DZDMF +BO+VO PS +VM%FD 5IF BNCJFOU TLZ DPOEJUJPOT XFSF TZODISPOPVTMZ SFDPSEFE JO UIF GPSN PG IPVSMZ NFBO EJGGVTF BOE HMPCBM JSSBEJBODFT )VOU FTUBCMJTIFEBTUSPOHDPSSFMBUJPOCFUXFFOUIFUJNFTPGTXJUDIJOHPGFMFDUSJDMJHIUJOHTZTUFNTBOE UIF FYUSFNFT PG B QFSJPE PG PDDVQBUJPO )JT NBKPS GJOEJOHT BSF TVNNBSJ[FE JO UIF GPMMPXJOH <IVO> ) BMMMJHIUTJOBSPPNBSFTXJUDIFEPOPSPGGTJNVMUBOFPVTMZ ) TXJUDIJOHNBJOMZUBLFTQMBDFXIFOFOUFSJOHPSWBDBUJOHBTQBDF ) UIF TXJUDIPO QSPCBCJMJUZ PO BSSJWBM GPS BSUJGJDJBM MJHIUJOH FYIJCJUT B TUSPOH DPSSFMBUJPO XJUI NJOJNVNEBZMJHIUJMMVNJOBODFTJOUIFXPSLJOHBSFB5IJTDPSSFMBUJPOJTEFQJDUFEJO'JH 1SJWBUFDPNNVOJDBUJPOPGUIFBVUIPSXJUI1SPGFTTPS*OPVFGSPNUIF4DJFOUJGJD6OJWFSTJUZPG5PLZP+BQBO $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS 'JH )VOU EFSJWFE B TUSPOH DPSSFMBUJPO CFUXFFO TXJUDI PO QSPCBCJMJUJFT VQPO BSSJWBM BOE UIF NJOJNVN JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFM PO UIF XPSL QMBOF )F HBJOFE UIF GPMMPXJOHRVBOUJUBUJWFSFMBUJPO ZBD\FYQ<CYN >^ Switching Probability at arrival 1 0.8 0.6 XJUI 0.4 ZTXJUDIJOHQSPCBCJMJUZ YMPH NJOXPSLQMBOFJMM B C D N 0.2 0 0 100 200 300 400 500 600 minimum work plane illuminance [lux] *O B MBUFS QBQFS )VOU MJOLFE UIF GPSNVMB GSPN 'JH XJUI DVNVMBUJWF FYUFSOBM BOOVBM JMMVNJOBODFMFWFMTUPQSFEJDUBOOVBMBSUJGJDJBMMJHIUJOHVTFJOPGGJDFT)FTVHHFTUFEUIBUUIFTXJUDI PODSJUFSJPOJTUIFTBNFEVSJOHUIFEBZBTBUUIFCFHJOOJOHPGBQFSJPEPGPDDVQBUJPOBOEUIBU QFPQMF ) TXJUDIPOUIFJSMJHIUJOHXIFOFOUFSJOHJOUIFNPSOJOH ) TXJUDIUIFMJHIUPGGEVSJOHUIFEBZXIFOMFBWJOHBTQBDFGPSMVODIBOE ) TXJUDIUIFMJHIUPOBGUFSMVODIJGUIFEBZMJHIUMFWFMTGBMMCFMPXUIFPOFTJOUIFNPSOJOH 5IFHFOFSBMWBMJEJUZPG)VOUlTDPODMVTJPOTBSFTUJMMXJEFMZBDLOPXMFEHFEUPEBZBOEIBWFSFDFOUMZ GPVOEUIFJSXBZJOUPUIFDPVQMFEMJHIUJOHBOEUIFSNBMTJNVMBUJPOQSPHSBN&413 -PWF JOWFTUJHBUFE NBOVBM TXJUDIJOH CFIBWJPS JO QSJWBUF PGGJDFT XJUI TPVUIFSO BOE OPSUIFSO GBDBEFPSJFOUBUJPOTJO$BMHBSZ$BOBEB<MPW>*OBGJSTUTUVEZIFSFDPSEFEUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOH VTBHF JO TPVUIFSO PGGJDFT BOE UIF TJY PCTFSWFE TVCKFDUT DPVME CF BTTJHOFE UP UXP CFIBWJPSBM QBUUFSOT - QFPQMF XIP TXJUDI UIF MJHIUT GPS UIF EVSBUJPO PG UIF XPSLJOH EBZ BOE LFFQ JU PO FWFO JO UJNFTPGUFNQPSBSJMZBCTFODF - QFPQMFXIPVTFFMFDUSJDMJHIUJOHPOMZXIFOJOEPPSJMMVNJOBODFMFWFMTEVFUPEBZMJHIUBSFMPX *O-PWFlTTUVEZUIFGPSNFSCFIBWJPSXBTFYIJCJUFECZPVUPGPCTFSWFETVCKFDUTJOTPVUIFSO PGGJDFT-PWFDPODMVEFEUIBUUIFTXJUDIJOHCFIBWJPSJTBTNVDIEFQFOEFOUPOUIFJOEJWJEVBMBT PO UIF EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ )F BMTP TVHHFTUFE UIBU VOTVJUBCMF HMBSF QSPUFDUJPO EFWJDFT NJHIU IBWF CFFO UIF SFBTPO GPS UIF JOEJGGFSFODF PG NPTU NPOJUPSFE TVCKFDUT UPXBSET EBZMJHIU "DDPSEJOHMZ JO B TFDPOE TUVEZ -PWF DIPTF PGGJDFT XJUI B OPSUIFSO PSJFOUBUJPO XIJDI BSF MFTT TVTDFQUJCMFUPHMBSF)FFYQMJDJUMZQJDLFEUXPTVCKFDUTXIPVTFEFMFDUSJDMJHIUJOHTFMFDUJWFMZBOE DPMMFDUFEPDDVQBODZMJHIUJOHTUBUVTBOEEFTLUPQJMMVNJOBODFTJONJOVUFUJNFTUFQTGPSBCPVU NPOUIT 5IF TIBEJOH EFWJDFT JO UIF JOWFTUJHBUFE UXP PGGJDFT XFSF SFUSBDUFE UISPVHIPVU UIF XIPMFNFBTVSFNFOUQFSJPE%VSJOHUIFBOBMZTJTPGUIFEBUB-PWFEFGJOFEBTXJUDIJOHKVEHFNFOU BTUIFNPNFOUXIFOBTVCKFDUFOUFSFEUIFSPPNGPSNPSFUIBONJOVUFTBGUFSBUFNQPSBSJMZ BCTFODFPGBUMFBTUNJOVUFT-JLF)VOU-PWFHSPVQFEUIFTFKVEHFNFOUTJOUPDBTFTJOXIJDI UIFMJHIUXBTTXJUDIFEPOPSOPUBOEEFSJWFEBQSPCBCJMJUZGVODUJPOTJNJMBSUP)VOUlT'JH GPS CPUI TVCKFDUT 0OMZ UIF BCTPMVUF NJOJNVN JMMVNJOBODFT TMJHIUMZ WBSJFE DPNQBSFE UP )VOUT EBUBBOECFUXFFOCPUITVCKFDUT-PWFBUUSJCVUFETVCKFDUTQFDJGJDEJGGFSFODFTUPBHFEJGGFSFODFT BOEUIFOFFEPGPOFTVCKFDUGPSTQFDUBDMFT2VBOUJUBUJWFEJGGFSFODFTUP)VOUXFSFBTTJHOFEUP DVMUVSBM EJGGFSFODFT BO JOTVGGJDJFOU TBNQMJOH TJ[F BT XFMM BT NFBTVSFNFOU FSSPST "MUIPVHI -PWFlTGJOEJOHTTVQQPSU)VOUlTSFTVMUTUIFZDBOOPUCFJOUFSQSFUFEBTBGJOBMWBMJEBUJPOPG)VOUlT UIFPSZBTPOMZTVCKFDUTXFSFJOWFTUJHBUFEJO-PWFlTTFDPOETUVEZ 5IFNJOJNVNXPSLQMBOFJMMVNJOBODFJTBTPNFXIBUBSCJUSBSZRVBOUJUZ $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS 1JHH FU BM JOWFTUJHBUFE IPX QFPQMF JOUFSBDUFE XJUI BVUPNBUFE MJHIUJOH DPOUSPM EFWJDFT JO QSJWBUFPGGJDFTJOBVOJWFSTJUZCVJMEJOHJO8JTDPOTJO64" <QJH>6TFSPDDVQBODZBOEMJHIUJOH TUBUVTXFSFSFDPSEFEGPSBONPOUIQFSJPEBOEDPNQMFNFOUFECZXBMLUISPVHIPCTFSWBUJPOT BOE UXP TVSWFZT 8IJMF BMM JOWFTUJHBUFE PGGJDFT GFBUVSFE PDDVQBODZ TFOTPST UIF TFOTPS XBT EJTDPOOFDUFEGSPNUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHJOBCPVUPOFGPVSUIPGUIFPGGJDFTTPUIBUEJGGFSFODFTJO NBOVBMTXJUDIJOHQBUUFSOTXJUIBOEXJUIPVUPDDVQBODZTFOTPSTDPVMECFSFTPMWFE0OFGPDVTPG UIFTUVEZXBTUPRVBOUJGZIPXPGUFOBOEVOEFSXIBUDPOEJUJPOTQFPQMFUVSOPGGUIFJSMJHIUJOH XIFOMFBWJOHUIFPGGJDF'JHTIPXT1JHHlTSFTVMUTBOEFTUBCMJTIFTUIBU 1 UIFMFOHUIPGBCTFODFGSPNBOPGGJDFTUSPOHMZSFMBUFTXJUIUIFTXJUDIPGGQSPCBCJMJUZPGUIF BSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNBOE 1 UIFQSFTFODFPGBOPDDVQBODZTFOTPSJOGMVFODFTUIFCFIBWJPSBMQBUUFSOTPGTPNFQFPQMF0O UIFBWFSBHFQFPQMFJOQSJWBUFPGGJDFTXJUIPDDVQBODZDPOUSPMBSFPOMZIBMGBTMJLFMZUPUVSO PGGUIFJSMJHIUTVQPOUFNQPSBSJMZEFQBSUVSFUIBOQFPQMFXJUIPVUTFOTPST'JH switch-off probability when leaving [%] 1JHHlTTVSWFZZJFMEFEUIBUBOVNCFSPGTVCKFDUTEJEDPOTDJPVTMZDIPPTFOPUUPNBOJQVMBUFUIFJS MJHIUJOH BOZ NPSF EVF UP UIF PDDVQBODZ TFOTPS %VF UP UIF CVJMEJO EFMBZ UJNFT PG UIF PDDVQBODZTFOTPSUIJTBEBQUFEVTFSCFIBWJPSBDUVBMMZSFEVDFEFOFSHZTBWJOHTPGUIFPDDVQBODZ TFOTPSTCZ 100 no occupancy sensor occupancy sensor 80 'JH.BOVBMTXJUDIPGGQSPCBCJMJUZ PG UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH JO QSJWBUF PGGJDFT GPS MJHIUJOH TZTUFNT XJUI BOE XJUIPVUPDDVQBODZTFOTPST<QJH> 60 40 20 0 <30 minutes 1-2 hours 4-12 hours 24+ hours 30-59 minutes 2-4 hours 12-24 hours 6QPO BSSJWBM UIF MJHIUJOH XBT NBOVBMMZ TXJUDIFE PO JO PG BMM DBTFT 0OMZ JO PG BMM PDDVQJFEUJNFTXBTUIFMJHIUJOHOPUBDUJWBUFE1JHHGVSUIFSOPUFTUIBUPOBOJOEJWJEVBMMFWFMIBMG PGUIFPCTFSWFETVCKFDUTIBEUIFJSMJHIUTPGGGPSMFTTUIBOPGUIFPDDVQJFEUJNFTBOEUIBUOP PDDVQBOU TQFOU NPSF UIBO PG UIF UJNF JO UIF PGGJDF XJUI UIF PWFSIFBE MJHIUT PGG 1JHHlT NFBTVSFNFOU TFUVQ EJE OPU BMMPX UP FTUBCMJTI B DPSSFMBUJPO CFUXFFO JOEPPS EBZMJHIU JMMVNJOBODFTBOEUIFUJNFTPGEFBDUJWBUFEBSUJGJDJBMMJHIUJOH .BOJDDJBFUBMDPMMFDUFEXFFLTPGEBUBPOUIFNBOVBMTXJUDIJOHQBUUFSOTJOQSJWBUFPGGJDFT JO #PVMEFS $PMPSBEP 64" <NBO> 5IFZ DPMMFDUFE VTFS PDDVQBODZ BOE UIF EJNNJOH BOE TXJUDIJOH TUBUVT PGUIF BSUJGJDJBM MJHIUJOHUPHFUIFS XJUI UIF TUBUVT PG BO JOUFSOBM WFOFUJBO CMJOE TZTUFN 5IF GPDVT PG UIF TUVEZ XBT UP VOEFSTUBOE UIF JOGMVFODF PG NBOVBM EJNNJOH BOE TXJUDIJOH DPOUSPMT PO PDDVQBOU CFIBWJPS BOE FOFSHZ VTF 5IFJS SFTVMUT TIPX UIBU PG UIF PCTFSWFETVCKFDUTEJNNFEUIFJSMJHIUJOHBOEUIBUTPNFPDDVQBOUTTPNFUJNFTXPSLFEXJUIUIFJS MJHIUJOH PGG 5IJT JOEJDBUFT UIBU UIF NBKPSJUZ PG TVCKFDUT VTFE UIFJS BSUJGJDJBM MJHIUJOH JO TPNF SFMBUJPOTIJQ UP QSFWBJMJOH EBZMJHIU DPOEJUJPOT $PODFSOJOH UIF CMJOE VTBHF NPTU CMJOE BEKVTUNFOUT BQQFBSFE JO TPVUIFSO BOE XFTUFSO PGGJDFT BT QFPQMF VTFE UIFJS CMJOET NBJOMZ UP PDDMVEF EJSFDU TVOMJHIU 5IF EBUB XBT DPMMFDUFE GSPN %FDFNCFS UP .BSDI BOE UIF OVNCFS PG CMJOE BEKVTUNFOUT GFMM BT UJNF QSPHSFTTFE EVF UP TFBTPOBM WBSJBUJPOT PG EBJMZ TPMBS BMUJUVEFT 0WFSBMMCMJOETXFSFPQFSBUFEUISFFUJNFTNPSFPGUFOUIBOUIFMJHIUJOHTZTUFN 1SJWBUFPGGJDFT XFSFDIPTFOBTQFPQMFBSFNPSFMJLFMZUPNBOBHFUIFMJHIUTXIFOUIFZQFSDFJWFPXOFSTIJQPWFSB TQBDF $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS #FHFNBOO 5FOOFS FU BM GSPN 1IJMJQT -JHIUJOH PCTFSWFE IPX B UPUBM PG TVCKFDUT NBOVBMMZ BEKVTUFEUIFEJNMFWFMBOEDPMPSUFNQFSBUVSFPGUIFJSBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNJO&JOEIPWFO5IF /FUIFSMBOET EVSJOH POFEBZ PCTFSWBUJPO QFSJPET JO QSJWBUF UFTUCFE PGGJDFT <CFH> 5IF JOWFTUJHBUFEMJHIUJOHTZTUFNDPVMEQSPWJEFIPSJ[POUBMMJHIUJOHMFWFMTVQUPMVYBUUIFXPSL QMBOF BOE XBT FJUIFS BVUPNBUJDBMMZ TXJUDIFE PGG FBDI IPVS <CFH> PS TMPXMZ EJNNFE EPXO <UFO> BGUFS B NBOVBM SFTFU UP QSPWPLF SFBDUJPOT GSPN UIF TVCKFDUT 5IF FYQFSJNFOUT XFSF DBSSJFE PVU JO UFTU PGGJDFT XJUI /PSUIFSO GBDBEFT 5P DPNQMFNFOU UIF POFEBZ FYQFSJNFOUBM EBUB UXP UFTUPGGJDFT XFSF QFSNBOFOUMZ NPOJUPSFE BOE PDDVQJFE CZ UXP NJEEMFBHFE NBMFT PWFSBOFYUFOEFEQFSJPEXIJDIJODMVEFETVNNFSBOEXJOUFSTFBTPOT 8IJMFUIFFTTFODFPG)VOUlTBOE-PWFlTSFTVMUTJTUIBUJODSFBTJOHEBZMJHIUMFWFMTSFEVDFT UIFOFFEGPSBEEJUJPOBMFMFDUSJDMJHIUJOHGPSVTFSUZQF- UIF%VUDISFTFBSDIFSTGPVOEUIBUJO UIFJS UFTU CFE TVCKFDUT DIPTF BO BWFSBHF PG MVY BSUJGJDJBM MJHIUJOH JOEFQFOEFOU PG UIF QSFWBJMJOH EBZMJHIU MFWFMT 8IFO UIF CMJOET XFSF SFUSBDUFE VOEFS DMFBS BOE JOUFSNFEJBUF TLZ DPOEJUJPOTUIFDIPTFOBSUJGJDJBMMJHIUJOHMFWFMTFWFOJODSFBTFEVQUPMVYBTJOEPPSEBZMJHIU MFWFMT JODSFBTFE PWFS MVY 5IFTF VTFS QSFGFSFODFT SFTVMUFE JO BWFSBHF XPSL QMBOF JMMVNJOBODFT PG BSPVOE MVY EBZMJHIU BSUJGJDJBM MJHIUJOH XIJDI MJF TJHOJGJDBOUMZ BCPWF DVSSFOU MJHIUJOH EFTJHO HVJEFMJOFT #FHFNBOO FU BMlT BOBMZTJT PG UIF UXP MPOHUFSN EBUB TFUT SFWFBMFE UIBU UIFSF JT B MBSHF SBOHF PG JOEJWJEVBM QSFGFSFODFT BOE UIBU JOEJWJEVBM CFIBWJPS JT DPOTJTUFOU *O GBDU UIF UXP NPOJUPSFE VTFST FYIJCJUFE ESBTUJDBMMZ EJGGFSFOU CFIBWJPSBM QBUUFSOT BEEJOHPOUIFBWFSBHFMVYBOEMVYBSUJGJDJBMMJHIUJOHUPUIFBWBJMBCMFEBZMJHIU #FHFNBOOFUBMlTSFTVMUTBSFJODPOUSBTUUPWBSJPVTPUIFSSFMBUFEGJFMETUVEJFT7FJUDIBOE /FXTIBN JOWFTUJHBUFE mUIF FGGFDUT PG JOEJWJEVBM DPOUSPM PWFS MJHIUJOH PO QFSGPSNBODF BOE TBUJTGBDUJPOn<WFJ>5IFZ BMMPXFE B UPUBM PG QFSTPOTUPTFU UXP EJNNBCMF MJHIUJOHGJYUVSFT BOE B UBTL MJHIU JO DVCJDMF PGGJDFT BDDPSEJOH UP UIFJS QSFGFSFODFT 5IFZ GPVOE UIBU BMM DIPTFO EFTLUPQJMMVNJOBODFTMBZCFMPXMVYBOEUIBUPWFSPGQBSUJDJQBOUTDIPTFWBMVFTCFMPX MVY0WFSPGUIFTVCKFDUTTUBUFEUIBUPGGJDFMJHIUJOHXBTJNQPSUBOUUPUIFNUIBUUIFZ QSFGFSSFEUPXPSLJOBOPGGJDFXJUIBXJOEPXXJUIBCMJOEPSDVSUBJOBOEUIBUUIFZXBOUFEUP IBWF JOEJWJEVBM DPOUSPM PWFS UIFJS MJHIUJOH "MM QBSUJDJQBOUT TQPOUBOFPVTMZ DIPTF MVNJOBODF DPOEJUJPOTXFMMXJUIJODVSSFOUFOFSHZDPEFT<*&4/"$*#4&%*/>BOEFYQSFTTFEBIJHI TBUJTGBDUJPOXJUIUIFMJHIUJOHTZTUFN 4PXIFSFEPUIFIJHIJMMVNJOBODFTXIJDIXFSFHFOFSBMMZGBWPSFECZUIFJSUFTUTVCKFDUTJO #FHFNBOOlT TUVEZ DPNF GSPN 5IF %VUDI SFTFBSDIFST JOUFSQSFUFE UIFJS SFTVMUT XJUI B OFFE PG UIFJS QBSUJDJQBOUT GPS CJPMPHJDBM TUJNVMBUJPO JF IJHI JMMVNJOBODFT PO UIF IVNBO FZF XIJDI JOGMVFODF UIF DBSEJBD XBLFTMFFQ SIZUIN TFF DIBQUFS <CFH> "DDPSEJOH UP #FHFNBOO DVSSFOUMJHIUJOHQSBDUJDFTXIJDIVTVBMMZQSPWJEFCFMPXMVYMJHIUJOHMFWFMTNFSFMZNFFUUIF WJTVBM OFFET PG VTFST UP QFSGPSN B UBTL 5IFZ RVPUF B NFEJDBM TUVEZ GSPN +VOH BOE )PMJDL <KVO> XIJDI DMBJNT UIBU CJPMPHJDBM FGGFDUT PG MJHIU FOUFSJOH UIF IVNBO FZF NBJOMZ BQQFBS BU SFMBUJWFMZ IJHI JMMVNJOBODFT mMJHIUJOH MFWFMT CFMPX MVY BSF CJPMPHJDBM EBSLOFTTn "T B QFSNBOFOUEFQSJWBUJPOPGCJPMPHJDBMTUJNVMBUJPODBOMFBEUPIFBMUIQSPCMFNTSBOHJOHGSPNNJOPS TMFFQ BOE QFSGPSNBODF EJGGJDVMUJFT UP EFQSFTTJPO JMM MJHIUJOH TZOESPNF #FHFNBOO FU BM DPODMVEFE UIBU mIJHIFS BSUJGJDJBM MJHIUJOH MFWFMT BU UIF XPSL QMBDF NJHIU BDU BT B QSFWFOUJWF NFEJDJOF BHBJOTU UIFTF XJEFMZ TQSFBE TZNQUPNTn <CFH> -PWF RVFTUJPOFE TPNF PG #FHFNBOOlT SFTVMUT <MPW> )F TVTQFDUFE UIBU UIF IJHI BSUJGJDJBM MJHIUJOH MFWFMT XFSF BDUVBMMZ DIPTFO UP SFEVDF UIF MBSHF TQBUJBM CSJHIUOFTT HSBEJFOU XJUIJO UIF UFTUCFE PGGJDFT EVF UP UIF BCTFODFPGCMJOET "OPUIFSQPJOUPGEJTDVTTJPOJTXIFUIFSCJPMPHJDBMJOUFSQSFUBUJPOpJODBTFJU SFBMMZJTBWBMJEJOUFSQSFUBUJPOPG#FHFNBOOlTSFTVMUTpTIPVMECFQSPWJEFEWJBFMFDUSJDMJHIUJOHBT B QSFWFOUJWF NFEJDJOF PS XIFUIFS UIF SFMBUFE IFBMUI JTTVFT TIPVME OPU CF BEESFTTFE CZ BEFRVBUFMZEBZMJUPGGJDFFOWJSPONFOUTPSTIPSUXBMLTPVUTJEFPWFSMVODI 8IFSFBTBMMQSFWJPVTMZNFOUJPOFETUVEJFTDPODFOUSBUFEPOQIZTJDBMTUJNVMJBOEUIFJSSFMBUJPOUP NBOVBMTXJUDIJOHQBUUFSOT#PZDFJOWFTUJHBUFEIPXGBSTPDJBMDPOTUSBJOUTJOGMVFODFUIFTFUUJOHPG "QQBSFOUMZ UIF JOWFTUJHBUFE TVCKFDUT JO #FHFNBOOlT TUVEZ FWFO BTLFE XIFUIFS UIF CMJOET DPVME CF MPXFSFE UP SFEVDFUIFCSJHIUOFTTPGUIFXJOEPXT<MPW> $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS BSUJGJDJBMMJHIUJOPQFOPGGJDFFOWJSPONFOUT<CPZ>#PZDFSFDPSEFEUIFTXJUDIJOHQBUUFSOTJOUXP PQFOPGGJDFTXIJDIIPTUFECFUXFFOBOEQFPQMFFBDIJOBDPNNFSDJBMCVJMEJOHJO&OHMBOE 5IFFYQFSJNFOUTMBTUFEXFFLTJOTVNNFSBOEJOXJOUFS BOEJOWPMWFEUIFDPMMFDUJPOPGUIF PDDVQBODZ BOE MJHIUJOH TUBUVT CBTFE PO IBMG IPVSMZ QFSTPOBM WJTJUT %FTLUPQ JMMVNJOBODFT XFSF NFBTVSFEJOEJSFDUMZJODPNQBSBCMFPQFOPGGJDFTPOPUIFSGMPPST#PZDFQSPWJEFEBIJTUPHSBNPG EFTLUPQ JMMVNJOBODFT BU TXJUDI PO BOE PGG FWFOUT CVU BT UIF NFBTVSFNFOU QFSJPE XBT WFSZ TIPSU OP RVBOUJUBUJWF DPSSFMBUJPOT BT JO 'JH DPVME CF FTUBCMJTIFE /FWFSUIFMFTT #PZDFlT TXJUDIPOEBUBJTJORVBMJUBUJWFBHSFFNFOUXJUI)VOUlTSFTVMUTBTUIFOVNCFSPGTXJUDIPOFWFOUT JODSFBTFE XJUI EFDSFBTJOH JMMVNJOBODF MFWFMT 5P HBJO TPNF LOPXMFEHF BCPVU JOEJWJEVBM TXJUDIJOH CFIBWJPS #PZDF PCTFSWFE UIF TVCKFDUT EVSJOH UIF EBUB DPMMFDUJPO BOE GPVOE UIF GPMMPXJOHCFIBWJPSBMQBUUFSOT # JOEJWJEVBMTXIPEJTMJLFBSUJGJDJBMMJHIUJOHBOEUVSOJUPGGGPSUIFNTFMWFTJGQPTTJCMF # HSPVQMFBEFSTXIPUVSOPGGUIFMJHIUJOHJGUIFZUIJOLJUBQQSPQSJBUFGPSUIFJSHSPVQ # QFPQMFXIPUVSOPGGBMMMJHIUJOHXIFOUIFSPPNJTWBDBUFE 'JOEJOH# JNQMJFTUIBUJUJTFOFSHFUJDBMMZBEWBOUBHFPVTJGQFPQMFDBOTXJUDIUIFMJHIUJOHXJUIJO UIF TQBDF PWFS XIJDI UIFZ IBWF B GFFMJOH PG QPTTFTTJPO JF UIF [POJOH PG BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFNT FODPVSBHFT UIBU MJHIUJOH JT TXJUDIFE PGG EVSJOH UIF EBZ *OEJWJEVBMT XIP GBMM VOEFS DBUFHPSZ# QSPCBCMZDPSSFTQPOEUP-PWFlTVTFSUZQF- # DPSSFTQPOETUP)VOUlTNPEFMPG BSUJGJDJBMMJHIUJOHTXJUDIJOH) <IVO>#PZDFGVSUIFSPCTFSWFEUIBUFWFOUIPVHITXJUDIJOHJTB NBUUFS PG QFSTPOBM JOJUJBUJWF UIF PCTFSWFE VTFST FYIJCJUFE DPOTJTUFOU TXJUDIJOH QBUUFSOT UISPVHIPVUUIFNFBTVSFNFOUQFSJPE +FOOJOHT NFBTVSFE UIF FOFSHZ TBWJOH QPUFOUJBM PG WBSJPVT MJHIUJOH DPOUSPM TUSBUFHJFT JO QSJWBUF PGGJDFTXJUIGBDBEFPSJFOUBUJPOTJOBMMGPVSNBKPSTLZEJSFDUJPOTJO4BO'SBODJTDP64"PWFSB NPOUIQFSJPE <KFO>4IFDPMMFDUFEBNCJFOUEJGGVTFBOEHMPCBMJSSBEJBODFTJONJOJOUFSWBMT UPHFUIFSXJUI POFNJOVUFEBUB PG VTFS PDDVQBODZUIFTUBUVT PG UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH TXJUDIFT BOEUIFNPNFOUBSZBSUJGJDJBMMJHIUJOHQPXFSVTFE"UPUBMPGBCPVUPDDVQJFEXPSLJOHEBZT XFSF SFDPSEFE GPS QFSJNFUFS PGGJDFT "MM JOWFTUJHBUFE PGGJDFT GFBUVSFE NBOVBMMZ PQFSBUFE WFOFUJBOCMJOET&WFOUIPVHIUIFQBQFSDPODFOUSBUFEPOFOFSHZTBWJOHTEVFUPPDDVQBODZBOE EJNNJOHDPOUSPMTZTUFNTUIFEBUBBMTPSFWFBMFEUIBUJOPOMZPVUPGPGGJDFTUIFUPUBMMJHIUJOH QFSJPET XFSF MPXFS UIBO DVNVMBUFE UPUBM XPSL QMBDF PDDVQBODJFT 5IJT JNQMJFT UIBU POMZ PDDVQBOUTBUMFBTUTPNFUJNFTTXJUDIFEPGGUIFJSMJHIUJOHEVFUPTVGGJDJFOUEBZMJHIUMFWFMTJFUIFZ CFMPOHFE UP -PWFlT CFIBWJPSBM QBUUFSO - "QQBSFOUMZ BMM PUIFS TVCKFDUT MFGU UIFJS MJHIUJOH PO JOEFQFOEFOUMZ PGUIF QSFWBJMJOH EBZMJHIU TJUVBUJPO JO BDDPSEBODF XJUI UIF VTFS CFIBWJPSBM DMBTT - -JLF#PZDF-PWFBOE #FHFNBOO+FOOJOHT TUBUFTUIBU MJHIUJOH DPOUSPM JT IJHIMZ JOEJWJEVBM 'PSUIFJOWFTUJHBUFEPGGJDFTPDDVQBODZTFOTPSTZJFMEFEBCPVUFOFSHZTBWJOHTDPNQBSFEUP NBOVBM TXJUDIJOH BMPOF 5IFTF TBWJOHT XFSF DBVTFE CZ JOUFSNJUUFOU WBDBODJFT UISPVHIPVU UIF EBZ "DDPSEJOH UP +FOOJOHT BO BEEJUJPOBM TBWJOH PG VQ UP UPUBM DPVME CF SFBMJ[FE CZ B DPNCJOBUJPO PG BO PDDVQBODZ TFOTPS XJUI B QSPQFSMZ DPNNJTTJPOFE EJNNFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN 0CWJPVTMZ UIF FGGFDUJWFOFTT PG PDDVQBODZ BOE EJNNJOH MJHIUJOH DPOUSPM TUSBUFHJFT EFQFOETPOUIFPDDVQBODZQSPGJMFPGUIFTVCKFDUT+FOOJOHTGVSUIFSGPVOEpBHBJOJOBHSFFNFOU XJUI #PZDF BOE #FHFNBOO p UIBU JOEJWJEVBM CFIBWJPSBM QBUUFSO XFSF DPOTJTUFOUMZ VTFE CZ JOEJWJEVBMT 4VNNJOH VQ JU JT JNQPSUBOU UP OPUF UIBU EFTQJUF UIF WBSJFUZ PG JOUFSQSFUBUJPOT PG NBOVBM TXJUDIJOH QBUUFSOT UIFSF JT BO PWFSBMM DPOTFOTVT UIBU TXJUDIJOH CFIBWJPS JT JOEJWJEVBM CVU OPU BSCJUSBSZ 5IJT PCTFSWFE DPOTJTUFODZ PG JOEJWJEVBM DPOUSPM QBUUFSOT JT UIF CBTJT GPS UIF EFWFMPQNFOUPGVTFSCFIBWJPSBMNPEFMTXIJDIXPVMEPUIFSXJTFCFNFBOJOHMFTT 5IJT JT DPNQBUJCMF XJUI UIF UIFPSZ PG BEBQUJWF DPNGPSU JF QFPQMF JOGMVFODF UIFJS JNNFEJBUF FOWJSPONFOU JG PXOFSTIJQJTQFSDFJWFETFFDIBQUFS 5IFTPMBSUSBOTNJUUBODFPGUIFXJOEPXTWBSJFEGSPNGPSUIFOPSUIGBDBEFUPGPS FBTU XFTU BOE TPVUI GBDBEFT $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS .BOVBM$POUSPMPG#MJOET 0OMZBWFSZMJNJUFEOVNCFSPGTUVEJFTDPODFSOJOHUIFNBOVBMPQFSBUJPOPGHMBSFQSPUFDUJPOBOE TIBEJOHEFWJDFTIBTCFFODBSSJFEPVUTPGBS *OBDMBTTJDBMTUVEZ3VCJOJOWFTUJHBUFENBOVBMTXJUDIJOHQBUUFSOTJOQSJWBUFPGGJDFTXJUIOPSUIFSO PSTPVUIFSOGBDBEFPSJFOUBUJPOT<SVC>3VCJOVTFEQIPUPHSBQIZBOBMZTJTUPDPMMFDUUIFTUBUVTPG JOUFSOBMNBOVBMMZPQFSBUFEWFOFUJBOCMJOETJOTFWFSBMPGGJDFCVJMEJOHTBUUIF/BUJPOBM#VSFBVPG 4UBOEBSET JO .BSZMBOE 64" 5IF JOWFTUJHBUFE PGGJDFT XFSF QSJWBUF PS UXPPDDVQBOU PGGJDFT 5IFNBJO GPDVT PG UIF TUVEZXBTUPUFTUXIFUIFS EJGGFSFOU CMJOET QPTJUJPOT BSF UIF SFTVMU PG B DPOTDJPVTEFDJTJPOPOUIFQBSUPGUIFXJOEPXPDDVQBOUPSXIFUIFSUIFZNFSFMZSFQSFTFOUUIF FGGFDU PG FYUSBOFPVT WBSJBCMFT MJLF UIF NBJOUFOBODF QFSTPOOFM "SF UIFSF BOZ EFTJHOSFMBUFE WBSJBCMFT XIJDI JOGMVFODF UIF VTF PG XJOEPX CMJOET 3VCJO XBT NBJOMZ JOUFSFTUFE JO UIF JOGMVFODF PG XJOEPX PSJFOUBUJPO RVBMJUZ PG WJFX BOE TFBTPOBM DIBOHFT 5P HBJO TPNF JOTJHIU JOUPUIFTFRVFTUJPOT3VCJOGJSTUSFDPSEFEUIFCMJOEQPTJUJPOTJOBMMPGGJDFTBOETVCTFRVFOUMZGVMMZ DMPTFE PS PQFOFE UIF CMJOET UP QSPWPLF SFBDUJPOT GSPN BO FOTFNCMF PG VTFST "O FOTFNCMF DPOTJTUFE PG TPNF XJOEPXT #MJOE QPTJUJPOT XFSF UBLFO BU MFBTU UJNFT JO UIF XFFL QSFDFEJOHUIFJOEVDFECMJOENBOJQVMBUJPOBOEUISFFUJNFTBEBZPOXFFLEBZTJOUIFGPMMPXJOH XFFL $MJNBUJD DPOEJUJPOT XFSF BQQSPYJNBUFE CZ BUUSJCVUFT MJLF DMFBS BOE TVOOZ PS IB[Z BOE IVNJE3VCJOEJGGFSFOUJBUFECFUXFFOXJOEPXDPWFSBHFQPTJUJPOTBOETMBUBOHMFTIPSJ[POUBM BOEDMPTFE5IFSBUJOHPGUIFQIPUPHSBQITXBTDBSSJFEPVUJOEFQFOEFOUMZCZUXPQFPQMF3VCJOlT SFTVMUTBSFTVNNFEVQJOUIFGPMMPXJOH 3 #MJOE PDDMVTJPO JT IJHIFS JO TPVUIFSO UIBO JO OPSUIFSO PGGJDFT BT QFPQMF UFOE UP VTF UIFJS CMJOETUPCMPDLEJSFDUTVOMJHIU 3 1FPQMF DPOTDJPVTMZ TFU UIFJS CMJOET JO B DFSUBJO QPTJUJPO "T POMZ PVU PG XJOEPXT XFSFBEKVTUFENPSFUIBOPODFBGUFSUIFNBOJQVMBUJPOUIFCMJOEQPTJUJPOPGDIPJDFTFFNTUP CF B SFTVMU PG XFJHIJOH QPTJUJWF BOE OFHBUJWF FGGFDUT PWFS B QFSJPE BT MPOH BT XFFLT PS NPOUITXIFSFBTEJVSOBMCMJOEPQFSBUJPOTBSFSBSF 3 1FPQMFBSFNPSFMJLFMZUPBDDFQUUIBUUIFJSCMJOETBSFFYUSBOFPVTMZPQFOFEUIBODMPTFE 3VCJODPVMEOPUFTUBCMJTIJOUFSTFBTPOBMPSEBJMZDIBOHFTJOIPXCMJOETBSFTFUJFUIFSFDPSEFE CMJOEQPTJUJPOTTFFNFEUPCFJOEFQFOEFOUPGTLZDPOEJUJPOTFBTPOBOEUJNFPGEBZ 3FB BOBMZ[FE CMJOE QPTJUJPOT PO UISFF GBDBEF PSJFOUBUJPOT JO B IJHISJTF PGGJDF CVJMEJOH JO 0UUBXB $BOBEB PO B DMPVEZ BOE B TVOOZ EBZ <SFB> &YUFSOBM QIPUPT XFSF UBLFO JO UIF NPSOJOHBUNJEEBZBOEJOUIFBGUFSOPPO5IFTUVEZDPODFOUSBUFEPOUIFJOGMVFODFPGXJOEPX PSJFOUBUJPOUJNFPGEBZQSFWBJMJOHTLZDPOEJUJPOTBOEUIF JOUFSBDUJPOT CFUXFFO UIFTF FYUFSOBM WBSJBCMFTPOCMJOEQPTJUJPOTEJGGFSFOUCMJOEIFJHIUTXFSFDPOTJEFSFEXIFSFBTUIFTMBUBOHMFT DPVMEOPUCFEFUFSNJOFEEVFUPUIFVOGBWPSBCMFBOHMFVOEFSXIJDIUIFQIPUPTXFSFUBLFO"TB DPOTFRVFODF B TJOHMF WBSJBCMF DBMMFE mCMJOE PDDMVTJPOn XBT VTFE UP EFTDSJCF UIF BWFSBHF XJOEPXPDDMVTJPOCZUIFCMJOETGPSBHJWFOGBDBEFPSJFOUBUJPO5IFBOBMZTJTSFWFBMFEBTUSPOH DPSSFMBUJPOCFUXFFOTIBEJOHTUBUVTXJOEPXPSJFOUBUJPOBOETLZDPOEJUJPO#MJOEPDDMVTJPOXBT QPTJUJWFMZ DPSSFMBUFE XJUI JODJEFOU JSSBEJBODF FWFO UIPVHI 3FB GPVOE OP BEKVTUNFOU PG CMJOET UISPVHIPVUUIFEBZ3FBlTGJOEJOHTTVQQPSU3VCJOlTSFTVMU3 UIBUPDDVQBOUTNBOJQVMBUFUIFJS CMJOETUPSFEVDFQFOFUSBUJPO PG TPMBSSBEJBUJPO 8IFUIFSTPMBSIFBU PS EBZMJHIU SFEVDUJPOXFSF UIFESJWJOHGPSDFTGPSUIFCMJOENBOJQVMBUJPOTDPVMEOPCFSFTPMWFEGSPN3FBlTSFTVMUT"TQFPQMF SFGSBJOFE GSPN DIBOHJOH UIF CMJOET UISPVHIPVU UIF EBZ 3FB DPODMVEFE p BHBJO JO BHSFFNFOU XJUI 3VCJO 3 p UIBU UIFZ IBWF B MPOH UFSN QFSDFQUJPO PG TPMBS JSSBEJBODFT 5IJT JOFSUJB PG QFPQMFUPSFBDUUPXBSETDIBOHJOHTLZDPOEJUJPOTNJHIUSFTFNCMFUIFUFOEFODZPGQFPQMFUPPOMZ PQFSBUFUIFJSFMFDUSJDMJHIUJOHPODFPSUXJDFBEBZVQPOBSSJWBMPSEFQBSUVSF *OPVF FU BM UPPL QIPUPT PG PGGJDFT GBDBEFT PG GPVS IJHISJTFT JO 5PLZP +BQBO UP FYUSBDU UIF NBOVBM DPOUSPM PG WFOFUJBO CMJOET <JOP> 4ZODISPOPVTMZ XJUI UIF QIPUPT EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFTXFSFDPMMFDUFE5IFUPUBMNFBTVSFNFOUQFSJPEXBTPOFUPUISFFXFFLTGPSFBDIIJHI SJTFBOEUIFNFBTVSFNFOUJOUFSWBMXBTPOFIPVS"MMJOWFTUJHBUFEPGGJDFCVJMEJOHTXFSFGVMMZBJS DPOEJUJPOFEBOEPDDVQBODZXBTBTTVNFEJOBOPGGJDFGPSUIFXIPMFXPSLJOHEBZJGUIFCMJOET $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS XFSF PQFSBUFE BU MFBTU PODF 5IJT QSPDFEVSF FYDMVEFE DBTFT XIFO VTFST QBTTJWFMZ FYQFSJFODFE UIFJSFOWJSPONFOUXJUIPVUGFFMJOHUIFOFFEUPBDU5IFNBKPSGJOEJOHTPG*OPVFlTTUVEZBSF * #FZPOEBUISFTIPMEEJSFDUTPMBSSBEJBUJPOPOUPBGBDBEFPGBCPVU8N CMJOEPDDMVTJPOJT QSPQPSUJPOBM UP UIF EFQUI PG TVOMJHIU QFOFUSBUJPO JOUP B SPPN *OPVF BMTP FTUBCMJTIFE B RVBOUJUBUJWF DPSSFMBUJPO CFUXFFO UIF QFSDFOUBHF PG CMJOET DMPTFE BOE UIF BNPVOU PG TPMBS SBEJBUJPO JODJEFOU PO B GBDBEF #PUI SFMBUJPOTIJQT BSF EFQJDUFE JO 'JH 5IF SFMBUJPO CFUXFFOCMJOEPQFSBUJPOBOEJODJEFOUJMMVNJOBUJPOPOUIFGBDBEFJTOPUMJOFBSCVUGPMMPXTBO BSDTIPXJOHUIBUFWFOBUUJNFTXIFOUIFJODPNJOHTPMBSJSSBEJBODFEFDSFBTFTUIFOVNCFSPG CMJOETDMPTFEDBOTUJMMSJTF #MJOETBSFVTVBMMZOPUGVMMZSFPQFOFEBHBJOBTJSSBEJBODFEFDSFBTFTQSFTVNBCMZCFDBVTF UIFWJTVBMDPOOFDUJPOUPPVUTJEFDPOEJUJPOTJTMPTUEVFUPDMPTFECMJOET 'JH B 3FMBUJPOTIJQ PG WFSUJDBM TPMBS SBEJBUJPO JO B SPPN BOE UIF QFSDFOUBHF PG CMJOET DMPTFE JO B 448 GBDJOH GBDBEF JO 5PLZP +BQBO <JOP OFX> QN > < E F T P M D T E O J M # QN OPPO BN 4PMBSJOUFOTJUZUISPVHIXJOEPX<8N> C 3FMBUJPOTIJQ PG EJSFDU TPMBS QFOFUSBUJPO