4 PENAMBAHBAIKAN PENGURUSAN PENYEMAKAN SEMULA SENARAI NILAIAN PIHAK BERKUASA TEMPATAN
advertisement
4 PENAMBAHBAIKAN PENGURUSAN PENYEMAKAN SEMULA SENARAI NILAIAN PIHAK BERKUASA TEMPATAN RAJA NOR WAFIAH BINTI RAJA ABDULLAH Tesis ini dikemukakan sebagai memenuhi syarat penganugerahan ijazah Sarjana Sains (Harta Tanah) Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia JANUARI 2009 6 Dedikasi Buat ayah (Hj Raja Abdullah B. Raja Setapa) , Umi (Hjh Nor Astati Bt. Hj Kusni) dan Mak (Hjh Halimah Bt. Hj Ahmad), terima kasih di atas semangat, dorongan, bantuan dan nasihat yang diberikan... Buat abang (Hj Raja Abdul Wafi), terima kasih di atas segala bantuan dan dorongan... Buat adik-adik Raja Abdul Azim,Raja Abdul Afif,Raja Abdul Aniq,Raja Nurul Afiah dan Raja Abdul Wazien, semoga kejayaan ini menjadi pembakar semangat buat kalian... Buat saudara Muhamad Uznir B. Ujang, terima kasih atas segalanya... 7 PENGHARGAAN Alhamdulillah, bersyukur saya ke hadrat Allah S.W.T. kerana dengan izinNya dapatlah Projek Sarjana ini disempurnakan. Setinggi penghargaan ditujukan kepada Prof. Madya Dzurllkanian @ Zulkarnain Bin Daud dan Prof. Madya Dr. Buang Bin Alias, selaku penyelia Projek Sarjana ini yang banyak membantu serta memberi pandangan selama tempoh perlaksanaan projek ini. Jutaan terima kasih juga diucapkan kepada Prof. Madya Dr. Hishamuddin Bin Mohd Ali dan Prof. Madya Sr. Dr. Hj. Abdul Hadi Bin Hj. Nawawi selaku panel penilai yang banyak memberikan ulasan dan pendapat dalam menambahbaikan penyelidikan ini. Ribuan terima kasih turut diucapkan kepada Prof. Madya Dr. Megat Mohd Ghazali Bin Megat Abd Rahman, Prof. Sr. Dr. Abdul Hakim @ Miswan Bin Mohamed dan En. Mohd Nadzri Bin Jaafar selaku panel dan pengerusi bagi penilaian pertama yang banyak memberi komen dan cadangan bagi memperbaiki peringkat awal penyelidikan. Ucapan terima kasih juga buat semua PBT yang terlibat sebagai responden kerana banyak membantu memberikan penjelasan dan maklumat yang berkaitan dengan penyelidikan ini. Tidak lupa kepada warga Jabatan Pengurusan Harta Tanah, FKSG serta rakan-rakan MGP, MGF dan SGP yang terlibat secara langsung atau tidak dalam penyelidikan ini, terima kasih di atas pendapat dan sokongan yang diberikan. 8 ABSTRAK Penyemakan semula Senarai Nilaian (SN) adalah satu proses dalam menilai semula semua pegangan berkadar yang ada di dalam kawasan pentadbiran Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) bagi tujuan penyediaan SN yang baru. SN merupakan satu rekod lengkap yang mengandungi maklumat berkaitan semua pegangan berkadar dan perlu disediakan setiap lima tahun sekali bagi tujuan pengagihan cukai yang adil (Akta 171). Namun begitu, tidak semua PBT di Malaysia mempunyai kemampuan dari segi pengurusan mahupun proses penilaian dalam mengendalikan penyemakan semula ini secara efisien. Penyelidikan ini dijalankan bagi mengkaji faktor-faktor ketidakbolehan PBT mengendalikan penyemakan semula setiap lima tahun sekali. Tiga objektif penyelidikan telah dibentuk iaitu, yang pertama mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT, kedua mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT, dan ketiga mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Kaedah pengumpulan data yang digunakan adalah pengedaran borang soal selidik, temu bual dan kajian teoritikal. 19 buah PBT terdiri daripada Dewan atau Majlis Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah terlibat sebagai responden penyelidikan ini. Data terkumpul dianalisis menggunakan kaedah analisis frekuensi, analisis diskriptif dan skala Likert. Hasil penyelidikan menunjukkan faktor-faktor kekangan yang dialami PBT iaitu pemahaman tentang kadaran oleh PBT dan Pihak Berkuasa Negeri (PBN), kekurangan kakitangan, tempoh dan kos pelaksanaan penyemakan semula serta kerjasama pemilik pegangan. Penyelidikan ini turut menjelaskan kesan positif pelaksanaan penyemakan semula yang mampu meningkatkan pendapatan sesebuah PBT. Cadangan bagi penyelesaian masalah turut disertakan iaitu dengan menambahkan bilangan kakitangan, penggunaan kaedah penilaian massa dan penswastaan. Hasil penyelidikan ini dapat membantu PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula dengan sempurna pada masa akan datang. 9 ABSTRACT Valuation List (VL) revision is a process of revaluating all rate-able holdings under local authorities province in order to produce a new VL. VL is a complete record of information related to all rate-able holdings and need to be prepared once every five years in order to produce more equitable distribution of property tax (171 Act). Nevertheless, not all local authorities in Malaysia capable in terms of handling the revaluation exercises efficiently based on management or valuation process. The purpose of this research is to study the inability factors of local authorities’ to handle the quinquennial revaluation. Objectives of this research which are first to study the management aspects in conducting revaluation practices at local authorities, secondly to study the causing factors of hard periodic implementation in revaluation exercises, and lastly to examine the local authorities financial implication from the revaluation exercises. Data collection, questionnaire distribution, interview and theoretical study in this research were done for 19 local authorities. These local authorities are city council, town council and district council. The data collected were then analyzed using frequency analysis, descriptive analysis and Likert scale. Research result shows the constraint factors faced by local authorities are the local and state authority rating comprehension, lack of manpower, duration and cost to carry out the revaluation and taxpayers’ co-operations. Besides that, this research also explains about the positive effects whereby the implemented revaluation can increase the local authorities’ income. In the last part of this thesis, some suggestions for the problem solving were highlighted such as to increase the valuation staff, using mass valuation method and privatization. This research will help the local authorities to carry out the revaluation exercises more efficiently in the future. 10 ISI KANDUNGAN BAB PERKARA HALAMAN PENGESAHAN STATUS TESIS PENGESAHAN PENYELIA PENGESAHAN SPS / FAKULTI TAJUK 1 PENGAKUAN ii DEDIKASI iii PENGHARGAAN iv ABSTRAK v ABSTRACT vi ISI KANDUNGAN vii SENARAI JADUAL xvii SENARAI RAJAH xx SENARAI SINGKATAN xxii SENARAI LAMPIRAN xxiii PENYEMAKAN SEMULA SENARAI NILAIAN DI PIHAK BERKUASA TEMPATAN (PBT) 1.1 Pengenalan 1 1.2 Penyataan Masalah 2 1.3 Tujuan dan Objektif Penyelidikan 7 11 1.4 Skop Penyelidikan 8 1.5 Kepentingan Penyelidikan 8 1.5.1 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) 9 1.5.2 Pengetahuan Ilmiah 9 1.6 Metodologi Penyelidikan 9 1.6.1 Perancangan 10 1.6.2 Kajian Literatur 10 1.6.3 Pengumpulan Data 11 1.6.4 Analisis Data dan Penemuan 1.6.5 1.7 Penyelidikan 11 Cadangan dan Kesimpulan 12 Susun Atur Penulisan 1.7.1 12 Bab 1: Penyemakan Semula Senarai Nilaian di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) 12 1.7.2 Bab 2: Metodologi Penyelidikan 13 1.7.3 Bab 3: Pengurusan Kadaran di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) 1.7.4 13 Bab 4: Pengurusan Penyemakan Semula Senarai Nilaian di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) 1.7.5 Bab 5: Analisis dan Hasil Penyelidikan 1.7.6 2 15 Bab 6: Penemuan, Cadangan dan Kesimpulan 1.8 13 Kesimpulan 15 15 METODOLOGI PENYELIDIKAN 2.1 Pengenalan 17 2.2 Strategi / Kaedah Penyelidikan 17 2.2.1 20 Kaedah Pengumpulan Data 12 2.3 2.4 2.5 2.6 3 2.2.2 Pemilihan Responden 23 2.2.3 Kaedah Analisis Data 24 Kaedah Pencapaian Objektif Pertama 24 2.3.1 Kaedah Pengumpulan Data 25 2.3.2 Pemilihan Responden 26 2.3.3 Kaedah Analisis Data 26 Kaedah Pencapaian Objektif Kedua 27 2.4.1 Kaedah Pengumpulan Data 28 2.4.2 Pemilihan Responden 29 2.4.3 Kaedah Analisis Data 30 Kaedah Pencapaian Objektif Ketiga 32 2.5.1 Kaedah Pengumpulan Data 32 2.5.2 Pemilihan Responden 33 2.5.3 Kaedah Analisis Data 34 Kesimpulan 34 PENGURUSAN KADARAN DI PIHAK BERKUAS TEMPATAN (PBT) 3.1 Pengenalan 35 3.2 Pengurusan Secara Umum 36 3.3 Pengurusan Pencukaian 37 3.3.1 Pengurusan dalam Menyediakan SN 3.3.2 Pengurusan bagi Pungutan Kadaran 3.3.3 37 37 Pengurusan dalam Membekalkan Kemudahan dan Perkhidmatan 38 3.4 Pencukaian 39 3.5 Matlamat dan Objektif Pencukaian 40 3.5.1 Cukai Sebagai Sumber Pendapatan Kerajaan 41 13 3.5.2 Cukai Sebagai Penggalak Ekonomi 3.5.3 Cukai Sebagai Alat Pengagihan Semula Pendapatan 3.5.4 42 Cukai Sebagai Alat untuk Menstabilkan Harga 3.6 41 42 Prinsip Pencukaian 43 3.6.1 Keadilan (Equity) 44 3.6.2 Kepastian (Certainty) 44 3.6.3 Mudah dan Ringkas 3.6.4 (Convenience) 45 Kecekapan (Efficiency) 45 3.7 Pencukaian Harta Tanah di Malaysia 46 3.8 Kadaran 48 3.9 Asas Penilaian Kadaran 50 3.9.1 Nilai Tahunan 50 3.9.2 Nilai Tambah 53 3.10 Prinsip Penentuan Nilai 54 3.11 Pihak yang Dikenakan Kadaran 56 3.12 Pengecualian Kadaran 56 3.13 Prinsip-prinsip Penilaian bagi Maksud Kadaran 57 3.13.1 Aras Senarai (Tone of the List) 57 3.13.2 Penyewa Hipotesis (Hypothetical Tenant) 3.13.3 Rebus Sic Stantibus 3.14 58 59 Kaedah Penilaian bagi Tujuan Kadaran 59 3.14.1 Kaedah Perbandingan Sewa 60 3.14.2 Kaedah Kos dan Kontraktor 61 3.14.3 Kaedah Keuntungan / Pendapatan 3.15 Kesimpulan 62 62 14 4 PENGURUSAN PENYEMAKAN SEMULA SENARAI NILAIAN DI PIHAK BERKUASA TEMPATAN (PBT) 4.1 Pengenalan 64 4.2 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) 65 4.3 Struktur Organisasi PBT 66 4.4 Ciri-ciri PBT 67 4.5 Kategori PBT 69 4.6 Peranan dan Tugas PBT 70 4.7 Sumber Kewangan PBT 74 4.8 Senarai Nilaian (SN) 77 4.9 Kepentingan SN 78 4.10 Proses Penyediaan SN 79 4.10.1 Mesyuarat Kelulusan Cadangan 80 4.10.2 Pengisytiharan Cadangan 81 4.10.3 Perancangan 82 4.10.4 Proses Membuat Penilaian 82 4.10.5 Notis Pemberitahuan 84 4.10.6 Pengisytiharan Penyemakan 84 4.10.7 Bantahan 85 4.10.8 Mesyuarat Pengesahan SN 87 4.10.9 Pengisytiharan Pelaksanaan 88 4.11 Pindaan Terhadap SN 88 4.12 Penyemakan Semula SN 90 4.13 Tujuan Penyemakan Semula Dilakukan 4.14 Langkah dan Prosedur Penyemakan Semula 4.15 92 Pengurusan Penyemakan Semula SN 4.16 91 95 Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula Kepada PBT 98 15 4.17 Masalah-masalah Pengurusan dalam Menguruskan Penyemakan Semula SN 99 4.17.1 Penyimpanan Data 99 4.17.2 Kakitangan 99 4.17.3 Masa 101 4.17.4 Kos 101 4.17.5 Penentuan Kawasan 102 4.17.6 Pengurusan Data / Rekod Pegangan Berkadar 102 4.17.7 Kelulusan dari Ahli-ahli Majlis PBT dan PBN 4.17.8 Masalah Tunggakan Kadaran 103 104 4.17.9 Pemilik Harta / Pegangan Berkadar 4.18 5 Kesimpulan 105 105 ANALISIS DAN HASIL PENYELIDIKAN 5.1 Pengenalan 106 5.2 Kajian Soal Selidik 107 5.3 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Pertama: Mengkaji Aspek Pengurusan dalam Melaksanakan Penilaian Semula di PBT 107 5.3.1 107 Analisis Bahagian A 5.3.1.1 Jumlah Responden Mengikut Kategori PBT 108 5.3.1.2 Bilangan Kakitangan Jabatan / Bahagian Penilaian di PBT 110 16 5.3.1.3 Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT 111 5.3.1.4 Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar 5.3.2 Analisis Bahagian B 113 114 5.3.2.1 Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan 114 5.3.2.2 Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemkan Semula 116 5.3.2.3 Proses Kerja Penyemakan Semula 117 5.3.2.4 Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer 119 5.3.2.5 Penggunaan Komputer dalam Pengurusan Kadaran 5.3.3 120 Hasil Pertama: Mengkaji Pengurusan dalam Melaksanakan Penyemakan Semula di PBT 5.4 121 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Kedua: Mengkaji Faktorfaktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan di PBT 124 5.4.1 Analisis Bahagian C 124 5.4.1.1 Data dan Maklumat 124 5.4.1.2 Kakitangan 126 5.4.1.3 Pemilik Harta 127 5.4.1.4 Lain-lain 129 17 5.4.2 Rumusan Analisis: Faktorfaktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Tidak Dapat Dijalankan untuk Tempoh Setiap Lima Tahun Sekali 5.4.3 130 Hasil Kedua: Mengkaji Faktorfaktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan di PBT 5.5 132 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Ketiga: Mengkaji Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula ke atas Kewangan PBT 135 5.5.1 136 Analisis Bahagian D 5.5.1.1 Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas Penyemakan Semula Dijalankan 136 5.5.1.2 Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula 138 5.5.1.3 Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai 140 5.5.1.4 Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai 5.5.2 Hasil Ketiga: Mengkaji Implikasi Pelaksanaan 142 18 Penyemakan Semula ke atas Kewangan PBT 5.6 144 Analisis Bahagian E dan F Borang Soal Selidik 5.6.1 Pandangan Terhadap Penyemakan Semula 5.6.2 145 146 Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula 5.6.3 Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT 5.6.4 148 150 Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa 5.6.5 Pengetahuan tentang CAMA 5.7 6 151 Kesimpulan 152 154 PENEMUAN, CADANGAN DAN KESIMPULAN 6.1 Pengenalan 155 6.2 Penemuan Penyelidikan 155 6.2.1 Penemuan Pertama: Aspek Pengurusan dalam Melaksanakan Penyemakan Semula di PBT 6.2.2 156 Penemuan Kedua: Faktorfaktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan di PBT 6.2.3 Penemuan Ketiga: Implikasi Pelaksanaan Penyemakan 156 19 Semula ke atas Kewangan PBT 6.3 Cadangan Penyelidikan 6.3.1 6.3.3 157 Pertambahan Kakitangan Penilaian di PBT 6.3.2 157 158 Penggunaan Kaedah Penilaian Massa (Mass Appraisal) 158 Penswastaan 159 6.4 Cadangan Penyelidikan Lanjutan 160 6.5 Rumusan dan Kesimpulan 160 SENARAI RUJUKAN 163 LAMPIRAN A 169 20 SENARAI JADUAL NO. JADUAL PERKARA 2.1 Ringkasan Pencapaian Objektif HALAMAN Penyelidikan 18 - 19 2.2 Tahap Pandangan dan Skornya 31 3.1 Pengagihan Jenis Cukai dan Pihak Berkuasa Pencukaian Harta Tanah di Malaysia 4.1 47 Kriteria-kriteria Mengikut Kategori PBT 70 4.2 Pecahan Sumber Kewangan PBT 76 4.3 Nisbah Bilangan Kakitangan Ke Atas Bilangan Harta Tanah 5.1 Taburan Responden Mengikut Kategori PBT 5.2 110 Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT 5.5 109 Taburan Kakitangan (Staf) Jabatan Penilaian di PBT 5.4 108 Taburan Responden Mengikut Penggunaan Asas Nilaian 5.3 100 111 Nisbah Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar 5.6 113 Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan 114 21 5.7 Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula 5.8 Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan Semula 5.9 126 Keputusan Soal Selidik Faktor 3 – Pemilik Harta 5.14 125 Keputusan Soal Selidik Faktor 2 – Kakitangan 5.13 120 Keputusan Soal Selidik Faktor 1 – Data dan Maklumat 5.12 119 Penggunaan Komputer dalam Aktiviti Pengurusan Kadaran 5.11 117 Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Harta Tanah Berbantukan Komputer 5.10 116 128 Keputusan Soal Selidik Faktor 4 – Lain-lain 130 5.15 Tahap Pandangan dan Skala Baru 131 5.16 Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Tidak Dapat Dilaksanakan untuk Tempoh Setiap Lima Tahun Sekali 5.17 132 Taburan Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas Penyemakan Semula Harta Tanah 5.18 Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula 5.19 137 139 Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai 5.20 141 Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai 5.21 141 Pendapat Responden Mengenai Pelaksanaan Penyemakan Semula 146 22 5.22 Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula 5.23 Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT 5.24 5.25 149 150 Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa 152 Pengetahuan tentang CAMA 153 23 SENARAI RAJAH NO. RAJAH PERKARA HALAMAN 1.1 Ringkasan Metodologi Penyelidikan 14 4.1 Struktur Kerajaan Tempatan Malaysia 68 4.2 Proses Penyediaan Senarai Nilaian 81 4.3 Prosedur Bantahan dan Rayuan 86 4.4 Langkah dan Prosedur Penyemakan Semula 96 4.5 Peringkat Kelulusan SN 103 5.7 Taburan Responden Mengikut Kategori PBT 5.8 Taburan Responden Mengikut Penggunaan Asas Nilaian 5.9 110 Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT 5.11 109 Taburan Kakitangan (Staf) Jabatan Penilaian di PBT 5.10 108 112 Nisbah Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar 5.12 Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan 5.13 113 115 Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula 116 24 5.8 Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan Semula 5.9 Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer 5.10 119 Penggunaan Komputer dalam Aktiviti Pengurusan Kadaran 5.11 118 121 Taburan Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas Penyemakan Semula Harta Tanah 5.12 Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula 5.13 137 139 Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai 5.14 141 Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai 5.15 Pendapat Responden Mengenai Pelaksanaan Penyemakan Semula 5.16 5.19 149 Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT 5.18 147 Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula 5.17 143 151 Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa 152 Pengetahuan tentang CAMA 153 25 SENARAI SINGKATAN Akta 171 : Akta Kerajaan Tempatan 1976 CMK : Caruman Membantu Kadar DB : Dewan Bandaraya JKT : Jabatan Kerajaan Tempatan JPPH : Jabatan Penilaian dan Perkidmatan Harta KPKT : Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan MB : Majlis Bandaraya MD : Majlis Daerah MP : Majlis Perbandaran PBN : Pihak Berkuasa Negeri PBT : Pihak Berkuasa Tempatan SN : Senarai Nilaian / : atau 26 SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN PERKARA A Borang Soal Selidik HALAMAN 169 - 174 27 BAB 1 PEYEMAKAN SEMULA SENARAI NILAIAN DI PIHAK BERKUASA TEMPATAN (PBT) 1.1 Pengenalan Struktur pentadbiran negara terbahagi kepada tiga iaitu Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri atau Pihak Berkuasa Negeri (PBN) dan Kerajaan Tempatan atau Pihak Berkuasa Tempatan di mana setiap unit pentadbiran tersebut mempunyai peranan dan tugas yang berbeza. Kerajaan Tempatan atau PBT (selepas ini disebut sebagai PBT) merupakan struktur pentadbiran awam yang terendah dan yang paling dekat kepada orang ramai di mana-mana negara (Zahari Ab. Rashid, 1991). Menurut Ahmad Atory Hussain (1991), PBT merupakan satu unit atau institusi pemerintahan yang berkuasa di peringkat bawahan dalam sesuatu tempat atau daerah kecil dengan kuasa dan tugas-tugas yang tertentu. Di Malaysia, PBT dibahagikan kepada tiga kategori iaitu Majlis / Dewan Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah. Fungsi dan peranan yang dijalankan oleh PBT ini adalah seperti yang diperuntukkan di dalam Bahagian XI Seksyen 73, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) yang mana PBT bertanggungjawab dalam menyediakan dan memelihara tempat-tempat awam, menyediakan perkhidmatan pembuangan dan pelupusan sampah serta sisa pepejal dan memelihara kesihatan awam seperti mencegah penyakit daripada berjangkit. Bagi menyediakan perkhidmatan-perkhidmatan ini, PBT memerlukan sumber kewangan yang mencukupi bagi memberikan perkhidmatan yang sempurna selari dengan keperluan penduduk di dalam kawasan pentadbirannya. Menurut Akta 171 Bahagian V Seksyen 39, PBT dibenarkan mendapat kewangan dari beberapa sumber sebagai hasil pendapatan. Punca-punca pendapatan ini adalah seperti sewa, lesen, 28 bayaran, keuntungan, geran tahunan, derma atau sumbangan, denda dan cukai taksiran (Zahari Ab. Rashid, 1991). 1.2 Penyataan Masalah Cukai taksiran atau kadaran (selepas ini disebut sebagai kadaran) merupakan penyumbang utama kepada hasil pendapatan PBT di Malaysia iaitu sehingga 65% (Mani Usilappan, 1998) atau dua pertiga (Buang Alias, 2001) daripada jumlah keseluruhan pendapatan PBT. Sebagai contoh, pada tahun 2006, MPJBT dan MPSJ memperoleh pendapatan yang tinggi daripada hasil cukai, di mana MPJBT memperoleh sebanyak 61.2% (Laporan Kewangan MPJBT, 2007), manakala MPSJ sebanyak 74.9% (Laporan Kewangan MPSJ, 2007). Menurut Seksyen 127, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), kadaran dikenakan ke atas semua pegangan di dalam kawasan sesebuah PBT, di mana PBT boleh mengenakan apa-apa kadar yang difikirkan perlu ke atas semua pegangan yang ada. Kadaran bagi sesebuah harta tanah dikenakan setelah penilaian ke atas harta tanah tersebut dilakukan. Proses penilaian yang dijalankan melibatkan peringkat kerja seperti pengumpulan data, analisis data dan penentuan nilai (Haslinawati Hasan, 1998). Proses penilaian ini dilakukan dengan tujuan menentukan nilai tahunan atau nilai tambah bagi sesebuah pegangan (Phuah Tick Lai, 1993). Semua nilai tahunan atau nilai tambah yang telah ditentukan beserta maklumat berkaitan harta tanah akan dikumpul dan disimpan di dalam satu rekod dan ianya dikenali sebagai Senarai Nilaian (SN). SN merupakan suatu rekod lengkap berkaitan maklumat semua pegangan berkadar bagi sesebuah PBT (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Setiap PBT mempunyai SN yang tersendiri yang mana SN ini membolehkan PBT menganggar bilangan atau jumlah pegangan yang ada serta dapat membantu PBT dalam membuat anggaran pendapatan yang dijangkakan daripada cukai taksiran untuk sesuatu tahun kewangan (Mohamad Yazid Mohamed, 1991). Oleh itu, SN ini haruslah sentiasa diperbaharui bagi memenuhi fungsinya iaitu sebagai bank data 29 yang menyimpan segala maklumat pegangan berkadar seperti maklumat pemilikan, nilai tahunan dan pengenaan kadaran (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Menurut Seksyen 137 (4), sesuatu SN baru yang mengandungi butirbutir seperti dalam Seksyen 137 (1) akta yang sama, hendaklah disediakan dan disiapkan sekali setiap lima tahun atau dalam tempoh yang dilanjutkan sebagaimana yang ditentukan oleh PBN. SN perlu diperbaharui untuk mengemaskini pertambahan pegangan berkadar yang berlaku, meningkatkan pendapatan tahunan PBT serta mengurangkan berlakunya ketidakadilan dalam pembayaran cukai di kalangan pemilik pegangan berkadar (Bird dan Slack, 2002). Bagi penyediaan SN baru, satu proses kerja yang melibatkan kerja-kerja lawat periksa dan mengemaskinikan maklumat semua pegangan berkadar yang ada perlu dilaksanakan (Y.K. Leung dan Mani Usilappan, 1997). Proses kerja ini lebih dikenali sebagai penyemakan semula. Dalam memberikan keadilan kepada pemilik pegangan, kerja-kerja penyemakan semula ini perlulah dilaksanakan dengan tepat dan berkala. Penyemakan semula yang dijalankan dengan lebih kerap akan memberikan penilaian yang lebih adil serta dapat mengurangkan rasa tidak puas hati di kalangan pembayar cukai (Kitchen, 2003). Kekerapan pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula ini juga dapat membantu PBT dalam melihat pertambahan jumlah pegangan berkadar yang ada dan melalui pertambahan itu juga secara tidak langsungnya dapat membantu dalam meningkatkan sumber pendapatan PBT tersebut (Phang Siew Nooi, 1990). Mc Cluskey et al. (1997) menyatakan, bagi mencapai tahap keadilan dan prinsip ekuiti, pegangan berkadar mestilah dibuat penyemakan semula secara berkala iaitu pada kebiasaannya setiap tiga, lima atau tujuh tahun sekali. Smith (1990) pula berpendapat, penilaian semula perlu dilakukan setiap lima tahun sekali supaya perubahan dalam tingkat nilai yang sesuai bagi sesebuah harta tanah dapat ditunjukkan. Manakala di dalam Akta 171, Seksyen 137 (4) turut dinyatakan mengenai tempoh penyediaan SN baru di mana ianya perlu dilaksanakan setiap lima tahun sekali. Walaupun telah diketahui kepentingan dalam pelaksanaan penyemakan semula ini, ianya masih tidak dapat dilaksanakan dengan sempurna di kebanyakan PBT di Malaysia. Sebagai contoh, pada tahun 2005, Majlis Daerah (MD) Mersing masih menggunakan SN yang disediakan pada tahun 1982. Selain itu, Majlis Perbandaran Alor Gajah (MPAG) turut mengalami perkara yang sama di mana 30 sehingga ke hari ini, MPAG masih menggunakan SN yang disediakan pada tahun 1987. Mani Usilappan (1998) turut menyatakan antara tahun 1982 hingga 1990, sebanyak 84 buah PBT telah menjalankan penyemakan semula dengan bantuan Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta (JPPH) kerana SN yang digunapakai merupakan SN lama dan nilai tahunan tersebut tidak mempunyai hubungkait dengan nilai pasaran semasa harta tanah. Persoalan yang timbul berdasarkan keadaan ini adalah, mengapa PBT tidak dapat menjalankan penyemakan semula bagi tujuan memperbaharui SN sedia ada seperti yang telah diperuntukkan di dalam Akta 171? Oliver Valentine Eboy (2003) menyatakan antara sebab PBT menghadapi kesulitan dalam menyediakan SN adalah pengurusan dan pengendalian data yang banyak, pendekatan yang digunakan, kekurangan kakitangan, kos yang tinggi, ruang penyimpanan fail yang besar dan tempoh pelaksanaan penyemakan semula yang lama. Marbeck (1986) pula berpendapat bahawa kebanyakan PBT mengalami kesukaran dalam menyediakan SN yang baru kerana kaedah penyimpanan data dan maklumat pegangan berkadar dilakukan secara manual iaitu dengan menggunakan sistem fail. Pengurusan data secara manual ini menimbulkan pelbagai kesulitan kepada PBT seperti keperluan ruang penyimpanan yang luas, peningkatan kos, kebarangkalian kehilangan maklumat adalah tinggi dan sebagainya (Dzurllkarnian Daud, Buang Alias dan Oliver Valentine Eboy, 2003). Selain itu, tempoh masa yang diambil adalah panjang untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula data kerana fail-fail lama perlu dibuka kembali bagi mendapatkan maklumat setiap lot harta tanah. Oleh sebab maklumat bagi setiap lot harta tanah disimpan dalam fail yang berasingan, maka kerja-kerja penyemakan data-data tersebut memerlukan tempoh masa yang lama untuk disempurnakan. Selain itu, kekurangan kakitangan berpengalaman dan berkelayakan di Bahagian / Jabatan Penilaian di kebanyakan PBT turut menyebabkan kesukaran PBT melaksanakan kerja-kerja penilaian semula. J.Lee (1977) menyatakan masalah yang dihadapi oleh PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penilaian semula adalah berkaitan kekurangan kakitangan yang berpengalaman. Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) pula menyatakan antara sebab PBT menghadapi pelbagai masalah dalam menyediakan SN adalah ketiadaan satu bahagian khusus bagi melaksanakan kerja-kerja penyediaan SN serta menghadapi kekurangan kakitangan 31 yang berkelayakan. Masalah berkaitan kekurangan kakitangan ini akan menjadi rumit disebabkan pertambahan bilangan pegangan berkadar yang berlaku pada setiap tahun tanpa disokong dengan pertambahan bilangan kakitangan (Norinna Mohamed, 2005). Sebagai contoh, pertambahan bilangan pegangan berkadar yang berlaku di Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT). MPJBT mengalami pertambahan bilangan harta tanah sebanyak 6,900 unit pada tahun 2005 dan 5,900 unit pada tahun 2006 (Laporan Jabatan Penilaian MPJBT, 2007). Pertambahan bilangan pegangan ini tidak disokong dengan pertambahan bilangan kakitangan yang ada sejak tahun 2004 iaitu seramai 13 orang. Pada tahun 2004 bilangan pegangan yang dikendalikan oleh seorang kakitangan adalah sebanyak 10,900 unit iaitu 1: 10,900. Beban tugas ini bertambah pada tahun 2005 iaitu sebanyak 11,400 unit (1:11,400). Pada tahun 2005, Jabatan Penilaian MPJBT masih lagi mengalami pertambahan beban kerja bagi seorang kakitangan iaitu 11,900 unit (1:11,900). Setiap kakitangan ini mempunyai peranan dalam memantau serta mengemaskinikan maklumat bagi setiap pegangan berkadar yang ada di bawah tanggungjawab mereka. Selain daripada pengurusan berkaitan kakitangan, keadaan kewangan bagi sesebuah PBT turut menjadi faktor yang penting dalam memastikan penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN dapat dilaksanakan dengan sempurna. Perkara yang perlu dititikberatkan berkaitan kewangan PBT adalah kos yang diperlukan bagi tujuan pelaksanaan penyemakan semula. Dalam usaha untuk melaksanakan penyemakan semula, PBT perlu terlebih dahulu mengkaji kedudukan kewangan mereka. PBT boleh mendapatkan sumber kewangan bagi tujuan ini samada melalui peruntukan PBT sendiri atau pinjaman dari Kerajaan Negeri (Rokiyah Yusof, 1992). Kajian terhadap kedudukan kewangan PBT ini perlu dilakukan terlebih dahulu kerana proses penyemakan semula merupakan satu proses kerja yang akan melibatkan sejumlah perbelanjaan yang besar dan semakin lama tempoh yang diperlukan bagi menyiapkannya maka semakin banyaklah kos yang akan terlibat (Zahari Ab. Rashid, 1991; Mark dan Goldberg, 1988). Selain itu, peningkatan dalam perbelanjaan untuk mengendalikan penyemakan semula ini juga terjadi sekiranya PBT mengambil keputusan untuk menswastakan kerja-kerja penyemakan semula tersebut. Ini kerana PBT perlu menanggung kos kewangan untuk dibayar kepada 32 firma swasta berdasarkan jumlah pegangan selain kos untuk menyediakan pejabat, penyediaan borang-borang yang diperlukan bagi kerja-kerja penyemakan semula serta kos-kos sampingan lain (Mohd Azuan Othman, 2000). Seterusnya, perkara yang boleh mempengaruhi keadaan kewangan sesebuah PBT adalah tunggakan kadaran. Kegagalan PBT dalam mengutip semua kadaran yang dikenakan menyebabkan masalah berkaitan tunggakan kadaran ini tidak pernah berakhir. Masalah berkaitan tunggakan kadaran ini turut mempengaruhi PBT dalam usaha untuk mengendalikan kerja-kerja penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN baru. Suraya Omar (2003) menyatakan masalah yang wujud dalam pelaksanaan SN ialah wujudnya tunggakan kadaran yang mana PBT gagal mengutip kadaran yang dikenakan pada setiap penggal iaitu penggal pertama antara bulan Januari hingga Jun dan antara bulan Julai hingga Disember bagi penggal kedua. Bil tuntutan kadaran dikeluarkan pada awal bulan Januari bagi penggal pertama dan hendaklah dijelaskan sehingga akhir bulan Februari. Manakala bagi penggal kedua pula, bil tuntutan kadaran dikeluarkan pada awal bulan Julai dan pemilik pegangan perlulah menjelaskan bayaran kadaran tersebut sehingga akhir bulan Ogos. Kegagalan pemilik pegangan berkadar dalam menjelaskan bil tuntutan kadaran sehingga akhir bulan Februari atau bulan Ogos bagi setiap tahun ini dianggap sebagai satu tunggakan (Seksyen 147 (2), Akta 171). Masalah tunggakan kadaran yang dialami ini akan memberi kesan terhadap keadaan kewangan PBT sekaligus menyebabkan kerja-kerja penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan oleh kerana PBT tidak mempunyai sumber kewangan yang mencukupi. Rokiyah Yusof (1992) menyatakan jika tunggakan kadaran ini dibiarkan berterusan, ianya akan mengesani pendapatan serta menjejaskan pelaksanaan pembangunan dan perkhidmatan di dalam kawasan pentadbiran PBT. Tunggakan kadaran yang tinggi yang dialami oleh PBT turut memberi kesan negatif kepada PBN dalam memberi kelulusan terhadap penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN yang baru (Buang Alias, 2001; Mohamad Ismail, 2003; Mahadzir Rahim, 2005). Ini kerana PBN berpendapat jika kadaran yang dikutip bertambah tinggi maka kebarangkalian pemilik atau pemunya harta tanah tidak mahu membayar kadaran juga turut bertambah. Dengan itu, masalah tunggakan kadaran yang dialami oleh PBT ini tidak akan menemui jalan penyelesaiannya dan seterusnya memberi kesan terhadap pendapatan sesebuah PBT itu. 33 Secara kesimpulannya, perkara-perkara yang perlu dititikberatkan dalam pengurusan untuk melaksanakan penyemakan semula yang sempurna terbahagi kepada tiga iaitu pengurusan data atau maklumat pegangan berkadar, bilangan kakitangan yang terlibat serta keadaan kewangan sesebuah PBT yang merangkumi pengurusan pungutan kadaran. Pengurusan yang baik adalah perlu bagi memastikan kerja-kerja penyemakan semula ini dapat dilaksanakan dengan tepat dan sempurna mengikut tempoh yang telah ditetapkan. Walau bagaimana pun, berdasarkan hasil penyelidikan terdahulu didapati kebanyakan PBT tidak dapat menjalankan penyemakan semula untuk setiap tempoh yang ditetapkan dan seterusnya SN yang digunapakai tidak dapat dikemaskinikan. Oleh itu, penyelidikan ini dijalankan bagi mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat melaksanakan penyemakan semula setiap lima tahun sekali. Selain itu, penyelidikan ini turut dilaksanakan bagi mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula harta tanah terhadap keadaan kewangan sesebuah PBT itu. Penyelidikan ini merupakan satu usaha untuk menganalisis masalah pengurusan penyemakan semula secara empirikal yang lebih menyeluruh lanjutan daripada masalah-masalah penyemakan semula yang telah dinyatakan oleh penulis-penulis terdahulu. 1.3 Tujuan dan Objektif Penyelidikan Tujuan penyelidikan ini dijalankan adalah untuk mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat mengendalikan penyemakan semula harta tanah pada setiap lima tahun sekali. Berdasarkan tujuan tersebut, tiga objektif telah digariskan bagi memenuhi kehendak dan matlamat penyelidikan ini iaitu: 1.3.1 Mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT. 1.3.2 Mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT. 1.3.3 Mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. 34 1.4 Skop Penyelidikan Bagi menjalankan penyelidikan berkaitan masalah pengurusan dalam penyemakan semula kadaran, sebanyak 19 PBT terlibat sebagai sampel kajian. Persampelan yang dilakukan adalah secara rawak. Pemilihan PBT adalah mengambil kira asas kadaran yang digunakan iaitu nilai tahunan bagi semua negeri di Malaysia kecuali negeri Johor yang menggunakan nilai tambah sebagai asas nilaian kadaran. Selain itu, senarai PBT yang terbabit terdiri daripada kategori yang berbeza iaitu, Dewan Bandaraya, Majlis Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah di mana setiap kategori PBT mempunyai beban tugas dan tanggungjawab yang berbeza. Penyelidikan ini dijalankan dengan hanya melibatkan bidang pengurusan penyemakan semula di PBT serta kesan pelaksanaan penyemakan semula terhadap keadaan kewangan PBT. Penyelidikan ini lebih tertumpu kepada masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT dalam mengendalikan penyemakan semula harta tanah. Selain itu, penyelidikan ini turut mengambil kira keadaan kewangan PBT kesan daripada penyemakan semula yang dijalankan. Bagi tujuan tersebut hanya pendapatan daripada hasil kadaran sahaja yang diambil kira. 1.5 Kepentingan Penyelidikan Penyelidikan yang dijalankan ini diharap dapat memberi panduan kepada pihak-pihak tertentu, antaranya adalah: 1.5.1 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) Bagi melaksanakan penyemakan semula, PBT perlu berhati-hati dan mengambilkira masalah-masalah yang perlu diatasi jika ingin memastikan SN yang disedia akan diluluskan oleh Pihak Berkuasa Negeri (PBN). Penyelidikan ini dijalankan dengan meneliti masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT 35 dalam mengendalikan penyemakan semula harta tanah. Hasil penyelidikan ini amat penting dalam membantu PBT untuk mengenal pasti masalah dalam melaksanakan penyemakan semula dan seterusnya merangka strategi yang bersepadu untuk mengatasi masalah tersebut. Ini akan dapat meningkatkan pendapatan PBT dan seterusnya dapat membantu PBT melaksanakan tanggungjawab kepada pemilik pegangan berkadar dengan lebih baik. 1.5.2 Pengetahuan Ilmiah Penyelidikan ini diharap dapat menjadi satu sumber rujukan atau panduan kepada pelajar-pelajar atau pihak-pihak tertentu untuk mendalami bidang pencukaian harta tanah di PBT khususnya bidang penyemakan semula harta tanah. Selain itu, penyelidikan ini turut menerangkan perkara-perkara berkaitan penyediaan SN dengan menghuraikan proses-proses kerja yang terlibat secara terperinci. 