SISTEM GERBANG PEMBAYARAN ATAS TALIAN MELALUI INTERNET CHAIRIL ANWAR BIN MOHD AKHIR UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA SISTEM GERBANG PEMBAYARAN ATAS TALIAN MELALUI INTERNET CHAIRIL ANWAR BIN MOHD AKHIR Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Sains (Keusahawanan Teknologi Maklumat) Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklumat Universiti Teknologi Malaysia NOVEMBER 2009 Untuk ayah, mak dan adik-adik tersayang. iv PENGHARGAAN Dengan Nama Allah Yang Maha Pengasih Dan Maha Penyayang. Alhamdulillah segala puji bagi ALLAH, selawat dan salam ke atas junjungan mulia Nabi Muhammad S.A.W dan kepada seluruh umat Islam sekaliannya. Syukur ke hadrat ALLAH S.W.T. dengan taufik dan hidayahnya serta kurnia dan limpah rahmatnya dapatlah tesis ini disiapkan. Setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan jutaan terima kasih ditujukan kepada kedua-dua penyelia saya iaitu Prof. Madya Safie b. Mat Yatim (FSKSM) dan Dr. Khalil b. Md. Nor (FPPSM) serta penyelaras program, Dr. Mohd. Shahizan b. Othman dan En Norhashim b. Abu Samah, mantan penyelaras program, Dr. Mohd Zaidi b Rozan dan En. Mohd Iskandar b Ilyas dan mentor saya En Hamzah b Othman (Pengurus Cawangan Johor) daripada Digitalspace Technologies Sdn. Bhd. di atas segala tunjuk ajar, bantuan, pandangan, nasihat dan dorongan dalam memantapkan projek dan produk ini. Tidak dilupakan juga ucapan terima kasih kepada pihak MARA dan UTM (FSKSM, BIP, FPPSM dan SPS), atas bantuan dan nasihat diberikan. Tidak ketinggalan diucapkan jutaan terima kasih kepada keluarga tercinta dan rakan-rakan seperjuangan SKIT serta semua yang terlibat dalam penyediaan tesis ini. Akhir sekali penulis sentiasa bermohon dengan penuh harapan dan keyakinan kepada ALLAH S.W.T. agar menerima usaha yang sedikit ini sebagai salah satu dari amal-amal soleh untuk mendapat keredaan dan maksud semata-mata kepadanya pemilik mutlak sekalian alam ini. Amin ya Rabbal ‘Alamin. v ABSTRAK Sistem “Virtual Internet Payment” (VIP) ini merupakan satu sistem penyelesaian pembayaran atas talian melalui Internet yang menyeluruh. Sistem ini dapat membantu memendekkan tempoh pembangunan portal e-dagang yang sering dihadapi oleh pengaturcara sistem. Sistem VIP memudahkan proses integrasi pembayaran atas talian melalui kad kredit dan perbankan Internet. Reka bentuk antara muka sistem VIP dimudahkan hanya melalui satu protokol bagi kedua-dua jenis transaksi kad kredit dan perbankan Internet yang mana protokol-protokol ini berbeza antara satu sama lain. Pihak MasterCard International Gateway Services (MIGS) telah menetapkan tahap keselamatan yang tinggi ketika komunikasi pelayanpelayan dengan menggunakan fungsi cencangan kriptografi Message-Digest algorithm 5 (MD5). Manakala komunikasi dengan MEPS menggunakan sistem Public Key Infrastructure (PKI). Semua pesaing Sistem VIP hanya menggunakan model penyebaran perisian Software as a Service (SaaS). Selain daripada menggunakan model SaaS, sistem VIP ini juga dapat dipasarkan dalam bentuk produk akhir. Ironinya transaksi pembayaran dari pelanggan akan dikreditkan secara terus ke dalam akaun peniaga tanpa melalui akaun pihak ketiga. Tambahan lagi, sistem VIP menjamin bahawa semua maklumat sulit pelanggan tidak akan disimpan di dalam sistem ini kerana urusan pengesahan dan verifikasi butiran kad kredit atau akaun perbankan Internet akan dilakukan oleh sistem pihak ketiga, MIGS dan MEPS. Akhir sekali, sistem ini juga dapat membantu mengurangkan urusan-urusan perakaunan seperti penyesuaian bank. vi ABSTRACT Virtual Internet Payment System (VIP) is a comprehensive solutions system of online payment through Internet. This system can help shorten the period of development of e-commerce portal that is often faced by system programmers. VIP system facilitates the integration online payment process through credit cards and Internet banking. VIP system interface design facilitated only through a protocol for both types of credit card transactions and Internet banking which protocols are different from each other. MasterCard International Gateway Services (MIGS) have set a high level security during server-to-server communications using the cryptography hashing functions Message-Digest algorithm 5 (MD5). While, communication with the MEPS system using Public Key Infrastructure (PKI). All VIP System competitors are only using software distribution model Software as a Service (SaaS) . Apart from using the SaaS model, VIP systems also can be marketed in the form of final product. Ironically payments from customers will be credited directly into your account without through a third party account. In addition, the VIP system ensures that all confidential of customer information will not be stored in this system because validation and verification of credit card details or Internet banking account will be made by third parties system, MIGS and MEPS. Lastly, this system also can help reduce accounting matters such as banks adjustments. vii ISI KANDUNGAN BAB 1 TAJUK HALAMAN DEDIKASI iii PENGHARGAAN iv ABSTRAK v ABSTRACT vi ISI KANDUNGAN vii SENARAI JADUAL xi SENARAI RAJAH xiii SENARAI ISTILAH xiv SENARAI SINGKATAN xv SENARAI LAMPIRAN xvii PENGENALAN 1 1.1 Pendahuluan 1 1.2 Latar Belakang Masalah 2 1.3 Penyataan Masalah 3 1.4 Analisa Masalah 4 1.5 Pengenalan Projek 4 1.6 Matlamat Projek 5 1.7 Objektif Projek 5 1.8 Cadangan Penyelesaian 6 1.9 Skop Projek 8 1.10 Jangkaan Hasil Projek 8 viii 2 1.11 Kepentingan Projek 9 1.12 Penutup 9 KAJIAN LITERATUR 11 2.1 Pendahuluan 11 2.2 Internet 12 2.3 Perkembangan Internet Di Malaysia 13 2.4 E-dagang 15 2.5 Perkembangan E-dagang Di Malaysia 17 2.6 Tren Pasaran Akan Datang 19 2.7 Perbandingan Pembayaran Atas Talian Di 20 Dunia 2.8 Perkembangan Pembayaran Atas Talian Di 22 Malaysia 2.9 Perbandingan Pembayaran Di Internet 23 2.10 Model Pemasaran Di Internet 25 2.11 Kajian Industri 26 2.11.1 26 2.12 Pesaing Industri Di Malaysia Kajian Sistem Semasa 27 2.12.1 27 Sistem NBePay oleh Netbuilder Sdn Bhd 2.12.2 Sistem IPay88 oleh Mobile88 Sdn 28 Bhd 2.12.3 Sistem Commerce Payment oleh 28 Commerce Payment Sdn Bhd 2.12.4 2.13 3 Perbandingan Pesaing 29 Penutup 31 METODOLOGI 32 3.1 Pendahuluan 32 3.2 Fasa Analisa Sistem Sedia Ada (Feasibility) 33 3.2.1 Kuantitatif 34 3.2.2 Kualitatif 34 ix 3.3 Fasa Analisa Spesifikasi Keperluan Sistem 39 (Analysis) 3.3.1 Keperluan Perkakasan 39 3.3.2 Spesifikasi Perkakasan 39 3.3.3 Justifikasi Pemilihan Perkakasan 41 3.3.4 Keperluan Rangkaian 42 3.3.5 Spesifikasi Rangkaian 42 3.3.6 Justifikasi Pemilihan Rangkaian 43 3.3.7 Keperluan Perisian 44 3.3.8 Spesifikasi Perisian 45 3.3.9 Justifikasi Pemilihan Perisian 46 3.3.10 Keperluan Pengguna 48 3.4 Fasa Reka Bentuk Sistem (Design) 49 3.5 Fasa Pembangunan dan Pengujian 49 (Construction and Testing) 3.6 Fasa Pelaksanaan Sistem (Launch) 49 3.7 Fasa 49 Penilaian dan Penyelenggaraan (Maintenance) 4 3.8 Jadual Projek 50 3.9 Penutup 50 HASIL ANALISA DAN REKA BENTUK 52 4.1 Pendahuluan 52 4.2 Model Perniagaan 53 4.3 Model Data dan Proses Sistem Cadangan 53 4.3.1 53 Gambar rajah Aliran Data (DFD) Sistem Cadangan 4.3.2 Carta Alir Sistem Cadangan 54 4.4 Reka Bentuk Produk 54 4.4.1 Reka Bentuk Konsep 54 4.5 Reka Bentuk Sistem/Perisian 55 4.5.1 55 Reka Bentuk Seni Bina Sistem Awalan x 4.6 5 Reka Bentuk Seni Bina Terperinci 55 4.5.3 Reka Bentuk Pangkalan Data 55 4.5.4 Reka Bentuk Antara Muka Sistem 61 Penutup 62 HASIL PROJEK DAN PENGUJIAN 63 5.1 Pendahuluan 63 5.2 Pelan Pengujian 64 5.2.1 65 Pengujian Sistem 5.3 Pelaksanaan Sistem 67 5.4 Penyelenggaraan 68 5.4.1 Penyelenggaraan Sebelum Jualan 68 5.4.2 Penyelenggaraan Selepas Jualan 69 5.5 6 4.5.2 Penutup 69 PERBINCANGAN DAN KESIMPULAN 71 6.1 Pendahuluan 71 6.2 Pencapaian Projek 72 6.3 Hasil dan Sumbangan Kajian 73 6.4 Kelebihan Sistem 73 6.5 Kekangan Pembangunan Sistem 74 6.6 Cabaran 74 6.7 Cadangan Pembaikan Sistem 75 6.8 Perbincangan 75 6.9 Aspirasi 76 6.10 Penutup 76 RUJUKAN RANCANGAN PERNIAGAAN LAMPIRAN A - M 78 - 81 xi SENARAI JADUAL NO. JADUAL 2.1 TAJUK Kadar Pertumbuhan Jenis Perniagaan HALAMAN 18 Dalam Negara RMK-9 2.2 Perbandingan Antara Syarikat Penyedia 20 Perkhidmatan Pembayaran Atas Talian Dunia 2.3 Perbandingan Proses Transaksi 24 2.4 Perbandingan Persaingan 29 3.1 Spesifikasi Perkakasan Pembangunan 40 3.2 Spesifikasi Perkakasan Komputer Pelayan 40 3.3 Justifikasi Pemilihan Perkakasan 41 Pembangunan 3.4 Justifikasi Perkakasan Komputer Pelayan 41 3.5 Spesifikasi Rangkaian Pembangunan 42 3.6 Spesifikasi Rangkaian Komputer Pelayan 43 3.7 Justifikasi Rangkaian Pembangunan 43 3.8 Justifikasi Rangkaian Komputer Pelayan 44 3.9 Spesifikasi Perisian Pembangunan 45 3.10 Spesifikasi Perisian Komputer Pelayan 46 3.11 Justifikasi Perisian Pembangunan 46 3.12 Justifikasi Perisian Komputer Pelayan 47 4.1 Struktur Jadual Maklumat Pelanggan - 56 G_CUSTOMER xii 4.2 Struktur Jadual Maklumat Pengguna - 57 G_USER 4.3 Struktur Jadual Maklumat Konfigurasi 58 Komputer Pelayan Peniaga V_MERCHANT_SERVER_SETUP 4.4 Struktur Jadual Maklumat Pembayaran V_PAYMENT 59 xiii SENARAI RAJAH NO. RAJAH TAJUK MUKA SURAT 1.1 Rajah Konseptual Sistem VIP 7 2.1 Evolusi Internet 12 2.2 Graf 10 Negara Pengguna Internet 14 Teratas di Asia 2.3 Graf Jumlah Pengguna Internet di 14 Malaysia Berbanding Jenis Infrastruktur Sehingga Q2-2009 2.4 Prosedur Transaksi NBePay 27 3.1 Model Air Terjun Pembangunan Web 33 4.1 Aliran dan Seni bina Sistem VIP 54 5.1 Proses Pengujian Sistem Pembayaran 66 Pinjaman PTPK dan Sistem VIP Melalui Pembayaran Kad Kredit 5.2 Proses Pengujian Sistem Herbamall dan Sistem VIP Melalui Pembayaran FPXBIMB 66 xiv SENARAI ISTILAH BAHASA MELAYU BAHASA INGGERIS Perdagangan Elektronik/ e-dagang Electronic Commerce Gerbang Pembayaran Payment Gateway Pembayaran Atas Talian Internet Online Internet Payment Peniaga/pengusaha/saudagar Merchant Debit ke akaun lain Indirect Debiting Berasaskan perkhidmatan Service-based Antara Muka Interface Penyesuaian Bank Bank Resettlement Cencangan Hashing Komunikasi pelayan-pelayan Server-to-Server Communication Model Penyebaran Perisian Software Deployment Model E-niaga E-Business Komputer Kerangka Utama Mainframe Computer Pengesanan Antipenipuan Anti-Fraud Detection Luar Talian Off-Line Dalam Talian On-Line Model Niaga Business Model Kedai Atas Talian Shopping Cart Terminal Maya Virtual terminal xv SENARAI SINGKATAN SINGKATAN MAKNA EC Electronic Commerce MIGS Mastercard International Gateway Services FPX Financial Process Exchange MEPS Malaysian