JO B SPPN BOE UIF QFSDFOUBHFPGCMJOETDMPTFE448GBDJOH GBDBEFJO5PLZP+BQBO<JOPOFX> > < E F T P M $ T E O J M # 4PMBS1FOFUSBUJPO<N> #BTFE PO VTFS RVFTUJPOOBJSFT *OPVF GVSUIFS FTUBCMJTIFE UIBU QFPQMF QSFGFS TQBDFT OFBS B XJOEPXBOEUIBUPDDVQBOUTPOMZSFBDUXIFOBTJUVBUJPOCFDPNFTJOUPMFSBCMF5IFMBUUFSGJOEJOH NJHIUFYQMBJOUIFBGPSFNFOUJPOFEUFOEFODJFTPGPDDVQBOUTJOPUIFSTUVEJFTUPPOMZDPOTJEFSMPOH UFSNJSSBEJBODFMFWFMTXIJMFTIPSUUJNFTUFQEZOBNJDTBSFMBSHFMZJHOPSFE -JOETBZFUBMJOWFTUJHBUFEWFOFUJBOCMJOEVTFJOGJWFEJGGFSFOUPGGJDFCVJMEJOHTJO&OHMBOE #PUIQSJWBUFBOEPQFOQMBOPGGJDFTXFSFDPOTJEFSFE<MJO>*OPOFCVJMEJOHCMJOEQPTJUJPOTXFSF SFDPSEFE UXJDF B EBZ PWFS B QFSJPE PG NPOUIT VTJOH UJNF MBQTF QIPUPHSBQIZ "NCJFOU UFNQFSBUVSFT BOE UIF UZQF PG TLZ DPOEJUJPO DMFBSPWFSDBTU XFSF BMTP DPMMFDUFE EVSJOH FBDI SFDPSEJOH*OBTFDPOECVJMEJOHCMJOEQPTJUJPOTXFSFSFDPSEFECZBWJEFPDBNFSBUPHFUIFSXJUI VTFSPDDVQBODZJOIPVSUJNFTUFQTGSPNBNUPQN*OBUIJSEGPSUIBOEGJGUITUVEZCMJOE QPTJUJPOTBTXFMMBTEJSFDUBOEEJGGVTFJSSBEJBODFTXFSFDPMMFDUFEJOIPVSUJNFTUFQTGSPN.BZ UP4FQUFNCFSPOBTPVUIFSOGBDBEFXJUIXJOEPXGSPN+BOVBSZUP+VOFPOBTPVUIXFTUFSO $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS GBDBEFXJUIPWFSXJOEPXTBOEGSPN"VHVTUUP/PWFNCFSPOBTPVUIFSOGBDBEFXJUI XJOEPXT#PUICMJOEPDDMVTJPOBTXFMMBTUIFTMBUBOHFMTXFSFDPMMFDUFE#BTFEPOUIFSFTVMUJOH FYUFOTJWF EBUB TFU -JOETBZ GPVOE UIBU SFHVMBS CMJOE NBOJQVMBUJPO EJE PDDVS JO B OVNCFS PG JOWFTUJHBUFEPGGJDFTBOEUIBUUIFJOEJWJEVBMCMJOENBOJQVMBUJPOSBUFTGPSEJGGFSFOUXJOEPXTJOUIF TBNF GBDBEF SBOHFE GSPN OFWFS UP EBJMZ XJUI BO BWFSBHF BSPVOE *O BHSFFNFOU XJUI *OPVFlT SFTVMUT CMJOET XFSF PQFSBUFE JO SFTQPOTF UP UIF BNPVOU PG TVOTIJOF BOEUIFQPTJUJPOPGUIFTVOXJUISFTQFDUUPGBDBEF1FPQMFUFOEFEUPNBOVBMMZMPXFSUIFCMJOET EVSJOH UIF EBZT BT EJSFDU TVOMJHIU QFOFUSBUFE POUPUIFJS GBDBEF XIFSFBT UIFZ NBJOMZ SFUSBDUFE UIFNBUUIFFOEPGUIFXPSLJOHEBZPSFBSMZJOUIFNPSOJOH5IFDPSSFMBUJPOCFUXFFOIPVSTPG EJSFDU TVOMJHIU POUP B GBDBEF BOE B SJTJOH PG UIF PWFSBMM CMJOE PDDMVTJPO JO UIF GBDBEF XBT TJHOJGJDBOUJOBMMCVJMEJOHT0OUIFPUIFSIBOEUIFSBUFCZXIJDICMJOEPDDMVTJPOSPTFXJUIEJSFDU TVOMJHIUWBSJFECZVQUPBOPSEFSPGNBHOJUVEFGPSEJGGFSFOUCVJMEJOHT5IFSFBTPOGPSUIJTXBT UIBUUIFCVJMEJOHXJUIUIFXFBLFTUDPSSFMBUJPOIBEBDPOUJOVPVTMZIJHIBWFSBHFCMJOEPDDMVTJPO BCPWF "T B DPOTFRVFODF UIF JNQBDU PG EJSFDU TVOMJHIU XBT MFTT QSPOPVODFE JO UIJT CVJMEJOHBTUIFNBKPSJUZPGCMJOETXFSFBMXBZTMPXFSFE-JOETBZTQFDVMBUFEUIBUUIFSFBTPOGPS UIFQFSNBOFOUMZIJHICMJOEPDDMVTJPOXBTUIBUUIFCVJMEJOHUFOEFEUPCFPWFSIFBUFE %FTQJUFUIJTGJOEJOH JO BQBSUJDVMBS CVJMEJOH -JOETBZ GVSUIFSTVHHFTUFE UIBU UIF HFOFSBM NPUJWBUJPO GPS QFPQMF UP VTF CMJOET JT UP BWPJE HMBSF SBUIFS UIBO UP QSFWFOU PWFSIFBUJOH 5IJT BTTVNQUJPOJTTVQQPSUFECZ*OPVFlTDPODMVTJPO* XIJDITUBUFTUIBUEJSFDUTVOMJHIUBTMPXBT 8N XIJDI DPSSFTQPOET UP SFMBUJWFMZ MPX TPMBS HBJOT EPFT BMSFBEZ USJHHFS JODSFBTFE CMJOE PDDMVTJPOT 1JHH BMTPNPOJUPSFE CMJOE VTBHF JO UIF TUVEZ NFOUJPOFE JO BOE GPVOE UIBU PG UIF VTFST OFWFS PQFSBUFE UIFJS CMJOET )JT EBUB GVSUIFS DPOGJSNT 3 UIBU CMJOE PDDMVTJPO JT TJHOJGJDBOUMZ MPXFS JO OPSUIFSO UIBU JO TPVUIFSO PGGJDFT <QJH> *O 1JHHlT TVSWFZ PG UIF TVCKFDUTTUBUFEUIBUUIFZVTFECMJOETUPSFEVDFHMBSFPOUIFJSDPNQVUFSTDSFFO #ÓMPX)ÓCFJOWFTUJHBUFEQSFGFSSFETFUUJOHTPGBOBXOJOHBOEBOFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOETZTUFN GPSTVCKFDUTJOUXPUFTUPGGJDFTJO-VOE4XFEFO<CÓM>%VSJOHUIFFYQFSJNFOUTIFMFUUIF TVCKFDUT BEKVTU UIF TIBEJOH EFWJDFT BOE UIF EJNNBCMF BSUJGJDJBM MJHIUJOH XIJMF BNCJFOU TLZ DPOEJUJPOT JOEPPS JMMVNJOBODFT BOE WFSUJDBM MVNJOBODFT XFSF SFDPSEFE 5IF TVCKFDUT BMTP GJMMFE PVU B RVFTUJPOOBJSFTPUIBU TPNF JOTJHIU JOUP UIF VOEFSMZJOH NPUJWBUJPO DPVME CF HBJOFE 5IF SFTVMUTTIPXUIBUCPUIJOWFTUJHBUFETIBEJOHEFWJDFTXFSFGSFRVFOUMZVTFEUISPVHIPVUUIFEBZUP DPOUSPM HMBSF 5IF BSUJGJDJBM MJHIUJOH XBT PQFSBUFE CZ PG UIF TVCKFDUT 6OGPSUVOBUFMZ UIF EBUB EJE OPU BMMPX UP DPSSFMBUF UIF OFFE GPS TIBEJOH EFWJDFT UP NFBTVSBCMF GBDUPST TVDI BT JMMVNJOBODFPSTLZMVNJOBODFT"DDPSEJOHUP#ÓMPX)ÓCFQPTTJCMFSFBTPOTGPSUIJTTIPSUDPNJOH XFSF UPP GFX TVCKFDUT MBSHF JOEJWJEVBM TQSFBE BOE JOTVGGJDJFOU NFBTVSFNFOU QPJOUT /FWFSUIFMFTTTIFGPVOEUIBUUIFFYJTUFODFPGTVOMJHIUQBUDIFTJOUIFSPPNUFOETUPUSJHHFSUIF VTF PG TIBEJOH EFWJDFT 'SPN UIF TVSWFZ TIF BMTP DPODMVEFE UIBU JOEJWJEVBM DPOUSPM PWFS B QFSTPOlTFOWJSPONFOUJTQSFGFSSFEUPIBWJOHOPDPOUSPM 7JOF FU BM DPNQBSFE PDDVQBOU SFTQPOTF BOE TBUJTGBDUJPO PG TVCKFDUT XIP FYQFSJFODFE IPVSTJOBQSJWBUFUFTUPGGJDFVOEFSUISFFEJGGFSFOUNPEFTPGPQFSBUJPOPGBOJOUFHSBUFEWFOFUJBO CMJOEBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFN<WJO>5IFJOWFTUJHBUFEJOUFSJPS CMJOETXFSF OPUSFUSBDUBCMF BOE POMZ UIF TMBU BOHMF DPVME CF BEKVTUFE 7JOF EFUFDUFE B QSFGFSFODF PG NPTU TVCKFDUT GPS IJHIFSJMMVNJOBODFTUIBOUIFEFGBVMUMFWFMPGMVYPOUIFJSXPSLQMBOF)FDPVMEOPUSFTPMWF XIFUIFS UIFTF VTFS QSFGFSFODF DPVME CF BUUSJCVUFE UP WJTVBM PS CJPMPHJDBM OFFET MJLF UIF POFT #FHFNBOOSFGFSSFEUPJOIJTTUVEJFT7JOFlTDPODMVTJPOJTUIBUUIFJOWFTUJHBUFEJOUFHSBUFEBSUJGJDJBM MJHIUJOH BOE WFOFUJBO CMJOET TZTUFN FYIJCJUT B IJHI VTFS BDDFQUBODF CVU UIBU B MBSHFS VTFS TBNQMJOHBOEMPOHFSNFBTVSFNFOU QFSJPET BSF OFDFTTBSZ GPS B GVSUIFSHPJOH FWBMVBUJPO PGUIF TZTUFN 4VNNJOH VQ BMM BCPWF NFOUJPOFE TUVEJFT PO CMJOE VTBHF TFFN UP JOEJDBUF UIBU CMJOET BSF DPOTDJPVTMZ VTFE JO PGGJDFT UP CMPDL EJSFDU TVOMJHIU (MBSF QSPUFDUJPO TFFNT UP CF UIF NBKPS ESJWJOHGPSDFGPMMPXFECZUIFBWPJEBODFPGFYDFTTJWFIFBUHBJOT"DDPSEJOHMZCMJOEPDDMVTJPOJT $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS HFOFSBMMZ IJHIFS JO PGGJDFT XJUI TPVUIFSO UIBO XJUI OPSUIFSO GBDBEF PSJFOUBUJPOT *OPVF BOE -JOETBZGPVOEUIBUUIFSBUFPGCMJOENBOJQVMBUJPOJTMPXFSPOXFTUFSOUIBOPOTPVUIFSOGBDBEFT 5IF SFBTPO GPS UIJT NJHIU CF UIBU UIF GPSNFS BSF NPSF TVTDFQUJCMF UP HMBSF TP UIBU CMJOET BSF NPSFQSPOFUPCFMPXFSFEBMMUIFUJNF<MJO>*OCVJMEJOHTXIJDIBSFTVTDFQUJCMFUPPWFSIFBUJOH JO UIF TVNNFS UIF GVODUJPO PG CMJOET BT B IFBU CBSSJFST TFFNT UP HBJO JNQPSUBODF *O TVDI CVJMEJOHT UIF CMJOE PDDMVTJPO UFOET UP CF IJHI UISPVHIPVU UIF EBZ 5IF NBJO EJTDSFQBODZ CFUXFFOQBTUTUVEJFTJTUIBUJOTPNFTUVEJFTVTFSTPQFSBUFEUIFJSCMJOETPOBEBJMZCBTJTXIFSFBT PUIFSTSFBEKVTUFEUIFJSCMJOETPODFFWFSZGFXXFFLTPSNPOUIT "MJNJUBUJPOPGBMMQBTUMPOHUFSNGJFMETUVEJFTPOCMJOEVTBHFJTUIBUVTFSPDDVQBODZIBT OPUCFFOSFDPSEFE<SVCSFBJOP>PSXBTOPUFYQMJDJUMZDPOTJEFSFEEVSJOHUIFBOBMZTJTPG UIF EBUB <MJO> 5IJT NJHIU IBWF QBSUMZ IJEEFO UIF NFDIBOJTNT XIJDI USJHHFS JOEJWJEVBMT UP PQFSBUFUIFJSCMJOETJFJUJTOFWFSDMFBSXIFUIFSBHJWFOTLZDPOEJUJPOXBTSFBMMZUPMFSBUFE CZ UIFVTFSTPSXIFUIFSUIFJOWFTUJHBUFEPGGJDFTXFSFOPUPDDVQJFE 1SFTFOUBUJPOPGB1JMPU4UVEZ #BTFE PO UIF BCPWFTVNNBSJ[FESFTVMUT B NPOJUPSJOH QSPDFEVSF XBT EFTJHOFE BOE BQQMJFE UP WBMJEBUF BOE QPTTJCMZ SFGJOF QSFWJPVT GJOEJOHT 5IF QSPDFEVSF XBT EFTJHOFE UP NFFU UIF GPMMPXJOHSFRVJSFNFOUT HFOFSBUF DPNQMFUF EBUB TFUT 5P EFWFMPQ B NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPM NPEFM JU JT OFDFTTBSZ UP DPMMFDU B DPNQMFUF EBUB TFU p JO UIF TFOTF PG UIF MBTU QBSBHSBQI PG UIF QSPDFFEJOH TFDUJPO p XIJDI DPWFST VTFS PDDVQBODZ JOEPPS JMMVNJOBODF MFWFMT BT XFMM BT BNCJFOU DMJNBUJD DPOEJUJPOT BOEUIFTUBUVTPGUIFCMJOETBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOH DPMMFDUMPOHUFSNEBUBTFWFSBMPGUIFBCPWFNFOUJPOFETUVEJFTIBWFTIPXOUIBUBHSFBUOVNCFS PGNBOVBMDPOUSPMFWFOUTOFFETUPCFDPMMFDUFEJGPOFXBOUTUPFTUBCMJTIRVBOUJUBUJWFDPSSFMBUJPOT CFUXFFO FYUFSOBM TUJNVMJ BOE NBOVBM DPOUSPM FWFOUT 5IFSFGPSF B MPOHUFSN EBUB DPMMFDUJPO TFUVQXBTEFTJHOFEUPDPMMFDUEBUBGPSTFWFSBMTFBTPOT DPMMFDU VOCJBTFE EBUB B DPODFQUVBM QSPCMFN PG FWBMVBUJOH VTFS QSFGFSFODFT PS BDDFQUBODFT JO UIF MBCPSBUPSZ JT UIBU UIF PCTFSWFE TVCKFDUT NJHIU FYIJCJU FYBHHFSBUFE SFTQPOTFT UP B WJTVBM TFOTBUJPOXIJDIJTOPUOFDFTTBSJMZSFQSFTFOUBUJWFGPSCFIBWJPSBMQBUUFSOTUIBUBSFPCTFSWFEJOUIF GJFME5PBWPJETVDIQSPCMFNTVTFSTIBWFCFFONPOJUPSFEJOUIFJSSFHVMBSXPSLJOHFOWJSPONFOU (SFBU DBSF XBT UBLFO UP JOTUBMM UIF NFBTVSFNFOU FRVJQNFOU JO BO VOPCUSVTJWF XBZ TFF "QQFOEJY 5IFBVUIPSFYQFDUTUIBUUIFPGGJDFXPSLFSTBEKVTUFEUPUIFNPOJUPSJOHTFUVQEVF UPUIFMPOHUFSNEBUBDPMMFDUJPOBOEUIBUUIFOPWFMUZBTQFDUPGCFJOHNPOJUPSFEWBOJTIFEXJUIJO EVFUJNF JEFOUJGZ JOUFSSFMBUJPOT CFUXFFO BSUJGJDJBM MJHIUJOH BOE WFOFUJBO CMJOE TFUUJOHT 8IJMF 1JHH RVBMJUBUJWFMZNFBTVSFEUIBUQFPQMFUFOEUPPQFSBUFUIFJSCMJOETNPSFSFHVMBSMZUIBOUIFJSBSUJGJDJBM MJHIUJOHUIFBVUIPSJTOPUBXBSFPGBOZTUVEZXIJDIFYQMJDJUMZBEESFTTFEQPTTJCMFJOUFSSFMBUJPOT CFUXFFO UIF TFUUJOH PG UIF CMJOET BOE UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH 8IBU JT UIF TUBUVT PG UIF CMJOET XIFOUIFMJHIUJOHJTBDUJWBUFE %PQFPQMFSBUIFSBEKVTUUIFJSCMJOETPSUIFJSMJHIUJOH %FUBJMTPGUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOHBOEUIFFYQFSJNFOUBMTFUVQBSFQSPWJEFEJOUIFGPMMPXJOH #VJMEJOH%FTDSJQUJPO 'JHTIPXTUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOHXIJDIJTTJUVBUFEJO8FJMIFJNOFBS4UVUUHBSU(FSNBOZ *UIBTBOFUIFBUFEGMPPSBSFBPGN 5IFCVJMEJOHIBTCFFOPDDVQJFETJODFUIFFBSMZTQSJOH PGBOEIPTUTUIFMBOETVSWFZJOHDPNQBOZ-BNQBSUFS(C3*UDPOTJTUTPGUXPSPXTPGPGGJDFT XJUIPGGJDFPOFBDITJEFGBDJOH448BOE//&0OMZUIFTPVUIFSOPGGJDFTXFSFDPOTJEFSFEJO UIJTTUVEZ"TOPBDUJWFBJSDPOEJUJPOJOHTZTUFNIBT CFFO JOTUBMMFE UIF PGGJDFT SFMZ POB DBSFGVM NBOBHFNFOU PG JODPNJOH TPMBS HBJOT JO UIF DPPMJOH QFSJPE "OPUIFS EJTUJODU GFBUVSF PG UIF CVJMEJOHJTUIFIJHIRVBMJUZUIFSNBMFOWFMPQFBOEUSJQMFXJOEPXHMB[JOHTXJUIXPPEFOGSBNFT $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS 5IFCVJMEJOHJTQBSUPGUIF(FSNBO4PMBS#BV.0/*5031SPKFDUTBOEJTEFTDSJCFEJOEFUBJM JO<WPT>*OBEEJUJPOUPUIFNPOJUPSJOHPGVTFSCFIBWJPSXIJDIJTEFTDSJCFEJOUIJTUIFTJTUIF 'BDIIPDITDIVMF4UVUUHBSUIBTDBSSJFEPVUBUIPSPVHIJOWFTUJHBUJPOPGUIFFOFSHZQFSGPSNBODFPG UIFJOOPWBUJWFCVJMEJOHDMJNBUJTBUJPODPODFQU 'JH1IPUPPG UIF NPOJUPSFE -BNQBSUFS CVJMEJOH BSDIJUFDUT .FJFS8FJOCSFOOFS4JOHMF /ÓS UJOHFO (FSNBOZ 1IPUP , 7PTT 'JH QSPWJEFT B TLFUDI PG UIF EBZMJHIUJOH DPODFQU 5IF BSUJGJDJBM MJHIUJOH BOE UIF FYUFSOBM WFOFUJBOCMJOETBSFDPOOFDUFEUPBO&*#&VSPQFBO*OTUBMMBUJPO#VT CVJMEJOHDPOUSPMTZTUFN5IF BSUJGJDJBM MJHIUJOH JT QSPWJEFE CZ UXP QVSFMZ JOEJSFDU EJNNBCMF MVNJOBJSFT FBDI XJUI Y 8 MBNQT"UGVMMDBQBDJUZUIJTTZTUFNZJFMETVQUPMVYPOUIFXPSLQMBOF 5IJTDPNQBSBUJWFMZ MPXEFTLUPQJMMVNJOBODFTBSFBDPOTFRVFODFPGUIFDIPTFOMJHIUJOHTZTUFNJOUIFPGGJDFT BOE QSPCBCMZDPOUSJCVUFEUPUIFGBDUUIBUUIFNFBTVSFEBOOVBMFMFDUSJDFOFSHZEFNBOEGPSMJHIUJOHJO XBT POMZ L8N B <NÓM> 5IJT MJHIUJOH TZTUFN BMPOF DBOOPU BDDPNNPEBUF UIF QSFGFSSFEEFTLUPQJMMVNJOBODFSBOHFGSPNMVYUPMVYXIJDIIBTCFFONFBTVSFECZ<WFJ> BOEOFFETUPCFDPNQMFNFOUFECZEBZMJHIUXIJDIJTOPUBMXBZTBWBJBMCMF"TBDPOTFRVFODFUIF TBUJTGBDUJPOPGUIFVTFSTXJUIUIFJOTUBMMFEMJHIUJOHTZTUFNNJHIUCFJNQFEFE 8IJMF UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN JT NBOVBMMZ TXJUDIFE PO BOE PGG MJHIUJOH MFWFMT BSF BVUPNBUJDBMMZEJNNFEWJBBDFJMJOHNPVOUFEJMMVNJOBODFTFOTPSXIJDIJTDPOOFDUFEUPBDMPTFE MPPQ DPOUSPM TZTUFN 5IF FYUFSOBM UXPDPNQPOFOU CMJOET TZTUFN 'JH B BDUT BT B DPNCJOFE IFBU BOE HMBSF QSPUFDUJPO EFWJDF BOE JT TVQQPSUFE CZ BO FYUFSOBM MJHIUTIFMG XIJDI PGUFO TIBEFT UIF PDDVQBOUT GSPN EJSFDU TVOMJHIU BOE SFEJSFDUT EBZMJHIU EFFQFS JOUP UIF SPPN 5IFCMJOETBSFPQFSBUFECPUIBVUPNBUJDBMMZBOENBOVBMMZ.BOVBMCMJOEDPOUSPMJTQPTTJCMFBUBMM UJNFT BOE BOZ NBOVBM CMJOE NBOJQVMBUJPO EJTBCMFT UIF BVUPNBUFE CMJOE DPOUSPM GPS IPVST 8IFO BDUJWF UIF BVUPNBUFE DPOUSPM TZTUFN GVMMZ MPXFSTSFUSBDUT UIF CMJOET JG UIF JMMVNJOBODF POUP UIF 448 GBDBEF FYDFFETGBMMT CFMPX MVY 8IFO UIF CMJOET BSF BVUPNBUJDBMMZ MPXFSFEUIFZBSFNPWFEJOUPUIFEBZMJHIUJOHCMJOEQPTJUJPOTIPXOJO'JHB XIJDISFGMFDUT NPTUPGUIFVOXBOUFETPMBSHBJOTXIJMFBENJUUJOHTVGGJDJFOUEBZMJHIUJOUPUIFSPPNUPQSJODJQBMMZ BMMPX UIF VTFS UP XPSL XJUIPVU BEEJUJPOBM FMFDUSJD MJHIUJOH 5IF FMFDUSJD CMJOE NPUPST SFRVJSF SPVHIMZNJOVUFTUPNPWFUIFCMJOETGSPNGVMMZ SFUSBDUFE JOUP UIF EBZMJHIUJOHQPTJUJPO 5IJT BVUPNBUFECMJOEDPOUSPMBMHPSJUINIBTCFFODIPTFOUPBWPJEPWFSIFBUJOHJOUJNFTPGUFNQPSBSJMZ BCTFODF "MMPGGJDFTBSFQSJWBUFPSUXPPDDVQBOUPGGJDFT%FUBJMTBSFQSPWJEFEJO5BCMF 'PSGVSUIFSQIPUPTPGUIFCVJMEJOHQMFBTFSFGFSUPIUUQXXXTPMBSCBVEFNPOJUPSEPLVQSPKNBJOQSPKIUN NFBTVSFEJO.BSDI 5IFMJHIUJOHQPXFSEFOTJUZQFSOFUGMPPSBSFBJTPOMZ8N *OUIFGJFMETUVEZPGUIF-BNQBSUFSCVJMEJOHJUXBTPOMZJOWFTUJHBUFEIPXQFPQMFDPQFXJUI UIFJS SFHVMBS XPSLJOH FOWJSPONFOU BOE XIBU CFIBWJPSBM QBUUFSOT HVJEF NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPM /P JOGPSNBUJPO XBT DPMMFDUFE PO VTFS QSFGFSFODFTBOEBDDFQUBODFMFWFMTPSXIFUIFSUIFVTFSTXPVMEIBWFDIPTFOIJHIFSMFWFMTJGHJWFOUIFPQQPSUVOJUZ 5XPDPNQPOFOUTJHOJGJFTUIBUUIFCMJOETMBUTDBOCFBEKVTUFEJOEFQFOEFOUMZBCPWFBOECFMPXNIFJHIU "TOPBDUJWFDMJNBUJTBUJPOTZTUFNJTBWBJMBCMFBDBSFGVMTPMBSHBJOTDPOUSPMJTWJUBMBUBMMUJNFT $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS 'JH %BZMJHIUJOH DPODFQUJOUIFPGGJDFT MJHIUTIFMG JOEJSFDUMJHIUJOH DPNNVOJDBUJPOBSFB PGGJDF MJHIUSFGMFYJPO 5BCMF%FUBJMPGUIFJOWFTUJHBUFETVCKFDUT SPPN PDDVQJFECZ GFNBMF GFNBMF NBMF NBMF NBMF GFNBMF NBMF NBMF GFNBMF NBMF B FYUFSOBMWJFX C JOUFSJPSWJFX 'JH QIPUPT PG UIF VUJMJ[FE UXPDPNQPOFOU TFNJBVUPNBUFE FYUFSOBM WFOFUJBO CMJOE TZTUFN JO UIF -BNQBSUFS CVJMEJOHJOEBZMJHIUJOHQPTJUJPO1IPUPT,7PTT &YQFSJNFOUBM4FUVQ "OVNCFSPGFYUFSOBMBOEJOUFSOBMWBSJBCMFTBTXFMMBTUIFTIBEJOHTUBUVTPGUIFFMFDUSJDMJHIUJOH BOE UIF WFOFUJBO CMJOET XFSF DPMMFDUFE 5BCMF MJTUT BMM QIZTJDBM RVBOUJUJFT XIJDI XFSF SFDPSEFE CZ UIF NPOJUPSJOH TFUVQ 'PS UIF JOUFSFTUFE SFBEFS GVSUIFS EFUBJMT BSF EFTDSJCFE JO "QQFOEJY" $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS RVBOUJUZ XPSLQMBDFPDDVQBODZ XPSLQMBOFJMMVNJOBODFT JOEPPSUFNQFSBUVSFT BNCJFOUUFNQFSBUVSF HMPCBMIPSJ[POUBMJSSBEJBODF EJGGVTFIPSJ[POUBMJSSBEJBODF WFSUJDBMJMMVNJOBODFJOGBDBEF TUBUVTPGBSUJGJDJBMMJHIUJOH TUBUVTPGFYUFSOBMCMJOET <VOJUT> <> <MVY> < $> < $> <8N > <8N > <MVY> <> <> P P NFBTVSFNFOU JOUFSWBM<NJO> 5BCMF-JTUPGDPMMFDUFEWBSJBCMFT %JTDVTTJPOPGUIF1SPDFEVSF 5IJTQBSBHSBQIBEESFTTFTTFWFSBMMJNJUBUJPOTPGUIFFYQFSJNFOUBMQSPDFEVSF VOSFQSFTFOUBUJWFCVJMEJOHEFTJHO0OFNJHIUBSHVFUIBUUIFSFTVMUTGSPNUIJTQSPDFEVSFBSFOPU BQQMJDBCMFUPBSCJUSBSZCVJMEJOHTBTUIFJOEPPSEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZPGUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOHJT FYUSBPSEJOBSZIJHI"TVTFSGSJFOEMZXPSLJOHFOWJSPONFOUTDPNCJOFEXJUIBOFOFSHZDPOTDJPVT CVJMEJOHEFTJHODPOTUJUVUFUIFHFOFSBMGPDVTPGUIJTXPSLBOEBTUIF-BNQBSUFSCVJMEJOHFYIJCJUT OPmTQFDUBDVMBSnEFTJHOGFBUVSFTJUTFFNFEBQQSPQSJBUFUPUIFBVUIPSUPDIPTFBCVJMEJOHXJUI BOJOOPWBUJWFCVUDPTUFGGFDUJWFEBZMJHIUJOHDPODFQU5IFTFMFDUFECVJMEJOHBMTPQSPWFEUPCFB HPPE DIPJDF BT UIF PDDVQBOUT XFSF WFSZ DPPQFSBUJWF UISPVHIPVU UIF NFBTVSFNFOU QFSJPE "OPUIFSCPOVTPGUIFCVJMEJOHXBTUIBUBMMPGGJDFTBSFQSJWBUFPSUXPQFSTPOPGGJDFT VTFSTGFFMJOUJNJEBUFECZUIFWJEFPTVSWFJMMBODFTFUVQBTUIFTUBUVTPGUIFWFOFUJBO CMJOETXBT EFUFSNJOFE WJB B WJEFP TVSWFJMMBODF DBNFSB UIF PCTFSWFE PGGJDF XPSLFST NJHIU IBWF GFMU JOUJNJEBUFE CZ UIF QSFTFODF PG UIF DBNFSB 5IJT JO UVSO NJHIU IBWF JOGMVFODFE UIF CFIBWJPSBM QBUUFSOT PG UIF PGGJDF XPSLFST 5IF BVUIPS BEESFTTFE UIJT JTTVF EVSJOH BO JOGPSNBUJPO TFTTJPO XIJDIUPPLQMBDFCFGPSFUIFEBUBDPMMFDUJPOTUBSUFE*OPSEFSUPEJWFSUUIFPDDVQBOUTlBUUFOUJPO GSPN UIF CFIBWJPSBM BTQFDUT PG UIF TUVEZ UFDIOJDBM EFUBJMT PG UIF FYQFSJNFOUBM TFUVQ XFSF FYQMBJOFEUPUIFPDDVQBOUTXJUIBOFNQIBTJTPOUIFNFBTVSFNFOUTPGUIFFOFSHZGMPXTXJUIJO UIFCVJMEJOH"GFXTBNQMFQIPUPTPGUIFTVSWFJMMBODFDBNFSBXFSFBMTPTIPXOUPUIFPDDVQBOUT UPSFBTTVSFUIFNUIBUUIFQIPUPTBSFPGJOTVGGJDJFOURVBMJUZUPJOWBEFUIFJSQSJWBDZ MJNJUFE OVNCFS PG TVCKFDUT "T POMZ PGGJDFT IBWF CFFO NPOJUPSFE UIF BQQMJDBCJMJUZ PG UIF SFTVMUJOH CFIBWJPSBM QBUUFSOT JT JOUSJOTJDBMMZ MJNJUFE 0CWJPVTMZ UIF QSFMJNJOBSZ NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPMNPEFMXIJDIJTQSPQPTFEJODIBQUFSXJMMOFFEUPCFWBMJEBUFEJOGVSUIFSFYQFSJNFOUT 4VNNBSZ 5IF EFWFMPQNFOU PG NPEFMT XIJDI EFTDSJCF UIF NBOVBM DPOUSPM TUSBUFHJFT PG BSUJGJDJBM MJHIUJOH BOEWFOFUJBOCMJOETJTTUJMMBUBOFBSMZTUBHFBMUIPVHIBOVNCFSPGTUVEJFTIBWFCFFODBSSJFEPVU PWFSUIFQBTUUXPEFDBEFTXPSMEXJEF5IFTFTUVEJFTGPVOEUIBUJOEJWJEVBMTDPOTJTUFOUMZGPMMPX UIFTBNFNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMTUSBUFHZ5IFPCTFSWFEDPOUSPMTUSBUFHJFTGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOH DBOCFHFOFSBMMZDMBTTJGJFEJOUPUXPCFIBWJPSBMDMBTTFT1FPQMFXIPDPOTUBOUMZLFFQUIFJSMJHIUT TXJUDIFE PO BOE QFPQMF XIP PQFSBUF UIFJS MJHIUJOH XJUI SFTQFDU UP JOEPPS EBZMJHIU MFWFMT $PODFSOJOHUIFNBOVBMDPOUSPMPGCMJOETUIFSFFYJTUTBOPWFSBMMDPOTFOUUIBUQFPQMFDPOTDJPVTMZ 5P HFU NJOVUF UJNFTUFQT GSPN NJOVUF BWFSBHFT UIF BWFSBHF WBMVF XBT BTTJHOFE UP BMM UISFF NJOVUF JOUFSWBMT'PSJOEPPSUFNQFSBUVSFBOEPDDVQBODZUIJTTUSBJHIUGPSXBSEQSPDFEVSFTFFNFEKVTUJGJFEUPUIFBVUIPS5IF PSJHJOBMSFBTPOGPSDIPPTJOHEJGGFSFOUNFBTVSFNFOUJOUFSWBMTXBTUIFMJNJUFETUPSBHFDBQBDJUZPGUIFTUBOEBMPOFIPCP EBUBMPHHFSTXIJDIXPVMEPUIFSXJTFIBWFSFRVJSFEBSFBEPVUDZDMFPGEBZTJOTUFBEPGBNPOUI 5IF JMMVNJOBODF EBUB GSPN UIF )0#0 POMZ TFSWFE BT B SFGFSFODF WBMVF UP UFTU XFBUIFS )0#0 EBUB BOE UIF SFNBJOJOHEBUBTFUTXFSFTZODISPOJ[FE TFF"QQFOEJY" *OPQFOQMBOPGGJDFFOWJSPONFOUTJOEJWJEVBMQSFGFSFODFTPNFUJNFTIBWFUPHJWFXBZUPIJFSBSDIJDBMDPOTJEFSBUJPOT <CPZ> $IBQUFS.POJUPSJOH6TFS#FIBWJPS TFU UIFJS CMJOET BOE UFOE UP BWPJE EJSFDU TVOMJHIU 5IFSF JT OP HFOFSBM BHSFFNFOU PO UIF IPX PGUFOCMJOETBSFVTVBMMZPQFSBUFE5IFQSPQPTFEOFXFYQFSJNFOUBMQSPDFEVSFBJNTUP JEFOUJGZQPTTJCMFJOUFSSFMBUJPOTCFUXFFOUIFTFUUJOHPGBSUJGJDJBMMJHIUJOHBOEWFOFUJBOCMJOET QSPWJEF MPOHUFSN DPNQMFUF BOE VOCJBTFE EBUB CBTFE PO XIJDI B QSFMJNJOBSZ NBOVBM MJHIUJOHDPOUSPMNPEFMDBOCFEFWFMPQFE 5BCMF TVNNBSJ[FT UIF NBJO GJOEJOHT GSPN QBTU TUVEJFT XIJDI IBWF CFFO EJTDVTTFE JO UIJT DIBQUFS 5BCMF0WFSWJFXPGGJOEJOHTGSPNQSFWJPVTTUVEJFT BSUJGJDJBMMJHIUJOH SFG ) BMMMJHIUTJOBSPPNBSFTXJUDIFEPOPSPGGTJNVMUBOFPVTMZ <IVO> ) TXJUDIJOHNBJOMZUBLFTQMBDFXIFOFOUFSJOHPSWBDBUJOHBTQBDF <IVO> ) UIF TXJUDIPO QSPCBCJMJUZ PO BSSJWBM GPS BSUJGJDJBM MJHIUJOH FYIJCJUT B TUSPOH DPSSFMBUJPO XJUI NJOJNVNEBZMJHIUJMMVNJOBODFTJOUIFXPSLJOHBSFB1FPQMFUFOEUPTXJUDIPOUIFJSMJHIUJOH BDDPSEJOHUPUIJTQSPCBCJMJUZGVODUJPOXIFOFOUFSJOHJOUIFNPSOJOHBOEBGUFSMVODI <IVO> )# QFPQMFUFOEUPUVSOPGGBMMMJHIUJOHXIFOUIFSPPNJTWBDBUFEFHGPSMVODI <IVO CPZ> 1 UIFMFOHUIPGBCTFODFGSPNBOPGGJDFTUSPOHMZSFMBUFTXJUIUIFNBOVBMTXJUDIPGGQSPCBCJMJUZ PGUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFN <QJH> 1 UIFQSFTFODFPGBOPDDVQBODZTFOTPSJOGMVFODFTUIFCFIBWJPSBMQBUUFSOTPGTPNFQFPQMF0O UIFBWFSBHFQFPQMFJOQSJWBUFPGGJDFTXJUIPDDVQBODZDPOUSPMBSFPOMZIBMGBTMJLFMZ UP UVSO PGGUIFJSMJHIUTVQPOUFNQPSBSJMZEFQBSUVSFUIBOQFPQMFXJUIPVUTFOTPST <QJH> # DFSUBJOJOEJWJEVBMTEJTMJLFBSUJGJDJBMMJHIUJOHBOEUVSOJUPGGGPSUIFNTFMWFTJGQPTTJCMF <CPZ> # TPNFHSPVQMFBEFSTUFOEUPUVSOPGGUIFMJHIUJOHJGUIFZUIJOLJUBQQSPQSJBUFGPSUIFJSHSPVQ <CPZ> - QFPQMF VTVBMMZ QFSUBJO UP FJUIFS PG UIF GPMMPXJOH UXP CFIBWJPSBM DMBTTFT 5IFZ TXJUDI UIF MJHIUTPO GPS UIF EVSBUJPO PG UIF XPSLJOH EBZ BOE LFFQ JU PO FWFO JO UJNFT PG UFNQPSBSJMZ BCTFODFPSUIFZVTFFMFDUSJDMJHIUJOHPOMZXIFOJOEPPSJMMVNJOBODFMFWFMTEVFUPEBZMJHIUBSF MPX <MPW> CMJOET SFG 3 CMJOE PDDMVTJPO JT IJHIFS JO TPVUIFSO UIBO JO OPSUIFSO PGGJDFT BT QFPQMF UFOE UP VTF UIFJS CMJOETUPCMPDLEJSFDUTVOMJHIU <SVC> 3 QFPQMFDPOTDJPVTMZTFUUIFJSCMJOETJOBDFSUBJOQPTJUJPO5IFCMJOEQPTJUJPOPGDIPJDFTFFNTUP CF B SFTVMU PG XFJHIJOH QPTJUJWF BOE OFHBUJWF FGGFDUT PWFS B QFSJPE BT MPOH BT XFFLT PS NPOUITXIFSFBTEJVSOBMCMJOEPQFSBUJPOTBSFSBSF <SVC> 3 QFPQMFBSFNPSFTVTDFQUJCMFUPBDDFQUUIBUUIFJSCMJOETBSFFYUSBOFPVTMZPQFOFEUIBODMPTFE <SVC> * CFZPOEBUISFTIPMEEJSFDUTPMBSSBEJBUJPOPOUPBGBDBEFPGBCPVU8N CMJOEPDDMVTJPOJT QSPQPSUJPOBM UP UIF EFQUIPG TVOMJHIU QFOFUSBUJPO JOUP B SPPN 5IF SFMBUJPO CFUXFFO CMJOE PQFSBUJPOBOEJODJEFOUJMMVNJOBUJPOPOUIFGBDBEFJTOPUMJOFBSCVUGPMMPXTBOBSDTIPXJOH UIBUFWFOBUUJNFTXIFOUIFJODPNJOHTPMBSJSSBEJBODFEFDSFBTFTUIFOVNCFSPGCMJOETDMPTFE DBOTUJMMSJTF <JOP> $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB 5IJTDIBQUFSQSFTFOUTBOEBOBMZ[FTUIFSFTVMUTPGUIFNPOJUPSJOHTFUVQXIJDIIBTCFFOEFTDSJCFE JOUIFQSFWJPVTDIBQUFS4FDUJPOQSFTFOUTBOPWFSWJFXPGUIFEBUBXIJDIIBTCFFODPMMFDUFE GSPN .BSDI UP %FDFNCFS *O UIF GPMMPXJOH TFDUJPOT UIF NBOVBM DPOUSPM PG UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN PG UIF TFNJBVUPNBUFE WFOFUJBO CMJOET TZTUFN BOE GJOBMMZ UIF JOUFSBDUJPOCFUXFFOCPUITZTUFNT BSFEFTDSJCFEBOEEJTDVTTFE $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB %FTDSJQUJPOPG.POJUPSJOH%BUB 5IF PWFSBMM FYQFSJNFOUBM TFUVQ BT EFTDSJCFE JO "QQFOEJY " IBT CFFO DPMMFDUJOH EBUB GSPN .BSDI UP %FDFNCFS DPSSFTQPOEJOH UP B UPUBM PG EBZT 5BCMF MJTUT UIF OVNCFSPGEBZTUIBUUIFGPVSTJOHMFEBUBBDRVJTJUJPOTZTUFNTIBWFTVDDFTTGVMMZDPMMFDUFEEBUB OE SE TFUVQ DPMMFDUFERVBOUJUJFT )0#0PDDVQBODZTFOTPS XPSLQMBDFPDDVQBODZ XPSLQMBOFJMMVNJOBODFT JOEPPSUFNQFSBUVSFT BNCJFOUUFNQFSBUVSF HMPCBMIPSJ[POUBMJSSBEJBODF EJGGVTFIPSJ[POUBMJSSBEJBODF WFSUJDBMJMMVNJOBODFJOGBDBEF TUBUVTPGBSUJGJDJBMMJHIUJOH TUBUVTPGFYUFSOBMCMJOET XFBUIFSTUBUJPO &*#TZTUFN WJEFPTVSWFJMMBODFTZTUFN PGEBUB DPMMFDUJPOEBZT 5BCMF0WFSWJFXPGUIF DPMMFDUFEEBUB )0#0 PDDVQBODZ TFOTPS 5IF )0#0 EBUB BDRVJTJUJPO TZTUFN QSPWFE UP SVO SFMJBCMZ 6OGPSUVOBUFMZ UIF TJHOBM GSPN UIF JOUFHSBUFE JMMVNJOBODF TFOTPST XBT PG MPXFS RVBMJUZ UIBO PSJHJOBMMZ FYQFDUFE EVF UP UIF MPX TFOTPS RVBMJUZ SFM FSSPS PG BOE UIF NFBTVSFNFOU QPTJUJPO UIF EFTL QMBOF XBT VOGBWPSBCMF GPS MPOHUFSN NPOJUPSJOH BT PDDVQBOUT UFOEFE UP GPSHFUUIFTFOTPSTpXIJDIJTQFSTFEFTJSBCMFpBOEQMBDFEXPSLJOHNBUFSJBMPOUPQPGUIFN"T