1.6 Metodologi Penyelidikan Secara ringkas, metodologi penyelidikan ditunjukkan dalam Rajah 1.1. Pelaksanaan penyelidikan ini terbahagi kepada lima peringkat iaitu: 1.6.1 Perancangan (I) Pada peringkat pertama, penyelidik menyediakan cadangan penyelidikan dengan menetapkan penyataan isu utama. Penyataan masalah di sini adalah mengenai bentuk dan masalah pengurusan yang ada di PBT dalam menguruskan penyemakan semula untuk tempoh setiap lima tahun seperti yang diperuntukkan di 36 dalam Akta 171. Berdasarkan penyataan masalah ini, skop penyelidikan ditentukan dan penyelidik menggariskan tiga objektif yang perlu dicapai menerusi kajian literatur, pengedaran borang soal selidik, temu bual dan analisis ke atas data-data yang diperoleh. Objektif bagi penyelidikan ini adalah mengkaji pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT, mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT dan mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. 1.6.2 Kajian Literatur (II) Kajian literatur merupakan kajian teoritikal yang menjelaskan tentang takrif, konsep pencukaian, peranan dan kewangan PBT, kadaran, penyemakan semula harta tanah dan isu-isu yang berkaitan penyemakan semula ini. Di peringkat ini, penyelidikan mengenai pencukaian di PBT serta pengurusan penyemakan semula harta tanah dijalankan dengan terperinci berdasarkan kajian-kajian terdahulu yang mempunyai kaitan dengan penyataan masalah seperti di peringkat pertama. Kajian literatur ini akan dibincangkan dalam dua bab yang berbeza iaitu Bab 3 (Pengurusan Kadaran di PBT) dan Bab 4 (Pengurusan Penyemakan Semula SN di PBT). Di peringkat ini penyelidik akan mengkaji tentang peranan dan kewangan PBT iaitu peranan PBT dalam menyediakan kemudahan, perkhidmatan dan lain-lain kepada penduduk di dalam kawasannya. Seterusnya, penyelidikan berkaitan kewangan PBT yang mengambil kira sumber-sumber kewangan PBT. Peringkat ini juga menerangkan konsep kadaran secara terperinci. Penyelidik turut membincangkan berkaitan pengurusan penyemakan semula harta tanah di PBT dengan membincangkan masalah-masalah pengurusan yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dijalankan untuk tempoh setiap lima tahun sekali. Penerangan berkaitan implikasi pelaksanaan penyemakan semula juga akan dilakukan di peringkat ini. 37 1.6.3 Pengumpulan Data (III) Data-data yang akan dikumpulkan oleh penyelidik adalah berkaitan dengan kadaran dan penyemakan semula. Pengumpulan data dijalankan dengan menggunakan kaedah kualitatif dan kuantitatif. Sumber data yang dikumpulkan terbahagi kepada dua iaitu: 1.6.3.1 Data Primer Data primer merupakan data mentah yang diperoleh oleh penyelidik melalui beberapa kaedah. Antaranya adalah kaedah pemerhatian, temu bual dan pengedaran soal selidik. 1.6.3.2 Data Sekunder Data sekunder pula merupakan data yang dikumpulkan berdasarkan kajiankajian terdahulu mengenai sebarang penulisan berkaitan penyataan masalah yang telah ditetapkan. Data-data ini diperoleh daripada sumber-sumber seperti buku, monograf, jurnal, kertas seminar, hasil kajian terdahulu dan lain-lain lagi. 1.6.4 Analisis Data dan Penemuan Penyelidikan (IV) Data-data yang telah dikumpulkan perlu dikemas kini supaya dapat dirumuskan sejajar dengan objektif penyelidikan ini. Penganalisaan yang teliti perlu di dalam mengetahui kesan daripada penyataan masalah yang telah dinyatakan sebelum ini. Dengan itu proses membuat kesimpulan dan cadangan akan dapat dirangka. Di peringkat ini penyelidik menjangkakan faktor-faktor yang menyebabkan kesukaran dalam menjalankan penyemakan semula dapat dikenal pasti. Seterusnya, penyelidik akan menentukan faktor yang manakah yang menjadi faktor utama yang menghalang kelancaran pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula harta tanah di PBT. Kesan kewangan PBT hasil daripada penyemakan semula juga dapat dilihat setelah analisis ke atas data-data yang diperoleh dilakukan. 38 1.6.5 Cadangan dan Kesimpulan (V) Berdasarkan analisis yang telah dijalankan, maka cadangan akan merujuk kepada matlamat penyelidikan ini, iaitu mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat mengendalikan penyemakan semula harta tanah pada setiap lima tahun sekali. Selain itu, cadangan juga diberikan bagi membantu kewangan PBT dengan mengambil kira objektif ketiga penyelidikan ini. Cadangan akan dirangka di dalam penyelidikan ini untuk membantu PBT dalam mengatasi masalah penyemakan semula dan ini merupakan hasil rumusan serta kesimpulan bagi penyelidikan yang dijalankan secara keseluruhannya. 1.7 Susun Atur Penulisan Penulisan bagi penyelidikan ini merangkumi enam bahagian seperti berikut: 1.7.1 Bab 1: Penyemakan Semula Senarai Nilaian di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) Bab 1 menerangkan latar belakang penyelidikan yang merangkumi pengenalan, penyataan masalah, objektif dan skop penyelidikan. Selain itu, bab ini turut menerangkan kepentingan penyelidikan ini dilaksanakan, metodologi penyelidikan secara ringkas dan susun atur bab bagi tujuan penulisan. 39 1.7.2 Bab 2: Metodologi Penyelidikan Bab ini menerangkan kaedah yang digunakan dalam pengumpulan dan analisis data. Di dalam bab ini, penerangan bagi kaedah pengumpulan dan analisis data dibincangkan mengikut setiap objektif yang telah ditetapkan. 1.7.3 Bab 3: Pengurusan Kadaran di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) Bab 3 ini menerangkan tentang pengurusan secara umum, pengurusan pencukaian, konsep pencukaian yang merangkumi definisi, matlamat dan objektif serta prinsip-prinsip pencukaian. Bab ini turut menerangkan berkaitan pencukaian harta tanah di Malaysia, konsep pencukaian harta tanah di PBT yang terdiri daripada definisi kadaran, asas penilaian kadaran, pihak yang dikenakan kadaran, pengecualian kadaran, prinsip dan kaedah penilaian bagi maksud kadaran. 1.7.4 Bab 4: Pengurusan Penyemakan Semula Senarai Nilaian di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) Bab ini pula menerangkan berkaitan PBT, SN dan penyemakan semula. Bermula dengan penerangan berkaitan PBT yang merangkumi definisi, struktur organisasi, ciri-ciri, kategori, peranan dan tugas serta sumber kewangan. Seterusnya berkaitan SN yang terdiri daripada definisi, kepentingan dan proses penyediaan SN. Penerangan berikutnya berkaitan penyemakan semula iaitu definisi, tujuan, langkah dan prosedur, pengurusan pengendalian, implikasi pelaksanaan serta masalahmasalah pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula. 40 KAJIAN AWAL DAN PENGENALAN PENYATAAN MASALAH OBJEKTIF PENYELIDIKAN 1. Mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT. 2. Mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT. 3. Mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. SKOP PENYELIDIKAN 1. Responden (PBT) dipilih dengan mengambil kira asas kadaran yang digunakan samada nilai tahunan atau nilai tambah. 2. Penyelidikan yang dijalankan tertumpu kepada masalah-masalah pengurusan dalam penyemakan semula harta tanah. 3. Penyelidikan yang dijalankan mengambil kira kesan kewangan PBT setelah penyemakan semula dilaksanakan dengan hanya melibatkan pendapatan daripada hasil kadaran sahaja. I KAJIAN LITERATUR Bab 3 : Pengurusan Kadaran di PBT Bab 4 : Pengurusan Penyemakan Semula Senarai Nilaian di PBT II PENGUMPULAN DATA Data Primer : Pemerhatian, Soal Selidik dan Temu Bual Data Sekunder : Buku, Jurnal, Kertas Seminar dan Hasil Kajian Terdahulu III ANALISIS DATA DAN PENEMUAN PENYELIDIKAN KESIMPULAN DAN CADANGAN Rajah 1.1: Ringkasan Metodologi Penyelidikan IV V 41 1.7.5 Bab 5: Analisis dan Hasil Penyelidikan Bab 5 menjelaskan analisis yang dijalankan ke atas data-data yang diperoleh dari pengumpulan data yang dijalankan. Analisis yang dijalankan adalah mengikut tiga objektif seperti yang ditetapkan di dalam Bab 1. Melalui analisis ini dapat menentukan faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dilakukan untuk tempoh setiap lima tahun oleh PBT. Bab ini turut menerangkan hasil yang diperoleh berdasarkan analisis yang telah dijalankan. 1.7.6 Bab 6: Penemuan, Cadangan dan Kesimpulan Bab terakhir ini menerangkan penemuan-penemuan bagi penyelidikan berdasarkan hasil analisis, cadangan penyelidikan iaitu cadangan bagi mengatasi masalah pengurusan dalam penyemakan semula serta cadangan lanjutan. Seterusnya rumusan dan kesimpulan bagi penyelidikan ini dapat disediakan. 1.8 Kesimpulan Proses penyemakan semula merupakan proses penting dalam menyediakan SN baru atau mengemaskinikan SN yang sedia ada. SN merupakan satu rekod penting bagi membantu PBT dalam mengenakan kadar bagi sesebuah pegangan di bawah pentadbiran sesebuah PBT. Walau bagaimana pun, pelbagai masalah timbul di PBT dalam menjalankan penyemakan semula ke atas pegangan berkadar yang ada. Oleh itu, penyelidikan ini dijalankan dengan tujuan untuk membantu melancarkan kerja-kerja penyemakan semula harta tanah di PBT dengan menumpukan pada masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT dalam proses kerja ini. Selain itu, cadangan penyelesaian perlu dilakukan dan seterusnya tindakan ke atas cadangan tersebut perlu dilaksanakan bagi mengatasi masalah yang ada. Keberkesanan PBT dalam mengatasi masalah ini akan memberikan hasil yang lebih tinggi kerana semua pegangan dinilai mengikut kadar yang sesuai dan seimbang. Keadaan ini seterusnya 42 dapat memberikan pelbagai kemudahan serta kemajuan yang lebih baik kepada penduduk di dalam kawasan pentadbiran PBT itu. 43 BAB 2 METODOLOGI PENYELIDIKAN 2.1 Pengenalan Metodologi penyelidikan telah diterangkan secara ringkasnya di dalam Bab 1 yang merangkumi lima peringkat iaitu perancangan, kajian literatur, pengumpulan data, analisis dan hasil penyelidikan serta penemuan, kesimpulan dan cadangan. Bab kedua ini pula akan menerangkan secara terperinci berkaitan kaedah atau metodologi yang digunakan bagi mencapai objektif-objektif penyelidikan yang telah ditetapkan. Penerangan akan dibuat ke atas kaedah pengumpulan dan analisis data yang digunakan di dalam penyelidikan ini mengikut setiap objektif yang telah digariskan. 2.2 Strategi / Kaedah Penyelidikan Strategi penyelidikan dalam bidang sosioekonomi boleh dikelaskan dalam beberapa cara (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Cara yang paling mudah untuk mengelaskan strategi reka bentuk penyelidikan ini adalah berdasarkan kepada kaedah yang digunakan sewaktu mengumpul dan mencerap data bagi menjawab persoalan dan permasalahan penyelidikan yang dijalankan. Bagi memudahkan penyelidikan ini dilaksanakan, penyelidik telah menyediakan ringkasan bagi kaedah pencapaian objektif penyelidikan seperti yang dinyatakan dalam Jadual 2.1. 44 Jadual 2.1: Ringkasan Pencapaian Objektif Penyelidikan Objektif Penyelidikan Objektif 1 : Mengkaji Data-data yang Diperlukan 1) Jumlah kakitangan di Kaedah Pengumpulan Kaedah Analisis Data Data 1) Menjalankan aspek pengurusan Bahagian / Jabatan kajian literatur dalam penyemakan Penilaian di PBT. (Data sedia ada). semula di PBT. 2) Jumlah keseluruhan 1) Analisis Frekuensi 2) Pengedaran pegangan berkadar borang soal bagi sesebuah PBT. selidik. 3) Pendekatan yang digunakan dalam melaksanakan kerjakerja penyemakan semula. 4) Sela tempoh pelaksanaan penyemakan semula. 5) Tempoh dan kos yang terlibat dalam proses penyemakan semula. Objektif 2 : Mengkaji 1) Sela tempoh 1) Menjalankan faktor-faktor yang pelaksanaan kajian literatur menyebabkan penyemakan semula di (Data sedia ada). penyemakan semula PBT. sukar dilaksanakan secara berkala di PBT. 2) Masalah-masalah pengurusan yang 2) Pengedaran 1) Analisis Skala Likert. 2) Analisis Deskriptif borang soal selidik. menyebabkan PBT tidak dapat menguruskan penyemakan semula. Jadual 2.1: Ringkasan Pencapaian Objektif Penyelidikan (Sambungan) 45 Objektif Penyelidikan Data-data yang Kaedah Pengumpulan Kaedah Analisis Diperlukan Data Data Objektif 3 : Mengkaji 1) Hasil cukai sebelum 1) Menjalankan sesi implikasi pelaksanaan penyemakan semula penyemakan semula ke dilaksanakan. atas kewangan PBT. 2) Hasil cukai selepas penyemakan semula dilaksanakan. 3) Kos yang terlibat dalam menjalankan penyemakan semula. 4) Jumlah peningkatan perbelanjaan selepas penyemakan semula dilaksanakan. Sumber: Olahan Penyelidik (2007) temu bual. 2) Pengedaran borang soal selidik. 1) Analisis Nisbah (Ratio Analysis). 46 2.2.1 Kaedah Pengumpulan Data Bagi tujuan penyelidikan ini, terdapat tiga objektif yang perlu dicapai iaitu objektif pertama adalah mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT). Manakala objektif kedua pula adalah mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT dan objektif ketiga adalah mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Oleh itu, pengumpulan data yang teratur perlu dilaksanakan bagi memastikan data-data yang diperoleh dapat memenuhi objektif-objektif penyelidikan ini. Kaedah-kaedah pengumpulan data yang digunakan adalah seperti berikut: 2.2.1.1 Kajian Literatur (Data Sedia Ada) Kajian literatur diperoleh dengan membuat pembacaan dan kajian ke atas data-data yang sedia ada. Data-data sedia ada ini juga dikenali sebagai data sekunder di mana data-data ini telah sedia terkumpul dan boleh digunakan oleh penyelidik dalam proses mendapatkan maklumat ke arah mencapai objektif penyelidikan yang telah ditetapkan (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Data-data ini boleh dikumpulkan atau didapati daripada sumber yang tersedia seperti banci, rujukan perpustakaan atau data yang telah dikumpulkan daripada penyelidikan yang terdahulu. Data sedia ada diperlukan bagi membantu penyelidik dalam mendapat gambaran berkaitan isu penulisan kajian. Ahmad Mahdzan Ayob (2005) menyatakan terdapat tujuh fungsi kajian literatur di dalam sesebuah penyelidikan. Fungsi-fungsi berikut adalah: a. Menjelaskan kepada pembaca apa yang diketahui dan apa yang belum diketahui tantang topik yang dipilih, b. Literatur memberi sempadan kepada soalan-soalan penyelidikan atau masalah yang dikaji, c. Ia digunakan untuk menjelaskan (atau mendefinisikan) istilah-istilah yang digunakan dalam kajian, d. Memahami penemuan-penemuan awal yang kadang-kadang bercanggah, e. Menilai dan memilih teori, hipotesis dan kaedah analisis data yang sesuai, 47 f. Membina kepakaran kita melalui pembacaan karya-karya penyelidikan yang terdahulu, dan g. Menjadi asas atau batu tanda untuk perbandingan penemuan. 2.2.1.2 Pengedaran Borang Soal Selidik Soal selidik ialah satu set borang atau jadual yang mengandungi soalansoalan tentang masalah-masalah yang hendak dikaji oleh penyelidik (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Borang ini kebiasaannya digunakan bagi mendapatkan data jenis primer. Bagi memastikan data yang diperoleh adalah bertepatan dengan masalah dan persoalan penyelidikan, satu set borang soal selidik yang lengkap mestilah disediakan dengan cermat. Biasanya tiap-tiap soal selidik mestilah mengandungi soalan-soalan yang bertujuan untuk mendapatkan semua maklumat supaya matlamat penyelidikan berkenaan tercapai sepenuhnya. Bagi tujuan penyelidikan ini, satu set borang soal selidik telah disediakan dan merangkumi enam bahagian (Rujuk Lampiran A). Kaedah pengedaran borang soal selidik ini digunakan dalam mencapai objektif pertama, kedua dan ketiga bagi penyelidikan ini. Pengedaran borang soal selidik dilakukan dengan dua kaedah iaitu (Ahmad Mahdzan Ayob, 2005): a. Tinjauan Melalui Pos atau Meninggalkan Borang Soal Selidik, dan Kaedah ini boleh dinamakan juga soal selidik isi-sendiri kerana responden sendiri yang menjawab semua soalan. Dalam kaedah pos, penyelidik menggunakan soal selidik yang dihantar kepada responden melalui perkhidmatan pos atau kurir. Satu cara lagi adalah dengan menemui responden dan meninggalkan borang soal selidik kepada responden untuk diisi sendiri oleh mereka. b. Tinjauan Melalui Internet Pada zaman internet dan e-mel ini, satu cara baru mengumpul data telah muncul, iaitu melalui internet. Soal selidik diedarkan melalui e-mel sebagai attachment file. Responden boleh menjawab soal selidik dengan mengklik tempat-tempat yang disediakan. 48 Bagi tujuan penyelidikan ini, kedua-dua kaedah di atas digunakan bagi tujuan pengedaran borang soal selidik kepada responden yang terlibat. 2.2.1.3 Menjalankan Sesi Temu Bual Temu bual terdiri daripada seorang yang bertanya soalan kepada seorang yang lain dan mencatat setiap jawapan bagi soalan yang diajukannya (Reaves, 1992). Kajian temu bual dijalankan bagi mendapatkan penerangan yang lebih lanjut supaya tidak berlaku salah faham mengenai soalan yang diberikan (Oppenheim, 1992). Terdapat beberapa kaedah yang boleh digunakan dalam menjayakan temu bual ini seperti (Ahmad Mahdzan Ayob, 2005): a. Temu Bual Melalui Telefon, dan Maklumat mungkin dapat juga dikumpul daripada seseorang dengan menelefonnya. Kaedah ini amat berfaedah kerana tidak timbul perbelanjaan kenderaan, dapat menjimatkan masa dan wang serta sesuai bagi responden yang malu untuk bersemuka dengan pembanci. b. Temu Bual Peribadi (Bersemuka) Kaedah ini merupakan kaedah yang popular dalam tinjauan sosio ekonomi atau sains sosial. Temu bual ini dilakukan dengan menghantar pembanci menemui responden yang dipilih untuk mendapatkan maklumat daripada mulutnya sendiri. Dalam setiap temu bual peribadi, berlaku interaksi antara responden dengan pembanci. Dapat dikatakan bahawa seluruh kejayaan tinjauan itu bersandar pada cara interaksi itu berjalan. Bagi tujuan penyelidikan ini, kaedah temu bual peribadi digunakan iaitu dengan mengadakan sesi temu bual secara bersemuka dengan pihak-pihak yang berkaitan. 49 2.2.2 Responden yang Terlibat Responden yang terlibat diperoleh daripada kaedah persampelan secara rawak. Penglibatan PBT ini dapat menggambarkan secara umum berkaitan PBTPBT yang lain. 19 buah PBT di seluruh Malaysia terlibat sebagai responden bagi membantu penyelidikan ini. Penglibatan PBT ini adalah berdasarkan asas nilaian yang digunakan serta status PBT tersebut. Asas nilaian terbahagi kepada dua iaitu nilai tahunan dan nilai tambah. Maka PBT yang dipilih hendaklah mengambil kira kedua-dua asas nilaian tersebut iaitu beberapa PBT di negeri Johor yang menggunakan asas nilai tambah dan beberapa PBT di negeri-negeri lain yang menggunakan nilai tahunan sebagai asas nilaian. Status PBT pula terdiri daripada Dewan Bandaraya, Majlis Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah. Walaupun semua PBT mempunyai peranan yang sama tetapi kategori tersebut dapat menunjukkan perbezaan tanggungjawab dan masalah yang dihadapi di setiap PBT terbabit. 19 buah PBT yang terlibat sebagai sampel bagi penyelidikan ini adalah seperti berikut: a. Dewan Bandaraya Kota Kinabalu (DBKK), b. Dewan Bandaraya Kuching Utara (DBKU), c. Majlis Bandaraya Alor Setar (MBAS), d. Majlis Perbandaran Kuantan (MPK), e. Majlis Perbandaran Seremban (MPS), f. Majlis Perbandaran Temerloh (MPT), g. Majlis Perbandaran Jasin (MPJ), h. Majlis Perbandaran Alor Gajah (MPAG), i. Majlis Perbandaran Kemaman, j. Majlis Perbandaran Pulau Pinang (MPPP), k. Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBTPG), l. Majlis Daerah Hulu Selangor (MDHS), m. Majlis Daerah Kerian (MDK), n. Majlis Daerah Sarikei (MDS), o. Majlis Daerah Tampin (MDT), p. Majlis Daerah Lundu (MDL), 50 q. Majlis Daerah Segamat, r. Majlis Perbandaran Kangar, dan s. Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT). 2.2.3 Kaedah Analisis Data Penganalisaan data yang termudah adalah dengan mengkaji dan memperihalkan tiap-tiap pemboleh ubah berkenaan, satu persatu (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Kaedah analisis yang digunakan dalam penyelidikan ini adalah analisis frekuensi, analisis skala Likert dan analisis diskriptif. Kaedah-kaedah analisis ini digunakan dengan bantuan perisian komputer iaitu Statistical Package for Social Science (SPSS). Selain itu, bantuan perisian MS Excel turut digunakan bagi menjalankan analisis perbandingan nilai iaitu menganalisis dan menerangkan sebahagian data yang diperoleh daripada borang soal selidik. Kaedah pengumpulan dan analisis data ini akan diterangkan dengan lebih terperinci pada bahagian berikutnya mengikut setiap objektif penyelidikan yang telah ditetapkan. 2.3 Kaedah Pencapaian Objektif Pertama: Mengkaji Aspek Pengurusan dalam Menjalankan Penyemakan Semula di PBT Objektif pertama bagi penyelidikan ini adalah mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT. Bahagian ini akan menerangkan kaedah pengumpulan data, responden yang terlibat serta kaedah analisis data bagi memenuhi objektif pertama penyelidikan ini. 51 2.3.1 Kaedah Pengumpulan Data Bagi mencapai objektif pertama penyelidikan, kaedah-kaedah pengumpulan data yang terlibat adalah seperti berikut: 2.3.1.1 Kajian Literatur Melalui kajian literatur ini, penyelidik dapat memahami serba sedikit berkaitan pengurusan yang terlibat dalam pengurusan penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN sebelum penyelidikan seterusnya dijalankan. Data sedia ada ini juga membantu dalam membuat kajian awalan bagi sesebuah penyelidikan. Bagi tujuan penyelidikan ini, kajian literatur digunakan untuk mencapai objektif pertama penyelidikan ini. Data-data yang dikumpul bagi pencapaian objektif ini adalah berkaitan proses kerja yang terlibat dalam pengurusan pencukaian harta tanah secara umum di PBT. Maklumat yang diperoleh daripada kajian literatur ini juga dapat membantu dalam menyediakan borang soal selidik dan rangka soalan temu bual. 2.3.1.2 Pengedaran Borang Soal Selidik Bagi pencapaian objektif pertama, data-data Bahagian A dan Bahagian B daripada borang soal selidik digunakan. Bahagian A adalah berkaitan latar belakang PBT yang merangkumi jumlah kakitangan di Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT dan jumlah pegangan berkadar bagi setiap kategori yang ada di dalam kawasan pentadbiran sesebuah PBT. Manakala Bahagian B pula adalah berkaitan pengurusan penyemakan semula harta tanah. Bahagian B menyatakan beberapa perkara seperti tahun-tahun pelaksanaan penyemakan semula di PBT, pendekatan yang digunakan dalam melaksanakan penyemakan semula, kaedah yang digunakan dalam menjalankan kerja-kerja penyemakan semula, tempoh pelaksanaan penyemakan semula serta penggunaan komputer yang terlibat dalam pengurusan pencukaian. Soalan dalam borang soal selidik yang terlibat bagi pencapaian objektif pertama ini adalah soalan bernombor 1 hingga 11. 52 2.3.2 Responden yang Terlibat Bagi pencapaian objektif pertama penyelidikan, PBT yang terlibat adalah seperti berikut: a. Dewan Bandaraya Kota Kinabalu (DBKK), b. Dewan Bandaraya Kuching Utara (DBKU), c. Majlis Bandaraya Alor Setar (MBAS), d. Majlis Perbandaran Kuantan (MPK), e. Majlis Perbandaran Seremban (MPS), f. Majlis Perbandaran Temerloh (MPT), g. Majlis Perbandaran Jasin (MPJ), h. Majlis Perbandaran Alor Gajah (MPAG), i. Majlis Perbandaran Kemaman, j. Majlis Perbandaran Pulau Pinang (MPPP), k. Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBTPG), l. Majlis Daerah Hulu Selangor (MDHS), m. Majlis Daerah Kerian (MDK), n. Majlis Daerah Sarikei (MDS), o. Majlis Daerah Tampin (MDT), p. Majlis Daerah Lundu (MDL), q. Majlis Daerah Segamat, r. Majlis Perbandaran Kangar, dan s. Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT). 2.3.3 Kaedah Analisis Data Kaedah yang digunakan bagi memenuhi objektif pertama penyelidikan ini adalah seperti berikut: 53 2.3.3.1 Analisis Frekuensi Analisis frekuensi adalah satu kaedah berdasarkan kepada kekerapan tertinggi sesuatu pilihan berlaku dan merupakan cara termudah bagi menerangkan taburan pembolehubah itu (Aaker et al., 1998). Pilihan yang mendapat kekerapan tertinggi menandakan pilihan tersebut merupakan pilihan utama. Sama ada dengan menggunakan kaedah jadual, graf ataupun yang lain, taburan kekerapan adalah penyusunan data (iaitu nilai-nilai pengamatan atau data mentah mengenai sesuatu pemboleh ubah) dari nilai tertinggi hingga ke terendah serta kekerapan tiap-tiap data berkenaan (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Dengan kata lain, taburan kekerapan adalah penyusunan data mengikut kategori-kategori pemboleh ubah berkenaan. Terdapat dua cara yang boleh digunakan bagi menggambarkan hasil analisis frekuensi, iaitu (Aaker et al., 1998): a. Pecahan peratusan bagi setiap kategori yang ada. Penggunaan peratusan lebih mudah untuk dijelaskan berbanding penggunaan nilai sebenar, dan b. Hasil analisis frekuensi digambarkan dengan menggunakan graf bar seperti histogram. Bagi tujuan penyelidikan ini, hasil analisis frekuensi yang diperoleh dijelaskan melalui penggunaan pecahan peratusan. Pecahan peratusan yang tertinggi menunjukkan pilihan jawapan majoriti daripada keseluruhan responden yang terlibat. Analisis frekuensi ini digunakan untuk menganalisis soalan-soalan Bahagian dan D dalam borang soal selidik bagi memenuhi objektif pertama penyelidikan yang telah ditetapkan. 2.4 Kaedah Pencapaian Objektif Kedua: Mengkaji Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan Secara Berkala di PBT Bahagian ini menerangkan kaedah yang digunakan bagi mencapai objektif kedua penyelidikan iaitu mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT. Penerangan di bawah adalah 54 merangkumi kaedah pengumpulan data, responden yang terlibat dan kaedah yang digunakan untuk menganalisis data-data yang telah diperoleh. 2.4.1 Kaedah Pengumpulan Data Bagi mencapai objektif kedua penyelidikan, kaedah pengumpulan data yang sama digunakan seperti dalam memenuhi objektif pertama. Kaedah-kaedah pengumpulan data yang terlibat adalah seperti berikut: 2.4.1.1 Kajian Literatur Dalam memenuhi objektif kedua penyelidikan, kajian literatur turut digunakan. Selain dapat memahami berkaitan pengurusan yang terlibat di dalam aktiviti pencukaian harta tanah di PBT, kajian literatur ini juga boleh digunakan bagi meneliti maklumat-maklumat yang berkaitan dengan masalah-masalah pengurusan yang terlibat dalam pengurusan penyemakan semula SN. Berdasarkan kaedah pengumpulan data jenis ini, penyelidik dapat mengumpul seberapa banyak maklumat berkaitan permasalahan ini melalui bahan-bahan bercetak sedia ada seperti artikel, jurnal, hasil penyelidikan terdahulu dan sebagainya. Hasil kajian literatur ini juga membantu dalam menyediakan soalan bagi borang soal selidik yang diedarkan. 2.4.1.2 Pengedaran Borang Soal Selidik Seperti kaedah pengumpulan data bagi objektif pertama, pencapaian objektif kedua penyelidikan juga melibatkan pengedaran borang soal selidik kepada responden. Sebahagian data Bahagian B serta semua data yang ada di dalam Bahagian C digunakan bagi tujuan ini. Data di Bahagian B yang digunakan adalah berkaitan tahun-tahun pelaksanaan penyemakan semula di PBT. Data tersebut diperlukan bagi membantu penyelidik melihat sela tempoh pelaksanaan penyemakan semula di PBT samada PBT melaksanakan penyemakan semula seperti yang ditetapkan dalam Seksyen 137 (4) Akta Kerajaan Tempatan 1976 atau tidak. Bahagian C pula merangkumi masalah yang menyebabkan penyemakan semula tidak 55 dapat dijalankan untuk tempoh setiap lima tahun sekali oleh PBT. Penyediaan soalan di Bahagian C ini adalah dengan menggunakan skala Likert di mana satu skala petunjuk diberikan bagi memudahkan responden untuk menjawab soalan yang diberikan. Soalan nombor 4 dan 12 dalam borang soal selidik yang disediakan digunakan bagi tujuan pencapaian objektif kedua penyelidikan ini. 2.4.2 Responden yang Terlibat Responden yang terlibat dalam memenuhi objektif kedua penyelidikan adalah sama seperti responden bagi pencapaian objektif pertama iaitu: a. Dewan Bandaraya Kota Kinabalu (DBKK), b. Dewan Bandaraya Kuching Utara (DBKU), c. Majlis Bandaraya Alor Setar (MBAS), d. Majlis Perbandaran Kuantan (MPK), e. Majlis Perbandaran Seremban (MPS), f. Majlis Perbandaran Temerloh (MPT), g. Majlis Perbandaran Jasin (MPJ), h. Majlis Perbandaran Alor Gajah (MPAG), i. Majlis Perbandaran Kemaman, j. Majlis Perbandaran Pulau Pinang (MPPP), k. Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBTPG), l. Majlis Daerah Hulu Selangor (MDHS), m. Majlis Daerah Kerian (MDK), n. Majlis Daerah Sarikei (MDS), o. Majlis Daerah Tampin (MDT), p. Majlis Daerah Lundu (MDL), q. Majlis Daerah Segamat, r. Majlis Perbandaran Kangar, dan s. Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT). 56 2.4.3 Kaedah Analisis Data Terdapat dua kaedah analisis yang digunakan bagi tujuan pencapaian objektif kedua penyelidikan ini. Kaedah-kaedah tersebut adalah seperti berikut: 2.4.3.1 Analisis Diskriptif Statistik diskriptif adalah satu angka tunggal yang boleh digunakan untuk memperihalkan sesuatu taburan data dan nilai-nilai pengamatan (Azhar Harun dan Nawi Abdullah, 2004). Statistik diskriptif lazimnya digunakan bersama taburan kekerapan yang membantu merumuskan data-data yang ditunjukkan dalam jadual frekuensi (Aaker et al., 1998). Terdapat tiga jenis statistik diskriptif yang biasa digunakan iaitu (Ibid, 1998): a. Sukatan kecenderungan tengah: purata atau min (mean), penengah (median) dan mod (mode), b. Sukatan serakan: julat (range), sisihan piawai (standard deviation) koefisien atau variasi, dan c. Sukatan pembentukan: skewness dan kurtosis. Bagi penyelidikan ini, statistik diskriptif yang digunakan adalah sukatan kecenderungan tengah iaitu purata atau min (mean). Analisis diskriptif ini digunakan untuk menganalisis soalan-soalan di Bahagian C borang soal selidik bagi memenuhi objektif kedua penyelidikan. 2.4.3.2 Analisis Skala Likert Kaedah analisis skala Likert ini diperkenalkan oleh Densis Likert (Aaker et al., 1998) yang boleh digunakan secara pakej pengkomputeran SPSS untuk menganalisis darjah kepentingan dan kepuasan responden. Dalam kaedah ini, setiap satu faktor akan diberikan darjah penyemakan dan responden akan membuat penyemakan berdasarkan kepada darjah kepentingan sesuatu faktor yang mempengaruhi masalah yang dinyatakan mengikut skala petunjuk yang diberikan. Bagi tujuan penyelidikan ini, penggunaan analisis skala Likert adalah bagi memenuhi objektif kedua penyelidikan. Skala Likert ini digunakan bagi menyusun faktor-faktor 57 yang menyebabkan PBT tidak dapat melaksanakan penyemakan semula setiap lima tahun sekali. Untuk Bahagian C, di dalam borang soal selidik yang diedarkan skala petunjuk yang diberikan adalah seperti berikut: Jadual 2.2: Tahap Pandangan dan Skornya Skor Tahap Pandangan 1 Sangat Tidak Mempengaruhi 2 Tidak Mempengaruhi 3 Sederhana Mempengaruhi 4 Mempengaruhi 5 Sangat Mempengaruhi Secara amnya, kaedah ini digunakan untuk menentukan jumlah skor yang diperoleh bagi setiap faktor. Melalui kaedah ini, darjah kepentingan yang diberikan oleh responden akan dijumlahkan mengikut faktor-faktor yang telah dikenal pasti. Jumlah skor yang diperoleh akan dibahagikan dengan jumlah responden dalam mendapatkan skor purata (mean). Proses seterusnya melibatkan pembentukan julat indeks di mana skor purata yang diperoleh akan dikelaskan kepada julat indeks yang dibentuk. Hasil skor purata tertinggi yang diperoleh merupakan faktor penting dan seterusnya memudahkan penyusunan faktor-faktor tersebut mengikut keutamaan. Bagi membentuk julat indeks, pengiraan dibuat dengan menggunakan kaedah berikut (Lake et al.(1979) dalam Buang Alias (2001)): Jumlah Skor = Skor x Bilangan Pilihan Skor Purata Skor = Jumlah Skor Jumlah Responden Purata Perbezaan Skor = Purata Skor Tertinggi – Purata Skor Terendah Bilangan Kategori Skala Indeks = Purata Perbezaan Skor + Purata Skor Jadual indeks yang dibentuk bagi tujuan penyelidikan ini akan ditunjukkan di dalam Bab 5. Berdasarkan jadual indeks ini, faktor-faktor yang menyebabkan 58 penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan di PBT untuk tempoh setiap lima tahun sekali akan disusun mengikut keutamaan. Seterusnya, pencapaian bagi objektif kedua penyelidikan akan dapat dipenuhi selepas analisis ini dilakukan. 2.5 Kaedah Pencapaian Objektif Ketiga: Mengkaji Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula ke atas kewangan PBT Bahagian ini menerangkan kaedah pengumpulan data, pemilihan responden dan kaedah analisis data yang digunakan dalam proses mencapai objektif ketiga penyelidikan. Objektif ketiga penyelidikan ini adalah mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Kaedah pengumpulan data yang digunakan adalah dengan mengadakan sessi temu bual dan pengedaran borang soal selidik. Manakala kaedah analisis yang digunakan adalah analisis nisbah (Ratio Analysis). 2.5.1 Kaedah Pengumpulan Data Kaedah-kaedah pengumpulan data yang digunakan bagi tujuan pencapaian objektif ketiga penyelidikan ini adalah seperti berikut: 2.5.1.1 Menjalankan Sesi Temu Bual Kajian temu bual digunakan bagi membantu memenuhi objektif ketiga penyelidikan ini. Temu bual dijalankan oleh penyelidik terhadap pegawai dan staf di beberapa buah PBT bagi mengetahui implikasi pelaksanaan penyemakan semula harta tanah terutamanya berkaitan kewangan PBT. Seterusnya, kajian temu bual ini turut dijalankan bagi mengenal pasti cadangan dan alternatif-alternatif yang diperlukan dalam menyelesaikan masalah berkaitan pengurusan penyemakan semula harta tanah di PBT. Kaedah temu bual peribadi dan soalan benbentuk separa struktur digunakan bagi melaksanakan sesi temu bual ini. 59 2.5.1.2 Pengedaran Borang Soal Selidik Kaedah pengedaran borang soal selidik ini turut digunakan bagi memenuhi objektif ketiga penyelidikan ini. Bahagian yang digunakan dalam borang soal selidik ini adalah Bahagian D iaitu implikasi kewangan PBT. Data-data yang diperoleh daripada bahagian ini adalah seperti kutipan kadaran sebelum dan selepas penyemakan semula dilaksanakan, jumlah perbelanjaan PBT, peratus kenaikan perbelanjaan PBT selepas pelaksanaan penyemakan semula, jumlah pendapatan selain daripada hasil kadaran serta kos yang terlibat dalam menjalankan penyemakan semula. Soalan yang terlibat dalam pencapaian objektif ketiga ini adalah soalan bernombor 13 hingga 17. 2.5.2 Responden yang Terlibat Daripada 19 buah PBT, hanya 8 buah PBT yang telah melaksanakan penyemakan semula. Oleh itu, bagi pencapaian objektif ketiga penyelidikan, PBT yang terlibat adalah seperti berikut: a. Majlis Bandaraya Alor Setar (MBAS), b. Majlis Perbandaran Temerloh (MPT), c. Majlis Perbandaran Kemaman, d. Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBTPG), e. Majlis Daerah Hulu Selangor (MDHS), f. Majlis Daerah Tampin (MDT), g. Majlis Daerah Segamat, dan h. Majlis Perbandaran Kangar. 2.5.3 Kaedah Analisis Data Kaedah analisis yang digunakan bagi mencapai objektif ketiga penyelidikan ini adalah analisis nisbah. 60 2.5.3.1 Analisis Nisbah (Ratio Analysis) Analisis nisbah ini digunakan bagi menganalisis data-data yang diperoleh daripada Bahagian D dalam borang soal selidik. Analisis nisbah ini dilaksanakan untuk mengetahui perbezaan antara dua nilai. Nisbah ditentukan dengan mengira nombor pada tahun semasa dan dibandingkan dengan nombor pada tahun sebelumnya (Garrison, 1999). Bagi tujuan penyelidikan ini, analisis nisbah dijalankan ke atas butiran pendapatan dan kos penyemakan SN. Nisbah antara pendapatan yang diperoleh dengan kos yang dikeluarkan akan menunjukkan samada pengurusan penyemakan SN tersebut memberi keuntungan kepada PBT ataupun sebaliknya. Penggunaan analisis ini dibantu dengan perisian Microsoft Excel. Melalui analisis ini, data-data yang diperoleh akan diproses dan dipersembahkan dengan menggunakan graf. Penerangan dilakukan dengan membaca perbezaan nilai yang terdapat pada graf yang disediakan. 