Electronic Payment System (1987) Sdn Bhd IKS Industri Kecil dan Sederhana VIP Virtual Internet Payment B2B Business to Business B2C Business to Consumer TCP/IP Transmission Control Protocol/Internet Protocol ARPANET Advanced Research Project Agency Network EDI Electronic Data Interchange SMIDEC Small and Medium Development Corporation RMK9 Rancangan Malaysia ke-9 2CO 2CheckOut MOTO Mail order / Telephone order CVV Card Verification Value CSC Card Security Code xvi MD5 Message-Digest algorithm 5 PKI Public Key Infrastructure SaaS Software as a Service SSL Secure Socket Layer xvii SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN TAJUK HALAMAN A Jadual Projek 82 B Statistik Penggunaan Internet Di Dunia 83 C Model Prototaip Umum Untuk 84 Pembangunan Sistem D Carta Alir Sistem Semasa 85 - 92 E Daftar Perniagaan VIP Gateway Sdn. Bhd. 93 F Reka Bentuk Antara Muka Sistem VIP 94 - 97 G Manual Integrasi Sistem VIP 98 - 104 H Jadual Harga Promosi Sistem VIP 105 I Malaysia's E-Commerce Habits 106 J Perbandingan Produk Paypal 107 - 108 K Jadual Pakej Pembayaran Commerce 109 Payment L Gambar Rajah Seni bina 110 M Companies Withurls And Operable 111 - 112 Websites, According To Sector BAB 1 PENGENALAN 1.1 Pendahuluan Teknologi telah menggerakkan perubahan positif di dalam syarikat sepanjang tempoh sedekad yang lalu. Hal-hal berkaitan teknologi maklumat (IT) kian penting dalam menentukan strategi dan kejayaan sesebuah syarikat. Banyak syarikat yang dianggotai oleh usahawan muda yang berfikiran positif mengenai IT. Mereka mula mengadaptasi dan mempraktikkan penggunaan IT di dalam sebarang urusan syarikat khususnya untuk tujuan promosi dan jualan produk. Lalu, IT akan membawa lebih banyak kejayaan dan kekayaan serta dapat mengurangkan kos operasi syarikat. Edagang juga tidak terkecuali dari menjadi pilihan ketika berurus niaga di Internet. Edagang kini kian menjadi topik hangat di laman-laman web blog antaranya seperti Blogspot dan Wordpress sebagai cara baru untuk mempromosi dan menjual produk keluaran syarikat kepada warga tempatan dan luar negara. Menurut Turban (2000), e-dagang digambarkan sebagai proses membeli, menjual, memindahkan, atau bertukar produk, perkhidmatan atau maklumat melalui rangkaian komputer, termasuklah Internet. Hal ini umumnya dikenali sebagai e- 2 commerce atau eCommerce, yang terdiri daripada pembelian dan penjualan produk atau perkhidmatan melalui sistem elektronik seperti Internet dan rangkaian komputer lain. Oleh yang demikian, gerbang pembayaran atas talian melalui Internet turut berperanan dalam melengkapkan proses pembayaran yang menggunakan e-dagang. Adalah diharapkan projek ini dapat membantu syarikat khasnya bumiputera melaksanakan portal e-dagang yang lengkap dan sekali gus menyumbang kepada pertumbuhan positif ekonomi Malaysia. 1.2 Latar Belakang Masalah Perkembangan teknologi berlaku dengan pantas pada hari ini. Ia secara langsung mempengaruhi cara hidup kita masa kini termasuklah urusan jual beli produk atau perkhidmatan. Sepertimana yang diketahui, e-dagang merupakan kaedah terbaru dalam menjual produk dan perkhidmatan kepada pengguna. Ia adalah hasil daripada ledakan perkembangan komunikasi dan teknologi maklumat. Walaupun begitu, pertambahan portal e-dagang di Malaysia masih tidak memberangsangkan. Ini adalah kerana pilihan syarikat penyedia perkhidmatan pembayaran adalah kurang dan proses integrasi dan komunikasi pelayan-pelayan amat kompleks serta memerlukan kemahiran pengatur cara tahap tinggi. Pada masa ini, isu kaedah pembayaran atas talian sering diperkatakan oleh pengguna Internet. Tetapi kebanyakan pembangun portal hanya menyediakan kemudahan portal e-niaga sahaja tanpa penyelesaian e-dagang yang menyeluruh dan lengkap kepada pembeli. Rata-ratanya, laman web hanya menyiarkan koleksi 3 barangan yang dijual semata-mata, tetapi tidak pula ditambah nilai dengan kemudahan pembayaran melalui Internet yang lebih stabil dan cekap. 1.3 Penyataan Masalah Beberapa masalah umum yang telah dikenal pasti daripada hasil penyelidikan dan kajian literatur berkaitan dengan tajuk projek ini adalah seperti berikut: i. Semua model penyebaran perisian gerbang pembayaran atas talian yang dibangunkan di Malaysia adalah berbentuk perkhidmatan atau Software as a Service (SaaS). ii. Semua syarikat penyedia gerbang perkhidmatan pembayaran menjalankan kaedah mendebitkan wang peniaga kepada akaun bank syarikat, iaitu dengan mendepositkan wang pelanggan untuk tempoh tertentu sebelum disalurkan semula ke dalam akaun peniaga. Dalam erti kata yang lain, pihak syarikat terbabit mengaut keuntungan dari faedah harian dari wang yang terkumpul. Maka pihak peniaga tidak dapat membuat pusingan modal dengan cepat. iii. Pelbagai antara muka/protokol kepada penyedia perkhidmatan pembayaran di Malaysia, antaranya kad kredit yang dikendalikan oleh MasterCard International Gateway Services (MIGS) yang berpangkalan di Australia untuk semua urusan di rantau Asia Pasifik; dan Financial Process Exchange (FPX) yang dikendalikan oleh syarikat Malaysian Electronic Payment System (1987) Sdn Bhd (MEPS) melalui anak syarikatnya FPX Payment Gateway Sdn Bhd. iv. Penglibatan transaksi dan akaun bank pihak ketiga dalam pelbagai proses pembayaran kepada peniaga. 4 1.4 Analisa Masalah Merujuk kepada penyataan masalah di atas, masalah-masalah yang timbul dapat dianalisis kepada beberapa sub-soalan yang lebih khusus adalah seperti berikut: i. Kenapakah semua sistem pembayaran atas talian melalui Internet yang dibangunkan di Malaysia atau di luar negara adalah berbentuk perkhidmatan? Kenapakah tidak dijual secara terus kepada peniaga sebagai sebuah perisian atau produk akhir? ii. Kenapakah semua syarikat penyedia perkhidmatan pembayaran atas talian ini menjalankan kaedah mendebitkan wang ke akaun lain sehinggakan peniaga tidak dapat membuat pusingan modal dengan cepat? Apakah muslihat di sebaliknya? iii. Bagaimanakah untuk melaksanakan sebuah sistem pembayaran melalui Internet yang boleh berinteraksi dengan pelbagai protokol pembayaran di Malaysia? iv. Kenapa pula perlu penglibatan pihak ketiga dalam pelbagai proses pembayaran kepada peniaga ? 1.5 Pengenalan Projek Secara umumnya, sistem yang dibangunkan ini dapat membantu pasukan pembangun laman web memendekkan tempoh integrasi sistem antara laman web syarikat dengan penyedia perkhidmatan pembayaran di Malaysia. 5 1.6 Matlamat Projek Matlamat utama projek ini adalah untuk membangunkan satu sistem integrasi pembayaran atas talian melalui Internet yang menyeluruh agar dapat dijual dalam bentuk sewaan perkhidmatan atau produk akhir berbentuk perisian kepada peniaga. 1.7 Objektif Projek Bagi mencapai matlamat yang digariskan di atas, beberapa objektif utama projek adalah seperti berikut: i. Membangunkan satu sistem pembayaran atas talian melalui Internet yang menyeluruh agar dapat dijual dalam bentuk perkhidmatan ataupun produk perisian. ii. Berperanan agar dapat memendekkan tempoh fasa pembangunan sistem yang biasanya dianggarkan hampir 8 bulan jika mengikut kaedah yang biasa. iii. Hanya mempunyai satu protokol/antara muka pembayaran dengan laman web aplikasi syarikat penyedia perkhidmatan pembayaran (kad kredit dan perbankan Internet). iv. Sebarang maklumat sulit pembayar yang menggunakan kad kredit seperti nombor kad kredit, tarikh luput kad dan nombor keselamatan CVV atau perbankan Internet seperti nama pengguna dan kata laluan yang dimasukkan oleh pembayar ketika membuat pesanan pada laman web tidak akan disimpan oleh sistem ini. Semua proses pengesahan akan dilakukan oleh sistem pada pihak ketiga yang bertanggungjawab seperti kemudahan kad kredit oleh MIGS dan perbankan elektronik oleh MEPS. v. Sistem ini menjamin bahawa pembayaran yang dilakukan oleh pengguna apabila membuat pembayaran kepada perkhidmatan atau pembelian yang 6 digunakan akan terus ke dalam akaun syarikat. Pada ketika ini, tiada peranan pihak ketiga untuk menjadi orang tengah ketika proses bayaran sedang berlangsung. Beberapa objektif tambahan yang turut dijangkakan akan memberi nilai tambah kepada bercambahnya pembangunan laman web e-dagang di Malaysia, antaranya adalah seperti berikut: i. Integrasi antara laman web aplikasi dan penyedia perkhidmatan pembayaran akan menjadi lebih mudah, selamat dan seragam. ii. Sistem ini juga boleh dibeli oleh peniaga yang memerlukan data mining rekod-rekod transaksi. iii. Jika syarikat tersebut adalah berstatus industri kecil dan sederhana (IKS) yang mana tidak mempunyai bajet khusus untuk perkhidmatan teknologi maklumat, sistem ini membolehkan pilihan sewaan yang akan dihoskan di Pusat Data Internet (IDC) terpilih. iv. Kos perkhidmatan atau penyelenggaraan akan menjadi lebih rendah kerana sistem ini hanya berbentuk perisian. Peralatan perkakasan komputer pelayan dan sebagainya akan disediakan mengikut kadar kemampuan syarikat peniaga. 1.8 Cadangan Penyelesaian Berdasarkan kepada persekitaran kajian berkaitan e-dagang yang telah mula dilaksanakan di beberapa agensi kerajaan dan syarikat swasta seperti portal jualan koleksi gambar di Berita Nasional Malaysia (BERNAMA), portal pembaharuan sijil kontraktor di Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan (CIDB), portal pendidikan di Management and Science University (MSU), Pusat Teknologi dan Pengurusan Lanjutan (PTPL) dan Sekolah Pendidikan Profesional dan Pendidikan Berterusan UTM (SPACE) serta portal penjualan peta di Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia 7 (JUPEM), maka sebuah sistem pembayaran atas talian melalui Internet yang menyeluruh adalah dicadangkan. Secara ringkasnya, sistem cadangan itu dapat digambarkan dalam bentuk gambar rajah konseptual seperti di dalam Rajah 1.1 di bawah. Rajah 1.1 : Rajah Konseptual Sistem Cadangan Dengan sistem cadangan ini, proses pembayaran boleh dilakukan lebih dari satu laman web. Sistem ini juga dapat memudahkan proses integrasi pembayaran melalui kad kredit dan FPX. Antara beberapa contoh aktiviti laman web yang boleh diintegrasikan dengan sistem cadangan adalah seperti berikut: i. Pembayaran hutang, bil, yuran, saman, cukai, denda atau kompaun ii. Penjualan produk iii. Pembelian tiket Di samping itu juga, sistem cadangan juga perlu menyediakan kemudahan pentadbiran yang lengkap berkaitan dengan fungsi pengurusan kewangan dan pemantauan transaksi seperti berikut: 8 i. Pengurusan mengikut jenis transaksi dan projek. ii. Carian dan penyenaraian transaksi mengikut projek, jenis transaksi, tarikh, dan status