JOEPPSJMMVNJOBODFTIBECFFOJEFOUJGJFEJOUIFQBTUUPCFBDSVDJBMRVBOUJUZUPUSJHHFSVTFSBDUJPO EZOBNJDBMEBZMJHIUTJNVMBUJPOTXFSF DBSSJFE PVU JOTUFBE CBTFE PO NFBTVSFE EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT 5IFNPOJUPSJOHEBUBGSPNUIFPDDVQBODZTFOTPSTXFSFMBSHFMZDPOTJTUFOUXJUIUIF EBUB GSPN UIF &*# TZTUFN JF TXJUDIJOH FWFOUT UFOEFE UP MJF BU UIF FYUSFNFT PG B QFSJPE PG PDDVQBUJPO XFBUIFSTUBUJPO6OGPSUVOBUFMZUIFXFBUIFSTUBUJPOIBEJOJUJBMQSPCMFNTTPUIBUEBUBXBTPOMZ TQPSBEJDBMMZDPMMFDUFEVOUJMUIFFOEPG+VMZ"GUFSXBSETJUSBORVJUFTUBCMF &*#TZTUFNUIF&*#TZTUFNSBOWFSZTUBCMFUISPVHIPVUUIFXIPMFNFBTVSFNFOUQFSJPEFYDFQUGPS BUXPXFFLQFSJPEEVSJOHXIJDIUIFEBUBDPMMFDUJPOXBTBDDJEFOUBMMZUVSOFEPGG WJEFP TVSWFJMMBODF TZTUFN 5IF WJEFP TVSWFJMMBODF DBNFSB XBT USJHHFSFE CZ UIF &*# TZTUFN BOE XPSLFESFMJBCMZBGUFSTFOEFSBOESFDFJWFSXFSFJOTUBMMFEJOBXBZUIBUUIFUSBOTNJTTJPOXBTOPU JNQFEFECZBOZNFUBMQBSUTXJUIJOUIFCVJMEJOH .BOVBM$POUSPMPG"SUJGJDJBM-JHIUJOH 5IF JOWFTUJHBUFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN XBT B EJNNFE DMPTFEMPPQ TZTUFN XIJDI BJNFE UP QSPWJEFBGJYFEEFTLQMBOFJMMVNJOBODFPGBSPVOEMVY5IFVTFSTDPVMEPOMZDPOUSPMXIFUIFS UIF MJHIUJOH TZTUFN XBT BDUJWBUFE PS OPU 'JH TIPXT UIF SBUJP PG UIF BDDVNVMBUFE UJNFT XIFOUIFMJHIUJOH XBTBDUJWBUFE UP UIF UPUBMUJNFT PG PDDVQBODZ GPSBMM PGGJDFT5IF PGGJDFT XFSFOVNCFSFEBDDPSEJOHUP'JH 0OFPGUIF)0#0TXBTOPUQSPQFSMZSFMBVODIFEBGUFSPOFSFBEPVU5IFSFGPSFPOMZEBZTPGEBUBBSFBWBJMBCMF GPSUIJTTFOTPS 5P FOIBODF UIF RVBMJUZ PG UIF EBZMJHIU TJNVMBUJPOT TJNVMBUJPO SFTVMUT XFSF TDBMFE XJUI UIF SBUJP PG NFBTVSFE UP TJNVMBUFEWFSUJDBMJMMVNJOBODFTPOUPUIFGBDBEF<SFJ@C> %VSJOHUIFEBUBBOBMZTJTGBMTFPDDVQBODZTJHOBMTXFSFEJTDBSEFEBUOJHIUUJNFJGUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHXBTTXJUDIFE PGG times of activated lighting to accumulated occupancy times $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB 'JH 3BUJP PG UIF UJNFT XIFO UIF EJNNFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH XBT BDUJWBUFE UPUIFBDDVNVMBUFEPDDVQBODZUJNFTJO UIFPGGJDFT 1 0.8 0.6 0.4 0.2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 offices 'JH/VNCFSJOHPGUIFPGGJDFT "MMSBUJPTJO'JHMJFCFMPXVOJUZXIJDISFWFBMTUIBUBMMUIFVTFSTXPSLFEBUMFBTUTPNFUJNFT XJUIPVUUIFMJHIUJOHCFJOHTXJUDIFEPO*ODPOUSBTUUPUIJTJO+FOOJOHTlTUVEZPOMZPVUPG PDDVQBOUTJOQSJWBUFPGGJDFTIBEUIFJSMJHIUJOHBDUJWBUFEMFTTPGUFOUIFOUIFZXFSFBUUIFJSXPSL QMBDF JF UIFZ BMTP IBE UP mTPNFUJNFT PDDVQZ UIFJS PGGJDFT XJUIPVU TXJUDIJOH PO PWFSIFBE MJHIUTn<KFO>0GGJDFTBOEFYIJCJUDPOTJEFSBCMZIJHIFSSBUJPTUIBOUIFPUIFSPGGJDFT5IFTF IJHI SBUJPT DPVME FJUIFS SFTVMU GSPN EJGGFSFOU PDDVQBODZ QSPGJMFT BOEPS EJGGFSFOU VOEFSMZJOH CFIBWJPSBMQBUUFSOTPGUIFVTFSTPGUIFTFPGGJDFTDPNQBSFEUPUIFPUIFSPGGJDFT"QQFOEJY" TIPXT NFBTVSFE XFFLEBZ PDDVQBODZ QSPCBCJMJUJFT PG BMM PGGJDFT 5IFTF PDDVQBODZ QSPGJMFT JOEJDBUFUIFPDDVQBODZQSPCBCJMJUZBUBXPSLQMBDFGPSEJGGFSFOUUJNFTPOBXFFLEBZ5IFGJHVSFT SFWFBMUIBUPGGJDFTBOEEPOPUFYIJCJUNBSLFEMZEJGGFSFOUPDDVQBODZQSPGJMFTDPNQBSFEUPUIF PUIFSPGGJDFT"DDPSEJOHMZ'JHIJOUTUIBUUIFNBOVBMDPOUSPMTUSBUFHZQSBDUJDFEJOPGGJDFT BOEEJGGFSFEGSPNUIFPOFTFNQMPZFEJOUIFSFNBJOJOHPGGJDFT5IFTFEJGGFSFODFTBSFGVSUIFS FMBCPSBUFEJOTFDUJPO "DDPSEJOHUP)VOU) BSUJGJDJBMMJHIUJOHJTNBJOMZTXJUDIFEPOBUUIFCFHJOOJOHPGBQFSJPEPG PDDVQBUJPO 5P WFSJGZ UIJT IZQPUIFTJT BMM TXJUDIPO FWFOUT JO UIF JOWFTUJHBUFE PGGJDFT XFSF HSPVQFEUPHFUIFSJOUPUIFGPMMPXJOHUISFFDMBTTFT TXJUDIPOBUBSSJWBMUIFMJHIUJOHXBTTXJUDIFEPOBUUIFCFHJOOJOHPGBQFSJPEPGPDDVQBUJPO JOUFSNFEJBUFTXJUDIPOBGUFSBOPGGJDFIBECFFOPDDVQJFEGPSBUMFBTUNJOVUFTUIFBSUJGJDJBM MJHIUJOHXBTBDUJWBUFE OPPDDVQBODZBTXJUDIPOFWFOUXBTEFUFDUFECZUIF&*#TZTUFNCVUUIFPDDVQBODZTFOTPSEJE OPUEFUFDUVTFSPDDVQBODZBUUIFXPSLQMBDF5IJTTJUVBUJPOBSPTFFJUIFSGSPNBGBVMUPDDVQBODZ TJHOBMPSJGBOPDDVQBOUXPSLFEPVUPGEJSFDUWJFXGSPNUIF7%5XPSLQMBDF 'JHEFQJDUTCPUIUIFSFMBUJWFBQQFBSBODFPGUIFTFUISFFTXJUDIPOFWFOUTB BTXFMMBTUIF DVNVMBUFEUJNFTUIBUUIFMJHIUJOHSFNBJOFETXJUDIFEPOBGUFSUIFTFFWFOUTC 4XJUDIPOFWFOUT XFSFPOMZDPOTJEFSFEJGUIFMJHIUJOHXBTTXJUDIFEPOPSPGGGPSBUMFBTUNJOVUFT5IFGJHVSF TIPXT UIBU UIF NBKPSJUZ PG TXJUDIPO FWFOUT UPPL QMBDF BU UIF CFHJOOJOH PG B QFSJPE PG PDDVQBUJPO BOE UIBU UIF QFSUBJOJOH MJHIUJOH UJNFT BDDPVOUFE GPS PGG BMM BDUJWBUFE $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB MJHIUJOHUJNFT 5IFSFNBJOJOHUJNFTNBJOMZTUFNGSPNJOUFSNFEJBUFTXJUDIPOFWFOUTXIFSFBT OP PDDVQBODZ FWFOUT BQQFBSFE JO B OFHMJHJCMF OVNCFS PG DBTFT "DDPSEJOHMZ POMZ BSSJWBM BOE JOUFSNFEJBUFTXJUDIPOFWFOUTBSFGVSUIFSJOWFTUJHBUFEJOUIFGPMMPXJOHTFDUJPOT at arrival intermediate no occupanvcy 'JH 3FMBUJWF BQQFBSBODF PG UIFUISFFTXJUDIPOTJUVBUJPOTBU BSSJWBM JOUFSNFEJBUF BOE OP PDDVQBODZ JO BMM PGGJDFT B DPNQBSFTUIFOVNCFSPGTXJUDI POFWFOUTXIJMFC DPNQBSFTUIF DVNVMBUFE TXJUDIPO UJNFT GPMMPXJOH UIF UISFF EJGGFSFOU FWFOUUZQFTEBUBGSPN.BS UP%FD OE SE ntotal=998 events ntotal =3566 h B C 4XJUDIPOVQPO"SSJWBM 'JH TIPXT )VOUlT TXJUDIPO QSPCBCJMJUZ DPSSFMBUJPOT XJUI SFTQFDU UP NJOJNVN JOEPPS JMMVNJOBODFTPOUIFEFTLQMBOFGPSBMMJOWFTUJHBUFEPGGJDFTTFQBSBUFMZ5IFDPSSFMBUJPOTXFSF DBMDVMBUFEBDDPSEJOHUP)VOU<IVO>BTGPMMPXT BO BSSJWBM FWFOU XBT EFGJOFE BT UIF JOTUBOU GPMMPXJOH BU MFBTU NJOVUFT PG BCTFODF BOE QSFDFEJOHNPSFUIBONJOVUFTPGPDDVQBODZ5IJTEFGJOJUJPOPGBOBSSJWBMXBTUBLFOGSPN -PWF<MPW> BMMBSSJWBMTXFSFHSPVQFECZUIFJSQFSUBJOJOHNJOJNVNEFTLQMBOFJMMVNJOBODFTBOECVOEMFE JOUPHSPVQTPG GPSFBDIHSPVQUIFTXJUDIPOQSPCBCJMJUZXBTDBMDVMBUFEBOEUIFSFTVMUJOHEBUBXFSFGJUUFEUP )VOUlTQSPCBCJMJUZGVODUJPO'JH 5IFSFTVMUJOHGJUUJOHQBSBNFUFSTGPSUIFPGGJDFTBSF MJTUFEJO5BCMF 'JH *OEJWJEVBM TXJUDIPO QSPCBCJMJUJFT BT B GVODUJPO PG XPSL QMBOF JMMVNJOBODF JO BMM PGGJDFT EBUB GSPN .BS UP %FD switch-on probability at arrival 1 OE 0.8 SE 7 0.6 8 4 0.4 2 6 9 10 0.2 1 5 3 0 0 100 200 300 400 minimum work plane illuminance [lux] 500 5IFSFBTPOGPSUIJTIJHIQSPQPSUJPOPGBSSJWBMTXJUDIPOFWFOUTJTUIBUJOUIFBGUFSOPPOXIFOEBZMJHIUMFWFMTXFSF GBMMJOHUIFVTFSTUFOEFEUPDPNCJOFUIFBDUJWBUJPOPGUIFMJHIUJOHXJUIBCSJFGBCTFODFGSPNUIFJSXPSLQMBDF "T NPUJWBUFE BCPWF UIF JOEPPS JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO JO UIF PGGJDFT XBT HBJOFE GSPN EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOT VTJOH NFBTVSFE EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT "T UIF NFBTVSFNFOU TFUVQ DPVME OPU TVGGJDJFOUMZ XFMM SFTPMWFUIFQPTJUJPOPGUIFTMBUBOHFMTPGUIFCMJOETPOMZBSSJWBMFWFOUTXFSFDPOTJEFSFEGPSXIJDIUIFCMJOETXFSFGVMMZ SFUSBDUFE )VOUHSPVQFEFWFOUTUPHFUIFSCVUJUXBTGPVOEUIBUUIFSFTVMUJOHEBUBQPJOUTXFSFTNPPUIFSJGQPJOUTXFSF HSPVQFEUPHFUIFSJOTUFBE $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB 5BCMF'JUUJOHQBSBNFUFSTJOUIFPGGJDFT QBSBNFUFS B C D N NFEJBO<MVY> PGEBUBWBMVFT DPSSFMBUJPODPFGGJDJFOU<> 'JHSFWFBMTUIBUUIFTXJUDIJOHCFIBWJPSJOBMMPGGJDFTRVBMJUBUJWFMZ GPMMPXT)VOUlTDPSSFMBUJPO GVODUJPOFWFOUIPVHIUIFJOEJWJEVBMTQSFBEJTFOPSNPVTSBOHJOHGSPNBNFEJBOBTMPXBTMVY JOPGGJDFUPMVYJOPGGJDF5IFTXJUDIJOHCFIBWJPSXIJDIJTQSBDUJDFEJOPGGJDFTBOE DPOTJEFSBCMZ EJGGFST GSPN UIF POFT JO UIF PUIFS FJHIU PGGJDFT 8IJMF UIF MBUUFS DPOUSPM UIFJS MJHIUJOH JO SFMBUJPO UP EBZMJHIU MFWFMT -PWF VTFS UZQF UIF VTFST JO PGGJDFT BOE CBTJDBMMZ BMXBZTTXJUDIUIFJSMJHIUJOHJGJOEPPSEBZMJHIUJMMVNJOBODFTMJFCFMPXMVY"TMVYBSFUIF NBYJNVNPVUQVUPGUIFEJNNFEBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNUIFTZTUFNTIPVMEJEFBMMZQSPWJEFOP BSUJGJDJBM MJHIUJOH BCPWF UIJT MFWFM 5IFSFGPSF PGGJDF XPSLFST BOE TFFN UP QFSUBJO UP -PWFlT VTFS UZQF JF UIFZ BMXBZT TXJUDI PO UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH JOEFQFOEFOU PG JOEPPS EBZMJHIU MFWFMT 0CWJPVTMZ UIFJS TXJUDIPO CFIBWJPS DBVTFE UIF IJHIFS MJHIUJOH UJNFT XIJDI IBWF CFFO NFOUJPOFEJOUIFQSFWJPVTTFDUJPO )PX EP UIF EBUB GPVOE JO UIJT TUVEZ DPNQBSF UP )VOUlT PSJHJOBM DPSSFMBUJPO XIJDI IBT CFFO DPMMFDUFEPWFSUXPEFDBEFTCFGPSFJOPQFOQMBOPGGJDFTJOBEJGGFSFOUDPVOUSZ 'JHDPNQBSFT )VOUlTPSJHJOBMGVODUJPOUPUIFEBUBGPSBMM-BNQBSUFSPGGJDFT*UJTTUSJLJOHUPTFFIPXTJNJMBS UIFUXPDVSWFTBSF5IFSFBTPOGPSUIJTTJNJMBSJUZJTUIBUBWFSBHJOHPWFSTFWFSBMVTFSTTNPPUIFT PVUJOEJWJEVBMQFDVMJBSJUJFT5IFSFGPSFUIFBWFSBHFTXJUDIJOHQBUUFSOTGPVOEJOUIFUXPTUVEJFT BDUVBMMZMJFDMPTFSUPHFUIFSUIBOJOEJWJEVBMVTFSDVSWFTJO'JH'JHTVHHFTUTUIBU)VOUlT PSJHJOBMGVODUJPOBDDVSBUFMZEFTDSJCFTIPXBHSPVQPGJOEJWJEVBMTBDUJWBUFTUIFJSBSUJGJDJBMMJHIUJOH TZTUFNVQPOBSSJWBM 'JH $PNQBSJTPO PG UIF TXJUDI PO QSPCBCJMJUJFTVQPOBSSJWBMGPVOECZ)VOU <IVO> BOE JO UIF QSFTFOU TUVEZ EBUB GSPN .BS UP %FD 5IF USJBOHMFT DPSSFTQPOE UP NFBTVSFE TXJUDIPOQSPCBCJMJUJFT ZBD\FYQ<CYN >^ switch-on probability at arrival 1 OE 0.8 )VOU -BNQBSUFS 0.6 SE XJUIZTXJUDIJOHQSPCBCJMJUZ YMPH NJOXPSLQMBOFJMM 0.4 B B C C D D N N NFEJBO MVYNFEJBO MVY DPSSFMBUJPODPFGGJDJFOU -BN 0.2 )VOU -BN )VOU -BN 0 )VOU -BN 0 100 200 300 400 500 minimum work plane illuminance [lux] 600 )VOU -BN )VOU mJOUFSNFEJBUFn4XJUDIPO 5IJT TFDUJPO JOWFTUJHBUFT JOUFSNFEJBUF TXJUDIPO FWFOUT XIJDI GPMMPXFE B QSFWJPVT XPSL QMBDF PDDVQBODZPGNPSFUIBONJOVUFT'JHTIPXTUIFGSFRVFODZEJTUSJCVUJPOPGBMMNPOJUPSFE 1FBSTPOlT DPSSFMBUJPO DPFGGJDJFOU MJFT BCPWF GPS PGGJDFT 5IJT JT OPU UPP TVSQSJTJOH BT UIF OVNCFS PG QSPCBCJMJUZEBUBQPJOUTMJFTJOUIFPSEFSPGNBHOJUVEFPGUIFOVNCFSPG)VOUlTGJUUJOHQBSBNFUFST5IFNBJOQVSQPTF PG'JHBOE5BCMFJTUPJMMVTUSBUFUIBUUIFTQSFBECFUXFFOEJGGFSFOUVTFSTJTMBSHF $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB JOUFSNFEJBUF TXJUDIPO FWFOUT HSPVQFE CZ UIFJS QFSUBJOJOH NJOJNVN EFTL UPQ JMMVNJOBODFT *OUFSNFEJBUFTXJUDIPOFWFOUTXFSFNPSFDPNNPOBUMPXFSUIBOBUIJHIFSJMMVNJOBODFT frequeency of intermediate switchon events 'JH)JTUPHSBNPGJOUFSNFEJBUFTXJUDIPO FWFOUT PSEFSFE CZ UIFJS QFSUBJOJOH NJOJNVN JOEPPSJMMVNJOBODFT 50 40 30 20 10 0 0-400 400-800 800-1200 >1200 minimum work plane illuminance [lux] intermediate switch-on probability #BTFE PO UIJT GJOEJOH BO JOUFSNFEJBUF TXJUDIPO QSPCBCJMJUZ DPSSFMBUJPO GVODUJPO DPNQBSBCMFUP)VOUlTBSSJWBMQSPCBCJMJUZXBTDBMDVMBUFEGPMMPXJOHFTTFOUJBMMZUIFTBNFQSPDFEVSF BT JO UIF QSPDFFEJOH TFDUJPO UP GJU UIF EBUB " EJGGFSFODF CFUXFFO JOUFSNFEJBUF BOE BSSJWBM FWFOUTJTUIBUXIJMFBOBSSJWBMJTBXFMMEFGJOFEQPJOUJOUJNFBOJOUFSNFEJBUFFWFOUUBLFTQMBDF XJUIJOBUJNFQFSJPE5IFSFGPSFUIFUJNFTUFQJOUFSWBMTCBTFEPOXIJDIBTXJUDIPOQSPCBCJMJUZJT EFGJOFE DBO CF GSFFMZ DIPTFO *O 'JH UIF TIPSUFTU BWBJMBCMF UJNFTUFQJOUFSWBM pOBNFMZ NJOVUFTpXBTVTFEUPDBMDVMBUFBOJOUFSNFEJBUFTXJUDIPOQSPCBCJMJUZDPSSFMBUJPO*FFWFSZUJNF TUFQ BU XIJDI B XPSL QMBDF IBE CFFO PDDVQJFE GPS BU MFBTU NJOVUFT BOE UIF MJHIUJOH XBT TXJUDIFEPGGXBTSFDPSEFEBTBOFWFOU"TBDPOTFRVFODFUIFOVNCFSPGDPOTJEFSFEFWFOUTXBT B MPU MBSHFS UIBO GPS UIF BSSJWBM FWFOUT BOE EVSJOH UIF CJOOJOH JOTUFBE PG FWFOUT XFSF HSPVQFEUPHFUIFSUPZJFMEPOFQSPCBCJMJUZWBMVF 'JH *OUFSNFEJBUF TXJUDIPO QSPCBCJMJUZ GPS BMM PGGJDFT CBTFE PO NJOVUFUJNFTUFQJOUFSWBMT 0.03 ZBD\FYQ<CYN >^GPSY ZY XJUIZTXJUDIJOHQSPCBCJMJUZ YMPH NJOXPSLQMBOFJMM B C D N MVY NFEJBO DPSSFMBUJPODPFGGJDJFOU 0.02 JOUFSNFEJBUF JOUFSNFEJBUF 0.01 JOUFSNFEJBUF JOUFSNFEJBUF JOUFSNFEJBUF 0 0 100 200 300 400 500 600 700 minimum work plane illuminance [lux] 5IF SFTVMUJOH QSPCBCJMJUZGVODUJPO FYIJCJUT B TUFQMJLF CFIBWJPS #FMPX BCPVU MVY NJOJNVN EFTLUPQJMMVNJOBODFUIFQSPCBCJMJUZPGBTXJUDIPOFWFOUMJFTBSPVOE"CPWFUIJTWBMVFTUIF QSPCBCJMJUZESPQTUPBCPVUXJUIPVUGVSUIFSEFDSFBTJOHGPSIJHIFSJMMVNJOBODFT8IJMFUIJT DVSWFNJHIUSFGMFDUBUSFOEJUTIPVMECFSFNFNCFSFEUIBUJUJTCBTFEPOBWFSZMJNJUFEOVNCFS PGFWFOUT"CTPMVUFWBMVFTTIPVMECFUSFBUFEXJUIDBSF 0OBRVBMJUBUJWFMFWFMUIFDVSWFTVHHFTUTUIBUJOUFSNFEJBUFTXJUDIPOCFIBWJPSEPFTOPU DPSSFMBUFBTTUSPOHMZXJUIJOEPPSJMMVNJOBODFTBTEVSJOHBOBSSJWBM*UJTUIFSFGPSFQSPCBCMFUIBU QBSBNFUFSTXIJDIIBWF OPU CFFO DPOTJEFSFE JO UIJT TUVEZ p MJLFUIF UZQF PG PGGJDF XPSL CFJOH QFSGPSNFEPSUIFBMFSUOFTTPGUIFVTFSTpNJHIUCFNPSFTVJUBCMFUPQSFEJDUJOUFSNFEJBUFTXJUDI POFWFOUT "TJOUIFQSFWJPVTTFDUJPOPOMZFWFOUTXFSFDPOTJEFSFEEVSJOHXIJDIUIFCMJOETXFSFGVMMZSFUSBDUFE $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB 4XJUDIPGG *O UIJT TFDUJPO TXJUDIPGG FWFOUT BSF CSJFGMZ BEESFTTFE "T )VOU BOE 1JHH FTUBCMJTIFE B TUSPOH DPSSFMBUJPOCFUXFFOTXJUDIPGGFWFOUTBOEEFQBSUVSFUJNFT1JHHlTTXJUDIPGGQSPCBCJMJUJFTVQPO EFQBSUVSF BSF DPNQBSFE UP UIF WBMVFT JO UIF -BNQBSUFS CVJMEJOH JO 'JH 5IF -BNQBSUFS QSPCBCJMJUJFT MJF DPOUJOVPVTMZ CFMPX 1JHHlT SFTVMUT BOE B DMPTFS BOBMZTJT PG BMM TXJUDIPGG FWFOUT ZJFMETUIBUPOMZUPPLQMBDFEVSJOHEFQBSUVSF5IFSFNBJOJOHFWFOUTUPPLQMBDFVQPOBSSJWBM BGUFS B UFNQPSBSJMZ BCTFODF EVSJOH VTFS QSFTFODF PS FWFO XIFO OP VTFS PDDVQBODZ XBT NPOJUPSFE 'JH $PNQBSJTPO PG 1JHHlT TXJUDI PGG QSPCBCJMJUJFT GPS EJGGFSFOU UJNFT PG VTFS BCTFODF XJUI UIF SFTVMUTGSPNUIF-BNQBSUFSCVJMEJOH switch-off probability when leaving 1 Pigg Lamparter 0.8 0.6 0.4 0.2 0 <30 minutes 1-2 hours 30-59 minutes 4-12 hours 24+ hours 2-4 hours 12-24 hours 5IFMPXQSPQPSUJPOPGTXJUDIPGGEVSJOHEFQBSUVSFDPNQBSFEUPBMMTXJUDIPGGFWFOUTBTXFMMBT UIFMPXTXJUDIPGGQSPCBCJMJUJFTGPVOEJO'JHXFSFDBVTFECZUIFJOWFTUJHBUFEEJNNFEBOE QVSFMZJOEJSFDUMJHIUJOHTZTUFN"TBMMBSUJGJDJBMMJHIUJOHSFBDIFTUIFEFTLQMBOFWJBSFGMFDUJPOTGSPN UIF DFJMJOH UIF PDDVQBOUT FBTJMZ CFDPNF VOBXBSF UIBU UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH JT BDUJWBUFE BU BMM 5IJTJTEFTJSBCMFBTMPOHBTUIFPDDVQBOUJTQSFTFOUBOEEBZMJHIUBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOHQSPWJEFBO FWFOTQBUJBMJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPO0OUIFPUIFSIBOEUIF PDDVQBOUTNBZ TPNFUJNFT GBJM UP OPUJDFUIBUUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNJTBDUJWBUFEXIFOUIFZMFBWF 5IJT VOEFTJSBCMF TJUVBUJPO DBVTFT VOOFDFTTBSZ VTBHF PG FMFDUSJDBM FOFSHZ BOE JT DIBSBDUFSJTUJD GPS B EJNNFE BOE QVSFMZ JOEJSFDU MJHIUJOH TZTUFN *U DBO CF BWPJEFE CZ FJUIFS DPVQMJOHUIFMJHIUJOHTZTUFNXJUIBOPDDVQBODZTFOTPSPSMFUUJOHJUBVUPNBUJDBMMZTXJUDIPGGPODF UIFEJNNJOHMFWFMTIBTTUBZFECFMPXBUISFTIPMEWBMVFGPSBDFSUBJOUJNFTQBO .BOVBM$POUSPMPG#MJOET "T FYQMBJOFE JO "QQFOEJY " B QJDUVSF PG UIF JOWFTUJHBUFE PGGJDF GBDBEF XBT DPMMFDUFE XIFOFWFSUIFTUBUVTPGBOZPGUIFWFOFUJBOCMJOETJOUIFPGGJDFTXBTDIBOHFEFJUIFSNBOVBMMZ PS BVUPNBUJDBMMZ %VSJOH UIF TVCTFRVFOU BOBMZTJT PG UIF QIPUPT UIF TFUUJOH PG UIF CMJOET XBT NBOVBMMZFYUSBDUFEGSPNFBDIQJDUVSF5IFQPTJUJPOPGUIFCMJOETZTUFNXBTDIBSBDUFSJ[FECZB TFUPGEJGGFSFOUCMJOEQPTJUJPOTXIJDIBSFTIPXOJO"QQFOEJY5PBMMPXBDPNQBSJTPOPG UIF SFTVMUT GSPN UIJT TUVEZ XJUI MJUFSBUVSF EBUB UIFTF QPTJUJPOT XFSF BMTP HSPVQFE JOUP EJTDSFUFDMBTTFTBDDPSEJOHUPUIFJSCMJOEPDDMVTJPO "UPUBMPGCMJOEDIBOHFTXFSFSFDPSEFEEVSJOHUIFXFFLEBZTGSPN.BSDI UP%FDFNCFS SFTVMUJOHJOBOBWFSBHFPGCMJOENBOJQVMBUJPOTQFSEBZBOEPGGJDF'JH TIPXT UIBU UIJT IJHI NBOJQVMBUJPO SBUF XBT NBJOMZ DBVTFE CZ UIF TFNJBVUPNBUFE CMJOE DPOUSPMTZTUFNBTCMJOENBOJQVMBUJPOTXFSFDBSSJFEPVUCZUIFDPOUSPMTZTUFNXIJDIXFSF GPMMPXFE CZ VTFS DPSSFDUJPOT " NBOVBM CMJOE NBOJQVMBUJPO XBT JOUFSQSFUFE UP CF B OE SE 5IFCMJOEPDDMVTJPODPSSFTQPOETUPUIFQFSDFOUBHFPGUIFXJOEPXXIJDIJTDPWFSFECZUIFCMJOET*UJTJOEFQFOEFOU PGUIFTMBUBOHMFPGUIFCMJOET<SFB> $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB DPSSFDUJPO PG UIF DPOUSPM BMHPSJUIN JG DBSSJFE PVU XJUIJO NJOVUFT BGUFS BO BVUPNBUFE CMJOE SFBEKVTUNFOU5IJTNFBOTUIBUPWFSPGBMMBVUPNBUFECMJOEBEKVTUNFOUTXFSFDPSSFDUFECZ UIF VTFST 5IF SFNBJOJOH NBOVBM CMJOE NBOJQVMBUJPOT XFSF UFSNFE JOEFQFOEFOU CMJOE BEKVTUNFOUT0OMZBUIJSEPGBMMCMJOENBOJQVMBUJPOTDBOCFBUUSJCVUFEUPUIFMBTUDBUFHPSZ independent blind adjustment 'JH 3FMBUJWF BQQFBSBODF PG UIF EJGGFSFOU CMJOE NBOJQVMBUJPO UZQFT JO BMM PGGJDFT *O BCPVU UXP UIJSET PG BMM CMJOE NBOJQVMBUJPOT UIF CMJOET XFSF FJUIFS DIBOHFE BVUPNBUJDBMMZ PS UIF VTFST DPSSFDUFE BO BVUPNBUFE QSFWJPVT DIBOHF 0OMZ PG BMM NBOJQVMBUJPOT XFSF JOEFQFOEFOU JF OPU EJSFDUMZ USJHHFSFECZUIFCMJOEDPOUSPMTZTUFN blinds changed automatically office occupied n no c oc user corrected a previous automated blind setting ntotal=6393 8IFSFBT BVUPNBUFE CMJOE NBOJQVMBUJPOT DBO CF QSFEJDUFE CBTFE PO TJNVMBUFE GBDBEF JMMVNJOBODFT NBOVBM CMJOE NBOJQVMBUJPOT EFQFOE PO JOEJWJEVBM VTFS CFIBWJPS BOE UIFSFGPSF DPOTUJUVUFUIFNBJOJOUFSFTUPGUIJTTUVEZ.BOVBMNBOJQVMBUJPOTXFSFHSPVQFEJOUPGPVSUZQFT XIJDIBSFMJTUFEJO5BCMF 5BCMF.BOVBMCMJOENBOJQVMBUJPOUZQFT CMJOENBOJQVMBUJPOUZQF DPSSFDUFEVQ DPSSFDUFEEPXO JOEFQFOEFOUVQ JOEFQFOEFOUEPXO EFTDSJQUJPO UIFVTFSQBSUMZPSGVMMZSFUSBDUFEUIFCMJOETXJUIJONJOVUFTBGUFSUIFCMJOETIBE CFFOBVUPNBUJDBMMZMPXFSFE UIFVTFSQBSUMZPSGVMMZMPXFSFEUIFCMJOETXJUIJONJOVUFTBGUFSUIFCMJOETIBE CFFOBVUPNBUJDBMMZSFUSBDUFE UIF VTFS EFDJEFE UP QBSUMZ PS GVMMZ SFUSBDU UIF CMJOET XJUIPVU BOZ PCWJPVT DPOOFDUJPOUPUIFCMJOEDPOUSPMTZTUFN UIF VTFS EFDJEFE UP QBSUMZ PS GVMMZ MPXFS UIF CMJOET XJUIPVU BOZ PCWJPVT DPOOFDUJPOUPUIFCMJOEDPOUSPMTZTUFN "GVOEBNFOUBMEJGGFSFODFCFUXFFOJOEFQFOEFOUBOEDPSSFDUFENBOVBMNBOJQVMBUJPOTJTUIBUUIF MBUUFS BSF USJHHFSFE CZ UIF DPOUSPM TZTUFN XIJDI GPSDFT B OFX WJTVBM BOE UIFSNBM DPNGPSU TJUVBUJPO POUP UIF VTFS XIJMF UIF GPSNFS BSJTFT BT UIF VTFSlT UPMFSBODF MFWFM IBT CFFO SFBDIFE UISPVHIOBUVSBMEZOBNJDTPGBNCJFOUTLZDPOEJUJPOT5IFGPMMPXJOHGPVSQBSBHSBQITBOBMZ[FUIF BQQFBSBODFPGUIFGPVSNBOVBMNBOJQVMBUJPOUZQFTJO5BCMF DPSSFDUFEVQ $PSSFDUFEVQXBTUIFNPTUDPNNPOFWFOUUZQFBOEIBTCFFOSFDPSEFEUJNFT6TVBMMZUIF PGGJDFXPSLFSTUFOEFEUPNBOVBMMZSFUSBDUUIFCMJOETJOUIFNPSOJOHBGUFSUIFBVUPNBUFECMJOE TZTUFN IBE BVUPNBUJDBMMZ MPXFSFE UIFN EVF UP SJTJOH JMMVNJOBODFT POUP UIF GBDBEF 'JH TIPXT UIF TPMBS QFOFUSBUJPO EFQUI GPS UIF FWFOUT GPS XIJDI UIF GBDBEF JMMVNJOBODF XBT BWBJMBCMF5IFTPMBSQFOFUSBUJPOJTEFGJOFEBTUIFEJTUBODFGSPNUIFGBDBEFUIBUEJSFDUTVOMJHIU DBOQFOFUSBUFJOUPBOPGGJDF<JOP>*UJTBWFSZTVHHFTUJWFQBSBNFUFSBTJUDPOTJEFSTUIFQPTJUJPO PG UIF TVO XJUI SFTQFDU UP UIF GBDBEF BT XFMM BT UIF GBDBEF HFPNFUSZ BOE TIBEJOH EVF UP TVSSPVOEJOHCVJMEJOHT'JHTIPXTUIBUUIFSFXBTBTUSPOHUFOEFODZPGUIFPDDVQBOUTPGUIF -BNQBSUFSCVJMEJOHUPSFPQFOUIFCMJOETBUMPXTPMBSQFOFUSBUJPOT5IFSFBTPOGPSUIJTCFIBWJPS NJHIUCFUIBUUIFPDDVQBOUTQSFGFSSFEUPNBJOUBJOWJTVBMDPOUBDUXJUIUIFPVUTJEFEFTQJUFIJHI "TUIFXFBUIFSTUBUJPOPOMZUFNQPSBSJMZDPMMFDUFEEBUBEVSJOHUIFTVNNFSNPOUITBNCJFOUEBZMJHIUDPOEJUJPOTBSF POMZBWBJMBCMFGPSMFTTUIBOPGBMMSFDPSEFENBOVBMCMJOENBOJQVMBUJPOT $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB TPMBS HBJOT POUP UIF GBDBEF 5IJT JOUFSQSFUBUJPO TVQQPSUT -JOETBZlT IZQPUIFTJT UIBU CMJOE NBOJQVMBUJPOJTSBUIFSUSJHHFSFECZWJTVBMUIBOUIFSNBMDPOTJEFSBUJPOT<MJO> 'JH 'SFRVFODZ EJTUSJCVUJPO PG DPSSFDUFE VQ FWFOUT JO BMM PGGJDFT GPS EJGGFSFOUTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUIT frequency of reaction up events 400 300 200 100 0 1 2 3 4 >5 solar penetration depth [m] DPSSFDUFEEPXO $PSSFDUFEEPXOXBTUIF SBSFTUNBOVBM CMJOE NBOJQVMBUJPO UZQFXIJDIXBT POMZSFDPSEFE UJNFT 5IF SFMBUJWF BQQFBSBODF PG DPSSFDUJPO VQ BOE DPSSFDUJPO EPXO FWFOUT TVQQPSUT3VCJOlTIZQPUIFTJT3 UIBUQFPQMFBSFNPSFTVTDFQUJCMFUPBDDFQUUIBUUIFJSCMJOETBSF FYUSBOFPVTMZPQFOFEUIBODMPTFE2VBMJUBUJWFMZDPSSFDUFEEPXOFWFOUTUFOEFEUPUBLFQMBDFBU MPXTPMBSBMUJUVEFTXIFOBXFBLBGUFSOPPOTVO*MM MVY DBVTFEHMBSF GBDBEF JOEFQFOEFOUVQBOEEPXO "UPUBMPGJOEFQFOEFOUVQBOEJOEFQFOEFOUEPXOCMJOENBOJQVMBUJPOTXFSFSFDPSEFE EVSJOH UIFNPOJUPSJOHQFSJPE 'PS VQBOE EPXO FWFOUT BNCJFOU TLZ DPOEJUJPOT XFSF TJNVMUBOFPVTMZDPMMFDUFE5IFTFFWFOUTBSFBOBMZ[FEJO'JH5IFGJHVSFTIPXTUIFGSFRVFODZ EJTUSJCVUJPOPGUIFTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUITB BOEGBDBEFJMMVNJOBODFTC GPSCPUINBOJQVMBUJPO UZQFT8IJMFUIFSFJTOPSFNBSLBCMFEJGGFSFODFCFUXFFOUIFEJTUSJCVUJPOTPGUIFTPMBSQFOFUSBUJPO EFQUIT 'JH C TIPXT UIBU CMJOET XFSF DMPTFE PO UIF BWFSBHF BU GBDBEF JMMVNJOBODF PG MVYBOEPQFOFEBUMVYpBTVCTUBOUJBMEJGGFSFODF"QPTTJCMFJOUFSQSFUBUJPOGPSUIJT CFIBWJPSJTUIBUUIFCMJOETXFSFNBOVBMMZPQFOFEBUMPXBNCJFOUTLZDPOEJUJPOTUPFOIBODFUIF EBZMJHIUBWBJMBCJMJUZJOUIF XPSL QMBDFT XIJMFUIFZ UFOEFEUP CF DMPTFE UP BWPJE FYDFTTJWF TPMBS HBJOT 160 free down (ø=49000lx) free down (ø=1.2 m) free up (ø=1.4m) 80 40 number of events number of events 120 free up (ø=25000lx) 120 80 40 0 0 0.5 1.5 2.5 3.5 solar penetration depth [m] 4.5 10000 40000 70000 100000 illuminance onto the facade [m] B C 'JH'SFRVFODZEJTUSJCVUJPOPGUIFTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUITB BOEGBDBEFJMMVNJOBODFTC GPSBMMJOEFQFOEFOU VQBOEEPXOCMJOENBOJQVMBUJPOT 5IJT EPFT OPU JNQMZ UIBU HMBSF XBT OPU BMTP BO JTTVF GPS DMPTJOH UIF CMJOET CVU POF TIPVME CFBS JO NJOE UIBU BMM JOEFQFOEFOUEPXONBOJQVMBUJPOTJO'JHC XJUIGBDBEFJMMVNJOBODFTBCPWFMVYUPPLQMBDFBGUFSBCMJOE DPSSFDUJPOFWFOUTPUIBUUIFCMJOETZTUFNXBTUFNQPSBSJMZEJTBCMFE $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB 6OGPSUVOBUFMZ UIF DPMMFDUFE EBUB JT UPP TVQFSGJDJBM UP GVSUIFS DPOGJSN IPX SFQSFTFOUBUJWF UIF WBMVFTGSPN'JHBSFUPEFTDSJCFNBOVBMCMJOEDPOUSPM0OFTIPVMESFNFNCFSUIBUPOMZPOF CVJMEJOHUZQFBOEGBDBEFPSJFOUBUJPOXFSFDPOTJEFSFEBOEUIBUUIFJOWFTUJHBUFETFNJBVUPNBUFE CMJOE DPOUSPM TZTUFN EFUFSNJOFE UIF TUBUVT PG UIF CMJOET NPTU PG UIF UJNFT JF B QBTTJWF BDDFQUBODFPGBVUPNBUFECMJOEDIBOHFTJTOPUBOJOEJDBUPSUIBUUIFPGGJDFXPSLFSTXPVMEIBWF DBSSJFEPVUUIFTBNFBEKVTUNFOUUIFNTFMWFT NFBOCMJOEPDDMVTJPO 'JH FYQMPJUT UIF DPSSFMBUJPO CFUXFFO UIF TPMBS QFOFUSBUJPO EFQUI BOE UIF NFBO CMJOE PDDMVTJPOJOBMMPGGJDFTGPSBMMPDDVQJFEUJNFT5IFEPUTUSJBOHMFT DPSSFTQPOEUPUJNFTXIFO UIF EJSFDU TPMBS JSSBEJBODF XBT BCPWF CFMPX 8N 5IF EBUB DPOGJSNT *OPVFlT IZQPUIFTJT 3 UIBUEJSFDUTVOMJHIUOFFETUPMJFBCPWFTPNF8N UPDBVTFHMBSFBOEUSJHHFSQFPQMFUP MPXFSUIFJSCMJOET 100 *SSEJSFDU8N blind occlusion [%] 80 'JH .FBO CMJOE PDDMVTJPO GPS EJGGFSFOUTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUITGPS BMM UIF JOWFTUJHBUFE PGGJDFT GPS BMM PDDVQJFE UJNFT 5IF EPUT USJBOHMFT DPSSFTQPOEUPUJNFT XJUI EJSFDU TPMBS JSSBEJBODFTBCPWFCFMPX 8N 60 *SSEJSFDU8N 40 20 0 0 1 2 solar penetration depth [m] 3 'JHTIPXTUIFTBNFEBUBBT'JHGPSBMMUIFPDDVQJFEUJNFTXIFOUIFEJSFDUJSSBEJBODF GSPN UIF TVO XBT BCPWF 8N 5IF TPMJE MJOF DPSSFTQPOET UP *OPVFlT PSJHJOBM GJU PG B 448 GBDJOHPGGJDFGBDBEFJO5PLZP+BQBOXIFSFBTUIFEBTIFEMJOFJTBQBSBCPMJDGJUPGUIFNFBTVSFE -BNQBSUFSEBUB 'JH .FBO CMJOE PDDMVTJPO GPS EJGGFSFOUTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUITGPS BMM JOWFTUJHBUFE PGGJDFT GPS UIF PDDVQJFEUJNFTXIFOUIFEJSFDUTPMBS JSSBEJBODF XBT BCPWF 8N 5IF TUSBJHIUMJOFDPSSFTQPOETUP*OPVFlTGJU XIFSFBTUIFQBSBCPMJDHSBQIJTGJUUFE UPUIF-BNQBSUFS EBUB 5IF QBSBCPMJD GJU DPSSFTQPOET UP XJUI Z Z = + + Y CMJOE PDDMVTJPO <> BOE Y TPMBS QFOFUSBUJPOEFQUI<N> 100 blinds occlusion [%] 80 Lamparter 60 40 20 Inoue 0 0 1 2 solar penetration depth [m] 3 5IF -BNQBSUFS EBUB QSJODJQBMMZ SFQSPEVDFT *OPVFlT GJU XIJDI JT CBTFE PO IJHISJTFT JO 5PLZP +BQBO FWFO UIPVHI TPNF EJGGFSFODFT FYJTU 5IF NBJO EJTDSFQBODZ CFUXFFO UIF UXP GJUT BSF GPVOEBUMPXTPMBSQFOFUSBUJPOTBTUIFNFBTVSFENFBOCMJOEPDDMVTJPOKVNQTGSPNGPS[FSP TPMBSQFOFUSBUJPOEFQUIUPPWFSGPSWFSZMPXTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUIT5IJTJOEJDBUFTUIBU $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB UIFCMJOETJOUIF-BNQBSUFSCVJMEJOHXFSFVTVBMMZQBSUMZDMPTFEBTPPOBTEJSFDUTVOMJHIUIJUUIF XPSL QMBDF 'PS IJHIFS TPMBS QFOFUSBUJPO EFQUIT UIF CMJOET XFSF HSBEVBMMZ GVSUIFS DMPTFE 5IJT CFIBWJPSJTWFSZXFMMSFQSPEVDFECZUIFQBSBCPMJDGJU"QPTTJCMFSFBTPOXIZUIJTEFUBJMXBTOPU GPVOECZ*OPVFJTUIBUIFIBEUPBTTVNFUIBUBOPGGJDFXBTDPOUJOVPVTMZPDDVQJFEPOBEBZPO XIJDIBOZCMJOENBOJQVMBUJPOPDDVSSFEXIFSFBTUIF-BNQBSUFSEBUBPOMZDPOTJEFSTUJNFTXIFO UIFPGGJDFTXFSFSFBMMZPDDVQJFE%FTQJUFUIJTFOIBODFEBDDVSBDZPGUIF-BNQBSUFSEBUBTFUPOF DBOOPU DPODMVEF UIBU UIF QBSBCPMJD GJU JO 'JH JT HFOFSBMMZ B CFUUFS GJU GPS UIF DPSSFMBUJPO CFUXFFO CMJOE PDDMVTJPO BOE TPMBS QFOFUSBUJPO EFQUI BT UIF NFBTVSFE EBUB NBZ NFSFMZ CF B DPOTFRVFODF PG UIF JOWFTUJHBUFE TFNJBVUPNBUFE CMJOE TZTUFN BOE UIF JOWFTUJHBUFE JOEJWJEVBMT JOEPPS5FNQFSBUVSF%JTUSJCVUJPOT 5IF JOWFTUJHBUFE CMJOE DPOUSPM BMHPSJUIN XBT PSJHJOBMMZ DIPTFO UP BWPJE PWFSIFBUJOH JO UIF CVJMEJOH 'JH TIPXT UIF DVNVMBUJWF UFNQFSBUVSF EJTUSJCVUJPOT JO UIF PGGJDFT CBTFE PO XFFLEBZTCFUXFFOBNBOEQN"DVNVMBUJWFUFNQFSBUVSFEJTUSJCVUJPOQSPWJEFTUIFIPVST QFS DPOTJEFSFE UJNF QFSJPE UIBU JOEPPS UFNQFSBUVSFT MJF CFMPX B DFSUBJO UISFTIPME "T JOEPPS UFNQFSBUVSFT CFMPX $ BSF VTVBMMZ DPOTJEFSFE UP CF BEFRVBUF UIFSNBM DPNGPSU DPOEJUJPOT UIFGJHVSFTIPXTUIBUUIJTVQQFSUISFTIPMEXBTNBJOUBJOFEJOBMMPGGJDFTUISPVHIPVUNPTUPGUIF NPOJUPSJOHQFSJPE P 'JH$VNVMBUJWFUFNQFSBUVSF EJTUSJCVUJPO JO UIF TJOHMF PGGJDFT CBTFEPOXFFLEBZTGSPNBNUP QN number of hours 1200 7,6,8,9 800 3,4,1,10 400 2,5 0 22 23 24 25 26 27 o indoor Temperature [C ] 5IFSFBTPOGPSUIFSFMBUJWFMZTNBMMUFNQFSBUVSFEJGGFSFODFTCFUXFFOJOEJWJEVBMPGGJDFTJTQSPCBCMZ DBVTFE CZ UIF GBDU UIBU UIF NPOJUPSJOH QFSJPE EJE OPU FYIJCJU BOZ FYUFOEFE IFBU QFSJPET BOE UIBUUIFBVUPNBUFETZTUFNFWFOFEPVUUFNQFSBUVSFEJGGFSFODFTCFUXFFOUIFPGGJDFTEVSJOHVTFS BCTFODF 5IFSFGPSF -JOETBZlT TQFDVMBUJPO UIBU p XIJMF WJTVBM DPNGPSU UFOET UP CF QFPQMFlT JNNFEJBUFDPODFSOpIFBUNBOBHFNFOUHBJOTNPNFOUVNJOPWFSIFBUFE CVJMEJOHT DBOOFJUIFS CFTVQQPSUFEOPSOFHBUFECZUIFDPMMFDUFEEBUB *OUFSBDUJPO#MJOET"SUJGJDJBM-JHIUJOH 5IFDPNCJOBUJPOPGUIFTFNJBVUPNBUFEDPNQPOFOUWFOFUJBOCMJOETZTUFNXJUIUIFFYUFSOBM MJHIUTIFMGIBECFFOPSJHJOBMMZDIPTFOUPQSPWJEFUIFPGGJDFTXJUIHMBSFGSFFEBZMJHIUVOEFSBXJEF SBOHFPGTVOOZBOEPWFSDBTUTLZDPOEJUJPOT'JHTIPXTUIFQPTJUJPOPGUIFCMJOETGPSUIF UJNFTXIFOUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHXBTBDUJWBUFE5ISFFEJGGFSFOUCMJOEQPTJUJPOTBSFJEFOUJGJFE CMJOETVQUIFTFDPSSFTQPOETUPUJNFTXIFOUIFCMJOETXFSFGVMMZSFUSBDUFE *UJTQPTTJCMFUIBUUIFIJHICMJOEPDDMVTJPOBUMPXTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUIGPVOEJOUIJTTUVEZXFSFNFSFMZBDDFQUFE BVUPNBUFE CMJOE NBOJQVMBUJPOT XIJDI UIF VTFST XPVME OPU IBWF DBSSJFE PVU UIFNTFMWFT "OPUIFS FYQMBOBUJPO PG *OPVFlTMJOFBSGJUNJHIUCFUIBUUIFVTFSTJOUIFJOWFTUJHBUFEIJHISJTFTJO5PLZPXFSFQPTJUJPOFEBUEJGGFSFOUEJTUBODFT GSPNUIFGBDBEFTPUIBUUIFTUBUJTUJDTmXBTIFEPVUnUIJTEFUBJM $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB QSJWBDZ JU XBT DPOTJEFSFE UIBU B VTFS DMPTFE UIF CMJOET EVF UP QSJWBDZ DPODFSOT JG UIF CMJOET XFSFDMPTFEXIJMFUIFBNCJFOUIPSJ[POUBMJMMVNJOBODFXBTCFMPXMVY CMJOETOPUGVMMZSFUSBDUFEBMMTJUVBUJPOTXIJDIEJEOPUGBMMVOEFSUIFQSFWJPVTUXP CMJOETVQ QSJWBDZ CMJOETOPUGVMMZSFUSBDUFE times with activated lighting 100% 80% 'JH 4UBUVT PG UIF WFOFUJBO CMJOET EVSJOH IPVST XIFO UIF PGGJDFT XFSF PDDVQJFE BOE UIF MJHIUJOH XBTBDUJWBUFE 60% 40% 20% 0% PGGJDF 8JUIUIFFYDFQUJPOPGPGGJDFUIFCMJOETXFSFGVMMZSFUSBDUFEJOPWFSPGUIFUJNFTXIFO BSUJGJDJBM MJHIUJOH XBT TXJUDIFE PO 5IJT GJOEJOH SFWFBMT UIBU UIF VUJMJ[FE EBZMJHIUJOH TUSBUFHZ HFOFSBMMZTVDDFFEFEBUTIJGUJOHBSUJGJDJBMMJHIUJOHVTFUPUIFUJNFTXIFOBNCJFOUEBZMJHIUMFWFMT XFSF MPX 5IF GJHVSF GVSUIFS JNQMJFT UIBU UIF JOWFTUJHBUFE GBDBEF EFTJHO PGUFO QSPWJEFE BO BEFRVBUF JOUFSJPS EBZMJHIU EJTUSJCVUJPOT XJUIPVU UIF OFFE GPS GVSUIFS BSUJGJDJBM MJHIUJOH 5IJT DPOWJODJOHQFSGPSNBODFPGUIFEBZMJHIUJOHDPODFQUXBTTVQQPSUFECZUXPDJSDVNTUBODFT J UIF JOWFTUJHBUFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH TZTUFN QSPWJEFE BGJYFE EFTL QMBOF JMMVNJOBODF PG VQ UP MVY5IFSFGPSFUIFVTFSTDPVME POMZ JODSFBTF UIFJSXPSL QMBOF JMMVNJOBODF CFZPOE UIJT MFWFMCZBEKVTUJOHUIFCMJOET8JUIMVYCFJOHBSBUIFSMPXJMMVNJOBODFMFWFMUIJTFYQMBJOT XIZ UIF CMJOET XFSF HFOFSBMMZ UIF QSFGFSSFE EFWJDF UP SFHVMBUF UIF JOEPPS JMMVNJOBODF TJUVBUJPO JJ UIFTFNJBVUPNBUFECMJOETZTUFNFOTVSFEUIBUUIFCMJOETXFSFSFUSBDUFEXIFOFWFSBNCJFOU EBZMJHIU MFWFMT XFSF MPX "T B DPOTFRVFODF UIF CMBDL DPMVNOT JO 'JH SFTVMU GSPN B DPOTDJPVTEFDJTJPOPGUIFPGGJDFXPSLFSTUPFJUIFSNBOVBMMZMPXFSUIFCMJOETXIFOBNCJFOU EBZMJHIU MFWFMT XFSF MPX PS UP BDUJWBUF UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH XIFO UIF CMJOET XFSF EPXO #PUITJUVBUJPOTUFOEFEUPUBLFQMBDFBUMPXTPMBSBMUJUVEFTXIJDISFRVJSFEUIFCMJOETUPCF GVMMZDMPTFE %JTDVTTJPOBOE$PODMVTJPO 5IFBOBMZTJTPGUIFNPOJUPSJOHEBUBDPOGJSNFETFWFSBMSFTVMUTGSPNQBTUTUVEJFTPOUIFNBOVBM DPOUSPMPGBSUJGJDJBMMJHIUJOHBOECMJOET TXJUDIPO PG BSUJGJDJBM MJHIUJOH UIF NPOJUPSFE TXJUDIJOH QBUUFSOT JO UIF PGGJDFT TVQQPSU )VOUlT TXJUDIPO VQPO BSSJWBM QSPCBCJMJUZ GVODUJPO XIJDI BDDPVOUFE GPS PWFS PG BMM NPOJUPSFE TXJUDIPOFWFOUT8IJMFBRVBOUJUBUJWFDPNQBSJTPOPG)VOUlTGVODUJPOXJUIUIFSFTVMUTGSPNUIJT TUVEZTIPXTUIBUHSPVQTPGJOEJWJEVBMTGPMMPXWFSZTJNJMBSCFIBWJPSBMQBUUFSOTJOEFQFOEFOUPGUIF DPOTJEFSFE PGGJDF UZQF JOEJWJEVBM CFIBWJPS FYIJCJUFE B NVDI XJEFS TQSFBE .FEJBO TXJUDIPO QSPCBCJMJUJFTJOJEFOUJDBMPGGJDFTBDUVBMMZEJGGFSFECZPWFSBOPSEFSPGNBHOJUVEF 5IFDPMMFDUFEEBUBBMMPXFEUPBTTJHOBMMJOEJWJEVBMTUPFJUIFS-PWFlTVTFSUZQFT- PS- 'SPNBQSBDUJUJPOFSlTQPJOUPGWJFXUIFGSFRVFODZEJTUSJCVUJPOPGUIFTFUXPCBTJDVTFSUZQFTJOB CVJMEJOH JT BO JNQPSUBOU RVBOUJUZ BT JU EFUFSNJOFT UIF PWFSBMM FOFSHZ QFSGPSNBODF PG B $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB EBZMJHIUJOHDPODFQU *O+FOOJOHTlTUVEZPOMZPVUPGPDDVQBOUTXPSLFEBUMFBTUTPNFUJNFT XJUIUIFJSBSUJGJDJBMMJHIUJOHUVSOFEPGG- 1JHHBMTPRVPUFTUIBUUIFNBKPSJUZPGQFPQMFBDUJWBUFE UIFJSMJHIUJOHJOPWFSPGUIFUJNFTPGPDDVQBODZBOEJO-PWFlTTUVEZPVUPGTVCKFDUTJO TPVUIFSO PGGJDFT UFOEFE UP TXJUDI UIFJS MJHIUJOH JOEFQFOEFOU PG BNCJFOU EBZMJHIU MFWFMT *O DPOUSBTU UP UIF CFIBWJPSBM EJTUSJCVUJPO GPVOE JO UIFTF UISFF TUVEJFT PG UIF JOWFTUJHBUFE PDDVQBOUT PG UIF -BNQBSUFS CVJMEJOH DPOTJEFSFE BNCJFOU EBZMJHIU JO UIFJS BSUJGJDJBM MJHIUJOH DPOUSPM 5IFTF OVNCFST p BMUIPVHI OPUDPODMVTJWF ZFU pTVHHFTU UIBU EJGGFSFOU CVJMEJOH EFTJHOT GBWPS B DFSUBJO CFIBWJPSBM SFTQPOTF JF UIBU VTFS CFIBWJPS JT QPMBSJ[FE JO EJGGFSFOU CVJMEJOHT UPXBSETFJUIFS-PS-5PHBJOBNPSFTFUUMFEVOEFSTUBOEJOHPGXIJDIEFTJHOGFBUVSFTNJHIU DBVTF TVDI CFIBWJPSBM USFOET GVUVSF SFTFBSDI TIPVME DPODFOUSBUF PO DPMMFDUJOH B NVDI MBSHFS EBUBTFUGSPNBOVNCFSPGPGGJDFCVJMEJOHT JOUFSNFEJBUFTXJUDIPOJOUFSNFEJBUFTXJUDIPOFWFOUTBDDPVOUFEGPSSPVHIMZPGBMMTXJUDI POFWFOUT5IFDPSSFMBUJPOCFUXFFOUIFTFFWFOUTUPEFTLQMBOFJMMVNJOBODFTXBTXFBLFSUIBOGPS BSSJWBM FWFOUT TP UIBU JU JT QSPCBCMF UIFZ XFSF NBJOMZ USJHHFSFE CZ RVBOUJUJFT XIJDI IBWF OPU CFFONPOJUPSFE TXJUDIPGGFWFOUTUIFBOBMZTJTPGUIFTXJUDIPGGFWFOUTZJFMEFEUIBUBEJNNFEJOEJSFDUMJHIUJOH TZTUFN TIPVME CF DPVQMFE XJUI FJUIFS BO PDDVQBODZ TFOTPS PS BO BVUPNBUFE TXJUDIPGG BVUPNBUJTN BU DPOUJOVPVTMZ MPX EJNNJOH MFWFMT *G OFJUIFS UFDIOJDBM JNQSPWFNFOU JT JNQMFNFOUFE UIF QSPCBCJMJUZ GVODUJPO GSPN 'JH TIPVME CF VTFE UP NPEFM IPX QFPQMF NBOVBMMZTXJUDIPGGUIFJSEJNNFEJOEJSFDUMJHIUJOHTZTUFN CMJOEDPOUSPMUIFJOWFTUJHBUFETFNJBVUPNBUFECMJOEDPOUSPMTZTUFNEJSFDUMZBDDPVOUFEGPSPWFS PGBMM CMJOE NBOJQVMBUJPOT *U JT UIFSFGPSF EJGGJDVMUUP FYUSBDU GSPNUIFDPMMFDUFE EBUB IPX QFPQMF XPVME PQFSBUF B QVSFMZ NBOVBM CMJOE TZTUFN 3VCJOlT GJOEJOHT UIBU QFPQMF DPOTDJPVTMZ DIPTFUIFJSCMJOEQPTJUJPOT3 BOEUIBUUIFZBSFNPSFTVTDFQUJCMFUPBDDFQUUIBUUIFJSCMJOETBSF FYUSBOFPVTMZPQFOFEUIBODMPTFE3 XFSFDMFBSMZSFQSPEVDFECZUIFEBUB*UTFFNTUIBUQFPQMF HFOFSBMMZEJTMJLFUIFJSCMJOETUPCFDMPTFEEVFUPSJTJOHTPMBSHBJOTJGTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUITBSF MPX5IFPOMZDJSDVNTUBODFTVOEFSXIJDICMJOETUFOEUPCFQBSUMZ DMPTFEJTUPCMPDLHMBSFGSPN EJSFDU TVOMJHIU BCPWF 8N * BOE 3 PS UP BWPJE TVCTUBOUJBM TPMBS HBJOT JO UIF PSEFS PG MVYPOUPUIFGBDBEF5IJTJOEJDBUFTUIBUJOUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOHWJTVBMDPODFSOTXFSF QFPQMFlT QSJNBSJMZ DPOTJEFSBUJPO XIFO UIFZ JOUFSGFSFE XJUI UIF CMJOE TZTUFN 5IJT JT OPU TVSQSJTJOHBTUIFCMJOEDPOUSPMBMHPSJUINXBTNBJOMZEFTJHOFEUPQSFWFOUPWFSIFBUJOH 5IF NFBTVSFE CMJOE NBOJQVMBUJPO SBUF PG BSPVOE DIBOHFT QFS EBZ XBT DPOTJEFSBCMF IJHIFSUIBOUIFPOFTPCTFSWFECZ3VCJO3 3FBBOE-JOETBZCVUJUDBOCFMBSHFMZBUUSJCVUFEUP UIFBVUPNBUFECMJOEDPOUSPMTZTUFN6OGPSUVOBUFMZJUSFNBJOTVODMFBSXIFUIFSQFPQMFHFOFSBMMZ NBOJQVMBUFUIFJSCMJOETPOBOIPVSMZEBJMZPSFWFOTFBTPOBMCBTJT 5PSFEVDFUIFOVNCFSPGCMJOEDPSSFDUJPOTJOUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOHJUTFFNTBEWJTBCMF UP BEE B TFDPOE UISFTIPME BT UP XIFO UIF CMJOE BSF BVUPNBUJDBMMZ DMPTFE FH MVY GPS SFUSBDUJOHUIFCMJOETBOEMVYGPSMPXFSJOHUIFCMJOET"OPUIFSJNQSPWFNFOUPGUIFCMJOE DPOUSPMBMHPSJUINNJHIUCFUPBVUPNBUJDBMMZMPXFSUIFCMJOETJOUPBQPTJUJPOUIBUNBJOUBJOTEJSFDU DPOUBDUXJUIUIFPVUTJEF CMJOEBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOHVTFJOUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOHCMJOETXFSFUIFEFWJDFPGDIPJDFUP DIBOHF UIF JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO JO UIF PGGJDFT NBJOMZ EVF UP UIF GBDU UIBU UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOHTZTUFNTXBTEFTJHOFEUPGVODUJPOBTBCBDLVQGPSEBZMJHIUJOH5IFGBDBEFEFTJHOVTVBMMZ BENJUUFETVGGJDJFOUEBZMJHIUJOUPUIFPGGJDFTFWFOXIFOUIFCMJOETXFSFEPXO GBDBEFPSJFOUBUJPOUIFSFTVMUTGPVOEJOUIF-BNQBSUFSCVJMEJOHBOEJOUIFMJUFSBUVSFTVHHFTUUIBU UIFNFBOCMJOEPDDMVTJPOJOBGBDBEFDPSSFMBUFTXJUIUIFTPMBSQFOFUSBUJPOEFQUI"TUIFDPODFQU PG UIF TPMBS QFOFUSBUJPO EFQUI 8N DBO CF BQQMJFE UP FBTUFSO TPVUIFSO BOE XFTUFSO GBDBEFT UIF DPSSFMBUJPOT GSPN TFDUJPO DBO CF QSJODJQBMMZ BQQMJFE GPS BMM PG UIFTF GBDBEF *UJTJNQPSUBOUUPSFBMJ[FUIBUUIFQSPEVDUPGUIFOVNCFSPGVTFSTJOBCVJMEJOHXJUIUIFBWFSBHFFOFSHZEFNBOEPG BVTFSXJUINFBOTXJUDIJOHDIBSBDUFSJTUJDTEPFTOPUOFDFTTBSZFRVBMUIFTVNPGUIFFOFSHZEFNBOETPGBMMJOEJWJEVBM VTFST $IBQUFS3FTVMUTBOE"OBMZTJTPG.POJUPSJOH%BUB PSJFOUBUJPOT 6OGPSUVOBUFMZ UIFSF IBT CFFO OP TLZ MVNJOBODF UISFTIPME JEFOUJGJFE TP GBS UIBU DPVMECFFNQMPZFEUPQSFEJDUXIFOCMJOETUFOEUPCFDMPTFEJOOPSUIFSOGBDBEFT 8IJMFNPTUSFTVMUTBSFPGBSBUIFSRVBMJUBUJWFOBUVSFUIFGBDUUIBUTPNFDPSSFMBUJPOTIBWFCFFO NPOJUPSFE CFGPSF JO PUIFS CVJMEJOHT TVHHFTUT UIBU UIFTF CFIBWJPSBM QBUUFSOT FYIJCJU B NPSF HFOFSBM WBMJEJUZ p FTQFDJBMMZ JG HSPVQT PG JOEJWJEVBMT BSF DPOTJEFSFE 5IFTF CFIBWJPSBM QBUUFSOT GPSN UIF CBTJT PG UIF QSFMJNJOBSZ MJHIUJOH DPOUSPM NPEFM XIJDI JT EFWFMPQFE JO UIF GPMMPXJOH DIBQUFS 4VNNBSZ 5IFBOBMZTJTGSPNUIFNPOJUPSJOHEBUBGSPNUIF-BNQBSUFSCVJMEJOHZJFMETUIBU HSPVQTPGQFPQMFUFOEUPBDUJWBUFUIFJSBSUJGJDJBMMJHIUJOHJOBHSFFNFOUXJUI)VOUlTQSPCBCJMJUZ GVODUJPOBMUIPVHIUIFSFJTBOJNNFOTFTQSFBECFUXFFOJOEJWJEVBMDPOUSPMMFWFMT EJGGFSFOUCVJMEJOHTTFFNUPGBWPSEJGGFSFOUCFIBWJPSBMQBUUFSOT QFPQMFDPOTDJPVTMZNBOJQVMBUFUIFJSCMJOET5IFZUFOEUPBWPJEEJSFDUTVOMJHIUBCPWF8N BOE JODPNJOH TPMBS HBJOT BCPWF MVY BOE SBUIFS BDDFQU UIBU UIFJS CMJOET BSF BVUPNBUJDBMMZPQFOFEUIBODMPTFE VOGPSUVOBUFMZJUSFNBJOTVODMFBSIPXSFHVMBSQFPQMFXPVMEJOUFSBDUXJUIBQVSFMZNBOVBMMZ PQFSBUFECMJOETZTUFN $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGB.BOVBM-JHIUJOH$POUSPM.PEFM *OUIJTDIBQUFSBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFMUFSNFE-*()548*5$)JTQSPQPTFE.PEFM JOQVUT BSF VTFS PDDVQBODZ JOEPPS EBZMJHIU JMMVNJOBODFT BOE VTFSEFQFOEBOU TXJUDIJOH QSPCBCJMJUJFT5IFCBTJDBQQSPBDIPGUIFNPEFMJTBTGPMMPXT*OTFDUJPOBOFYJTUJOHTUPDIBTUJD NPEFM GSPN /FXTIBN <OFX> UP EFTDSJCF VTFS PDDVQBODZ JO PGGJDFT JT WBMJEBUFE BOE SFGJOFE CBTFE PO NFBTVSFE PDDVQBODZ QSPGJMFT 5IF SFTVMUJOH PDDVQBODZ NPEFM JT DPNCJOFE XJUI EZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOTBOETFWFSBMCFIBWJPSBMQBUUFSOTUPEFUFSNJOFBSUJGJDJBMMJHIUJOHVTF JO PGGJDFT "O FYBNQMF BQQMJDBUJPO PG UIF NPEFM JT QSFTFOUFE JO TFDUJPO GPMMPXFE CZ B EJTDVTTJPOPGUIFNPEFMlTWBMJEJUZBOEMJNJUBUJPOTJOTFDUJPO $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM .PEFMJOH6TFS0DDVQBODZ 6TFS PDDVQBODZ BU UIF XPSL QMBDF JT BO JNQPSUBOU BOE JOEFQFOEFOU JOQVU WBSJBCMF XIJDI VOJRVFMZ EFGJOFT UIF UJNFT XIFO NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPM p JF CMJOET PS BSUJGJDJBM MJHIUJOH NBOJQVMBUJPOpDBOUBLFQMBDF"TUIJTDIBQUFSBJNTUPQSFTFOUBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM BTUPDIBTUJDPDDVQBODZNPEFMJTEFWFMPQFEXIJDIJTCBTFEPOBOFYJTUJOHNPEFMCZ/FXTIBNFU BM <OFX> 5IF PSJHJOBM NPEFM JO EFTDSJCFE JO BOE TPNF UFDIOJDBM NPEJGJDBUJPOT BSF FYQMBJOFEJO -*()548*5$) /FXTIBNlTPSJHJOBMTUPDIBTUJDNPEFMUPQSFEJDUVTFSPDDVQBODZQSPGJMFTBUUIFXPSLQMBDFXBT UFSNFE -*()548*5$) <OFX> *O -*()548*5$) UIF EBZ JT EJWJEFE JOUP EJTDSFUF NJOVUF JOUFSWBMTBOEGPSFBDIUJNFTUFQPOFPSUXPSBOEPNOVNCFSTBSFHFOFSBUFEBOEDPVQMFEXJUI FJUIFSPOFPGUIFGPMMPXJOHQSPCBCJMJUZGVODUJPOT BSSJWBM UIJT QSPCBCJMJUZ GVODUJPO BQQMJFT CFGPSF UIF VTFS IBT BSSJWFE BU XPSL *G UIF SBOEPN OVNCFSXIJDIJTHFOFSBUFEGPSBHJWFOUJNFTUFQMJFTBCPWFUIFBSSJWBMQSPCBCJMJUZPGUIFUJNF TUFQ'JHB UIFOUIFVTFSmBSSJWFTn EFQBSUVSF PODF UIF VTFS IBT BSSJWFE UIF GJSTU SBOEPN OVNCFS PG FBDI UJNF TUFQ EFUFSNJOFT XIFUIFS UIF VTFS mMFBWFTn GPS UIF EBZ PS OPU *G UIF GJSTU SBOEPN OVNCFS MJFT BCPWF UIF EFQBSUVSFQSPCBCJMJUZPGUIFUJNFTUFQ'JHC UIFVTFSmMFBWFTn UFNQPSBSZ BCTFODF JG UIF VTFS EPFT OPU MFBWF GPS UIF EBZ UIF TFDPOE SBOEPN OVNCFS EFUFSNJOFT XIFUIFS UIF PDDVQBOU IBT UFNQPSBSJMZ MFGU UIF XPSL QMBDF &JUIFS PG UIF UXP QSPCBCJMJUZGVODUJPOTJO'JHD BQQMJFTEFQFOEJOHPOXIFUIFSUIFPDDVQBOUJTBMSFBEZBCTFOU PSOPU5IFQFBLPGUIFUXPQSPCBCJMJUZGVODUJPOTBUOPPODPSSFTQPOETUPMVODICSFBL 5IF BSSJWBM QSPCBCJMJUZ GVODUJPO JO 'JH XBT EFUFSNJOFE GSPN UIF PCTFSWFE EBUB GSPN FNQMPZFFTJOBOPGGJDFCVJMEJOHXIPTFOFUXPSLMPHPOIBECFFOSFDPSEFEGPSEBZTXIFSFBT UIFUFNQPSBSZBCTFODFGVODUJPOTTUFNGSPNQFSTPOBMWJTJUTBUBTFDPOETJUF"MMGVODUJPOTXFSF DIPTFOUPSFQSPEVDFCFIBWJPSUZQJDBMPGSFBMCVJMEJOHT 0.6 0.06 0.04 0.02 0 1 probability of temporary absence probability of departure probability of arrival 0.08 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 0 4 8 12 time [h] 16 20 24 0.8 if already absent 0.6 0.4 0.2 if currently at desk 0 0 4 8 12 time [h] 16 20 24 0 4 8 12 time [h] 16 20 24 B C D 'JH/FXTIBNlTQSPCBCJMJUZQSPGJMFTGPSBSSJWBMB EFQBSUVSFC BOEUFNQPSBSZBCTFODFD .PEFM.PEJGJDBUJPOT "O JOJUJBM BUUFNQU XBT UP VTF UIF PSJHJOBM -*()548*5$) NPEFM UP SFQSPEVDF UIF NFBTVSFE PDDVQBODZ QSPGJMFT JO UIF -BNQBSUFS CVJMEJOH 'PS FBDI PGGJDF UIF BSSJWBM BOE EFQBSUVSF UJNFT XFSF EFUFSNJOFE GPS BMM NPOJUPSFE XFFLEBZT 5IF SFTVMUJOH BSSJWBM GSFRVFODZ QSPGJMFT XFSF OPSNBMJ[FE CZ UIF OVNCFS PG JOWFTUJHBUFE XFFLEBZT XIFSFBT UIF EFQBSUVSF QSPGJMFT XFSF OPSNBMJ[FE UP VOJUZ 5FNQPSBSZ BCTFODF QSPCBCJMJUJFT XFSF DBMDVMBUFE CZ DPOTJEFSJOH UIF "OBSSJWBMQSPCBCJMJUZGVODUJPOXIJDIJTOPSNBMJ[FEUPBWBMVFCFMPXVOJUZSFGMFDUTUIFGBDUUIBUPOTPNFXFFLEBZT PGGJDF XPSLFST EP OPU BSSJWF BU UIFJS XPSL QMBDF GPS WBSJPVT SFBTPOT 0O UIF PUIFS IBOE UIF EFQBSUVSF QSPCBCJMJUZ OFFETUPCFOPSNBMJ[FEUPVOJUZBTBOZBSSJWBMJTOFDFTTBSJMZGPMMPXFECZBEFQBSUVSF $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM QSPCBCJMJUZ UIBU B QFSTPO XPVME MFBWF PS TUBZ BCTFOU BU B QBSUJDVMBS UJNF PG EBZ CBTFE PO BMM NPOJUPSFEXFFLEBZT5IFSFTVMUJOHTJNVMBUFEPDDVQBODZQSPGJMFTEJEOPUTBUJTGZJOHMZNBUDIUIF NPOJUPSFEPDDVQBODZEBUBGPSUXPSFBTPOT UIF EJTUSJCVUJPO PG TJNVMBUFE BSSJWBM BOE EFQBSUVSF UJNFT EJE OPU SFTFNCMF UIF NFBTVSFE UJNFT5IFSFBTPOGPSUIJTJTUIBUDBSSZJOHPVUBSBOEPNQSPDFTTGPSFBDIUJNFTUFQFYQMJDJUMZ ZJFMETUPPMPXQSPCBCJMJUJFTJGUIFBSSJWBMQSPCBCJMJUZXIJDIIBTCFFOEFTDSJCFEBCPWFJTVTFE 5IJTJTFMBCPSBUFEJOUIFGPMMPXJOHHSBZCPY $POTJEFS B EBZ NFBTVSFNFOU QFSJPE EVSJOH XIJDI UIF PDDVQBOU BSSJWFT BU B EJGGFSFOU NJOVUF UJNF TMPUT CFUXFFOBOEBNFBDIEBZ5IFSFTVMUJOHBSSJWBMQSPCBCJMJUZGVODUJPOJTBDPOTUBOU GSPNUPBN BOE[FSPGPSBMMPUIFSUJNFTJFUIFQSPCBCJMJUZUIBUUIFPDDVQBOUBSSJWFTBUTJYUIUJNFTUFQ JT "DDPSEJOHUPUIFPSJHJOBM-*()548*5$)NPEFMBSBOEPNQSPDFTTJTDBSSJFEPVUGPSFBDIUJNFTTUFQJOEJWJEVBMMZ BOE UIF QSPCBCJMJUZ UIBU UIF PDDVQBOU BSSJWFT BU FRVBMT UIF QSPEVDU PG GJWF TJOHMF FWFOUT XIFSF UIF PDDVQBOUEPFTOPUBSSJWFQSPCBCJMJUZ BOEFWFOUXIFOUIFPDDVQBOUEPFTBSSJWFQSPCBCJMJUZ UI UI UI UI • • • • • • ≅ { { { { { { { < • FRV 5PBWPJETVDIQSPCBCJMJUZJODPOTJTUFODJFTUIFQSPCBCJMJUZGVODUJPOTGSPN'JHBSFUSBOTGPSNFEJOUPDVNVMBUFE QSPCBCJMJUZGVODUJPOT 1 0.2 ➔ 0.1 cumulated probability of arrival probability of arrival 0.3 0.75 0.5 0.25 0 0 0 4 8 12 16 20 24 6 7 8 9 10 time [h] time [h] 5P HFU UIF BSSJWBM UJNF GPS B HJWFO XFFLEBZ B TJOHMF SBOEPN OVNCFS <> JT HFOFSBUFE *O UIF GPMMPXJOH FYBNQMFUIFSBOEPNOVNCFSQJDLFEJTXIJDIDPSSFTQPOETUPBOBSSJWBMUJNFPGBN cumulated probability of arrival 1 0.75 random number = 0.55 0.5 arrival=8.10 a.m. 0.25 0 6 7 8 9 10 time [h] 4JNJMBSMZUIFEFQBSUVSFBTXFMMBTTUBSUBOEMFOHUIPGUIFUFNQPSBSJMZBCTFODFTUISPVHIPVUUIFEBZBSFQJDLFE UISPVHIDPOTFDVUJWFSBOEPNQSPDFTTFT UIFUFNQPSBSZBCTFODFQSPCBCJMJUJFTGPSNUIFPSJHJOBMNPEFMGBJMFEUPSFQSPEVDFUIFBCTFODF QFBL BU MVODI UJNF 5P DPSSFDUMZ BDDPVOU GPS UIFTF UFNQPSBSZ BCTFODFT FBDI XFFLEBZ JT JOTUFBEEJWJEFEJOUPUISFFQIBTFTNPSOJOHMVODIBOEBGUFSOPPO'PSFBDIQIBTFUIFTUBSUJOH UJNFTBOEMFOHUITPGBMMNPOJUPSFEBCTFODFTBSFSFDPSEFEBOEUSBOTGPSNFEJOUPQSPCBCJMJUZ GVODUJPOT 'JH TIPXT FYBNQMF QSPCBCJMJUZ GVODUJPOT GPS NPSOJOH MVODI BOE FWFOJOH TUBSUJOH UJNFT B BOE CSFBL MFOHUIT C GPS PGGJDF 'JH C TIPXT UIBU UIF BWFSBHF *GUIFSBOEPNOVNCFSXFSFBCPWFUIFPDDVQBOUXPVMETUBZBCTFOUUIBUEBZ $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM NPSOJOHBOEBGUFSOPPOCSFBLJOPGGJDFVTVBMMZMBTUFECFUXFFOBOENJOVUFTXIFSFBT MVODIMBTUFECFUXFFOBOENJOVUFT 0.2 lunch afternoon probability of break length probability of break start morning 0.2 morning lunch afternoon 0.1 0.1 0 0 7 11 15 time of day [h] 0 19 1 length of break [h] 2 B C 'JH1SPCBCJMJUZGVODUJPOTGPSUIF-BNQBSUFSPGGJDFGPSNPSOJOHMVODIBOEFWFOJOHTUBSUJOHUJNFTB BOE MFOHUITC *O 'JH UIF SFTVMUJOH TJNVMBUFE SFMBUJWF PDDVQBODZ QSPCBCJMJUZ PO B XFFLEBZ GSPN UIF NPEJGJFE -*()548*5$) PDDVQBODZ NPEFM JT DPNQBSFE UP UIF NFBTVSFE SFMBUJWF PDDVQBODZ QSPGJMFJOPGGJDFPGUIF-BNQBSUFSCVJMEJOH5IFSFMBUJWFPDDVQBODZQSPCBCJMJUZDPSSFTQPOETUP UIFQSPCBCJMJUZUIBUBXPSLQMBDFJTPDDVQJFEBUB DFSUBJO UJNF CFUXFFO.POEBZUP 'SJEBZ 5IF GJHVSF TIPXT UIBU UIF TJNVMBUFE PDDVQBODZ QSPGJMF TBUJTGZJOHMZ SFQSPEVDFT UIF JOEJWJEVBM PDDVQBODZ QSPGJMF JO UIF DPOTJEFSFE PGGJDF " ,PMNPHPSPG4NJSOPG UFTU PG UIF NFBTVSFE BOE TJNVMBUFE EBUB ZJFMET B 1WBMVF PG *O "QQFOEJY " UIF SFTVMUT BSF TIPXO GPS UIF SFNBJOJOHPGGJDFT5IFNPEJGJFE-*()548*5$)PDDVQBODZNPEFMXJMMCFVTFEJOUIFGPMMPXJOH BTBOJOQVUGPSUIFQSFMJNJOBSZNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMBMHPSJUIN relative occupancy probability on a weekday 1 measured simulated 0.8 'JH .FBTVSFE BOE TJNVMBUFE SFMBUJWF PDDVQBODZ QSPCBCJMJUJFT PO B XFFLEBZGPSPGGJDFJOUIF-BNQBSUFS CVJMEJOH 0.6 0.4 0.2 0 6 8 10 12 14 time of day [h] 16 18 20 m-*()548*5$)npBQSFMJNJOBSZ.BOVBM-JHIUJOH$POUSPM.PEFM *O UIJT TFDUJPO B QSFMJNJOBSZ MJHIUJOH DPOUSPM NPEFM JT QSPQPTFE XIJDI EFUFSNJOFT UIF FMFDUSJD FOFSHZ EFNBOE GPS BSUJGJDJBM MJHIUJOH CBTFE PO TJNVMBUFE VTFS PDDVQBODZ QSPGJMFT TJNVMBUFE JOEPPS JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO QSPGJMFT BOE TFWFSBM CFIBWJPSBM QBUUFSOT XIJDI IBWF CFFO EJTDVTTFEJOUIFQSFWJPVTUXPDIBQUFST5IFCBTJDBQQSPBDIPGUIFNPEFMJTEFQJDUFEJO'JH $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM lighting control model occupancy model (stochastic) 'JH #BTJD BQQSPBDI PG UIF -*()548*5$) NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPMNPEFM dynamic daylight simulations (stochastic) manual lighting control algorithm (stochastic) artificial lighting demand 5IFOFXNPEFMJTDBMMFE-*()548*5$)UPSFGMFDUUIBUJUIBTCFFOEFWFMPQFEJOUIFTBNF