2.6 Kesimpulan Bab ini telah membincangkan kaedah yang digunakan dalam mencapai ketiga-tiga objektif penyelidikan yang telah digariskan. Penerangan berkaitan kaedah-kaedah yang digunakan ini dibincangkan mengikut setiap objektif yang telah ditetapkan. Secara keseluruhannya, bagi mencapai objektif yang telah digariskan, penyelidik menggunakan tiga kaedah pengumpulan data iaitu kajian literatur (data sedia ada), pengedaran borang soal selidik dan mengadakan sesi temu bual. Setelah data-data diperoleh, analisis ke atas data-data tersebut dilakukan. Empat kaedah analisis yang digunakan dalam penyelidikan ini iaitu analisis frekuensi, analisis skala Likert, analisis diskriptif dan analisis nisbah. 61 BAB 3 PENGURUSAN KADARAN DI PIHAK BERKUASA TEMPATAN (PBT) 3.1 Pengenalan Bab ketiga ini akan membincangkan pengurusan pencukaian, konsep pencukaian secara umum dan konsep pencukaian harta tanah di PBT. Pengurusan pencukaian di PBT merangkumi aktiviti-aktiviti pengurusan dalam menyediakan Senarai Nilaian (SN), pengurusan dalam kutipan kadaran dan pengurusan dalam membekalkan kemudahan. Konsep pencukaian pula merangkumi definisi pencukaian, matlamat dan objektif pencukaian, prinsip pencukaian dan pencukaian harta tanah di Malaysia. Pencukaian harta tanah pula berkaitan kadaran yang merangkumi definisi, asas kadaran, prinsip penentuan nilai, pihak yang dikenakan dan dikecualikan daripada kadaran, prinsip dan kaedah penilaian yang digunakan bagi tujuan kadaran. Bahagian ini adalah bertujuan untuk memberi pemahaman awal terhadap penyelidikan ini. Penyediaan bab ketiga ini dibuat dengan menjalankan kerja-kerja pengumpulan data sedia ada atau data arkib. Data sedia ada ini terdiri daripada bahan-bahan bercetak seperti buku-buku rujukan, artikel, jurnal, hasil kajian terdahulu dan lain-lain lagi. 62 3.2 Pengurusan Secara Umum Secara amnya, pengurusan adalah berkaitan dengan kerja mengurus dan melaksanakan sesuatu aktiviti dengan menggunakan teknik dan kemahiran tertentu bagi mencapai objektif sesuatu kerja. Brech (1957) dalam Wan Azmi Ramli (1981) mendefinisikan pengurusan sebagai satu proses menentukan tanggungjawab untuk kecekapan atau keberkesanan perancangan dan perjalanan pergerakan-pergerakan perusahaan. Menurut Wan Azmi Ramli (1981), pengurusan merupakan satu aktiviti perancangan dan pergerakan atau panduan oleh sesuatu perusahaan atau organisasi berhubung dengan segala kaedah-kaedah, peraturan-peraturannya, juga tanggungjawabnya dan tugas-tugas kakitangannya itu. Pengurusan turut didefinisikan sebagai kemampuan atau kecekapan untuk memperoleh sesuatu hasil dalam rangka pencapaian tujuan melalui kegiatan-kegiatan orang lain (Sondong P. Siagian, 1981). Menurut Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka, pengurusan ditakrifkan sebagai satu proses menentukan sesuatu tugas itu dijalankan dengan cekap dan berkesan. Ia melibatkan penggunaan semua sumber yang ada dalam organisasi tersebut untuk mencapai objektif yang ditetapkan. Pengurusan ditakrifkan sebagai satu proses sosial yang menentukan tanggungjawab untuk kecekapan dan keberkesanan perancangan serta perjalanan sesuatu aktiviti bagi mencapai satu tahap yang efektif dan efisien (Wan Azmi Ramli, 1990). Pengurusan melibatkan empat aspek iaitu perancangan, koordinasi, motivasi dan pengawalan. Kreitner (1983) menyatakan pengurusan adalah suatu proses kerja dengan atau dan melalui orang lain bagi mencapai objektif organisasi secara berkesan dengan menggunakan sumber-sumber terhad secara cekap dalam suasana yang sentiasa berubah-ubah. Baldwin (1994) pula mentakrifkan pengurusan sebagai satu jumlah penjagaan bagi sesebuah bangunan semasa peringkat operasi termasuk kegunaan bangunan, saiz, kualiti, lokasi dan umur, profil pemilik dan keupayaan serta strategi bagi pengurusan harta tanah bagi sesebuah syarikat itu. Secara umumnya, pengurusan merupakan satu langkah untuk menguruskan aktiviti manusia serta memastikan urusan harian mereka berjalan dalam keadaan yang teratur dan sistematik. 63 3.3 Pengurusan Pencukaian Pengurusan pencukaian merupakan aktiviti pengurusan yang melibatkan pengurusan dalam penyediaan Senarai Nilaian (SN) untuk tempoh setiap lima tahun, pengurusan bagi pungutan kadaran dan pengurusan dalam membekalkan perkhidmatan kepada penduduk di dalam kawasan pentadbiran sesebuah PBT itu (Bird dan Slack, 2002). 3.3.1 Pengurusan dalam Menyediakan Senarai Nilaian (SN) Pengurusan dalam menyediakan SN untuk tempoh setiap lima tahun sekali akan diterangkan di dalam bab yang seterusnya (Bab 4: Pengurusan Penyemakan Semula Senarai Nilaian di PBT). 3.3.2 Pengurusan bagi Pungutan Kadaran Kerja-kerja pengurusan yang terlibat dalam melaksanakan kutipan kadaran adalah seperti berikut (Mohd Salim Jasiman, 2005): 3.3.2.1 Pengeluaran Bil Tuntutan Kadaran Bil-bil tuntutan kadaran akan dikeluarkan oleh Bahagian / Jabatan Kewangan PBT setelah SN disiapkan dan disahkan oleh PBN atau PBT. Bil-bil akan dikeluarkan dua kali setahun iaitu awal bulan Januari bagi penggal pertama dan di awal bulan Julai bagi penggal kedua. 3.3.2.2 Penghantaran Bil Kadaran Penghantaran bil-bil kadaran adalah melalui pos, melalui tangan dan juga pemilik datang sendiri ke pejabat PBT. 64 3.3.2.3 Pembayaran Bil Kadaran Pembayaran bil kadaran dijelaskan dua kali ansuran, iaitu penggal pertama dalam bulan Januari sehingga Februari dan penggal kedua dari bulan Julai sehingga bulan Ogos. 3.3.2.4 Denda Lewat Bayar Denda lewat akan dikenakan ke atas pemilik yang gagal menjelaskan bayaran dalam tempoh yang ditetapkan iaitu sehingga akhir bulan Februari bagi penggal pertama dan akhir bulan Ogos bagi penggal kedua. Pemilik dikehendaki membayar kadaran bersama dengan denda lewat akibat daripada kelewatan tersebut. 3.3.2.5 Tunggakan Cukai Taksiran Sekiranya pemilik gagal membayar sehingga akhir bulan Februari dan bulan Ogos dalam tahun berkenaan, jumlah wang tersebut dianggap sebagai tunggakan dan boleh dituntut di bawah Seksyen 148 Akta 171. Tunggakan cukai adalah merupakan cukai taksiran yang tidak dibayar dalam tempoh yang ditetapkan. 3.3.3 Pengurusan dalam Membekalkan Kemudahan dan Perkhidmatan Sesebuah PBT mempunyai peranan dalam menyediakan perkhidmatan kepada penduduk di dalam kawasan pentadbirannya. Menurut Nor Aswalela Abdullah (1993), perkhidmatan yang diberi oleh PBT boleh dibahagikan kepada tiga bahagian, iaitu: 3.3.3.1 Sosial Di bawah fungsi ini, PBT perlu menyediakan kemudahan rekreasi, perkhidmatan kesihatan awam, bertanggungjawab untuk mengindahkan bandar dan lain-lain perkhidmatan seperti kemudahan perpustakaan. PBT juga perlu 65 menubuhkan dan menyelenggarakan di dalam kawasannya satu pasukan bomba yang mencukupi dengan kelengkapan bagi mencegah dan memadamkan kebakaran. 3.3.3.2 Ekonomi PBT berperanan untuk memberikan galakan dalam bidang perniagaan dengan mengadakan atau menyediakan tapak-tapak perniagaan dan gerai-gerai kecil. 3.3.3.3 Infrastruktur Kemudahan infrastruktur seperti pembinaan jalan adalah merupakan teras utama bagi kawasan PBT, untuk menghadapi pembangunan. PBT bertanggungjawab sepenuhnya untuk pembinaan, penyelenggaraan dan pembersihan parit-parit air permukaan dan parit hujan lebat. PBT juga bertanggungjawab untuk melaksanakan projek-projek pembentungan induk dan awam di kawasannya termasuk pembinaan stesen pam dan logi pembersihan. 3.4 Pencukaian Pencukaian didefinisikan sebagai satu bayaran yang wajib tetapi bukannya denda yang dikenakan oleh kerajaan ke atas penggunaan pendapatan, kekayaan atau asas-asas lain untuk faedah rakyat yang diperintah (Barjoyai Bardai, 1987). Ini tidak termasuk denda atau bayaran-bayaran untuk faedah khusus orang yang membayar seperti bayaran lesen, permit, tol, bayaran masuk dan taksiran khas. Murphy et al. (1999) turut mendefinisikan cukai sebagai satu sumbangan yang dikuatkuasakan oleh perundangan dalam aktiviti pencukaian di mana ianya dikenakan dan dikutip bagi tujuan meningkatkan pendapatan untuk kegunaan awam. Pencukaian ini juga boleh ditakrif dari segi aliran sumber ekonomi dan aliran pendapatan negara (Sommerfield et al., 1982). Dari segi aliran sumber ekonomi, cukai adalah pindahan wajib sumber ekonomi daripada sektor swasta kepada sektor awam untuk mencapai beberapa objektif ekonomi dan sosial negara. Dari segi aliran pendapatan negara pula, cukai bermaksud bocoran daripada aliran pendapatan swasta kepada sektor awam. 66 Md Zyadi Tahir dan Ragayah Mat Zin (1990) pula mentakrifkan cukai sebagai suatu sumbangan paksa yang dimestikan terhadap orang ramai yang terlibat dengan asas cukai yang diamalkan. Selain itu, cukai turut didefinisikan sebagai bayaran wajib yang dikenakan oleh kerajaan terhadap rakyat yang terlibat dengan asas cukai yang diamalkan. Menurut Kamus Besar Bahasa Melayu Utusan (1995) pula, cukai ditakrifkan sebagai bayaran atau sumbangan yang dikenakan kepada orang perseorangan untuk perbelanjaan negara dan kadaran adalah cukai yang dikenakan pada pemilik rumah. Berdasarkan definisi-definisi di atas, dapat dirumuskan bahawa pencukaian merupakan satu bentuk bayaran yang dikenakan kepada individu-individu bagi tujuan mendapatkan perkhidmatan atau pembangunan yang lebih baik. 3.5 Matlamat dan Objektif Pencukaian Menurut Allan (1971), pencukaian menitik beratkan kepada dua permasalahan. Pertama, bagaimana untuk membiayai bekalan barangan yang mana sukar bagi ekonomi pasaran menyediakannya iaitu barangan awam atau kolektif. Kedua, untuk membiayai program-program bagi menghapuskan kesan sampingan daripada ekonomi pasaran bebas seperti kemiskinan, pengangguran dan pencemaran. Setiap pengutipan cukai yang dijalankan oleh PBT perlu mengikut kepada landasan-landasan yang betul dan juga mengikut kepada objektif-objektif pencukaian agar segala sumber kewangan yang diperoleh daripada pengutipan cukai ini dapat dimanfaatkan sepenuhnya (Barjoyai Bardai, 1987). adalah seperti berikut: Objektif-objektif pencukaian 67 3.5.1 Cukai Sebagai Sumber Pendapatan Kerajaan Hampir semua kerajaan di sesebuah negara di dunia ini telah menggunakan hasil cukai sebagai hasil atau sumber kewangan utama mereka. Hasil daripada cukai inilah yang akan digunakan untuk melakukan pembangunan dan kemajuan kepada negara mereka. Tidak dapat dinafikan bahawa sesebuah negara itu tidaklah bergantung sepenuhnya kepada pencukaian, namun hampir separuh daripada hasil dalam negara mereka adalah daripada pengutipan cukai. Tujuan pencukaian di sini adalah mendapatkan hasil dengan mengurangkan penggunaan dan pelaburan swasta supaya kerajaan boleh mengekalkan barang awam dan perbelanjaan sosial lain tanpa mewujudkan inflasi atau masalah imbangan pembayaran (Hazman Shah Abdullah, 1992). Di Malaysia, cukai menyumbangkan kira-kira 86% daripada jumlah keseluruhan pendapatan negara (Laporan Ekonomi 2006/2007). Sumber pendapatan daripada cukai ini digunakan untuk mentadbirkan negara dan untuk diagihkan semula ke dalam ekonomi melalui projek-projek pembangunan atau bantuan terus kepada penduduk (Barjoyai Bardai, 1987). 3.5.2 Cukai Sebagai Penggalak Ekonomi Sebagaimana yang telah diterangkan fungsi cukai sebagai sumber pendapatan kerajaan, ia secara tidak langsung juga akan memainkan peranan sebagai pemangkin atau penggalak kepada pertumbuhan ekonomi. Kerajaan negara membangun akan membaiki keadaan ekonomi dan sosial negara dari semasa ke semasa. Tabungan dan pelaburan dipertingkatkan, jadi segala perbelanjaan akan dirancang dengan begitu teliti supaya tidak berlaku pembaziran dan juga menimbulkan masalah kewangan yang kritikal (Md Zyadi Md Tahir dan Ragayah Mat Zin, 1990). Pembangunan ekonomi dan sosial dapat dipertingkatkan dengan adanya cukai. Semakin banyak hasil cukai yang diperoleh maka semakin banyak pembangunan ekonomi dan sosial dapat dilaksanakan. Pembangunan sesebuah negara itu bergantung kepada kejayaan sesebuah pembangunan yang dijalankan oleh kerajaan manakala kerajaan pula akan menggunakan sumber kewangan negara melalui pencukaian untuk membangunkan 68 ekonomi negara. Oleh itu, pembangunan sesebuah negara akan berlaku dengan pesat sekiranya wujud galakan dari sistem pencukaian yang telah sedia ada. 3.5.3 Cukai Sebagai Alat Pengagihan Semula Pendapatan Secara kasarnya pengagihan semula pendapatan ini adalah proses mengagihkan kekayaan daripada orang kaya atau yang berkemampuan kepada orang yang kurang berkemampuan (Barjoyai Bardai, 1987). Cukai merupakan sumbangan daripada orang yang mampu dan mempunyai lebihan pendapatan kepada kerajaan untuk diagihkan semula kepada orang miskin dan yang memerlukan. Segala bayaran yang diperoleh daripada kekayaan seseorang rakyat akan dikongsi bersama dengan rakyat yang miskin. Namun ia tidaklah seperti pemberian berupa duit atau kekayaan kepada rakyat yang miskin. Menerusi cukai, bahagian pendapatan negara yang dimiliki oleh orang miskin boleh ditambah. Cukai yang dikutip oleh kerajaan akan diagihkan kepada orang yang miskin dalam bentuk pembangunan. Objektif ini adalah sesuai dengan prinsip yang diterapkan di dalam ajaran agama Islam iaitu memberikan bantuan kepada mereka yang lebih memerlukan supaya setiap ahli dalam masyarakat dapat meningkatkan taraf hidup masing-masing dan mereka ini tidak akan rasa terpinggir atau dipinggirkan oleh golongan elit yang lain. Pengagihan yang dilakukan ini adalah bertujuan untuk menyediakan kemudahan asas dan perkhidmatan awam kepada semua rakyat sama ada yang kaya atau miskin. Bagi kadaran, agihan pendapatan wujud walaupun pengenaan cukai berasaskan nilai harta tanah tetapi pemilik membayar cukai bergantung kepada pendapatan yang mereka peroleh. Oleh itu, pendapatan yang diagihkan ini akan dapat dilakukan dengan adil sebagaimana yang dikehendaki. 3.5.4 Cukai Sebagai Alat untuk Menstabilkan Harga Kerajaan juga mengenakan cukai untuk mengawal pergerakan harga. Jika kerajaan menambah perbelanjaan awam dengan jumlah yang agak besar tanpa 69 mengubah cukai, maka jumlah perbelanjaan sektor awam dan swasta boleh menjamin lebihan permintaan. Sekiranya berlaku keadaan sedemikian, proses inflasi akan tercetus. Dengan ini, kerajaan boleh mengenakan cukai untuk mengawal permintaan swasta agar selaras dengan jumlah pengeluaran (Md Zyadi Md Tahir dan Ragayah Mat Zin, 1990). 3.6 Prinsip Pencukaian Menurut The Wealth of Nation (1776) dalam Lambert (1992), Adam Smith telah menyatakan empat kanun berkaitan pencukaian iaitu: a. Perkara ini bagi setiap negeri sepatutnya adalah untuk menyumbang terus bagi membantu kerajaan dengan sebaiknya, dengan kadar mengikut kemampuan masing-masing di mana kadar dari pendapatan tersebut haruslah dipersetujui oleh pembayar dengan perlindungan yang diberikan oleh negeri, b. Cukai yang dibayar oleh setiap individu sepatutnya adalah pasti, bukannya secara rambang. Masa pembayaran, cara pembayaran, kuantiti yang perlu dibayar, semua ini sepatutnya terang dan jelas kepada penyumbang dan orang perseorangan yang lain, c. Setiap cukai sepatutnya dilevi pada masa tersebut atau dengan cara yang mana cukai tersebut boleh menjadi mudah dan selesa kepada penyumbang untuk membayarnya, dan d. Setiap cukai sepatutnya diikhtiarkan supaya kedua-duanya iaitu mengeluarkan dan menyimpan dari simpanan seseorang perlulah yang sebaiknya atau setimpal dengan apa yang disediakan oleh kerajaan. Keempat-empat kanun di atas telah disimpulkan sebagai prinsip-prinsip pencukaian iaitu keadilan (equity), kepastian (certainty), keselesaan atau kemudahan (convenience) dan kecekapan (efficiency). 70 3.6.1 Keadilan (Equity) Prinsip pencukaian pertama yang dianjurkan oleh Smith adalah berasaskan keupayaan seseorang individu untuk membayar cukai bagi menerima pengagihan kemudahan yang baik (Peddle, 1989). Berdasarkan prinsip ini, sesuatu sistem pencukaian perlulah dibentuk berasaskan keadilan. Keadilan cukai didefinisikan sebagai layanan yang sama terhadap pembayar cukai yang mempunyai kedudukan yang sama (Sommerfield et al., 1982). Keadilan ini meliputi dua aspek, iaitu keadilan melintang dan keadilan menegak. Keadilan melintang merupakan tahap keadilan yang memastikan supaya orang yang berpendapatan sama akan dikenakan tahap dan kadar cukai yang sama. Dasar keadilan melintang adalah bertujuan untuk bersikap adil terhadap semua pembayar cukai (Barjoyai Bardai, 1987). Berasaskan konsep keadilan menegak pula, pembayar cukai perlulah didiskriminasikan mengikut keupayaannya untuk membayar cukai (Barjoyai Bardai, 1987). Menurut Simth, pembayar cukai yang kaya dan berkemampuan seharusnya menyumbang kepada perbelanjaan awam bukan sahaja dalam nisbah yang sepatutnya terhadap pendapatan mereka tetapi perlu menyumbang dalam nisbah yang lebih tinggi (Walton, 2003). 3.6.2 Kepastian (Certainty) Pencukaian yang baik perlulah mempunyai ciri kepastian, iaitu, cukai yang dikenakan adalah pasti. Prinsip kepastian ini memberi maksud bahawa cukai yang dikenakan perlulah pasti, tidak rambang (arbitrary), jelas dan mudah difahami oleh semua orang (Walton, 2003). Selain itu, pembayar cukai juga biasanya ingin tahu secara pasti tentang cukai yang dikenakan ke atas mereka (Sommerfield et al., 1982). Sommerfield et al. (1982) turut menyatakan bahawa prinsip kepastian ini turut memberi maksud kepada pengumpulan jumlah pendapatan yang konsisten. Terdapat empat aspek utama dalam ciri kepastian, iaitu (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001): a. Kepastian pihak berkuasa untuk meramal cara yang efektif bagi melaksanakan pencukaian, 71 b. Kepastian terhadap tanggungan mengenai kesenangan dan kepastian yang mana tanggungan terhadap cukai dapat ditaksirkan, c. Nisbah pengelakan yang mengukur kepastian pihak berkuasa dalam mendapatkan hasil daripada mereka yang bertanggungjawab untuk membayar cukai, dan d. Ketepatan fizikal, iaitu mengenai kepastian pihak berkuasa dalam meramalkan hasil kutipan cukai yang akan diperoleh dalam sesuatu tahun yang berkenaan. 3.6.3 Mudah dan Ringkas (Convenience) Sistem pencukaian melibatkan hampir seluruh lapisan masyarakat di dalam sesebuah negara. Ia perlulah difahami oleh pembayar cukai untuk menjadikan mereka sedar dan membayar cukai dengan rela hati. Untuk membolehkan sistem ini difahami dan dilaksanakan dengan adil di semua peringkat, ia perlulah direka bentuk secara yang paling mudah dan ringkas (Barjoyai Bardai, 1987). Ini adalah berkenaan dengan peraturan dan definisi pendapatan, kaedah pengiraan cukai, peraturan taksiran dan bayaran cukai. Prinsip ini turut diakui oleh Smith yang berpendapat setiap cukai yang dikenakan seharusnya mudah kepada pembayar cukai untuk menjelaskannya (Walton, 2003). Ini kerana apa jua cukai yang mudah untuk dinilai, dikumpul dan ditadbir selalunya jarang menerima tentangan yang banyak daripada pembayar cukai (Sommerfield et al., 1982). 3.6.4 Kecekapan (Efficiency) Cukai yang baik haruslah melibatkan kos yang minimum dalam pelaksanaan dan pentadbirannya (Sommerfield et al., 1982). Prinsip kecekapan ini mempunyai kaitan terhadap peratusan kutipan cukai dan perbelanjaan yang diperlukan untuk mengutip cukai. Kecekapan ini dapat dilihat sekiranya kos yang digunakan bagi mengutip cukai adalah kurang berbanding hasil yang bakal diperoleh (Sommerfield 72 et , 1982). Oleh itu, prinsip kecekapan ini adalah sangat penting dalam menentukan keberkesanan sesuatu sistem pencukaian. 3.7 Pencukaian Harta Tanah di Malaysia Pencukaian harta tanah di Malaysia boleh dibahagikan kepada tiga kerana pencukaian harta tanah dikenakan atau dikutip oleh tiga pihak yang berbeza. Pihak berkuasa tersebut adalah Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri atau Pihak Berkuasa Negeri (PBN) dan Kerajaan Tempatan atau Pihak Berkuasa Tempatan (PBT). Dalam pencukaian harta tanah, ketiga-tiga kerajaan atau pihak berkuasa ini juga mempunyai bidang dan jenis cukai yang masing-masing boleh kutip (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Pengagihan tersebut adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.1. Berdasarkan Jadual 3.1, di peringkat Kerajaan Persekutuan cukai yang boleh dikutip adalah Duti Setem dan Cukai Keuntungan Harta Tanah. Kedua-dua jenis cukai ini dikenakan sekali bagi setiap transaksi yang terlibat di mana Duti Setem dibayar semasa memperoleh harta tanah manakala Cukai Keuntungan Harta Tanah dibayar semasa melupus harta tanah (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Duti Setem merupakan cukai yang dilevi, bukan ke atas setiap transaksi individu tetapi ke atas instrumen yang digunakan bagi pindah milik (Seksyen 4(1) Akta Setem 1949). Cukai Keuntungan Harta Tanah pula merupakan cukai yang dikenakan ke atas setiap keuntungan yang diperoleh oleh penjual atau pelupus, hasil daripada pelupusan harta tanahnya mengikut tempoh yang tertentu. Di peringkat Kerajaan Negeri atau PBN, cukai yang dikenakan adalah cukai tanah dan premium tanah. Di bawah Seksyen 5 Kanun Tanah Negara 1965, cukai tanah atau cukai sewa ditafsir sebagai apa-apa jumlah wang tahunan yang perlu dibayar kepada PBN sebagai cukai sewa, apa-apa bayaran tahunan lain yang terhutang kepada PBN yang menurut mana-mana undang-undang bertulis, hendaklah dipungut seolah-olah ianya adalah cukai sewa atau hasil tanah dan apa-apa bayaran terhutang kepada PBN sebagai tunggakan cukai sewa. Cukai tanah merupakan cukai 73 tahunan di mana ianya perlu dijelaskan satu kali bagi setiap tahun iaitu dalam tempoh 1 Januari hingga 31 Mei. Pembayaran selepas 31 Mei akan dikenakan denda. Premium tanah pula dikenakan untuk tujuan pemberimilikan dan juga pengubahan syarat, sekatan dan kategori tanah oleh PBN (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Premium tanah ini dikenakan hanya sekali semasa memohon untuk menukar milik tanah atau guna tanah. Jadual 3.1: Pengagihan Jenis Cukai dan Pihak Berkuasa Pencukaian Harta Tanah di Malaysia Pihak Berkuasa Jenis Cukai Perundangan yang Terlibat Kerajaan Persekutuan a. Duti Setem a. Akta Setem 1949 (Akta b.Cukai Keuntungan Harta Tanah 378) b.Akta Cukai Keuntungan Harta Tanah 1976 (Akta 169) Kerajaan Negeri atau Pihak Berkuasa Negeri (PBN) a. Cukai Tanah dan Premium Tanah b.Permit Melombong a. Kanun Tanah Negara 1965 untuk dan Mengeluarkan Galian c. Ses Balak Kerajaan Tempatan atau Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) a. Kadaran Taksiran Harta) b.Caj Pembangunan (Cukai a. Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) b.Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172), Akta (Perancangan) Wilaah Persekutuan 1982 (Akta 267) Sumber: Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) Seterusnya, jenis cukai yang boleh dikenakan di peringkat Kerajaan Tempatan atau PBT adalah kadaran dan caj pembangunan. Caj pembangunan merupakan sejenis pembayaran atau levi yang dikenakan kerana membuat perubahan samada pada guna tanah atau densiti ketumpatan sesuatu tapak yang boleh 74 menaikkan nilai tapak itu (Seksyen 32(1) Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976). Caj pembangunan ini merupakan cukai bukan tahunan di mana ianya hanya dikenakan apabila hendak membuat penukaran jenis guna tanah, kepadatan penduduk, lebihan luas lantai atau unit dan kekurangan tempat letak kereta. Manakala kadaran pula merupakan cukai tahunan di mana pemilik pegangan berkadar perlu menjelaskan bayaran cukai dua kali setiap tahun iaitu bagi penggal pertama sehingga akhir bulan Februari dan sehingga akhir bulan Ogos bagi penggal kedua. Kutipan daripada kadaran ini digunakan oleh PBT untuk menyediakan perkhidmatan dan kemudahan yang lebih sempurna. Pendapatan daripada kadaran ini juga merupakan sumber pendapatan utama bagi kebanyakan PBT di negara ini. 3.8 Kadaran Kadaran adalah salah satu bentuk cukai tempatan yang dikenakan ke atas tuan punya pegangan yang terletak di dalam kawasan pentadbiran Pihak Berkuasa Tempatan (PBT). Tujuan kadaran dikenakan adalah untuk menampung perbelanjaan PBT dalam memberi kemudahan dan perkhidmatan kepada penduduk di dalam kawasan PBT itu. Kadaran atau cukai taksiran ini merupakan punca kewangan yang paling besar iaitu sehingga 65% daripada jumlah hasil yang diterima berbanding dengan lain-lain jenis punca kewangan (Mani Usilappan, 1998). David et al. (1976) menyatakan kadaran adalah ditentukan oleh PBT dengan menilai setiap pegangan yang boleh dikenakan kadar dan kadaran yang dikenakan biasanya diperoleh dengan mendarabkan nilai pegangan tersebut dengan peratusan yang ditentukan oleh PBT. Kadaran merupakan suatu bayaran yang dikenakan ke atas pemilik harta tanah dan bukanlah denda yang dikenakan ke atas pemilik harta tanah, sebaliknya ia merupakan suatu bayaran yang dikenakan kepada pemilik harta tanah walaupun tanpa melakukan sebarang kesalahan ataupun kesilapan yang boleh didenda. Cukai atau kadaran, cukai taksiran, cukai pintu atau cukai harta merupakan suatu istilah yang sama digunakan oleh PBT di dalam memungut hasil cukai bagi menampung 75 perbelanjaan untuk perkhidmatan dan pembangunan (Haslinawati Hassan, 1998; Buang Alias, 2000; Fatimah Abdul Wahab, 2001). Kadaran dikenakan ke atas tanah-tanah di dalam kawasan PBT untuk pentadbiran serta kemudahan yang diberi, seperti memungut sampah, mengadakan lampu-lampu di jalan raya, menyediakan kawasan lipur diri dan lain-lain kemudahan untuk penduduk di kawasan itu. Kadaran dikenakan mengikut kadar (yang ditetapkan oleh tiap-tiap PBT) ke atas nilai tahunan dan tidak ke atas nilai pasaran (Fadilah Mohd Taufek dan Kamsiah Hj. Sirat, 1987). Encylopedia of Real Estate Terms (1978) pula menyatakan bahawa kadaran adalah satu proses mentaksir nilai ke atas sesebuah harta tanah bagi tujuan pencukaian tempatan. Tujuan penilaian ini dibuat adalah bagi menganggar levi ke atas harta tanah tersebut. Menurut Md Anuar Sahar (1980), kadaran adalah satu bentuk cukai tempatan yang dikenakan ke atas setiap pegangan harta-harta iaitu tanah, bangunan serta alat-alat jentera yang boleh dikenakan kadar. Kadaran yang dikenakan oleh PBT adalah berdasarkan kepada keupayaan atau kebolehan seseorang pembayar di dalam membayar cukai yang dikenakan ke atasnya berdasarkan kepada keluasan harta tanah yang dimilikinya. Kadaran yang dikutip oleh PBT juga menunjukkan konsep keadilan dan sama rata di mana jika seseorang yang mempunyai jumlah harta tanah yang banyak maka, jumlah cukai yang dikenakan kepadanya adalah lebih banyak dan sebaliknya jika seseorang yang mempunyai harta tanah yang sedikit maka, jumlah cukai yang dikenakan kepadanya adalah sedikit. Md Zyadi Md Tahir dan Ragayah Mat Zin (1990), menyatakan kadaran dikenakan terhadap nilai harta seperti rumah, tanah dan sebarang pembaikan terhadap tanah sebagai tempat tinggal, tempat perniagaan dan bangunan industri. Cukai ini merupakan sumber utama hasil PBN dan PBT. Kadaran ini telah dibuktikan sebagai asas bagi pencukaian di PBT disebabkan perkara-perkara berikut (Mani Usilappan, 1998): a. Harta tanah bersifat tangible, ia nyata, b. Harta tanah bersifat kekal dalam jangkamasa yang lama, c. Harta tanah bersifat teguh atau kukuh, ia tidak boleh dialihkan, d. Harta tanah bersifat bertambah nilai, sesuai dalam meningkatkan hasil, 76 e. Satu ukuran yang baik ke atas harta benda, maka ia merupakan sumber yang baik bagi pencukaian, dan f. Untuk mendapatkan semula cukai adalah mudah kerana kegagalan pembayaran boleh menyebabkan kesedihan atau lelongan ke atas harta tanah. Secara umumnya, kadaran adalah cukai taksiran yang dikenakan oleh PBT ke atas harta tanah milik orang awam di dalam kawasan pentadbiran sesebuah PBT bagi tujuan penyediaan kemudahan dan perkhidmatan yang baik kepada penduduk tempatannya. 3.9 Asas Penilaian Kadaran Kadaran dikenakan ke atas mana-mana tanah yang terletak di dalam sesebuah kawasan pentadbiran PBT. Sistem taksiran yang digunakan di Malaysia adalah berasal daripada sistem yang digunakan di England. Namun terdapat sedikit perbezaan yang terdapat di antara sistem kedua-dua negara ini. Perbezaan atau perubahan yang dilakukan di dalam sistem taksiran di Malaysia adalah bertujuan untuk memudahkan PBT membuat pengutipan kadaran. Selain itu ia adalah bersesuaian dengan negara Malaysia. Di dalam Seksyen 130, Akta 171 Bahagian XV, menyatakan apa-apa kadar yang dikenakan boleh ditaksir atas nilai tahunan atau nilai tambah sebagaimana yang telah ditetapkan oleh PBN. Oleh itu, asas penilaian kadaran terbahagi kepada dua iaitu nilai tahunan dan nilai tambah. 3.9.1 Nilai Tahunan Nilai tahunan merupakan salah satu asas yang digunakan bagi kadaran di Malaysia. Ia digunakan sebagai asas bagi kadaran untuk semua negeri-negeri di Malaysia kecuali Negeri Johor. Menurut Seksyen 2, Akta Kerajaan Tempatan 1976 mentakrifkan nilai tahunan sebagai: 77 “Anggaran kasar sewa tahunan yang munasabah dijangka akan diperoleh dari tahun ke setahun dari pegangan yang berkenaan jika disewakan, dengan tuan tanah membayar belanja pembaikan, insurans, penyelenggaraan atau pemulihan dan segala kadar dan cukai awam. Dengan syarat bahawa: a. Pada menganggar nilai tahunan, tiada apa-apa perkiraan boleh diambil tentang apa-apa sekatan atau kawalan ke atas sewa setakat mana sekatan atau kawalan itu mengehadkan sewa yang mungkin dikehendaki oleh seseorang tuan tanah atau dituntut daripada seseorang penyewa sesuatu pegangan, b. Pada menganggar nilai tahunan sesuatu pegangan yang ada pada atau di atasnya apa-apa jentera yang digunakan bagi mana-mana atau semua daripada maksud-maksud berikut: i. Membuat apa-apa benda atau sebahagian daripada sesuatu benda, ii. Mengubah, membaiki, menghiasi atau menyiapkan apa-apa benda, dan iii. Menyesuaikan apa-apa benda untuk jualan; nilai tambahan yang diberi kepada pegangan itu oleh sebab adanya jentera itu tidak boleh diambil kira, dan bagi maksud perenggan ini ‘jentera’ termasuklah enjin stim, dandang atau lain-lain kuasa gerak yang berkaitan dengan jentera itu. c. Mengenai mana-mana tanah: i. Yang sebahagiannya diduduki atau sebahagiannya ada apa-apa binaan di atasnya, ii. Yang kosong, tidak diduduki atau tidak ada apa-apa binaan di atasnya, iii. Yang ada di atasnya suatu bangunan yang belum siap, atau iv. Yang ada di atasnya suatu bangunan yang telah diperakui oleh PBT sebagai ditinggalkan atau buruk atau tidak layak untuk kediaman manusia.” Nilai tahunan tanah seumpama ini adalah berasaskan kepada nilai tapaknya, manakala kadar peratus yang dikenakan adalah sebanyak 10% dan ia bukanlah angka yang tetap dan ia boleh berubah-ubah mengikut kepada kelulusan PBN berdasarkan permohonan daripada PBT (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Bagi pegangan yang mempunyai bangunan pula, prinsip-prinsip yang digunakan adalah seperti berikut: 78 a. Setiap pegangan mestilah ditafsirkan secara berasingan, b. Pegangan yang akan dinilai mestilah dianggap kosong untuk disewa, c. Pegangan yang dinilai mestilah menggunakan prinsip Rebus Sic Stantibus iaitu menurut keadaan sebenar di mana harta yang ada sekarang termasuk kelebihan dan kekurangannya dan tidak boleh mengambil nilai potensinya, d. Pertimbangan perlu diambil kira ke atas setiap kualiti intrinsic (nilai) serta keadaan yang boleh menyebabkan turun naik sesuatu nilai, e. Nilai yang didapati mestilah merupakan suatu angka di mana tuan tanah hipotesis dan penyewa hipotesis akan bersetuju hasil daripada perundingan, f. Ia juga perlu mengambil kira permintaan dan penawaran serta perubahan dalam pasaran yang tidak menentu, dan g. Sewa sebenar di mana pegangan disewakan atau sewa sebenar di mana tapak yang sebanding dari segi ekonominya disewakan bukanlah bukti yang muktamad, tetapi boleh dijadikan bukti yang terbaik untuk nilai. 3.9.1.1 Pengiraan Kadaran Berasaskan Nilai Tahunan Cara pengiraan Nilai Tahunan boleh ditunjukkan seperti di bawah: Sebuah rumah teres dua tingkat telah disewakan dengan sewa kasarnya adalah sebanyak RM 500 sebulan. Bagi mendapatkan nilai tahunannya iaitu perolehan kasar setahun, kita perlu mendarabkannya dengan 12 bulan. Maka nilai tahunannya adalah: RM 500 x 12 = RM 6,000 Namun perlu diingat nilai RM 6,000 itu bukanlah nilai kadaran yang dikenakan ke atas pemilik rumah tersebut, ia hanyalah sebagai asas sahaja dan kadaran yang dikenakan adalah berdasarkan kepada peratusan yang telah ditentukan oleh PBT, iaitu biasanya adalah sebanyak 10%. Maka kadaran yang perlu dibayar oleh pemilik rumah tersebut seperti di dalam contoh di atas adalah sebanyak: RM 6,000 x 10% = RM 600 setahun. 79 Kadar yang dikenakan atas nilai tahunan adalah di antara 5% hingga 30% daripada nilai tahunan (Raja Aris Raja Hussain,1987). 3.9.2 Nilai Tambah Negeri Johor adalah satu-satunya negeri di Malaysia yang mempunyai kelainan kerana masih mengamalkan asas nilai tambah sebagai kaedah alternatif untuk membuat penilaian kadaran (Mani Usilappan, 1986). Berdasarkan peruntukan di bawah Seksyen 130 Akta Kerajaan Tempatan 1976, kadaran juga boleh dikenakan berasaskan kepada nilai tambah bagi sesuatu harta tanah. Definisi nilai tambah adalah sama dengan nilai pasaran terbuka bagi mendapatkan nilai bagi sesuatu harta tanah (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Ini adalah berdasarkan kepada Seksyen 2 Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Pindaan 1978) yang menyatakan bahawa nilai tambah didefinisikan sebagai: “Harga yang seseorang pemunya sanggup dan tidak berkewajipan untuk menjual, boleh mengharapkan secara berpatutan mendapat seseorang pembeli yang sanggup membeli dengannya pemunya itu sedang berunding tentang penjualan dan pembelian pegangan itu.” Untuk mempraktikkan pendekatan nilai tambah ini, Seksyen 130 (3), Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Pindaan 1978) telah menyediakan beberapa garis panduan iaitu: a. 5 peratus daripada nilai tambah sebagai kadar umum, b. 1 peratus daripada nilai tambah sebagai kadar penyaliran dan perparitan,dan c. 1 peratus daripada nilai tambah digunakan sebagai kadar pembuangan dan pembersihan. Akta 171 memperuntukkan nilai tambah sebagai asas penilaian alternatif bagi menilai tanah yang kosong, tidak dihuni, tidak mempunyai bangunan atau 80 sebahagian ada bangunan atau sebahagian diduduki atau di atasnya terletak bangunan yang usang. Bagi kes di atas, nilai tahunan adalah 10% daripada nilai pasaran terbuka. 3.9.2.1 Pengiraan Kadaran Berasaskan Nilai Tambah Bagi memudahkan pembaca untuk memahami penggunaan nilai tambah sebagai asas di dalam pengiraan kadaran, contoh pengiraan dinyatakan di bawah: Sebuah rumah teres satu tingkat di Johor Bahru telah dinilai sebanyak RM 120,000 berdasarkan harta tanah sebanding. RM 120,000 adalah nilai tambah bagi harta tanah tersebut (nilai pasaran terbuka). Maka nilai kadaran yang dikenakan adalah sebanyak: RM 120,000 x 0.14% = RM 168 setahun. Nilai 0.14% adalah mengikut keadaan semasa dan boleh berubah-ubah mengikut PBT. Kadar yang dikenakan ke atas nilai tambah adalah tidak melebihi 5% (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). 