pembayaran. iii. Pemantauan status peringkat transaksi. iv. Membolehkan ujian transaksi dibuat pada bila-bila masa. 1.9 Skop Projek Dalam membangunkan sistem ini, terdapat beberapa skop projek yang telah dikenal pasti. Di antara skop projek ini adalah seperti berikut: i. Sistem ini adalah berasaskan web. ii. Sistem ini akan menggunakan teknologi web service sebagai antara muka /protokol dengan laman web lain. iii. Sistem ini akan dibangunkan dengan menggunakan platform Microsoft. iv. Kaedah pembayaran dihadkan kepada penyedia perkhidmatan pembayaran melalui Internet di Malaysia. v. 1.10 Pembayaran dapat dilakukan secara atas talian. Jangkaan Hasil Projek Sistem ini dijangkakan akan dapat dibangunkan dengan jayanya dan dapat diintegrasikan dengan mudah, selamat dan piawai. Sistem ini turut akan memberi manfaat dan akan menggalakkan bertambahnya perniagaan berasaskan B2B dan 9 B2C. Sistem ini akan menggunakan komunikasi pelayan-pelayan antara laman web peniaga, MEPS dan MIGS. 1.11 Kepentingan Projek Pembangunan sistem pembayaran atas talian melalui Internet oleh syarikat Bumiputera di Malaysia masih lagi berkurangan. Maka, peluang ini diambil oleh syarikat VIP Gateway Sdn Bhd (VIPGSB) sebagai satu cabaran dalam membangunkan produk dan menyediakan perkhidmatan yang terbaik untuk bersaing di dalam pasaran perisian global. Sistem yang dibangunkan ini menjadi penting kerana dapat memendekkan tempoh fasa pembangunan sistem, mempunyai satu antara muka/protokol dan tidak menyimpan sebarang maklumat sulit pembayar. Sistem ini memastikan bahawa sebarang bayaran yang diterima akan didebitkan terus ke dalam akaun peniaga dan integrasi antara sistem dapat dilakukan dengan lebih mudah. Peniaga juga punyai pilihan sama ada menggunakan perkhidmatan dalam bentuk sewaan yang mana kos operasi akan menjadi lebih murah atau dengan membeli sistem ini sebagai produk akhir. 1.12 Penutup Secara keseluruhannya, bab ini memberi gambaran awal tentang projek yang akan dibangunkan. Masalah yang disenaraikan itu dianalisis untuk mendapatkan satu penyelesaian masalah yang menyeluruh dan seterusnya ditukarkan menjadi satu bentuk peluang dan keuntungan yang lebih besar. Peluang yang besar ini perlu segera direbut dan dilahirkan dalam bentuk produk akhir yang dapat memberi manfaat kepada semua pembangun portal e-dagang. Pembabitan pihak ketiga di dalam 10 pembangunan sistem ini seperti MIGS dan MEPS dapat mempercepatkan tempoh pembangunan modul-modul sistem yang sukar dibina. Di dalam bab seterusnya akan dibincangkan mengenai kajian literatur berkaitan sistem pembayaran atas talian dan juga sistem-sistem terdahulu. BAB 2 KAJIAN LITERATUR 2.1 Pendahuluan Kajian literatur ini dilaksanakan bagi mengkaji topik-topik utama yang lebih teknikal berkaitan dengan tajuk tesis. Ia bertujuan supaya pemahaman tentang proses sistem dan aplikasi sistem sedia ada yang setara agar sistem yang dibangunkan akan lebih baik. Di dalam bab ini akan dijelaskan perkara-perkara berkaitan dengan tajuk projek ini iaitu perihal Internet dan perkembangannya, perkembangan e-dagang dan tren terkini serta perkembangan pembayaran di Internet. 12 2.2 Internet Internet merupakan suatu jaringan rangkaian yang menghubungkan ribuan rangkaian serta jutaan komputer di seluruh dunia. Internet juga menghubungkan pelbagai bidang termasuk perniagaan, organisasi mahupun individu. Terdapat pelbagai kemudahan yang tersedia seperti e-mel, newsgroup, e-dagang, e-servis, penyelidikan dan Internet tidak dipunyai oleh mana-mana individu. F1: Innovasi F2: Institusi F3: Komersil 1961 - 1974 1975 - 1995 1995 - 2001 Rajah 2.1: Evolusi Internet (Laudon, 2002) Menurut Laudon (2002), Internet telah melalui tiga fasa di sepanjang evolusinya (rujuk Rajah 2.1). Fasa pertama iaitu Fasa Inovasi berlaku sekitar tahun 1961 sehingga 1974. Matlamat asal pembangunan Internet adalah untuk menghubungkan komputer-komputer kerangka utama di kampus-kampus kolej. Fasa kedua iaitu Fasa Institusi berlaku sekitar tahun 1975 sehingga 1995. Institusi-institusi besar seperti Jabatan Pertahanan Amerika dan Pertubuhan Sains Kebangsaan Amerika telah membiayai untuk membangunkan projek yang dinamakan Internet. Projek ini kemudiannya didemontrasikan dalam sistem komunikasi ketenteraan, dikenali sebagai ARPANET (Advanced Research Project Agency Network). Fasa ketiga iaitu Fasa Komersil berlaku di sekitar tahun 1995 sehingga 2001 yang mana agensi-agensi kerajaan telah menggalakkan syarikat-syarikat korporat untuk mengambil alih pengembangan Internet untuk kegunaan penduduk di Amerika 13 Syarikat. Aplikasi e-dagang yang pertama telah muncul dalam sekitar tahun 1994. (Laudon, 2002). Internet juga merupakan perkara asas utama kepada berlakunya perkhidmatan pembayaran atas talian. 2.3 Perkembangan Internet Di Malaysia Tahun 1995 dianggap sebagai mulanya era Internet di Malaysia. Pertumbuhan jumlah host Internet di Malaysia bermula sekitar tahun 1996. Menurut laporan bancian pertama Internet Malaysia yang dilakukan dari Oktober hingga November 1995 oleh MIMOS dan Beta Interactive Service, satu daripada setiap seribu penduduk Malaysia mempunyai akses kepada Internet (20.000 pengguna Internet daripada 20 juta penduduk) (Beta Interaktif Services, 1996). Pada tahun 1998, jumlah ini meningkat menjadi 2,6% dari jumlah penduduk. Jumlah unit komputer yang dijual, yang 467.000 pada tahun 1998 dan 701.000 pada tahun 2000 menunjukkan pertumbuhan yang semakin meningkat (Lee, 2000). Kini, Malaysia menduduki tangga ke-19 dalam senarai 25 negara teratas yang mempunyai jumlah pengguna Internet paling ramai. Walau bagaimanapun, dari segi kadar penembusan, Malaysia tidak tersenarai dalam lingkungan 25 negara teratas yang mempunyai kadar penembusan penggunaan tertinggi. Kadar penembusan bagi Malaysia hanyalah 65.7 % sahaja. Rajah 2.2 di bawah menunjukkan graf bilangan pengguna Internet bagi 10 negara teratas di Asia untuk tahun 2009 dan hampir 17 juta pengguna Internet di Malaysia. (Internet World Stats, 2009) 14 Rajah 2.2: Graf 10 Negara Pengguna Internet Teratas di Asia (Internet World Stats, 2009) 1600000 1400000 1200000 ADSL 1000000 SDSL 800000 Satelit 600000 400000 Lain-lain-tetap 200000 Mobile Lain-lain mobile 2007 Q1 2007 Q2 2007 Q3 2007 Q4 2008 Q1 2008Q2 2008 Q3 2008 Q4 2009 Q1 2009 Q2 0 Rajah 2.3: Graf Jumlah Pengguna Internet di Malaysia Berbanding Jenis Infrastruktur Sehingga Q2-2009 (Suruhanjaya Multimedia, 2009) Merujuk kepada Rajah 2.3 di atas, perkembangan infrastruktur Internet di Malaysia sama ada dengan menggunakan talian tetap atau tanpa wayar masih 15 menunjukkan peningkatan yang ketara sejak dua tahun kebelakangan ini. Teknologi tanpa wayar berkapasiti tinggi baru dua tahun diperkenalkan di Malaysia telah melonjak bilangan penggunaannya hingga ke sukuan empat tahun 2009. Peningkatan ini menunjukkan masyarakat Malaysia menggunakan Internet untuk mendapatkan maklumat. Perkembangan penggunaan Internet yang positif ini pasti akan melonjakkan perkhidmatan e-dagang sama ada sebagai pembeli ataupun peniaga. 2.4 E-dagang E-dagang merupakan terma yang digunakan untuk menjelaskan transaksi yang berlaku di antara beberapa pihak yang berurus niaga secara atas talian. Edagang menterjemahkan semua aktiviti perniagaan yang sebelum ini dilakukan secara manual kepada aktiviti perniagaan secara elektronik yang melibatkan pengguna Internet, komputer dan teknologi maklumat serta komunikasi yang bersesuaian. Menurut Laudon (2002), e-dagang merupakan penggunaan Internet dan juga laman web untuk menjalankan transaksi perniagaan dan tidak lagi terikat kepada masa dan tempat. Dengan kata lain, e-dagang bermaksud menjalankan aktiviti pembelian produk-produk, perkhidmatan dan lain-lain transaksi dengan menggunakan Internet sebagai medium transaksi. E-dagang juga turut merupakan sebahagian daripada e-niaga. E-dagang telah diaplikasikan dengan mengadaptasikan teknologi yang telah lama digunakan iaitu Electronic Data Interchange (EDI). Untuk menggunakan teknologi EDI, pengguna memerlukan perisian khas serta rangkaian persendirian. Perkembangan Internet dan teknologi web telah mengubah keadaan tersebut daripada rangkaian persendirian kepada rangkaian global yang lebih luas. (Laudon, 2002) 16 Definisi e-dagang telah banyak dibincangkan oleh ramai penyelidik dan pengarang sebelum kajian ini. McKeown dan Watson (1997) misalnya, telah mendefinisikan e-dagang sebagai penggunaan rangkaian komputer untuk meningkatkan lagi prestasi organisasi iaitu meningkatkan keuntungan, memperoleh pasaran yang lebih luas dan penghantaran produk dengan lebih pantas kepada pengguna. Oleh itu, e-dagang membolehkan seseorang peniaga menjadi lebih kompetitif dalam pasaran, seterusnya memberikan banyak kelebihan kepadanya berbanding pesaing lain. Daripada perspektif perniagaan pula, Dewire (1998) menyatakan bahawa edagang merupakan satu bentuk perniagaan yang dijalankan di antara rakan kongsi perniagaan melalui Internet dan rangkaian persendirian yang lain. Perniagaan ini akan melibatkan jualan maklumat, produk dan perkhidmatan melalui rangkaian komputer masa kini. Menurut Lawrence et.al (1998), komunikasi sangat penting dalam urus niaga e-dagang dan Internet menjadi medium utamanya. Sungguhpun perniagaan e-dagang melalui Internet, pengguna hanya dapat menilai sesuatu produk atau perkhidmatan melalui deria penglihatan dan pendengaran, namun elemenelemen multimedia boleh digunakan untuk mempamerkan produk dan senarai perkhidmatan dengan lebih baik lagi bagi menarik minat pengguna melawati laman e-dagang tersebut (Phau dan Poon, 2000). Antara muka pengguna yang menarik akan memudahkan pengguna mengetahui dan mencari barangan yang diingini, seterusnya memilih produk yang memenuhi kehendak mereka (Oliver, 1997). Nik Rahim (2008) berpendapat, meskipun Islam menggalakkan perniagaan yang merupakan sumber ekonomi yang terbesar yang merangkumi 90% jumlah keseluruhan sumber kewangan manusia berdasarkan sebuah hadis Rasulullah S.A.W., namun ianya mestilah dilakukan berdasarkan kepada prinsip-prinsip dan garis panduan yang telah ditetapkan oleh Islam. Keuntungan yang diperoleh dari hasil perniagaan perlulah selari dengan Syariat Islam. Perniagaan mestilah berdasarkan kepada prinsip ekonomi Islam yang berteraskan keimanan dan menjauhi segala unsur-unsur yang bertentangan dengan Islam seperti riba, penipuan, eksploitasi dan sebagainya. 