TQJSJUBT/FXTIBNlTPSJHJOBMNPEFMJFUPQSFEJDUBSUJGJDJBMMJHIUJOHVTFJOQSJWBUFPGGJDFTCBTFE PO QSPCBCJMJTUJD CFIBWJPSBM QBUUFSOT XIJDI IBWF CFFO PCTFSWFE JO BDUVBM PGGJDF CVJMEJOHT 5IF NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPM BMHPSJUIN JT TUJMM mQSFMJNJOBSZn BT JU XJMM CF SFGJOFE JO UIF GVUVSF BT CFIBWJPSBMSFTFBSDIPONBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMBEWBODFT 5IFEFDJTJWFJOOPWBUJPOPGUIFNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMBMHPSJUINPWFSGPSNFSNPEFMT JT UIBU FBDI NBOVBM TXJUDIJOH EFDJTJPO IBT B QSPCBCJMJUZ GVODUJPO BTTJHOFE UP JU BOE B SBOEPN QSPDFTTEFDJEFTXIFUIFSBTXJUDIJOHFWFOUUBLFTQMBDFPSOPU0QQPTFEUPUIBU)VOUQSPQPTFE BNPEFMUPQSFEJDUBSUJGJDJBMMJHIUJOHVTFJOBOPGGJDFJOXIJDIUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHXBTTXJUDIFE PO BT TPPO BT JOEPPS JMMVNJOBODFT GFMM CFMPX B TUBUJD UISFTIPME <IVO> 4JNJMBSMZ JO BO JOUFHSBUFE BSUJGJDJBM MJHIUJOH BOE CMJOE NPEFM CZ /FXTIBN <OFX> MVY XFSF UIF TUBUJD UISFTIPMECFMPXXIJDIUIFMJHIUJOHXBTBMXBZTTXJUDIFEPO/FXTIBNBMTPJOUSPEVDFEBTFDPOE TUBUJDMFWFMPG8N GBDBEFJSSBEJBODFBCPWFXIJDIUIFCMJOETXFSFDMPTFEGPSUIFSFNBJOJOH PGUIFEBZJGUIFTJNVMBUFEXPSLTQBDFXBTTVCKFDUUPEJSFDUTVOMJHIU *O'JHUIFDPNQMFUF-*()548*5$)NBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMBMHPSJUINJTQSFTFOUFE"T FYQMBJOFE BCPWF JU SFRVJSFT NJOVUF EBUB PG VTFS PDDVQBODZ BOE NJOJNVN EFTL QMBOF JMMVNJOBODFT BT JOQVUT "U FBDI UJNFTUFQ UIF PVUDPNF PG UIF MPPQ JO 'JH EFUFSNJOFT XIFUIFS UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH TUBUVT DIBOHFT PS OPU 5IF PDDVQBODZ QSPGJMF EFUFSNJOFT XIJDI TXJUDIJOH EFDJTJPO BQQMJFT "GUFSXBSET B SBOEPN QSPDFTT JT DBSSJFE PVU XIJDI EFUFSNJOFT XIFUIFS UIF TXJUDIJOH EFDJTJPO JT GPMMPXFE CZ B TXJUDIJOH FWFOU 1SFTFOUMZ UISFF TXJUDIJOH EFDJTJPOTBSFJNQMFNFOUFE JOEJWJEVBMTXJUDIPOQSPCBCJMJUJFTVQPOBSSJWBM'JH UIFJOUFSNFEJBUFTXJUDIPOQSPCBCJMJUZGSPNUIF-BNQBSUFSEBUB'JH TXJUDIPGG QSPCBCJMJUZ XJUI BOE XJUIPVU BO PDDVQBODZ TFOTPS 'JH PS B EJNNBCMF MJHIUJOHTZTUFN'JH 8IJMF UIF MBUUFS UXP QSPCBCJMJUZ GVODUJPOT BSF POMZ BWBJMBCMF GPS B HSPVQ PG VTFST JOEJWJEVBM WBMVFTBSFBWBJMBCMFGPSUIFTXJUDIPOQSPCBCJMJUZVQPOBSSJWBM5IFTFJOEJWJEVBMGVODUJPOTBSFBO BEEJUJPOBMNPEFMJOQVUUPDIBSBDUFSJ[FVTFSCFIBWJPS5IFNPEFMZJFMETFMFDUSJDFOFSHZEFNBOET GPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHGPSBQVSFMZNBOVBMMZPQFSBUFEMJHIUJOHTZTUFNBTXFMMBTBVUPNBUFETZTUFNT UIBU GFBUVSF BO PDDVQBODZ TFOTPS BOEPS EJNNFE MJHIUJOH "O FYFNQMBSZ BQQMJDBUJPO PG UIF NPEFMJTQSFTFOUFEJOTFDUJPO $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM NO NO NO stochastic process: switch on probability (Fig. 7-4) NO YES Does occupant arrive? YES NO YES Is work place already occupied? Are lights switched on? Does occupant arrive? YES Does occupant leave? NO NO Are lights switched on? YES NO NO Does occupant leave? YES stochastic process: intermediate switch on probability (Fig. 7-7) Is there an occupancy sensor? YES NO stochastic process: switch off probability with or without an occupancy sensor (Fig. 6-2) or dimmable lighting system (Fig. 7-8) YES NO YES Has the room been deserted for longer than sensor delay time? NO YES YES YES Switch lights on Switch lights off Switch lights on Switch lights off 'JH5IF-*()548*5$)NBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMBMHPSJUINGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOH 5IF-*()548*5$)NPEFMBTQSFTFOUFEJO'JHEPFTOPUFYQMJDJUMZDPOTJEFSUIFTUBUVTPG UIF CMJOET BOE BTTVNFT UIBU UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOH JT POMZ BDUJWBUFE XIFO UIF CMJOET BSF GVMMZ SFUSBDUFE 5IF SFBTPO GPS UIJT PWFSTJNQMJGJDBUJPO JT UIBU QSFTFOUMZ OP QSPCBCJMJUZ GVODUJPOT DPNQBSBCMFUPUIFPOFTGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHBSFBWBJMBCMFGPSCMJOET*UJTBMTPTUJMMVODMFBSIPX SFHVMBSMZ QFPQMF NBOVBMMZ PQFSBUF UIFJS CMJOET %FTQJUF UIFTF VOSFTPMWFE JTTVFT BO FYUFOEFE NBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFMJTQSPQPTFEJOUIBUJODPSQPSBUFTCMJOEVTBHF 5IF TDFOBSJP UIBU B VTFS SFUVSOT UP UIF XPSLQMBDF BGUFS B UFNQPSBSJMZ BCTFODF BOE TXJUDIFTPGGUIFMJHIUJOHJTBMTPOPUDPWFSFECZUIFNPEFMJOJUTQSFTFOUTUBHFEVFUPTDBSDJUZPG TVQQPSUJOHEBUBGSPNUIF-BNQBSUFSTFUVQ *ODPSQPSBUJOH#MJOE6TBHF *O'JHBOFYUFOEFEWFSTJPOPG-*()548*5$)JTTVHHFTUFEXIJDIJODPSQPSBUFTCMJOET $IBOHFTXJUISFTQFDUUP'JHBSFDPMPSFEJOHSBZ5IFFYUFOTJPOTTIPXOJO'JHCBTFEPO UIFGPMMPXJOHBTTVNQUJPOT DMPTFCMJOETQFPQMFBWPJEEJSFDUTVOMJHIUBCPWF8N 5IFSFGPSFUIFCMJOET BSF DPNQMFUFMZ DMPTFEXIFOFWFSEJSFDUTVOMJHIUPGTVGGJDJFOUJOUFOTJUZIJUTBOPDDVQJFEXPSLQMBDF PQFO CMJOET FWFO UIPVHI TFDUJPO TVHHFTUT UIBU UIF PCTFSWFE TVCKFDUT JO UIF -BNQBSUFS CVJMEJOHVTVBMMZQSFGFSSFEUPSFUSBDUUIFJSCMJOETSBUIFSUIBOTXJUDIJOHPOUIFJSBSUJGJDJBMMJHIUJOH UIFSFJTOPFWJEFODFUIBUUIFZXPVMEBMTPIBWFNBOVBMMZSFUSBDUFEUIFJSCMJOETJOUIFBCTFODFPG UIF BVUPNBUFE TZTUFN " TUSPOH BSHVNFOU GSPN /FXTIBN79 BHBJOTU TVDI CFIBWJPS JT UIBU QFPQMFIBWFOPWJTVBMDPOUBDUXJUIUIFFOWJSPONFOUJGUIFCMJOETBSFGVMMZDMPTFE5IFSFGPSFUIFZ BSFOPUBXBSFXIFUIFSEJSFDUTVOMJHIUXPVMETUJMMEJTUVSCUIFNBUBMBUUFS QPJOU JO UJNF EVSJOH UIFEBZ5IJTIZQPUIFTJTJTCBDLFECZ-JOETBZXIPGPVOEUIBUQFPQMFUFOEUPSFUSBDUUIFJSCMJOET BU EFQBSUVSF PS JO UIF NPSOJOH VQPO BSSJWBM <MJO> *OPVF BMTP GPVOE UIBU FWFO UIPVHI TPNF QSJWBUFDPNNVOJDBUJPO $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM VTFSTJOIJTTUVEZSFUSBDUFEUIFJSCMJOETJOUIFBGUFSOPPOJO'JHUIFCMJOEPDDMVTJPOGBMMTGSPN UP CFUXFFO QN BOE QN UIF NBKPSJUZ SFUSBDUFE UIFJS CMJOET JO UIF NPSOJOH VQPO BSSJWBM CMJOE PDDMVTJPO GBMMT GSPN UP #BTFE PO UIFTF GJOEJOHT UIF FYUFOEFE -*()548*5$) NPEFM QSPQPTFT UIBU UIF CMJOET BSF POMZ SFUSBDUFE PODF B EBZ JO UIF NPSOJOHVQPOBSSJWBM NO NO NO Are lights switched on? Does occupant arrive? YES Is work place already occupied? NO YES Does occupant arrive? YES YES NO NO NO stochastic process: switch on probability (Fig. 7-4) NO adjust blinds YES adjust blinds YES YES adjust blinds YES stochastic process: intermediate switch on probability (Fig. 7-7) Is there an occupancy sensor? YES NO NO Does occupant leave? YES adjust YES blinds Are lights switched on? YES Does occupant leave? YES stochastic process: NO Pigg’s switch off probability with or without occupancy sensor (Fig. 6-2) YES Has the room been deserted for longer than sensor delay time? NO YES YES YES Switch lights on Switch lights off Switch lights on Switch lights off 'JHJOUFHSBUFENBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMBMHPSJUINGPSCMJOETBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOH BEKVTUCMJOET YES Is it the occupant’s first arrival for the day? open blinds NO Does direct sunlight hit the occupant? NO YES Is the direct irradiance >50 Wm2 ? YES close blinds NO 'JH5IFDPOUSPMBMHPSJUINTGPSNBOVBMCMJOEDPOUSPMXIJDIBSFJNQMFNFOUFEJO'JH 8IJMF UIF GJSTU BTTVNQUJPO JT XFMM FTUBCMJTIFE UIF BTTVNQUJPO UIBU QFPQMF SFUSBDU UIFJS CMJOET PODFBEBZJOUIFNPSOJOHVQPOBSSJWBMJTBOPCWJPVTPWFSTJNQMJGJDBUJPOPGSFBMJUZBOETUJMMMBDLT TVQQPSUJOH GJFME EBUB 5IF MJUFSBUVSF JT VOEFDJEFE PO UIJT JTTVF BOE BDUVBM VTFS CFIBWJPS JT QSPCBCMZIJHIMZJOEJWJEVBMBOETUSPOHMZEFQFOETPOUIFPWFSBMMCVJMEJOHEFTJHOBOEUIFVUJMJ[FE TPMBSTIBEJOHEFWJDF"OJOOPWBUJWFTIBEJOHEFWJDFXJUITFNJQFSGPSBUFECMJOETBMMPXTBVTFSUP NBJOUBJO WJTVBM DPOUBDU XJUI UIF PVUTJEF FWFO XIFO MPXFSFE "T DPOTFRVFODF UIF VTFS DBO QSJODJQBMMZ BMXBZT KVEHF UIF FYUFSJPS TLZ DPOEJUJPOT BOE NJHIU PQFSBUF UIF CMJOET NPSF UIBO UXJDFBEBZ0OUIFPUIFSIBOE3VCJOSFQPSUFEUIBUCMJOETXFSFPGUFOOPUVTFEJOTJOHMFPGGJDFT GPSXFFLTBOENPOUIT5IFSFJTBOPCWJPVTOFFEGPSGVSUIFSGJFMEEBUBUPSFTPMWFUIJTJTTVF 5IF FYUFOEFE -*()548*5$) NPEFM BMTP QSFTFOUMZ JHOPSFT BOZ UIFSNBMMZ ESJWFO NFDIBOJTNTXIJDINJHIUGVSUIFSUSJHHFSBDMPTJOHPGUIFCMJOETUPBWPJEPWFSIFBUJOH $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM &YBNQMF"QQMJDBUJPOPGUIF.PEFM 'JH QSFTFOUT -*()548*5$) TJNVMBUJPO SFTVMUT PG UIF BOOVBM FMFDUSJD FOFSHZ EFNBOE GPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHJOBOPGGJDFXJUIBTPVUIFSOGBDBEF5IFHFPNFUSZPGUIFPGGJDFDPSSFTQPOET UPUIFUFTUPGGJDFJO'JHBOEUIFTJNVMBUFEXPSLQMBDFJTTJUVBUFEBUNEJTUBODFGSPNUIF GBDBEF *OEPPS JMMVNJOBODFT XFSF TJNVMBUFE GSPN NFBTVSFE NJOVUF EJSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODFT GSPN 'SFJCVSH (FSNBOZ GSPN 5IF PDDVQBODZ QSPGJMF PG UIF TJOHMF PDDVQBOU DPSSFTQPOETUPUIFDIBSBDUFSJTUJDTPGUIFPDDVQBOUPGPGGJDFJOUIF-BNQBSUFSCVJMEJOH'JH 5IFJOTUBMMFEFMFDUSJDQPXFSJOUIFPGGJDFGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHJT8N BOEGPVSEJGGFSFOU MJHIUJOHTZTUFNTBSFDPOTJEFSFE NBOVBMBQVSFMZNBOVBMMJHIUJOHTZTUFNXJUIBTJOHMFPOPGGTXJUDI PDDTFOTPSUIFTBNFTZTUFNBTNBOVBMXJUIBOPDDVQBODZTFOTPSXJUIBTXJUDIPGGEFMBZ UJNFPGNJOVUFT5IFTJNVMBUFEPDDVQBODZTFOTPSSFRVJSFTBOFYUSBJOTUBMMFEQPXFSPG 8N BOEJTPOMZBDUJWBUFEXIFOUIFMJHIUTBSFTXJUDIFEPO*UTXJUDIFTUIFFMFDUSJDMJHIUJOH BOEJUTFMGPGGXIFOUIFSPPNJTWBDBUFEGPSNPSFUIBONJOVUFT4XJUDIJOHPOJTBMXBZT NBOVBM EJNNFEUIFTBNFTZTUFNBTNBOVBMXJUIBOJEFBMMZEJNNFEMJHIUJOHTZTUFNUIBUQSPWJEFTB TUBCMFMVYPOUIFXPSLQMBOFJGBNCJFOUEBZMJHIUMFWFMTBSFMPX"UBEJNNJOHMFWFMPG [FSP UIF FMFDUSJD QPXFS EFNBOE PG UIF MJHIUJOH TZTUFN DPSSFTQPOET UP PG JUT GVMM DBQBDJUZ"DDPSEJOHUPUIF4XJTT4*"/PSN<4*">BSPVOE8N PGUIFJOTUBMMFE QPXFS JO UIF DPOTJEFSFE PGGJDF XPVME VTVBMMZ TUFN GSPN UIF FMFDUSPOJD CBMMBTU PG UIF EJNNBCMF MJHIUJOH TZTUFN 5IJT NFBOT UIBU UIF FOFSHZ TBWJOHT EVF UP EJNNJOH EP POMZ FGGFDUUIFSFNBJOJOH8N PGUIFMJHIUJOHTZTUFN PDDTFOTPSEJNNFEUIFTBNFTZTUFNBTNBOVBMXJUIBOPDDVQBODZTFOTPSXJUIBTXJUDI PGGEFMBZUJNFPGNJOVUFTBOEBOJEFBMMZEJNNFEMJHIUJOHTZTUFNUIBUQSPWJEFTBTUBCMF MVYPOUIFXPSLQMBOFJGBNCJFOUEBZMJHIUMFWFMTBSFUPPMPX 5IFFOFSHZQFSGPSNBODFPGUIFTFGPVSMJHIUJOHTDFOBSJPTIBTCFFODBMDVMBUFEGPSUISFFEJGGFSFOU JOEJWJEVBMTXJUDIJOHDIBSBDUFSJTUJDT - 6TFSUZQF-XJUIUIFJOEJWJEVBMTXJUDIPOQSPCBCJMJUZPGPGGJDF 5BCMF - 6TFSUZQF-XJUIUIFJOEJWJEVBMTXJUDIPOQSPCBCJMJUZPGPGGJDF5BCMF - 6TFSUZQF-JFBVTFSUIBUBMXBZTTXJUDIFTPOUIFMJHIUJOHVQPOBSSJWBM 5IFSFTVMUJOHUXFMWFFMFDUSJDFOFSHZEFNBOETJO'JHBSFCBTFEPOSFBMJ[BUJPOTPGUIF TUPDIBTUJD NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPM NPEFM BOE UIF FSSPS CBST DPSSFTQPOE UP UIF TUBOEBSE EFWJBUJPO GSPN UIFTF SFBMJ[BUJPOT 5IF SFRVJSFE TJNVMBUJPO UJNF GPS BMM BOOVBM TJNVMBUJPOTXBTBCPVUNJOVUFT POB1FOUJVN1SP.)[-JOVY8PSLTUBUJPO *UJTXPSUIXIJMFUPNFOUJPOUIBUJGUIFDPOTJEFSFEPDDVQBODZTFOTPSXFSFQFSNBOFOUMZBDUJWBUFEJUXPVMEIBWFBO BOOVBM TUBOECZ FOFSHZ EFNBOE PG 8N I L8IN B 5IJT BEEJUJPOBM FMFDUSJD FOFSHZ EFNBOE XPVME TJHOJGJDBOUMZSFEVDFUIFBDUVBMMZFOFSHZTBWJOHTPGUIFTFOTPSFTQFDJBMMZJGUIFPGGJDFJTPDDVQJFECZBUZQF-VTFS 0GGJDF XFSF DIPTFO CFDBVTF UIFZ DPSSFTQPOE UP PDDVQBOUT XIJDI TXJUDI UIFJS MJHIUJOH PO BU SFMBUJWFMZ IJHI MPX NJOJNVNEFTLQMBOFJMMVNJOBODFTDPNQBSFTUPUIFPUIFSPDDVQBOUTJOUIF-BNQBSUFSCVJMEJOH /PUJODMVEJOHUIFDBMDVMBUJPOUJNFTGPSUIFJOQVUBOOVBMEBZMJHIUTJNVMBUJPO electic energy demand for artificial lighting [kWh/m2a] $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM 30 manual dimmed occ.sensor occ. sensor & dimmed 25 20 15 10 'JH 1SFEJDUJPOT PG UIF BOOVBM FMFDUSJDFOFSHZEFNBOEGPSBSUJGJDJBM MJHIUJOHJOBOFYBNQMFPGGJDFXJUIB TPVUIFSOGBDBEFGPSBXPSLQMBDFBU N EJTUBODF GSPN UIF GBDBEF EJGGFSFOU MJHIUJOH TZTUFNT NBOVBM PDD TFOTPS EJNNFE BOE PDD TFOTPS EJNNFE BOE EJGGFSFOU JOEJWJEVBMTXJUDIJOHQBUUFSOTPGGJDF PGGJDFBOE- BSF TIPXO 5IF FSSPST CBST DPSSFTQPOE UP UIF TUBOEBSE EFWJBUJPO GSPN JOEJWJEVBMBOOVBMTJNVMBUJPOT 5 0 office 6 office 4 L1 'JHQSPWJEFTBSBOHFPGJOGPSNBUJPOUIBUDBOIFMQBEFTJHOFSUPDIPPTFBOBEFRVBUFMJHIUJOH TZTUFNGPSUIFJOWFTUJHBUFEXPSLQMBDF 5IFNBJOEJGGFSFODFTCFUXFFOUIFQSFEJDUFEFMFDUSJDFOFSHZEFNBOETBSFDBVTFECZUIF VOEFSMZJOH TXJUDIJOH QBUUFSOT BO PDDVQBOU PG -PWFlT VTFS UZQF SFRVJSFT UP UJNFT NPSF BSUJGJDJBMMJHIUJOHUIBOBQFSTPOUIBUBDUJWBUFTUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHPOMZXIFOEBZMJHIUMFWFMTBSF MPXpFWFOJGCPUITVCKFDUTXPSLJOJEFOUJDBMPGGJDFTBOEIBWFJEFOUJDBMPDDVQBODZTDIFEVMFT5IF SFTVMUJOHBOOVBMFOFSHZTBWJOHTSBOHFGSPNUPL8IN BGPSBOPDDVQBODZTFOTPSBOEGSPN UP L8IN B GPS UIF JEFBMMZ EJNNFE MJHIUJOH TZTUFN 5IF SFBTPO GPS UIF FOPSNPVT FOFSHZ TBWJOHT PG B EJNNFE MJHIUJOH TZTUFN GPS VTFS UZQF - JT UIF IJHI EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ BU UIF JOWFTUJHBUFEXPSLQMBDF5IFSFBMDIBMMFOHFGPSUIFMJHIUJOHEFTJHOFSPGUIJTPGGJDFXPVMEBDUVBMMZ CFUPQSPWJEFBHMBSFQSPUFDUJPOEFWJDFUIBUBENJUTTVGGJDJFOUHMBSFGSFFEBZMJHIUJOUPUIFPGGJDF XIFOBNCJFOUEBZMJHIUMFWFMTBSFIJHI 'JH GVSUIFS SFWFBMT UIBU GSPN BO FOFSHZ TBWJOHT QPJOU PG WJFX B EJNNFE MJHIUJOH DPOUSPMTZTUFNXPVMECFUIFTZTUFNPGDIPJDFJOUIFJOWFTUJHBUFEPGGJDFTBTJUSFEVDFTUIFFOFSHZ EFNBOE CZ CFUXFFO BOE BOE UIF SFTVMUJOH FOFSHZ EFNBOE XPVME MJF CFMPX L8IN B JOEFQFOEFOU PG UIF VOEFSMZJOH CFIBWJPSBM QBUUFSO 5IF MBUUFS JOGPSNBUJPO JT VTFGVM JG UIFDPPMJOHMPBETIBWFUPCFLFQUMPX " DPTU CFOFGJU BOBMZTJT PG BO BVUPNBUFE DPNQBSFE UP B NBOVBM MJHIUJOH TZTUFN ZJFMET UIBU QBZCBDL UJNF DSVDJBMMZ EFQFOET PG UIF CFIBWJPSBM QBUUFSO PG UIF PDDVQBOU "DUVBM FOFSHZ TBWJOHTPGBEJNNFEDPNQBSFEUPBNBOVBMMJHIUJOHTZTUFNWBSZGSPNBOEL8IN B'PS TVDI BO BQQMJDBUJPO B QSBDUJDBM BQQSPBDI XPVME CF UP BTTVNF UIBU JO B CVJMEJOH XJUI NBOZ JEFOUJDBMPGGJDFTVTFSUZQF-BOE-BQQFBSUPFRVBMQBSUT6OGPSUVOBUFMZUIJTBQQSPBDIJTOPU TVQQPSUFECZUIFFYJTUJOHGJFMEEBUBXIJDIpBMUIPVHITDBSDFpTVHHFTUTUIBUUIFEJTUSJCVUJPOPG CFIBWJPSBMQBUUFSOJTQPMBSJ[FEJOEJGGFSFOUCVJMEJOHTTFFDIBQUFS %JTDVTTJPO 5IFQSFMJNJOBSZMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM-*()548*5$)XIJDIIBTCFFOQSPQPTFEJOTFDUJPO DPNCJOFTTFWFSBMTUPDIBTUJDNFUIPETUPZJFMENPSFSFMJBCMFQSFEJDUJPOTPGUIFFMFDUSJDFOFSHZ EFNBOEPGNBOVBMMZPQFSBUFEMJHIUJOHTZTUFNT*UTNBJOTUSFOHUITBSFUIBUJU DPOTJEFSTUIFTIPSUUJNFTUFQEZOBNJDTPGOBUVSBMEBZMJHIU VTFTBOBEWBODFEBOEWBMJEBUFE3"%*"/$&CBTFEEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPE GFBUVSFTBEZOBNJDVTFSPDDVQBODZNPEFMXIJDIJTBCMFUPNPEFMUFNQPSBSJMZBCTFODFGPSN UIFXPSLQMBDFUISPVHIPVUUIFXPSLJOHEBZ JTCBTFEPOFTUBCMJTIFECFIBWJPSBMTXJUDIJOHQBUUFSOTXIJDIIBWFCFFOPCTFSWFEJOUIFGJFME $IBQUFS%FWFMPQNFOUPGBNBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFM IBT CFFO JNQMFNFOUFE JO B DQSPHSBN UIBU DBO CF FBTJMZ DPVQMFE XJUI FYJTUJOH CVJMEJOH TJNVMBUJPOTQSPHSBNT 5IFFYBNQMFBQQMJDBUJPOJOTFDUJPOIBT TIPXO UIBUUIFNPEFMQSPWJEFT B SFGFSFODF DBTFPGBNBOVBMMZPQFSBUFEMJHIUJOHTZTUFNBHBJOTUXIJDINPSFSFBMJTUJDFTUJNBUFTPGUIFFOFSHZ TBWJOHQPUFOUJBMBOEIFODFUIFDPTUFGGFDUJWFOFTTPGBOBVUPNBUFETIBEJOHPSBSUJGJDJBMMJHIUJOH TUSBUFHJFT DBO CF UFTUFE 5IF NPEFM ZJFMET IPX TUBCMF B EBZMJHIUJOH DPODFQU JO B QBSUJDVMBS CVJMEJOHJTUPXBSETEJGGFSFOUCFIBWJPSBMVTFSQBUUFSOT5IFSFTVMUJOHJOGPSNBUJPOPOUIFLJOEPG JOUFSBDUJPOPGUIFCVJMEJOHPDDVQBOUTXJUIBMJHIUJOHTZTUFNDBOIFMQBEFTJHOFSUPEFDJEFXIBU UZQFPGMJHIUJOHTZTUFNNFFUTIJTPSIFSFYQFDUBUJPOTGPSBQBSUJDVMBSCVJMEJOH "TNFOUJPOFEJOUIFQSFWJPVTDIBQUFSBMJNJUBUJPOPGBOZMJHIUJOHDPOUSPMNPEFMXIJDIJT CBTFE PO CFIBWJPSBM QBUUFSOT JT UIBU JU DBOOPU QSPWJEF JOGPSNBUJPO PO IPX TBUJTGJFE EJGGFSFOU VTFSTXPVMECFXJUIBHJWFOMJHIUJOHDPODFQUJOBCVJMEJOH"OPUIFSMJNJUBUJPOJTUIBUUIFSFJTOP DPODMVTJWFEBUBBWBJMBCMFUPQSFEJDUUIFGSFRVFODZEJTUSJCVUJPOPGEJGGFSFOUCFIBWJPSBMTXJUDIJOH QBUUFSOTJOBCVJMEJOHUPHFUJUTPWFSBMMFOFSHZQFSGPSNBODF&WFOUIPVHIUIFNPEFMJTCBTFEPO TDJFOUJGJDBMMZTPVOENFUIPETBOEFTUBCMJTIFECFIBWJPSBMQBUUFSOTGVUVSFWBMJEBUJPOTPGUIFNPEFM JO WBSJPVT PGGJDF CVJMEJOHT XJMM CF OFDFTTBSZ UP FOTVSF JUT RVBMJUZ 5IJT JT FTQFDJBMMZ USVF GPS UIF FYUFOEFE-*()548*5$)NPEFMXIJDIJODMVEFTCMJOEVTBHF 4VNNBSZ "NBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMNPEFMIBTCFFOQSPQPTFEUIBUDPVQMFTEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOT XJUIBTUPDIBTUJDPDDVQBODZNPEFMJOPSEFSUPQSFEJDUUIFFMFDUSJDFOFSHZEFNBOETGPSBSUJGJDJBM MJHIUJOH BU B XPSL QMBDF GPS WBSJPVT CFIBWJPSBM QBUUFSOT 5IF BQQMJDBUJPO PG UIF NPEFM JO BO FYBNQMFTPVUIFSOPGGJDFTIPXFEUIBU UIFQSFEJDUFEFOFSHZTBWJOHTGPSB EJNNFE MJHIUJOH TZTUFN SBOHFEGSPN UP L8IN B EFQFOEJOHPOUIFVOEFSMZJOHCFIBWJPSBMQBUUFSOPGUIFPDDVQBOU BEJNNFETZTUFNDPVMESFEVDFUIF FMFDUSJD FOFSHZ EFNBOEGPS MJHIUJOH JOUIF JOWFTUJHBUFE TJOHMF PGGJDF CFMPX L8IN B JOEFQFOEFOU PG UIF VOEFSMZJOH CFIBWJPSBM QBUUFSO PG UIF PDDVQBOU $IBQUFS$PODMVTJPO $IBQUFS$PODMVTJPO *OUIJTDIBQUFSUIFIZQPUIFTJTFTGSPNTFDUJPOBSFEJTDVTTFEPOUIFCBTJTPG UIF GJOEJOHT PG UIJTXPSL5IFPVUMPPLJEFOUJGJFTGVUVSFXPSL $IBQUFS$PODMVTJPO 'FBTJCJMJUZ *O QBSU " PG UIJT UIFTJT JU IBT CFFO TIPXO UIBU 3"%*"/$&CBTFE EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPETMJLF%":4*.BSFDBQBCMFPGTJNVMBUJOHEBZMJHIUBVUPOPNJFTXJUIBOBDDVSBDZBTMPXBT QFSDFOUBHFQPJOUTGPSBSFDUBOHVMBSPGGJDFXJUIBOFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOETZTUFN$PODFSOJOH UIF SFRVJSFE DBMDVMBUJPO UJNFT BOE BDDVSBDJFT %":4*. PVUQFSGPSNT UIF PUIFS JOWFTUJHBUFE NFUIPET*ODPNCJOBUJPOXJUIUIFTUBUJTUJDBMNPEFMXIJDIIBTCFFOQSFTFOUFEJODIBQUFSUIF TIPSUUJNFTUFQEZOBNJDTPGJOEPPSJMMVNJOBODFTXFSFNPEFMFECBTFEPOXJEFMZBWBJMBCMFIPVSMZ NFBOEJSFDUBOEEJGGVTFTPMBSJSSBEJBODFTGPSGJWFTJUFTPOFBSUI5IFTFGJOEJOHTSFWFBMUIBU UIF EZOBNJD 3"%*"/$&CBTFE EBZMJHIU TJNVMBUJPO NFUIPE XIJDI IBT CFFO EFWFMPQFE JO UIJT UIFTJTJTDBQBCMFPGFGGJDJFOUMZHFOFSBUJOHBDDVSBUFTIPSUUJNFTUFQ JOEPPS JMMMVNJOBODF QSPGJMFT EVF UP EBZMJHIU GPS B SBOHF PG DMJNBUJD CPVOEBSZ DPOEJUJPOT CVJMEJOH HFPNFUSJFT BOE EBZMJHIUJOHFMFNFOUT 5IFBOBMZTJTGSPNUIFGJFMETUVEZJODIBQUFSZJFMEFEUIBUBMMTVCKFDUTDPOTJTUFOUMZGPMMPXFEPOF PG-PWFlTUXPCFIBWJPSBMQBUUFSOTJFUIFZPQFSBUFEUIFJSBSUJGJDJBMMJHIUJOHJOSFMBUJPOUPBNCJFOU EBZMJHIU MFWFMT PS OPU 8JUIJO UIF GPSNFS DMBTT QFPQMF TXJUDIFE PO UIFJS MJHIUJOH BDDPSEJOH UP )VOUlT QSPCBCJMJUZ DPSSFMBUJPO QBUUFSO BMUIPVHI BCTPMVUF JMMMVNJOBODF UISFTIPME MFWFMT WBSJFE CFUXFFO JOEJWJEVBMT 5IFSF XBT B DMFBS DPSSFMBUJPO CFUXFFO UIF UJNF PG BCTFODF GSPN B XPSL QMBDFBOEUIFQSPCBCJMJUZUIBUUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOHXBTTXJUDIFEPGG6TFSPDDVQBODZDPVMECF NPEFMFEVTJOHBGFXJOQVUQBSBNFUFSTUIBUSFGMFDUUIFXPSLJOHIBCJUTPGUIFTJNVMBUFEQFSTPO "SUJGJDJBM MJHIUJOH UFOEFE UP CF POMZ BDUJWBUFE XIFO UIF CMJOET XFSF GVMMZ SFUSBDUFE 8IFSFBT QFPQMFSBSFMZMPXFSFEUIFCMJOETBGUFSUIFZIBE CFFOBVUPNBUJDBMMZ SFUSBDUFE UIFZ EJTMJLFEUIF CMJOETUPCF BVUPNBUJDBMMZ DMPTFE 5IF NBJO USJHHFSGPS MPXFSJOHUIF CMJOET XBT EJSFDU TVOMJHIU BCPWF8N XIJDIXBTJODJEFOUPOUIFXPSLQMBDF"MMUIFTFSFTVMUTTIPXUIBU PDDVQBOUT DPOTDJPVTMZ BOE DPOTJTUFOUMZ PQFSBUF UIFJS MJHIUJOH DPOUSPMT BOE UFOE UP GPMMPX B OVNCFS PG CBTJD CFIBWJPSBM QBUUFSOT (SPVQT PG QFPQMF FYIJCJU WFSZ TJNJMBS TXJUDIJOH QSPCBCJMJUJFT XIFSFBT JOEJWJEVBM TXJUDIJOH QBUUFSOT TPNFXIBU WBSZ 5IFTF JOEJWJEVBM QBUUFSOT DBO CF JNQMFNFOUFE JOUP B NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPM NPEFM XIJDI QSFEJDUT UIF BOOVBM FMFDUSJD FOFSHZEFNBOEPGNBOVBMMZPQFSBUFEMJHIUJOHTZTUFNT +VTUJGJBCMF&GGPSU 5IF NPTU UJNFDPOTVNJOH QBSU PG B EBZMJHIU TJNVMBUJPO JT VTVBMMZ UP HFOFSBUF B UISFF EJNFOTJPOBMNPEFM PG UIF JOWFTUJHBUFE CVJMEJOH BOE JUTTVSSPVOEJOHTBOEUP DPMMFDU UIF PQUJDBM QSPQFSUJFTPGBMMJOWPMWFETVSGBDFT0ODFTVDIBNPEFMJTBWBJMBCMFUIFBEEJUJPOBMFGGPSUGPSUIF BSDIJUFDU PS MJHIUJOH FOHJOFFS UP DBSSZ PVU B EZOBNJD JOTUFBE PG B TUBUJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO JT NBSHJOBM " GVSUIFSHPJOH BOBMZTJT PG BOOVBM EBZMJHIU QSPGJMFT DBO ZJFME UIF EBZMJHIU BVUPOPNZ BOEUIFFMFDUSJDFOFSHZEFNBOEGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHGPSWBSJPVTNBOVBMBOEBVUPNBUFEDPOUSPM TZTUFNT 5IF SFRVJSFE FGGPSU BOE XPSLJOH IPVST UP QSPEVDF BOE BOBMZ[F EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOT DBOCFKVTUJGJFECZBEEJUJPOBMJOTJHIUHBJOFEJOUPUIFMJHIUJOHTJUVBUJPOPGBGVUVSFCVJMEJOH*O DPNCJOBUJPO XJUI DVTUPNFSUBJMPSFE PDDVQBODZ QSPGJMFTUIFTF TJNVMBUJPOT DBO IFMQ JEFOUJGZJOH MJHIUJOHDPODFQUTXIJDIDPOTJEFSVTFSIBCJUTBOEFOFSHZFGGJDJFODZUPFRVBMQBSUT $IBQUFS$PODMVTJPO 3FMFWBODF "DDPSEJOH UP DIBQUFS EJGGFSFODFT EVF UP JOEJWJEVBM CFIBWJPS DBO MFBE UP FMFDUSJD FOFSHZ EFNBOETGPSBSUJGJDJBMMJHIUJOHJOJEFOUJDBMPGGJDFTXIJDIWBSZCFUXFFOBOEL8IN B5IJT TIPXT UIBU FTUJNBUFT PG UIF TBWJOH QPUFOUJBM PG BO BVUPNBUFE MJHIUJOH TZTUFNT IBWF UP CF USFBUFEXJUIDBSFBOEUIBU UIF JNQMFNFOUBUJPO PG CFIBWJPSBM QBUUFSOT BOE TIPSUUJNFTUFQ JSSBEJBODF EBUB TFSJFT JOUP EBZMJHIUTJNVMBUJPOQSPHSBNTMFBETUPNPSFBDDVSBUFTJNVMBUJPOSFTVMUTXIJDIDBOIFMQUPKVEHF EJGGFSFOUEBZMJHIUJOHTUSBUFHJFTBOEQSPEVDUTEVSJOHUIFEFTJHOQIBTFPGBCVJMEJOH 0VUMPPL 8IJMFBOVNCFSPGBEWBODFTIBWFCFFOSFBMJ[FEEVSJOHUIFDPVSTFPGUIJTXPSLGVSUIFSTUFQTBSF OFDFTTBSZ UP GPTUFS B XJEFS VTBHF PG EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPOT JO UIF EFTJHO QSPDFTT PG B CVJMEJOH BEWBODFE VTFS JOUFSGBDFT 8IJMF UIF SFTVMUT PG QBSU " SFWFBM UIF IJHI TJNVMBUJPO RVBMJUZ PG EZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPETMJLF%":4*.UIJTIJHIQFSGPSNBODFTUBOEBSEDBOPOMZCF NBJOUBJOFE JO UIF EBZUPEBZ EFTJHO QSPDFTT JG UIF HFPNFUSJDBM BOE PQUJDBM QSPQFSUJFT PG UIF JOWFTUJHBUFECVJMEJOHBOETVSSPVOEJOHTBSFTVGGJDJFOUMZXFMMEFTDSJCFEBOEJGBOBEFRVBUFTFUPG TJNVMBUJPOQBSBNFUFSTJTDIPTFO#PUIBTQFDUTIJHIMJHIUUIBUXIJMFUIFVOEFSMZJOHNFUIPEPMPHZ PG EZOBNJD EBZMJHIU TJNVMBUJPO QBDLBHFT JT BMSFBEZ NBUVSF JU JT JNQPSUBOU UP EFWFMPQ VTFS GSJFOEMZ JOUFSGBDFT XIJDI GFBUVSF FYUFOEFE IFMQ NFOVT BOE MPPLVQ UBCMFT UP BTTJTU UIF DBTVBM VTFSJOTFUUJOHUIFTJNVMBUJPOQBSBNFUFSTBOENBUFSJBMTVSGBDFEFTDSJQUJPOTSJHIU MBSHFSVTFSTBNQMFT8IJMFBGFXHFOFSBMDPSSFMBUJPOTTFFNUPFYJTUCFUXFFONFBTVSBCMFFYUFSOBM