3.10 Prinsip Penentuan Nilai Dalam menggunakan nilai tahunan sebagai asas bagi menentukan kadaran, beberapa prinsip perlu diambil kira. Prinsip-prinsip tersebut adalah seperti di bawah: a. Setiap pegangan perlu dinilai secara berasingan dari segi fizikal dan juga asas nilaian. Ini bermakna ia perlu dinilai satu persatu untuk setiap pegangan dan tidak boleh dinilai secara serentak untuk keseluruhan pegangan yang berada di dalam satu kawasan meskipun ia mempunyai keadaan fizikal yang serupa. Begitu juga halnya dengan asas nilaian yang digunakan bagi tiap-tiap pegangan berkenaan, 81 b. Pegangan yang hendak dinilai itu mestilah diandaikan kosong dan ia boleh disewakan pada bila-bila masa. Kosong ini hanya pada pegangan itu sahaja dan bukan untuk keseluruhan kawasan, c. Menggunakan prinsip Rebus Sic Stantibus di mana kerja-kerja penilaian yang dijalankan adalah diandaikan tetapi penilaian ke atas pegangan tersebut dinilai sebagaimana ia wujud dan tidak boleh diambil potensi pembangunan ke atas pegangan itu, d. Sebarang mutu, kebaikan atau apa sahaja keadaan atas pegangan yang boleh mempengaruhi nilai perlu diambil kira, e. Nilai yang didapati mestilah merupakan angka di mana tuan tanah hipotesis dan penyewa hipotesis bersetuju hasil dari perundingan. Ia perlu mengambil kira permintaan dan penawaran dari perubahan dalam pasaran, f. Sewa sebenar di mana pegangan disewakan atau sewa sebenar tapak yang sebanding dari segi ekonominya disewakan bukanlah bukti yang muktamad tetapi boleh dijadikan sebagai bukti terbaik untuk dinilai, g. Jika tidak ada bukti terbaik, motif seorang penyewa berpotensi akan menawarkan untuk pegangan itu boleh diambil kira dengan menganggar jumlah tawarannya, dan h. Sekiranya tidak ada bukti terbaik, kadaran yang dikenakan ke atas pegangan sebanding boleh dijadikan sebagai bukti oleh pihak yang menentukannya. Bagi menggunakan nilai tambah sebagai asas penentuan kadaran, prinsipprinsip yang perlu diambil kira adalah seperti berikut: a. Harga yang ditentukan ke atas pegangan adalah harga di mana tuan tanah sanggup dan tidak berkewajipan untuk menjual, boleh mengharapkan secara berpatutan mendapat seorang pembeli yang sanggup membeli. Ini bermakna tidak wujud paksaan ke atas tuan tanah untuk menjual tanahnya kepada seorang pembeli, b. Nilai tambah boleh ditentukan dengan mengambil kira harga jualan harta tanah yang sebanding, c. Potensi gunaan ke atas harta tanah perlu juga diambil kira, d. Dalam mempertimbangkan keadaan semula jadi tanah, perkara yang perlu diambil kira ialah lokasi, jalan masuk ke harta tanah, jarak dari bandar yang 82 terdekat, perbelanjaan yang mungkin terlibat untuk merata atau menambun tanah dan sebagainya, dan e. Anggaran nilai yang dibuat oleh seorang pakar boleh dijadikan sebagai bukti tetapi ia tidak boleh dijadikan bukti yang kukuh tanpa disokong dengan lainlain bukti. 3.11 Pihak yang Dikenakan Kadaran Di Malaysia bebanan membayar kadaran adalah ditanggung oleh tuan punya pegangan (owner) sementara di England, bebanan kadaran ditanggung oleh penghuni (occupier). Perbezaan ini menyebabkan pemilik pegangan terpaksa membayar kadaran walaupun tidak terdapat penyewa atau penduduk (Ahmad Fuad Saleh, 1982). Di England pula disebabkan oleh penduduk yang bertanggungjawab membayar kadaran, maka jika tiada penduduk maka tiada kadar yang boleh dikenakan. Adalah lebih mudah mengutip kadaran dari pemilik pegangan tersebut kerana pemilik mempunyai hak milik tanah dan kewujudannya adalah lebih kekal disebabkan tempoh penyewaan yang pendek dan tidak tertentu. Selain dari itu, penyewa biasanya tidak mahu mengambil berat tentang kadaran dan juga adalah lebih mudah mengambil tindakan ke atas pemilik jika perlu, jika dibandingkan dengan penyewa atau penduduk yang membayar kadar. 3.12 Pengecualian Kadaran Seksyen 134, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) menjelaskan pengecualian kadaran diberi jika sesuatu pegangan atau mana-mana bahagian di atasnya digunakan untuk tujuan berikut: a. Sebagai tempat ibadat (bersembahyang), b. Sebagai tanah perkuburan ataupun krematorium awam yang berlesen, c. Sebagai kegunaan sekolah awam, atau 83 d. Sebagai tempat awam iaitu sebagai khairat ataupun tujuan sains ataupun seni halus di mana ianya bukan untuk maksud keuntungan. Menurut Seksyen 135, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), PBN boleh menurut budi bicaranya mengecualikan pegangan atau bahagian pegangan yang semata-mata digunakan bagi maksud sosial, rekreasi atau kebajikan dan bukan untuk mendapatkan keuntungan wang daripada dikenakan kadaran. Pengecualian ialah untuk keseluruhan atau sebahagian daripada kadaran itu. PBN boleh juga mengurangkan apa-apa kadaran yang dikenakan ke atas pegangan atau bahagian pegangan itu. Sebagai contoh, dalam kes Titular Roman Catholic Bishop of Kuala Lumpur lawan Chairman, Town Council, Klang (1971) MLJ, telah diputuskan bahawa sebuah gereja dengan tempat kediaman paderi dan dewan parish adalah layak untuk dikecualikan daripada dikenakan kadar. Jika kadaran yang dikenakan kurang daripada RM 5.00 setahun, maka sesuatu pegangan itu tidak akan dikenakan apa-apa bayaran kadaran. 3.13 Prinsip-prinsip Penilaian bagi Maksud Kadaran Terdapat tiga prinsip yang digunakan dalam menentukan kadaran bagi sesebuah harta tanah. Prinsip-prinsip tersebut adalah seperti berikut: 3.13.1 Aras Senarai (Tone of the List) Penilaian bagi tujuan membuat perubahan atau pindaan ke atas SN adalah ditentukan oleh aras senarai (David et al., 1976). Aras senarai diperkenalkan bagi membantu menyelesaikan kesukaran berkaitan tarikh nilaian sesebuah harta tanah (Roger dan Hector, 1984). Menurut Smith (1990), aras senarai merupakan prinsip 84 umum bagi apa jua jenis penilaian di mana tarikh nilaian adalah tarikh atau masa di mana penilaian dibuat melainkan terdapat apa-apa syarat yang bertentangan yang diperoleh daripada undang-undang statut ataupun kes. Aras senarai ini akan digunakan sebagai asas bagi pengiraan kadaran bagi setiap pegangan yang terdapat di dalam kawasan pentadbiran PBT pada tahun-tahun akan datang (Raja Aris Raja Hussain, 1987). Dalam prinsip ini, aras senarai yang hendak atau perlu digunakan bagi manamana pindaan adalah berdasarkan nilaian semasa semakan semula terakhir ke atas SN, yang baru dijalankan atau yang sedang berkuat kuasa (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Prinsip ini adalah selaras dengan peruntukan di bawah Seksyen 144 (4), Akta Kerajaan Tempatan, 1976, yang menyatakan bahawa apa-apa pindaan yang dibuat hendaklah menurut budi bicara PBT, dengan memberi perhatian kepada aras nilai tahunan atau nilai yang terdapat seperti pada atau lebih kurang pada masa SN semasa disediakan. 3.13.2 Penyewa Hipotesis (Hypothetical Tenant) Sesebuah harta tanah itu mungkin dihuni oleh pemilik harta tersebut dan pemilik tersebut tidak mempunyai niat atau hasrat untuk menyewakan harta tersebut, tetapi nilai tahunan bagi harta tersebut perlu ditentukan dengan anggapan bahawa harta tanah tersebut sedia untuk disewakan (Leung, 1985). Prinsip penyewa hipotesis penting digunakan bagi tujuan kadaran, terutama untuk mendapatkan nilai tahunan yang berdasarkan jumlah sepatutnya dibayar untuk harta tanah dengan andaian bahawa terdapat penyewa yang mungkin menduduki sesebuah premis, termasuk penduduk yang sedia ada, pada anggaran sewa yang munasabah yang boleh dijangka dari setahun ke setahun (David et al., 1976). Sewa bayangan ialah anggaran sewa yang munasabah dijangka akan diperoleh jika pegangan diberi sewa (Ahmad Fuad Saleh, 1982). Ini bermakna tidak semestinya pegangan tersebut disewakan. Ia mungkin diduduki oleh tuan tanah atau diberi sewa sebahagian sahaja. Sewa yang mengalir hanyalah merupakan suatu bukti penyewaan dan ia mungkin merupakan sewa pasaran, rendah atau lebih tinggi dari sewa pasaran. Maka adalah 85 menjadi tanggungjawab seseorang penilai untuk membuat penyesuaian untuk menentukan sewa pasaran. 3.13.3 Rebus Sic Stantibus Menurut Scott dalam Robinson Bros. Ltd. lawan Durham County Assessment Committee, 1937 (David et al., 1976), harta tanah hendaklah dinilai sebagaimana ianya wujud pada masa nilai ditentukan dengan mengambil kira keadaan sedia ada harta tanah tersebut dan ini disebut sebagai Rebus Sic Stantibus. Phuah Tick Lai (1993) menyatakan sesebuah hereditamen hendaklah dinilai sebagaimana ianya wujud dan sebagaimana ianya digunakan serta dihuni pada masa penilaian dijalankan. Prinsip Rebus Sic Stantibus ini diaplikasikan terhadap: a. Struktur dan keadaan hereditamen itu sendiri, b. Tujuan penggunaan hereditamen itu, c. Sebarang sekatan undang-undang ke atas penggunaannya, dan d. Keadaan pasaran yang mengesankan hereditamen itu. 3.14 Kaedah Penilaian bagi Tujuan Kadaran Bagi menentukan nilai bagi sesebuah harta tanah, penilai perlu mengetahui nilai jualan harta tanah yang serupa dengan mengambil kira kos jika harta tanah tersebut perlu dibuat pengubahsuaian, sewa yang mungkin diterima jika harta tanah tersebut disewakan dan faktor-faktor lain yang boleh mempengaruhi nilai harta tanah seperti kadar pulangan semasa yang dikenakan bagi pinjaman untuk membeli atau membina harta tanah. Dengan itu, penilai akan menentukan nilai sesebuah harta tanah dengan mengambil kira tiga pendekatan seperti berikut: 86 3.14.1 Kaedah Perbandingan Sewa Kaedah ini membandingkan harta tanah subjek dengan harta tanah lain yang hampir serupa yang telah dijual. Nilai atau harga ini dianalisis untuk menentukan jika jualan tersebut adalah tepat. Sesebuah harta tanah mungkin dijual dengan harga yang tinggi dari nilai asalnya disebabkan pembeli tersebut dalam keadaan terdesak dan sanggup membayar pada harga yang tinggi. Selain itu, harta tanah mungkin juga dijual dengan harga yang lebih rendah dari nilai asalnya disebabkan pemilik memerlukan wang dengan cepat. Sekiranya nilai tahunan yang disediakan itu berpandukan sewa yang diterima, maka perlulah dikaji segala aspek bagi menentukan sewa itu menyatakan tarikh ia ditetapkan, tempoh pajakan, bebanan belanja yang dikeluarkan serta sama ada penghuni telah membayar premium ataupun dia telah dikehendaki bagi mengubahsuai atau menambah bangunan yang dapat menaikkan nilai sewa ataupun menjalankan kerja-kerja lain yang dapat mengurangkan sewa (Raja Aris Raja Hussain, 1987). Kejayaan dalam penggunaan kaedah ini bergantung kepada penilai di mana penilai perlu mencari kayu pengukur bagi membolehkan pelbagai harta tanah dibandingkan supaya bukti sewa boleh dianalisis dan disemak bagi tujuan penilaian akan datang (Roger dan Hector, 1984). Nilai tahunan = Sewa sebulan (skp) x Luas lantai x 12 bulan Beberapa panduan diberikan bagi menggunakan kaedah perbandingan dan sewa dalam mendapatkan nilai tahunan, iaitu (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001): a. Sekiranya harta tanah subjek disewakan, sewa yang dibayar ialah suatu permulaan yang boleh diterima dalam sesuatu penilaian, b. Nilai sewa daripada harta tanah yang sama hendaklah dipertimbangkan dan dibandingkan dengan harta tanah subjek, dan c. Penilaian ke atas harta tanah yang sama dalam SN juga boleh dipertimbangkan kerana ia boleh dianggap sebagai pendapat oleh Pegawai Penilaian mengenai nilai ke atas harta tanah terbabit. 87 3.14.2 Kaedah Kos dan Kontraktor Sekiranya butir-butir sewaan tidak dapat diperoleh, maka nilai tahunan bolehlah ditetapkan berasaskan kos atau harga bagi memperoleh harta di bawah pegangan itu. Jumlah kos bagi menyediakan harta itu akan diambil kira dan peratusan yang ditentukan akan diambil sebagai nilai tahunannya (Raja Aris Raja Hussain, 1987). Bagi pengiraan untuk mendapatkan nilai tambah, nilai modal diambil secara langsung. Ini kerana nilai modal juga merupakan nilai pasaran bagi sesebuah pegangan berkadar. Pada asasnya, kaedah kos hanya melihat kepada keadaan fizikal pegangan tersebut dan bukan ekonominya serta memberi lebih penekanan kepada nilai modal (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Kaedah kos bagi sesebuah pegangan dibahagikan kepada dua bahagian utama iaitu tanah (tapak) dan bangunan. Nilai tanah boleh diperoleh melalui kaedah perbandingan manakala kos bangunan boleh diperoleh dari nasihat juruukur bahan atau kontraktor (Mustafa Omar, 2004). Kos bangunan hendaklah ditolak dengan peratus susut nilai mengikut kesesuaian masa atau usia bangunan serta keadaan fizikal bangunan. Nilai modal diperoleh dengan menjumlahkan nilai tanah dengan kos bangunan setelah ditolak susut nilai. Nilai modal = Nilai tanah + (Kos bangunan – Susut nilai) Penggunaan kaedah ini bagi maksud kadaran mengambil kira semua ruang iaitu pengukuran dan pengiraan keluasan lantai berdasarkan cara Reduced Covered Area - RCA (ukuran luar sesebuah bangunan yang diukur pada sebelah dinding luar setiap tingkat). Jika harta tanah yang dinilai bukan harta tanah baru, penilai perlu menentukan susut nilai harta tanah tersebut. Selain itu, penilai juga perlu menentukan nilai tanah tersebut jika ia kosong. Secara lazimnya, kaedah kos dan kontraktor bagi tujuan kadaran digunakan untuk menilai stesen minyak, gudang dan kilang. 88 3.14.3 Kaedah Keuntungan / Pendapatan Dalam penentuan nilai tahunan bagi kebanyakan harta istimewa yang jarang dipasarkan seperti panggung wayang, stesen minyak, hotel dan sebagainya, sekiranya tiada cara lain yang sesuai bagi menyediakan penilaian, cara yang mungkin dapat diambil ialah dengan berpandukan jumlah keuntungan yang diperoleh dari urus niaga itu (Raja Aris Raja Hussain, 1987). Bagi penggunaan kaedah keuntungan atau pendapatan, seorang penilai memerlukan data terperinci tentang pendapatan dan perbelanjaan bagi menjalankan operasi pegangan tersebut (Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin, 2001). Data-data boleh didapati melalui akaun tahunan. Ini adalah kerana, andaian asas yang dibuat adalah jumlah keuntungan daripada sesuatu pegangan berkeupayaan untuk diambil kira atau dijadikan sebagai penyewa hipotesis, sekiranya penyewa itu memilih untuk membayar sewa (Mustafa Omar, 2004). 3.15 Kesimpulan Pencukaian merupakan salah satu sumber pendapatan bagi kerajaan. Pencukaian ini diaplikasikan dengan mengambil kira prinsip-prinsip pencukaian yang ada iaitu keadilan, kepastian, mudah dan ringkas serta kecekapan. Prinsipprinsip pencukaian ini perlu dititik beratkan bagi memastikan cukai yang dikenakan dapat dilaksanakan dengan sempurna. Pelaksanaan pencukaian yang sempurna ini dapat membantu negara dalam membuat pembangunan dengan lebih baik. Keadaan ini juga turut berlaku di peringkat pentadbiran yang ketiga iaitu PBT di mana pengenaan kadaran ini banyak membantu dalam menyediakan kemudahan yang sempurna kepada penduduk yang ada di dalam kawasan pentadbirannya. Kadaran merupakan sumber utama pendapatan PBT dan ianya ditentukan berdasarkan proses penilaian terhadap pegangan yang berasaskan sama ada asas nilai tahunan atau nilai tambah. Penentuan nilai bagi sesebuah harta tanah ditentukan berdasarkan tiga kaedah utama iaitu kaedah perbandingan, kaedah kos dan kontraktor serta kaedah keuntungan atau pendapatan. Penentuan nilaian yang tepat akan memberikan keadilan kepada pembayar cukai atau pemilik pegangan. Secara keseluruhannya, 89 bahagian ini telah memberikan pemahaman awal berkaitan kadaran dan kepentingan pengurusan kadaran yang cekap kepada PBT. 90 BAB 4 PENGURUSAN PENYEMAKAN SEMULA SENARAI NILAIAN (SN) DI PIHAK BERKUASA TEMPATAN (PBT) 4.1 Pengenalan Bab 4 ini akan menerangkan pengurusan penyemakan semula di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT). Bahagian ini merupakan bahagian kedua dalam kajian literatur yang merangkumi definisi PBT, struktur organisasi, ciri-ciri dan kategori, peranan dan tugas serta sumber kewangan PBT. Seterusnya, penerangan berkaitan Senarai Nilaian (SN) seperti definisi, kepentingan penyediaan dan proses penyediaan SN. Bab ini juga membincangkan berkaitan penyemakan semula yang terdiri daripada definisi, tujuan, langkah kerja, implikasi pelaksanaan penyemakan semula serta masalah-masalah yang dihadapi dalam menguruskan penyemakan semula SN. Penyediaan bab ini bertujuan untuk memberi lebih pemahaman terhadap isu penyelidikan ini terutama dalam mencapai objektif pertama, kedua dan ketiga penyelidikan. Sumber bagi penyediaan bab ini adalah daripada data sedia ada seperti buku-buku rujukan, catatan atau kajian terdahulu dan sebagainya. 91 4.2 Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) PBT adalah pihak berkuasa pentadbiran setempat dan mempunyai kuasa undang-undang atau berkanun untuk menjalankan kewajipan dan tugasnya (Zahari Ab. Rashid, 1991). Menurut Seksyen 13, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), PBT didefinisikan sebagai satu pertubuhan perbadanan dan adalah turun temurun dan hendaklah mempunyai satu meterai yang mana boleh diubah dari semasa ke semasa dan boleh mendakwa dan didakwa, memperoleh, memegang dan menjual harta dan amnya boleh melakukan dan menjalankan apa-apa perbuatan dan perkara yang boleh dilakukan dan dijalankan di sisi undang-undang oleh pertubuhan-pertubuhan perbadanan. Jabatan Kerajaan Tempatan (JKT) di bawah KPKT pula mendefinisikan PBT sebagai sebuah badan yang melaksanakan pemerintahan di dalam kawasannya. Ia mempunyai kedudukan yang sah dari segi undang-undang yang membolehkan ia didakwa atau mendakwa dan boleh terlibat dengan sebarang perjanjian atau kontrak. Manakala Norris (1980) mendefinisikan PBT dalam konteks Semenanjung Malaysia bermaksud kerajaan di kawasan-kawasan bandar, luar bandar atau gabungan kedua-dua kawasan ini dan di bawah kuasa kerajaan negeri masingmasing. Abdullah Ayub (1978) pula mentakrifkan PBT sebagai pemerintahan yang dijalankan oleh sesuatu lembaga atau majlis dalam sesuatu kawasan tertentu untuk menjaga kebajikan dan keamanan penduduk yang tinggal di kawasan tersebut. Hill (1974) dalam Ahmad Atory Hussain (1991) turut mendefinisikan PBT sebagai satu unit sistem wilayah yang ditentukan oleh sempadan-sempadan, identiti yang sah, struktur institusi, tugas dan kuasa yang ditentukan secara am dan kedudukan khas, dan darjah kewangan serta lain-lain autonomi. Selain itu, PBT juga didefinisikan sebagai kerajaan tempatan merujuk kepada bahagian kecil politik bagi sesebuah negara atau (dalam sistem persekutuan) negara yang tertakluk oleh undang-undang dan mempunyai kawalan yang besar terhadap hal-ehwal tempatan, termasuk kuasa-kuasa mengadakan cukai atau buruh tetap untuk tujuan yang dinyatakan (Sady, 1962). Definisi ini turut disokong oleh Ahmad Atory Hussain (1991), yang mana beliau mendefinisikan PBT sebagai satu unit atau institusi pemerintahan yang berkuasa di peringkat bawahan dalam sesuatu tempat 92 atau daerah kecil dengan kuasa yang tertentu dan melaksanakan tugas-tugas untuk kebajikan dan kesentosaan masyarakat di kawasan tersebut. Secara umumnya, sesebuah PBT itu haruslah mempunyai kawasan pentadbiran, penduduk, organisasi pengurusan, peruntukan undang-undang serta sumber kewangan bagi menguruskan kawasan pentadbirannya. Kewujudan PBT adalah bertujuan untuk menyediakan pelbagai perkhidmatan perbandaran dan pembangunan kepada penduduk di dalam kawasannya. 4.3 Struktur Organisasi PBT PBT merupakan struktur pentadbiran awam yang terendah dan yang paling dekat kepada orang ramai di mana-mana negara. Rajah 4.1 menunjukkan PBT berada di bahagian struktur pentadbiran yang ketiga selepas Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri. Di Malaysia, terdapat 147 buah PBT yang terdiri daripada pelbagai status. Kesemua PBT ini terletak dibawah bidang kuasa Kerajaan Negeri masing-masing. KPKT berperanan dalam menyelaraskan PBT-PBT tersebut dari segi penyeragaman dasar dan perundangan, memberi khidmat nasihat termasuk khidmat nasihat teknikal dan penyaluran peruntukan daripada Kerajaan Persekutuan (KPKT, 2007). Struktur organisasi PBT merupakan tunjang utama yang berfungsi sebagai agen penyelaras dan penggerak sesuatu perancangan pembangunan. Struktur organisasi yang teratur dan cekap sangat diperlukan bagi mencapai matlamat dan objektif penubuhan sesebuah organisasi berkenaan. Kelemahan dalam sistem pengurusan dan struktur organisasi yang tidak teratur adalah punca utama yang menggagalkan keberkesanan semua peranan atau fungsi yang dimainkan oleh organisasi berkenaan (Mohamad Yazid Mohamed, 1991). Sesebuah PBT diketuai oleh Yang Dipertua yang dilantik oleh Pihak Berkuasa Negeri (PBN). Yang Dipertua ini akan dibantu oleh seorang setiausaha yang berperanan sebagai ketua bahagian pentadbiran bagi sesebuah PBT. Bagi melancarkan lagi pentadbiran dan pengurusan di PBT, organisasi ini dipecahkan kepada beberapa bahagian. 93 Pembahagian ini berbeza mengikut PBT yang mana ianya dipanggil samada unit, bahagian atau jabatan. 4.4 Ciri-ciri PBT Laporan Suruhanjaya Penyiasat Diraja (1970) atau lebih dikenali sebagai laporan Athi Nahappan menyatakan beberapa ciri bagi PBT, iaitu: a. Sebuah kerajaan tempatan yang bertanggungjawab terhadap hal ehwal tempatan yang diwakilkan kuasa oleh sebuah kerajaan yang lebih tinggi sama ada kerajaan pusat dalam sistem unitari atau kerajaan dalam sistem persekutuan, b. Bertaraf lebih rendah daripada pusat dan kerajaan negeri dan tertakluk di bawah kawalan kerajaan yang tertinggi daripadanya, c. Mempunyai kuasa autonomi yang terhad setakat mana yang dianugerahi oleh kerajaan tertinggi kepadanya dan kuasa ini selalunya dalam bidang kewangan dan pentadbiran, d. Mempunyai ciri perwakilan atau bukan perwakilan, kalau dipilih, kerajaan tempatan difahami sebagai perwakilan dan sebaliknya bukan perwakilan kalau tidak dipilih, e. Satu badan berasingan daripada yang tertinggi ataupun daripada unit-unit kerajaan tempatan yang lain. Ia mempunyai kuasa untuk mendakwa, didakwa, membuat kontrak dan mempunyai harta, dan f. Mempunyai keupayaan untuk memberi kemudahan dan perkhidmatan kepada penduduk sesebuah kawasan. 94 Yang Dipertuan Agong Parlimen Kabinet Kementerian Wilayah Persekutuan Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Dewan Bandaraya Kuala Lumpur, Putrajaya, Labuan Bahagian Kerajaan Tempatan Kementeriankementerian Lain Kerajaan Negeri Bahagian Kerajaan Tempatan Negeri Majlis Bandaraya Majlis Perbandaran Majlis Daerah Yang Dipertua Ahli Majlis Setiausaha Jabatan Jabatan Jabatan Jabatan Rajah 4.1: Struktur Kerajaan Tempatan Malaysia Sumber: Jabatan Kerajaan Tempatan, Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Malaysia (2007) 95 Selain itu, Zahari Ab. Rashid (1991) turut menerangkan ciri-ciri yang perlu ada bagi sesebuah PBT iaitu: a. Ia mempunyai wilayah (kawasan) dengan sempadannya ditetapkan dan diiktiraf secara rasmi dalam undang-undang, b. Ia mempunyai kependudukan dan mempunyai tanggungjawab mentadbirkan wilayah bagi pihak penduduk, c. Ia adalah institusi yang ditubuhkan dengan undang-undang khusus sebagai perlembagaannya, d. Ia menjalankan fungsi-fungsi dengan kuasa undang-undang, e. Ia mempunyai kedaulatan terhad dalam wilayahnya dan dengan demikian boleh menggubal undang-undang tempatan, f. Ada sekumpulan pemastautin yang menjadi kumpulan pemerintah / pentadbir dan pembuat keputusan (kabinet) yang dipilih oleh penduduk atau yang dilantik oleh pihak berkuasa lebih tinggi, g. Ia menjalankan fungsi-fungsi utama memberikan perkhidmatan-perkhidmatan kebersihan, kesihatan am, keselamatan am dan kemudahan-kemudahan penting untuk penduduk-penduduknya, dan pelbagai tugas yang berkaitan dan seumpamanya, h. Ia sebuah badan awam yang tersendiri dan berautonomi, i. Ia mempunyai kuasa untuk mengarahkan penduduk berbuat sesuatu atau supaya berhenti daripada membuatnya, ia juga ada kuasa untuk mengenakan satu-satu hukuman kepada sesiapa yang mengingkari arahan atau undangundangnya, j. Ia berkuasa ke atas kewangan organisasinya, dan k. Ia berkuasa melantik kakitangan bagi organisasinya. 4.5 Kategori PBT PBT di Malaysia dikenali sebagai Majlis / Dewan Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah. Perbezaan kategori PBT ini adalah berdasarkan kriteria-kriteria yang tertentu seperti yang diterangkan dalam Jadual 4.1 di bawah. 96 Jadual 4.1: Kriteria-kriteria Mengikut Kategori PBT Kategori Kriteria-kriteria Majlis / Dewan i. Pusat pentadbiran negeri. Bandaraya ii. Majlis Perbandaran yang dinaikkan taraf bandaraya. iii. Penduduk melebihi 100,000 orang. iv. Hasil tahunan melebihi RM 20 juta. v. Mempunyai institusi-institusi kewangan. vi. Pusat perniagaan dan perindustrian. vii. Mempunyai ciri-ciri istimewa seperti sejarah yang panjang. viii. Merupakan pusat sukan dan kebudayaan. Majlis a. Lebih tertumpu kepada bandar (urban) berbanding dengan Perbandaran Majlis Daerah. b. Penduduk melebihi 100,000 orang. c. Hasil pendapatan tahunan melebihi RM 5 juta. d. Merupakan pusat pentadbiran. e. Kehendak penduduk adalah lebih tertumpu kepada perkhidmatan bandaran berbanding dengan projek-projek pembangunan prasarana. Majlis Daerah a. Rural based dan berada di luar dari pusat bandar utama. b. Penduduk kurang daripada 100,000. c. Hasil pendapatan tahunan kurang daripada RM 5 juta. d. Memerlukan lebih banyak projek-projek prasarana berbanding perkhimatan bandaran. e. Kemudahan sistem pembangunan biasanya tidak baik. Sumber: Jabatan Kerajaan Tempatan, Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Malaysia (2007) 4.6 Peranan dan Tugas PBT PBT merupakan satu unit yang berkuasa di peringkat bawahan dan mempunyai peranan tertentu bagi memastikan penduduk di dalam kawasan pentadbirannya menerima kemudahan yang sewajarnya. Antara peranan yang 97 dipertanggungjawabkan kepada PBT adalah perkhidmatan menjaga kesihatan am yang mana wujudnya fungsi pengawalan kebersihan serta pencegahan wabak penyakit, program mengindahkan bandar untuk menzahirkan suasana keselesaan dan kesejahteraan kepada penduduk serta memelihara dan meningkatkan kebajikan penduduk dengan mengadakan kemudahan-kemudahan seperti taman rekreasi, kemudahan sukan serta acara kebudayaan dan sosial (Zahari Ab. Rashid, 1991). Di antara tugas-tugas yang boleh dibuat oleh PBT yang disenaraikan di dalam Seksyen 63, 69, 73, 94 dan 101 Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) adalah seperti memelihara tempat-tempat dan kemudahan-kemudahan awam, mengawal pencemaran sungai dan tali air, mengawal penjual-penjual makanan, mencegah kekotoran dan gangguan-gangguan, mengendalikan kubur, mengadakan taman, zoo, muzium, perpustakaan awam dan lain-lain. Berdasarkan Akta Kerajaan Tempatan 1976, bermakna semua PBT yang telah disusun semula telah menggunakan akta ini. Dengan itu pemakaian undang-undang terdahulu yang berkaitan dengan PBT telah dimansuhkan. Selepas penyusunan semula, hanya tiga buah akta iaitu Akta Kerajaan Tempatan 1976, Akta Jalan, Parit dan Bangunan dan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 adalah sahih untuk digunakan (Zahari Ab. Rashid, 1991). Menurut Akta Kerajaan Tempatan 1976, peranan dan tugas yang boleh dimainkan oleh PBT dapatlah disimpulkan seperti berikut: a. Tempat-tempat Awam, i. Tempat-tempat awam yang dimaksudkan ialah mana-mana lapangan terbuka, tempat meletak kereta, kebun bunga, taman rekreasi sama ada terkepung atau tidak, yang dikhaskan atau diuntukkan bagi kegunaan orang ramai atau yang terbuka kepada orang ramai pada bila-bila masa, ii. Mengawal tempat-tempat awam, iii. Mengadakan tempat-tempat awam yang baru dan membesarkannya, iv. Menutup buat sementara waktu tempat-tempat awam, v. Kuasa untuk mendirikan bangunan-bangunan awam di tempat-tempat terbuka, vi. Menamakan tempat-tempat awam, sekiranya mendapat kelulusan daripada kerajaan negeri, 98 vii. Membina, mengadakan atau mengawal taman-taman awam, padangpadang permainan, kolam renang, stadium, akuarium dan gimnasium, viii. b. Mendirikan perpustakaan, balai-balai seni lukis dan muzium awam, ix. Mendirikan tugu-tugu awam, dan x. Mengadakan pasukan pancaragam. Kebersihan dan Pengindahan, i. Ini termasuklah kebersihan pasar, kedai makanan dan minuman, penjaja gerai-gerai makanan dan minuman, dan ii. c. Menanam pokok-pokok di tempat yang sesuai. Perusahaan dan Perdagangan, i. Akta Kerajaan Tempatan membenarkan PBT untuk berkecimpung dalam bidang perusahaan dan perdagangan yang boleh memberi keuntungan kepada penguasa tempatan. d. Pengangkutan, i. PBT dibenarkan untuk mengadakan atau menjalankan perkhidmatan pengangkutan awam dalam atau di luar kawasan mereka. e. Pembekalan Elektrik, dan i. Tertakluk kepada peruntukan-peruntukan Akta Elektrik 1949, PBT dibolehkan untuk menjalankan kerja-kerja untuk membekalkan kepada penduduknya lampu, haba dan kuasa serta elektrik, dan ii. Membekalkan elektrik kepada sesiapa yang menjalankan perniagaan atau yang tinggal di luar kawasan penguasaan tempatan. f. Membuat Kontrak i. PBT dibenarkan untuk membuat kontrak dengan PBT lain atau manamana orang yang menjalankan perusahaan yang dibenarkan. Berdasarkan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 pula, PBT mempunyai tugas seperti berikut: 99 a. Mengatur, mengawal dan merancang kemajuan dan penggunaan semua tanah dan bangunan dalam kawasan masing-masing, b. Mengusahakan, membantu dan menggalakkan pemungutan, penyenggaraan, buletin dan monograf dan lain-lain siaran yang berhubung dengan perancangan bandar dan desa dan metodologinya, dan c. Melaksanakan apa-apa tugas lain yang dipertanggungjawabkan terhadapnya dari semasa ke semasa oleh PBN atau Jawatankuasa Perancangan Negeri. Berdasarkan Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974, kuasa dan peranan PBT adalah seperti berikut: a. Jalan, i. Menyelenggarakan dan memperbaiki jalan-jalan awam, ii. Membina, membuat dan memperelok jalan, iii. Meminta PBN supaya mengambil tanah yang berdekatan dengan jalan untuk tujuan menyusun atur, melebar, membuka, membesar dan memperelok jalan atau membuat jalan-jalan baru, iv. Memproses permohonan yang dikemukakan oleh pihak tertentu untuk membuat jalan-jalan baru, v. Mengisytiharkan jalan awam, persendirian sebagai jalan awam, vi. Tertakluk kepada kelulusan PBN, PBT boleh menetapkan nama atau mengubah nama-nama jalan, vii. Menentukan nombor-nombor rumah, dan viii. Membuat kontrak dengan mana-mana pemunya atau penduduk untuk menyapu atau membersihkan jalan. b. Pembetungan dan Perparitan, i. Membuat betung-betung awam, ii. Membina dan menyenggara alur air, iii. Membaiki, mengubah dan menutup atau membinasakan betung-betung, iv. Mengarahkan tuan punya rumah atau bangunan mengadakan ruang tandas, ruang sink, ruang bilik mandi dan sebagainya yang mencukupi, v. Mengambil alih pengawalan dan sebagainya tangki-tangki najis persendirian dan loji-loji pembersihan, dan 100 vi. Mengisytiharkan pembetungan persendirian sebagai pembetungan awam. c. Lorong Belakang, dan i. Memastikan setiap tapak bangunan mempunyai tanah untuk tujuan mengadakan lorong belakang, ii. Menyusun atur dan membina lorong belakang dan menuntut kos perbelanjaan daripada tuan punya bangunan atau tanah atau pemaju, dan iii. d. Mengisytiharkan lorong belakang sebagai jalan awam. Bangunan. i. Permohonan untuk mendirikan bangunan hendaklah dikemukakan kepada PBT, ii. Memberi arahan-arahan yang tertentu kepada orang yang memohon untuk mendirikan bangunan, iii. Meruntuh atau memindahkan bangunan yang tidak dibenarkan, iv. Memindahkan sekatan, petak, galeri, loteng, bumbung, siling atau binaan lain yang telah dibuat tanpa kebenaran bertulis, dan v. 4.7 Menutup dan menjamin keselamatan bangunan yang ditinggalkan. Sumber Kewangan PBT Peruntukan Am Kewangan bagi PBT telah dijelaskan di dalam Bahagian V, Seksyen 39 Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) bagi semua PBT yang berada di Semenanjung Malaysia. Sumber kewangan PBT yang tertakluk di dalam Seksyen 39 Akta 171 adalah seperti: a. Semua cukai, kadar, sewa, bayaran lesen, duti dan lain-lain wang atau caj yang kena dibayar kepada PBT itu menurut peruntukan-peruntukan Akta ini atau mana-mana undang-undang bertulis yang lain, b. Semua caj atau keuntungan yang terbit daripada apa-apa perdagangan, perkhidmatan atau pengusahaan yang dijalankan oleh PBT itu di bawah kuasa-kuasa yang terletak hak padanya, 101 c. Semua bunga atas apa-apa wang yang dilaburkan oleh PBT itu dan semua pendapatan yang terbit daripada harta alih dan tak alih PBT itu, dan d. Semua hasil lain yang terakru kepada PBT itu daripada Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan mana-mana negeri atau daripada mana-mana badan berkanun, lain-lain PBT atau daripada mana-mana punca lain sebagai pemberian, sumbangan, endowmen atau lain-lain. Selain itu, KPKT Malaysia turut menyatakan sumber kewangan bagi semua PBT adalah diklasifikasikan di dalam enam kategori seperti berikut (Phang Siew Nooi, 1997): a. Kadaran, b. Lesen, c. Sewa, d. Geran kerajaan (termasuk geran jalan), e. Caj tempat letak kereta, yuran perancangan, kompaun, denda dan faedah, dan f. Pinjaman (dari Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri atau institusi kewangan). Phang Siew Nooi (1997) juga menyatakan secara ringkas dan lebih mudah untuk difahami di mana hasil PBT terbahagi kepada dua kategori iaitu hasil dari harta tanah dan hasil dari bukan harta tanah. a. Hasil dari harta tanah. Hasil dari harta tanah ini merujuk kepada kadaran. Pembayar cukai adalah pemilik harta tanah (tanah dan bangunan) di dalam kawasan berkadar PBT. Kadar yang dikenakan dikira berasaskan nilai tahunan harta tanah berkenaan, kecuali PBT di Johor yang mengenakan kadaran berasaskan nilai tambah. Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) menyatakan bahawa kadaran dikutip oleh PBT bagi menampung perbelanjaan untuk perkhidmatan dan pembangunan. Menurut Mohamed Affandi (1995) dalam Phang Siew Nooi (1997), kadaran merupakan sumber kewangan utama bagi PBT. 102 Jadual 4.2: Pecahan Sumber Kewangan PBT Sumber Kewangan Peratusan (%) MBPJ MPPP Kadaran / Cukai Taksiran 71.85 61.04 Lesen, Bayaran Pendaftaran dan Permit 3.93 1.52 Perkhidmatan dan Bayaran Perkhidmatan 9.11 3.2 Perolehan daripada Jualan Barang-barang 0.38 7.42 Sewaan 3.75 2.73 Faedah dan Perolehan daripada Pelaburan 1.98 3.57 Denda dan Kompaun / Hukuman 7.23 4.25 Sumbangan dan Bayaran Ganti daripada 0.88 10.39 Pulangan Balik Perbelanjaan 0.32 2.3 Geran Kesinambungan 0.14 1.08 Caruman Membantu Kadar 0.43 2.5 Jumlah 100 100 Luar Negeri dan Sumbangan Tempatan Sumber: Majlis Bandaraya Petaling Jaya –MBPJ (2003) dan Majlis Perbandaran Pulau Pinang –MPPP (2005) b. Hasil dari bukan harta tanah. Hasil dari bukan harta tanah pula adalah hasil yang diperoleh sama ada dari dalam PBT berkenaan ataupun sumbangan dari Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan Negeri dalam bentuk geran tahunan dan juga kemudahan pinjaman. Untuk mendapatkan pinjaman, PBT perlu membuat satu resolusi atau keputusan dalam majlis bagi maksud itu. Syarat-syarat pinjaman dan dari pihak mana hendak dipinjam haruslah diluluskan oleh Kerajaan Negeri. Pinjaman oleh PBT ini dibenarkan untuk perkara-perkara seperti berikut (Zahari Ab. Rashid, 1991): i. Membuat pembayaran pengambilan tanah, ii. Mendirikan bangunan, iii. Menyelenggarakan kerja atau projek yang kekal dan berpanjangan, dan iv. Menyelesaikan hutang dari pinjaman-pinjaman yang sudah diambil. 