17 Isu keselamatan menjadi kerisauan yang tinggi bagi pengguna Internet yang baru pertama kali untuk membuat pembayaran di Internet. Walaupun begitu, pihak penyedia perkhidmatan pembayaran sentiasa meningkatkan tahap keselamatan portal pembayaran dari semasa ke semasa antaranya dengan menggunakan protokol kriptografi Secure Socket Layer (SSL). SSL adalah protokol kriptografi yang menyediakan keselamatan untuk komunikasi melalui rangkaian seperti Internet. Namun begitu, masalah ini dapat di menambah baik tahap keselamatan dengan menggunakan pelbagai prosedur tambahan seperti sistem pengesanan anti-penipuan dan sistem senarai hitam kad kredit. Pengguna Internet menaruh sepenuh kepercayaan terhadap portal pembayar apabila melakukan pembayaran atas talian. Mereka mengharapkan transaksi tersebut berlaku dengan aman dan selamat, tiada penipuan yang berlaku dan penerimaan barangan yang ditempah akan tiba beberapa hari selepas transaksi dibuat seperti yang dijanjikan oleh pihak peniaga. Kepercayaan ini sama sekali tidak boleh di kompromi oleh peniaga demi memastikan pengguna tersebut akan berulang menggunakan perkhidmatan ini. 2.5 Perkembangan E-dagang Di Malaysia Perniagaan berkonsepkan e-dagang di Malaysia mula menunjukkan perkembangan yang menggalakkan menjelang tahun 1990. Perniagaan berkonsepkan e-dagang ini merupakan strategi yang sangat bijak. Berdasarkan kepada kajian yang dilakukan oleh SMIDEC (Small and Medium Development Corporation) pada akhir tahun 2005, kurang 5% ahli mula melibatkan diri dalam perniagaan berkonsepkan B2C (Global Technology Forum, 2006). Ini berlaku disebabkan kurangnya permintaan terhadap pembelian produk secara atas talian di Malaysia, keraguan terhadap keselamatan transaksi menggunakan Internet, kadar jalur lebar yang rendah dan ketiadaan undang-undang tempatan bagi perlindungan terhadap pengguna. 18 Walau bagaimanapun, pada tahun 2005, e-dagang mula mendapat perhatian daripada kerajaan, perniagaan dan badan-badan tertentu. Antara faktor yang penting dalam pengurusan perniagaan secara e-dagang ini adalah pembangunan menggunakan Internet bermaksud kebolehan penyebaran maklumat melalui komunikasi dan perhubungan. Dalam usaha meningkatkan perniagaan secara e-dagang di negara ini, pihak kerajaan telah memperuntukkan perbelanjaan sebanyak RM12.9 bilion di dalam Rancangan Malaysia ke-9 (RMK9). Berdasarkan Jadual 2.1 di bawah, laporan RMK9 Bab 9 (2005) yang dikeluarkan dalam pelan rancangan kerajaan ini, penjualan barangan dan perkhidmatan melalui e-dagang berkembang pada kadar tahunan purata 8.18% daripada RM11.1 bilion pada tahun 2003 kepada RM36.7 bilion pada tahun 2005. Perkembangan ini terutamanya disebabkan oleh peningkatan transaksi dalam pasaran B2B daripada RM7.7 bilion selaras dengan pertambahan keyakinan terhadap perdagangan melalui Internet. Dalam tempoh yang sama, perbelanjaan edagang bagi transaksi B2C meningkat dari RM3.4 bilion kepada RM7.4 bilion kerana banyak perniagaan telah menawarkan perkhidmatan melalui transaksi dalam talian. Jadual 2.1: Kadar Pertumbuhan Jenis Perniagaan Dalam Negara RMK-9 (RMK-9, 2005) 19 Dalam tempoh RMK-9, nilai transaksi e-dagang dijangka berkembang pada kadar 27% setahun bagi mencapai RM155 bilion pada tahun 2010. Bagi mengukuhkan keyakinan awam terhadap transaksi e-dagang serta mengurangkan penyelewengan dalam talian, Rang Undang-undang Transaksi Elektronik, Rang Undang-undang Aktiviti Kerajaan Elektronik dan Rang Undang-undang Perlindungan Maklumat Peribadi akan digubal. (RMK-9, 2005) Di Malaysia, portal yang menawarkan e-niaga tumbuh bagaikan cendawan selepas hujan. Penduduk Malaysia begitu ghairah menjalankan e-niaga di tapaktapak laman web percuma seperti Blogspot, Wordpress dan lain-lain. Tetapi perkhidmatan ini masih tidak mencukupi disebabkan tiada prosedur pembayaran atas talian yang lengkap dan menyeluruh. Oleh itu, pembayaran pula dilakukan secara luar talian seolah-olah ia tidak menjadikan suatu pusingan lengkap transaksi edagang sepenuhnya. Dengan ini, sistem gerbang pembayaran atas talian akan memberi peluang baru yang lebih luas dalam penerimaan pembayaran atas talian melalui Internet yang lebih menyeluruh. 2.6 Tren Pasaran Akan Datang Sekarang, tren pasaran dengan kaedah pembelian di Internet telah mula merebak dari Korea dan Jepun hingga ke Malaysia. Rakyat Malaysia sudah mulai faham dengan konsep e-dagang yang diperkenalkan. Cara hidup rakyat Malaysia juga turut berubah bermula dengan membayar bil elektrik, air, cukai pintu dan saman trafik dengan menggunakan laman web e-dagang. Laman web MyEG mendapat sambutan yang sangat menggalakkan terutamanya selepas musim perayaan, kerana pengguna jalan raya mula membayar saman trafik. Senarai tren aktiviti e-dagang di Malaysia yang dikeluarkan oleh Syarikat Nielson pada tahun 2007 dilampirkan pada Lampiran I menunjukkan tabiat orang Malaysia berbelanja dengan menggunakan edagang. Daripada jadual ini, 55% rakyat Malaysia kerap membeli barangan di 20 Internet dan 41% gemar membeli tiket kapal terbang secara atas talian. Pembayaran dengan menggunakan kad kredit menjadi pilihan iaitu sebanyak 75% penggunaan dan pindahan wang pula sebanyak 28%. Tren pembelian barangan, tiket, buku, membayar bil ini menunjukkan kepentingan menyediakan kemudahan perkhidmatan pembayaran melalui Internet. 2.7 Perbandingan Pembayaran Atas Talian Di Dunia Jadual 2.2 di bawah menyenaraikan perbandingan 3 syarikat penyedia perkhidmatan pembayaran atas talian terbesar di dunia. Jadual 2.2 : Perbandingan Antara Syarikat Penyedia Perkhidmatan Pembayaran Atas Talian Dunia Penyedia 2CheckOut Paypal Worldpay Perkhidmatan Pemproses • Visa • Visa • Visa Pembayaran • MasterCard • MasterCard • MasterCard • American • American • American Express Pemprosesan • Discover • Diners Club • JCB Express • Discover Express • Diners Club • JCB Di web 2CO Di web Paypal Di web peniaga Aplikasi Service based Service based Service based Tempoh Segera 1 hari 7 – 10 hari Kad Kredit 21 Kelulusan Bantuan • Telefon • Telefon • E-mel Kepada • Web • E-mel • Telefon • Web Pelanggan Kontrak Tiada Tiada 1 tahun Caj Mula USD48 Percuma Percuma Caj Transaksi 5.5% 1.9% - 2.9% Berbeza-beza antara Minimum peniaga Kekurangan • • Antara muka akaun yang Menjadi sasaran • Kos kepada penipuan USD140 kompleks langganan untuk tahun pertama • USD280 untuk tahun berikutnya Kelebihan • API yang mudah • • digunakan • Ada pilihan untuk Dikenali ramai • Dikenali ramai Record-keeping • Mudah yang mudah • Pantas • 1 minggu digunakan penghantaran barangan Pembayaran • 5 minggu Wang • Hanya melalui • Hanya melalui • dari bayaran kad pindahan Mata wang • akaun bank debit VISA 17 mata wang dunia 23 mata wang dunia 4 minggu Caj transaksi berbeza mengikut bank 120 mata dunia Kadar Respons Pantas Pantas Pantas Kerahsiaan Ya Ya Ya Kepercayaan Dipercayai Dipercayai Dipercayai Model C2C, B2C C2C, B2C C2C, B2C wang 22 Walau bagaimana pun, objektif utama kajian ini adalah ingin melihat sejauh mana aplikasi perkhidmatan pembayaran atas talian ini dipasarkan. Ternyata bahawa keseluruhan aplikasi di atas adalah berasaskan perisian sebagai perkhidmatan – Software as a Service (SaaS). Maka sistem tersebut tidak akan dijual atau dipindah milik kepada syarikat lain yang ingin membeli perisian tersebut. Ini membuka peluang kepada pembangunan sistem gerbang pembayaran atas talian yang dapat dibeli dan disewa oleh peniaga. Dengan membeli secara terus, kos bulanan operasi dapat dikurangkan dan pulangan ROI yang cepat. 2.8 Jenis Pembayaran Atas Talian Di Malaysia Kaedah pembayaran atas talian telah bertapak di Malaysia sejak 1995 (John P. and Lim J., 2001). Terdapat beberapa kaedah pembayaran yang digunakan dalam e-dagang, antaranya kad kredit, kad debit, e-wallet, kad prabayar, perbankan Internet, m-commerce, p-commerce dan MOTO. Berikut diterangkan secara terperinci kemudahan-kemudahan yang dinyatakan tadi. i. Kad Kredit - Kad kredit adalah satu kaedah pembayaran yang lazimnya digunakan oleh pelanggan untuk menjalankan transaksi atas talian. ii. Kad Debit - Kad debit seakan-akan sama dengan kad kredit, tetapi nilai wang di dalam akaun akan ditolak setelah pembayaran dibuat. Pelanggan juga boleh mengeluarkan wang tuai dari akaun mereka melalui mesin kios pengeluaran wang. iii. E-Wallet - Dompet digital membolehkan pengguna untuk melakukan transaksi perdagangan elektronik dengan cepat dan selamat. Dompet digital berfungsi seperti dompet fizikal. Dompet digital pertama kali difahami sebagai sebuah kaedah untuk menyimpan berbagai bentuk wang elektronik (e-tunai), tetapi dengan sedikit populariti e-tunai seperti perkhidmatan, dompet digital telah berkembang menjadi sebuah 23 perkhidmatan yang menyediakan pengguna Internet dengan cara yang selesa. iv. Kad Prabayar - Kad prabayar atau juga dikenali sebagai kad simpan-nilai merupakan kad plastik yang bersaiz kad kredit. Kad prabayar ini mengandungi sejumlah wang yang telah ditetapkan oleh syarikat pengeluar kad tersebut. v. Pembayaran Mobile (m-commerce) - M-commerce adalah terma untuk perdagangan yang menggunakan telefon mudah alih, PDA dan wayarles. Mobile commerce bergerak atas protokol khas yang dibenarkan oleh Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia. vi. Pervasive Commerce - Pervasive Commerce atau p-commerce adalah suatu tren yang sangat baru diperkenalkan kepada pengguna. Kebanyakan sekarang pengguna menggunakan telefon mudah alih yang terbaru yang mana dilengkapi dengan kemudahan teknologi Wi-Fi seperti PDA atau smart phone. vii. Mail Order / Telephone Order (MOTO) - Mail Order / Telephone Order (MOTO) adalah transaksi yang telah dilakukan oleh pelanggan melalui telefon, e-mel atau melalui Internet. Pelanggan membayar produk atau perkhidmatan dengan menyediakan butiran bayaran mereka (misalnya, jenis kad, nombor kad dan tarikh luput) terus kepada peniaga. Salah satu perkhidmatan MOTO sedia ada di Malaysia adalah mCashier oleh Nanyang Online. 2.9 Perbandingan Pembayaran Di Internet Jadual 2.3 di bawah adalah ringkasan perbandingan proses transaksi berdasarkan kepada jenis-jenis transaksi. 