TUJNVMJBOEVTFSCFIBWJPSJUJTTUJMMVOLOPXOXIZQFPQMFDIPTFBDFSUBJOCFIBWJPSBMQBUUFSOBOE JOIPXGBSUIFCVJMEJOHEFTJHOJOGMVFODFTUIFJSDIPJDF*OSFBMPGGJDFCVJMEJOHTUIFFOFSHZEFNBOE JOJEFOUJDBMPGGJDFTTQSFBETEVFUPJOEJWJEVBMCFIBWJPSBMQBUUFSOT 5IJTTQSFBE DBO CF FTUJNBUFE XJUI UIF NFUIPET EFWFMPQFE JO UIJT UIFTJT 5P CF BCMF UP GVSUIFS FTUJNBUF UIF UPUBM FOFSHZ EFNBOE JO B CVJMEJOH UIF GSFRVFODZ EJTUSJCVUJPO PG EJGGFSFOU CFIBWJPSBM QBUUFSOT JT SFRVJSFE 4VDI TUBUJTUJDBM JOGPSNBUJPO DBO CF HBJOFE GSPN EBUB TFUT XIJDI DPWFS B MBSHFS OVNCFS PG PDDVQBOUT BOE CVJMEJOHT *O UIJT DPOUFYU JU XJMM CF DSVDJBM UP VOEFSTUBOE XIFUIFS B CFIBWJPSBM QBUUFSOXIJDIIBTCFFOPCTFSWFEEVSJOHBGFXXFFLTBMSFBEZSFGMFDUTUIFVTFSCFIBWJPSGPSUIF SFTUPGUIFZFBS JOWFTUJHBUJPOPGBQVSFMZNBOVBMMZPQFSBUFECMJOETZTUFNJOUIFJOWFTUJHBUFECVJMEJOHNPTUVTFS JOUFSGFSFODFT XJUI UIF CMJOE TZTUFN XFSF OPU JOEFQFOEFOU BDUJPOT CVU USJHHFSFE CZ UIF BVUPNBUFE TZTUFN 8IJMF UIF JOWFTUJHBUFE TZTUFN QSPWFE UP CF GBWPSBCMF GPS UIF BSUJGJDJBM MJHIUJOHEFNBOEPGUIFPGGJDFTUIFNFBTVSFEEBUBEPFTOPUBMMPXUPFYUSBDUJOGPSNBUJPOPGIPX UIF VTFST XPVME IBWF PQFSBUFE UIF CMJOET JO UIF BCTFODF PG UIF TZTUFN 5IJT JTTVF EFTFSWFT GVSUIFSBUUFOUJPOJOUIFGVUVSFBTQVSFMZNBOVBMMZPQFSBUFETIBEJOHTZTUFNTBSFQSFTFOUMZNPSF DPNNPOUIBOTFNJBVUPNBUFETZTUFNT CFIBWJPSBMQBUUFSOTOFFEUPCFSFGJOFEUIFMJUFSBUVSFSFWJFXJODIBQUFSBOEUIF SFTVMUT GSPN UIF NPOJUPSJOH TUVEZ JO DIBQUFS TIPX UIBU SFTFBSDI PO CFIBWJPSBM QBUUFSOT XIJDI HPWFSO NBOVBMMJHIUJOHDPOUSPMTUSBUFHJFTBSFTUJMMBUBOFBSMZTUBHF8IJMFTPNFPCWJPVTFYUFSOBMUSJHHFST MJLF VTFS PDDVQBODZ BOE JOEPPS JMMMVNJOBODF IBWF CFFO JEFOUJGJFE GVUVSF SFTFBSDI TIPVME DPODFOUSBUFPOIPXUIFMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOXJUIJOUIFWJFXPGBQFSTPODPOUSJCVUFTUPIJTPS IFSTBUJTGBDUJPO XJUI B WJTVBMTJUVBUJPO "TUIJT RVBOUJUZ JT IBSE UP NFBTVSF JO PDDVQJFE PGGJDFT OFXNFBTVSFNFOUQSPDFEVSFTOFFEUPCFEFWFMPQFEUPFYUSBDUUIJTJOGPSNBUJPO "QQFOEJY "QQFOEJY "QQFOEJY"%BZMJHIU4JNVMBUJPOTXJUI3"%*"/$& "QQFOEJY"$BMDVMBUJOH%BZMJHIU$PFGGJDJFOUTXJUIBOBEBQUFEnSUSBDFn7FSTJPO "QQFOEJY"$POWFOUJPOBMSUSBDFBOE%":4*.XFJHIJOHUIF#FOFGJUT "QQFOEJY"0WFSWJFXPGUIF%":4*.4VCQSPHSBNT "QQFOEJY"4JNVMBUJPO3FTVMUTGPSB$MPVEZBOEB$MFBS%BZ "QQFOEJY"3"%*"/$&QBSBNFUFSTGPSFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOET "QQFOEJY""OBMZTJTPG4JNVMBUJPO&SSPST "QQFOEJY"5FDIOJDBM%FUBJMTPGUIF&YQFSJNFOUBM4FUVQ "6TFSPDDVQBODZ8PSL1MBOF*MMVNJOBODFBOE*OEPPS5FNQFSBUVSFT "3FDPSEJOHPGBNCJFOUDMJNBUJD$POEJUJPOT "4UBUVTPGUIF"SUJGJDJBM-JHIUJOH4ZTUFN "4UBUVTPGUIF7FOFUJBO#MJOET "QQFOEJY"$POTJEFSFE#MJOE4FUUJOHT "QQFOEJY".FBTVSFEBOETJNVMBUFEPDDVQBODZ1SPGJMFTGPSUIFPGGJDFT "QQFOEJY%BZMJHIU4JNVMBUJPOTXJUI3"%*"/$& "QQFOEJY"%BZMJHIU4JNVMBUJPOTXJUI3"%*"/$& "MM PG UIF TJNVMBUJPO SFTVMUT EJTDVTTFE JO UIJT XPSL BSF CBTFE PO UIF CBDLXBSE SBZUSBDFS 3"%*"/$&XIJDIIBTCFFOEFWFMPQFECZ(SFH8BSEBU-BXSFODF#FSLFMFZ/BUJPOBM-BCPSBUPSJFT JO#FSLFMFZ$BMJGPSOJB64"5IFTPVSDFDPEFBOECJOBSJFTDBOCFEPXOMPBEFEGPSGSFFGSPN UIFPGGJDJBM3"%*"/$&XFCTJEFBUIUUQSBETJUFMCMHPWSBEJBODF5IFSFDFOUMZQVCMJTIFECPPL 5IF"SUBOE4DJFODFPG-JHIUJOH7JTVBMJ[BUJPOXSJUUFOCZ8BSEBOE4IBLFTQFBSFJTBOFYDFMMFOU TPVSDFPGJOGPSNBUJPOXIJDINBZTFSWFBTCPUIBOJOUSPEVDUJPOJOUPEBZMJHIUTJNVMBUJPOTXJUI 3"%*"/$& BT XFMM BT B SFGFSFODF HVJEF GPS EFUBJMFE EFTDSJQUJPOT PG UIF VOEFSMZJOH TJNVMBUJPO BMHPSJUINT<XBS> 5IJT"QQFOEJYFYQMBJOTTPNF3"%*"/$&GFBUVSFTUPIFMQUIFSFBEFSBQQSFDJBUFIPXUIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOU BQQSPBDI IBT CFFO JNQMFNFOUFE JOUP UIF 3"%*"/$& TJNVMBUJPO FOWJSPONFOU 5IFSBZUSBDFS3"%*"/$& 3"%*"/$& JT B QIZTJDBMMZ CBTFE MJHIUJOH QSPHSBN XIJDI BMMPXT BDDVSBUF DBMDVMBUJPOT PG MVNJOBODF BOE JMMVNJOBODF EJTUSJCVUJPOT GPS BSCJUSBSJMZ DPNQMFY CVJMEJOH HFPNFUSJFT 7BSJPVT DPOWFSUFSTFYJTUUPFYQPSU"SDIJ$"%PS"VUP$"%NPEFMTJOUP3"%*"/$&HFPNFUSZBOENBUFSJBM JOQVU GJMFT 3"%*"/$& VTFT SBZUSBDJOH JO B SFDVSTJWF FWBMVBUJPO PG UIF MVNJOBODF JOUFHSBM JO B SPPN$POUSJCVUJPOTEVFUPEJSFDUMJHIUTPVSDFTBOEEVFUPSFGMFDUJPOTGSPNPCKFDUTBSFUSFBUFE TFQBSBUFMZJOTPDBMMFEEJSFDUBOEJOEJSFDUBNCJFOU DBMDVMBUJPOT5IFMBUUFSmCMFOETEFUFSNJOJTUJD BOE TUPDIBTUJD SBZUSBDJOH UFDIOJRVFTn UP SFEVDF UIF OVNCFS PG USBDFE SBZT <XBS> 5P GVSUIFS SFEVDF UIF SBZUSBDJOH FGGPSU UIF QSPHSBN JODPSQPSBUFT JOUFSQPMBUJPO BOE FYUSBQPMBUJPO TDIFNFT XIJDI BMMPX UP FTUJNBUF UIF MVNJOBODFT PO B TVSGBDF QPJOU PG JOUFSFTU GSPN UIF MVNJOBODFMFWFMTPGOFBSCZQPJOUT %BZMJHIU4JNVMBUJPOTXJUI3"%*"/$& 8JUIJO3"%*"/$&UIFTLZJTOPUNPEFMFEBTBHFPNFUSJDBMFMFNFOUCVUJOTUFBEBTBTPMJEBOHMF <NBS>%JGGVTFEBZMJHIUBOEEJSFDU TVOMJHIU BSFUSFBUFE BT UIF 3"%*"/$& NBUFSJBMT HMPX BOE MJHIU SFTQFDUJWFMZ <XBS> -JHIU BOE HMPX NBJOMZ EJGGFS JO UIBU 3"%*"/$& POMZ DBSSJFT PVU B TIBEPX UFTUJOH GPS BMM QPJOUT PG SFGMFDUJPO GPS MJHIU TPVSDFT JF 3"%*"/$& DIFDLT XIFUIFS B QPJOUPGSFGMFDUJPODBOnTFFnBOZMJHIUTPVSDFTEJSFDUMZ"TPQQPTFEUPBMJHIUTPVSDFBHMPXJOH TPVSDF JT NFSFMZ nGPVOEn JG JU IBQQFOT UP CF IJU CZ B SBZ GSPN UIF NJYFE TUPDIBTUJD BOE EFUFSNJOJTUJD BNCJFOU DBMDVMBUJPO 4JODF TIBEPX UFTUJOH JT WFSZ UJNF DPOTVNJOH B HSPXJOH OVNCFSPGMJHIUTPVSDFTEJSFDUMZJODSFBTFTUIFSFRVJSFE3"%*"/$&TJNVMBUJPOUJNFT5IJTJTXIZ UIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSF JT VTVBMMZ USFBUFE MJLF B HMPXJOH NBUFSJBM PO XIJDI UIF EJGGVTF TLZ MVNJOBODF EJTUSJCVUJPO QFSUBJOJOH UP B DPOTJEFSFE TLZ DPOEJUJPO JT NBQQFE .FSFMZ UIF EJSFDU TVOMJHIUJTNPEFMFEBTBOJOGJOJUFMZEJTUBOUMJHIUTPVSDFXJUIBOPQFOJOHDPOFBOHMFPG P 5FDIOJDBMMJNJUBUJPOTPG3"%*"/$& 3"%*"/$&JTBCBDLXBSESBZUSBDFSJFMJHIUQBUIT BSF USBDFE CBDLXBSEMZ GSPNUIF TQFDUBUPSlT FZFUPUIFMJHIUTPVSDFT1SJODJQBMMZGPSXBSESBZUSBDJOHDPVMECFFNQMPZFEKVTUUIFTBNFCVUGPS B HSFBU OVNCFS PG TDFOFT UIF GPSNFS BQQSPBDI JT NPSF FDPOPNJDBM DPOTJEFSJOH UIF SFRVJSFE %VSJOH BO BNCJFOU DBMDVMBUJPO JO B GJSTU TUFQ EJTKPJOU EJSFDUJPOBM SBOHFT BSF EFGJOFE GPS TQBXOFE SBZT XIJDI BSF FNJUUFE GSPN B EJGGVTF SFGMFDUPS "GUFSXBSET TJOHMF SBZT BSF FNJUUFE XJUIJO UIFTF EJSFDUJPOBM SBOHFT BDDPSEJOH UP B TUPDIBTUJDQSPDFTT<XBS> 4FFGPSFYBNQMFUIF3"%*"/$&QSPHSBNTHFOTLZBOEHFOEBZMJUUIBUNPEFM UIF $*& BOE UIF 1FSF[ TLZ MVNJOBODF EJTUSJCVUJPOTSFTQFDUJWFMZ "QQFOEJY%BZMJHIU4JNVMBUJPOTXJUI3"%*"/$& DBMDVMBUJPO UJNFT *OUIF GPMMPXJOHUISFFTDFOFT PGSJTJOH DPNQMFYJUZ BSF EJTDVTTFE XIJDI TIPX CPUIUIFQPXFSBTXFMMBTUIFMJNJUBUJPOTPG3"%*"/$& TDFOF5IFHPBMJTUPDBMDVMBUFUIFJMMVNJOBODFEVFUPEBZMJHIUBUBSFGFSFODFQPJOUCFIJOEB XJOEPX JO BO PGGJDF JO B MBSHF CVJMEJOH 6TJOH GPSXBSE SBZUSBDJOH UIF NBKPSJUZ PG USBDFE SBZT XPVMEOPUFWFOFOUFSUIFSPPNPGJOUFSFTUJFUIFSBZTXPVMECFXPSUIMFTTGPSUIFDBMDVMBUJPOBT UIFZDBOOPUDPOUSJCVUFUPUIFJMMVNJOBODFBUUIFSFGFSFODFQPJOU*OUIJTTJUVBUJPOTUBSUJOHGSPN UIFSFGFSFODFQPJOUJTNPSFFDPOPNJDBM TDFOF " WFOFUJBO CMJOETTZTUFN JT QVMMFE EPXO JO GSPOU PG UIF XJOEPX PG UIF PGGJDF PG UIF QSFWJPVTTDFOFXJUIUIFTMBUTJOIPSJ[POUBMQPTJUJPO5IFTVSGBDFTPGUIFTMBUTBSFNPTUMZEJGGVTF 5PDBMDVMBUFUIFJMMVNJOBODFBUUIFSFGFSFODFQPJOUUIFOVNCFSPGSFRVJSFESBZTSJTFTBTTPNFPG UIFSBSFSBZQBUITOFFEUPCFJEFOUJGJFEXIJDIGJOEUIFJSXBZJOCFUXFFOUIFTMBUTWJBNVMUJQMF SFGMFDUJPOT5IJTDPNQMFYHFPNFUSZDBOCFNBTUFSFECZ3"%*"/$&XJUIBOBEFRVBUFDIPJDFPG TJNVMBUJPOQBSBNFUFSTTFFWBMJEBUJPODIBQUFS TDFOF *G UIF TMBUT GSPN TDFOF IBWF IJHIMZ TQFDVMBS TVSGBDFT UIF DBQBDJUZ PG 3"%*"/$& JT SFBDIFE5IFJOEPPSJMMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOJTOPUDIBSBDUFSJ[FEUPFRVBMQBSUTCZBMMSBZQBUIT XIJDIGJOEUIFJSXBZCFUXFFOUIFCMJOETCVUUIFTQFDVMBSEJSFDUJPOVOEFSXIJDIEJSFDUTVOMJHIUJT SFEJSFDUFEUPUIFDFJMJOHJTBQSFGFSSFESBZQBUIXJUIDBVTFTBCSJHIUTQPUBUUIFDFJMJOH5IJTTQPU JTOPUSFDPHOJ[FECZ3"%*"/$&BTTQBXOFESBZTXIJDIBSFFNJUUFEGSPNBQPJOUBUUIFDFJMJOH OFFEUPIJUUIFWFOFUJBOCMJOETVOEFSBWFSZOBSSPXBOHMFBUBXFMMEFGJOFETQPUTPUIBUUIFZp NPSFPSMFTTBDDJEFOUBMMZpGJOEUIFTVO 5IF TIPSUDPNJOH PG DPOWFOUJPOBM 3"%*"/$& UP DPSSFDUMZ NPEFM EBZMJHIU FMFNFOUT XJUI IJHIMZ TQFDVMBSDPNQPOFOUTTFSJPVTMZMJNJUTJUTDBQBCJMJUJFTBTBO BMMSPVOEEBZMJHIUTJNVMBUJPOUPPM5P PWFSDPNF UIJT MJNJUBUJPO XJUIJO 3"%*"/$& B QIPUPO NBQQJOH CBTFE BQQSPBDI JT DVSSFOUMZ VOEFSEFWFMPQNFOUCZ3PMBOE4DISFHMFBUUIF'SBVOIPGFS*OTUJUVUFGPS4PMBS&OFSHZ4ZTUFNT #BSSJFSTUPXBSETBXJEFSVTBHF "EWBODFEEBZMJHIUTJNVMBUJPOQSPHSBNTMJLF3"%*"/$&SFRVJSFUIFTFUUJOHPGBMBSHFOVNCFSPG TJNVMBUJPO QBSBNFUFST XIJDI IBWF mGFX SFBEJMZ BQQBSFOU BCTPMVUF SFBM XPSME DPSSFMBUFTn 5IJT QVUTUIFVTFSJOBTJUVBUJPOXJUIBOmBQQBSFOUMZJOGJOJUFOVNCFSPGXBZTPGHFUUJOHJUXSPOHPS SJHIUn <EPO> 5IF QSPCMFN PG GJOEJOH B SFBTPOBCMF TFU PG TJNVMBUJPO QBSBNFUFST JT BO BDLOPXMFEHFE CBSSJFS UPXBSET UIF XJEFTQSFBE QFOFUSBUJPO PG BEWBODFE EBZMJHIU TJNVMBUJPO UPPMTMJLF3"%*"/$&JOUPEBZlTEFTJHOQSPDFTTFT*UJTBSFBTPOXIZm3"%*"/$&JTTUJMMQSJNBSJMZ WJFXFEBTBSFTFBSDIUPPMn<KBSW>5PPWFSDPNFUIJTCBSSJFSWBSJPVTVTFSJOUFSGBDFTBSFDVSSFOUMZ VOEFSEFWFMPQNFOUXIJDIBJNUPNBLFUIFDBMDVMBUJPOQPXFSPGBEWBODFEEBZMJHIUTJNVMBUJPO BMHPSJUINTBDDFTTJCMFUPUIFDBTVBMVTFS 'PS TVDI TDFOFT WJSUVBM MJHIU TPVSDFT IBWF CFFO JNQMFNFOUFE JOUP 3"%*"/$& XIJDI QMBDF B WJSUVBM MJHIU TPVSDF CFIJOE B NJSSPS NBUFSJBM GPS FBDI QSJNBSZ MJHIU TPVSDF 7JSUVBM MJHIU TPVSDF BSF WFSZ DBMDVMBUJPO JOUFOTF BT UIF DBMDVMBUJPO UJNF JT SPVHIMZ MJOFBS UP UIF QSPEVDU PG UIF OVNCFS PG MJHIU TPVSDFT BOE UIF OVNCFS PG NJSSPS PCKFDUT <XBS>5IFDPODFQUPGWJSUVBMMJHIUTPVSDFDBOOPUCFVTFEJGUIFDPOTJEFSFENJSSPSMJLFPCKFDUTBSFCFOUpMJLFNPTU DPOWFOUJPOBMTMBUT "QQFOEJY5IFDBMDVMBUJPOPGEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTVTJOHBOBEBQUFEmSUSBDFlWFSTJPO "QQFOEJY " $BMDVMBUJOH %BZMJHIU $PFGGJDJFOUT XJUI BO BEBQUFE nSUSBDFn 7FSTJPO 5IF DPNQMFUFZFBSSVO NFUIPE BOE UIF EBZMJHIU DPFGGJDJFOU NFUIPE BT JNQMFNFOUFE JO &413 TFF DIBQUFS TIBSF B DPNNPO QSPCMFN 5IF SFGFSFODF QPJOU JO UIF CVJMEJOH BT XFMM BT UIF CVJMEJOHHFPNFUSZUIFNBUFSJBMTEFTDSJQUJPOTBOEUIFTJNVMBUJPOQBSBNFUFSTSFNBJOVODIBOHFE EVSJOHNVMUJQMFSBZUSBDJOHSVOTVOEFSWBSJPVTTLZDPOEJUJPOTPSEJGGFSFOUTLZTFHNFOUT5IFSFGPSF 3"%*"/$&SFQFBUTOFBSMZJEFOUJDBMTBNFSBZUSBDJOHDBMDVMBUJPOTB HSFBU OVNCFS PG UJNFT 0OMZ UIF BDUVBM TLZ MVNJOBODFT GPS B SBZ IJUUJOH UIF DFMFTUJBM IFNJTQIFSF DIBOHFT XJUI FBDI JOWFTUJHBUFEEBZMJHIUDPOEJUJPO 5PSFEVDFUIFTFSFQFUJUJWFSBZUSBDJOHDBMDVMBUJPOTGPSBOBOOVBM EBZMJHIUTJNVMBUJPO%":4*.DBMDVMBUFTUIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTXJUIBOBEBQUFEWFSTJPOPGUIF CBDLXBSESBZUSBDFS3"%*"/$& .JOPSDIBOHFTIBWFCFFONBEFUPUIFPVUQVUGPSNBUPGUIFPSJHJOBM3"%*"/$&QSPHSBNSUSBDF UPBDDFMFSBUFUIFDBMDVMBUJPOPGBDPNQMFUFTFUPGEBZMJHIUDPFGGJDJFOUT5IFSBZUSBDJOHBMHPSJUIN JUTFMG IBT CFFO MFGU VODIBOHFE 8IFSFBT B SFHVMBS 3"%*"/$& JMMVNJOBODF TJNVMBUJPO ZJFMET JOUFHSBMJMMVNJOBODFWBMVFTEVFUPBMMMJHIUTPVSDFTJOBHJWFOTDFOFUIFBEBQUFE SUSBDFWFSTJPO QSPWJEFT UIF DPOUSJCVUJPOT EVF UP EJGGFSFOU MJHIU TPVSDFT TFQBSBUFMZ 8JUI UIJT OFX GFBUVSF B DPNQMFUFTFUPGEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTDBOCFTJNVMBUFEJOUXPSUSBDFSVOT 5PDBMDVMBUFUIFEJGGVTFBOEHSPVOEEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTUIFCVJMEJOHNPEFMJTQMBDFEJO B HMPXJOH TQIFSF PG DPOTUBOU MVNJOBODF /P PUIFS MJHIU TPVSDFT BSF BENJUUFE %VSJOH UIF SBZUSBDJOH JMMVNJOBODF DPOUSJCVUJPOT BSF HSPVQFE JOUP EJGGFSFOU CJOT BDDPSEJOH UP UIF BOHVMBSEJSFDUJPOVOEFSXIJDIUIFCBDLXBSEMZUSBDFESBZTIJUUIFTVSSPVOEJOHTQIFSF 'PS UIF DBMDVMBUJPO PG UIF EJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT UIF CVJMEJOH NPEFM JT QMBDFE VOEFS TPNFBOHVMBSMJHIUTPVSDFTXJUIBTPMBSDPOFPQFOJOHBOHMFPG 5IFNBUFSJBMTPGUIF MJHIU TPVSDFT BSF OBNFE TPMBS UISPVHI TPMBS 5IF QPTJUJPOT PG UIF MJHIU TPVSDFT DPSSFTQPOEUPUIFSFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOTPGUIFCVJMEJOHTJUF%VSJOHUIFSBZUSBDJOHUIF JMMVNJOBODFDPOUSJCVUJPOTBSFHSPVQFEBDDPSEJOHUPUIFNPEJGJFSOBNFTPGUIFMJHIUTPVSDFT <XBS> 5IFESBXCBDLPGUIFBEBQUFESUSBDFWFSTJPOJTUIBUFWFOUIPVHIUIFSBZUSBDJOHBMHPSJUINJUTFMGJT JEFOUJDBMUPUIFDPOWFOUJPOBMSUSBDFUIFSFRVJSFE3".BOEOFDFTTBSZDBMDVMBUJPOUJNFTSJTF5IF GPSNFS FGGFDU TUFNT GPSN DIBOHFT NBEF UP UIF DBDIJOH TUSVDUVSF JO 3"%*"/$& EVSJOH B DPOWFOUJPOBM BNCJFOU DBMDVMBUJPO 3"%*"/$& DBDIFT JOGPSNBUJPO MJLF UIF DPMPS DIBOOFM JMMVNJOBODFT BU BMSFBEZ DBMDVMBUFE QPJOUT JO UIF TDFOF UP BMMPX GPS BO JOUFSQPMBUJPO PS FYUSBQPMBUJPO PG OFX WBMVFT GSPN BMSFBEZ DBMDVMBUFE OFJHICPSJOH QPJOUT <XBS> 5IF BEBQUFE SUSBDFWFSTJPO GVSUIFS TUPSFT UIF JMMVNJOBODF DPOUSJCVUJPOT EVF UP BMM MJHIU TPVSDFT TFQBSBUFMZ XIJDIJODSFBTFTUIFSFRVJSFENFNPSZQFSDBDIFEWBMVFCZBGBDUPSPGBSPVOE5IFDBMDVMBUJPO UJNF SJTFT EVF UP UIF CJOOJOH QSPDFEVSF CZ BCPVU UP 5IF BEWBOUBHFT PG UIF OFX DBMDVMBUJPOQSPDFEVSFBSFUIBU P CPUITQFFEBTXFMMBTTUBCJMJUZPGBEBZMJHIUDPFGGJDJFOUDBMDVMBUJPOBSFFOIBODFEDPNQBSFEUP JOEJWJEVBM SBZUSBDJOH SVOT GPS FBDI EBZMJHIU DPFGGJDJFOU 5IJT FGGFDU JT QSPOPVODFE GPS BEWBODFECVJMEJOHHFPNFUSJFTBOEDPNQMJDBUFEEBZMJHIUFMFNFOUT SFEVOEBOU*0QSPDFTTJOHCFUXFFOEJGGFSFOUQSPHSBNTDBOCFBWPJEFE 5IFSBZUSBDJOHDBMDVMBUJPOTEJGGFSJOUIFQSFTFODFPGEJSFDUTVOMJHIUBTBMJHIUTPVSDFUSJHHFSTEJSFDUTIBEPXUFTUJOH JO3"%*"/$&CVUVOEFSPWFSDBTUTLZDPOEJUJPOTUIFBNCJFOUDBMDVMBUJPOSFNBJOTWJSUVBMMZVODIBOHFE "QQFOEJY$POWFOUJPOBMSUSBDFBOE%":4*.XFJHIJOHUIFCFOFGJUT "QQFOEJY"$POWFOUJPOBMSUSBDFBOE%":4*.XFJHIJOHUIF#FOFGJUT 5IJTQBSBHSBQIXFJHITUIF CFOFGJUT BOE ESBXCBDLT PG %":4*.XJUI SFTQFDUUP B DPOWFOUJPOBM 3"%*"/$& TJNVMBUJPO8IBU BSFUIFBEEJUJPOBM QMBOOJOH FGGPSUT GPS UIF EFTJHOFS UIF SFRVJSFE DBMDVMBUJPOUJNFTUIFTVJUBCMF3"%*"/$&QBSBNFUFSTBOEUIFIBSEXBSFSFRVJSFNFOUTJFXIBU JTUIFQSJDFGPSTJNVMBUJOHJOEPPSJMMVNJOBODFTVOEFSNVMUJQMFJOTUFBEPGBTJOHMFTLZDPOEJUJPO BEEJUJPOBM EFTJHO XPSL %":4*. VTFT UIF TBNF NBUFSJBM BOE HFPNFUSZ JOQVU GJMFT BT B DPOWFOUJPOBM 3"%*"/$& TJNVMBUJPO 5IJT JT JNQPSUBOU BT UIF HFOFSBUJPO PG UIF $"% NPEFM JT VTVBMMZ UIF NPTU UJNF EFNBOEJOH QBSU PG B TJNVMBUJPO %JSFDU BOE EJGGVTF JSSBEJBODF EBUB BSF XJEFMZ BWBJMBCMF JO UIF GPSN PG UFTU SFGFSFODF ZFBST TFF DIBQUFS 5IFSFGPSF UIF BEEJUJPOBM EFTJHO FGGPSU GPS SVOOJOH BO BOOVBM EBZMJHIU TJNVMBUJPO JT VTVBMMZ TNBMM BOE p BT %":4*. IBT CFFOXJEFMZBVUPNBUFEpNBJOMZSFRVJSFTBEEJUJPOBM$16UJNFT DBMDVMBUJPO UJNFT 'JH " DPNQBSFT DBMDVMBUJPO UJNFT GPS UIF UISFF JOWFTUJHBUFE CMJOE TFUUJOHTGSPNUIFWBMJEBUJPODIBQUFSXIJDIBSFSFRVJSFEUPDBMDVMBUFJOEPPSJMMVNJOBODFTVOEFS B TJOHMF TVOOZ TLZ PS VOEFS BSCJUSBSZ TLZ DPOEJUJPOT 5IF DPMVNOT DPSSFTQPOE UP UIF SBUJPT CFUXFFO CPUI DBMDVMBUJPO UJNFT XIJMF UIF BDUVBM DBMDVMBUJPO UJNFT BSF QSJOUFE BCPWF UIF DPMVNOT8IJMFUIFSBUJPGPSSFUSBDUFECMJOETMJFTBSPVOEJUESPQTCFMPX GPS DMPTFE CMJOET 5IJTJOEJDBUFTUIBUUIFTJHOJGJDBODFPGUIFEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTQFDJGJDDPOUSJCVUJPOUPUIFPWFSBMM DBMDVMBUJPOGBMMTXJUIHSPXJOHDPNQMFYJUZPGUIFSBZUSBDJOHDBMDVMBUJPO 9 6.8h/0.9h 46h/6.75h 63h/13h 8 tDAYSIM /t conventional rtrace 7 6 'JH " $PNQBSJTPO PG UIF SBUJPT PG UIF DBMDVMBUJPO UJNFT GPS B %":4*.TJNVMBUJPOXIJDIZJFMETBDPNQMFUFTFUPGEBZMJHIUDPFGGJDJFOUT UPBDPOWFOUJPOBMTUBUJD3"%*"/$&TJNVMBUJPO"MMDBMDVMBUJPOTJOWPMWFE UIFTJNVMBUJPOPGJMMVNJOBODFT GPS QPJOUT JOTJEF UIF UFTU PGGJDF GSPN DIBQUFS"DUVBMDBMDVMBUJPOUJNFTBSFQSJOUFEBCPWFUIFDPMVNOT5IF SBUJPTGBMMXJUISJTJOHNPEFMDPNQMFYJUZ 5 4 3 2 1 0 blinds retracted slats horizontal slats closed 3"%*"/$&QBSBNFUFSTBDIPTFOTFUPGSBZUSBDJOHQBSBNFUFSTEFDJTJWFMZJOGMVFODFTUIFBDDVSBDZ PG B TJNVMBUJPO BOE JUT DBMDVMBUJPO UJNF 5IFSFGPSF UIF BDDVSBDZ PG TJNVMBUJPO SFTVMUT GPS DPOWFOUJPOBM 3"%*"/$& BOE %":4*. IBWF CFFO DPNQBSFE GPS WBSJPVT TFUT PG SBZUSBDJOH QBSBNFUFST 5IF SFTVMUT XFSF UIBU UIF TBNF TFU PG TJNVMBUJPO QBSBNFUFST ZJFMET WFSZ TJNJMBS BDDVSBDJFTGPSCPUINFUIPETVOEFSWBSJPVTTLZDPOEJUJPOTBOECMJOETFUUJOHT%JGGFSFODFTNBJOMZ BSJTF VOEFS TVOOZ TLZ DPOEJUJPOT BT %":4*. IBT UP FTUJNBUF DPOUSJCVUJPOT GSPN UIF EJSFDU TVOMJHIUGSPNUIFBWBJMBCMFSFQSFTFOUBUJWFTVOQPTJUJPOT5IJTJNQPSUBOUGJOEJOHJNQMJFTUIBUUIF TBNFTFUPG3"%*"/$&TJNVMBUJPOQBSBNFUFSTDBOCFVTFEGPSBEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPOBT GPSUIFTJNVMBUJPOPGBTJOHMFTVOOZTLZDPOEJUJPO"HBJOOPBEEJUJPOBMFGGPSUGPSUIFEFTJHOFSJT SFRVJSFE IBSEXBSF SFRVJSFNFOUT "T FYQMBJOFE JO "QQFOEJY " UIF BEBQUFE SUSBDFWFSTJPO EFNBOET BCPVU UJNFT NPSF 3". UIBO B DPOWFOUJPOBM SUSBDF TJNVMBUJPO EVF UP FYUFOEFE DBDIJOH JOGPSNBUJPO *O UIF UJNFT PG DPOUJOVPVTMZ SJTJOH IBSEXBSF DBQBCJMJUJFT UIF .FHBCZUF 3". VTFE GPS BMM TJNVMBUJPOT JO DIBQUFS TIPVME OPU DPOTUJUVUF B TFWFSF GJOBODJBM CBSSJFS GPS B QPUFOUJBMVTFSPGUIFTJNVMBUJPONFUIPE "QQFOEJY0WFSWJFXPG%":4*.TVCQSPHSBNT "QQFOEJY"0WFSWJFXPGUIF%":4*.4VCQSPHSBNT 5IFEZOBNJDEBZMJHIUTJNVMBUJPONFUIPE%":4*.IBTCFFOJOUFHSBUFE JOUP B VTFS JOUFSGBDF PG UIFTBNFOBNFXIJDIHFOFSBUFTTIFMMTDSJQUTUPTJNVMBUFBOOVBMJOEPPSJMMVNJOBODFQSPGJMFTXJUI VOEFSMZJOH UJNFTUFQT GSPN IPVST UP NJOVUFT 'JH " TIPXT B EJBHSBN PG UIF WBSJPVT %":4*. TVCQSPHSBNT " EFUBJMFE NBOVBM UIF MBUFTU WFSTJPO PG UIF D TPVSDF DPEF BT XFMM BT CJOBSJFT GPS B -*/69 TZTUFN BSF BWBJMBCMF VQPO SFRVFTU GSPN UIF BVUIPS DISJTUPQISFJOIBSU!OSDDB input building geometry and material description ( RADIANCE files) calculation parameters weather data input file building site descriptions 'JH " %JBHSBN PG UIF WBSJPVT %":4*. TVCQSPHSBNT : DAYSIM tcl interface that uses the above listed input files and parameters to generate shell scripts for annual daylight simulations calculation of daylight coefficients calculation of sky luminances gensunpositions genshortterm generates RADIANCE file for direct daylight coefficients generates short-term irradiance data from hourly means rtrace_dc genweather generates a set of daylight coefficients generates sky luminances pertaining to the daylight coefficients daylight coefficients genilluminances sky luminances annual illuminance profiles SUSBDF@EDJTBOBEBQUFEWFSTJPOPGUIF3"%*"/$&QSPHSBNmSUSBDFnBOEEFTDSJCFEJOEFUBJMJO"QQFOEJY" HFOTIPSUUFSNIBTCFFOXSJUUFOCZ0MJWFS8BMLFOIPSTUBOEJTEFTDSJCFEJODIBQUFSBOE<XBM> "QQFOEJY4JNVMBUJPOSFTVMUTGPSBDMPVEZBOEBDMFBSEBZ "QQFOEJY"4JNVMBUJPO3FTVMUTGPSB$MPVEZBOEB$MFBS%BZ 5IJT "QQFOEJY QSFTFOUT TJNVMBUJPO SFTVMUT GPSUIF TJOHMF PGGJDF HFPNFUSZ'JH PO B DMPVEZ BOEBDMFBSEBZ'JHVSFT"B BOE"B TIPXFYUFSOBMIPSJ[POUBMJMMVNJOBODFTXIJMF UIF'JHVSFTVOEFSC TIPXJOUFSOBMJMMVNJOBODFTBUQPJOUJOUIFTJOHMFPGGJDF 'JH " $PNQBSJTPO PG UIF EJGGFSFOU NFUIPET GPS B DMPVEZ EBZ .BSDI 16000 $PNQMFUF:FBS3VOT UI %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE Illuminance [lux] B FYUFSOBM IPSJ[POUBM JMMVNJOBODFT "%&-*/& 12000 $MBTTJGJFE8FBUIFS%BUB &413 %":4*. 8000 4000 0 4 6 8 10 12 hour of day 14 16 18 $PNQMFUF:FBS3VOT 1000 C XPSLQMBOFJMMVNJOBODF GPS QPJOU JO UIF TJOHMF PGGJDF %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE "%&-*/& $MBTTJGJFE8FBUIFS%BUB Illuminance [lux] 800 &413 %":4*. 600 400 200 0 4 6 8 10 12 hour of day 14 16 18 $MPVEZ EBZ 'PS UIF DMPVEZ EBZ UIF TJNVMBUJPO SFTVMUT PG &41S BOE %":4*. CBTJDBMMZ DPJODJEF XJUIUIFSFGFSFODFDBTF$PNQMFUF:FBS3VOT GPSCPUIJOEPPSBTXFMMBTPVUEPPSJMMVNJOBODFT 5IFEBZMJHIUGBDUPSNFUIPEBMTPDPJODJEFTXJUIUIFSFGFSFODFDBTFGPSUIFFYUFSOBMJMMVNJOBODFT XIJMFJUDPOTUBOUMZVOEFSFTUJNBUFTUIFJOUFSOBMJMMVNJOBODFT5IFFYDFMMFOUSFTVMUTGPSUIFFYUFSOBM JMMVNJOBODFTBSFPCWJPVTTJODFUIFEBZMJHIUGBDUPSJTGPSUIJTTFOTPSQPTJUJPOBOETJODFUIF 1FSF[MVNJOPVTFGGJDBDZNPEFMJTVTFEUPDBMDVMBUFUIFFYUFSOBMJMMVNJOBODFTGSPNUIF53:EBUB 5IFSFBTPOGPSUIFEJTDSFQBODJFTPGUIFJOEPPSJMMVNJOBODFTXJUIUIFSFGFSFODFDBTFJTUIBUUIF $*&PWFSDBTUTLZVOEFSXIJDIUIFEBZMJHIUGBDUPSJTEFGJOFEUFOETUPVOEFSFTUJNBUFIPSJ[POUBM TLZ MVNJOBODFT XIJDI JO UVSO IBWF B TJHOJGJDBOU DPOUSJCVUJPO UP JOEPPS JMMVNJOBODFT BU EFFQFS SPPN EFQUIT "%&-*/& DPOTUBOUMZ VOEFSFTUJNBUFT CPUI JOEPPS BOE PVUEPPS JMMVNJOBODFT 5IJT DMFBSMZTIPXTUIBU"%&-*/&EPFTOPUDPOTJEFSUIFHJWFOIPVSMZNFBOEJGGVTFJMMVNJOBODFWBMVFT CVUBMXBZTSFMJFTPOUIFTBNF$*&PWFSDBTUTLZ PG UIF DPSSFTQPOEJOHNPOUI JO UIF BCTFODF PG "QQFOEJY4JNVMBUJPOSFTVMUTGPSBDMPVEZBOEBDMFBSEBZ EJSFDU TVOMJHIU 5IF $MBTTJGJFE 8FBUIFS %BUB TMJHIUMZ PWFSFTUJNBUFT UIF FYUFSOBM JMMVNJOBODFT BSPVOENJEEBZXIJMFUIFJOUFSOBMJMMVNJOBODFTBSFVOEFSFTUJNBUFE5IFNBHOJUVEFPGUIFFSSPST DBO CF SFEVDFE CZ JODSFBTJOH UIF OVNCFS PG EJGGVTF XFBUIFS DMBTTFT BU UIF FYQFOTF PG MPOHFS DBMDVMBUJPOUJNFT 'JH " $PNQBSJTPO PG UIF EJGGFSFOU NFUIPET GPS B DMFBS EBZ "VHVTU $PNQMFUF:FBS3VOT %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE 100000 UI "%&-*/& $MBTTJGJFE8FBUIFS%BUB Illuminance [lux] B FYUFSOBM IPSJ[POUBM JMMVNJOBODFT &413 80000 %":4*. 60000 40000 20000 0 2 7 12 hour of day 17 22 $PNQMFUF:FBS3VOT 5000 C XPSLQMBOFJMMVNJOBODF GPS QPJOU JO UIF TJOHMF PGGJDF %BZMJHIU'BDUPS.FUIPE "%&-*/& $MBTTJGJFE8FBUIFS%BUB 4000 &413 Illuminance [lux] %":4*. 