103 Lain-lain hasil bukan harta tanah termasuklah lesen, permit, kompaun, denda, yuran perancangan, hasil pelaburan, kadar faedah yang diperoleh dan lainlain hasil selain daripada kadaran. Berdasarkan dua kategori hasil PBT yang dinyatakan di atas, hasil dari harta tanah iaitu kadaran merupakan punca terbesar bagi keseluruhan pendapatan PBT. Keadaan ini boleh dirujuk pada Jadual 4.2 yang menunjukkan pendapatan daripada kadaran memberikan peratusan yang tertinggi berbanding sumber kewangan yang lain. Berikutan kepentingan kadaran dalam membantu kewangan PBT, maka pelaksanaan kadaran ini perlulah dilakukan dengan teliti dan sempurna. Sebelum kadaran dikenakan kepada pemilik pegangan berkadar, PBT perlu terlebih dahulu menyediakan satu senarai yang terdiri daripada maklumat terperinci berkaitan sesebuah pegangan berkadar tersebut. Senarai yang perlu disediakan oleh PBT ini lebih dikenali sebagai Senarai Nilaian (SN). 4.8 Senarai Nilaian Senarai Nilaian (SN) merupakan satu senarai semua harta tanah yang boleh dikenakan cukai dalam sesebuah kawasan. Ia mengandungi beberapa perkara, antaranya, nombor penilaian, alamat, penerangan ringkas dan penilaian kadaran bagi setiap harta tanah (Roger dan Hector, 1984). Menurut Ishak Amin (1998), SN ini akan menjadi rekod bagi PBN bagi memudahkan kerja penyemakan mengenai perkara-perkara seperti pengenalan, nombor lot, kedudukan, kategori, penggunaan, cukai yang dikenakan dan dari SN juga boleh diketahui jumlah kesemua pegangan di dalam kawasan PBT serta jumlah kadaran yang sepatutnya diperoleh pada setiap tahun. Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) pula menyatakan SN adalah satu rekod lengkap tentang maklumat semua pegangan berkadar bagi sesebuah PBT. Menurut Seksyen 137 (1), Akta Kerajaan Tempatan 1976, PBT hendaklah menyediakan satu SN bagi semua pegangan yang tidak boleh dikenakan kadar. SN tersebut perlulah mengandungi perkara-perkara berikut: 104 a. Nama jalan atau tempat di mana pegangan terletak, b. Perihal pegangan itu sama ada dengan nombor atau nama yang cukup mengenainya, c. Nama pemunya atau pemilik dan penduduknya, jika diketahui, dan d. Nilai tahunan atau nilai tambah pegangan tersebut. 4.9 Kepentingan Senarai Nilaian Menurut Akta Kerajaan Tempatan 1976, SN disifatkan sebagai rekod lengkap bagi semua pegangan berkadar bagi PBT. Dalam Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001), SN disediakan dengan tujuan: a. SN dianggap sebagai buku rekod bagi semua pegangan di dalam kawasan pentadbiran sesebuah PBT. Dengan adanya rekod ini, bukan sahaja PBT dapat mengesan letakan, kegunaan dan jenis pegangan harta pemiliknya, malah Pihak Berkuasa Pencukaian juga dapat memanfaatkannya, b. SN juga dianggap sebagai sebuah bank data yang menyimpan semua maklumat semasa yang berkaitan dengan pemilikan dan pemegangan sesuatu harta tanah. Ini termasuklah maklumat terkini mengenai nama pemilik, alamat pemilik dan alamat harta tanah. Bank data boleh digunakan oleh pihak tertentu membuat semakan butir hak milik sesuatu harta tanah dan boleh dijadikan sebagai alternatif kepada Pejabat Tanah, dan c. PBT boleh menganggarkan jumlah pegangan berkadar atau harta tanah yang terdapat di dalam kawasan pentadbirannya dengan merujuk SN. PBT juga berupaya menganggar jumlah pendapatan secara kasar yang akan diperoleh daripada hasil kadaran untuk sesuatu tahun. Selain itu, Mohamad Yazid Mohamed (1991) dan Suraya Omar (2003) turut menyatakan beberapa tujuan SN diadakan. Antaranya adalah seperti berikut: a. Sebagai sebuah buku kawalan pegangan di dalam kawasan PBT, b. Sebagai bank menyimpan butir-butir mengenai pegangan atau harta tanah. Ini termasuklah nama dan alamat terakhir pemilik, c. Boleh dibuat sebagai rujukan bagi pemeriksaan butir-butir pegangan, 105 d. Dengan adanya SN, PBT dapat menganggar pendapatan yang dijangkakan daripada kadaran untuk sesuatu tahun kewangan, e. Ia juga membolehkan PBT menganggar bilangan atau jumlah pegangan yang ada di dalam kawasan PBT, f. SN selain daripada “Differential Rating Plan” boleh menunjukkan perbezaan kadar yang dikenakan ke atas pegangan yang berbeza jenis dan gunaannya, g. Dapat menentukan peratus perubahan pendapatan sesuatu PBT, h. PBT dapat mengemaskinikan lagi rekod atau maklumat pegangan, i. Semasa penyediaan SN, ia dapat memberi gambaran jelas mengenai nilai semasa harta tanah, dan j. Memberi keadilan yang saksama di kalangan pembayar cukai. Mohamad Shahfinaz Radzali (1992) pula menyatakan, penyediaan SN adalah penting kepada PBT di mana ianya dapat membantu memudahkan urusan pengenaan dan pengutipan kadaran untuk dilakukan. Sementara itu juga akan menjadi rekodrekod nilaian rasmi yang boleh disimpan oleh PBT. SN yang disediakan dengan baik dan efisien dapat mempengaruhi keseluruhan pendapatan PBT di mana kadaran merupakan sumber pendapatan terbesar PBT. 4.10 Proses Penyediaan Senarai Nilaian Dalam menguatkuasakan kadaran, SN adalah elemen utama yang mesti ada. Dalam menyediakan SN yang baru, ia memerlukan masa yang agak lama untuk disiapkan. Proses yang melibatkan banyak peringkat ini (Rajah 4.2) menyebabkan penyediaan SN memerlukan masa yang lama. Peringkat-peringkat yang akan dilalui akan diterangkan di bawah ini. 4.10.1 Mesyuarat Kelulusan Cadangan Sebelum sesuatu cadangan penyemakan semula dapat dikuatkuasakan, kelulusan perlu diperoleh daripada pihak yang mempunyai kuasa ke atas PBT. Sebelum usul cadangan penyemakan semula dapat dibentangkan di dalam mesyuarat, 106 Ketua Bahagian Penilaian perlu menyediakan satu kertas kerja yang berkaitan dengan latar belakang SN yang sedang digunakan, tujuan SN yang baru, perbelanjaan yang dianggarkan dan cara serta pilihan yang hendak dibuat dalam menyediakan SN. Kertas kerja ini akan melalui beberapa peringkat mesyuarat sebelum cadangan itu dapat diluluskan. Peringkat-peringkat mesyuarat itu adalah: 4.10.1.1 Mesyuarat Jawatankuasa Kewangan dan Maksud-maksud Am Mesyuarat pada peringkat ini bertujuan untuk membincangkan perkaraperkara yang terlibat dalam penyemakan semula dan juga peruntukan kewangan yang diperlukan. Keputusan yang dicapai dan pindaan-pindaan ke atas kertas kerja ini dibawa ke Mesyuarat Majlis Penuh. 4.10.1.2 Mesyuarat Majlis Penuh Keputusan yang dibuat pada peringkat ini adalah muktamad bagi peringkat pentadbiran PBT. Mesyuarat ini bertujuan untuk menerangkan kepada Ahli-ahli Majlis tentang cadangan untuk menyediakan SN yang terbaru. Setelah diluluskan, cadangan ini akan dibawa ke Mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan. 4.10.1.3 Mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan (EXCO) Mesyuarat ini bertujuan untuk mendapatkan kelulusan daripada PBN. Dalam meluluskan cadangan ini ia akan melihat kepada keadaan semasa seperti keadaan ekonomi yang tidak membenarkan urusan penyemakan semula dijalankan dan perlu ditangguhkan ke suatu masa yang akan datang. Setelah kelulusan diberi, proses seterusnya bolehlah dijalankan. 107 Hanya bagi SN yang baru Kelulusan dari Pihak Berkuasa Negeri (PBN) Seksyen 127 Pengisytiharan Gazet Penyemakan Semula Kerja Lapangan : Ukur dan Lawat Periksa Pegangan Seksyen 137 Lawat Periksa Semula Penilaian : Analisa dan Menganggar Nilai Tambah Pegangan Pendengaran Rayuan dan Bantahan Seksyen 144(1) Seksyen 144(3) Nilai Tambah Pengesahan dan Kelulusan SN Bagi Semakan SN: Pendengaran Bantahan dan Rayuan Seksyen 143 Seksyen 144(5) Seksyen 143(3) Rajah 4.2: Proses Penyediaan Senarai Nilaian Sumber: Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) 4.10.2 Pengisytiharan Cadangan Setelah PBN meluluskan cadangan penyemakan semula, PBT perlu membuat pengisytiharan di dalam warta Kerajaan Negeri dan akhbar tempatan. Dalam akhbar tempatan ini, ia hendaklah dibuat sekurang-kurangnya dalam dua akhbar tempatan dan salah satunya dalam Bahasa Melayu. Pengisytiharan ini bertujuan untuk 108 memberitahu penduduk setempat bahawa penyemakan semula bagi kawasan berkenaan akan dijalankan. 4.10.3 Perancangan Perancangan ini melibatkan perancangan guna tenaga dan juga bahan keperluan. Di antara langkah-langkah yang perlu diambil adalah: a. Pengambilan kakitangan yang baru jika dirasakan perlu, b. Membeli alat tulis dan peralatan yang diperlukan, dan c. Menghantar surat pekeliling kepada jabatan-jabatan yang terlibat dalam penyediaan SN seperti pejabat tanah dan lain-lain. Di dalam menjalankan kerja penilaian, ia boleh dibahagikan kepada beberapa kawasan seperti mengikut kawasan perumahan atau jalan. Ini bertujuan untuk mengenal pasti kedudukan sebenar sesuatu pegangan. 4.10.4 Proses Membuat Penilaian Dalam membuat penyemakan semula, proses yang terlibat adalah (Mohd Yazid Mohamed, 1991): 4.10.4.1 Menyediakan Master Plan Ia sebagai kawalan bagi memastikan kesemua pegangan yang terlibat telah dibuat kerja-kerja pengukuran. pegangan secara tepat. Ia juga bertujuan untuk mengetahui kedudukan 109 4.10.4.2 Penyemakan Hak Milik Penyemakan ini bertujuan untuk mendapatkan butir-butir hak milik ke atas pegangan adalah benar dan dapat dimasukkan ke dalam fail berkenaan. 4.10.4.3 Membuka Fail Ia dibuat bagi pegangan yang dinilai buat pertama kalinya. Semua butirbutir mengenai hak milik dan kerja pengukuran akan dimasukkan. 4.10.4.4 Kerja Pengukuran Ini dilakukan bagi semua pegangan yang berada dalam kawasan PBT. Bagi pegangan yang telah mempunyai fail, ia dijadikan asas untuk kerja pengukuran dan pembetulan akan dibuat jika terdapat pengubahsuaian ke atas pegangan. Kerja pengukuran ini dibuat untuk mendapatkan keluasan sebenar dan maklumat tentang pegangan. Keluasan dan maklumat ini akan digunakan semasa membuat penilaian. 4.10.4.5 Menghantar Penyata kepada Pemilik Penyata ini dihantar semasa kerja-kerja pengukuran dibuat. Penyata ini perlu dikembalikan kepada PBT yang mengandungi maklumat tentang keluasan, sewa yang dibayar dan lain-lain yang berkaitan dengan penilaian semula. Pengawalan perlu dibuat agar setiap borang ini diisi dan dikembalikan. 4.10.4.6 Melukis Pelan Lantai Berskil Setelah kerja pengukuran dilaksanakan, pelan lantai yang berskil perlu dibuat untuk mendapatkan luas lantai sebenar yang boleh dikenakan kadar. 4.10.4.7 Membuat Penilaian Berdasarkan kepada maklumat yang ada, penilaian akan dibuat untuk mendapatkan nilai tambah atau nilai tahunan. Untuk mendapatkan nilai yang lebih 110 tepat, Pegawai Penilaian perlu memahami konsep dan maksud nilai tahunan atau nilai tambah. Di samping itu, satu aras senarai (Tone of the List) perlu disediakan bagi kawasan PBT. Ini dilakukan dengan membuat perbandingan di antara satu kawasan dengan satu kawasan yang lain. Perbandingan ini dilakukan bagi memastikan aras senarai yang ditetapkan munasabah dan berpatutan bagi satu-satu kawasan. 4.10.4.8 Menyediakan Senarai Laporan Penilaian (Submission Sheet) Senarai laporan penilaian ini akan menjadi bahan rujukan utama dalam membuat penyemakan ke atas laporan penilaian sesuatu pegangan. Ia mengandungi maklumat-maklumat yang berkaitan dengan pegangan dan juga nilaiannya. 4.10.5 Notis Pemberitahuan Seperti yang dikehendaki oleh Seksyen 141 (3) Akta 171, notis hendaklah disampaikan kepada pemilik pegangan setelah SN yang baru disediakan. Ia bertujuan untuk memberitahu kepada pemilik pegangan di mana SN telah siap dan pemilik boleh membuat bantahan jika tidak berpuas hati dengan nilaian yang dibuat. 4.10.6 Pengisytiharan Penyemakan Selain memberi notis pemberitahuan kepada pemilik, PBT juga perlu untuk membuat pengisytiharan dalam warta Kerajaan Negeri dan dua akhbar tempatan di mana salah satu daripadanya dalam Bahasa Melayu. Pengisytiharan ini bertujuan untuk memberitahu berhubung dengan SN telah siap dan boleh disemak oleh pemilik pegangan serta pihak-pihak yang tidak berpuas hati boleh mengemukakan bantahan. 111 4.10.7 Bantahan Setelah penyemakan semula siap dijalankan, pemilik yang tidak berpuas hati terhadap nilaian yang dibuat boleh mengemukakan bantahan. Prosedur bantahan dan rayuan diterangkan di dalam Rajah 4.3. Bantahan boleh dibuat secara bertulis dalam tempoh 14 hari dari notis pemberitahuan diserahkan (Seksyen 142(1) Akta 171). Jika terdapat bantahan, langkah-langkah yang perlu diambil oleh PBT adalah: 4.10.7.1 Menyediakan Agenda Bantahan Sebelum proses mendengar bantahan dibuat, agenda bantahan perlu disediakan yang mengandungi maklumat-maklumat tentang pegangan berkenaan. Ia merupakan garis kasar bagi sesuatu SN. Agenda ini akan dihantar kepada pengerusi dan Ahli-ahli Majlis Jawatankuasa Mendengar Bantahan. 4.10.7.2 Mendengar Bantahan Pemilik yang membuat bantahan akan dipanggil semasa mesyuarat mendengar bantahan dijalankan. Di sini pemilik akan mengemukakan bantahan secara lisan dan juga boleh menyoal perkara-perkara yang berkaitan tentang SN. Bantahan ini boleh dibuat dengan alasan-alasan seperti yang telah dinyatakan di dalam Seksyen 142(1) Akta Kerajaan Tempatan 1976 iaitu: a. Bahawa sesuatu pegangan yang baginya ia dikenakan kadar adalah dinilai lebih daripada nilainya yang boleh dikenakan kadar, b. Bahawa sesuatu pegangan yang dinilai adalah pegangan yang tidak boleh dikenakan kadar, c. Bahawa seseorang atau sesuatu pegangan yang sepatutnya termasuk dalam SN itu adalah ditinggalkan daripadanya, d. Bahawa sesuatu pegangan adalah dinilai kurang daripada nilainya yang boleh dikenakan kadar, dan e. Bahawa sesuatu pegangan atau pegangan-pegangan yang telah dinilai secara bersama atau berasingan sepatutnya dinilai secara lain. 112 Pemilik terima notis pindaan atau semakan semula SN Seksyen 141 (3) Seksyen 141 (2) Tamat Bantahan Tiada Buat bantahan secara bertulis dalam tempoh yang ditentukan Pendengaran bantahan oleh Pihak Berkuasa Tempatan Seksyen 142 (1) Seksyen 144 (3) Berpuas hati Tamat Tidak berpuas hati membuat rayuan dalam tempoh 14 hari Bayar amaun kadar yang dirayu kepada Pihak Berkuasa Tempatan Seksyen 145 (1) Memfailkan usul permulaan di Mahkamah Tinggi Seksyen 145 (2) Rayuan didengar di Mahkamah Tinggi mengenai soal fakta Seksyen 145 (3) Rayuan didengar di Mahkamah Persekutuan mengenai soal undangundang Seksyen 145 (4) Rajah 4.3: Prosedur Bantahan dan Rayuan Sumber: Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) 4.10.7.3 Keputusan Bantahan Selepas tamat proses mendengar bantahan, ahli jawatankuasa yang mendengar bantahan akan membuat keputusan sama ada mengekalkan nilai atau mengurangkannya. Pemilik akan diberitahu tentang keputusan ini melalui surat. 113 Jika pemilik tidak berpuas hati dengan keputusan bantahan, beliau boleh mengemukakan rayuan kepada Mahkamah Tinggi. 4.10.8 Mesyuarat Pengesahan Senarai Nilaian Sebelum SN yang telah siap itu dapat digunakan, ia perlu mendapat kelulusan daripada Ahli Majlis PBT dan juga PBN. Sebelum SN ini dibawa ke mesyuarat, Ketua Bahagian Penilaian perlu menyediakan kertas kerja berhubung dengan kadar taksiran yang baru. SN akan dibincangkan dalam beberapa peringkat mesyuarat. Peringkat-peringkat mesyuarat yang mesti dilalui adalah: 4.10.8.1 Mesyuarat Jawatankuasa Kewangan dan Maksud-maksud Am Mesyuarat ini bertujuan untuk memberitahu tentang kadar taksiran yang dibuat kepada pihak-pihak di dalam PBT. Keputusan yang dicapai akan dimaklumkan kepada Mesyuarat Majlis Penuh untuk diperakukan. 4.10.8.2 Mesyuarat Majlis Penuh Mesyuarat ini bertujuan untuk memberitahu kepada Ahli Majlis Penuh tentang kadar taksiran dan kelulusan bagi peringkat PBT. Keputusan yang dicapai adalah muktamad bagi peringkat pentadbiran PBT sama ada kadar taksiran yang dicadangkan tadi boleh diterima atau perlu perubahan. 4.10.8.3 Mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan (EXCO) Mesyuarat ini diadakan untuk memutuskan sama ada kadar yang dicadangkan itu boleh diterima atau tidak. Jika keputusan mesyuarat ini mengatakan kadar taksiran boleh digunakan, kadar itu akan digunakan bagi kawasan PBT berkenaan. Ini merupakan kelulusan PBN seperti yang dikehendaki oleh akta. 114 4.10.9 Pengisytiharan Pelaksanaan Setelah mendapat kelulusan dari PBN, PBT perlu membuat pengisytiharan dalam warta kerajaan dan dua akhbar tempatan, salah satu dari akhbar itu hendaklah dalam Bahasa Melayu. Pengisytiharan ini bertujuan untuk memberitahu kepada orang ramai bahawa SN yang baru akan dilaksanakan di dalam kawasan berkenaan. 4.11 Pindaan Terhadap Senarai Nilaian Menurut Low (1986) dalam Norinna Mohamed (2005), salah satu masalah yang dihadapi oleh PBT selepas SN disiapkan adalah perlunya pindaan dilakukan dari semasa ke semasa bagi menyesuaikannya dengan apa-apa perubahan bagi sesuatu pegangan berkadar. Pindaan ini merangkumi apa-apa juga pindaan yang dibuat terhadap SN seperti pindaan ke atas nilai. Pindaan atas nilai ini mungkin disebabkan oleh pengubahsuaian atau tambahan dibuat ke atas bangunan, bangunan yang baru siap atau taman perumahan yang baru dimasukkan ke dalam SN sebelum atau selepas penyemakan semula ke atas SN dilakukan. Pegawai Penilaian mempunyai kuasa untuk membuat pindaan jika berlaku perkara-perkara seperti berikut (Seksyen 144 (1) Akta 171): a. Kesilapan, terlupa atau fraud bagi nama seseorang atau butir-butir pegangan yang boleh dikenakan kadar yang sepatutnya telah dimasukkan dalam SN, b. Apa-apa bangunan yang didirikan, diubahsuai, diubah, diruntuhkan atau dibina semula atau lain-lain kemajuan dibuat ke atas pegangan berkadar yang mana menaikkan nilainya, c. Bangunan atau sebahagian darinya telah diruntuhkan atau kerja-kerja ke atas pegangan yang menyebabkan nilainya turun, d. Pegangan yang telah dinilai bersama tetapi Pegawai Penilaian berpendapat, pegangan itu perlu dinilai secara berasingan, e. Pegangan yang mana hak milik baru dikeluarkan, dan f. Perubahan yang berlaku ke atas undang-undang perancangan menyebabkan nilai pegangan itu berubah. 115 Jika berlaku pindaan disebabkan oleh perkara-perkara di atas, PBT hendaklah menghantar notis kepada pemilik pegangan mengenai pindaan itu tidak kurang daripada 30 hari dari tarikh mendengar bantahan yang telah ditetapkan (Seksyen 144 (2) Akta 171). Seseorang yang terkilan atau tidak berpuas hati dengan pindaan yang telah dibuat, boleh membuat bantahan secara bertulis kepada PBT tidak kurang daripada 10 hari sebelum masa yang ditetapkan dalam notis itu untuk mendengar bantahan. Dalam membuat pindaan, ia menekankan penggunaan prinsip Aras Senarai (Tone of the List). Ini bertujuan untuk mendapatkan keseragaman di dalam sesuatu SN. Pindaan yang dibuat dalam SN yang sedia ada adalah bagi menambah apa-apa perubahan dalam jumlah atau keadaan pegangan berkadar yang ada. Walau bagaimana pun, sesuatu SN yang telah disediakan mempunyai tempoh sah penggunaannya iaitu untuk tempoh lima tahun dan ianya perlu diperbaharui seperti yang terdapat dalam Seksyen 137(4) Akta 171. Setelah SN yang ada telah tamat tempoh, PBT bertanggungjawab dalam menyediakan SN yang baru. Proses kerja yang terlibat dalam menyediakan SN yang baru ini dikenali sebagai proses penyemakan semula SN. 4.12 Penyemakan Semula SN Dalam memastikan keseragaman sesuatu penilaian, antara satu harta tanah dengan yang lain dan antara satu kawasan dengan kawasan yang lain, SN yang baru perlu disediakan setiap lima tahun. Proses ini lebih dikenali sebagai quinquennial revaluation (penyemakan semula yang berlaku setiap lima tahun) (Roger dan Hector, 1984). Penyemakan semula merupakan satu proses dalam menjalankan pengumpulan data dan analisis pasaran untuk menyelaraskan nilai bagi semua harta tanah yang terdapat dalam kawasan sesebuah PBT bagi tujuan pengagihan cukai yang adil. Penyemakan semula perlu dilakukan setiap lima tahun supaya perubahan dalam tingkat nilai yang sesuai dapat ditunjukkan (Smith, 1990). 116 Menurut Zulkiefly Nasir (1985) penyemakan semula adalah satu tindakan dalam menyediakan satu SN yang baru yang terkandung di dalamnya catatan ringkas mengenai maklumat bagi semua pegangan yang terletak di dalam sesuatu kawasan PBT. Penyemakan semula ini akan memperbaharui semua data-data tentang pegangan berkadar seperti pemilik semasa, alamat dan yang paling penting adalah nilai tahunan atau nilai tambah pegangan tersebut supaya ia selaras dengan pasaran harta tanah semasa iaitu yang terkini mengikut aras nilaian yang baru (Mohamad Shahfinaz Radzali, 1992). Seperti mana yang diketahui pasaran harta tanah adalah berubah dari masa ke semasa oleh itu adalah perlu semakan semula SN dilakukan. Secara kesimpulannya, penyemakan semula merupakan satu proses dalam menyemak semula semua pegangan berkadar yang ada di dalam sesebuah kawasan pentadbiran PBT bagi tujuan menyediakan satu SN yang baru. 4.13 Tujuan Penyemakan Semula Dilakukan Penyemakan semula hendaklah dilakukan oleh PBT bagi membuat semakan dan pindaan terhadap SN yang sedia ada. Tujuan utama penyemakan semula adalah untuk menentukan semula nilai tahunan tanah dan bangunan yang telah ditaksirkan dalam tahun yang lalu kepada tahap nilaian sekarang ini supaya menjamin semua harta dinilai dengan betul dan dengan asas yang sama (Ahmad Fuad Saleh, 1982). Satu penyemakan semula sebenarnya adalah sebagai satu percubaan untuk membetulkan apa jua perbezaan dan anomali yang telah berbangkit sejak penyemakan semula yang lepas. Penyemakan semula merupakan satu proses menyediakan SN yang sempurna dan lengkap berasaskan kepada peruntukan Seksyen 137, Akta 171. Antara objektif penyemakan semula adalah: a. Menyediakan asas penilaian yang tepat dan selaras. Penyemakan semula akan membolehkan sesuatu PBT menyediakan SN yang mengandungi nilai tahunan sesuatu pegangan itu dengan selaras dan tepat. Penentuan tersebut 117 adalah mengambil kira prinsip penilaian kadaran dan juga peruntukan Bahagian 15 Akta 171, b. Mengenakan kadaran yang saksama, penyemakan semula juga akan memberikan peluang kepada PBT mengenakan kadaran yang adil kepada pembayar cukai. Manakala pemilik harta juga menerima bebanan cukai yang setimpal dan juga adil. Adalah kurang tepat apabila menyatakan penyemakan semula akan menaikkan kadar cukai yang dibayar, sebaliknya ia lebih merupakan memperbaiki ketidakseimbangan dan ketidaksamaan, sama ada individu pemilik harta dan juga kawasan di mana pegangan itu terletak, dan c. Mengemas kini SN. Penyemakan semula membolehkan sesebuah PBT mempertingkatkan sistem penilaian dan kadaran yang termasuk elemenelemen seperti sistem penilaian dan cukai taksiran berkomputer, penyesuaian organisasi sistem kewangan dan produktiviti. Lee Jordan (1977) menyatakan beberapa tujuan penyemakan semula dijalankan seperti berikut: a. Supaya semua nilai tahunan untuk tanah dan bangunan yang telah dinilai pada tahun-tahun yang lepas diubahsuaikan dengan nilai sekarang supaya semuanya dinilai dengan cara betul dan setaraf, b. Untuk menentukan supaya pemilik membayar carumannya pada kadar yang adil, dan c. SN yang sedang berkuat kuasa tidak menurut nilai sekarang, oleh sebab penyemakan semula yang terakhir (jika ia telah dibuat) atau penilaian telah dibuat beberapa tahun dahulu. Zulkiefly Nasir (1985) dan Mohd Azuan Othman (2000) pula menyatakan penyemakan semula dilakukan atas beberapa sebab iaitu: a. Mengemaskinikan rekod atau manual pegangan (harta tanah), b. Menyemak atau mengenal pasti pegangan (harta tanah) yang belum disenaraikan, c. Menukar sistem atau polisi lama yang sedang diamalkan, d. Memberikan gambaran yang jelas mengenai nilai semasa, e. Memberi kesedaran kepada orang ramai, f. Menambah hasil atau pendapatan, dan 118 g. Memberi keadilan yang saksama di kalangan pembayar cukai. 4.14 Langkah dan Prosedur Penyemakan Semula PBT sebagai langkah pertama akan membuat keputusan bahawa semua harta tanah yang berada di dalam kawasannya akan dinilai semula mengikut Seksyen 137. Sebelum penyemakan semula itu dibuat, SN yang sedang berada dengan pindaanpindaan yang dibuat di bawah Seksyen 144 akan terus berkuat kuasa sehingga ia digantikan dengan suatu SN yang baru (Seksyen 137 (3) dan 164 Akta 171). Langkah seterusnya PBT akan memberitahu penduduk kawasannya bahawa kerja penyemakan semula akan dijalankan tidak berapa lama lagi. Pengumuman ini boleh dibuat melalui dua akhbar tempatan yang mana salah satu daripadanya adalah dalam Bahasa Melayu. PBT hendaklah menjaga hubungan baik dengan pihak akhbar tempatan. Penerangan atau briefing yang diberikan kepada akhbar hendaklah dibuat dengan nyata dan jelas supaya tidak timbul salah faham. Seterusnya kerja-kerja yang terlibat dalam penyemakan semula dijalankan. Kerja-kerja itu termasuklah: a. Melawat periksa semua harta tanah yang terletak dalam kawasan PBT itu (Seksyen 140 Akta 171), b. Menghantar penyata pemilik (owner’s return) serta penyata penghuni (occupier’s return) kepada semua tuan tanah dan penduduk dalam kawasan PBT (Seksyen 140 Akta 171), c. Membuat analisis di atas butir-butir yang diperoleh daripada lawat periksa dan pengumpulan penyata pemilik serta penghuni, d. Menyimpan rekod-rekod teratur tentang semua perkara-perkara yang didapati hasil daripada lawat periksa serta pengumpulan penyata pemilik dan penghuni, e. Menyemak semula harta tanah yang terlibat mengikut Seksyen 2, 130 dan 139 Akta 171, dan f. Menyediakan SN seperti dikehendaki di bawah Seksyen 137 (1) Akta 171. 119 Semasa menjalankan kerja-kerja penilaian, keizinan PBN adalah diperlukan di atas perkara-perkara berikut: a. Untuk mengenakan kadar di atas nilai tahunan atau nilai tambah (Seksyen 130, Akta 171), b. Jika perlu, untuk mengurangkan kadar peratus daripada 10% ke 5% bagi tujuan takrif nilai tahunan bagi kes-kes tertentu seperti terkandung dalam Seksyen 2 (c) Akta 171, c. Untuk mengecualikan pegangan atau sebahagian pegangan disebut dalam Seksyen 134 Akta 171 daripada dikenakan kadaran, dan d. Mengenakan kadar ke atas semua atau mana-mana bangunan yang terletak di atas tanah yang dirizabkan untuk sesuatu maksud awam dan tidak diduduki oleh Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan Negeri (Seksyen 163 Akta 171). Selepas SN itu disediakan, PBT seharusnya menetapkan kadar peratus yang dikenakan ke atas tiap-tiap pegangan. Selepas menetapkan kadar peratus yang harus dikenakan PBT hendaklah berhubung dengan PBN untuk keizinannya di atas perkara-perkara berikut: a. Untuk mengenakan kadaran bagi beberapa maksud ke atas pegangan yang dinilai (Seksyen 127, Akta 171), b. Untuk menetapkan peratus kadaran yang akan dikenakan (Seksyen 130, Akta 171), dan c. Untuk mengecualikan atau mengurangkan apa-apa kadar yang dikenakan ke atas pegangan atau bahagian pegangan yang digunakan bagi maksud-maksud tertentu seperti terkandung dalam Seksyen 135 Akta 171. Setelah itu PBT dikehendaki memberi notis (dalam warta dan melalui iklan dalam dua surat khabar tempatan satu daripadanya dalam Bahasa Melayu) mengenai SN itu dan mengenai tempat di mana SN itu boleh diperiksa. Di samping itu, PBT memberi notis dengan cara yang sama mengenai hari yang tidak kurang daripada empat puluh dua hari dari tarikh pemberitahuan itu dalam pewartaan bila PBT akan bertindak menyemak SN itu (Seksyen 141, Akta 171). 120 Setelah pemilik atau penduduk sesuatu pegangan itu menerima notis tersebut, mereka atau wakil boleh memeriksa SN itu dan kemudian membuat bantahan di atas alasan-alasan yang terkandung dalam Seksyen 142 (1) Akta 171. Bantahan itu mestilah dibuat secara bertulis dan disampaikan kepada PBT pada bila-bila masa yang ditetapkan untuk menyemak SN itu. Bantahan-bantahan akan disiasat dan mereka yang membuat bantahan itu diberi peluang untuk didengar dalam penyiasatan itu (Seksyen 142 (2) Akta 171). Sebelum atau pada 31 Disember dalam tahun sebelum tahun dalam masa SN itu akan berkuat kuasa, PBT hendaklah sekali lagi berhubung dengan PBN untuk keizinan mengesahkan SN itu, dan dengan kelulusan PBN mengesahkan SN itu dengan atau tanpa apa-apa pindaan atau perubahan dan SN itu akan menjadi SN yang sah bagi tahun-tahun depan sehingga ia digantikan dengan satu SN lain (Seksyen 143 (1) Akta 171). SN yang disahkan itu akan disimpan di PBT dan adalah terbuka di situ untuk diperiksa oleh pemilik atau penduduk pegangan yang terkandung di dalamnya. Kerja penyemakan semula ini sebenarnya berakhir pada masa SN itu disahkan oleh PBT tetapi kemungkinan kerja-kerja lanjutan seperti berikut terpaksa dijalankan selepasnya: a. Mendengar dan memutuskan segala bantahan terhadap SN yang belum didengar sebelum SN itu disahkan (Seksyen 143 (3) Akta 171), dan b. Menentang segala rayuan dalam Mahkamah Tinggi yang dibuat oleh mereka yang tidak puas hati dengan keputusan PBT mengenai bantahan mereka. Secara ringkasnya, langkah dan prosedur penyemakan semula SN ini diterangkan di dalam Rajah 4.4. 4.15 Pengurusan Penyemakan Semula SN Dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan kadaran di PBT, pihak-pihak yang terlibat perlulah mempunyai bentuk pengurusan yang cekap dan 121 sempurna. Pengurusan yang sempurna dalam menguruskan penyemakan semula adalah perlu bagi menjamin kelancaran proses penyemakan semula ini. Beberapa aktiviti pengurusan yang terlibat dalam melakukan penyemakan semula adalah seperti mendapatkan kelulusan daripada PBT dan PBN. Kebenaran daripada PBN adalah diperlukan pada peringkat cadangan untuk menjalankan penyemakan semula dan bagi pengesahan SN. Penyemakan semula ini perlu dilakukan dalam tempoh yang telah ditetapkan oleh PBN (Mohamad Shahfinaz Radzali, 1992). Seterusnya, PBT perlu menentukan bilangan kakitangan yang terlibat sesuai dengan jumlah pegangan berkadar yang ada. Sekiranya PBT kekurangan kakitangan, PBT perlulah mendapatkan kakitangan tambahan bagi melancarkan proses penyemakan semula. Sebagai contoh, Majlis Daerah Pekan pada tahun 1996 telah mengadakan satu temuduga bagi memilih Pekerja Rendah Awam yang mempunyai 122 Mengambil keputusan untuk menyemak semula seperti yang diperuntukkan di bawah Seksyen 137(3). Mendapatkan kelulusan PBN dari sudut anggaran perbelanjaan. Membuat pengumuman penyemakan semula melalui akhbar tempatan. Mendapatkan kelulusan di peringkat Mesyuarat Penuh Ahli Majlis setelah dibincangkan di dalam Jawatankuasa Kecil itu: a) Cadangan nilaian dan kadar baru. b) Penetapan aras nilaian. Mendapatkan kelulusan PBN. Majlis mendengar bantahan nilai tahunan/nilai tambah dan PBT akan membuat keputusan ke atasnya. Manamana pihak yang tidak puas hati dengan keputusan, boleh membuat rayuan ke Mahkamah Tinggi dan keputusan mahkamah adalah muktamad. Membuat anggaran perbelanjaan dan anggaran kerja. Pengesahan di peringkat Mesyuarat Penuh Ahli Majlis. Menjalankan kerja-kerja penyemakan semula: a) Mengedar Borang Penyata Pemilik. b) Melawat dan mengukur periksa pegangan. c) Mengumpul dan menganalisis data. d) Menilai pegangan. e) Menyimpan rekod. f) Menyediakan SN seperti dinyatakan di dalam Seksyen 137(1). Pemberitahuan melalui warta dan iklan di dalam akhbar menyatakan bahawa SN baru boleh diperiksa. PBT juga akan memaklumkan kepada setiap pemilik pegangan melalui notis. Bantahan nilai tahunan/nilai tambah secara bertulis boleh dilakukan kepada PBT atas alasan-alasan di dalam Seksyen 142(1). SN disahkan oleh PBT dengan kelulusan PBN. SN baru berkuatkuasa. SN digunakan sebagai asas kepada kadaran. Apa-apa pindaan mestilah melihat kepada aras nilaian yang telah disahkan. Kerja-kerja lanjutan: a) Terus mendengar bantahan. b) Sebagai pihak defenden segala rayuan ke Mahkamah Tinggi. SN digunakan untuk 5 tahun lagi. Rajah 4.4: Langkah dan Prosedur Penyemakan Semula Sumber: Che Azmi Hassan (2003) 123 kelulusan dan kemahiran untuk diserapkan ke dalam Unit Penilaian dan Harta bagi kerja-kerja penyemakan semula harta tanah (Mohd Azuan Othman, 2000). Selain itu, aktiviti pengurusan yang terlibat dalam melaksanakan penyemakan semula adalah berkaitan data dan rekod pegangan berkadar. Langkah pertama yang dijalankan dalam kerja-kerja penyemakan semula adalah menyediakan dan menyemak data atau rekod semua pegangan berkadar yang ada (Mohamad Shahfinaz Radzali, 1992). Secara umumnya, PBT akan mula menyemak rekod atau data pegangan berkadar yang ada di dalam simpanan mereka terlebih dahulu. Rekod semua pegangan berkadar ini diperoleh daripada SN terdahulu yang ada dalam simpanan PBT. Setelah mengetahui jumlah pegangan berkadar yang ada, PBT akan menjalankan kerja-kerja lawat periksa bagi mengenal pasti pertambahan bilangan pegangan berkadar yang baru. Pertambahan bilangan pegangan berkadar ini pula diperoleh melalui borang-borang penyata pemilik atau penduduk yang diedarkan semasa menjalankan lawat periksa. Borang-borang penyata pemilik atau penduduk ini diedarkan dengan tujuan mengemaskinikan jumlah pegangan berkadar di bawah pentadbiran sesebuah PBT. PBT turut perlu mengambil kira perkara yang berkaitan dengan kos dan masa yang terlibat dalam menguruskan penyemakan semula. Pengurusan yang baik ke atas kos dan masa yang terlibat adalah perlu bagi mengelakkan sebarang pembaziran berlaku. Menurut Laporan Layfield (1976), nilai harta berubah dari semasa ke semasa dan sekiranya sesuatu SN mahu dipinda atau diubah, maka ia perlulah dikemaskinikan pada suatu tempoh yang ditetapkan. Oleh itu, PBT perlu membuat perancangan dengan teliti bagi tempoh yang diperlukan untuk menjalankan proses penyemakan semula ini supaya apabila SN dikuatkuaskan, ia adalah menurut keadaan pasaran harta tanah semasa. Selain itu, kos bagi penyemakan semula juga perlu dirancang dengan sempurna meliputi perbelanjaan alat tulis, pengangkutan, pembayaran gaji pekerja tambahan, kos bagi setiap pegangan jika penilaiannya diswastakan dan lain-lain. 124 4.16 Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula Kepada PBT Pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula membawa kepada pembentukan SN yang baru. Selain itu, penyemakan semula ini juga turut diadakan jika terdapat sebarang pindaan di dalam SN yang sedia ada. Penggunaan SN yang baru mampu memberi kesan yang besar kepada kewangan sesebuah PBT. Menurut Mohd Rashdi Adam (1992), penguatkuasaan SN yang baru memberi banyak kesan positif kepada PBT, antaranya adalah peningkatan pentadbiran, peningkatan kualiti perkhidmatan, jumlah hasil bertambah serta kemahiran, pemahaman dan latihan yang mencukupi kepada kakitangan yang terlibat dalam proses penilaian. Mohamad Shahfinaz Radzali (1992) menyatakan implikasi yang ketara dapat dilihat setelah penguatkuasaan SN yang baru adalah kenaikan di dalam nilaian dan hasil cukai. Bird dan Slack (2002) pula menyatakan antara implikasi yang berlaku selepas penyemakan semula dilakukan ialah pembaikan keadilan di kalangan pegangan berkadar, peningkatan dalam nilaian pegangan berkadar, peningkatan jumlah pendapatan PBT dan pengurangan kos pentadbiran. Seterusnya, Rokiyah Yusof (1992) dalam kajiannya menyatakan kesan positif dan kesan negatif terhadap pelaksanaan SN yang baru. Antara kesan positif pelaksanaan SN baru ini adalah SN yang disediakan lebih lengkap dan terkini, nilaian yang dibuat mencerminkan nilai harta semasa pada ketika itu, peningkatan kemahiran dan pemahaman urusan penilaian semula, peningkatan pentadbiran PBT, peningkatan keluasan, jumlah pegangan, nilai taksiran dan hasil serta penyediaan kemudahan dan perkhidmatan yang lebih baik. Antara kesan negatif pula adalah kefahaman pembayar cukai dan peningkatan tunggakan cukai taksiran. 