24 Jadual 2.3: Perbandingan Proses Transaksi Jenis Transaksi Kad Kredit Proses Transaksi • Kad hutang yang membenarkan pengguna membuat pembelian sehingga jumlah nilai had kredit penuh • Kad ini boleh digunakan di pelbagai tempat seperti di pam minyak, pasar raya, Internet dan lain-lain • Kad kredit terkini menggunakan cip sebagai kawalan keselamatan yang ketat • Peranti penerima juga perlu menggunakan kemudahan pembaca cip pintar Kad Debit • Kad debit adalah berlawanan dengan kad kredit tetapi mempunyai fungsian perbankan yang sama • Jumlah nilai pada kad bergantung pada isian oleh pemegang kad • Kad debit masih boleh dilakukan transaksi walaupun pemegang kad telah disenaraihitamkan E-Wallet • Program e-wallet yang mengesahkan secara automatik pembayaran yang dibuat pelanggan (hanya terlibat pada pedagang e-payment ) Kad Prabayar • Pembayaran dibuat terlebih dahulu dengan membeli kad prabayar di kedai yang menjualnya • Kebiasaannya dijual secara khusus untuk pelanggan peniaga/syarikat pengendali sahaja • Memerlukan kod pengesahan yang perlu digores ketika mula hendak menggunakannya M-Commerce • Khusus untuk pembayaran cepat menggunakan telefon mudah alih P-Commerce • Transaksi berlaku hanya menggunakan PDA atau smart phone • Semakan perihal produk berlaku dengan kemudahan teknologi RFID yang disediakan pada PDA 25 MOTO - Kad • Kredit Jumlah pembayaran dilakukan secara manual (nama, nombor kad kredit, PIN) • Kad kredit akan digalurkan pada mesin khas • Kaedah ini merupakan kaedah pembayaran tradisional Di dalam kesemua perkhidmatan yang dinyatakan pada Jadual 2.4 di atas, ternyata perkhidmatan kad kredit, kad debit dan perbankan Internet dibenarkan melakukan transaksi urus niaga di Internet oleh penyedia perkhidmatan berkenaan. Walaupun di negara besar seperti Amerika Syarikat telah lama mengguna pakai perkhidmatan ini, namun Malaysia juga sebuah negara yang berkembang seiring dengan kemajuan Internet khasnya di dalam kaedah pembayaran secara atas talian ini. 2.10 Model Pemasaran Di Internet Pemasaran menggunakan Internet atau e-shopping mula berkembang pada awal tahun 1990 di mana laman web menjadi tumpuan kepada pengguna berikutan perkembangan dunia Internet yang semakin meningkat. Laman web seperti Amazon.com menjadi antara portal yang popular untuk pengguna membuat pembelian secara atas talian antaranya pembelian buku, muzik, permainan elektronik dan produk-produk lain. Penjualan berkonsepkan e-shopping ini menjadi tumpuan terutamanya di Asia khususnya Jepun meskipun pada masa yang sama pemasaran menggunakan saluran televisyen menjadi tren di Korea dan Taiwan. 26 Antara kelebihan konsep pemasaran Internet antaranya adalah : i. Kos yang murah ii. 24 jam sehari, 7 hari seminggu iii. Peluang pasaran yang lebih luas, mencakupi hingga ke seluruh dunia iv. Memudahkan komunikasi bersama pelanggan v. Penempahan boleh dilakukan dengan mudah dan cepat vi. Memberi peluang kepada peniaga mempromosi produk kepada pelanggan dengan mudah vii. Kaedah pembayaran yang mudah dengan hanya menggunakan kad kredit dan perbankan Internet 2.11 Kajian Industri 2.11.1 Pesaing Industri Di Malaysia Pembayaran melalui Internet telah mula bertapak di Malaysia kira-kira hampir sedekad yang lalu dengan bermulanya rang undang-undang yang diperkenalkan di Malaysia berkaitan multimedia dan komunikasi iaitu Malaysian Communications and Multimedia Commission Act 1998; Communications and Multimedia Act 1998; Digital Signature Act 1997; Computer Crimes Act 1997; dan Telemedicine Act 1997.(Gladys M., 2007) Syarikat-syarikat yang menawarkan perkhidmatan ini memperoleh pendapatan yang lumayan. Peniaga-peniaga kecil yang menggunakan model niaga mortar & brick turut menerima keuntungan dari perkhidmatan ini. Sekarang, ada beberapa syarikat yang mengendali sistem pembayaran melalui Internet ini. 27 Antara syarikat utama di Malaysia yang bersaing di dalam industri yang sama adalah seperti berikut: i. Netbuilder Sdn Bhd ii. Mobile88 Sdn Bhd iii. Commerce Payment Sdn Bhd 2.12 Kajian Sistem Semasa 2.12.1 Sistem NBePay oleh Netbuilder Sdn Bhd Perkhidmatan hosting NetBuilder yang disediakan melalui produk NBepay, membolehkan peniaga untuk meningkatkan keselamatan infrastruktur, tanpa kos dan mudah berkaitan dengan melaksanakan penyelesaian pembayaran e-dagang sendiri. Rajah 2.4 di bawah menerangkan prosedur transaksi NBePay. (NBepay, 2009) Rajah 2.4: Prosedur Transaksi NBepay (NBepay, 2009) 28 2.12.2 Sistem IPay88 oleh Mobile88 Sdn Bhd iPay88 dapat memudahkan peruncit atau peniaga untuk memproses transaksi atas talian secara meluas. Sama ada perniagaan besar atau kecil, iPay88 boleh menawarkan kemudahan untuk menerima bayaran dari seluruh dunia, cepat, terjamin dan selamat. (iPay88, 2009) iPay88 Direct Link adalah sistem Internet Payment Switching Gateway yang mudah dicipta untuk disambung terus ke kedai atas talian. Pembeli hanya perlu memasukkan maklumat kad kredit mereka atau perbankan atas talian atau e-wallet serta beberapa butiran transaksi seperti nombor rujukan yang unik, harga dan keterangan produk. (iPay88, 2009) Lain-lain perkhidmatan yang ditawarkan oleh iPay88 adalah seperti berikut: i. iPay88 Email Payment – kaedah pembayaran melalui e-mel ii. iPay88 Virtual Cart – penyelesaian lengkap dengan kedai atas talian iii. iPay88 Virtual Terminal – Terminal maya melalui Internet 2.12.3 Sistem Commerce Payment oleh Commerce Payment Sdn Bhd Commerce Payment adalah pembekal perkhidmatan aplikasi yang khusus di dalam bidang pembayaran atas talian. Commerce Payment adalah ahli kepada Infinitium Group Inc. yang telah membangunkan penyelesaian e-dagang sejak tahun 1997. Untuk bersaing di Internet dan dunia e-mobile, perniagaan perlulah memproses transaksi dengan cepat dan selamat. Commerce Payment menyediakan pelbagai 29 perkhidmatan pembayaran atas talian yang mengikut keperluan perniagaan yang berbeza, menekankan pada kelajuan pemprosesan dan keselamatan maklumat. Commerce Payment menyediakan kemudahan e-dagang yang fleksibel, cepat dan mudah untuk digunakan dalam pelbagai pakej, baik sebagai suatu penyelesaian lengkap atau sebagai modul plug-in untuk penyelesaian kepada pihak ketiga. Commerce Payment menawarkan pelbagai pakej yang sesuai seperti di dalam Lampiran K. 2.12.4 Perbandingan Pesaing Analisa pesaing dapat menggambarkan secara keseluruhan perbandingan antara pesaing. Jadual 2.4 adalah hasilnya. Jadual 2.4 : Perbandingan Pesaing Payment Mobile88 Gateways Commerce Netbuilder Payment Logo Produk Nama Produk iPay88 Direct Link Payment Selector NBePay Lite Caj Mula RM488 RM580 RM499 Bayaran • RM200 (bulanan) • RM0 (3 tahun) • Selepas 3 tahun, Penyelenggaraan SOHO – percuma • SME - RM500 (tahunan) RM488 30 Caj Transaksi • SOHO 4% • SME 3% 4.5% • 3% Deposit Tiada Tiada Tiada Bayar dalam Ya Ya Ya Kaedah Pindahan ke bank Pindahan ke bank Pindahan ke bank Pengeluaran tempatan tempatan tempatan Wang (mingguan) (mingguan) (mingguan) Tempoh Segera Segera Segera RM100 Tiada RM100 RM2 Tiada RM2 Ya Ya Ya Ya Ya Ya Jenis Kad Visa Visa Visa Kredit Mastercard Mastercard Mastercard Tahun 2000 1997 1999 Malaysia Malaysia Malaysia MYR Pengeluaran Wang Pengeluaran Minima Caj Pengeluaran Pengeluaran Dalam MYR Pengeluaran Dengan Bank Malaysia Ditubuhkan Negara Dibuat 31 2.13 Penutup Bab ini adalah mengenai kajian literatur yang diperlukan di dalam projek ini. Setiap kenyataan dan fakta yang telah dibuat adalah berdasarkan kepada beberapa kajian. Kajian ini dibuat adalah bertujuan untuk memberi sokongan yang kukuh kepada setiap fakta yang telah dinyatakan. Selain daripada itu, kajian ini juga dibuat adalah untuk melihat perbezaan pada setiap fakta yang telah wujud bagi membuat satu kesimpulan yang lebih baik. Fakta-fakta ini telah diperoleh daripada pelbagai sumber yang kukuh bagi memastikan kajian literatur ini tepat dan sah. Bab ini turut menyentuh mengenai perisian penyelesaian pembayaran atas talian yang menyeluruh yang mana ia dilihat sebagai satu cara untuk mengatasi masalah yang terdapat di dalam perkhidmatan sedia ada. Pada bab berikutnya, metodologi kajian dan metodologi pembangunan projek akan diterangkan dengan terperinci. Model yang dipilih adalah Model Air Terjun memandangkan model ini amat mudah difahami dan disesuaikan dengan pembangunan laman web Sistem VIP. BAB 3 METODOLOGI 3.1 Pendahuluan Metodologi merupakan suatu kaedah atau pendekatan bagi membolehkan sesuatu produk atau perkhidmatan yang dijalankan tersebut melalui proses yang sebetulnya. Proses di sini bermaksud fasa pembangunan sistem atau perkhidmatan terbabit. Metodologi juga merupakan asas kepada pemerhatian yang perlu dibuat setelah kajian literatur dilaksanakan. Untuk membangunkan Sistem VIP ini, model Air Terjun telah dipilih bagi membantu untuk melaksanakan pembangunan sistem ini dengan sistematik. Model Air Terjun Pembangunan Web (seperti di Rajah 3.1) yang dicadangkan mempunyai fasa-fasa pembangunan sistem seperti berikut: i. Fasa Analisa Sistem Sedia Ada (Feasibility) ii. Fasa Analisa Spesifikas Keperluan (Analysis) iii. Fasa Reka Bentuk Sistem (Design) iv. Fasa Pembangunan dan Pengujian (Construction and Testing) 33 v. Fasa Pelaksanaan Sistem (Launch) vi. Fasa Penilaian dan Penyelenggaraan (Maintenance) Rajah 3.1: Model Air Terjun Pembangunan Web 3.2 Fasa Analisa Sistem Sedia Ada (Feasibility) Bagi membolehkan kaedah kajian dilaksanakan dengan sempurna, beberapa pendekatan atau pun teknik untuk mendapatkan maklumat perlulah dibuat, ini bagi memastikan kaedah yang digunakan bertepatan dengan kajian yang dibuat. Kaedah kajian boleh diklasifikasikan dalam banyak cara. Namun demikian terdapat dua kaedah kajian yang paling utama iaitu kaedah kuantitatif dan kualitatif. 34 3.2.1 Kuantitatif Kaedah kajian kuantitatif dibangunkan di dalam bidang sains untuk mengkaji fenomena-fenomena semula jadi. Contohnya, kaedah pemerhatian, uji kaji atau eksperimen makmal serta kajian yang melibatkan nombor dan matematik. Kaedah ini digunakan apabila kajian tersebut lebih bersifat fokus iaitu cuba membuat pengukuran terhadap sesuatu kajian di mana tiada kesamaran berlaku tentang sesuatu konsep yang diukur. Kaedah kajian kuantitatif ini tidak akan dilaksanakan di dalam pembangunan Sistem VIP kerana projek ini bukanlah dikategorikan sebagai sebuah penyelidikan tetapi pembangunan produk. Kajian kualitatif adalah lebih bersesuaian dan mudah untuk dilaksanakan. 