3000 2000 1000 0 2 7 12 hour of day 17 22 $MFBSEBZ'JHVSF"B BOEC QSFTFOUFYUFSOBMBOEJOUFSOBMJMMVNJOBODFTGPSBDMFBSTLZ"T GPSUIFEJGGVTFEBZ&41S%":4*.BOEUIFSFGFSFODFDBTFMJFWFSZDMPTFUPHFUIFS5IF%BZMJHIU 'BDUPS.FUIPEPOMZNPEFMTJMMVNJOBODFTEVFUPEJGGVTFEBZMJHIUBOEBDDPSEJOHMZMJFTCFMPXUIF SFGFSFODFDBTFGPSJOEPPSBOEPVUEPPSJMMVNJOBODFT0OUIFDMFBSEBZ"%&-*/&BQQSPBDIFTUIF SFGFSFODFDBTFGPSFYUFSOBMBOEJOUFSOBMJMMVNJOBODFTTJODFUIF1FSF[TLZGPSBDMFBSTLZCBTJDBMMZ DPJODJEFTXJUIUIFDMFBS$*&TLZ5IF$MBTTJGJFE8FBUIFS%BUBTMJHIUMZVOEFSFTUJNBUFTUIFFYUFSOBM JMMVNJOBODFTXIJMFUIFJOEPPSJMMVNJOBODFTBSFNPEFMFEUPPMBSHF5IFSFBTPOGPSUIJTJTUIBUUIF BDUVBMNFBOIPVSMZTVOQPTJUJPOTBSFBQQSPYJNBUFECZTVOQPTJUJPOTPGMPXFSBMUJUVEFMFBEJOHUP MPXFS FYUFSOBM IPSJ[POUBM JMMVNJOBODFT 0O UIF PUIFS IBOE B MPXFS TVO QPTJUJPO BSPVOE OPPO DBO DBVTF IJHIFS JOEPPS JMMVNJOBODFT GPS B SPPN XJUI B TPVUIFSO XJOEPX "T GPS UIF EJGGVTF DBTFUIFOVNCFSPGEJSFDUDMBTTFTXPVMEIBWFUPCFJODSFBTFEUPFOIBODFUIFBDDVSBDZPGUIF DMBTTJGJFEEBUB "QQFOEJY3"%*"/$&QBSBNFUFSTGPSFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOET "QQFOEJY"3"%*"/$&QBSBNFUFSTGPSFYUFSOBMWFOFUJBOCMJOET *OUIJT"QQFOEJYUIFDIPJDFPG3"%*"/$&TJNVMBUJPOQBSBNFUFST VTFE EVSJOHUIFWBMJEBUJPO PG %":4*.TJNVMBUJPOSFTVMUTJODIBQUFSJTCSJFGMZNPUJWBUFE"EFFQFSEJTDVTTJPOPGUIFNFBOJOH PGUIFTFQBSBNFUFSTDBOCFGPVOEVOEFS<XBS> BNCJFOUCPVODFTBC 5IJTQBSBNFUFSEFTDSJCFTUIFOVNCFSPGEJGGVTFJOUFSSFGMFDUJPOTXIJDI XJMM CF DBMDVMBUFE CFGPSF B SBZ QBUI JT EJTDBSEFE " IJHI BCWBMVF TJHOJGJDBOUMZ JODSFBTFT UIF SFRVJSFEDBMDVMBUJPOUJNFCVUJTOFDFTTBSZJOUIFDBTFPGDMPTFECMJOETBTSBZTNBZCFSFGMFDUFE TFWFSBMUJNFTCFUXFFOUXPBEKBDFOUTMBUTCFGPSFUIFZQBTTUISPVHIBCMJOETZTUFN BNCJFOUEJWJTJPOBE BOEBNCJFOUTBNQMJOHBE 5IFBEQBSBNFUFSEFUFSNJOFTUIF OVNCFS PG TBNQMF SBZT UIBU BSF JOJUJBMMZ TFOU PVU GSPN B TVSGBDF QPJOU EVSJOH BO BNCJFOU DBMDVMBUJPO5IJTQBSBNFUFSOFFETUPCFIJHIJGUIFMVNJOBODFEJTUSJCVUJPOJOBTDFOFXJUIBIJHI CSJHIUOFTT WBSJBUJPO BT JT UIF DBTF CFUXFFO CMJOE TMBUT "O BTQBSBNFUFS HSFBUFS UIBO [FSP EFUFSNJOFT UIF OVNCFS PG FYUSB SBZT UIBU BSF TFOU JO TBNQMF BSFBT XJUI B IJHI CSJHIUOFTT HSBEJFOU BNCJFOU BDDVSBDZ BB BOE BNCJFOU SFTPMVUJPO BS 5IF DPNCJOBUJPO PG UIFTF UXP QBSBNFUFSTXJUIUIFNBYJNVNTDFOFEJNFOTJPOQSPWJEFTBNFBTVSFPGIPXGJOFUIFMVNJOBODF EJTUSJCVUJPO JO B TDFOF JT DBMDVMBUFE "DDPSEJOH UP QBHF JO <XBS> UIF DPNCJOBUJPO PG BBBSBOEBNBYJNVNTDFOFEJNFOTJPOPGNZJFMETBNJOJNVNTQBUJBMTFQBSBUJPO GPS DBDIFE JSSBEJBODFT PG N• DN 5IJT SFTPMVUJPO JT TVGGJDJFOU UP EFTDSJCF UIF JOWFTUJHBUFEFYUFSOBMCMJOETJODIBQUFSBTFBDITMBUXBTBCPVUDNXJEF EJSFDU UISFTIPME EU 5IJT PQUJPO TXJUDIFT PGG UIF TFMFDUJWF TPVSDF UFTUJOH <XBS> JF FBDI MJHIUTPVSDFJTFRVBMMZDPOTJEFSFEEVSJOHFBDITIBEPXUFTUJOH 5IJT PQUJPO BMXBZT OFFETUP CF TFUUP[FSPXIFOUIFEJSFDUEBZMJHIUDPFGGJDJFOUTBSFDBMDVMBUFECZ%":4*. EJSFDU TVCTBNQMJOH ET 5IJT PQUJPO TXJUDIFT PGG UIF EJSFDU TVCTBNQMJOH UISFTIPME JF POMZ POF SBZ JT BMXBZT TFOE JOUP UIF DFOUFS PG FBDI MJHIU TPVSDF "T EVSJOH UIF DBMDVMBUJPO PG UIF EJSFDU EBZMJHIU DPFGGJDJFOUT POMZ TPMBS EJTDT XJUI BO BOHVMBS TJ[F PG BSF QSFTFOU 5IJT QSPDFEVSFTQFFETVQUIFDBMDVMBUJPOXJUIPVUJNQFEJOHJUTBDDVSBDZ P "QQFOEJY"OBMZTJTPG4JNVMBUJPO&SSPST "QQFOEJY""OBMZTJTPG4JNVMBUJPO&SSPST 5IJT"QQFOEJYBJNTUPQSPWJEFTPNFJOTJHIUJOUPIPXUIFUPUBMTJNVMBUJPOFSSPSTGSPN5BCMF DBOCFEJWJEFEJOUPFSSPSTEVFUPUIFSBZUSBDJOHBOEUPUIFTLZNPEFM'JHVSFT"UP" QSFTFOUTUIFGSFRVFODZEJTUSJCVUJPOTPGUIFSFMBUJWFFSSPSTPGBMMTJNVMBUFEJMMVNJOBODFTBUTFOTPS 'JH GPSUIFUISFFCMJOETFUUJOHTTFQBSBUFMZ 'PSUIFSFUSBDUFECMJOET'JH" 4)"%085&45IBTBXJEFQFBLBOEUIFDFOUFSPGXFJHIU MJFTBU5IF3.4&GPSUIJTEJTUSJCVUJPOJT5BCMF "GUFSTDBMJOH UIFQFBLOBSSPXTUP B 3.4& PG BOE TIJGUT UP B .#& PG 5IJT CFIBWJPS QSPWFT IPX FYBDU UIF SBZUSBDJOH BMHPSJUINDBONPEFMJOEPPSJMMVNJOBODFTJOUIFBCTFODFPGCMJOET0VSGJOEJOHTGPSUIJTHFPNFUSZ BSFJOBDDPSEBODFXJUIUIFSFTVMUTPG.BSEBMKFWJD<NBS>XIPGPVOEB.#&PGBOEB3.4& PGGPSBQPJOUBUNEJTUBODFUPBGBDBEFXJUIBTJOHMFHMB[JOH 'JH " 'SFRVFODZ EJTUSJCVUJPO PG SFMBUJWF FSSPST GPS TFOTPS GPS SFUSBDUFE CMJOET SHADOW TEST SCALED 4351 sky conditions normed frequency 1 0 -50 0 relative error [%] 50 'PSUIFIPSJ[POUBMTMBUT'JH" UIFTJUVBUJPOJTTJNJMBSUIFXJEF4)"%085&45QFBLXJUI BO BTTPDJBUFE 3.4& PG OBSSPXT EPXO UP BGUFS TDBMJOH 5IF 4$"-&% QFBL JT OPU DFOUFSFEBSPVOEBTUIFTFOTPSJTPOMZQBSUMZFYQPTFEUPUIFDFMFTUJBMIFNJTQIFSFEVFUPUIF TMBUT*OUIBUDBTFUIFTDBMJOHDBOOPUDPSSFDUGPSBMMTLZNPEFMFSSPST 'JH " 'SFRVFODZ EJTUSJCVUJPO PG SFMBUJWF FSSPST GPS TFOTPS GPS IPSJ[POUBM CMJOET SHADOW TEST SCALED 3498 sky conditions normed frequency 1 0 -50 0 relative error [%] 50 'PS UIF DMPTFE CMJOET 'JH " UIF GSFRVFODZ EJTUSJCVUJPO PG 4)"%08 5&45 GFBUVSFT UXP QFBLT5IFIJHIFSQFBLBUBCPVUTUFNTGSPNUIFDMPVEZTLJFT'JHD XIJMFUIFQFBLBU p TUFNT GSPN UIF TVOOZ TLJFT 'JH 5IF TDBMJOH NFSHFT UIF QFBLT BOE SFEVDFT UIF 3.4&GSPN5BCMF UP TFFTFDUJPO "QQFOEJY"OBMZTJTPG4JNVMBUJPO&SSPST 2842 sky conditions 'JH " 'SFRVFODZ EJTUSJCVUJPO PG SFMBUJWF FSSPST GPS TFOTPS GPS DMPTFE CMJOET SHADOW TEST SCALED normed frequency 1 0 -50 0 relative error [%] 50 5IFTFSFTVMUTGPSUIFUISFFCMJOETFUUJOHTTVHHFTUUIBUUIFPWFSBMMTJNVMBUJPOFSSPSTPG%":4*.GPS DPNQMJDBUFEGBDBEFHFPNFUSJFTTUFNUPSPVHIMZFRVBMQBSUTGSPNUIFSBZUSBDJOHBMHPSJUINBOE UIFTLZNPEFM "QQFOEJY5FDIOJDBM%FUBJMTPGUIF&YQFSJNFOUBM4FUVQ "QQFOEJY"5FDIOJDBM%FUBJMTPGUIF&YQFSJNFOUBM4FUVQ 5IFEBUBBDRVJTJUJPOQSPKFDU-BNQBSUFSXBTDBSSJFEPVUJODPPQFSBUJPOXJUIUIF'BDIIPDITDIVMF 4UVUUHBSU8IJMFUIF'BDIIPDITDIVMFDPODFOUSBUFEPOUIFNFBTVSFNFOUPGFOFSHZGMPXTXJUIJO UIF CVJMEJOH UIF TFUVQ XIJDI IBT CFFO JOTUBMMFE CZ UIF 'SBVOIPGFS *OTUJUVUF GPS 4PMBS &OFSHZ 4ZTUFNT DPODFOUSBUFE PO UIF NPOJUPSJOH PG NBOVBM DPOUSPM TUSBUFHJFT 5IJT "QQFOEJY QSPWJEFT EFUBJMTPGUIFMBUUFSTFUVQ 5IF NPOJUPSJOH UFDIOJRVFT XFSF GPDVTFE PO RVBOUJGZJOH CMJOE QPTJUJPOT BOE BSUJGJDJBM MJHIUJOH TUBUVTBOE DPOUJOVPVTMZ NFBTVSJOH UIF XPSLJOH FOWJSPONFOU PG BMM SPPNT XJUI TPVUI GBDJOHXJOEPXT5PBDIJFWFUIFTFFOETGPVSEJGGFSFOUEBUBDPMMFDUJPOTZTUFNTXFSFVTFE )0#0 PDDVQBODZ TFOTPS TUBOEBMPOF EBUB MPHHFST XJUI JOUFHSBUFE JMMVNJOBODF BOE UFNQFSBUVSFTFOTPSTXFSFDPVQMFEXJUIUXPVMUSBTPOJDTFOTPSTGPSFWFSZPGGJDFUPEFUFSNJOFVTFS QSFTFODF XFBUIFSTUBUJPOB DFOUSBM EBUB BDRVJTJUJPO TZTUFN IBT CFFO JOTUBMMFE BOE JTNBJOUBJOFE CZUIF 'BDIIPDITDIVMF4UVUUHBSUXIJDISFDPSETBNCJFOUUFNQFSBUVSFTHMPCBMBOEEJGGVTFJSSBEJBODFTBT XFMMBTWFSUJDBMJMMVNJOBODFTPOUPUIFTPVUIFSOGBDBEF<NÓM> &*# TZTUFN "T CMJOET BOE BSUJGJDJBM MJHIUJOH BSF PQFSBUFE WJB BO &*# TZTUFN UIF TUBUVT PG UIF TXJUDIFTDPVMECFEJSFDUMZSFDPSEFEXJUIB-JOVY1$XIJDIJTDPOOFDUFEUPUIF&*#TZTUFN WJEFPTVSWFJMMBODFTZTUFN5IFCMJOEQPTJUJPOTXFSFSFDPSEFECZBWJEFPTVSWFJMMBODFDBNFSB5IF EBUBBDRVJTJUJPOTZTUFNSFDPSEFEBEJHJUBMJNBHFPGUIFGBDBEFJGUIFTUBUVTPGBOZCMJOETZTUFN DIBOHFE "GUFSXBSET UIF CMJOE QPTJUJPOT XFSF NBOVBMMZ FYUSBDUFE GSPN UIF DPMMFDUFE EJHJUBM JNBHFT 5BCMF"TVNNBSJ[FTIPXUIFEJGGFSFOUQIZTJDBMRVBOUJUJFTIBWFCFFONFBTVSFE RVBOUJUZ XPSLQMBDFPDDVQBODZ XPSLQMBOFJMMVNJOBODFT JOEPPSUFNQFSBUVSFT BNCJFOUUFNQFSBUVSF HMPCBMIPSJ[POUBMJSSBEJBODF EJGGVTFIPSJ[POUBMJSSBEJBODF WFSUJDBMJMMVNJOBODFJOGBDBEF TUBUVTPGBSUJGJDJBMMJHIUJOH TUBUVTPGFYUFSOBMCMJOET "QQFOEJY " TIPSUEFTDSJQUJPO 5BCMF " 0WFSWJFX TUBOEBMPOF EBUB BDRVJTJUJPO TZTUFN PGFYQFSJNFOUBMTFUVQ JOFBDIPGGJDF " DFOUSBM EBUB BDRVJTJUJPO TZTUFN NBJOUBJOFE CZ UIF 'BDIIPDITDIVMF 4UVUUHBSU " " -JOVY1$DPOOFDUFEUPBO&*#TZTUFN WJEFPTVSWFJMMBODFBOENBOVBMQIPUP BOBMZTJT "6TFSPDDVQBODZ8PSL1MBOF*MMVNJOBODFBOE*OEPPS5FNQFSBUVSFT 5PNFBTVSFUIFXPSLJOHDPOEJUJPOTJOTJEFUIF-BNQBSUFSCVJMEJOHBOPOTFU)0#0EBUBMPHHFS BOEUXPVMUSBTPOJDQSFTFODFTFOTPSTXFSFJOTUBMMFEJOFWFSZ PGGJDFXJUITPVUI GBDJOH XJOEPXT &BDIPGGJDFDPOUBJOTUXPDFOUSBMMZMPDBUFEXPSLTUBUJPOTKPJOFEUPHFUIFSXJUIPOF1$QFSTUBUJPO BMMPXJOHGPSUXPVTFSTQFSSPPNTFF'JH 5IF)0#0JTBMPXDPTUTUBOEBMPOFEBUBMPHHFS XIJDIDPOUJOVPVTMZNFBTVSFEUIFUFNQFSBUVSF BOE JMMVNJOBUJPO BUUIFXPSLTUBUJPOTXIJMF UIF VMUSBTPOJD TFOTPST EFUFSNJOF VTFS QSFTFODF 5IF )0#0 BOE UIF UXP TFOTPST XFSF KPJOFE UPHFUIFSBTBTJOHMFNFBTVSJOHEFWJDF'JH"TIPXTBUZQJDBMNFBTVSFNFOUTFUVQJOBO PGGJDF 5IF )0#0 IBT GPVS DIBOOFMT UP BDRVJSF UFNQFSBUVSF SFMBUJWFIVNJEJUZBOEMJHIUJOUFOTJUZ5IFGPVSUIDIBOOFM BMMPXFE GPS BO FYUFSOBM JOQVU UP NFBTVSF WPMUBHF 5IF CBUUFSZ PQFSBUFE SFNPUF MPHHFS DBO TUPSF UJNFTUBNQFE NFBTVSFNFOUT BOE PQFSBUF GPS POF ZFBS DPOUJOVPVTMZ CFUXFFO p$ BOE $ CFGPSFSFRVJSJOHCBUUFSZSFQMBDFNFOU*UDBOCFTFUUPBDRVJSFEBUB PWFS UJNF JOUFSWBMT SBOHJOH GSPN TFDPOET UP OJOF IPVST BOE XJUI BO PQUJPOBM UJNF EFMBZFE TUBSU " TQFDJBM TPGUXBSF QBDLBHF )0#0TUBOEBMPOFEBUBMPHHFS JODMVEFEXJUI1$JOUFSGBDFDBCMFJTOFDFTTBSZUPMBVODIBOESFBE "QQFOEJY5FDIOJDBM%FUBJMTPGUIF&YQFSJNFOUBM4FUVQ PVUUIFTUPSFEEBUB"MMMPHHFSTXFSFTJNVMUBOFPVTMZUFTUFEJOBDPOUSPMMFEDMJNBUFUPDPOGJSNUIF BDDVSBDZ PG FWFSZ JOTUSVNFOU 3VOOJOH GPS IPVST BOE NJOVUFT XJUI TFDPOE NFBTVSFNFOU JOUFSWBMT UIF )0#0T VOEFSXFOU B UFNQFSBUVSF JODSFBTF GSPN $ UP $ BU DPOTUBOU IVNJEJUZ XJUI B POF EFHSFF JODSFBTF FWFSZ NJOVUFT 5IF NBYJNVN EJGGFSFODF JO NFBTVSFNFOUTCFUXFFOBMMMPHHFSTSFNBJOFEVOEFS$BUBMMUJNFT5IFNFBOFSSPSCFUXFFO UIFBWFSBHFPGUIF)0#0TBOEUIFUFNQFSBUVSFNFBTVSFECZUIFDPOUSPMMFEDMJNBUFBQQBSBUVT XBT $ XJUI B TUBOEBSE EFWJBUJPO PG 5IF )0#0T MJHIU JOUFOTJUZ TFOTPS NFBTVSFT JMMVNJOBODF JO GPPUDBOEMFT MVNFOGU XJUI B OPNJOBM SBOHF PG GSPN UP 89 XJUI B NBOVGBDUVSFSHJWFOFSSPSPG±PGSFBEJOH *OUIFPGGJDFTFWFSZ)0#0XBTQSPHSBNNFEUPSFDPSEWBMVFTFWFSZNJOVUFTBMMPXJOH JUUPTUPSFEBUBGPSEBZT5ISFFDIBOOFMTXFSFBDUJWBUFEUFNQFSBUVSFJMMVNJOBODFBOEUIF FYUFSOBMJOQVUUPNFBTVSFWPMUBHF&BDI)0#0IBEUPCFJOEJWJEVBMMZSFUSJFWFEGSPNUIFTFQBSBUF SPPNTEPXOMPBEFEBOESFTUBSUFEBUB8JOEPXT1$ PDDVQBODZTFOTPS 'JH"&YQFSJNFOUBMTFUVQJOUIFPGGJDFT")0#0 TUBOEBMPOF EBUB MPHHFS XJUI JOUFHSBUFE JMMVNJOBODF BOE UFNQFSBUVSF TFOTPS XBT QMBDFE BU B DFOUSBM QPTJUJPO CFUXFFO UIF UXP XPSL QMBDFT XIJMF UIF PDDVQBODZ TFOTPST XFSF JOTUBMMFE CFMPX UIF DPNQVUFS TDSFFOT 5IF TJHOBM PG UXP PDDVQBODZ TFOTPST XBT GFE JOUP B TJOHMF )0#0 )0#0 *O BEEJUJPO UP UIF )0#0 MPHHFS UXP 48&- VMUSBTPOJD TFOTPST XFSF BUUBDIFE EJSFDUMZ UP UIF VOEFSTJEFPGUIFNPOJUPSTMPDBUFEBUBMMXPSLTUBUJPOT%FTJHOFEUPEFUFSNJOFUIFQSFTFODFPGB VTFSBUBXPSLTUBUJPOUIFTFOTPSTFOETPVUVMUSBTPOJDXBWFTBOEEFUFDUTUIFEJTUVSCBODFTJOUIF SFUVSOJOHXBWFT DBVTFE CZ IVNBO QSFTFODF &BDI TFOTPS SFRVJSFT B 7 %$ QPXFS TVQQMZ BOE PVUQVUTBEJHJUBMTJHOBMJOEJDBUJOHQSFTFODF5IFZDBOCFBEKVTUFEUPDPWFSBOBOHMFPGPWFS B EJTUBODF PG NFUFST 5IF SFBDUJPO UJNF DBO BMTP CF SFHVMBUFE CFUXFFO TFDPOET BOE NJOVUFT"MMTFOTPSTXFSFTFUUPDPWFSUIFHSFBUFTUQPTTJCMFBSFBBOEUPSFBDUJOTFDPOET"TB )0#0MPHHFSDPOUBJOTPOMZ POF FYUFSOBM QPSU XIJDIDBONFBTVSFWPMUBHF CFUXFFO BOE %$WPMUTUIFTFOTPSTXFSFHSPVQFEUPHFUIFSUPQSPEVDFPOMZPOFPVUQVUCFUXFFOBOEWPMUT "3FDPSEJOHPGBNCJFOUDMJNBUJD$POEJUJPOT %FUBJMT PG UIF EBUB BDRVJTJUJPO TZTUFN PG UIF 'BDIIPDITDIVMF 4UVUUHBSU DBO CF GPVOE VOEFS <NÓM> "4UBUVTPGUIF"SUJGJDJBM-JHIUJOH4ZTUFN 5IFBSUJGJDJBMMJHIUJOHTZTUFNJOUIFTPVUIFSOPGGJDFTJTDPOOFDUFEUPB&*#&VSPQFBO*OTUBMMBUJPO #VT DPOUSPMTZTUFN5IFSFGPSFB-JOVYEBUBBDRVJTJUJPO1$XBTDPOOFDUFEUPUIF&*#TZTUFNWJB B HBUFXBZ GSPN &-," &MFLUSPOJL (NC) BOE UIF TUBUVT PG UIF NBOVBMMZ PQFSBUFE BSUJGJDJBM DPSSFTQPOETUPUPMVY IUUQXXXTXFMDPN &-,"&MFLUSPOJL(NC)1PTUGBDI%-VFEFOTDIFJE(FSNBOZIUUQXXXFMLBEFFJC "QQFOEJY5FDIOJDBM%FUBJMTPGUIF&YQFSJNFOUBM4FUVQ MJHIUJOH TXJUDIFT POPGG DPVME CF EJSFDUMZ SFDPSEFE PODF FWFSZ NJOVUFT 6OGPSUVOBUFMZ UIF EJNNBCMFMJHIUJOHDPOUSPMTEJEOPUBMMPXUIFTFUUJOHPSSFRVFTUJOHPGUIFEJN MFWFM WJBUIF&*# TZTUFN5IFSFGPSFPOMZPOPGGMJHIUJOHMFWFMTDPVMECFDPMMFDUFE "4UBUVTPGUIF7FOFUJBO#MJOET 'JH " TLFUDIFT UIF FYQFSJNFOUBM TFUVQ GPS SFDPSEJOH UIF WFOFUJBO CMJOE QPTJUJPOT 5IF CMJOETBSFFMFDUSPOJDqSFHVMBUFECZBO&*##VTXIJDIBMTPDPOUSPMTUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOH5IF&*# TZTUFNJTJOUFOEFEUPBMMPXGPSBVUPNBUJDDPOUSPMPGUIFCMJOETBOEBSUJGJDJBMMJHIUJOHCVUDBOBMTP CFNBEFGPSTPNFPSBMMNBOVBMDPOUSPM5IF-BNQBSUFS&*#TZTUFNDBOBVUPNBUJDBMMZDPOUSPMUIF CMJOETXIFOUIFGBDBEFJMMVNJOBODFSFBDIFTBTFUMJNJUPSXIFOUIFXJOEUISFBUFOTUPEBNBHF UIFCMJOET 'JH " &YQFSJNFOUBM TFUVQ GPS UIF SFDPSEJOHPGWFOFUJBOCMJOETQPTJUJPOT 3&$&*7&3 .)[ CMJOETFUUJOH &*#4ZTUFN #VJMEJOH$POUSPM4ZTUFN %BUB "DRVJTJUJPO " WJEFP DBNFSBDPOOFDUFE UP BTFOEFS XBT NPVOUFE PVUEPPST PO UIF OFJHICPSJOH SFTJEFOUJBM CVJMEJOH GBDJOH UIF TPVUIFSO GBDBEF PG UIF -BNQBSUFS CVJMEJOH 5IF DBNFSB XBT DPOUJOVPVTMZ TFOEJOH QJDUVSFT UP UIF EBUB BDRVJTJUJPO TZTUFN XIJDI XBT TJUVBUFE PO UIF UPQ GMPPS PG UIF -BNQBSUFS CVJMEJOH 8IFOFWFS B DIBOHF JO UIF BOZ POF PG UIF TPVUIFSO CMJOET PDDVSSFE UIF EBUBBDRVJTJUJPOTZTUFNOPUJDFEUIJTFWFOUWJBUIF&*#TZTUFNBOETBWFEBEJHJUBMJNBHFGSPNUIF DBNFSBXBTDBQUVSFEBGUFSQBVTJOHTFDPOETUPBMMPXUIFCMJOETUPGVMMZDIBOHFQPTJUJPOJOH 5IFJNBHFTXFSFTBWFEJOKQFHGPSNBUBDDPSEJOHUPEBUFUJNFSPPNOVNCFSBOEXIFUIFSPS OPUUIFCMJOETXFSFNPWFEBVUPNBUJDBMMZ "MMJNBHFTGSPNPOFXFFLXFSFFODPEFEJOUPB.1&(GJMNXJUIOBNFTPGUIFJOEJWJEVBM JNBHFTPSGSBNFTXSJUUFOJOUPUIFJNBHF6TJOHUIFGJMNTBMMJOEJWJEVBMQJDUVSFTXFSFFWBMVBUFE NBOVBMMZ'JH"TIPXTBOFYBNQMFEJHJUBMJNBHF 'JH " &YBNQMF QJDUVSF PG UIF NPOJUPSFEGBDBEFXJUIUIFPGGJDFT "QQFOEJY$POTJEFSFECMJOETFUUJOHT "QQFOEJY"$POTJEFSFE#MJOE4FUUJOHT 5IF GPMMPXJOH GJHVSF TIPXT UIF EJGGFSFOU CMJOE QPTJUJPOT XIJDI XFSF BTTJHOFE EVSJOH UIF NBOVBM BOBMZTJT PG UIF QJDUVSFT GSPN UIF WJEFP TVSWFJMMBODF DBNFSB 5IF CMJOE PDDMVTJPOT BTTPDJBUFEXJUIUIFDBTFTBSFBMTPHJWFO DBTF occl. 0% B occl. 30% DBTF occl. 60% B C DBTF C DBTF occl. 30% B C B C DBTF occl. 60% B C DBTF occl. 60% C DBTF occl. 75% C B occl. 60% B DBTF B C "QQFOEJY$POTJEFSFECMJOETFUUJOHT DBTF DBTF occl. 75% B C occl. 75% B C DBTF occl. 75% B C DBTF occl. 100% DBTF occl. 100% B C DBTF occl. 100% B C B C DBTF occl. 100% B C PQFO IPSJ[POUBM DMPTFE "QQFOEJY.FBTVSFEBOETJNVMBUFEPDDVQBODZQSPGJMFTGPSUIFPGGJDFT "QQFOEJY".FBTVSFEBOETJNVMBUFEPDDVQBODZ1SPGJMFTGPSUIFPGGJDFT 5IJT "QQFOEJY TIPXT NFBTVSFE BOE TJNVMBUFE PDDVQBODZ QSPGJMFT JO UIF PGGJDFT GSPN UIF -BNQBSUFSTFUVQ room 2 relative occupancy probability on a weekday relative occupancy probability on a weekday room 1 1 measured simulated (lunch 12:13) 0.8 0.6 0.4 0.2 0 6 8 10 12 14 16 18 20 1 measured simulated (lunch 12:13) 0.8 0.6 0.4 0.2 0 22 6 8 10 hour of day 12 measured simulated (lunch 12:13) 0.8 0.6 0.4 0.2 0 6 8 10 12 14 16 18 20 1 0.2 0 hour of day 20 22 0 6 relative occupancy probability on a weekday relative occupancy probability on a weekday 0.4 14 22 0.2 8 10 12 14 16 18 room 6 0.6 12 20 0.4 hour of day 0.8 10 22 0.6 22 measured simulated (lunch 12.5 : 13.5) 8 20 0.8 room 5 6 18 measured simulated (lunch 12:13) hour of day 1 16 room 4 relative occupancy probability on a weekday relative occupancy probability on a weekday room 3 1 14 hour of day 16 18 20 22 1 measured simulated (lunch 12:13) 0.8 0.6 0.4 0.2 0 6 8 10 12 14 hour of day 16 18 "QQFOEJY.FBTVSFEBOETJNVMBUFEPDDVQBODZQSPGJMFTGPSUIFPGGJDFT room 8 relative occupancy probability on a weekday relative occupancy probability on a weekday room 7 1 measured simulated (lunch 12:13) 0.8 0.6 0.4 0.2 0 6 8 10 12 14 16 18 20 1 measured simulated (lunch 12:13) 0.8 0.6 0.4 0.2 0 22 6 8 10 hour of day 12 relative occupancy probability on a weekday relative occupancy probability on a weekday 0.8 0.6 0.4 0.2 0 8 10 12 14 hour of day 16 18 20 22 20 22 room 10 measured simulated (lunch 12:13) 6 14 hour of day room 9 1 16 18 20 22 1 measured simulated (lunch 10.5 : 13.5) 0.8 0.6 0.4 0.2 0 6 8 10 12 14 hour of day 16 18 (MPTTBSZ (MPTTBSZ BUNPTQIFSJDQSFDJQJUBCMFXBUFS DPOUFOU 5IF BUNPTQIFSJD QSFDJQJUBCMF XBUFS DPOUFOU TQFDJGJFT UIF XBUFS DPOUFOU JO UIF BUNPTQIFSFXIJDIDPOUSJCVUFTUPUIFBNPVOUPGTDBUUFSJOHJOUIFBUNPTQIFSF <BZE> DMPTFEPQFOMPPQMJHIUJOHDPOUSPM " DMPTFEpMPPQ MJHIUJOH TZTUFNT VTVBMMZ DPOTJTUT PG B JOEPPS QIPUPTFOTPS XIJDI DPOTJEFST UIF JMMVNJOBUFE JOEPPS FOWJSPONFOU JF BSUJGJDJBM MJHIUJOH BT XFMM BT EBZMJHIUJOEFUFSNJOJOHIPXUPBEKVTUEJNUIFBSUJGJDJBMMJHIUJOH*ODPOUSBTU UP UIBUBOPQFOMPPQFETZTUFNPOMZNFBTVSFTJODPNJOHEBZMJHIUJTVTVBMMZGBDBEF NPVOUFE BOE NBLFT MJHIUJOH BEKVTUNFOUT CBTFE PO UIF FTUJNBUFE DPOUSJCVUJPO UIBUEBZMJHIUNBLFTPOUIFDPOUSPMMFETQBDF EBZMJHIU %BZMJHIU JT UIF WJTJCMF QBSU PG UIF FMFDUSPNBHOFUJD SBEJBUJPO XIJDI SFBDIFT UIF FBSUIlTTVSGBDFGSPNUIFTVO EBZMJHIUBVUPOPNZ 5IFEBZMJHIUBVUPOPNZBGPSBQPJOUJOBCVJMEJOHJTBVTFGVMQIZTJDBMRVBOUJUZUP EFTDSJCFUIFBOOVBMEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZJOBCVJMEJOH*UJTEFGJOFEBTUIFGSBDUJPO PGBDPOTJEFSFEUJNFJOUFSWBMEVSJOHXIJDIBNJOJNVNJMMVNJOBODF MFWFM DBO CF NBJOUBJOFECZEBZMJHIUBMPOF6TVBMMZUIFDPOTJEFSFEUJNFJOUFSWBMDPSSFTQPOETUP UIF IPVST QFS ZFBS XIFO B XPSL QMBDF JT PDDVQJFE 8PSLJOH IPVST p FH XFFLEBZTBNUPQNBTXFMMBTUIFNJOJNVNJMMVNJOBODFMFWFMTpFH MVYpBSFTFUBDDPSEJOHUPVTFSEFNBOE 5IF EBZMJHIU BVUPOPNZ JT BO JOUVJUJWF QBSBNFUFS DPNQBSBCMF UP UIF EBZMJHIU GBDUPS TFF DIBQUFS CVU JU QSPWJEFT NPSF JOTJHIU BT JU WBSJFT GPS EJGGFSFOU GBDBEF PSJFOUBUJPOT BOE EFTDSJCFT UIF EBZMJHIU BWBJMBCJMJUZ VOEFS BMM QPTTJCMFTLZDPOEJUJPOT EBZMJHIUJOH %BZMJHIUJOH EFTDSJCFT UIF QBSU PG B CVJMEJOH EFTJHO XIJDI BJNT UP PQUJNJ[F UIF BOOVBMBWBJMBCJMJUZPGEBZMJHIUJOUIFCVJMEJOHGPSMJHIUJOH %)8 EPNFTUJDIPUXBUFS )7"$ IFBUJOHWFOUJMBUJPOBJSDPOEJUJPOJOHDPPMJOH FOFSHZDPOWFSTJPOGBDUPST "DPOWFSTJPOGBDUPSTQFDJGJFTIPXNBOZL8ITPGQSJNBSZFOFSHZ BSFOFFEFEUP QSPWJEF L8I PG GJOBM FOFSHZ JO B CVJMEJOH "T UIF HFOFSBUJPO PG FMFDUSJDBM FOFSHZJOBQPXFSQMBOUJTBDDPNQBOJFECZTVCTUBOUJBMDPOWFSTJPOMPTTFTDPTUTBT XFMM BT QSJNBSZ FOFSHZ DPOUFOU PG FMFDUSJDBM QPXFS BSF IJHIFS UIBO UIBU PG UIFSNBMFOFSHZ5IFGPMMPXJOHDPOWFSTJPOOVNCFSTGPSFMFDUSJDBMQPXFSBSFCBTFE POUIF(FSNBOFOFSHZNJY .8I QSJNBSZ .8I GJOBM LH$P .8I GJOBM OBUVSBMHBTPJM p FMFDUSJDBMQPXFS 1SJNBSZFOFSHZGBDUPSTBOE$0FNJTTJPOT5&.*4 JMMVNJOBODF 5IFJMMVNJOBODFJTPOFPGUIFNPTUJNQPSUBOUNFBTVSFTUPRVBOUJGZUIFBNPVOU PGMJHIUEBZMJHIU BU B QPJOU JO TQBDF *U JT EFGJOFE BT UIF UPUBM MVNJOPVT GMVY QFS BSFB XIJDI JT JODJEFOU PO B QMBOF "DDPSEJOHMZ UIF JMMVNJOBODF JT NFBTVSFE JO MVYMNN %JGGFSFOUUBTLTIBWFXFMMEFGJOFEMFHBM NJOJNVN JMMVNJOBODFT XIJDI IBWF UP CF NBJOUBJOFE TP UIBU UIF UBTL DBO CF DBSSJFE PVU TBGFMZ BOE XJUIPVU UJSJOH UIF XPSLJOH TVCKFDU 3FHVMBS PGGJDF XPSL QMBDFT VTVBMMZ OFDFTTJUBUF NJOJNVNJMMVNJOBODFTBSPVOEUPMVY -JOLFUVSCJEJUZ 5IF-JOLFUVSCJEJUZ5EFTDSJCFTUIFBNPVOUPGTDBUUFSJOHPGTPMBSSBEJBUJPOJOUIF BUNPTQIFSFEVFUPBFSPTPMTBOEXBUFSDPOUFOU<BZE> MVNJOBODF 5IF MVNJOBODF JT EFGJOFE BT UIF GMVY QFS VOJU BSFB BOE TPMJE BOHMF XIJDI JT FNJUUFEPSSFGMFDUFEGSPNBMJHIUTPVSDFPSBSFGMFDUJOHTVSGBDF*UJTNFBTVSFEJO DBOEFMBQFSVOJUBSFB<DEN >'PSQSBDUJDBMQSPQPTFTUIFMVNJOBODFGSPNBHJWFO QPJOUPGWJFXRVBOUJGJFTUIFBNPVOUPGMVNJOPVTGMVYXIJDIJTJODJEFOUJOUIFFZF PG B TQFDUBUPS GSPN B DFSUBJO EJSFDUJPO *G B SBOHF PG EJGGFSFOU MVNJOBODFT JT XJUIJOUIFWJFXPGBTVCKFDUJFBEBSLDPNQVUFSTDSFFOBOEBCSJHIUXJOEPX (MPTTBSZ UIF TVCKFDU JT FYQFDUFE UP FYQFSJFODF EJGGJDVMUJFT JO SFBEJOH UIF DPOUFOU PG UIF TDSFFO MVNJOPVTFGGJDBDZ 5IFMVNJOPVTFGGJDBDZPGBHJWFOMJHIUTPVSDFJTUIFSBUJPPGUIFWJTJCMFUPUIFUPUBM FMFDUSPNBHOFUJD SBEJBUJPO XIJDI JT FNJUUFE GSPN B HJWFO MJHIU TPVSDF *U JT NFBTVSFE JO <MN8> &YFNQMBSZ MVNJOPVT FGGJDBDJFT GPS WBSJPVT MJHIU TPVSDFT BSF HJWFOCFMPX JODBOEFTDFOUMJHIUVOJUTIFBUVOJUMJHIU GMVPSFTDFOUMJHIUVOJUTIFBUVOJUMJHIU EBZMJHIUVOJUTIFBUVOJUMJHIU MVNJOPVTGMVY 5IF MVNJOPVT GMVY JT UIF WJTJCMF QBSU PG UIF UPUBM SBEJBUJPO XIJDI JT FNJUUFE PS SFGMFDUFEGSPNBCPEZ"TPQQPTFEUPUIFUPUBMGMVYXIJDIJTNFBTVSFEJO8UIF MVNJOPVTGMVYJTNFBTVSFEJOMVNFO<MN> QQE 1SFEJDUFE QFSTPO EJTTBUJTGJFE NFBTVSF XFJHIUFE UJNF JOUFSWBMT JO XIJDI POF JT PVUPGUIFDPNGPSUSBOHF SFMBUJWF.FBO#JBT&SSPS.#& 5IF SFMBUJWF .FBO #JBT &SSPS .#& JT B TUBUJTUJDBM NFBTVSF UP EFTDSJCF UIF TJNJMBSJUZ PG UXP EBUB TFSJFT JF BOE Y XIFSF K/ 5IF SFM .#& JT EFGJOFEBT / Y TJNJ − Y NFBJ SFM .#& = ∑ / J= Y NFBJ *UDIBSBDUFSJ[FTUIFSFMBUJWFTJ[FPGUIFFMFNFOUTPGBEBUBTFSJFTY XJUISFTQFDU UP B SFGFSFODFT EBUB TFSJFT Y " QPTJUJWF OFHBUJWF .#& JOEJDBUFT UIBU UIF DPOTJEFSFE EBUB TFSJFT UFOET UP MJF BCPWF CFMPX UIF SFGFSFODF EBUB TFSJFT " WBOJTIJOH .#& TIPXT UIBU UIF DPOTJEFSFE EBUB TFSJFT JT TDBUUFSFE BSPVOE UIF SFGFSFODFEBUBTFSJFT YTJNK NFBK TJN NFB SFMBUJWF 3PPU .FBO 4RVBSF &SSPS 5IFSFMBUJWF3005.FBO4RVBSF&SSPS3.4& JTBTUBUJTUJDBMNFBTVSFUPEFTDSJCF 3.4& UIFTJNJMBSJUZPGUXPEBUBTFSJFTJF BOEY XIFSFK/5IFSFM3.4&JT EFGJOFEBT YTJNK SFM 3.4& = / Y TJNJ − Y NFBJ ∑ J= Y NFBJ NFBK / *UDIBSBDUFSJ[FTUIFBWFSBHFWBSJBODFPGUIFFMFNFOUTPG B EBUB TFSJFT Y XJUI SFTQFDUUPBSFGFSFODFTEBUBTFSJFTY "TNBMMSFMBUJWF3.4&JOEJDBUFTUIBUUIF DPOTJEFSFEEBUBTFSJFTMJFDMPTFUPHFUIFS TJN NFB TLZNPEFM "TLZNPEFMJTBUIFPSFUJDBMNPEFMUIBUZJFMETUIFTLZMVNJOPVTEJTUSJCVUJPOGPSB HJWFOTLZDPOEJUJPOCBTFEPOEJGGFSFOUJOQVUQBSBNFUFSTTFFQBHF TPMBS[FOJUIBOHMF 5IFTPMBS[FOJUIBOHMFTQFDJGJFTUIFBOHMFCFUXFFOUIFWFSUJDBMBOEUIFMJOFUPUIF TVO<EVG> 7%5 WJTVBMEJTQMBZUFSNJOBM 3FGFSFODFT 3FGFSFODFT <BQJ> "QJBO#FOOFXJU[ 1 *OUFHSBM 7JTVBMJ[BUJPO PG CVJMEJOHT BOE TJNVMBUJPO EBUB JO 34)08 $POG 1SPD PG UIF *#14" l #VJMEJOHT 4JNVMBUJPO 7PM ** ,ZPUP+BQBO4FQp <BQJ> "QJBO#FOOFXJU[ 1 .FTTVOH VOE .PEFMMJFSVOH WPO MJDIUTUSFVFOEFO .BUFSJBMJFO [VS $PNQVUFSTJNVMBUJPOWPO 5BHFTMJDIUCFMFVDIUVOH1I% UIFTJT "MCFSU-VEXJHT 6OJWFSTJU»U'SFJCVSH(FSNBOZ <BSD> <BUJ> "SDIJ$"%.BOVBM(3"1)*40'5IUUQXXXHSBQIJTPGUDPN "UJG . 