125 4.17 Masalah-masalah Pengurusan dalam Menguruskan Penyemakan Semula SN PBT menghadapi pelbagai masalah samada masalah pengurusan ataupun teknikal dalam melaksanakan penyemakan semula. Antara masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT adalah seperti berikut: 4.17.1 Penyimpanan Data Menurut Marbeck (1986), kebanyakan PBT tidak dapat melakukan penyemakan semula setiap lima tahun sekali dan menyebabkan SN sedia ada mengandungi maklumat yang tidak seragam serta tidak terkini dan tidak mencerminkan keadaan pasaran sebenar. Oleh kerana kebanyakan PBT mempunyai jumlah pegangan berkadar yang banyak, maka ruang penyimpanan yang besar diperlukan untuk menyimpan maklumat-maklumat berkenaan milikan pegangan tersebut. Apabila ini terjadi, ia menyebabkan berlakunya pembaziran ruang apabila data-data dan maklumat-maklumat disimpan secara berasingan dan tersendiri kerana penyimpanan dan rekod dilakukan secara manual. Menurut Dass (1977), salah satu masalah besar bagi PBT di dalam menyediakan SN adalah kelemahan sistem rekod pegangan berkadar. 4.17.2 Kakitangan Ahmad Ariffian Bujang dan Hasmah Abu Zarin (2001) menyatakan dalam menyediakan SN, terdapat beberapa buah PBT terutama Majlis Daerah dan sebahagian besar Majlis Perbandaran menghadapi pelbagai masalah atau belum mempunyai kemampuan untuk menyediakannya sendiri. Antara masalah ketara yang dihadapi ialah ketiadaan suatu bahagian khusus bagi melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula tersebut serta menghadapi kekurangan kakitangan yang berkelayakan dan berpengalaman. Daripada Laporan Suruhanjaya Diraja (Athi 126 Nahappan), masalah utama yang dihadapi di dalam penyediaan SN yang baru adalah kekurangan tenaga kerja yang berkemampuan untuk menjalankan kerja-kerja tersebut. Menurut Norinna Mohamed (2005) pula, kebanyakan PBT tidak dapat menyediakan atau menyemak SN untuk tempoh lima tahun disebabkan PBT tidak mempunyai kakitangan yang secukupnya untuk mengendalikan segala kerja-kerja penilaian. Jadual 4.3 menunjukkan nisbah bilangan pekerja yang ada di Bahagian / Jabatan Penilaian Harta Tanah di PBT ke atas bilangan pegangan berkadar yang ada. Beban seorang pekerja ke atas bilangan pegangan yang banyak turut mempengaruhi kecekapan dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan kadaran di PBT. Pertambahan harta tanah tanpa disokong oleh pertambahan kakitangan akan menyulitkan lagi kerja-kerja penentuan kadaran yang adil dan konsisten. Jadual 4.3: Nisbah Bilangan Kakitangan Ke Atas Bilangan Harta Tanah PBT Bilangan Kakitangan Bilangan Pegangan Nisbah MB Alor Setar 22 68 000 1 : 3000 MP Kuantan 29 84 589 1 : 3000 MP Temerloh 12 31 920 1 : 2500 MD Hulu Selangor 8 80 197 1 : 10 000 Sumber: Bahagian / Jabatan Penilaian di setiap PBT (2006) Pengalaman dan kepakaran yang tinggi dalam perkara-perkara berkaitan dengan penyemakan semula bagi penyediaan SN adalah amat diperlukan. Ini kerana, penyemakan semula ini melibatkan beberapa proses yang rumit dan memakan masa yang lama. Selain dari bilangan kakitangan yang ramai, penyemakan semula ini memerlukan kepada kakitangan yang mahir dan berpengalaman agar SN yang baru ini dapat menggambarkan nilai sebenar pegangan dan dapat diterima oleh orang ramai (Mohamad Yazid Mohamed, 1990). Ketiadaan kakitangan yang mempunyai kepakaran yang tinggi menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan oleh PBT. Keadaan ini berlaku di Majlis Daerah Lundu, Sarawak di mana hanya tiga orang pekerja yang terlibat di Unit Penilaian yang diketuai oleh Pembantu Penilaian. 127 Bagi mendapatkan pekerja yang berpengalaman, ianya adalah sukar disebabkan oleh prospek kenaikan pangkat mengikut hierarki PBT adalah sukar (Mohamad Shahfinaz Radzali, 1992). Oleh itu, biasanya penilai yang berpengalaman ataupun yang berdaftar lebih berminat untuk bekerja di firma-firma penilaian dan sepertinya untuk mendapat faedah yang lebih (Dass, 1986). 4.17.3 Masa Kerja-kerja penyediaan SN hendaklah dilakukan mengikut tempoh masa yang telah ditetapkan. Oleh itu, pelaksanaan kerja-kerja ini perlu dilakukan dengan cepat tetapi beban yang ditanggung oleh bahagian penilaian terlalu besar berbanding kakitangan (Mohamad Shahfinaz Radzali, 1992). Antara yang utama adalah penghantaran notis kepada pemilik harta tanah berkadar di mana dalam masa yang sama notis dikeluarkan, SN yang baru hendaklah telah siap untuk disemak oleh orang awam. Kerja penyemakan semula ini mungkin memerlukan masa satu hingga tiga tahun untuk disiapkan apabila dilakukan secara manual. Penilaian secara manual juga boleh menyebabkan kebarangkalian untuk berlakunya kesilapan adalah tinggi. Hal ini berlaku akibat kebosanan tenaga kerja, kerumitan dan ketidaktetapan maklumat kerana melibatkan kerja yang sama dan berulang-ulang dalam penggunaan pendekatan manual (Muhammad Noor Khairuddin Seman, 2005). 4.17.4 Kos Selain daripada melibatkan tempoh masa yang lama, proses penyemakan semula ini juga memerlukan kos yang tinggi untuk menyempurnakannya. Kebanyakan PBT tidak mengemas kini secara menyeluruh SN pada tiap-tiap lima tahun disebabkan kerja untuk menyemak semula nilaian pegangan-pegangan secara 128 menyeluruh itu rumit serta memerlukan perbelanjaan yang tinggi (Zahari Ab Rashid, 1991). Permasalahan penggunaan kaedah penilaian secara manual adalah berkaitan penggunaan kaedah penilaian dalam penentuan kadaran. Penggunaan kaedah ini menimbulkan pelbagai kesulitan, ketidaktentuan, kekeliruan dan kesukaran. Selain itu, PBT terpaksa menanggung kos yang tinggi setiap kali kerja-kerja penyediaan SN dilakukan yang meliputi kos alat tulis, kos buruh, peralatan dan sebagainya. 4.17.5 Penentuan Kawasan Kawasan operasi yang luas dengan sendirinya akan melibatkan pegangan yang banyak. Keadaan ini menimbulkan masalah dari segi keseragaman pegangan kerana terdapat pegangan yang terdiri daripada kategori seperti tanah kosong, pertanian, tanah kosong bangunan, tanah kategori bangunan, kilang, bangunan perniagaan, kediaman yang tidak seragam di sesuatu tempat. 4.17.6 Pengurusan Data / Rekod Pegangan Berkadar Kuantiti data yang banyak dalam menguruskan sesuatu kes merupakan permasalahan dan sungutan yang biasa di kalangan kakitangan PBT yang terlibat dalam kerja-kerja penyemakan semula ini. Keadaan ini ditambah lagi dengan pengurusan data secara manual yang masih dilaksanakan oleh kebanyakan PBT. Pengurusan data secara manual menimbulkan pelbagai kesulitan kepada PBT seperti keperluan ruang penyimpanan yang luas, peningkatan kos, kebarangkalian kehilangan maklumat adalah tinggi dan sebagainya. Selain itu, tempoh masa yang diambil adalah panjang untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula data. Fail-fail lama perlu dibuka kembali untuk tujuan ini. Setiap maklumat bagi setiap unit lot harta tanah disimpan dalam fail-fail yang berasingan. Oleh sebab itu, kerja- 129 kerja penyemakan data yang dilaksanakan akan mengambil masa yang panjang (Dzurllkarnian Daud, Buang Alias dan Oliver Valentine Eboy, 2003). 4.17.7 Kelulusan dari Ahli-ahli Majlis PBT dan PBN Sebelum sesuatu SN dapat diluluskan sama ada pada peringkat cadangan untuk membuat penyemakan semula atau pada pengesahan SN yang telah disiapkan, ia perlu mendapat kebenaran daripada PBN. Sebelum ia dibawa ke peringkat negeri, kelulusan daripada peringkat PBT adalah diperlukan. Jawatankuasa Kewangan dan Maksud Am Majlis Penuh Mesyuarat Majlis Kerajaan Rajah 4.5: Peringkat Kelulusan SN Daripada peringkat-peringkat kelulusan yang telah dinyatakan, SN terpaksa melalui beberapa peringkat sebelum kerja penyemakan semula dapat dijalankan. Tiap-tiap peringkat kelulusan ini terdiri daripada pihak-pihak yang berlainan dan mempunyai kepentingan yang tersendiri seperti menjaga kepentingan politik dan kehendak penduduk di bawah kawasan pentadbirannya. Apabila tiap-tiap pihak ini mempunyai kepentingannya sendiri, keputusan yang dibuatnya akan cenderung kepada elemen-elemen yang boleh membawa faedah kepadanya. Jadi untuk mendapatkan kelulusan, terpaksa mengambil kira keadaan semasa seperti keadaan politik dan kestabilan negara. 130 Apabila elemen-elemen lain diambil kira dalam meluluskan SN ini, untuk mendapatkan kelulusan adalah sukar bila mana keadaan semasa ini berada dalam keadaan yang tidak menentu. Jadi kadangkala pihak ini terpaksa mengetepikan perkara yang lebih penting kepada PBT demi menjaga kepentingan masing-masing. Sebagai contoh, penguatkuasaan SN di Majlis Perbandaran Kuantan pada tahun 1983. SN telah disiapkan pada tahun 1980 dan sepatutnya dikuatkuasakan pada tahun 1982. Walau bagaimana pun, penguatkuasaan SN terpaksa ditangguhkan kerana pilihan raya umum dilaksanakan pada tahun 1982 dan bagi mengelakkan bantahan yang hebat daripada orang ramai (Mohd Rashdi Adam, 1992). 4.17.8 Masalah Tunggakan Kadaran Menurut Suraya Omar (2003), masalah utama yang wujud dalam pelaksanaan SN ialah wujudnya tunggakan cukai yang mana PBT gagal mengutip kadaran disebabkan beberapa masalah, contohnya dalam penghantaran bil tuntutan kadaran. Keadaan ini berlaku disebabkan alamat yang tidak lengkap, pemilik tidak menghuni pegangan yang dikenakan kadar dan masalah harta tanah yang disewakan. Masalah alamat tidak lengkap ini biasanya melibatkan tanah kosong dan rumah-rumah kampung yang mana kedudukan rumah tersebut adalah tidak teratur dan ada sebilangan yang tidak mempunyai nombor. Selain itu, bagi harta tanah yang tidak dihuni oleh pemilik berdaftar, sering kali berlaku bil-bil cukai tidak dapat disampaikan kepada pemilik tersebut. Keadaan ini berlaku terutamanya apabila pemilik harta berpindah dan tidak memaklumkan alamat baru mereka kepada PBT. Bagi harta tanah yang disewakan pula, kebanyakan penyewa tidak mengambil berat berkaitan bil-bil yang dihantar ke pegangan tersebut dan tidak pula menyampaikan bil tersebut kepada pemilik harta. Ini menyebabkan pemilik tidak menyedari tanggungjawabnya untuk membayar kadaran. 131 4.17.9 Pemilik Harta / Pegangan Berkadar Masalah yang boleh dikaitkan dengan pemilik harta tanah adalah mengenai tunggakan kadaran. Tunggakan ini berlaku apabila pembayar cukai tidak membayar tepat pada masanya iaitu bil-bil cukai dibayar selepas bulan Februari bagi penggal pertama dan selepas bulan Ogos bagi penggal kedua (Mohd Salim Jasiman, 2005). Antara faktor yang menyebabkan keengganan pemilik harta untuk membayar kadaran adalah seperti persepsi mereka yang menganggap cukai yang dikenakan tidak adil, cukai yang dikenakan tidak setimpal dengan kemudahan dan perkhidmatan yang disediakan, masalah kewangan pemilik harta, tidak puas hati dengan kadar yang dikenakan dan lain-lain lagi. Kebanyakan warga PBT dan orang awam masih belum memahami tentang peranan dan faedah pelaksanaan SN dan kutipan kadaran. Oleh itu, ianya mengundang banyak bantahan dan menjadi isu terutama pada musim pilihan raya (Suraya Omar, 2003). 4.18 Kesimpulan Secara kesimpulannya, bab keempat dalam penulisan ini telah memberi penerangan yang terperinci berkaitan pengurusan penyemakan semula SN. Bab ini disediakan sebagai panduan dalam mencapai setiap objektif yang telah ditetapkan di dalam penyelidikan ini. Melalui bab ini, penyelidik telah menerangkan dengan lebih jelas berkaitan pengurusan penyemakan semula yang dapat membantu dalam pencapaian objektif pertama penyelidikan. Seterusnya, bab ini juga dapat membantu mencapai objektif kedua penyelidikan dengan melihat masalah-masalah pengurusan yang dihadapi PBT dalam menguruskan penyemakan semula. Berdasarkan maklumat yang diperoleh pada bahagian implikasi pelaksanaan penyemakan semula kepada PBT, ianya dapat membantu dalam pencapaian objektif ketiga bagi penyelidikan ini. 132 BAB 5 ANALISIS DAN HASIL PENYELIDIKAN 5.1 Pengenalan Dalam Bab 5 ini, penyelidikan dan analisis akan dilakukan bagi memenuhi ketiga-tiga objektif penyelidikan yang telah digariskan. Objektif-objektif tersebut adalah seperti berikut: a. Mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di Pihak Berkuasa Tempatan (PBT). b. Mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan secara berkala di PBT. c. Mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula terhadap kewangan PBT. Secara umumnya, bab ini lebih menjurus kepada analisis terhadap data-data yang diperoleh daripada borang soal selidik yang diedarkan kepada responden. Data-data tersebut akan dianalisis dengan menggunakan perisian Statistical Packages for Social Science (SPSS). Hasil penyelidikan pula diperoleh daripada analisis yang telah dijalankan dan akan diterangkan mengikut setiap objektif penyelidikan. 133 5.2 Kajian Soal Selidik Kajian soal selidik dijalankan dengan pengedaran borang soal selidik kepada responden-responden yang terlibat. Borang soal selidik ini terdiri daripada enam bahagian utama iaitu: a. Bahagian A: Latar Belakang PBT, b. Bahagian B: Pengurusan Penyemakan Semula Harta Tanah, c. Bahagian C: Masalah Pengurusan Penyemakan Semula Harta Tanah, d. Bahagian D: Implikasi Kewangan PBT, e. Bahagian E: Cadangan dalam Mengatasi Masalah Pengurusan Penyemakan Semula Harta Tanah, dan f. Bahagian F: Penilaian Massa 5.3 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Pertama: Mengkaji Aspek Pengurusan dalam Melaksanakan Penyemakan Semula di PBT Bagi pencapaian objektif pertama penyelidikan, analisis dilakukan ke atas Bahagian A dan B di dalam borang soal selidik. Seterusnya, hasil bagi analisis ke atas bahagian-bahagian tersebut akan diterangkan bagi tujuan pencapaian objektif pertama penyelidikan. 5.3.1 Analisis Bahagian A Bahagian A di dalam borang soal selidik ini adalah bertujuan untuk mendapatkan gambaran ringkas berkaitan latar belakang responden seperti kategori PBT, bilangan kakitangan Bahagian / Jabatan Penilaian bagi PBT tersebut serta jumlah pegangan berkadar yang ada di bawah pentadbiran PBT terbabit. Data ini dianalisis dengan menggunakan kaedah frekuensi dan peratusan yang disampaikan dalam bentuk jadual dan histogram. 134 5.3.1.1 Jumlah Responden Mengikut Kategori PBT Jadual 5.1: Taburan Responden Mengikut Kategori PBT Kategori PBT Frekuensi (f) Peratusan (%) Majlis / Dewan Bandaraya 3 15.79 Majlis Perbandaran 9 47.37 Pihak Berkuasa Tempatan 1 5.26 Majlis Daerah 6 31.58 Jumlah 19 100 Peratusan (%) Taburan Responden Mengikut Kategori PBT 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Majlis / Dewan Bandaraya Majlis Perbandaran Pihak Berkuasa Tempatan Majlis Daerah Rajah 5.1: Taburan Responden Mengikut Kategori PBT Jadual 5.1 dan Rajah 5.1 menunjukkan taburan responden mengikut kategori PBT. Responden yang terlibat dalam penyelidikan ini adalah terdiri daripada empat kategori PBT iaitu Majlis / Dewan Bandaraya, Majlis Perbandaran, Pihak Berkuasa Tempatan dan Majlis Daerah. Penglibatan responden ini adalah disebabkan setiap kategori PBT mempunyai beban tanggungjawab yang berbeza walaupun peranannya hampir sama. Beban tanggungjawab antara PBT berbeza berdasarkan keluasan kawasan pentadbiran PBT, bilangan penduduk, bilangan harta tanah, jumlah pendapatan tahunan serta penyediaan kemudahan. 15.79% responden yang terlibat dalam penyelidikan ini adalah terdiri daripada Majlis / Dewan Bandaraya iaitu DB Kota Kinabalu, DB Kuching Utara dan MB Alor Star. Penglibatan Majlis 135 Perbandaran pula adalah sebanyak 47.37% iaitu MP Kuantan, MP Seremban, MP Temerloh, MP Jasin, MP Alor Gajah, MP Kemaman, MP Pulau Pinang, MP Kangar dan MP Johor Bahru Tengah. Manakala 31.58% adalah mewakili Majlis Daerah yang terdiri daripada MD Hulu Selangor, MD Kerian, MD Sarikei, MD Tampin, MD Lundu dan MD Segamat. Selebihnya iaitu sebayak 5.26% responden pula mewakili Pihak Berkuasa Tempatan iaitu PBT Pasir Gudang. Responden bagi penyelidikan ini juga terdiri daripada sebahagian PBT yang berada di Malaysia dengan mengambil kira penggunaan asas nilaiannya iaitu samada nilai tahunan atau nilai tambah. Taburan penggunaan asas nilaian bagi setiap responden yang terlibat diterangkan di dalam jadual dan rajah di bawah. Jadual 5.2: Taburan Responden Mengikut Penggunaan Asas Nilaian Asas Nilaian Frekuensi (f) Peratusan (%) Nilai Tahunan 16 84.21 Nilai Tambah 3 15.79 Jumlah 19 100 Taburan Responden Mengikut Asas Nilaian 90 80 Peratusan (%) 70 60 50 40 30 20 10 0 Nilai Tahunan Nilai Tambah Rajah 5.2: Taburan Responden Mengikut Penggunaan Asas Nilaian Berdasarkan Jadual 5.2 dan Rajah 5.2, 84.21% daripada bilangan responden yang terlibat bagi penyelidikan ini adalah PBT yang menggunakan nilai tahunan sebagai asas nilaian. Manakala 15.79% pula merupakan responden yang 136 menggunakan nilai tambah sebagai asas nilaian. Asas nilaian nilai tahunan diguna pakai oleh PBT di seluruh negeri di Malaysia kecuali Negeri Johor. Berbeza dengan negeri Johor di mana negeri Johor merupakan satu-satunya negeri yang menggunakan nilai tambah sebagai asas nilaian dalam penentuan kadaran. Nilai tahunan mengambil kira sewa tahunan yang dikenakan ke atas harta tanah. Manakala nilai tambah pula, nilaian ditentukan berdasarkan nilai pasaran sesebuah harta tanah itu. Kadaran ditentukan berdasarkan peratusan tertentu yang telah ditetapkan dalam SN ke atas nilai tahunan atau nilai tambah tersebut. 5.3.1.2 Bilangan Kakitangan Jabatan / Bahagian Penilaian di PBT Jadual 5.3: Taburan Kakitangan (Staf) Jabatan Penilaian di PBT Bilangan Kakitangan Frekuensi (f) Peratusan (%) 0 – 10 9 47.37 11 – 20 5 26.32 21 – 30 2 10.53 31 – 40 2 10.53 41 ke atas 1 5.26 Jumlah 19 100 Peratusan (%) Taburan Bilangan Kakitangan Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 – 10 11 – 20 21 – 30 31 – 40 41 ke atas Rajah 5.3: Taburan Kakitangan (Staf) Jabatan Penilaian di PBT 137 Jadual 5.3 dan Rajah 5.3 menunjukkan taburan kakitangan (staf) yang ada di dalam Bahagian / Jabatan Penilaian sesebuah PBT. Kakitangan Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT terdiri daripada Pegawai Penilaian, Penolong Pegawai Penilaian, Pembantu Penilaian dan lain-lain staf. Lain-lain staf adalah seperti kerani, pekerja am rendah, penyerah notis dan jurutaip. 47.37% daripada responden mempunyai antara 0 hingga 10 orang kakitangan (staf) di Bahagian / Jabatan Penilaian. Manakala 26.32% daripada responden mempunyai kakitangan antara 11 hingga 20 orang. Sebanyak 10.53% daripada responden yang ada mempunyai kakitangan seramai antara 21 hingga 30 orang dan antara 31 hingga 40 orang. Responden yang memiliki kakitangan lebih daripada 40 orang adalah sebanyak 5.26%. Bilangan kakitangan di Bahagian / Jabatan Penilaian ini turut mempengaruhi kelancaran kerjakerja penilaian, penyemakan semula dan pengurusan harta tanah. 5.3.1.3 Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT Jadual 5.4: Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT Bilangan Pegangan (unit) Frekuensi (f) Peratusan (%) 0 – 20,000 3 15.79 20,001 – 40,000 8 42.11 40,001 – 60,000 - - 60,001 – 80,000 3 15.79 80,001 – 100,000 2 10.53 100,001 ke atas 3 15.79 Jumlah 19 100 138 Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT 45 Peratusan (%) 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 – 20,000 20,001 – 40,000 40,001 – 60,000 60,001 – 80,000 80,001 – 100,001 ke 100,000 atas Rajah 5.4: Jumlah Pegangan Berkadar di dalam Kawasan PBT Berdasarkan Jadual 5.4 dan Rajah 5.4, taburan jumlah pegangan yang terdapat di PBT yang terlibat dapat dilihat. Pegangan berkadar di dalam kawasan pentadbiran PBT adalah terdiri daripada pelbagai kategori iaitu kediaman, pertanian, perdagangan, industri dan Caruman Membantu Kadar (CMK). CMK diperoleh daripada Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri dan Agensi-agensi Kerajaan sebagai sumbangan mereka kepada PBT. Sebanyak 15.79% daripada responden mempunyai antara 0 hingga 20,000 unit dan 60,001 hingga 80,000 unit pegangan berkadar. Manakala, kebanyakan responden memiliki pegangan berkadar antara 20,001 hingga 40,000 unit iaitu 42.11%. 10.53% daripada responden memiliki pegangan berkadar sejumlah antara 80,001 hingga 100,000 unit dan 15.79% daripada jumlah responden memiliki lebih daripada 100,000 unit pegangan berkadar. 139 5.3.1.4 Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar Jadual 5.5: Nisbah Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar Nisbah Kakitangan Ke Atas Pegangan Frekuensi Peratusan (%) 1 : 1,500 1 5.26 1 : 2,000 5 26.32 1 : 2,500 4 21.05 1 : 3,000 4 21.05 1 : 3,500 1 5.26 1 : 5,000 1 5.26 1 : 10,000 3 15.79 Jumlah 19 100 Nisbah Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar 30 Peratusan (%) 25 20 15 10 5 0 1 : 1,500 1 : 2,000 1 : 2,500 1 : 3,000 1 : 3,500 1 : 5,000 1: 10,000 Rajah 5.5: Nisbah Jumlah Kakitangan Berbanding Jumlah Pegangan Berkadar Jadual 5.5 dan Rajah 5.5 menunjukkan nisbah jumlah kakitangan Bahagian / Jabatan Penilaian berbanding jumlah pegangan berkadar yang ada. Nisbah ini bermaksud purata tanggungjawab seorang kakitangan terhadap sejumlah pegangan berkadar yang ada. Daripada jadual di atas, jumlah yang paling sedikit dihadapi oleh seorang kakitangan adalah 1,500 unit berbanding jumlah yang tertinggi iaitu 10,000 unit pegangan berkadar. 5.26% daripada responden meletakkan tanggungjawab seorang kakitangan mereka kepada 1,500 unit, 3,500 unit dan 5,000 unit pegangan 140 berkadar. Manakala 21.05% memberikan tanggungjawab ke atas seorang kakitangan mereka iaitu mengendalikan sebanyak 2,500 unit dan 3,000 unit pegangan. Sebanyak 26.32% daripada responden memberikan sebanyak 2,000 unit pegangan berkadar untuk diuruskan oleh seorang kakitangan. Jumlah terbesar yang perlu dikendalikan oleh seorang kakitangan adalah sebanyak 10,000 unit dan responden yang terlibat dalam kajian ini adalah 15.79%. Nisbah yang tinggi ini turut mempengaruhi ketepatan dan kesesuaian sesuatu nilaian yang dilakukan oleh seorang kakitangan. Semakin besar tanggungjawab yang dipikul oleh seorang kakitangan, semakin banyak masalah yang mungkin timbul dalam kerja-kerja penyemakan ini. 5.3.2 Analisis Bahagian B Bahagian B bertujuan untuk mendapat maklumat awal berkaitan pengurusan penyemakan semula serta pengurusan pencukaian yang dilaksanakan oleh sesebuah PBT. Bentuk soalan yang dikemukakan adalah berbentuk soalan terbuka dan tertutup. Data-data dianalisis dengan menggunakan kaedah frekuensi serta peratusan yang disampaikan dalam bentuk jadual dan histogram. 5.3.2.1 Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan Jadual 5.6: Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan Sela Tempoh Frekuensi Peratus (%) 1-5 tahun selepas tamat 5 tahun SN lama 1 5.26 5-10 tahun selepas tamat 5 tahun SN lama 4 21.05 10-15 tahun selepas tamat 5 tahun SN lama 2 10.53 Lebih dari 15 tahun selepas tamat 5 tahun SN lama 12 63.16 Jumlah 19 100 141 Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan 70 Peratusan (%) 60 50 40 30 20 10 0 1-5 tahun 5-10 tahun 10-15 tahun Lebih dari 15 tahun Rajah 5.6: Sela Tempoh Penyemakan Semula Dijalankan Menurut Seksyen 137 (4), Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), SN hendaklah disediakan sekali tiap-tiap lima tahun atau dalam tempoh yang dilanjutkan mengikut kebenaran PBN. Maka, penyemakan semula haruslah dijalankan dalam tempoh ini bagi menyediakan SN yang baru. Berdasarkan Jadual 5.6 dan Rajah 5.6, hanya 5.26% daripada responden menjalankan penyemakan semula mengikut tempoh yang ditetapkan di dalam Akta 171. Kebanyakan responden menjalankan penyemakan semula untuk sela tempoh yang agak lama seperti yang tercatat di dalam jadual dan rajah di atas. 21.05% daripada responden melaksanakan penyemakan semula dalam tempoh lima hingga sepuluh tahun selepas tamat tempoh lima tahun SN yang lama. Manakala 10.53% daripada responden pula melakukan kerja-kerja penyemakan semula dalam tempoh sepuluh hingga lima belas tahun selepas tamat tempoh lima tahun SN lama. Walau bagaimana pun, kebanyakan PBT mengendalikan penyemakan semula ini lebih daripada lima belas tahun selepas tamat tempoh lima tahun SN yang lama iaitu 63.16%. Keadaan ini disebabkan beberapa faktor kekangan yang timbul dalam melaksanakan penyemakan semula harta tanah ini. 142 5.3.2.2 Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula Jadual 5.7: Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula Kaedah / Cara Pelaksanaan Frekuensi Peratusan (%) Dilakukan sendiri oleh PBT 5 26.32 Diswastakan kepada firma penilaian 8 42.11 Menggunakan khidmat yang disediakan oleh JPPH 2 10.53 Gabungan JPPH dan pihak swasta - - Sebahagian dilakukan sendiri, sebahagian diswastakan 4 21.05 Jumlah 19 100 PBT dan Swasta JPPH dan Swasta Khidmat JPPH Penswastaan 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 PBT Peratusan (%) Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula Rajah 5.7: Kaedah / Cara PBT Menjalankan Penyemakan Semula Jadual 5.7 dan Rajah 5.7 di atas menerangkan kaedah atau cara yang telah digunakan oleh responden dalam menjalankan penyemakan semula harta tanah yang lepas. Penyemakan semula harta tanah di PBT ini boleh dilaksanakan dengan menggunakan pelbagai kaedah. Antara kaedah yang digunakan oleh PBT adalah seperti mengendalikan sendiri kerja-kerja penyemakan semula, menswastakan kepada firma penilaian, menggunakan perkhimatan yang disediakan oleh JPPH dan sebagainya. 26.32% daripada responden menjalankan sendiri penyemakan semula 143 harta tanah di bawah pentadbiran mereka. Ini bermaksud, semua kerja-kerja yang berkaitan dengan penyemakan semula harta tanah dilakukan sepenuhnya oleh PBT itu sendiri tanpa melibatkan bantuan daripada pihak-pihak lain. Manakala 42.11% daripada responden memilih untuk menswastakan kerja-kerja penyemakan semula harta tanah kepada firma-firma penilaian. Penswastaan sepenuhnya kerja-kerja penyemakan melibatkan perbelanjaan yang lebih tinggi berbanding melaksanakannya sendiri. Hanya 10.53% daripada reponden menggunakan perkhidmatan yang disediakan oleh JPPH bagi mengendalikan penyemakan semula. Perkhidmatan yang disediakan oleh JPPH amatlah diperlukan terutamanya bagi PBT yang tidak mempunyai kakitangan yang mencukupi. Selain itu, bantuan JPPH ini juga diperlukan dari segi kepakaran dan kemahiran. Terdapat juga sebahagian PBT iaitu 21.05% daripada responden melaksanakan sendiri sebahagian daripada penyemakan semula harta tanah manakala selebihnya menggunakan khidmat penswastaan. Kebiasaannya, penyemakan ke atas harta tanah yang rumit akan diserahkan kepada pihak swasta dan PBT menjalankan penyemakan ke atas harta tanah yang lain terutamanya harta tanah jenis kediaman. 5.3.2.3 Proses Kerja Penyemakan Semula Jadual 5.8: Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan Semula Proses Kerja Penyemakan Semula Secara Manual Bantuan Komputer f % f % Pengumpulan data pegangan berkadar 12 63.2 7 36.8 Analisis data pegangan berkadar 3 15.8 16 84.2 Penyemakan harta tanah berkadar 5 26.3 14 73.7 144 Peratusan (%) Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan Semula 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Pengumpulan Data Analisis Data Secara Manual Penilaian Bantuan Komputer Rajah 5.8: Pelaksanaan Proses Kerja Penyemakan Semula Dalam melaksanakan penyemakan semula terdapat beberapa proses yang terlibat. Proses-proses yang terlibat adalah seperti pengumpulan data pegangan berkadar, analisis data pegangan berkadar dan penyemakan ke atas harta tanah berkadar. Pelaksanaan proses-proses kerja ini dilakukan samada secara manual ataupun dengan bantuan komputer. Berdasarkan Jadual 5.8 dan Rajah 5.8, 63.2% daripada responden melaksanakan kerja-kerja pengumpulan data secara manual manakala selebihnya iaitu 36.8% adalah berbantukan komputer. Kerja-kerja pengumpulan data yang dijalankan dengan bantuan komputer dilaksanakan dengan memperoleh data-data pegangan berkadar melalui pengkalan data sedia ada di PBT. Kebanyakan responden (84.2%) menganalisis data pegangan berkadar secara berkomputer dan hanya sebilangan kecil iaitu 15.8% menjalankan analisis data secara manual. Kerja-kerja penilaian harta tanah berkadar juga lebih banyak dilaksanakan dengan bantuan komputer (73.7%) berbanding hanya 26.3% daripada responden membuat penilaian secara manual ke atas pegangan berkadar yang ada. 145 5.3.2.4 Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer Jadual 5.9: Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer Cara Pelaksanaan Frekuensi Peratusan (%) Secara individu (satu persatu) 8 57.14 Penilaian massa (secara keseluruhan) 6 42.86 Jumlah 14 100 Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer 60 Peratusan (%) 50 40 30 20 10 0 Individu Penilaian massa Rajah 5.9: Cara Pelaksanaan Penyemakan Semula Berbantukan Komputer Analisis Jadual 5.9 dan Rajah 5.9 ini adalah berkaitan dengan data yang ada di dalam Jadual 5.8 dan Rajah 5.8. Responden yang melaksanakan penyemakan semula harta tanah dengan berbantukan komputer mempunyai dua cara pelaksanaan samada secara individu atau secara penilaian massa. Penilaian secara individu adalah penilaian yang dilaksanakan satu persatu ke atas pegangan berkadar yang ada. Manakala penilaian massa pula adalah penilaian yang dilakukan secara menyeluruh ke atas jumlah pegangan berkadar yang ada. 57.14% daripada responden yang ada melaksanakan penyemakan semula secara individu manakala hanya 42.86% mengendalikannya dengan menggunakan penilaian massa. Penggunaan penilaian massa mampu menjimatkan masa kerana ianya boleh melaksanakan penilaian secara menyeluruh ke atas jenis harta tanah yang sama seperti harta tanah kediaman yang ada di dalam satu kawasan perumahan. 146 5.3.2.5 Penggunaan Komputer dalam Pengurusan Kadaran Jadual 5.10: Penggunaan Komputer dalam Aktiviti Pengurusan Kadaran Aktiviti Pengurusan Kadaran Penggunaan Komputer Ya (%) Tidak (%) a) Pengumpulan maklumat di lapangan 31.58% 68.42% b) Penyimpanan data 94.74% 5.26% c) Lukisan pelan bangunan 57.89% 42.11% d) Lukisan pelan tapak 36.84% 63.16% e) Lukisan pelan lokasi 36.84% 63.16% f) Analisis data 47.37% 52.63% g) Proses penyemakan 73.68% 26.32% h) Penyediaan laporan penyemakan 68.42% 31.58% i) Penyediaan SN 89.47% 10.53% j) Penyediaan laporan (statistik) 73.68% 26.32% k) Pengiraan kadar cukai 73.68% 26.32% l) Kutipan cukai 94.74% 5.26% 100% - n) Penerimaan bayaran bil cukai harta 78.95% 21.05% o) Bantahan dan rayuan bagi penyemakan semula 42.11% 57.89% p) Penyemakan tunggakan cukai 84.21% 15.79% q) Kegunaan pengurusan 63.16% 36.84% r) Maklumat untuk penguatkuasaan 42.11% 57.89% m) Cetakan bil cukai 147 Penggunaan Komputer dalam Pengurusan Kadaran 120 Peratusan (%) 100 80 60 40 20 0 A B C D E F G H I Ya J K L M N O P Q R Tidak Rajah 5.10: Penggunaan Komputer dalam Aktiviti Pengurusan Kadaran Berdasarkan Jadual 5.10 dan Rajah 5.10 di atas, kebanyakan aktiviti pengurusan kadaran di PBT dilaksanakan dengan bantuan komputer. Aktiviti cetakan bil kadaran menggunakan sepenuhnya bantuan komputer iaitu 100%. Penggunaan komputer dalam penyimpanan data juga menunjukkan peratusan yang tinggi iaitu 94.74% berbanding 5.26% yang masih menggunakan kaedah manual iaitu sistem fail. Selain itu, penyediaan lukisan bangunan juga dilaksanakan dengan menggunakan bantuan komputer di kebanyakan PBT iaitu 57.89%. Walau bagaimana pun, penyediaan lukisan bangunan dan tapak masih dilakukan secara manual oleh kebanyakan PBT iaitu sebanyak 63.16% berbanding 36.84% yang menggunakan bantuan komputer. 5.3.3 Hasil Pertama: Mengkaji Pengurusan dalam Melaksanakan Penyemakan Semula di PBT Hasil daripada analisis yang dijalankan ke atas Bahagian A dan B dalam borang soal selidik telah dapat memenuhi objektif pertama penyelidikan ini. Objektif pertama bagi penyelidikan ini adalah mengkaji pengurusan dalam 148 melaksanakan penyemakan semula di PBT. Penyelidikan ini adalah tertumpu kepada pengurusan yang terlibat dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan penyediaan Senarai Nilaian (SN) yang baru. Bentuk pengurusan yang terlibat dalam pelaksanaan penyemakan semula adalah melibatkan bilangan kakitangan yang terlibat dalam bahagian penilaian ini. Kebanyakan Bahagian / Jabatan Penilaian Harta di PBT mempunyai bilangan kakitangan yang sedikit iaitu kurang daripada 10 orang. Bilangan kakitangan ini amatlah bertentangan dengan jumlah pegangan berkadar yang ada. Ini kerana kebanyakan PBT mempunyai lebih daripada 40,000 unit pegangan dan keadaan ini menyebabkan seorang kakitangan perlu menguruskan lebih kurang 4,000 unit pegangan berkadar. Kakitangan yang sedikit ini turut mengakibatkan proses kerja menjadi lambat, mengambil masa serta mutu kerja yang rendah. Selain itu, perjawatan di Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT juga memainkan peranan penting dalam memastikan kelancaran kerja-kerja pengurusan bagi melaksanakan penyemakan semula. Kebanyakan PBT yang menjadi responden bagi penyelidikan ini memiliki sekurang-kurangnya seorang Pegawai Penilaian atau seorang Penolong Pegawai Penilaian dengan dibantu oleh beberapa orang kakitangan sokongan. Terdapat juga PBT yang tidak mempunyai perjawatan professional dan hanya terdiri daripada kakitangan sokongan seperti pembantu penilaian dan kerani. Ketiadaan kakitangan professional ini akan menyukarkan tugas-tugas yang melibatkan aspek teknikal serta penguatkuasaan sesuatu akta. Keadaan ini telah menimbulkan kesulitan bagi PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula berikutan pengurusan penyemakan semula ini adalah bergantung kepada penggunaan Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171). Seterusnya berkaitan tempoh dan kos dalam melaksanakan penyemakan semula harta tanah. Kebanyakan PBT memerlukan tempoh sekurang-kurangnya dua tahun untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula ini. Bagi kos yang terlibat dalam penyemakan semula, kebanyakan PBT memerlukan kos yang tinggi kerana kerja-kerja penyemakan semula bagi tujuan kadaran ini dijalankan dengan menswastakan kepada firma penyemakan. Peruntukan kos penyemakan semula adalah berbeza kerana kos penyemakan seunit pegangan adalah tidak sama bagi setiap PBT. Kos penyemakan seunit pegangan yang paling rendah adalah RM 2.20 149 seunit, manakala kos penyemakan seunit pegangan yang tertinggi adalah sehingga RM 40. Daripada penyelidikan ini juga, didapati proses kerja penyemakan semula seperti pengumpulan data pegangan berkadar, analisis ke atas data yang telah dikumpulkan serta penilaian harta tanah dilakukan dengan menggunakan bantuan komputer. Walau bagaimana pun, kebanyakan PBT ini masih menjalankan kerjakerja pengumpulan data pegangan berkadar secara manual. Penggunaan komputer lebih digunakan dalam membuat analisis serta proses penilaian pegangan berkadar. Bagi penggunaan komputer dalam membuat penilaian ke atas pegangan, kebanyakan PBT masih melaksanakannya secara individu daripada mengaplikasikan penilaian massa. Penilaian pegangan secara individu ini bermaksud penilaian dilakukan secara satu persatu ke atas setiap pegangan yang ada. Hanya sebahagian PBT sahaja yang menggunakan kaedah penilaian massa iaitu penilaian secara berkelompok dalam menentukan nilai bagi setiap pegangan yang ada. Selain itu juga, penggunaan komputer ini telah diguna pakai secara meluas di PBT dalam aktiviti-aktiviti pengurusan kadaran yang lain seperti penyimpanan data, penyediaan laporan nilaian, cetakan bil kadaran, penyediaan SN, penyemakan tunggakan kadaran dan sebagainya. Hasil daripada analisis borang soal selidik ini juga mendapati bahawa kebanyakan PBT tidak dapat menjalankan kerja-kerja penyemakan semula dengan sempurna untuk tempoh yang telah ditetapkan. Penyemakan semula sepatutnya dilaksanakan setiap lima tahun sekali bagi tujuan penyediaan SN yang baru. Berdasarkan analisis yang telah dilakukan, kebanyakan PBT melaksanakan penyemakan semula dalam tempoh 15 tahun selepas tamat tempoh lima tahun SN yang lama. Sela tempoh yang lama ini mengakibatkan wujudnya nilai yang tidak seragam ke atas pegangan. Selain itu juga, kadar cukai yang dikenakan kepada pemilik-pemilik pegangan adalah tidak adil kerana kadar cukai yang dikenakan tidak mengikut nilai semasa sesuatu harta tanah itu. 150 5.4 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Kedua: Mengkaji Faktorfaktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan di PBT Pencapaian objektif kedua penyelidikan ini adalah berdasarkan analisis yang dijalankan pada Bahagian C di dalam borang soal selidik yang diedarkan. Data-data di dalam Bahagian C ini dianalisis dengan menggunakan kaedah analisis diskriptif dan analisis skala Likert. Seterusnya, hasil daripada analisis ini akan diterangkan di dalam bahagian berikutnya. 