3.2.2 Kualitatif Kaedah kajian kualitatif dibangunkan dalam bidang sains sosial yang membolehkan penyelidik- penyelidik mengkaji fenomena-fenomena sosial dan budaya. Contohnya kajian kes, sumber-sumber data kualitatif termasuklah pemerhatian, temu bual, borang soal selidik, teks dan dokumen serta pendapat penyelidik-penyelidik. Di dalam projek pembangunan Sistem VIP ini, kaedah kajian yang digunakan adalah kaedah kualitatif kerana melibatkan pemerhatian, temu bual, soal selidik, analisa rekod dan dokumen serta perbincangan. Berikut adalah jenis-jenis kualitatif yang digunakan sepanjang projek ini. 35 i. Analisa Kajian Penyelidik Dalam kaedah ini, maklumat-maklumat mengenai kajian penyelidik yang berkaitan dengan aspek pembayaran melalui Internet dicari dan dikumpul untuk dianalisa sebagai kajian literatur bagi projek ini. Dengan kata lain, ianya bertujuan untuk mendapatkan idea dan gambaran keseluruhan berkenaan dengan konsep-konsep dan istilah-istilah yang berkaitan dengan kajian, seperti e-dagang, Internet sebagai medium atau saluran untuk melakukan transaksi dalam e-dagang dan yang paling penting adalah kajian mengenai analisa SWOT terhadap produk-produk pesaing yang sedia ada di pasaran seperti yang disenaraikan pada Jadual 2.4. Analisa kepada kelemahan ke atas produk-produk pesaing ini akan menjadi kekuatan(strength) kepada produk yang dibina. ii. Perbincangan Perbincangan telah dilakukan dengan beberapa orang yang berkepentingan. Perbincangan tersebut telah dibuat berkali-kali agar semua maklumat yang dikehendaki dapat dicerap untuk melengkapkan kajian literatur. Senarai orang berkepentingan (stake holder) yang telah dikenal pasti adalah seperti berikut: iii. a. Pihak bank b. Pihak pembangun sistem c. Pihak pengguna akhir d. Pihak lembaga pengarah syarikat e. Pihak MEPS dan wakil MIGS Temu Bual Temu bual adalah satu kaedah pungutan data yang penting kerana ia membantu pengkaji mendapatkan maklumat secara mendalam dalam memahami sesuatu situasi/masalah/isu dengan jelas. Temu bual awal boleh dibuat secara temu bual berstruktur dan temu bual tidak berstruktur yang boleh dilaksanakan. Namun dalam kajian ini temu bual secara tidak berstruktur sahaja yang digunakan. Antara temu bual yang telah dijalankan secara tidak rasmi adalah daripada kalangan berikut: 36 a. Para usahawan – Usahawan lepasan SKIT b. Pihak bank – BIMB dan RHB c. Pihak pembangun sistem d. Pihak pengguna akhir – Pengguna web e-dagang, pihak swasta dan kerajaan e. iv. Pihak MEPS dan wakil MIGS Pemerhatian (Observation) Pemerhatian merupakan suatu proses di mana pengkaji haruslah membuat tafsiran dan taakulan terhadap kajian. Pemerhatian juga dilakukan terhadap sistem yang telah dan sedang diguna pakai pada masa kini. Antaranya adalah dengan mencuba melakukan satu transaksi pembelian secara atas talian terhadap barangan yang dijual di laman web e-dagang. Beberapa kelemahan terhadap sistem dan persekitaran yang sedia ada dikaji sebagai contoh: a. Usahawan tidak mempunyai pengetahuan pengaturcaraan. Dengan tiada asas atau pengetahuan di dalam pengaturcaraan, ia akan melaksanakan kaedah Out-sourcing iaitu mendelegasi operasi bukan-teras atau tugas produksi dalaman perniagaan kepada entiti luar yang pakar dalam pengaturcaraan. Outsourcing merupakan suatu keputusan perniagaan yang dibuat untuk mengurangkan kos dengan memberikan fokus kepada kepakaran yang mereka ada sahaja. Tetapi, kaedah ini akan menaikkan kos pembangunan ke atas laman web e-dagang kerana pakar tersebut boleh menaikan kos tanpa merujuk kepada syarikat pemberi projek. b. Laman web berbentuk e-bisnes. Laman web e-bisnes hanya nampak gah pada kulit laman webnya sahaja. Kemudahan pembayaran atas talian tidak di integrasi di dalam laman web tersebut. Ia menjadikan laman web tersebut seolah-olah terpisah dua. 37 c. Sistem sedia ada tidak boleh dijual. Kebanyakan sistem yang berada di pasaran berbentuk servicedbased. Pihak pembekal (provider) sama sekali tidak akan menjual sistem pembayaran tersebut kepada peniaga. v. Carian Maklumat Melalui Internet Kini pelbagai maklumat mampu diperoleh melalui Internet. Begitu jugalah halnya mengenai wadah rujukan juga kebiasaannya melalui Internet. Daripada maklumat Internet, pengkaji mampu untuk melihat kepelbagaian perkhidmatan yang terdapat sebelum ini. Seterusnya boleh membandingkan antara satu perkhidmatan dengan perkhidmatan yang lain dan cuba memberikan satu inovasi terhadap perkhidmatan yang telah sedia ada di pasaran. Melaluinya juga pendekatan serta pemahaman yang lebih jelas mengenai pembangunan sistem dapat diterokai. Sebagai contoh, untuk membangunkan sebuah laman web pembayaran yang mematuhi kehendak payment provider seperti MIGS dan MEPS adalah tidak semudah yang disangka. Ini antara lain memberikan satu pengetahuan yang baru untuk mendalami ilmu teknologi pembayaran atas talian contohnya seperti penghantaran maklumat yang perlu diencryptkan ketika proses penghantaran dan didecryptkan ketika proses penerimaan agar tidak dapat di godam. Gambaran-gambaran secara rambang ini terus dikaji untuk mengukuhkan pemahaman dalam kajian yang dilakukan. Dapatan yang diperoleh juga mendapati bahawa terdapat beberapa kekurangan sistem yang digunakan sekarang dan perkara yang sedemikian sudah tentu memerlukan pemerhatian yang serius agar permasalahan seperti status kegagalan penghantaran dan penerimaan maklumat dapat di tunjukkan agar tindakan dapat diambil segera oleh pihak yang terlibat. Di dalam proses membuat kajian ini, beberapa maklumat daripada organisasi serta syarikat yang berkaitan dengan perkhidmatan 38 pembayaran atas talian melalui Internet telah pun diberi perhatian, antaranya adalah seperti berikut: vi. a. Netbuilder (M) Sdn. Bhd. – sebuah syarikat tempatan b. Mobile 88 Sdn. Bhd. – sebuah syarikat tempatan c. Commerce Payment Sdn. Bhd. – sebuah syarikat tempatan d. Paypal – sebuah syarikat antarabangsa Soal Selidik Soal selidik merupakan salah satu kaedah untuk mendapatkan maklumat. Soalan-soalan yang telah direka perlulah mudah untuk difahami dan senang untuk dijawab serta tidak mengelirukan pengguna yang menjawabnya. Memandangkan kaedah ini memerlukan set soalan yang banyak dan masa yang panjang, maka kaedah ini tidak dapat dijalankan. vii. Perbincangan (brainstorming) Perbincangan antara pembangun sistem dengan pengguna adalah penting untuk mendapatkan kualiti sistem yang terbaik. Mungkin pandangan dan pemahaman daripada pembangun sistem berlainan dengan apa yang disampaikan atau dimaksudkan oleh pengguna. Jadi, melalui perbincangan dapat memperjelaskan lagi kekeliruan yang dihadapi oleh kedua-dua belah pihak. viii. Kajian Terhadap Rekod Fizikal Kajian Terhadap Rekod Fizikal juga merupakan salah satu kaedah untuk mendapatkan maklumat. Rekod-rekod yang dicatat di dalam beberapa dokumen seperti Laporan Tahunan, buku, majalah, artikel, tesis dan makalah boleh dijadikan sebagai rujukan untuk mendapatkan maklumat. Kaedah ini dijalankan hanya kepada artikel-artikel yang ditulis dan diterbitkan ke laman web jurnal. 39 3.3 Fasa Analisa Spesifikasi Keperluan Sistem (Analysis) Analisa keperluan sistem ini perlu untuk mengetahui keperluan perkakasan dan perisian yang digunakan untuk membangunkan projek ini. Ia membantu pembangun untuk melengkapkan segala keperluan sebelum memulakan pembangunan projek. 3.3.1 Keperluan Perkakasan Dalam membangunkan sebuah sistem atau perisian komputer, perkakasan adalah antara alatan yang paling diperlukan. Perkakasan yang dimaksudkan di sini terbahagi kepada dua bahagian iaitu perkakasan komputer pembangunan dan perkakasan komputer pelayan ketika hosting. Jadual 3.1 dan 3.2 di bawah menunjukkan spesifikasi minimum perkakasan yang diperlukan untuk tujuan pembangunan dan sistem post-production. 3.3.2 Spesifikasi Perkakasan Spesifikasi minimum perkakasan ketika pembangunan adalah seperti di dalam Jadual 3.1 berikut: 40 Jadual 3.1: Spesifikasi Perkakasan Pembangunan Perkakasan 1. Komputer Riba 2. Pencetak Kuantiti 1 1 3. Pengimbas 1 4. Storan Sekunder 1 Spesifikasi Minimum • Processor – Intel 32-bit • Harddisk – 160 GB • Communication - Wi-Fi, Gigabit NIC • Optical - DVDRW • Color Ink Jet • A4 • Color • A4 • Harddisk - 320 GB Spesifikasi minimum perkakasan pelayan yang akan digunakan ketika postproduction adalah seperti di dalam Jadual 3.2 berikut: Jadual 3.2: Spesifikasi Perkakasan Komputer Pelayan Perkakasan 1. Komputer Pelayan Kuantiti 1 Spesifikasi Minimum • Processor – 2 Core Intel 32-bit • Harddisk – 320 GB • Communication – Gigabit NIC • Optical - DVDRW 41 3.3.3 Justifikasi Pemilihan Perkakasan Justifikasi pemilihan perkakasan untuk tujuan pembangunan adalah seperti Jadual 3.3 berikut: Jadual 3.3: Justifikasi Pemilihan Perkakasan Pembangunan Perkakasan 1. Komputer Riba Justifikasi • Mudah alih, sesuai untuk tujuan pembangunan sistem dan demonstrasi kepada pengguna 2. Pencetak • Mencetak dokumen-dokumen penting 3. Pengimbas • Mengimbas gambar dan dokumen untuk pembangunan laman web 4. Storan Sekunder • Fail Pendua (Backup File) • Pindahan fail-fail yang besar ke dalam komputer pelayan Justifikasi pemilihan perkakasan untuk tujuan post-production adalah seperti Jadual 3.4 berikut: Jadual 3.4: Justifikasi Perkakasan Komputer Pelayan Perkakasan 1. Komputer Pelayan Justifikasi • Untuk melayan transaksi ribuan pengguna pada satusatu masa 42 3.3.4 Keperluan Rangkaian Rangkaian merupakan penghubung antara sebuah komputer kepada sebuah komputer yang lain. Rangkaian komputer yang paling utama adalah Internet dan LAN. Rangkaian yang dimaksudkan di sini juga terbahagi kepada dua bahagian iaitu rangkaian komputer ketika pembangunan dan rangkaian komputer pelayan ketika hosting. Jadual 3.5 dan 3.6 di bawah menunjukkan spesifikasi minimum rangkaian yang diperlukan untuk tujuan pembangunan dan sistem post-production. 