3 -PWF + " -JUUMFGBJS 1 .POJUPSJOH 1SPUPDPMT BOE 1SPDFEVSFT GPS %BZMJHIUJOH &WBMVBUJPO PG #VJMEJOHT $POGFSFODF 1SPDFFEJOHT $*& 4ZNQPTJVN 0UUBXB$BOBEB.BJ "VUPEFTLIUUQXXXBVUPEFTLDPN "ZEJOMJ4,SPDINBOO+4FJEM.1PTTJCJMJUJFTGPSFOFSHZTBWJOHGPSFMFDUSJDBMMJHIUCZ EBZMJHIUJOH PG JOUFSJPST JO DPOTJEFSBUJPO PG UIF WJTVBM UBTL $POG 1SPDFFE PG UIF &VSPQFBO$*& $POGFSFODFPO"SDIJUFDUVSFJO.VOJDIQQ p PG "QSJM "ZEJOMJ4³CFSEJF#FSFDIOVOHEFS[VS7FSGVHVOHTUFIFOEFO4PMBSFOFSHJFVOEEFT 5BHFTMJDIUFT1I%UIFTJT5FDIOJDBM6OJWFSTJUZ#FSMJO(FSNBOZ #MÓNFM , FU BM #VOEFTNJOJTUFSJVN GÓS 'PSTDIVOH VOE 5FDIOPMPHJF &OUXJDLMVOH WPO 5FTUSFGFSFO[KBISFO 53: GÓS ,MJNBSFHJPOFO EFS #VOEFTSFQVCMJL %FVUTDIMBOE TDJFOUJGJDSFQPSUPGUIF*OTUJUVUFGPS(FPQIZTJDBM4DJFODFT5FDIOJDBM6OJWFSTJUZ#FSMJO (FSNBOZ #BLFS/n&OWJSPONFOUBM$PNGPSU0QUJNJ[BUJPOPS 0QQPSUVOJUZn$POG 1SPDFFE PG -PX &OFSHZ #VJMEJOH $POGFSFODF 4FQUFNCFS UP JO )BNCVSH (FSNBOZ #FHFNBOO 4 ) " WBO EFO #FME ( + 5FOOFS " % m%BZMJHIU BSUJGJDJBM MJHIU BOE QFPQMF JO BO PGGJDF FOWJSPONFOU PWFSWJFX PG WJTVBM BOE CJPMPHJDBM SFTQPOTFTn *OEVTUSJBM&SHPOPNJDT #FHFNBOO4)"5FOOFS"%"BSUT.m%BZMJHIUBSUJGJDJBMMJHIUBOEQFPQMFn1SPD -JHIUJOH$POWFOUJPO4ZEOFZ-JHIUT #FDLNBOO8"53/4:4p"5SBOTJFOU4ZTUFN4JNVMBUJPO1SPHSBN4PMBS&OFSHZ -BCPSBUPSZ6OJWFSTJUZPG8JTDPOTJO.BEJTPO64" #FOUPO $ %BZMJHIUJOH JO UIF 64 5SFOET 5FDIOPMPHZ BOE %FTJHO 1SPDFFEJOHT 4FDPOE &VSPQFBO $POGFSFODF PO "SDIJUFDUVSF %PSESFDIU ,IVXFS "DBEFNJD 1VCMJTIFST1BSJT54UFFNFSTBOE81GBM[&EJUPST #PVCFLSJ.)VMMJW3##PZFS--*NQBDUPG8JOEPX4J[FBOE4VOMJHIU1FOFUSBUJPO PO0GGJDF8PSLFSTl.PPEBOE4BUJTGBDUJPOBOPWFM8BZPG"TTFTTJOH4VOMJHIU7PM /P #PZDF130CTFSWBUJPOTPGUIFNBOVBMTXJUDIJOHPGMJHIUJOH-JHIUJOH3FTFBSDI 5FDIOPMPHZ #ÓMPX)ÓCF)0GGJDFXPSLFSQSFGFSFODFTPGFYUFSJPSTIBEJOHEFWJDFT$POG 1SPDFFEPGUIF&63046/JO$PQFOIBHFO%FONBSL+VOF $IBSUFSFE *OTUJUVUJPO PG #VJMEJOH 4FSWJDFT &OHJOFFST $*#4& -JHIUJOH GPS PGGJDFT -JHIUJOH(VJEF-(-POEPO$*#4& BLJS"-JHIUBOE)FBMUIDBOCFEPXOMPBEFEGSPNIUUQXXXIFBMUIZMJHIUEF $BOOPO#SPPLFT 4 8 " 4JNQMF TDBMF NPEFMT GPS EBZMJHIUJOH EFTJHO "OBMZTJT PG FSSPSJMMVNJOBODFQSFEJDUJPO-JHIUJOH3FTFBSDIUFDIOPMPHZ <BVU> <BZE> UI <BZE> <CMÓ> <CBL> UI <CFH> <CFH> UI <CFL> <CFO> <CPV> <CPZ> <CÓM> <$*#4&> <DBL> <DBO> UI UI 3FGFSFODFT <DIV> <DMB> <DMB> <DP> <DPM> <DSB> <EFC> <EFM> <EFM> <EJB> <EPJ> <EPO> <EVG> <FNQ> <FSI> $IVOH 5. " TUVEZ PG MVNJOPVT FGGJDBDZ PG EBZMJHIU JO )POH ,POH &OFSHZ BOE #VJMEJOHT $MBSLF + FU BM 5IF &413 4ZTUFN GPS #VJMEJOH 4JNVMBUJPO 6TFS (VJEF 7FSTJPO 4FSJFTSFQPSUOVNCFS66OJWFSTJUZPG4USBUIDMZEF(MBTHPX4DPUMBOE $MBSLF + +BOBL . 4JNVMBUJOH UIF UIFSNBM FGGFDUT PG EBZMJHIUDPOUSPMMFE MJHIUJOH #VJMEJOH1FSGPSNBODF#&1"$ JTTVFTQSJOH $PIFO.'8BMMBDF+33BEJPTJUZBOE3FBMJTUJD*NBHF4ZOUIFTJT"DBEFNJD1SFTT 1SPGFTTJPOBM*ODGJSTUFEJUJPO $PMMJOT#-b3FWJFXPGUIFQTZDIPMPHJDBMSFBDUJPOUPXJOEPXTn-JHIUJOH3FTFBSDI 5FDIOPMPHZ $SBXMFZ%#-BXSJF-,8JOLFMNBOO'$#VIM8'+PF)VBOH:1FEFSTFO$0 4USBOE3,-JFTFO3+'JTIFS%&8JUUF.+(MB[FS+&OFSHZ1MVTDSFBUJOHBOFX HFOFSBUJPO CVJMEJOH FOFSHZ TJNVMBUJPO QSPHSBN &OFSHZ BOE #VJMEJOHT QQ %FCFJS+$%FMÀBHF+1)ÀNFSZ%-FTTFSWJUVEFTEFMBQVJTTBODF6OFIJTUPJSFEF MlÀOFSHJF'MBNNBSJPO1BSJT %FMBVOBZ++$POUSJCVUJPO·MBNPEÀMJTBUJPOEFMBMVNJ¿SFOBUVSFMMFFOWVFEFTPO BQQMJDBUJPO B MB TJNVMBUJPO EF MlÀDMBJSBHF EF MPDBVY 1I% UIFTJT 6OJWFSTJUÀ -PVJT 1BTUFVSEF4USBTCPVSH*'SBODF %FMBVOBZ++3PNNFM.(FJTMFS+5IF*NQPSUBODFPGUIFTBNQMJOHGSFRVFODZ JO EFUFSNJOJOH TIPSUUJNF BWFSBHFE *SSBEJBODF BOE *MMVNJOBODF GPS SBQJEMZ DIBOHJOH DMPVEDPWFS4PMBS&OFSHZ %*"/& .JLMPT . #VSLIBSEU 1 5BHFTMJDIUOVU[VOH JO (FC»VEFO %FOLBOTUͶF #FSJDIU EFT "LUJPOTQSPHSBNNT &OFSHJF &8* *OHFOJFVSF VOE #FSBUFS ;VSJDI4XJU[FSMBOE %PJHOJBVY 3 FU BM 4UBOEBSEJ[BUJPO PG -VNJOBODF %JTUSJCVUJPOT PO $MFBS 4LJFT 1VCMJDBUJPO$*&/P5$ %POO . 2VBMJUZ BTTVSBODF p TJNVMBUJPO BOE UIF SFBM XPSME $POG 1SPD PG UIF *#14" l #VJMEJOHT 4JNVMBUJPO 7PM *** ,ZPUP +BQBO 4FQ p %VGGJF + #FDLNBOO 8 4PMBS &OHJOFFSJOH PG UIFSNBM 1SPDFTTFT FEJUJPO +PIO 8JMFZTPOT*/$/FX:PSL #SFFS % %PSFS 7 )PQLJSL / -PTDIFO[. -FINBOO # &CFS " *OUFHSBMFT 1MBOFO NJU (FCC»VEFTJNVMBUJPOTQSPHSBNNFO /&'' SFQPSU &.1" 4XJU[FSMBOE IUUQXXXFNQBDI &SIPSO ) %JSLTNÍMMFS . "%&-*/& "O *OUFHSBUFE "QQSPBDI UP -JHIUJOH 4JNVMBUJPO *OU*#14"$POG4FQU1SBHVF7PM**p &4"1TB&OFSHZJO&VSPQF"OOVBM&OFSHZ3FWJFXSFQPSUGPSUIF&VSPQFBO $PNNVOJUJFT*4#/ &TCFOTFO $POTVMUJOH &OHJOFFST &OFSHZ $POTVNQUJPO BOE DPTU FGGFDUJWFOFTT PG &$CVJMEJOHTSFQPSUGPSUIF&VSPQFBO$PNNJTTJPO FVSPTUBU TUBUJTUJDBM PGGJDF PG UIF &VSPQFBO DPNNVOJUJFT &OFSHZ DPOTVNQUJPO JO IPVTFIPMET*4#/9 'BOHFS 1 0 5IFSNBM $PNGPSU "OBMZTJT BOE "QQMJDBUJPO JO &OWJSPONFOUBM &OHJOFFSJOH3PCFSU&,SJFHFS1VCMJTIJOH$PNQBOZ.BMBCBSU'-64" (PEJTI5*OEPPS"JS1PMMVUJPO$POUSPM-FXJT1VCMJTIFST (PMMFS.3FJTF$³CFSEJF7FS»OEFSMJDILFJUEFT5BHFTMJDIUFT$POG1SPDPGUIF 4ZNQPTJVN PO *OOPWBUJWF -JHIUJOH 4ZTUFNT JO #VJMEJOHT QQ 4UBGGFMTUFJO (FSNBOZ+BO (PMMFS.5IF4"7&1SPHSBN*OUFHSBUJPOPG%BZMJHIUJOH5FDIOPMPHJFTJO%FNBOE OE UI <&4"1> <FTC> <FVS> <GBO> <HPE> <HPM> UI UI <HPM> UI 3FGFSFODFT <HVM> <IFS> 4JEF .BOBHFNFOU 1SPHSBNT &TUJNBUJPO PG UIF &OFSHFUJDBM BOE 1FBL -PBE 1PUFOUJBMm'JOBM3FQPSUUPUIF&VSPQFBO$PNNJTTJPO (VM . 4 .VOFFS 5 ,BNCF[JEJT ) % .PEFMT GPS PCUBJOJOH TPMBS SBEJBUJPO GSPN PUIFSNFUFPSPMPHJDBMEBUB4PMBS&OFSHZ )FSLFM4%ZOBNJD-JOLPG-JHIUBOE5IFSNBM4JNVMBUJPO0OUIF8BZUP*OUFHSBUFE 1MBOOJOH5PPMT *OU*#14"$POG$POG1SPDFFE7PM**p1SBHVF 4FQU )FTIPOH .PIBOF HSPVQ BOE 1(& %BZMJHIUJOH JO 4DIPPMT "O *OWFTUJHBUJPO JOUP UIF3FMBUJPOTIJQCFUXFFO%BZMJHIUJOHBOE)VNBO1FSGPSNBODFSFQPSU TVCNJUUFE UP UIF 1BDJGJD HBT BOE &MFDUSJD $PNQBOZ PO CFIBMG PG UIF $BMJGPSOJB &OFSHZ $PNJTTJPOIUUQXXXQHFDPNUIFEBZMJHIUJOHJOJUJBUJWF )FTUOFT"(#VJMEJOH*OUFHSBUJPOPG4PMBS&OFSHZ4ZTUFNT4PMBS&OFSHZ )FVTMFS 8 &YQFSJNFOUFMMF 6OUFSTVDIVOH EFT 5BHFTMJDIUBOHFCPUFT VOE EFTTFO "VTXJSLVOH BVG EJF *OOFOSBVNCFMFVDIUVOH 1I% UIFTJT 5FDIOJDBM 6OJWFSTJUZ #FSMJO(FSNBOZ )ÍSOFS.&OFSHJFLFOOXFSUFVOE#FODINBSLJOHGÓS&MFLUSJ[JU»UJO#ÓSPHFC»VEFO BOOVBMSFQPSU*NQMVTQSPHSBNN)FTTFO(FSNBOZ )VOU % 3 ( 1SFEJDUJOH BSUJGJDJBM MJHIUJOH VTF p B NFUIPE CBTFE VQPO PCTFSWFE QBUUFSOTPGCFIBWJPS-JHIUJOH3FTFBSDI5FDIOPMPHZ p )VOU % 3 ( 5IF VTF PG BSUJGJDJBM MJHIUJOH JO SFMBUJPO UP EBZMJHIU MFWFMT BOE PDDVQBODZ#MEH&OWJSp IUUQXXXIVFQQFGPSNEF 5IF NFBTVSFNFOU TUBUJPO PG UIF 'SBVOIPGFS *OTUJUVUF GPS 4PMBS &OFSHZ 4ZTUFNT JT QBSU PG UIF *OUFSOBUJPOBM %BZMJHIU .FBTVSFNFOU *%.1 /FUXPSL PGGJDJBM XFCTJUF IUUQJENQFOUQFGS *MMVNJOBUJOH &OHJOFFSJOH 4PDJFUZ PG /PSUI "NFSJDB *&4/" -JHIUJOH )BOECPPL *4#//FX:PSL/:*&4/" *MMVNJOBUJOH &OHJOFFSJOH 4PDJFUZ PG /PSUI "NFSJDB *&4/" "NFSJDBO OBUJPOBM TUBOEBSE QSBDUJDF GPS PGGJDF MJHIUJOH "/4**&4/" p31 /FX :PSL /:*&4/" 4UFJO(8BHOFS)'%BT*,"3641SPKFLU,MJNBTDIVU[JO%FVUTDIMBOEQVCMJTIFE CZ4QSJOHFS7FSMBH *OFJDIFO1#SPBE#BOE7JTJCMF3BEJBUJPO%BUB "DRVJTJUJPO BOE "OBMZTJT5FDIOJDBM SFQPSUGPSUIF*OUFSOBUJPOBM&OFSHZ"HFODZ5BLTWPM4BUFMMJUFSFQPSUT/P BOE *OPVF 5 *CBNPUP 5 "QQMJDBUJPO PG OFXMZ EFWFMPQFE XJOEPX TZTUFN UP PGGJDF CVJMEJOH *OUFSOBUJPOBM 4ZNQPTJVN PO &OFSHZ &GGJDJFOU #VJMEJOHT -FJOGFMEFO &DIUFSMJOHFO.BSDIQQ *OPVF 5 ,BXBTF 5 *CBNPUP 5 5BLBLVTB 4 .BUTVP : 5IF EFWFMPQNFOU PG BO PQUJNBM DPOUSPM TZTUFN GPS XJOEPX TIBEJOH EFWJDFT CBTFE PO JOWFTUJHBUJPOT JO PGGJDFCVJMEJOHT"4)3"&5SBOTBDUJPOT7PMp +BOBL . $PVQMJOH #VJMEJOH BOE -JHIUJOH 4JNVMBUJPO *OU *#14" $POG 4FQU1SBHVF7PM**p +BSWJT % %POO . $PNQBSJTPO PG $PNQVUFS BOE .PEFM 4JNVMBUJPOT PG B EBZMJU *OUFSJPSXJUI3FBMJUZ *OU*#14"$POG4FQU1SBHVF7PM*** +FOOJOHT+3VCJOTUFJO'#BSUPMPNFP%#MBOD4$PNQBSJTPOPG$POUSPM0QUJPOTJO BO "EWBODFE -JHIUJOH $POUSPM 5FTUCFE 1SPDFFEJOHT PG UIF *&4/" "OOVBM $POGFSFODF/FX0SMFBOT-""VHVTU +VOH & ( )PMJDL . ' #JPMPHJDBM &GGFDUT PG -JHIU #BTFM &E QMVCM 8BMUFS EF UI <IFT> <IFT> <IFV> <IÍS> <IVO> <IVO> <IÓQ> <*%1.> <*&4/"> <*&4/"> <JLB> <JOF> <JOP> <JOP> <KBO> <KBS> UI UI <KFO> <KVO> 3FGFSFODFT <LFO> <LOP> <LSB> <MBN> <MJO> <MJU> <MJU> <MJU@> <MJU> <MPI> <MPW> <MPW> HSVZUFS#FSMJO/FX:PSL ,FOOBXBZ % + 7BO %SPQ $ ' 'SFFSVOOJOH SIZUINT PG NFMBUPOJO DPSUJTPM FMFDUSPMZUFT BOE TMFFQ JO IVNBOT JO "OUBSUJDB "N+PVSOBM PG1IZTJPMPHZ ,OPPQ55BHFTMJDIUBCI»OHJHF#FMFVDIUVOHTTZTUFNFBVGEFS#BTJTWPO*OTUBMMUJPOT CVTTFO1I%UIFTJT5FDIOJDBM6OJWFSTJUZPG#FSMJO(FSNBOZ ,SBNFS)8BTCFEFVUFU-JDIURVBMJU»UJO(FC»VEFO TZNQPTJVNPOJOOPWBUJWF MJHIUJOHEFTJHOJOCVJMEJOHT+BO4UBGGFMTUFJO(FSNBOZ -BN , 1 .BIBEBWJ " 6MMBI . # /H & 1BM 7 &WBMVBUJPO PG TJY TLZ MVNJOBODF QSFEJDUJPO NPEFMT VTJOH NFBTVSFE EBUB GSPN 4JOHBQPSF -JHIUJOH 3FTFBSDI UFDIOPMPHZ p -JOETBZ$35-JUUMFGBJS1+0DDVQBOUVTFPG7FOFUJBO#MJOETJO0GGJDFT1% 8BUGPSE#VJMEJOH3FTFBSDI&TUBCMJTINFOU -JUUMFGBJS1+.FBTVSFNFOUTPGUIFMVNJOPVTFGGJDBDZPGEBZMJHIU-JHIUJOH3FTFBSDI 5FDIOPMPHZ -JUUMFGBJS 1 + %BZMJHIU $PFGGJDJFOUT GPS QSBDUJDBM $PNQVUBUJPOT PG JOUFSOBM *MMVNJOBODFT-JHIUJOH3FTFBSDI5FDIOPMPHZ p -JUUMFGBJS1+.PEFMJOH%BZMJHIUJMMVNJOBODFJO#VJMEJOH&OWJSPONFOUBM1FSGPSNBODF "OBMZTJT+PGUIF*MMVNJOBUJOH&OHJOFFSJOH4PDJFUZ -JUUMFGBJS + 1 1SFEJDUJOH "OOVBM -JHIUJOH VTF JO %BZMJU #VJMEJOHT #VJMEJOH &OWJSPONFOUp 8JMMCPME-PIS ( %BT ,ÍMOFS -PX &OFSHZ 0GGJDF FJO #ÓSPHFC»VEF JN /JFESJHFOFSHJF4UBOEBSEBOOVBMSFQPSU*NQMVTQSPHSBNN)FTTFO(FSNBOZ -PWF+".BOVBMTXJUDIJOHQBUUFSOTPCTFSWFEJOQSJWBUFPGGJDFT-JHIUJOH3FTFBSDI 5FDIOPMPHZ -PWF + " 'JMFE 1FSGPSNBODF PG %BZMJHIUJOH 4ZTUFNT XJUI 1IPUPFMFDUSJD $POUSPM 1SPD3JHIU-JHIU5ISFF &VSPQFBO$POGFSFODFPO&OFSHZ&GGJDJFOU-JHIUJOH /FXDBTUMF6, -VUIFS + 7PTT , 4PMBS 5FDIOPMPHJFT GPS 'VUVSF #VJMEJOHT QSFTFOUFE BU UIF &VSPQFBO$POGFSFODFPO4PMBS&OFSHZJO"SDIJUFDUVSFBOEVSCBO1MBOOJOH#FSMJO .BSDIp .BOJDDJB%3VUMFEHF#3FB.4 .PSSPX 8 0DDVQBOU VTF PG NBOVBM MJHIUJOH DPOUSPMTJOQSJWBUFPGGJDFT+PVSOBMPGUIF*MMVNJOBUJOH&OHJOFFSJOH4PDJFUZ4VNNFS .BSEBMKFWJD + 4JNVMBUJPO PG "OOVBM %BZMJHIUJOH 1SPGJMFT GPS *OUFSOBM *MMVNJOBODFT -JHIUJOH3FTFBSDI5FDIOPMPHZ .BSEBMKFWJD + 7BMJEBUJPO PG B -JHIUJOH 4JNVMBUJPO 1SPHSBN " 4UVEZ 6TJOH .FBTVSFE 4LZ #SJHIUOFTT %JTUSJCVUJPOT -VY $POG 1SPDFFE 5IF &VSPQFBO -JHIUJOH$POGFSFODF"NTUFSEBN.BZ .BSEBMKFWJD + 7BMJEBUJPO PG B MJHIUJOH TJNVMBUJPO QSPHSBN VOEFS SFBM TLZ DPOEJUJPOT-JHIUJOH3FTFBSDI5FDIOPMPHZ .FO[JFT % #PVSCFBV + #VJMEJOH SFMBUFE JMMOFTTFT 5IF OFX &OHMBOE +PVSOBM PG .FEJDJOF 3FNVOE + ,VO[ 4 .&5&0/03. HMPCBM NFUFPSPMPHJDBM EBUBCBTF GPS TPMBS FOFSHZ BOE BQQMJFE DMJNBUPMPHZ 4PMBS &OHJOFFSJOH )BOECPPL QVCMJTIFE CZ .&5&05&45'BCSJLTUSB¶F$)#FSO4XJU[FSMBOE .JDIFM - .ÀUIPEF FYQÀSJNFOUBMF EÀWBMVBUJPO EFT QFSGPSNBODFT MVNJOFVTFT EF C¹UJNFOUT 1I% UIFTJT / &DPMF 'FEFSBM 1MPZUFDIOJRVF EF -BVTBOOF 4XJU[FSMBOE .JUUFMCBDI 8 )FOOJOH ). 4FBTPOBM 4UPSBHF VTJOH "ETPSQUJPO 1SPDFTTFT *&" UI SE <MVU> <NBO> <NBS> <NBS> UI UI <NBS> <NFO> <NFU> <NJD> <NJU> 3FGFSFODFT XPSLTIPQ PO "EWBODFE 4PMBS 5IFSNBM 4ZTUFNT 4FQUFNCFS JO )FMTJOLJ 'JOMBOE <NÓM> .ÓMMFS + ' &JDLFS 6 4FFCFSHFS 1 #BVFS 6 1BTTJW#ÓSPIBJT -BNQBSUFS 8FJMIFJN5FDL,PO[FQU&SGBISVOHFOVOE.FTTFSHFCOJTTFEFSFSTUFO)FJ[QFSJPEF $POG$POG1SPDFFEPGUIF 4ZNQPTJVN5IFSNBM4PMBS&OFSHZ6TBHFQQ ,MPTUFS#BO[4UBGGFMTUFJO(FSNBOZ.BZ p *4#/ 9 <NÓM> .ÓMMFS44JNVMBUJPOWPO,VOTUVOE5BHFTMJDIUNJUEFN3BEJPTJUZ7FSGBISFO1I% UIFTJT5FDIOJDBM6OJWFSTJUZ%BSNTUBEU(FSNBOZ <NVO> .VOFFS 5 (VM . 4 ,JOHIPSO % %FWFMPQNFOU PG B NFUFPSPMPHJDBM *MMVNJOBODF .PEFMGPS%BZMJHIU$PNQVUBUJPOT"QQMJFE&OFSHZ <NVO@B> .VOFFS 5 ,JOHIPSO % -VNJOPVT &GGJDBDZ .PEFMT &WBMVBUJPO BHBJOTU 6, EBUB +PVSOBMPGUIF*MMVNJBOUJOH&OHJOFFSJOH4PDJFUZPG/PSUI"NFSJDB <OFX> /FXTIBN ( $01& DPTUFGGFDUJWF PQFO QMBO PGGJDF FOWJSPONFOUT XFCTJUF IUUQXXXOSDDBJSDJFDPQFJOEFYIUNM <OFX> /FXTIBN ( $MPUIJOH BT B UIFSNBM NPEFSBUPS BOE UIF FGGFDU PO FOFSHZ DPOTVNQUJPO&OFSHZ#VJMEJOHTp <OFX> /FXTIBN(-JHIUTXJUDI"TUPDIBTUJDNPEFMGPSQSFEJDUJOHPGGJDFMJHIUJOHFOFSHZ DPOTVNQUJPO1SPD3JHIU-JHIU5ISFF &VSPQFBO$POGFSFODFPO&OFSHZ&GGJDJFOU -JHIUJOHQQ/FXDBTUMF6, <OFX> /FXTIBN(.BOVBM$POUSPMPG8JOEPX#MJOETBOE&MFDUSJD-JHIUJOH*NQMJDBUJPOT GPS$PNGPSUBOE&OFSHZ$POTVNQUJPO*OEPPS&OWJSPONFOU <OJM> /JMTPO"6QTUSÍN3)KBMNBSTTPO$&OFSHZ&GGJDJFODZJO0GGJDF#VJMEJOHTMFTTPOT GSPN4XFEJTI1SPKFDUT4XFEJTI$PVODJMGPS#VJMEJOH3FTFBSDI*4#/ <PMT> 0MTFUI + " 4LBSUWFJU " 0CTFSWFE BOE NPEFMFE IPVSMZ MVNJOPVT FGGJDBDJFT VOEFS BSCJUSBSZDMPVEJOFTT4PMBS&OFSHZ7PM/P <QFS> 1FSF[34FBMT3.JDIBMTLZ+"MM8FBUIFS.PEFMGPS4LZ-VNJOBODF%JTUSJCVUJPO 1SFMJNJOBSZ$POGJHVSBUJPOBOE7BMJEBUJPO4PMBS&OFSHZ <QFS> 1FSF[3*OFJDIFO14FBMT3.JDIBMTLZ+4UFXBSU3.PEFMJOHEBZMJHIUBWBJMBCJMJUZ BOEJSSBEJBODFDPNQPOFOUTGSPNEJSFDUBOEHMPCBMJSSBEJBODF4PMBS&OFSHZ p <QJD> 1JDDPMJ # 1BSB[[PMJ 4 ;BOJCPOJ " %FNBSUJOJ ( 'SBTDIJOJ ' /POWJTVBM FGGFDUT PG MJHIU NFEJBUFE WJB UIF PQUJDBM SPVUF SFWJFX PG UIF MJUFSBUVSF BOE JNQMJDBUJPOT GPS PDDVQBUJPOBMNFEJDJOF.FE-BW <QJH> 1JHH4&JMFST.3FFE+#FIBWJPSBM"TQFDUTPG-JHIUJOHBOE0DDVQBODZ4FOTPSTJO 1SJWBUFT 0GGJDFT " DBTF TUVEZ PG B 6OJWFSTJUZ 0GGJDF #VJMEJOH 1SPDFFEJOHT PG UIF "$&&&4VNNFS4UVEZPO&OFSHZ&GGJDJFODZJO#VJMEJOHT <QPI> 1PIM 8 4DIFJSJOH $I *OUFHSBUJWF 1MBOVOH WPO 5BHFTMJDIU4ZTUFNFO UFT 4ZNQPTJVN*OOPWBUJWF-JDIUUFDIOJLJO(FC»VEFOp <SFB> 3FB . 4 +BFLFM 3 3 .POJUPSJOH PDDVQBODZ BOE MJHIUJOH PQFSBUJPO -JHIUJOH 3FTFBSDI5FDIOPMPHZp <SFB> 3FB.48JOEPX#MJOE0DDMVTJPO"1JMPU4UVEZ#VJMEJOHBOE&OWJSPONFOU p <SFE> 3FEMJDI $ " 4QBSFS + 4 $VMMMFO . 3 4JDLCVJMEJOH TZOEPNF 5)& -"/$&5 <SFJ> 3FJOEM%5#FDLNBO8"%VGGJF+"%JGGVTFGSBDUJPODPSSFMBUJPOT4PMBS&OFSHZ UI UI SE UI 3FGFSFODFT <SJH> <SFJ> <SVC> <4*"> <TBO> <TDI> <TDI> <TJD> <TLB> <T[F> <T[F@> <T[F> <UFN> <UFO> 3JHPMMJFS$#BVFS08MBE-0OUIFDMFBSTLZNPEFMPGUIF&43"p&VSPQFBO4PMBS SBEJBUJPO "UMBT p XJUI SFTQFDU UP UIF IFMJPTUBU NFUIPE 4PMBS &OFSHZ 3FJTF $ 5IF NFBTVSFNFOU TUBUJPO PG UIF 'SBVOIPGFS *OTUJUVUF GPS 4PMBS &OFSHZ 4ZTUFNTJTQBSUPGUIF*OUFSOBUJPOBM%BZMJHIU.FBTVSFNFOU*%.1 /FUXPSLPGGJDJBM XFCTJUFIUUQJENQFOUQFGS 3VCJO"*$PMMJOT#-5JCCPUU3- 8JOEPX#MJOETBTB1PUFOUJBM&OFSHZ4BWFS" $BTF 4UVEZ /4# #VJMEJOH 4DJFODF 4FSJFT /BUJPOBM #VSFBV PG 4UBOEBSET 8BTIJOHUPO &OFSHJF JN )PDICBV 4*" HVJEFMJOF GPS FOFSHZ VTF JO DPNNFSDJBM CVJMEJOHT"TTPDJBUJPOPG4XJTT&OHJOFFSTBOE"SDIJUFDUT4*" ;VSJDI4XJU[FSMBOE 4BOUBNPVSJT . "SHJSJPV " 3FOFXBCMF &OFSHJFT BOE &OFSHZ $POTFSWBUJPO 5FDIOPMPHJFTGPS#VJMEJOHTJO4PVUIFSO&VSPQF4PMBS&OFSHZ 4DIXFJ[FS &OFSHJFGBDICVDI #VOEFTBNU GÓS 4UBUJTUJL #'4 FJO CFJTQJFMIBGUFS #VOEFTCBVQVCMJTIFECZ,ÓO[MFSp#BDINBOO"(4U(BMMFO4XJU[FSMBOEQQ 4DIBFS " 5FBNPSJFOUJFSUFT 1MBOFO QVCMJTIFE CZ 4XJTT &OHJOFFST BOE "SDIJUFDUT 4*" *4#/ 4JDL ' ;VS #FVSUFJMVOH EFS 5BHFTMJDIURVBMJU»U JO EFS 1SBYJT UFT 4ZNQPTJVN *OOPWBUJWF-JDIUUFDIOJLJO(FC»VEFO$POG1SPDFFEp 4LBSUWFJU"0MTFUI+"5IF1SPCBCJMJUZ%FOTJUZBOE"VUPDPSSFMBUJPOPGTIPSUUFSN HMPCBMBOECFBNJSSBEJBODF4PMBS&OFSHZ 4[FSNBO . 4UPGGFM + "%&-*/& 3BEMJOL 5FDIOJDBM .BOVBM *&" 4PMBS )FBUJOH BOE$PPMJOH5BTL 4[FSNBO."VTXJSLVOHFOEFS5BHFTMJDIUOVU[VOHBVGEBTFOFSHFUJTDIF7FSIBMUFO WPO#ÓSPHFC»VEFO#BVQIZTJL/PQQVOE/PQQp 4[FSNBO."VTXJSLVOHFOEFS5BHFTMJDIUOVU[VOHBVGEBTFOFSHFUJTDIF7FSIBMUFO WPO#ÓSPHFC»VEFO1I%UIFTJT6OJWFSTJUZPG4UVUUHBSU(FSNBOZ 5&.*4 5PUBM &NJTTJPO .PEFM PG *OUFHSBUFE 4ZTUFNT 7FSTJPO Y ­LP *OTUJUVU %BSNTUBEU(FSNBOZ 5FOOFS " % "DDFQUBODF BOE 1SFGFSFODF PG JMMVNJOBODFT JO 0GGJDFT -VY $POG 1SPDFFE5IF &VSPQFBO-JHIUJOH$POGFSFODFQQ"NTUFSEBN .BZ 5SFHFO[B 1 3 4VCEJWJTJPO PG UIF 4LZ IFNJTQIFSF GPS MVNJOBODF NFBTVSFNFOUT -JHIUJOH3FTFBSDI5FDIOPMPHZp 5SFHFO[B 1 3 8BUFST * . 1SFEJDUJOH %BZMJHIU GSPN $MPVEZ 4LJFT &OFSHZ BOE #VJMEJOHTp 5SFHFO[B 1 3 8BUFST *. %BZMJHIU $PFGGJDJFOUT-JHIUJOH 3FTFBSDI 5FDIOPMPHZ 5SFHFO[B135IF.POUF$BSMP.FUIPEJOMJHIUJOHDBMDVMBUJPOT-JHIUJOH3FTFBSDI 5FDIOPMPHZ p 5SFHFO[B135IFEBZMJHIUGBDUPSTBOEBDUVBMJMMVNJOBODFSBUJPT-JHIUJOH3FTFBSDI 5FDIOPMPHZ p 5TBOSBTTPVMJT " 4BOUBNPVSJT . %BZMJHIU .PEFMJOH XJUI 1BTTQPSU-JHIU *OU *#14"$POG4FQU1SBHVF7PM**QQp 5TBOHSBTTPVMJT"4BOUBNPVSJT."TJNBLPQPVMPT%5IFPSFUJDBMBOEFYQFSJNFOUBM BOBMZTJT PG EBZMJHIUJOH QFSGPSNBODF GPS WBSJPVT TIBEJOH TZTUFNT &OFSHZ BOE #VJMEJOHTp 5VSOCVMM 1 -PJTPT ( #BTFMJOFT BOE #BSSJFST $VSSFOU %FTJHO 1SBDUJDFT JO UI <USF> <USF> <USF> <USF@> <USF> <UTB> <UTB> <UVS> UI 3FGFSFODFT %BZMJHIUJOH $POG 1SPD PG UIF "$&&& 4VNNFS 4UVEZ PO &OFSHZ &GGJDJFOU #VJMEJOHTQQp1BDJGJD(SPWF$BMJGPSOJB64""VHVTU p 7BSUJBJOFO & %BZMJHIU .PEFMJOH BOE 0QUJNJ[BUJPO PG 4PMBS 'BDBEFT 1I% UIFTJT GSPN UIF 'BDVMUZ PG &OHJOFFSJOH 1IZTJDT BU UIF )FMTJOLJ 6OJWFSTJUZ PG 5FDIOPMPHZ 7BSUJBJOFO & " $PNQBSJTPO PG -VNJOPVT &GGJDBDZ .PEFMT XJUI *MMVNJOBODF BOE *SSBEJBODF.FBTVSFNFOUT3FOFXBCMF&OFSHZ "SCFJUBO#JMETDIJSNHFS»UFO(SVOEFOUXVSG.»S[QVCMJTIFECZUIF )BVQUWFSCBOEEFSHFXFSCMJDIFO#FSVGTHFOPTTFOTDIBGUFO)7(# "SCFJUTBVTTDIV¶7%&8)BVTIBMUTLVOEFOCFGSBHVOHSFQPSUPGUIF BTTPDJBUJPOPG(FSNBOFMFDUSJDJUZQSPWJEFST7%&8 .BZ 7FJUDI + " /FXTIBN ( 3 1SFGFSSFE MVNJOPVT DPOEJUJPOT JO PQFOQMBO PGGJDFT SFTFBSDI BOE QSBDUJDF SFDPNNFOEBUJPOT -JHIUJOH 3FTFBSDI 5FDIOPMPHZ 7FJUDI + " /FXTIBN ( 3 2VBOUJGZJOH -JHIUJOH 2VBMJUZ #BTFE PO &YQFSJNFOUBM *OWFTUJHBUJPOTPG&OE6TFS1FSGPSNBODFBOE1SFGFSFODFSE&VSPQFBO$POGFSFODF PO&OFSHZ&GGJDJFOU-JHIUJOH/FXDBTUMFVQPO5IZOF6,+VOF 7FJUDI+"/FXTIBN(3%FUFSNJOBOUTPG-JHIUJOH2VBMJUZ*4UBUFPGUIF4DJFODF "OOVBM$POGFSFODFPGUIF*MMVNJOBUJOH4PDJFUZPG/PSUI"NFSJDB$MFWFMBOE 0IJP"VHVTU 7FMET."TTFTTNFOUPGMJHIUJOHRVBMJUZJOBOPGGJDFSPPNXJUIEBZMJHIUJOHTZTUFNT 1I%UIFTJT5FDIOJDBM6OJWFSTJUZ%FMGU%FONBSL 7FMET . "O FYQFSJNFOUBM BQQSPBDI UP BTTFTT %JTDPNGPSU (MBSF GSPN 8JOEPXT -VY $POG 1SPDFFE 5IF &VSPQFBO -JHIUJOH $POGFSFODF "NTUFSEBN .BZ 7JOF&-FF&$MFBS3%J#BSUPMPNFP%4FMLPXJU[40GGJDFXPSLFSSFTQPOTFUPBO BVUPNBUFE WFOFUJBO CMJOE BOE FMFDUSJD MJHIUJOH TZTUFN B QJMPU TUVEZ &OFSHZ BOE #VJMEJOHT 7PM[ ( #FTTFSFT -JDIU NJU XFOJHFS 4USPN %FVUTDIFT "SDIJUFLUFOCMBUU QQ 7PTT , &OFSHJFFGGJ[JFO[ VOE 4PMBSFOFSHJFOVU[VOH JN /JDIUXPIOVOHTCBV p %FNPOTUSBUJPOTQSPKFLUF4PMBS#BV.0/*503+PVSOBMUIFPGGJDJBM XFC QBHF PGUIF4PMBS#BV.0/*503QSPHSBNJO(FSNBO JTIUUQXXXTPMBSCBVEF 7PTT,#BVFONJUEFS4POOF&SOFVFSCBSF&OFSHJF 8BHOFS";VSTPHFOBOOUFO4PMBSBSDIJUFLUVS4POOFOFOFSHJF 8BHOFS 8 ' "QSJM 3PVOE 5BCMF -JHIUJOH p BO BSU TVQQPSUFE CZ B 5FDIOPMPHZ"SDIJUFDUVSBM3FDPSET p 8BMLFOIPSTU05JNNFS+3FJOIBSU$+BISFTTJNVMBUJPOFOEFT5BHFTMJDIUBOHFCPUFT JO (FC»VEFO BVG EFS #BTJT WPO TUÓOEMJDIFO VOE NJOÓUMJDIFO 4USBIMVOHTEBUFO $POG 1SPD PG UIF 4ZNQPTJVN PO *OOPWBUJWF -JHIUJOH 4ZTUFNT JO #VJMEJOHT 4UBGGFMTUFJO(FSNBOZ+BO 8BMLFOIPSTU 0 -VUIFS + 3FJOIBSU $ ' 5JNNFS + %ZOBNJD "OOVBM %BZMJHIU 4JNVMBUJPOT CBTFE PO 0OFIPVS BOE 0OFNJOVUF .FBOT PG *SSBEJBODF %BUB TVCNJUUFEUP4PMBS&OFSHZ+VOF IUUQXXXXBSFNBEF 8BSE ( 5IF 3"%*"/$& 4ZOUIFUJD *NBHJOH 4ZTUFN 6OJWFSTJUZ PG $BMJGPSOJB 8BSE ( 4IBLFTQFBSF 3 3FOEFSJOH XJUI 3"%*"/$& 5IF "SU BOE 4DJFODF PG -JHIUJOH7JTVBMJ[BUJPO.PSHBO,BVGNBOO1VCMJTIFST 8BSE (3VCJOTUFJO' " /FX 5FDIOJRVF GPS $PNQVUFS 4JNVMBUJPO PG *MMVNJOBUFE UI <WBS> <WBS@B> <7#(> <7%&> <WFJ> <WFJ> <WFJ> <WFM> <WFM> UI <WJO> <WPM> <WPT> <WPT> <XBH> <XBH> <XBM> UI UI <XBMB> <XBS> <XBS> <XBS> <XBS> UI UI 3FGFSFODFT <XFC> <XJF> 4QBDFT+PVSPGUIF*MMVNJOBUJOH&OHJOFFSJOH4PDJFUZ 8FCFS-.FOUJ61,FMMFS*&OFSHJFWFSCSBVDIJO#ÓSPHFC»VEFO&5);ÓSJDIBOE "NTUFSJO 8BMUIFSU "( SFQPSU PG UIF #VOEFTVNXFMUBNU GÓS &OFSHJF 4XJUSU[FSMBOE 8JFOPME + 4DIPTTJH 1 5BHFTMJDIU BN "SCFJUTQMBU[ p .FTTVOH #FXFSUVOH VOE /VU[FSBL[FQUBO[WPOOFVFO5BHFTMJDIUTZTUFNFOn$POG1SPDPGUIF 4ZNQPTJVN PO*OOPWBUJWF-JHIUJOH4ZTUFNTJO#VJMEJOHTQQ4UBGGFMTUFJO(FSNBOZ+BO 8JFOPME + 5FOOFS " % ;POOFWFMEU - ,MJOHMFS . &6-*41 &WBMVBUJPO BOE 6TFS "TTFTTNFOU PG -JHIUJOH 4ZTUFNT 1FSGPSNBODF 'JOBM 3FQPSU GPS UIF &VSPQFBO $PNNJTTJPO$POUSBDU/P+03$5 UI UI <XJFB> 1VCMJDBUJPOT 1VCMJDBUJPOTXSJUUFOJODPOUFYUXJUIUIJTUIFTJT <SFJ@C> <SFJ@B> <SFJ> 3FJOIBSU$'8BMLFOIPSTU0%ZOBNJD3"%*"/$&CBTFE%BZMJHIU4JNVMBUJPOT GPSBGVMMTDBMF5FTU0GGJDFXJUIPVUFS7FOFUJBO#MJOET&OFSHZ#VJMEJOHT 3FJOIBSU$'-VUIFS+8JUUFS77PTT,WBOEFS8FJEFO5$+4BOUBNPVSJT .8FJ¶8&OFSHZ&GGJDJFOU4PMBS#VJMEJOHTQPTJUJPOQBQFSJO5IF'VUVSFGPS 3FOFXBCMF &OFSHJFT 1SPTQFDUT BOE %JSFDUJPOT &VSPQFBO 3FOFXBCMF &OFSHZ $FOUFST &63&$ "HFODZ XJMM CF QVCMJTIFE CZ +BNFT +BNFT -POEPO JO 0DUPCFSQBHFT 3FJOIBSU $ ' .POJUPSJOH BOE "OBMZTJT PG UIF .BOVBM DPOUSPM TUSBUFHJFT GPS "SUJGJDJBM-JHIUJOHBOE7FOFUJBO#MJOETPGVTFSTp&YQFSJNFOUBM4FUVQBOE 1SFMJNJOBSZ3FTVMUT$POG1SPDPGUIF 4ZNQPTJVNPO*OOPWBUJWF-JHIUJOH 4ZTUFNTJO#VJMEJOHT4UBGGFMTUFJO(FSNBOZ+BO 3FJOIBSU$'7PTT,8BHOFS"-ÍIOFSU(-FBOCVJMEJOHT&OFSHZ&GGJDJFOU $PNNFSDJBM #VJMEJOHT JO (FSNBOZ $POG 1SPD PG UIF "$&&& 4VNNFS 4UVEZ PO &OFSHZ &GGJDJFOU #VJMEJOHT 1BDJGJD (SPWF $BMJGPSOJB 64" "VHVTU p QQ 3FJOIBSU $ ' )FSLFM 4 5IF 4JNVMBUJPO PG "OOVBM %BZMJHIU *MMVNJOBODF %JTUSJCVUJPOT"TUBUFPGUIFBSUDPNQBSJTPOPGTJY3"%*"/$&CBTFENFUIPET &OFSHZ#VJMEJOHT 3FJOIBSU $ ' )FSLFM 4 3"%*"/$& p +BISFTTJNVMBUJPOFO EFT 5BHFTMJDIUBOHFCPUFT JO (FC»VEFO p &JO 3BZUSBDFS WJFMF &SHFCOJTTF $POG 1SPDPGUIF 4ZNQPTJVNPO*OOPWBUJWF-JHIUJOH4ZTUFNTJO#VJMEJOHT 4UBGGFMTUFJO(FSNBOZ+BO 3FJOIBSU $ ' )FSLFM 4 "O &WBMVBUJPO PG 3"%*"/$&CBTFE 4JNVMBUJPOT PG BOOVBM JOEPPS *MMVNJOBODF %JTUSJCVUJPOT EVF UP %BZMJHIU $POG 1SPD PG UIF *#14"l#VJMEJOHT4JNVMBUJPO7PM**QQ,ZPUP+BQBO4FQp 3FJOIBSU $ ' "MUNBOO , "QJBO#FOOFXJU[ 1 )FSLFM 4 8JFOPME + 7PTT , 1MBOVOH FJOFT #ÓSPOFVCBVT p 5BHFTMJDIUTJNVMBUJPO BMT &OUTDIFJEVOHTIJMGF JO EFS &OUXVSGTQIBTF $POG 1SPDPG UIF 4ZNQPTJVN PO *OOPWBUJWF -JHIUJOH 4ZTUFNTJO#VJMEJOHTp4UBGGFMTUFJO(FSNBOZ+BO UI UI <SFJ@C> UI <SFJ@B> <SFJ> UI UI UI UI <SFJ@B> <SFJ> UI UI UI $VSSJDVMVN7JUBF $VSSJDVMVN7JUBF 1FSTPOBM%FUBJMT CPSO POUIF PG.BSDIJO%ÓTTFMEPSG(FSNBOZ DJUJ[FOTIJQ (FSNBO UI 1SPGFTTJPOBM&YQFSJFODF TJODF 3FTFBSDI0GGJDFSXJUIUIF*OTUJUVUFGPS3FTFBSDIJO$POTUSVDUJPO PGUIF/BUJPOBM3FTFBSDI$PVODJM$BOBEB0UUBXB$BOBEB .FNCFSPGUIF4PMBS#VJMEJOH%FTJHO(SPVQBUUIF'SBVOIPGFS *OTUJUVUFGPS4PMBS&OFSHZ4ZTUFNTJO'SFJCVSH(FSNBOZ +VOJPSTDJFOUJTUTJODF 3FTFBSDIBTTJTUBOUp 8PSLJOH4UVEFOUJOUIFQSJDJOHTFDUJPOPGUIF'SFJCVSH&OFSHJF VOE8BTTFSWFSTPSHVOHMPDBMFOFSHZQSPWJEFS p 5FBDIJOH BOE 3FTFBSDI "TTJTUBOU BU 4JNPO 'SBTFS 6OJWFSTJUZ 7BODPVWFS$BOBEB p 3FTFBSDI "TTJTUBOU BU UIF "UNPTQIFSJD 4DJFODF -BCPSBUPSZ BU 5SFOU6OJWFSTJUZ0OUBSJP$BOBEB TVNNFS *OUFSOTIJQBUUIF DPMF1PMZUFDIOJRVFJO1BSJT'SBODF &EVDBUJPOBOE2VBMJGJDBUJPOT p &OSPMMNFOU JO UIF 1I% QSPHSBN PG UIF %FQBSUNFOU PG "SDIJUFDUVSFBUUIF5FDIOJDBM6OJWFSTJUZPG,BSMTSVIF(FSNBOZ %JQMPN1IZTJLFS"MCFSU-VEXJHT6OJWFSTJU»U'SFJCVSH(FSNBOZ .BTUFSPG4DJFODF4JNPO'SBTFS6OJWFSTJUZ$BOBEB #BDIFMPSPG4DJFODFPG)POPVST5SFOU6OJWFSTJUZ$BOBEB p 4UVEJFTJO1IZTJDTBUUIF6OJWFSTJUÀEF1BSJT9*JO1BSJT'SBODF 4UVEJFT JO 1IZTJDT BOE .BUIFNBUJDT BU UIF "MCFSU-VEXJHT 6OJWFSTJU»U'SFJCVSH