5.4.1 Analisis Bahagian C Bahagian C di dalam borang soal selidik ini adalah bertujuan untuk mengenal pasti masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT dalam menjalankan penyemakan semula harta tanah. Bahagian ini merupakan bahagian yang sangat penting bagi penyelidikan ini. Soalan-soalan yang dikemukan adalah berbentuk skala likert yang mana terdapat lima skala sebagai petunjuk yang diberikan iaitu 1 (Sangat Tidak Mempengaruhi - STM), 2 (Tidak Mempengaruhi - TM), 3 (Sederhana Mempengaruhi - SM), 4 (Mempengaruhi - M) dan 5 (Sangat Mempengaruhi - SgM). Skala petunjuk ini diberikan bagi membantu responden dalam menjawab soalansoalan yang terdapat di dalam bahagian ini. 5.4.1.1 Data dan Maklumat Faktor pertama berkaitan masalah pengurusan penyemakan semula adalah berkenaan data dan maklumat. Berdasarkan faktor data dan maklumat, terdapat lima faktor kecil yang terlibat iaitu penyimpanan data secara manual, data dan maklumat tidak terkini, simpanan data tidak teratur, penggunaan peta lama / kertas dan kuantiti data yang banyak. Faktor-faktor ini dianalisis dan hasil analisis tersebut adalah seperti di dalam jadual di bawah. 151 Jadual 5.11: Keputusan Soal Selidik Faktor 1 – Data dan Maklumat Faktor 1 1 2 3 4 5 Min (STM) (TM) (SM) (M) (SgM) secara 21.05% 5.26% 36.84% 26.32% 10.53% 3.00 21.05% - 31.58% 21.05% 26.32% 3.32 tidak 21.05% - 36.84% 21.05% 21.05% 3.21 5.26% 31.58% 26.32% 15.79% 3.11 - 15.79% 31.58% 42.11% 3.95 a) Penyimpanan data manual b) Data dan maklumat tidak terkini c) Simpanan data teratur d) Penggunaan peta lama / 21.05% kertas e) Kuantiti data yang banyak 10.53% Berdasarkan Jadual 5.11, rumusan hasil analisis bagi faktor data dan maklumat menunjukkan skor min tertinggi diperoleh daripada faktor kuantiti data yang banyak iaitu 3.95, diikuti oleh data dan maklumat tidak terkini (3.32), simpanan data tidak teratur (3.21), penggunaan peta lama / kertas (3.11) dan penyimpanan data secara manual (3.00). Seterusnya, Jadual 5.11 turut menerangkan pendapat responden terhadap setiap faktor yang ada dalam bentuk peratusan. Dapat dikenal pasti di sini, masalah yang sangat mempengaruhi PBT bagi faktor data dan maklumat adalah berkaitan kuantiti data pegangan berkadar yang banyak iaitu sebanyak 42.11%. Pertambahan data pegangan berkadar ini sentiasa berlaku dari setahun ke setahun dan keadaan ini dialami oleh semua PBT yang ada di Malaysia. Pertambahan ini juga bermaksud kakitangan yang ada perlu melipat gandakan tanggungjawab mereka dalam menguruskan data-data ini. 152 Seterusnya, masalah seperti penyimpanan data secara manual dan simpanan data yang tidak teratur adalah sederhana mempengaruhi (36.84%) bagi PBT dalam mengendalikan penyemakan semula untuk tujuan kadaran ini. Masih terdapat lagi PBT yang memilih untuk menyimpan data-data pegangan berkadar dengan menggunakan sistem fail. Penggunaan sistem fail ini juga turut menyebabkan data yang disimpan menjadi tidak teratur kerana kekerapan fail-fail tersebut dibawa keluar masuk bagi tujuan-tujuan tertentu. Selain itu, penyimpanan data dengan menggunakan fail juga menyebabkan penggunaan ruang penyimpanan yang lebih luas diperlukan. Selain itu, masalah berkaitan data dan maklumat tidak terkini serta penggunaan peta lama / kertas adalah sederhana mempengaruhi dalam melaksanakan penyemakan semula bagi keseluruhan PBT yang menjadi responden penyelidikan ini. 5.4.1.2 Kakitangan Faktor kedua yang terlibat dalam Bahagian C borang soal selidik ini adalah berkaitan kakitangan. Faktor kakitangan ini terbahagi kepada dua faktor kecil iaitu kakitangan kurang kelayakan dan pengalaman serta bilangan kakitangan yang sedikit berbanding jumlah data yang ada. Jadual 5.12 di bawah akan menerangkan rumusan hasil analisis yang telah dilakukan. Jadual 5.12: Keputusan Soal Selidik Faktor 2 – Kakitangan Faktor 2 1 2 3 4 5 Min (STM) (TM) (SM) (M) (SgM) dan 15.79% 5.26% 15.79% 42.11% 21.05% 3.47 yang 10.53% 5.26% 5.26% 15.79% 63.16% 4.16 a) Kakitangan kurang kelayakan pengalaman b) Bilangan kakitangan sedikit berbanding jumlah data yang ada 153 Rumusan hasil analisis bagi faktor kakitangan ini memberi skor min tertinggi kepada faktor bilangan kakitangan yang sedikit berbanding jumlah data yang ada iaitu 4.16 dan diikuti oleh faktor kakitangan kurang kelayakan dan pengalaman dengan skor min sebanyak 3.47. Menurut Jadual 5.12, masalah berkaitan bilangan kakitangan yang sedikit berbanding jumlah data pegangan berkadar yang ada adalah sangat mempengaruhi di dalam proses penyemakan semula bagi tujuan kadaran (63.16%). Pelbagai masalah akan timbul jika seorang kakitangan bertanggungjawab ke atas sejumlah bilangan pegangan berkadar yang banyak. Antaranya, kesilapan dalam pengiraan, wujud ketidakseragaman antara nilai yang ditetapkan dan lain-lain. Selain itu, dengan nisbah seorang kakitangan ke atas bilangan pegangan berkadar yang banyak turut menyebabkan sesuatu kerja penyemakan itu akan mengambil masa yang agak lama. Seterusnya masalah berkaitan kakitangan atau staf yang kurang berkelayakan dan pengalaman dalam menjalankan kerja-kerja penyemakan semula bagi tujuan kadaran di PBT. Berdasarkan jadual di atas, faktor kakitangan kurang kelayakan dan pengalaman turut mempengaruhi (42.11%) PBT dalam mengendalikan kerja-kerja penyemakan semula harta tanah. Kebanyakan PBT di Malaysia mempunyai kakitangan profesional yang sedikit berbanding kakitangan sokongan. Kakitangan profesianal yang mencukupi diperlukan bagi memastikan kelancaran proses penyemakan semula harta tanah terutamanya yang melibatkan perundangan tertentu dan dibantu oleh kakitangan sokongan yang perlu diberi latihan terlebih dahulu. 5.4.1.3 Pemilik Harta Faktor seterusnya adalah faktor berkaitan pemilik harta. Masalah berkaitan pemilik harta turut mempengaruhi PBT dalam menguruskan penyemakan semula harta tanah bagi tujuan kadaran. Berdasarkan faktor ini, empat faktor kecil telah dibentuk iaitu keengganan pemilik untuk membayar cukai, tiada kesedaran tentang kepentingan kadaran, pemilik harta menghadapi masalah kewangan dan pemilik harta tidak puas hati dengan cukai yang dikenakan berbanding kemudahan yang disediakan. Faktor-faktor ini telah dianalisis dan hasil analisis tersebut dapat dilihat di dalam Jadual 5.13 di bawah. 154 Jadual 5.13: Keputusan Soal Selidik Faktor 3 – Pemilik Harta Faktor 3 1 2 3 4 5 Min (STM) (TM) (SM) (M) (SgM) - 15.79% 26.32% 36.84% 21.05% 3.63 10.53% 21.05% 21.05% 31.58% 15.79% 3.21 10.53% 15.79% 47.37% 21.05% 5.26% 2.95 10.53% 5.26% 42.11% 21.05% 21.05% 3.37 a) Keengganan pemilik untuk membayar cukai b) Tiada kesedaran tentang kepentingan kadaran c) Pemilik harta menghadapi masalah kewangan d) Pemilik harta tidak puas hati dengan yang cukai dikenakan berbanding kemudahan yang disediakan Rumusan hasil analisis menerangkan skor min tertinggi diperoleh oleh faktor keengganan pemilik untuk membayar cukai iaitu 3.63, diikuti ketidakpuashatian pemilik terhadap cukai yang dikenakan berbanding kemudahan yang disediakan (3.37), tiada kesedaran tentang kepentingan kadaran (3.21) dan pemilik menghadapi masalah kewangan (2.95). Jadual 5.13 turut menyatakan sebanyak 36.84% daripada responden menyatakan keengganan pemilik pegangan berkadar untuk menjelaskan kadaran mempengaruhi PBT dalam melaksanakan penyemakan semula harta tanah. Ini kerana, keengganan pemilik untuk membayar kadaran akan menyebabkan PBT terpaksa menanggung tunggakan kadaran yang tinggi dan seterusnya mengurangkan pendapatan PBT. PBT perlu mengambil kira masalah berkaitan tunggakan kadaran yang dihadapi dalam membuat perancangan untuk melaksanakan penyemakan semula. Selain itu, masalah yang berkaitan dengan pemilik harta atau pegangan 155 berkadar adalah pemilik harta tanah tidak berpuas hati dengan cukai yang dikenakan berbanding kemudahan yang disediakan (42.11%). Keadaan ini merupakan salah satu faktor yang menyebabkan pemilik pegangan enggan menjelaskan kadaran yang dikenakan setiap tahun. Pemilik beranggapan kemudahan atau perkhidmatan yang disediakan oleh PBT tidak selari dan setimpal dengan cukai yang dibayar. PBT perlu mengambil kira faktor ini bagi memastikan kutipan tahunan kadaran dapat diperoleh seperti yang telah dirancangkan. 5.4.1.4 Lain-lain Faktor terakhir yang terdapat di dalam Bahagian C borang soal selidik adalah lain-lain faktor yang terdiri daripada empat faktor kecil. Faktor kecil tersebut adalah tempoh proses penyemakan semula yang lama, kos penyemakan semula yang tinggi, masalah mendapatkan kelulusan dari PBT dan PBN serta proses penyemakan semula agak rumit. Jadual 5.14 di bawah menerangkan rumusan hasil analisis bagi faktorfaktor tersebut. Min skor tertinggi bagi faktor keempat ini diperoleh daripada masalah mendapatkan kelulusan dari PBT dan PBN iaitu 4.58, seterusnya kos penyemakan semula yang tinggi (4.32), tempoh proses penyemakan semula yang lama (3.63) dan proses penyemakan semula agak rumit (3.37). Merujuk kepada Jadual 5.14 juga digambarkan bahawa 63.16% daripada responden berpendapat masalah dalam mendapatkan kelulusan daripada PBT dan PBN merupakan faktor yang sangat mempengaruhi PBT dalam menguruskan penyemakan semula. Kebanyakan PBT menghadapi masalah ini yang mana kerja-kerja penyemakan semula dapat diselesaikan dalam tempoh yang ditetapkan tetapi menghadapi kesukaran dalam menguatkuasakannya kerana tidak memperoleh kelulusan daripada PBT dan PBN. Kelulusan daripada PBT dan PBN amatlah diperlukan bagi membenarkan sesuatu SN yang baru dapat dikuatkuasakan. Seterusnya, masalah berkaitan kos penyemakan semula yang tinggi juga sangat mempengaruhi (52.63%) PBT dalam membuat keputusan untuk melaksanakan penyemakan semula. Kos yang perlu ditanggung oleh PBT dalam menjalankan penyemakan semula adalah berbeza bagi setiap PBT mengikut jumlah pegangan yang ada dalam pentadbiran mereka. Selain daripada memerlukan kos yang tinggi, kerja-kerja penyemakan semula ini juga memerlukan 156 tempoh masa yang lama untuk menyelesaikan aktiviti penyemakan semula ini. Faktor ini turut mempengaruhi (57.89%) PBT dalam usaha untuk menjalankan penyemakan semula. Tempoh masa yang biasa diambil oleh PBT adalah sehingga dua tahun. Jadual 5.14: Keputusan Soal Selidik Faktor 4 – Lain-lain Faktor 4 1 2 3 4 5 Min (STM) (TM) (SM) (M) (SgM) 5.26% 5.26% 21.05% 57.89% 10.53% 3.63 - 5.26% 10.53% 31.58% 52.63% 4.32 - - 5.26% 31.58% 63.16% 4.58 5.26% 10.53% 36.84% 36.84% 10.53% 3.37 a) Tempoh proses penyemakan semula yang lama b) Kos penyemakan semula yang tinggi c) Masalah mendapatkan kelulusan dari PBT dan PBN d) Proses penyemakan semula agak rumit 5.4.2 Rumusan Analisis: Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Tidak Dapat Dijalankan untuk Tempoh Setiap Lima Tahun Sekali Berdasarkan Jadual 5.11, Jadual 5.12, Jadual 5.13 dan Jadual 5.14, faktorfaktor yang menyebabkan penyemakan semula harta tanah tidak dapat dilaksanakan setiap lima tahun sekali telah dikenal pasti mengikut min (purata) skor. Berdasarkan 157 min skor yang ada, satu skala baru dibentuk bagi mengenal pasti faktor-faktor ini mengikut keutamaan. Pembentukan skala baru adalah seperti berikut: Perbezaan Min Skor = 4.58 – 2.95 5 = 0.33 Indeks = 2.95 + 0.33 = 3.28 Maka, skala baru bagi ‘Sangat Tidak Mempengaruhi’ adalah di antara min skor 2.95 hingga 3.28 dan begitulah seterusnya ke atas skala-skala yang lain. Skala baru yang dibentuk adalah seperti di dalam jadual di bawah: Jadual 5.15: Tahap Pandangan dan Skala Baru Tahap Pandangan Skala Sangat Tidak Mempengaruhi 2.95 – 3.28 Tidak Mempengaruhi 3.29 – 3.62 Sederhana Mempengaruhi 3.63 – 3.96 Mempengaruhi 3.97 – 4.30 Sangat Mempengaruhi 4.31 – 4.64 Berdasarkan skala petunjuk baru yang terdapat dalam Jadual 5.15, faktorfaktor yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan untuk tempoh setiap lima tahun sekali disusun mengikut keutamaannya. 158 Jadual 5.16: Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Tidak Dapat Dilaksanakan untuk Tempoh Setiap Lima Tahun Sekali Tahap Pandangan Sangat Faktor Min 1) Masalah mendapatkan kelulusan daripada PBT Mempengaruhi Mempengaruhi 4.58 dan PBN. 2) Kos penyemakan semula yang tinggi. 4.32 1) Bilangan kakitangan yang sedikit berbanding 4.16 jumlah data yang ada. Sederhana 1) Kuantiti data yang banyak. 3.95 Mempengaruhi 2) Keengganan pemilik untuk membayar cukai. 3.63 3) Tempoh proses penyemakan semula yang lama. 3.63 Tidak 1) Kakitangan kurang kelayakan dan pengalaman. 3.47 Mempengaruhi 2) Proses penyemakan semula agak rumit. 3.37 3) Pemilik harta tidak puas hati dengan cukai yang 3.37 dikenakan berbanding kemudahan yang disediakan. Sangat Tidak Mempengaruhi 5.4.3 4) Data dan maklumat tidak terkini. 3.32 1) Simpanan data tidak teratur. 3.21 2) Tiada kesedaran tentang kepentingan kadaran. 3.21 3) Penggunaan peta lama / kertas. 3.11 4) Penyimpanan data secara manual. 3.00 5) Pemilik harta mengalami masalah kewangan. 2.95 Hasil Kedua: Mengkaji Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan di PBT Pengurusan yang teratur adalah diperlukan bagi memastikan sesuatu kerja atau aktiviti itu dapat dilaksanakan dengan sempurna. Begitu juga dengan kerjakerja penyemakan semula harta tanah bagi tujuan kadaran di PBT. Pengurusan yang baik amatlah diperlukan dalam menguruskan kerja-kerja penyemakan semula bagi memastikan SN dapat disediakan dalam tempoh yang tertentu seperti yang terdapat di dalam Akta 171. Walau bagaimana pun, kebanyakan PBT di Malaysia tidak dapat 159 menyediakan SN yang baru untuk setiap lima tahun sekali disebabkan oleh beberapa faktor penghalang. Berdasarkan analisis yang telah dijalankan, terdapat enam faktor utama yang mempengaruhi bentuk pengurusan dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula. Faktor-faktor tersebut adalah masalah mendapatkan kelulusan daripada PBT dan PBN, kos penyemakan semula yang tinggi, bilangan kakitangan yang sedikit berbanding jumalah data yang ada, kuantiti data yang banyak, keengganan pemilik untuk membayar cukai dan tempoh pelaksanaan proses penyemakan semula yang lama. Faktor pertama yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan adalah masalah dalam mendapatkan kelulusan PBT dan PBN. Kebanyakan PBT di Malaysia menghadapi masalah dalam mendapatkan kelulusan daripada PBN untuk menguatkuasakan SN yang baru. Kebiasaannya, kerja-kerja penyemakan semula telah dilaksanakan dengan sempurna tetapi ianya tidak dapat dikuatkuasakan kerana tidak mendapat kelulusan daripada PBN. Keadaan ini akan menyebabkan PBT mengalami kerugian kerana proses penyemakan semula yang telah dilaksanakan telah melibatkan kos yang tinggi. Selain itu, dalam mendapatkan kelulusan daripada PBT dan PBN, beberapa peringkat perlu dilalui terlebih dahulu. PBT perlu mendapatkan kebenaran daripada PBN pada peringkat cadangan untuk mengendalikan penyemakan semula dan pada peringkat pengesahan SN yang telah disiapkan. Kelulusan di peringkat majlis adalah diperlukan terlebih dahulu sebelum ianya dibawa ke peringkat negeri. Terdapat beberapa peringkat kelulusan yang perlu dilalui sebelum kerja-kerja penyemakan semula dapat dilaksanakan. Tiap-tiap peringkat kelulusan ini terdiri daripada pihak-pihak yang berbeza dan mempunyai kepentingan yang tersendiri seperti kepentingan politik. Berdasarkan analisis penyelidikan ini juga, kebanyakan PBT berpendapat bahawa penyemakan semula pegangan berkadar ini melibatkan isu-isu politik. Apabila isu-isu seperti ini terlibat dalam meluluskan penyemakan semula seterusnya SN yang baru, adalah sukar bagi PBT untuk mendapatkan kebenaran sekiranya keadaan semasa berada dalam keadaan yang tidak menentu. Seterusnya, faktor kedua yang mengekang PBT daripada melaksanakan penyemakan semula adalah proses penyemakan semula harta tanah ini melibatkan kos yang tinggi. Kos yang tinggi ini adalah merujuk kepada perbelanjaan yang 160 terlibat semasa proses lawat periksa ke atas pegangan untuk tujuan pengumpulan data sehingga kepada penyediaan SN yang lengkap dan terkini. PBT juga perlu menanggung kos yang tingi ke atas bilangan kakitangan sementara yang diambil bagi tujuan membantu kerja-kerja penyemakan semula. Beban kos yang tinggi ini juga akan terus dialami oleh PBT sekiranya kerja-kerja penyemakan semula ini diswastakan kepada firma-firma penilaian. Berdasarkan analisis yang telah dijalankan, didapati kebanyakan PBT menghadapi masalah yang sama iaitu terpaksa menanggung kos penyemakan yang tinggi disebabkan penswastaan kerja-kerja penyemakan semula bagi tujuan kadaran ini. Faktor seterusnya adalah berkaitan jumlah kakitangan yang ada di Bahagian / Jabatan Penyemakan serta bilangan pegangan berkadar yang ada di dalam kawasan pentadbiran PBT. Bilangan kakitangan yang sedikit serta kuantiti data yang banyak merupakan antara penyebab di mana penyemakan semula tidak dapat dilakukan oleh PBT. Terdapat beberapa PBT terutamanya majlis daerah dan sebahagian kecil majlis perbandaran mempunyai bilangan kakitangan kurang daripada 10 orang sedangkan jumlah pegangan berkadar yang ada adalah lebih daripada 20,000 unit. Sesetengah PBT mempunyai bilangan pegangan berkadar sehingga 200,000 unit. Keadaan ini menyebabkan seorang kakitangan perlu menguruskan bilangan pegangan berkadar yang banyak. Pengurusan ke atas bilangan pegangan berkadar sehingga 2,000 unit bagi seorang kakitangan mampu menimbulkan pelbagai masalah berkaitan ketepatan nilai yang ditetapkan serta keseragaman nilai bagi sekumpulan pegangan yang hampir sama ciri-cirinya yang terdapat di dalam kawasan yang sama. Permasalahan ini akan berterusan kerana setiap tahun bilangan pegangan berkadar akan bertambah dan pertambahan ini jarang disokong dengan pertambahan kakitangan. Faktor kelima yang menghalang kelancaran pengurusan dalam penyemakan semula adalah berkaitan keengganan pemilik untuk membayar cukai. Keengganan pemilik dalam menjelaskan kadaran ini akan mengakibatkan PBT terpaksa menghadapi tunggakan kadaran yang tinggi. Tunggakan kadaran yang tinggi akan memberi kesan yang negatif kepada pengurusan PBT dan PBN untuk meluluskan pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula. Ini kerana pihak pengurusan berpendapat jika kadaran yang dikutip bertambah maka kebarangkalian pemilik harta untuk tidak menjelaskan kadaran juga akan semakin tinggi. Selain itu, tunggakan 161 kadaran yang tinggi yang dialami oleh PBT turut memberi kesan terhadap kedudukan kewangan PBT. Apabila PBT mengalami masalah dalam kewangan mereka maka penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN ini tidak dapat dilaksanakan kerana PBT mengalami kekurangan sumber kewangan. Oleh itu, dalam menyempurnakan kerja-kerja penyemakan semula ini, PBT perlu terlebih dahulu menyelesaikan masalah berkaitan tunggakan kadaran yang ada. Selain daripada masalah berkaitan kakitangan dan data pegangan berkadar, tempoh pelaksanaan penyemakan semula juga merupakan salah satu faktor yang mempengaruhi kegagalan PBT dalam melaksanakan penyemakan semula. Kebanyakan PBT memerlukan tempoh masa yang lama sehingga dua tahun bagi melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula. Tempoh pelaksanaan yang lama ini juga turut mempengaruhi perbelanjaan yang harus ditanggung oleh PBT. Ini kerana, lebih lama masa yang diambil oleh PBT untuk melaksanakan proses penyemakan semula, maka lebih tinggi kos yang perlu ditanggung. Selain itu, penggunaan kaedah penilaian secara individu dan manual juga turut menyebabkan proses penyemakan semula ini memerlukan masa yang agak lama. Tempoh pelaksanaan penyemakan semula yang lama ini juga akan mempengaruhi nilaian yang ditetapkan kerana perubahan nilai semasa harta tanah yang mengakibatkan ketidak seragaman berlaku. 5.5 Analisis Kajian bagi Pencapaian Objektif Ketiga: Mengkaji Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula ke atas Kewangan PBT Objektif ketiga bagi penyelidikan ini adalah mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Bagi memenuhi objektif ini, analisis perbandingan nilai dilakukan ke atas data-data yang diperoleh daripada Bahagian D borang soal selidik. Berdasarkan analisis ini, hasil penyelidikan dapat diterangkan dengan terperinci. 162 5.5.1 Analisis Bahagian D Bahagian D adalah berkaitan dengan implikasi kewangan PBT kesan daripada penyemakan semula harta tanah yang telah dilaksanakan. Di dalam bahagian ini, maklumat-maklumat yang diperolehi adalah seperti jumlah kutipan kadaran sebelum dan selepas penyemakan semula dijalankan, perbelanjaan PBT, kos bagi melaksanakan penyemakan semula harta tanah, punca pendapatan PBT serta anggaran pendapatan kadaran yang diperoleh pada masa akan datang bagi menampung perbelanjaan yang ada. Bahagian D ini merujuk kepada data-data yang diperoleh daripada 8 buah PBT sahaja iaitu: a. Majlis Bandaraya Alor Star (MBAS), b. Majlis Perbandaran Temerloh (MPT), c. Majlis Perbandaran Kemaman, d. Majlis Perbandaran Kangar, e. Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang (PBTPG), f. Majlis Daerah Hulu Selangor (MDHS), g. Majlis Daerah Tampin (MDT), dan h. Majlis Daerah Segamat. Pemilihan 8 buah PBT ini disebabkan PBT-PBT tersebut telah menguatkuasakan SN yang baru. 5.5.1.1 Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas Penyemakan Semula Dijalankan Jadual 5.17 dan Rajah 5.11 menunjukkan taburan peningkatan kutipan kadaran di PBT. Data-data yang diperlukan adalah berkenaan pendapatan sebelum dan selepas penyemakan semula dilaksanakan serta jumlah peningkatan atau penurunan kesan daripada aktiviti tersebut. Analisis dijalankan ke atas data-data yang telah diperoleh dan hasil analisis tersebut adalah diterangkan seperti berikut: 163 Jadual 5.17: Taburan Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas Penyemakan Semula Harta Tanah Pendapatan Pendapatan Sebelum Selepas Penyemakan Penyemakan Semula (RM) MB Alor Star Nama PBT Jumlah Peningkatan Semula (RM) RM Peratusan 12,000,000 15,000,000 3,000,000 25% MP Temerloh 9,500,000 10,500,000 1,000,000 11% MP Kemaman 24,930,000 45,240,000 20,310,000 81% MP Kangar 8,000,000 11,200,000 3,200,000 40% PBT Pasir Gudang 11,000,000 27,000,000 16,000,000 145% MD Hulu Selangor 18,000,000 24,000,000 6,000,000 33% MD Tampin 4,060,000 5,080,000 1,020,000 25% MD Segamat 9,450,000 12,700,000 3,250,000 34% Taburan Peningkatan Kutipan Cukai Sebelum dan Selepas Penyemakan Semula RM (juta) 50 40 30 20 Sebelum Penyemakan Semula MD Segamat MP Kangar PBT Pasir Gudang MP Kemaman MD Tampin MD Hulu Selangor MB Alor Star 0 MP Temerloh 10 Selepas Penyemakan Semula Rajah 5.11: Taburan Peningkatan Kutipan Cukai PBT Sebelum dan Selepas Penyemakan Semula Harta Tanah Merujuk kepada jadual dan rajah di atas, kebanyakan PBT mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran selepas penyemakan semula ke atas semua pegangan berkadar dijalankan. MB Alor Star mengalami peningkatan dalam kutipan 164 kadaran sebanyak 25% iaitu RM 3,000,000. Manakala kutipan kadaran bagi MP Temerloh pula meningkat sebanyak RM 1,000,000 selepas PBT tersebut melaksanakan penyemakan semula ke atas pegangan berkadar yang ada di dalam kawasan pentadbirannya. Bagi MD Hulu Selangor dan MD Tampin, masing-masing mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran sebanyak 33% dan 25% kesan daripada penyemakan semula yang telah dilaksanakan. MP Kemaman pula mendapat peningkatan kutipan kadaran yang tinggi iaitu sebanyak 81% daripada jumlah kutipan sebelum penyemakan semula harta tanah dijalankan. PBT Pasir Gudang turut mengalami peningkatan yang tinggi dalam kutipan kadaran iaitu sebanyak RM 16,000,000 (145%) selepas enam tahun penyemakan semula dijalankan. Bagi MP Kangar dan MD Segamat masing-masing turut mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran selepas pelaksanaan penyemakan semula. MP Kangar mengalami peningkatan sebanyak RM 3,200,000 (40%) daripada RM 8,000,000 kepada RM 11,200,000. Manakala MD Segamat pula mengalami peningkatan sebanyak RM 3,250,000 (34%) ke atas kutipan kadaran selepas kerjakerja penyemakan semula dilaksanakan. Berdasarkan rajah dan jadual di atas ini, didapati semua PBT yang terlibat mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran selepas pelaksanaan kerja-kerja penyemakan semula. Dapat dilihat di sini bahawa penyemakan semula ini mampu menyumbang kepada penambahan pendapatan tahunan PBT. 5.5.1.2 Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula Jadual 5.18 dan Rajah 5.12 di bawah adalah berkaitan anggaran kos yang terlibat dalam melaksanakan penyemakan semula harta tanah di PBT. Kos penyemakan semula yang diperlukan adalah berbeza bagi setiap PBT. Perkara ini akan diterangkan selanjutnya berdasarkan analisis yang telah dilakukan. 165 Jadual 5.18: Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula Nama PBT Anggaran Kos (RM) MB Alor Star 1,005,000 MP Temerloh 70,000 MP Kemaman 4,500,000 MP Kangar 1,050,000 PBT Pasir Gudang 1,400,000 MD Hulu Selangor 3,120,000 MD Tampin 1,050,000 MD Segamat 820,000 MD Segamat MP Kangar PBT Pasir Gudang MP Kemaman MD Tampin MD Hulu Selangor MP Temerloh 5 4.5 4 3.5 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0 MB Alor Star RM (juta) Kos bagi Menguruskan Penyemakan Semula Rajah 5.12: Anggaran Kos yang Terlibat dalam Melaksanakan Penyemakan Semula Kos yang diperlukan dalam menjalankan penyemakan semula adalah berbeza bagi setiap PBT berdasarkan kos penyemakan bagi seunit harta tanah dan jumlah pegangan berkadar yang ada di bawah pentadbiran sesebuah PBT. Anggaran kos penyemakan semula yang paling rendah adalah di MP Temerloh iaitu sebanyak RM 70,000 kerana kos penyemakan bagi seunit pegangan yang rendah serta bilangan pegangan berkadar yang sedikit iaitu 32,000 unit. Penyemakan semula yang dijalankan oleh MD Segamat turut melibatkan kos yang agak rendah iaitu RM 820,000 berbanding PBT-PBT yang lain. Bagi MB Alor Star, MP Kangar, PBT 166 Pasir Gudang dan MD Tampin masing-masing memerlukan kos antara RM 1,000,000 hingga RM 1,500,000 bagi melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula pegangan berkadar yang ada. Keadaan di empat PBT ini adalah berbeza di mana sebahagian PBT mempunyai bilangan pegangan berkadar yang sedikit tetapi kos bagi seunit pegangan yang tinggi dan sebaliknya. Bagi MD Hulu Selangor dan MP Kemaman, kedua-dua PBT ini melibatkan kos yang tinggi iaitu antara RM 3,000,000 hingga RM 4,000,000 bagi melaksanakan penyemakan semula harta tanah bagi tujuan kadaran. Ini kerana, kedua-dua PBT ini memiliki bilangan pegangan berkadar yang banyak serta melibatkan kos penyemakan yang tinggi bagi seunit harta tanah. PBT perlu meneliti terlebih dahulu anggaran kos yang diperlukan bagi menguruskan penyemakan semula harta tanah serta anggaran kutipan kadaran yang akan diterima pada masa akan datang sebelum aktiviti tersebut dilaksanakan. Ini bagi mengelakkan PBT mengalami kerugian jika penyemakan semula ini terus dijalankan. 5.5.1.3 Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai Berdasarkan Jadual 5.19 dan Rajah 5.13, dapat dilihat taburan kos yang diperlukan dalam mengendalikan penyemakan semula berbanding peningkatan kutipan kadaran selepas penyemakan semula dilaksanakan. Maklumat-maklumat ini diperoleh daripada Jadual 5.17 dan Rajah 5.11 serta Jadual 5.18 dan Rajah 5.12. 167 Jadual 5.19: Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai Nama PBT Kos Penyemakan Peningkatan Kutipan Nisbah Semula (RM) Cukai (RM) MB Alor Star 1,005,000 3,000,000 1:3 MP Temerloh 70,000 1,000,000 1 : 14 MP Kemaman 4,500,000 20,310,000 1:4 MP Kangar 1,050,000 3,200,000 1:3 PBT Pasir Gudang 1,400,000 16,000,000 1 : 11 MD Hulu Selangor 3,120,000 6,000,000 1:2 MD Tampin 1,050,000 1,020,000 1 : 0.9 MD Segamat 820,000 3,250,000 1:4 Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai RM (juta) 25 20 15 10 Peningkatan Kutipan Cukai MD Segamat MP Kangar PBT Pasir Gudang MP Kemaman MD Tampin MD Hulu Selangor MP Temerloh 0 MB Alor Star 5 Kos Penyemakan Semula Rajah 5.13: Taburan Kos Penyemakan Semula Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai Seperti yang diterangkan di peringkat awal analisis Bahagian D ini, terdapat 8 buah PBT yang terlibat sebagai responden. Antara 8 buah PBT ini, hanya MD Tampin sahaja yang menunjukkan jumlah kutipan kadaran yang diperoleh selepas penyemakan semula kurang daripada jumlah kos yang telah digunakan dalam kerjakerja penyemakan semula. MD Tampin mengalami kekurangan sebanyak RM 168 30,000 berbanding kos penyemakan semulanya iaitu RM 1,050,000 dan kutipan kadaran iaitu RM 1,020,000. Bagi kebanyakan PBT lain, peningkatan dalam kutipan kadaran yang diperoleh mengatasi kos yang telah dikeluarkan bagi menjalankan penyemakan semula. Faktor peningkatan dalam kutipan kadaran ini penting dalam membantu PBT membuat keputusan untuk melaksanakan penyemakan semula pada masa akan datang. Ini kerana, jika kutipan kadaran yang bakal diperoleh selepas penyemakan semula dijalankan tidak mampu mengatasi kos yang telah dikeluarkan, PBT tidak akan mengambil risiko kerugian dengan menguruskan penyemakan semula. Berdasarkan rajah di atas juga dapat dilihat MP Kemaman dan PBT Pasir Gudang mengalami keuntungan yang tinggi iaitu lebih daripada RM 10,000,000 selepas penyemakan semula dilakukan. Ini kerana sela tempoh masa yang lama antara SN yang lama dengan penyemakan semula bagi penyediaan SN yang baru. 5.5.1.4 Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai Selain daripada melihat perbezaan antara kutipan kadaran yang diperoleh selepas penyemakan semula dengan kos yang diperlukan bagi aktiviti tersebut, peningkatan dalam perbelanjaan PBT juga perlu diteliti. Jadual 5.20 dan Rajah 5.14 di bawah menerangkan hasil analisis ke atas taburan peningkatan kutipan kadaran berbanding peningkatan jumlah perbelanjaan yang dihadapi oleh PBT. 169 Jadual 5.20: Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai Nama PBT Peningkatan Peningkatan Kutipan Nisbah Perbelanjaan (RM) Cukai (RM) MB Alor Star 1,000,000 3,000,000 1:3 MP Temerloh 500,000 1,000,000 1:2 MP Kemaman 150,000 20,310,000 1 : 135 MP Kangar 1,000,000 3,200,000 1:3 PBT Pasir Gudang 1,000,000 16,000,000 1 : 16 MD Hulu Selangor 4,000,000 6,000,000 1 : 1.5 MD Tampin 500,000 1,020,000 1:2 MD Segamat 3,000,000 3,250,000 1 : 1.08 Taburan Peningkatan Perbelanjaan PBT Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai 25 RM (juta) 20 15 10 Peningkatan Kutipan Cukai MD Segamat MP Kangar PBT Pasir Gudang MP Kemaman MD Tampin MD Hulu Selangor MB Alor Star 0 MP Temerloh 5 Peningkatan Perbelanjaan Rajah 5.14: Taburan Peningkatan Jumlah Perbelanjaan PBT Berbanding Peningkatan Kutipan Cukai Merujuk kepada Jadual 5.20 dan Rajah 5.14, kutipan kadaran yang diterima oleh PBT selepas pengurusan penyemakan semula mampu mengatasi penambahan dalam perbelanjaan PBT. Perbelanjaan PBT sentiasa bertambah selari dengan pertambahan bilangan pegangan berkadar serta pembayar cukai yang ada di dalam kawasan pentadbiran mereka. Perbelanjaan PBT ini adalah meliputi kos dalam 170 penyediaan pelbagai kemudahan kepada pembayar cukai seperti penyediaan taman permainan, pusat rekreasi, perkhidmatan pungutan sampah, pembersihan longkang dan sebagainya. PBT perlu menyediakan kemudahan yang baik setimpal dengan kadaran yang dibayar oleh pemilik harta bagi mengelakkan wujudnya perasaan tidak puas hati dikalangan pembayar cukai. Peningkatan perbelanjaan yang tinggi berlaku kepada MD Hulu Selangor dan MD Segamat iaitu masing-masing sebanyak RM 4,000,000 dan RM 3,000,000. PBT-PBT yang lain turut mengalami peningkatan dalam perbelanjaan mereka iaitu antara RM 500,000 hingga RM 1,000,000. Walau bagaimana pun, peningkatan dalam perbelanjaan PBT ini masih mampu ditanggung serta memberikan keuntungan kepada PBT. Peningkatan dalam perbelanjaan ini juga perlu dikenal pasti dengan sebaiknya bagi memastikan pendapatan yang bakal diperoleh kesan daripada pelaksanaan penyemakan semula mampu menampung penambahan tersebut. 