3.3.5 Spesifikasi Rangkaian Spesifikasi minimum rangkaian ketika pembangunan adalah seperti di dalam Jadual 3.5 berikut: Jadual 3.5: Spesifikasi Rangkaian Pembangunan Rangkaian Kuantiti Spesifikasi Minimum 1. Internet 1 • Broadband – 384 KBps 2. WiFi/LAN 1 • LAN – Fast Ethernet 100 MBps • WiFi – 802.11g 54 MBps • Cat-5e 3. Kabel Rangkaian 3 Spesifikasi minimum rangkaian komputer pelayan yang akan digunakan ketika post-production adalah seperti di dalam Jadual 3.6 berikut: 43 Jadual 3.6: Spesifikasi Rangkaian Komputer Pelayan Rangkaian Kuantiti Spesifikasi Minimum 1. LAN 1 • LAN – Gigabit Switch 2. Internet 1 • 24 jam 3. Co-location 1 • IP – 1 Static IP • Firewall – Hardware Provider • Power – Backup 24 hours • Air condition - 24 hours • DNS – Fully Qualified Domain Name 4. Domain Name 1 (FQDN) 3.3.6 Justifikasi Pemilihan Rangkaian Justifikasi pemilihan rangkaian untuk tujuan pembangunan adalah seperti di dalam Jadual 3.7 berikut: Jadual 3.7: Justifikasi Rangkaian Pembangunan Rangkaian 1. Internet 2. Wi-Fi/LAN Justifikasi • Supaya dapat diakses oleh pembangun sistem • Menghantar (upload)kod sumber yang baru dibina • Kegunaan bersama-sama dengan komputer riba atau komputer peribadi yang lain 3. Kabel Rangkaian • Hubungan dengan peranti LAN dan komputer riba 44 Justifikasi pemilihan rangkaian untuk tujuan post-production adalah seperti Jadual 3.8 berikut: Jadual 3.8: Justifikasi Rangkaian Komputer Pelayan Rangkaian 1. LAN Justifikasi • Sambungan komputer pelayan kepada pembekal/pengendali Internet 2. Internet 3. Co-location • Supaya dapat diakses oleh pengguna sistem • Menerima (download)kod sumber yang baru dibina • Menyediakan kemudahan asas ke atas komputer pelayan seperti ruang letak komputer pelayan, firewall, kuasa elektrik dan penyaman udara 4. Domain Name • Satu IP tetap akan diberikan kepada komputer pelayan • Komputer pelayan akan diberi dengan satu nama panggilan dot.com • Perlu dibeli dengan syarikat pengendali domain name 3.3.7 Keperluan Perisian Perisian merupakan nadi utama untuk menggerakkan semua perkakasan dan rangkaian yang dibekalkan. Di dalam bab kajian literatur, penulis telah memilih untuk menggunakan perisian berasaskan Microsoft Framework. Maka semua perisian yang diguna pakai mestilah mempunyai asas yang sama. Perisian yang dimaksudkan ini juga terbahagi kepada dua bahagian iaitu perisian komputer ketika pembangunan dan perisian komputer pelayan yang dipasang ketika hosting. Jadual-jadual di bawah 45 menunjukkan spesifikasi minimum perisian yang diperlukan untuk tujuan pembangunan dan sistem post-production. 3.3.8 Spesifikasi Perisian Spesifikasi minimum perisian ketika pembangunan adalah seperti di dalam Jadual 3.9 berikut: Jadual 3.9: Spesifikasi Perisian Pembangunan Perisian Kuantiti Spesifikasi Minimum 1. Sistem Operasi 1 • OS - Microsoft Windows XP 2. Development 1 • IDE - Micrsoft Visual Studio 2005 1 • RDBMS - Microsoft SQL Server 2005 Tool 3. Databases Standard 4. Support Tools 5. Perisian Komputer Riba 1 1 • Programming Helper • Active-X • Backup Tool • Compress/Uncompress Tool • Antivirus Spesifikasi minimum perisian komputer pelayan yang akan digunakan ketika post-production adalah seperti di Jadual 3.10 berikut: 46 Jadual 3.10: Spesifikasi Perisian Komputer Pelayan Perisian Kuantiti Spesifikasi Minimum 1. Sistem Operasi 1 • OS - Microsoft Windows Server2003 2. Databases 1 • RDBMS - Microsoft SQL Server 2005 Standard 3. Support Tools 1 • Programming Helper • Active-X • Backup Tool • Compress/Uncompress Tool 4. Antivirus 1 • Antivirus for Windows Server 2003 5. Firewall 1 • Software based Firewall 6. Email Server 1 • Email server for Windows Server 2003 3.3.9 Justifikasi Pemilihan Perisian Justifikasi pemilihan perisian untuk tujuan pembangunan adalah seperti di dalam Jadual 3.11 berikut: Jadual 3.11: Justifikasi Perisian Pembangunan Perisian 1. Sistem Operasi Justifikasi • Nadi penggerak peralatan perkakasan komputer • Microsoft based – Closed source system • Update system yang baik 47 2. Development Tool • IDE yang mudah digunakan • Berasaskan Microsoft • Boleh mengkompil kod sumber menjadikan dynamic linked library (DLL) 3. Databases 4. Support Tools • Mempunyai RDBMS yang baik • IDE yang mudah digunakan • Memudah dan mempercepatkan pembangunan sistem yang dibangunkan 5. Perisian Komputer • Riba Memastikan komputer riba berada di dalam keadaan baik • Memastikan tiada serangan virus Justifikasi pemilihan perisian untuk tujuan post-production adalah seperti di Jadual 3.12 berikut: Jadual 3.12: Justifikasi Perisian Komputer Pelayan Perisian 1. Sistem Operasi Justifikasi • Sistem operasi untuk kegunaan komputer pelayan yang terbaik • Mudah dikendalikan • Support update automatic • Mengurus pangkalan data dengan cekap • Mempunyai sistem backup terbina dalaman • Boleh menguruskan banyak pangkalan data • Multi pengguna 3. Support Tools • Memudahkan pengendalian komputer pelayan 4. Antivirus • Memastikan tiada serangan virus 5. Firewall • Menghalang komputer pelayan daripada di godam 2. Databases 48 6. Email Server • Menghantar e-mel pemberitahuan kepada pembayar dan pentadbir sistem 3.3.10 Keperluan Pengguna Terdapat tiga keperluan pengguna telah dikenal pasti berdasarkan kategori mereka, iaitu, i. ii. iii. Pentadbir Sistem a. Mencipta dan penyelenggaraan sistem b. Memantau transaksi keseluruhan pembayaran yang berlaku c. Melakukan ujian dalaman pada sistem Pengurus Sistem a. Melakukan ujian dalam pada sistem b. Memantau transaksi untuk keseluruhan projek yang ditetapkan c. Melihat transaksi yang berjaya mengikut bulan Pengguna Akhir a. Melaksanakan pembayaran atas talian dengan mudah b. Proses integrasi mudah dan selamat c. Dapat menggunakan pelbagai matawang ketika transaki 49 3.4 Fasa Reka Bentuk Sistem (Design) Bagi fasa reka bentuk sistem ini akan diterangkan pada Bab 4 iaitu Reka bentuk. 3.5 Fasa Pembangunan dan Pengujian (Construction and Testing) Bagi fasa pembangunan dan pengujian ini akan diterangkan pada Bab 5 – Hasil Projek dan Pengujian. 3.6 Fasa Pelaksanaan Sistem (Launch) Bagi fasa pelaksanaan sistem ini akan diterangkan pada Bab 5 – Hasil Projek dan Pengujian. 3.7 Fasa Penilaian dan Penyelenggaraan (Maintenance) Bagi fasa penilaian dan penyelenggaraan ini akan diterangkan pada Bab 5 – Hasil Projek dan Pengujian. 50 3.8 Jadual Projek Setelah memahami metodologi dalam kajian tersebut, maka sekarang adalah masa yang sesuai untuk merancang jadual projek yang diperlukan bagi keseluruhan fasa yang telah digunakan dalam model Air Terjun. Keenam-enam fasa terbabit haruslah mengikut jadual yang telah ditetapkan bagi membolehkan setiap fasa terbabit melalui proses yang teratur. Sebagai langkah untuk menjadikan jadual tersebut dapat disusun dengan baik, penggunaan perisian aplikasi Microsoft Project 2007 diperlukan, ia juga menyokong ke arah penjadualan sesuatu projek yang dijalankan. Maklumat berkenaan adalah seperti dalam Lampiran A. Selain itu, pengurus projek juga haruslah bertanggungjawab sepenuhnya terhadap projek yang sedang dibangunkan. Ia juga bertujuan untuk melengkapkan setiap fasa terbabit mampu disiapkan pada masa seperti yang telah ditetapkan. 3.9 Penutup Berpandukan kepada metodologi yang digunakan sebenarnya ia mampu untuk memberikan kemudahan kepada pembangun sistem untuk membuat segala perancangan dan juga membuat penelitian terhadap aspek perkhidmatan yang dibangunkan. Pengendalian yang baik berdasarkan kepada fasa-fasa yang perlu dipatuhi juga perlu untuk dititikberatkan. Ini adalah kerana setiap fasa yang mewakili metodologi yang digunakan akan memberikan kesan terhadap perancangan perkhidmatan tersebut. Teknik untuk mendapatkan maklumat juga perlu disesuaikan dengan tempat dan juga golongan sasaran untuk mendapatkan maklumat. Melalui teknik yang 51 berkesan untuk memperoleh maklumat tersebut juga akan membantu dalam penghasilan dokumen keperluan pengguna dan juga pelanggan untuk dijadikan sumber rujukan. Perancangan melalui penjadualan projek secara sistematik dan mengikut jadual juga penting dalam penghasilan perancangan yang baik dan menjadikan kerja-kerja perancangan agar lebih berdisiplin. Pada bab berikutnya, akan diterangkan mengenai fasa-fasa mereka bentuk Sistem VIP. BAB 4 REKA BENTUK 4.1 Pendahuluan Sudah menjadi kebiasaan dalam pembangunan sistem pengkomputeran, terdapat tatacara atau pun disebut sebagai reka bentuk sistem. Ini untuk memudahkan sistem tersebut diberikan penjelasan dalam proses pembangunan sistem. Antara lain, penerangan juga menjelaskan mengenai carta alir dalam pembentukan sistem tersebut. Aliran pertama hinggalah ke titik akhir terhadap carta alir pembentukan sistem juga diperjelaskan. Beberapa entiti yang menyokong pembangunan sistem seperti bahasa pengaturcaraan yang digunakan berserta dengan pangkalan data dan juga sistem operasi yang menjadi landasan terhadap sistem tersebut diberi keutamaan, selain dapat memberikan gambaran terhadap teknologi yang akan digunakan, ia juga memberi impak terhadap sistem ini. Antara impak yang dimaksudkan adalah seperti kesesuaian penggunaan bahasa pengaturcaraan yang dipilih terhadap produk yang bakal dibina. 53 4.2 Model Perniagaan Model perniagaan yang dicadangkan adalah berbentuk B2B iaitu membantu peniaga-peniaga sedia ada untuk melebarkan jualan produk dan perkhidmatan mereka ke arena antarabangsa. Dalam masa yang sama, model perniagaan bentuk B2C turut dikembangkan dengan pembangunan produk laman web sampingan hasil dari terbitan sistem/produk yang akan dibangunkan ini. 4.3 Model Data dan Proses Sistem Cadangan 4.3.1 Gambar rajah Aliran Data (DFD) Sistem Cadangan Rajah 4.1 menunjukkan aliran data untuk Sistem VIP. Dimulai daripada pelanggan melakukan pesanan atau pembayaran dengan menggunakan laman web peniaga. Kemudian, satu mesej akan dibina dan dihantar kepada Sistem VIP melalui perkhidmatan Internet. Mesej tersebut akan diolah sebelum dihantar kepada pihak pembekal perkhidmatan pembayaran sama ada kad kredit atau perbankan Internet yang mana menjadi pilihan pengguna. Pembayaran tersebut akan diproses dan disahkan oleh komputer pelayan. Transaksi berjaya atau gagal kemudian akan dihantar kembali kepada Sistem VIP. Dalam pada masa yang sama, bagi kes yang berjaya, pihak penyedia perkhidmatan akan mengarahkan pihak bank untuk memindahkan wang yang di mohon oleh pengguna kepada pihak peniaga. Sistem VIP akan mengolah mesej yang bersesuaian dan dihantar semula kepada laman web peniaga bersama-sama beberapa maklumat penting antaranya status transaksi, tarikh transaksi dan lain-lain. Pihak peniaga seterusnya bolehlah memaparkan resit jualan kepada pelanggan. Email pemberitahuan akan dihantar kepada pentadbir sistem dan pelanggan menandakan ada perkhidmatan yang sedang digunakan. 54 Rajah 4.1: Aliran dan Senibina Sistem VIP 4.3.2 Carta alir Sistem Cadangan Carta alir lengkap Sistem VIP adalah seperti di Lampiran D. 4.4 Reka Bentuk Produk 4.4.1 Reka bentuk Konsep Secara ringkasnya, rajah konsep Sistem VIP dapat digambarkan seperti di Rajah 1.1. 55 4.5 Reka Bentuk Sistem/Perisian 4.5.1 Reka Bentuk Seni Bina Sistem Awalan Rajah 4.1 menunjukkan senibina awalan/ringkas Sistem VIP ini. 4.5.2 Reka Bentuk Seni Bina Terperinci Rajah di Lampiran L menunjukkan senibina terperinci Sistem VIP ini. Di dalam rajah ini, pelbagai pihak terlibat iaitu pengguna (buyer), peniaga (merchant) dan pembekal perkhidmatan pembayaran. Oleh sebab pada permulaan Sisem VIP dirancang kan menggunakan Software as a Service, maka pada gambar rajah senibina tersebut menggambarkan Sistem VIP dapat dihubungkan dengan laman web yang banyak. Laman web ini akan berintegrasi dengan Sistem VIP untuk mendapatkan laluan kepada penyedia perkhidmatan pembayaran. 