5.5.2 Hasil Ketiga: Mengkaji Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula ke atas Kewangan PBT Berdasarkan analisis yang telah dilakukan, terdapat beberapa implikasi kewangan yang berlaku kesan daripada penyemakan semula yang dilaksanakan. Implikasi yang boleh dilihat di sini adalah berkaitan peningkatan dalam kutipan kadaran, peningkatan kutipan kadaran berbanding kos penyemakan semula dan peningkatan kutipan kadaran berbanding pertambahan dalam perbelanjaan PBT. Peningkatan dalam jumlah kutipan kadaran yang diterima oleh PBT dapat dilihat apabila SN yang baru dikuatkuasakan. Pertambahan hasil ini tidak bermakna bahawa beban cukai ke atas pemilik pegangan bertambah. Ini kerana selepas penyemakan semula dijalankan, pertambahan jumlah pegangan berkadar dapat dikenal pasti dan seterusnya dimasukkan ke dalam SN yang baru. Pertambahan yang berlaku adalah kepada pegangan-pegangan yang membuat penambahan atau pengubahsuaian kepada bangunan, pegangan yang baru dimajukan, pegangan yang mengalami kenaikan nilai disebabkan oleh perundangan dan aliran pembangunan serta permintaan terhadap harta tanah itu sendiri dan juga pertambahan bilangan 171 pegangan yang baru pertama kali dinilai. Proses penyemakan semula ini juga turut mengambil kira nilai pasaran harta tanah semasa dan seterusnya memberikan nilai kadaran yang lebih tepat dan adil. Kekerapan dalam melaksanakan penyemakan semula serta memperkemaskinikan SN mengikut tempoh yang telah ditetapkan mampu memberikan pendapatan yang tinggi kepada PBT. Seterusnya, implikasi yang dapat dilihat selain peningkatan dalam kutipan kadaran adalah berkaitan kos yang terlibat dalam melaksanakan penyemakan semula. Kos yang diperlukan untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula adalah tinggi dan berbeza bagi setiap PBT. PBT yang memiliki pegangan berkadar yang banyak akan melibatkan kos penyemakan semula yang tinggi berbanding PBT yang mempunyai jumlah pegangan berkadar yang lebih sedikit. Walau bagaimana pun, PBT tetap mampu memperoleh keuntungan setelah penyemakan semula dijalankan. Keadaan ini dapat dilihat berdasarkan analisis yang dijalankan di mana setiap PBT yang terlibat sebagai responden mendapat keuntungan selepas pelaksanaan penyemakan semula. Kos yang dikeluarkan oleh PBT bagi kerja-kerja penyemakan semula dapat ditampung semula setelah penguatkuasaan SN yang baru. Selain itu, kesan daripada penyemakan semula yang dilaksanakan akan memberikan pertambahan dalam jumlah pegangan berkadar yang ada dalam sesebuah kawasan pentadbiran PBT. Pertambahan dalam bilangan pegangan berkadar ini turut menyebabkan peningkatan dalam jumlah perbelanjaan PBT. Walau bagaimana pun, akibat pelaksanaan penyemakan semula ini peningkatan yang diterima dalam kutipan kadaran mampu menampung pertambahan perbelanjaan bagi setiap PBT yang terlibat sebagai responden. Analisis yang telah dijalankan menerangkan kemampuan hasil yang diterima selepas pelaksanaan penyemakan semula dalam menampung perbelanjaan yang dihadapi oleh PBT. 5.6 Analisis Bahagian E dan F Borang Soal Selidik Bahagian ini menerangkan analisis Bahagian E dan F dalam borang soal selidik. Tujuan analisis ini dijalankan adalah untuk melihat pendapat dan cadangan 172 responden berkaitan penyemakan semula SN ini. Selain itu, bahagian ini juga disediakan untuk melihat pemahaman serta penerimaan responden berkaitan penilaian massa sebagai salah satu alternatif dalam membantu pengurusan penyemakan semula di PBT. 5.6.1 Pandangan Terhadap Penyemakan Semula Jadual 5.21: Pendapat Responden Mengenai Pelaksanaan Penyemakan Semula Kod Perkara A Penyemakan semula perlu dilaksanakan setiap lima Peratusan (%) 57.89 tahun sekali B Penyemakan semula dapat meningkatkan hasil PBT 94.74 C Penyemakan semula dapat menyediakan asas nilaian 78.95 yang tepat dan selaras D Penyemakan semula dapat membantu mengemaskinikan 89.47 jumlah pegangan PBT E Penyemakan semula dapat membantu mengemaskinikan 89.47 Senarai Nilaian F Penyemakan semula dapat memberi keadilan kepada 89.47 pemilik pegangan G Penyemakan semula melibatkan kos yang tinggi 73.68 H Penyemakan semula membebankan pembayar cukai 36.84 I Pengurusan penyemakan semula sangat rumit 47.37 J Penyemakan semula melibatkan isu-isu politik 84.21 K Penyemakan semula melalui proses yang lama 57.89 L Proses penyemakan semula memerlukan kakitangan 73.68 yang ramai 173 Peratusan (%) Pandangan Responden Berkaitan Penyemakan Semula 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 A B C D E F G H I J K L Rajah 5.15: Pendapat Responden Mengenai Pelaksanaan Penyemakan Semula Sebanyak 57.89% daripada responden berpendapat penyemakan semula wajar untuk dilaksanakan setiap lima tahun sekali seperti yang terdapat di dalam Akta 171. Menurut Seksyen 137 (4), Akta 171 sesuatu Senarai Nilaian (SN) hendaklah disediakan sekali tiap-tiap lima tahun atau dalam tempoh yang ditentukan oleh PBN dan bagi menyediakan SN ini proses penyemakan semula perlu dilaksanakan. Selain itu, 94.74% daripada responden beranggapan dengan menguruskan penyemakan semula ini dapat meningkatkan pendapatan PBT. Pandangan ini telah dibuktikan dalam analisis di Bahagian D borang soal selidik di mana PBT yang terlibat sebagai responden mengalami peningkatan dalam pendapatan tahunan mereka selepas penyemakan semula dilaksanakan. Penyemakan semula ini juga turut dapat menyediakan asas nilaian yang tepat dan selaras (78.95%) serta mampu memberi keadilan kepada pemilik harta tanah (89.47%). Ini kerana, kekerapan dalam melaksanakan penyemakan semula mampu memberi nilai yang lebih sesuai berdasarkan nilai semasa harta tanah seterusnya kadar yang dikenakan juga dapat diselaraskan mengikut kategori setiap pegangan berkadar. Seterusnya, dengan melaksanakan penyemakan semula ini, responden berpendapat ianya mampu membantu dalam mengemaskinikan jumlah pegangan yang ada di bawah pentadbiran PBT (89.47%) serta dapat mengemaskinikan SN yang ada (89.47%). Pengemaskinian jumlah pegangan berkadar ini penting bagi sesebuah PBT untuk 174 memastikan kemudahan dan perkhidmatan yang diberikan mencukupi selain dapat meningkatkan jumlah pendapatan PBT. Walaubagaimanapun, 73.68% daripada responden menyatakan pengurusan penyemakan semula ini melibatkan kos yang tinggi serta memerlukan bilangan kakitangan yang ramai. Penglibatan kos yang tinggi dalam pengurusan penyemakan semula boleh dilihat berdasarkan analisis di dalam Jadual 5.17 dan Rajah 5.12 di atas. Seterusnya, penyemakan semula ini juga perlu melalui proses yang lama (57.89%) dan melibatkan isu-isu politik (84.21%). Tempoh masa yang diperlukan bagi sesebuah PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula adalah satu hingga dua tahun sekiranya sepanjang proses kerja tersebut tidak berlaku sebarang masalah. Selain itu, 47.37% daripada responden pula berpendapat kerja-kerja pengurusan yang terlibat dalam penyemakan semula adalah rumit. Pengurusan yang rumit di sini bermaksud aktiviti-aktiviti yang terlibat dalam melaksanakan penyemakan semula memerlukan penglibatan pihak-pihak yang mempunyai kemahiran dan pengalaman yang mencukupi bagi menjamin kelancaran proses penyemakan semula itu. Sebahagian kecil daripada responden juga berpendapat penyemakan semula ini boleh membebankan pemilik pegangan dalam menjelaskan kadaran (36.84%). Ini kerana PBT menganggarkan kadaran yang dikenakan ke atas setiap pegangan berkadar adalah bersesuaian dengan kemampuan pemilik serta selari dengan keadaan harta tanah milik mereka. 5.6.2 Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula Jadual 5.22 dan Rajah 5.16 di bawah menunjukkan pandangan responden terhadap kaedah terbaik dalam menjalankan penyemakan semula. Analisis bagi bahagian ini merujuk kepada soalan nombor 20 dalam borang soal selidik di mana responden boleh menandakan lebih daripada satu jawapan bagi menyatakan kaedah yang terbaik dalam menjalankan penyemakan semula. Enam pilihan jawapan diberikan bagi menentukan kaedah terbaik dalam melaksanakan penyemakan semula iaitu pelaksanaan sepenuhnya oleh PBT, penggunaan kaedah penilaian massa, penswastaan kepada firma penilaian, menggunakan perkhidmatan yang disediakan 175 oleh JPPH, menggabungkan perkhidmatan yang disediakan oleh JPPH dengan penswastaan serta menggabungkan penswastaan dan PBT sendiri. Jadual 5.22: Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula Kaedah / Cara Pelaksanaan Frekuensi Dilakukan sendiri oleh PBT 12 Penggunaan kaedah penilaian massa 6 Diswastakan kepada firma penilaian 6 Menggunakan khidmat yang disediakan oleh JPPH 5 Gabungan JPPH dan pihak swasta 3 Sebahagian dilakukan sendiri, sebahagian diswastakan 6 PBT dan Swasta JPPH dan Swasta Khidmat JPPH Penswastaan Penilaian Massa 14 12 10 8 6 4 2 0 PBT Fekuensi (f) Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula Rajah 5.16: Kaedah Terbaik dalam Menjalankan Penyemakan Semula Jadual dan rajah di atas menerangkan 12 daripada responden menyatakan kaedah yang terbaik dalam melaksanakan penyemakan semula adalah dengan PBT tersebut menguruskannya sendiri. Ini bermaksud segala kerja yang terlibat dalam menjalankan penyemakan semula dilakukan sepenuhnya oleh PBT itu sendiri. Pengurusan penyemakan semula dengan cara ini juga mampu memberi kelebihan kepada kakitangan-kakitangan yang ada dalam meningkatkan kemahiran dan pengalaman. Seterusnya, sebanyak 6 responden berpendapat penggunaan kaedah penilaian massa, menswastakan kerja-kerja penyemakan semula kepada firma 176 penilaian atau menswastakan sebahagian pegangan dan selebihnya dilakukan sendiri oleh PBT adalah kaedah yang terbaik dalam menguruskan penyemakan semula. Penggunaan kaedah penilaian massa dalam kerja-kerja penyemakan semula mampu membantu dalam menjimatkan kos yang terlibat bagi pelaksanaan aktiviti tersebut. Selain itu, kaedah penswastaan turut dipilih oleh responden terutama PBT yang tidak mempunyai bilangan kakitangan yang mencukupi dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan kadaran. Bagi kaedah ini, semua kerja-kerja penyemakan semula dilaksanakan sepenuhnya oleh pihak swasta. Kaedah seterusnya adalah dengan menswastakan sebahagian kerja-kerja penyemakan dan sebahagian lagi dilaksanakan sendiri oleh PBT. Kebiasaannya, pegangan berkadar yang memerlukan proses penyemakan yang agak rumit akan diswastakan kepada firma penyemakan. Lainlain kaedah yang juga boleh digunakan oleh PBT adalah dengan menggunakan perkhidmatan yang disediakan oleh JPPH (5 responden) dan menggunakan gabungan antara perkhidmatan JPPH serta penswastaan (3 responden). 5.6.3 Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT Perkara pertama yang dilihat bagi Bahagian F ini adalah berkaitan keperluan dalam melaksanakan penilaian massa di PBT. Jadual 5.23 dan Rajah 5.17 di bawah menerangkan analisis yang telah dilakukan bagi melihat tahap keperluan ini. Jadual 5.23: Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT Tahap Keperluan Peratusan (%) Perlu 73.68 Tidak Perlu 15.79 Tidak tahu 10.53 177 Keperluan Pelaksanaan Penilaian Massa di PBT 80 Peratusan (%) 70 60 50 40 30 20 10 0 Perlu Tidak Perlu Tidak Tahu Rajah 5.17: Keperluan Pelaksanaan Penilaiaan Massa di PBT Berdasarkan jadual dan rajah di atas, sebahagian besar daripada responden menyatakan keperluan dalam melaksanakan penilaian massa di PBT (73.68%). Penilaian massa ni merupakan satu kaedah penilaian berkelompok dengan berbantukan perisian komputer. Penggunaan penilaian massa ini mampu membantu dalam mempercepatkan kerja-kerja penilaian dan penyemakan semula. Seterusnya, sebanyak 15.79% daripada responden berpendapat penilaian massa tidak perlu dilaksanakan di PBT dan 10.53% yang lain tidak mengetahui samada penilaian massa ini wajar dilaksanakan di PBT atau tidak. 5.6.4 Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa Bagi melaksanakan kaedah penilaian massa, pengetahuan berkaitan konsep dan keupayaan kaedah tersebut amatlah diperlukan. Ini kerana, sekiranya kaedah penilaian massa ini dilaksanakan di PBT tetapi tidak ada kakitangan yang memahami penggunaannya, sia-sialah pelaksanaan tersebut. Jadual 5.24 dan Rajah 5.18 di bawah menunjukkan tahap pengetahuan berkaitan konsep dan keupayaan penilaian massa. 178 Jadual 5.24: Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa Tahap Pengetahuan Peratusan (%) Ya 73.68 Tidak 26.32 Peratusan (%) Pengetahuan Tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Ya Tidak Rajah 5.18: Pengetahuan tentang Konsep dan Keupayaan Penilaian Massa Berdasarkan analisis yang telah dijalankan, kebanyakan PBT (73.68%) mempunyai pengetahuan berkaitan konsep dan keupayaan penilaian massa. Hanya sebilangan kecil iaitu 26.32% daripada responden tidak mempunyai pengetahuan tentang konsep dan keupayaan penilaian massa sekiranya kaedah ini dilaksanakan di PBT. 5.6.5 Pengetahuan tentang CAMA (Computer Assisted Mass Appraisal) Penilaian berkelompok berbantukan komputer atau lebih dikenali sebagai Computer Assisted Mass Appraisal (CAMA) merupakan kaedah penilaian yang dilakukan secara menyeluruh dengan menggunakan perisian-perisian tertentu. Penggunaan kaedah penilaian massa ini turut diletakkan sebagai alternatif dalam mencari kaedah terbaik dalam pengurusan penyemakan semula di PBT. Jadual 5.25 179 dan Rajah 5.19 di bawah menunjukkan tahap pengetahuan responden berkaitan sistem CAMA ini. Jadual 5.25: Pengetahuan tentang CAMA Tahap Pengetahuan Peratusan (%) Ya 78.95 Tidak 21.05 Peratusan (%) Pengetahuan tentang CAMA 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Ya Tidak Rajah 5.19: Pengetahuan tentang CAMA Merujuk kepada analisis yang telah dijalankan, 78.95% daripada jumlah responden yang terlibat mempunyai tahap pengetahuan berkaitan sistem CAMA ini. Manakala, hanya sebahagian kecil sahaja daripada responden (21.05%) tidak mempunyai pengetahuan berkaitan sistem CAMA. Pengetahuan berkaitan konsep, fungsi dan keupayaan sistem CAMA ini perlu difahami terlebih dahulu sebelum melaksanakannya di PBT bagi memudahkan kerja-kerja penyemakan semula dijalankan. 180 5.7 Kesimpulan Analisis penyelidikan yang dilakukan di dalam bab ini adalah berdasarkan metodologi penyelidikan yang telah ditetapkan. Analisis dijalankan ke atas data-data yang diperoleh daripada pengedaran borang soal selidik di PBT. Berdasarkan analisis yang telah dilakukan, bentuk pengurusan yang terlibat dalam menjalankan penyemakan semula dapat dikenal pasti. Selain itu, hasil analisis ini juga telah menyatakan faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan oleh PBT untuk tempoh setiap lima tahun seperti yang terdapat di dalam Akta 171. Seterusnya, hasil analisis ini juga turut menyatakan implikasi terhadap kewangan PBT kesan daripada penyemakan semula yang dilaksanakan. 181 BAB 6 PENEMUAN, CADANGAN DAN KESIMPULAN 6.1 Pengenalan Bab 6 ini merupakan bab terakhir bagi penulisan ini. Penemuan-penemuan penyelidikan yang diperoleh hasil daripada analisis yang telah dijalankan akan dibincangkan bagi menentukan kesemua objektif penyelidikan telah dicapai sepenuhnya. diberikan. Selain itu, cadangan penambahbaikan bagi penyelidikan ini turut Hasil daripada penyelidikan ini juga memberikan cadangan bagi penyelidikan lanjutan. Di bahagian akhir penulisan ini turut diberi kesimpulan bagi keseluruhan penyelidikan ini. 6.2 Penemuan Penyelidikan Penyelidikan ini adalah bertujuan untuk mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat menguruskan penyemakan semula untuk tempoh setiap lima tahun sekali. Berdasarkan tujuan ini, tiga objektif telah ditetapkan iaitu mengkaji aspek pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT, mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan di PBT dan mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Penemuan penyelidikan ini diperoleh hasil analisis yang telah dijalankan dan akan diterangkan mengikut objektif-objektif penyelidikan. 182 6.2.1 Penemuan Pertama: Aspek Pengurusan dalam Melaksanakan Penyemakan Semula di PBT Berdasarkan hasil analisis di bahagian sebelum ini, didapati aspek pengurusan bagi menguruskan penyemakan semula yang sedia ada di PBT masih berada di tahap sederhana. PBT secara amnya dan Bahagian / Jabatan Penilaian Harta Tanah khususnya perlu mengambil beberapa tindakan segera bagi menambahbaikkan corak pengurusan yang sedia ada. Seperti yang telah dinyatakan sebelum ini berkaitan kepentingan kadaran sebagai penyumbang utama pendapatan PBT, maka pengurusan yang sempurna dan cekap adalah diperlukan dalam penyemakan semula supaya pelaksanaannya dapat dijalankan pada tempoh yang telah ditetapkan seperti di dalam Akta 171. 6.2.2 Penemuan Kedua: Faktor-faktor yang Menyebabkan Penyemakan Semula Sukar Dilaksanakan di PBT Berdasarkan hasil analisis yang diperoleh, dapatlah ditentukan faktor-faktor atau punca masalah yang menyebabkan penyemakan semula tidak dapat dilaksanakan oleh PBT seperti kehendak Seksyen 137 Akta 171. Faktor-faktor yang dikaji adalah melibatkan pengurusan dalam penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN. Faktor-faktor kekangan ini adalah seperti berikut: a. Pemahaman tentang kadaran oleh PBT dan PBN. b. Kekurangan kakitangan yang berkelayakan dan berpengalaman. c. Tempoh yang lama serta kos yang tinggi diperlukan. d. Kerjasama daripada pemilik pegangan berkadar. 183 6.2.3 Penemuan Ketiga: Implikasi Pelaksanaan Penyemakan Semula ke atas Kewangan PBT Berdasarkan hasil analisis, didapati terdapat beberapa implikasi kewangan PBT berlaku kesan daripada pelaksanaan penyemakan semula. Implikasi yang pertama adalah terhadap peningkatan dalam kutipan kadaran. Didapati responden yang terlibat dalam penyelidikan ini mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran selepas penyemakan semula dilaksanakan. Seterusnya implikasi terhadap nisbah kos yang terlibat dengan kutipan kadaran yang diperoleh. Walaupun terdapat PBT yang mengalami kesan negatif di mana kos penyemakan semula lebih tinggi daripada kutipan kadaran yang diperoleh selepas penyemakan semula, tetapi perbezaan yang berlaku terlalu kecil dan ianya masih boleh ditampung dengan sumber pendapatan yang lain. Pelaksanaan penyemakan semula ini turut memberi kesan terhadap peningkatan kutipan kadaran dan peningkatan dalam perbelanjaan PBT. Daripada hasil analisis ini juga, nisbah antara peningkatan dalam perbelanjaan PBT dengan peningkatan dalam kutipan kadaran menunjukkan kesan yang baik di mana peningkatan dalam kutipan kadaran dapat menampung peningkatan dalam perbelanjaan serta masih mampu memberi keuntungan kepada PBT. 6.3 Cadangan Penyelidikan Di dalam bahagian penemuan penyelidikan telah disenaraikan faktor-faktor kekangan dalam melaksanakan penyemakan semula bagi tujuan penyediaan SN baru. Berdasarkan masalah-masalah tersebut, beberapa cadangan diberikan oleh PBT-PBT yang pernah terlibat atau mempunyai pengalaman berkaitan pengurusan penyemakan semula SN agar dapat membantu PBT dalam mengurangkan masalah yang ada. Cadangan-cadangan ini juga disediakan berdasarkan hasil temu bual ke atas PBT bagi mengetahui kaedah atau pendekatan yang terbaik dalam melaksanakan kerjakerja penyemakan semula. Antara kaedah atau pendekatan yang terbaik yang dicadangkan kepada PBT adalah seperti berikut: 184 6.3.1 Pertambahan Kakitangan Penilaian di PBT Pertambahan kakitangan penilaian di PBT yang dicadangkan adalah terbahagi kepada dua iaitu: a. Pertambahan kakitangan professional, dan Kakitangan professional seperti Pegawai Penilaian dan Penolong Pegawai Penilaian amatlah diperlukan bagi sesebuah Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT. Seharusnya setiap PBT perlu mempunyai sekurang-kurangnya seorang Pegawai Penilaian dan seorang Penolong Pegawai Penilaian bagi memastikan segala urusan terutama yang berkaitkan dengan undang-undang dapat dilaksanakan dengan sempurna. b. Pertambahan kakitangan sokongan dan pentadbiran Kakitangan sokongan dan pentadbiran diperlukan bagi membantu melancarkan segala urusan pentadbiran. Bilangan kakitangan sokongan yang sedikit menimbulkan kesukaran terutamanya dalam kerja lawat periksa yang melibatkan bilangan pegangan berkadar yang banyak. Pertambahan kakitangan sokongan amatlah diperlukan terutamanya pada masa PBT bercadang untuk menjalankan kerja-kerja penyemakan semula. 6.3.2 Penggunaan Kaedah Penilaian Massa (Mass Appraisal) Penggunaan komputer yang sedia ada di Bahagian / Jabatan Penilaian di PBT perlu dipertingkat dengan menggunakan kaedah penilaian massa (mass appraisal). Penilaian massa merupakan penilaian harta tanah secara global di mana penilaian dilakukan ke atas keseluruhan harta tanah yang terdapat di sesuatu kawasan kajian. Penggunaan kaedah penilaian massa ini melibatkan komputer untuk melaksanakan kerja-kerja pengiraan bagi penilaian yang melibatkan data yang banyak. Kaedah penilaian massa ini mampu memberi kebaikan antaranya dapat menjimatkan masa serta tenaga penilai untuk membuat kerja-kerja penilaian. Seterusnya, beberapa penambahan kegunaan penilaian selari dengan kaedah penilaian massa perlu 185 ditambah di dalam sistem berkomputer yang sedia ada. Antara penambahan yang perlu adalah penggunaan komputer bagi maksud-maksud berikut: a. Menyimpan data-data penjualan atau transaksi harta yang boleh membantu di dalam membuat penilaian, b. Menganalisis bukti-bukti transaksi bergantung kepada jenis pegangan, lokasi dan persekitaran, dan c. Membantu di dalam membuat penilaian iaitu dengan menggunakan teknik Analisis Regresi Berganda (Multiple Regression Analysis - MRA). 6.3.3 Penswastaan Penswastaan kerja-kerja penyemakan semula kepada firma-firma penilaian merupakan salah satu langkah yang boleh diambil oleh PBT dalam menyelesaikan masalah kekurangan kakitangan dan pengalaman. Penswastaan ini adalah untuk mempercepatkan proses penyemakan semula dan juga mengurangkan risiko kelewatan dalam penyediaan SN. Kerja penyemakan semula ini boleh diswastakan dalam dua bentuk, iaitu: a. Penswastaan secara keseluruhan, atau Penswastaan dalam bentuk ini, pihak swasta akan menjalankan keseluruhan kerja penilaian semula ke atas semua pegangan yang boleh dikenakan kadar di dalam kawasan PBT. b. Penswastaan secara kerjasama antara PBT dan swasta. Bagi penswastaan jenis ini pula, pihak swasta akan bekerjasama dengan PBT dalam menjalankan kerja penilaian semula. Bentuk kerjasama ini berlaku di mana pihak swasta akan menjalankan kerja penyemakan semula ke atas harta tanah khas dan selain daripadanya dilakukan oleh PBT sendiri. Kerjasama ini dilihat lebih baik dilaksanakan oleh PBT kerana dengan kerjasama ini kakitangan-kakitangan yang ada boleh menimba pengetahuan serta menambah pengalaman. Dengan kerjasama ini, SN dapat disiapkan pada tempoh yang ditetapkan sekaligus kakitangan PBT dapat memiliki kemahiran dalam kerja-kerja penyemakan semula tersebut. 186 6.4 Cadangan Penyelidikan Lanjutan Berdasarkan hasil penemuan bagi penyelidikan ini, terdapat beberapa persoalan baru yang perlu diambil kira bagi tujuan penyelidikan lanjutan. Penyelidik memberikan cadangan bagi melaksanakan penyelidikan lanjutan dengan skop penyelidikan seperti berikut: a. Penyelidikan yang dilaksanakan ini hanya mengambil kira masalah-masalah pengurusan yang dihadapi oleh PBT dalam penyemakan semula SN. Oleh itu, penyelidikan seterusnya boleh dilakukan dengan merangka strategistrategi yang bersepadu untuk mengatasi masalah-masalah yang telah dikenal pasti dan dihuraikan di dalam penyelidikan ini. b. Penyelidikan ini dijalankan bagi melihat implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Penyelidikan lanjutan boleh dilaksanakan dengan mengkaji kesan kewangan PBT secara terperinci setelah pengurusan penyemakan semula SN dilaksanakan. Hasil penyelidikan tersebut dapat menunjukkan peratusan keuntungan yang diperoleh PBT hasil penyemakan semula yang dilaksanakn. Dengan itu, PBT boleh menentukan nilai yang agak tepat dalam merancang pembangunan kewangan PBT. 6.5 Rumusan dan Kesimpulan Secara keseluruhannya, tiga objektif penyelidikan yang ditetapkan pada peringkat awal penyelidikan telah dapat dicapai sepanjang proses penyelidikan ini. Merujuk kepada objektif pertama kajian iaitu mengkaji pengurusan dalam melaksanakan penyemakan semula di PBT telah tercapai berdasarkan kajian soal selidik yang dilakukan. Hasil daripada analisis yang dijalankan telah dapat menunjukkan bentuk pengurusan yang terlibat bagi tujuan penyemakan semula harta tanah. Kelebihan dan kelemahan pengurusan dalam penyemakan semula ini telah dapat dikenal pasti dan seterusnya dapat membantu penyelidik dalam mencapai objektif kedua penyelidikan ini. 187 Objektif kedua penyelidikan dibentuk bagi mengkaji faktor-faktor yang menyebabkan penyemakan semula sukar dilaksanakan di PBT. Pencapaian objektif kedua ini telah dilakukan dengan menjalankan analisis ke atas data-data yang diperoleh daripada pengedaran borang soal selidik. Hasil analisis tersebut telah dapat mengenal pasti faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat melaksanakan penilaian semula setiap lima tahun sekali. Diharap faktor-faktor yang telah dikenal pasti ini dapat membantu PBT dalam merancang pelaksanaan kerjakerja penyemakan semula. Selain itu, diharap setelah faktor-faktor ini diambil kira dalam menguruskan penyemakan semula, PBT dapat melaksanakan penyemakan semula ini dengan sempurna pada setiap tempoh yang telah ditetapkan. Seterusnya, objektif ketiga penyelidikan iaitu mengkaji implikasi pelaksanaan penyemakan semula ke atas kewangan PBT. Pencapaian objektif ketiga ini adalah berdasarkan data-data yang diperoleh daripada borang soal selidik yang telah diedarkan. Hasil daripada analisis yang dijalankan, didapati penyemakan semula yang dijalankan memberikan kesan positif kepada kewangan PBT. Penyemakan semula yang telah dilakukan di beberapa PBT yang terlibat sebagai responden memberikan kesan yang positif iaitu mengalami peningkatan dalam kutipan kadaran dan seterusnya menyumbang kepada pertambahan dalam sumber kewangan PBT. Oleh itu, berdasarkan penyelidikan ini PBT mampu untuk merancang sumber pendapatan yang bakal diperoleh jika penyemakan semula dilakukan pada setiap lima tahun sekali. Hasil daripada penyelidikan ini diharap dapat memberi panduan kepada PBT dalam melaksanakan kerja-kerja penyemakan semula. Dengan mengambil kira faktor-faktor yang menyebabkan PBT tidak dapat melaksanakan penyemakan semula bagi tempoh setiap lima tahun sekali, diharap PBT yang bakal melaksanakan penyemakan semula dapat mengatasi masalah-masalah ini. Keberkesanan PBT dalam mengatasi masalah ini akan memberikan hasil yang lebih tinggi kerana semua pegangan dinilai mengikut kadar yang sesuai dan seimbang. Selain itu, hasil daripada penyelidikan ini juga menunjukkan penyemakan semula ini dapat membantu PBT dalam membuat jangkaan pendapatan yang bakal diperoleh bagi setiap tahun. Keadaan ini seterusnya dapat mengukuhkan pendapatan PBT serta 188 dapat memberikan pelbagai kemudahan serta kemajuan yang lebih baik kepada penduduk di dalam kawasan pentadbiran sesebuah PBT itu. 189 SENARAI RUJUKAN Aaker et al. (1998). Marketing Research. Canada: John Wiley & Sons, Inc. Abbott D. (1978). Ensiklopedia Terma-terma Real Estate. Aedalianawati Hj Embok Cheni (2003). Perkaitan Antara Perbelanjaan PBT Dengan Kepuasan Perkhidmatan Yang Disediakan. Kes Kajian: Majlis Daerah Pontian (MDP).Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Ahmad Ariffian Bujang dan Hamah Abu Zarin (2001). Prinsip Penilaian Statut. Johor Bahru: Universiti Teknologi Malaysia. Ahmad Atory Hussain (1991). Kerajaan Tempatan: Teori dan Peranan di Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Ahmad Fuad Saleh (1982). Sumbangan Kadaran Kepada Kewangan Kerajaan Tempatan. Kes Kajian: Di Kuala Lumpur. Tesis Sarjana Muda.Universiti Teknologi Malaysia. Ahmad Mahdzan Ayob (2005). Kaedah Penyelidikan Sosioekonomi. Edisi Ketiga. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Azhar Harun dan Nawi Abdullah (2004). Metodologi Penyelidikan Ekonomi Dan Sains Sosial. Kuala Lumpur: Thomson Learning. Baldwin G. (1994). Property Management in Hong Kong : An Overview. Property Management. Volume 12: page 18-23. Barjoyai Bardai (1987). Pencukaian, Prinsip dan Amalan di Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Bird R. M. dan Slack E. (2002). Land and Property Taxation: A Review. Property Tax Journal. Buang Alias (2000). Analysis of Factors That Contribute to the Accumulation of Uncollected Rates in Local Authorities in Malaysia. Tesis Doktor Falsafah. Universiti Teknologi Malaysia. 190 Che Azmi Hassan (2003). Kajian Terhadap Tahap Pengurusan Perkhidmatan Oleh PBT Dan Hubungkait Dengan Tunggakan Cukai Taksiran. Kes Kajian: Bandar Bukit Beruntung, Majlis Daerah Hulu Selangor. Tesis Sarjana. Universiti Teknologi Malaysia. Chong Yoke Loi (2005). Aplikasi Sistem Maklumat Geografi (GIS) Dalam Pengurusan Pencukaian Bagi Pihak Berkuasa Tempatan. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Dass R. (1986). Rating in Malaysia: An Overview. The Second National Seminar on Rating and Local Government Finance. Bangi. David Widdicombe, David Trustram Eve dan Anthony Anderson (1976). Ryde on Rating: The Law and Practice. 13th Edition. London: Butterworth & Co. (Publishers) Ltd., Shaw & Sons Ltd. Diane Butler, Penterjemah : Ismail Omar (1991). Penilaian Gunaan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Dzurllkarnian Daud dan Oliver Valentine Eboy (2003). Development of Computer Assisted Mass Appraisal for Rating Purpose. Case Study: Majlis Perbandaran Kuantan (MPK). Laporan Penyelidikan. Universiti Teknologi Malaysia. Fadilah Mohd Taufek dan Kamsiah Hj. Sirat (1987). Pengenalan Penilaian Harta Tanah. Petaling Jaya: Penerbitan Fajar Bakti Sdn. Bhd. Fatimah Abdul Wahab (2001). Punca-punca Tunggakan Cukai Taksiran. Kes Kajian: Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB). Tesis Sarjana. Universiti Teknologi Malaysia. Haslinawati Hassan (1998). Proses Penilaian Kadaran Bagi Pegangan Yang Baru Dikeluarkan Sijil Kelayakan Menduduki. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Hazman Shah Abdullah (1992). Pentadbiran Kewangan Kerajaan Tempatan di Semenanjung Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Ian Lambert (1992). Some Modern Principles of Taxation – Adam Smith Revisited. The Third Annual Convention of the Congress of Political Economists. Brazil: Rio de Janeiro. Ishak Amin (1998). Penilaian Untuk Maksud Kadaran. Kes Kajian: Stesyen Pencawang Elektrik. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. 191 Ismail Omar (1992). Penilaian Harta Tanah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Jaafar Ismail (1992). Penswastaan Kerja-kerja Penilaian Semula di Sebuah PBT. Seminar Kebangsaan Kadaran dan Kerajaan Tempatan. 24 – 25 Februari 1992. Universiti Teknologi Malaysia Skudai. John Charman (1986). The Administration of Property: A Manual of Effective Practice. Cambridge, England: ICSA Publishing. Jonathan Mark dan Michael A. Goldberg (1988).Multiple Regression Analysis and Mass Assessment: A Riview of the Issues. The Appraisal Journal. Volume 56: page 89. Kamus Dewan (2000). Edisi Ketiga. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Kerajaan Malaysia. Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974. Kerajaan Malaysia. Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171). Kerajaan Malaysia. Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976. Kerajaan Malaysia. Akta Setem 1949. Kerajaan Malaysia. Kanun Tanah Negara 1965. Kementerian Kewangan Malaysia (2003). Laporan Ekonomi 2002/2003. Kuala Lumpur: Percetakan Nasional Malaysia Berhad. Kreitner R. (1983). Management. Boston: Houghton Mifflin Company. Lake R. W. (1979). Real Estate Tax Delinquency – Private Disinvestment & Public Response. New Jersey: The Center For Urban Policy Research. Lee Jordan (1977). Menilai Semula Harta-harta Tanah dalam Penguasa-penguasa Tempatan. Seminar Kadaran. 25 – 26 Julai 1977. Kuala Lumpur. Leung Yew Kwong (1985). Property Tax in Singapore. Singapore: Butterworth and Co (Publishers) Ltd. Leung Yew Kwong dan Mani Usilappan (1997). Property Tax in Singapore and Malaysia. Edisi Kedua. Singapore: Butterworths. Low Kam Thin (1992). Keberkesanan Penggunaan Komputer dalam Kerja-kerja Penilaian dan Penyediaan Senarai Nilaian. Seminar Kebangsaan Kadaran dan Kerajaan Tempatan. 24 – 25 Februari 1992. Universiti Teknologi Malaysia Skudai. Mahadzir Rahim (2005). Masalah-masalah Dalam Penyemakan Semula Senarai Nilaian Bagi PBT. Kes Kajian: Majlis Bandaraya Alor Star (MBAS), Majlis 192 Perbandaran Kulim (MPK) dan Majlis Perbandaran Seberang Perai (MPSP). Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Mani Usilappan (1998). Rating: Current and Future Challenges. Kursus Kadaran PBT 1998. Jabatan Penilaian dan Perkhidmatan Harta. McCluskey W. J. (1999). An Empirical Investigation into the Effects of a Change in the Basis of the Ad Valorem Residential Property Tax in Northern Ireland. Property Management. Volume 17: page 8-23. Md Anuar Sahar (1980). Kadaran. Kes Kajian: Kuala Lumpur. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Md Zyadi Md Tahir dan Rogayah Mat Zin (1990). Ekonomi Pencukaian. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Mohamad Shahfinaz Radzali (1992). Satu Kajian Ke atas Penyediaan Senarai Nilaian dan Kaitannya dengan Kecekapan Pencukaian. Kes Kajian: Majlis Perbandaran Johor Bahru. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Mohamad Yazid Mohamed (1991). Masalah Perlaksanaan Penilaian Semula untuk Kadaran oleh Pihak Berkuasa Tempatan. Kes Kajian: Majlis Daerah Kulai. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Mohd Azuan Othman (2000). Masalah Penilaian Semula (Penyemakan Semula) PBT Negeri Pahang Darul Makmur. Kes Kajian: Majlis Daerah Pekan. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Mohd Rashdi Adam (1992). Kepentingan Cukai Taksiran Kepada Pembangunan Kawasan Majlis Perbandaran Kuantan. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Mohd Salim Jasiman (2005). Satu Tinjauan Ke Atas Sistem Kutipan Hasil Cukai Di Peringkat PBT. Tesis Sarjana. Universiti Teknologi Malaysia. Muhammad Noor Khairuddin Seman (2005). Pengurusan Pencukaian di PBT. Kes Kajian: MBJB, MPJBT dan MPKu. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Murphy et al. (1999). Concepts in Federal Taxation. Ohio: South-Western College Publishing. Mustafa Omar (2004). Penggunaan Teknik Analisis Regresi Berganda (MRA) Dalam Penilaian Massa Untuk Tujuan Percukaian. Tesis Sarjana. Universiti Teknologi Malaysia. 193 Nick French (2004). The Valuation of Specialised Property: A Review of Valuation Methods. Property Investment and Finance. Volume 22: page 533-541. Norinna Mohamed (2005). Kajian Kesesuaian Penggunaan Sistem “CAMAComputer Assisted Mass Appraisal” bagi PBT. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Norris M. W. (1980). Local Government in Peninsular Malaysia. England: Gower Publishing Company Limited. Peddle F. (1989). Philosophies of Taxation in Contemporary Society. Ottawa. Phang Siew Nooi (1997). Financing Local Government in Malaysia. Kuala Lumpur: University of Malaya Press. Phang Siew Nooi (1989). Sistem Kerajaan Tempatan di Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Phang Siew Nooi (1990). Isu dan Masalah dalam Pengurusan Kerajaan Tempatan – Meningkatkan Prestasi Kerajaan Tempatan. Seminar Produktiviti dan Mutu Pihak Berkuasa Tempatan. 22 – 23 September 1990. Petaling Jaya. Phuah Tick Lai (1993). Prinsip-prinsip Penilaian dan Kadaran-Keputusan Mahkamah Malaysia Bahagian I. MISM. Phuah Tick Lai (1993). Prinsip-prinsip Penilaian dan Kadaran-Keputusan Mahkamah Malaysia Bahagian II. MISM. Pihak Berkuasa Tempatan (Jun, 2007) - Maklumat Am. http://www.kpkt.gov/jkt Plimmer F., McCluskey W. J. dan Owen Connellan (1998). Reform of UK Local Government Domestic Property Taxes. Property Management. Volume 17: page 336-352. Raja Aris Raja Hussain (1987). Prinsip-prinsip Dan Praktis Penilaian Harta Tanah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka. Reaves C. C. (1992). Quantitave Research For The Behavioral Sciences. Canada: John Wiley & Sons, Inc. Roger Emeny dan Hector M Wilks (1984). Principles and Practice of Rating Valuation. 4th Edition. London: The Estate Gazette Ltd. Rokiyah Yusof (1992). Penyediaan Dan Pelaksanaan Senarai Nilaian Serta Kadar. Kes Kajian: Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT). Tesis Sarjana Muda.Universiti Teknologi Malaysia. Sady E. J (1962). Improvement of Local Government and Administration for 1962 Development Purposes. 194 Salleh Buang (1993). Undang-undang Tanah di Malaysia. Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur. Smith K. R. (1990). Valuation For Rating. The College of Estate Management: Centre For Advanced Land Use Studies. Sommerfield et al. (1982). An Introduction to Taxation. New York: Harcourt Brace Jovonovich. Sondang P. Siagian (1981). Falsafah Pentadbiran dan Pengurusan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Suraya Omar (2003). Kajian Ke atas Masalah-masalah Penghantaran Bil Tuntutan Cukai Taksiran Dalam Pelaksanaan Senarai Nilaian. Kes Kajian: Majlis Bandaraya Johor Bahru. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. Walton T. (2003). Adam Smith on Taxes. Budget and Tax News. The Heartland Institute. Wan Azmi Ramli (1990). Pengurusan Masa Kini. Edisi Ketiga. Kuala Lumpur: Utusan Publication and Distributian Sdn Bhd. Zahari Ab Rashid (1991). Memahami Kerajaan Tempatan di Malaysia. Selangor: Penerbitan Fajar Bakti Sdn Bhd. Zulkiefly Nasir (1985). Prosidur Penilaian Semula Harta Bagi Maksud Kadaran. Kes Kajian: Majlis Perbandaran Seremban. Tesis Sarjana Muda. Universiti Teknologi Malaysia. 195 BORANG SOAL SELIDIK TAJUK KAJIAN: MASALAH PENGURUSAN DALAM PENYEMAKAN SEMULA KADARAN OBJEKTIF KAJIAN: MENGKAJI MASALAH PENGURUSAN YANG DIHADAPI OLEH PBT SERTA IMPLIKASI KEWANGAN PBT KE ATAS PENGURUSAN PENYEMAKAN SEMULA HARTA TANAH. Tuan / puan diharap dapat menjawab soalan yang dikemukakan di dalam borang soal selidik ini dengan jujur dan ikhlas. Semua maklumat yang diperlukan hanya untuk tujuan penyelidikan sahaja. Segala kerjasama yang diberikan didahului dengan ucapan terima kasih. Disediakan oleh: Raja Nor Wafiah Raja Abdullah MG 053013 wafi17@yahoo.com.my 196 197 198 199 200