4.5.3 Reka Bentuk Pangkalan Data Sistem ini mempunyai 1 pangkalan data utama. Di dalam pangkalan data ini, terdapat 7 jadual utama yang membolehkan sistem ini beroperasi dengan sempurna. Berikut adalah keterangan ringkas mengenai jadual-jadual tersebut: 56 i. Struktur Jadual Maklumat Pelanggan - G_CUSTOMER Jadual 4.1 ini menunjukkan Struktur Jadual Maklumat Pelanggan yang menyimpan maklumat mengenai peniaga-peniaga yang akan melanggan sistem ini. Sistem ini pada awalnya telah dirancang untuk beroperasi dalam mod multi-pelanggan. Setiap peniaga berdaftar akan diberikan butiran-butiran seperti nama pengguna, kata laluan dan kod akses untuk dimasukkan di dalam laman web e-dagang. Butiran ini akan digunakan apabila melakukan transaksi kepada Sistem VIP. Return URL perlu diperoleh dari peniaga agar Sistem VIP dapat menghantar balik maklumat yang telah diproses ke laman web asalannya. Jadual 4.1: Struktur Jadual Maklumat Pelanggan - G_CUSTOMER Nama Medan Jenis Data Penjelasan c_id Nombor Penuding kepada rekod pelanggan c_guid uniqueidentifier Penuding unik kepada rekod pelanggan m_id Nombor Penuding rekod peniaga kepada rekod pelanggan c_uname Teks bersaiz pemboleh ubah Teks nama pengguna pelanggan c_passwd Teks bersaiz pemboleh ubah Teks kata laluan pelanggan c_acscode Teks bersaiz pemboleh ubah Teks kod laluan pelanggan c_secretkey Teks bersaiz pemboleh ubah Teks kekunci rahsia pelanggan c_fname Teks bersaiz pemboleh ubah Teks nama penuh pelanggan c_sname Teks bersaiz pemboleh ubah Teks nama singkatan pelanggan c_join_date Tarikh Tarikh mula langganan sistem c_exp_date Tarikh Tarikh akhir langganan sistem c_returnurl Teks bersaiz pemboleh ubah Teks alamat url balikkan semula 57 ii. Struktur Jadual Maklumat Pengguna - G_USER Jadual 4.2 pula menunjukkan Struktur Jadual Maklumat Pengguna yang menyimpan maklumat berkenaan dengan pengguna yang akan menggunakan sistem ini. Jadual ini akan digabungkan dengan jadual G_CUSTOMER bagi mendapatkan pengguna unik untuk setiap peniaga yang didaftarkan. Maka, masalah pertindihan nama pengguna yang sama dapat dikurangkan. Pengguna yang berdaftar sahaja dapat melihat transaksi yang terkumpul. Pengguna juga dikelaskan kepada beberapa tahap akses iaitu pentadbir sistem, pengguna akhir dan peniaga. Masingmasing mempunyai tahap akses yang berbeza. Jadual 4.2: Struktur Jadual Maklumat Pengguna - G_USER Nama Medan Jenis Data Penjelasan u_id Nombor Penuding kepada rekod pengguna u_username Teks bersaiz pemboleh ubah Teks nama pengguna u_password Teks bersaiz pemboleh ubah Teks kata laluan pengguna u_password_q Teks bersaiz pemboleh ubah Teks soalan kata laluan pengguna u_password_a Teks bersaiz pemboleh ubah Teks jawapan kata laluan pengguna u_level Teks bersaiz pemboleh ubah Teks aras tahap penggunaan u_datestart Tarikh Tarikh mula menggunakan sistem u_dateend Tarikh Tarikh akhir menggunakan sistem u_fullname Teks bersaiz pemboleh ubah Teks nama penuh pengguna u_email1 Teks bersaiz pemboleh ubah Teks alamat email untuk penghantaran kata laluan jika terlupa u_isused Teks bersaiz pemboleh ubah Boolean akaun boleh digunakan u_ishold Teks bersaiz pemboleh ubah Boolean akan digantung u_isapproved Teks bersaiz pemboleh ubah Boolean akaun disahkan c_id Nombor Penuding rekod pelanggan kepada 58 rekod pengguna iii. Struktur Jadual Maklumat Konfigurasi Komputer Pelayan Peniaga V_MERCHANT_SERVER_SETUP Jadual 4.3 menunjukkan Struktur Jadual Maklumat Konfigurasi Komputer Pelayan Peniaga yang menyimpan maklumat mengenai konfigurasi server untuk setiap peniaga. Maklumat ini akan dihubungkan dengan maklumat peniaga agar konfigurasi yang bersesuaian dapat digunakan ketika melakukan transaksi pembayaran kelak. Jadual 4.3: Struktur Jadual Maklumat Konfigurasi Komputer Pelayan Peniaga V_MERCHANT_SERVER_SETUP Nama Medan m_id Jenis Data Nombor Penjelasan Penuding kepada rekod peniaga m_config_name Teks bersaiz pemboleh ubah Teks nama konfigurasi peniaga m_currency Teks bersaiz pemboleh ubah Teks jenis matawang m_ccx_vpc_url Teks bersaiz pemboleh ubah Teks URL ke server MIGS m_ccx_vpc_ Teks bersaiz pemboleh ubah Teks versi aplikasi kad version m_ccx_vpc_ kredit MIGS Teks bersaiz pemboleh ubah accesscode m_ccx_vpc_ Teks kod laluan ke server MIGS Teks bersaiz pemboleh ubah merchant Teks nombor ID peniaga pada server MIGS m_ccx_vpc_locale Teks bersaiz pemboleh ubah Teks lokasi bahasa m_ccx_vpc_ Teks bersaiz pemboleh ubah Teks kod laluan rahsia securehashsecret m_fpx_url MIGS Teks bersaiz pemboleh ubah Teks URL untuk akses 59 kepada laman web FPX m_fpx_message_ Teks bersaiz pemboleh ubah exchange_request Teks akses penghantaran mesej exchange m_fpx_exchange_id Teks bersaiz pemboleh ubah Teks penuding exchange m_fpx_seller_id Teks bersaiz pemboleh ubah Teks Penuding seller m_fpx_seller_bank Teks bersaiz pemboleh ubah Teks kod bank peniaga m_fpx_plugin_url Teks bersaiz pemboleh ubah Teks URL untuk akses kepada plugin FPX m_fpx_plugin_port Teks bersaiz pemboleh ubah Teks nombor port untuk akses kepada plugin FPX m_pay_min Teks bersaiz pemboleh ubah Teks jumlah minimum pembayaran m_pay_max Teks bersaiz pemboleh ubah Teks jumlah maksimum pembayaran m_testorreal Teks bersaiz pemboleh ubah Teks petunjuk rekod ujian atau produksi iv. Struktur Jadual Maklumat Pembayaran - V_PAYMENT Jadual 4.4 ini pula menyimpan maklumat-maklumat transaksi pembayaran yang dilakukan oleh pembayar. Semua maklumat transaksi secara terperincinya direkodkan di dalam jadual ini. Ini dilakukan kerana, jika timbul masalah pada kemudiannya, jadual ini menjadi rujukan utama untuk mengesan status proses transaksi tersebut. Jadual 4.4 : Struktur Jadual Maklumat Pembayaran - V_PAYMENT Nama Medan p_id Jenis Data Nombor Penjelasan Penuding kepada rekod pembayaran p_guid uniqueidentifier 60 c_id Nombor Penuding kepada pelanggan p_SESSIONID Teks bersaiz pemboleh ubah Teks sessionid pembayaran p_DATETXN Tarikh Tarikh transaksi pembayaran p_RRTNPGE Teks bersaiz pemboleh ubah Teks URL laman balikkan p_RTXNTYP Teks bersaiz pemboleh ubah Teks jenis transaksi (kad kredit atau fpx) p_RAMOUNT Wang Teks jumlah bayaran p_RUNIQID Teks bersaiz pemboleh ubah Teks Penuding unik p_OFLNAME Teks bersaiz pemboleh ubah Teks nama penuh pembayar (pilihan) p_OTRXNID Teks bersaiz pemboleh ubah Teks Penuding transaksi (pilihan) p_OCURRCD Teks bersaiz pemboleh ubah Teks kod jenis matawang (pilihan) p_OCEMAIL Teks bersaiz pemboleh ubah Teks email pembayar (pilihan) p_ORTNVR1 Teks bersaiz pemboleh ubah Teks pilihan balikkan 1 p_ORTNVR2 Teks bersaiz pemboleh ubah Teks pilihan balikkan 2 p_ORTNVR3 Teks bersaiz pemboleh ubah Teks pilihan balikkan 3 p_ORTNVR4 Teks bersaiz pemboleh ubah Teks pilihan balikkan 4 p_ORTNVR5 Teks bersaiz pemboleh ubah Teks pilihan balikkan 5 req_ccx_* Teks bersaiz pemboleh ubah Teks maklumat-maklumat ketika penghantaran request kepada komputer pelayan MIGS req_fpx_** Teks bersaiz pemboleh ubah Teks maklumat-maklumat ketika penghantaran request kepada komputer pelayan FPX res_ccx_*** Teks bersaiz pemboleh ubah Teks maklumat-maklumat ketika penerimaan respon dari komputer pelayan MIGS 61 res_fpx_**** Teks bersaiz pemboleh ubah Teks maklumat-maklumat ketika penerimaan respon dari komputer pelayan FPX i_FirstStatus Teks bersaiz pemboleh ubah Teks pengesanan status transaksi peringkat pertama i_SecondStatus Teks bersaiz pemboleh ubah Teks pengesanan status transaksi peringkat kedua i_FinalStatus Teks bersaiz pemboleh ubah Teks pengesanan status transaksi peringkat akhir i_ResultStatus Teks bersaiz pemboleh ubah Teks hasil akhir pengesanan status transaksi Petunjuk: * butiran-butiran transaksi request kad kredit ** butiran - butiran transaksi request fpx *** butiran - butiran transaksi response kad kredit *** butiran - butiran transaksi response fpx 4.5.4 Reka Bentuk Antara Muka Sistem Sistem VIP mempunyai 2 bahagian keperluan sistem iaitu: i. Sistem Integrasi Web Service Sistem ini menggunakan web service yang mematuhi protokol http-post dan http-get. Maka, tiada rupabentuk antara muka untuk sistem integrasi ini. ii. Sistem Pentadbiran VIP Skrin antara muka Sistem pentadbiran VIP adalah seperti di Lampiran F. 62 4.6 Penutup Reka bentuk yang bersesuaian memastikan fungsi yang dinyatakan dapat di bina dengan tepat. Reka bentuk yang menarik dan ringkas dapat menarik pelanggan untuk membeli sistem ini. Sistem yang dibangunkan perlulah diuji agar ia dapat berfungsi seperti mana yang dicadangkan pada bab 3. Selepas ujian ini berjaya sudah pasti Sistem VIP dapat mememenuhi kehendak pelanggan yang ingin menggunakan perkhidmatan pembayaran atas talian ini. Bab berikutnya akan menjelaskan hasil projek ini serta kaedah ujian yang telah dilaksanakan. BAB 5 HASIL PROJEK DAN PENGUJIAN 5.1 Pendahuluan Berdasarkan kepada analisis dan reka bentuk sistem, pembangunan sistem akan bermula. Pengujian merupakan fasa yang kritikal dalam pembangunan sistem dan penyelenggaraan. Pembangunan pelan pengujian analisis sistem dan reka bentuk dan sebelum implementasi adalah penting untuk penghasilan sistem yang berkualiti. Tujuan pengujian ini adalah untuk memastikan sistem tidak mempunyai sebarang masalah dan bebas daripada ralat serta memenuhi keperluan pengguna. Pembangun sistem telah mengendalikan beberapa peringkat pengujian seperti pengujian unit, pengujian integrasi, pengujian sistem dan pengujian penerimaan pengguna. Selepas mengatur cara keseluruhan sistem, pelan pengujian perlu dibangunkan dan dilaksanakan berdasarkan kepada data pengujian. Hasil pengujian hendaklah sama dengan jangkaan keputusan. Di dalam bab 1 telah dinyatakan bahawa salah satu objektif tesis ini adalah untuk menghasilkan satu aplikasi yang dapat memudahkan pengatur cara menghubungkan portal e-dagang kepada penyedia pembayaran atas talian. 64 5.2 Pelan Pengujian Dalam mencapai objektif yang dinyatakan di atas, satu pelan pengujian dan Sistem VIP telah dihasilkan. Sistem ini akan diuji dengan menggunakan pengujian kotak hitam dan diintegrasi dengan laman portal cadangan pembayaran pinjaman Perbadanan Tabung Pembangunan Kemahiran, agensi di bawah Kementerian Sumber Manusia dan portal e-dagang penjualan barangan berasaskan herba, Herbamall yang dimiliki oleh Syarikat Attitude Plus Sdn. Bhd. Dengan merujuk kepada Rajah 1.1, pelan ujian akan dilakukan dengan menggunakan kedua-dua portal ini. Pada fasa ujian ini, ujian dilaksanakan secara real-time dengan menggunakan kod sumber integrasi tambahan dan kad kredit ujian yang telah dibekalkan oleh pihak MIGS dan kad ujian perbankan Internet oleh BIMB. Pembangun sistem telah diberikan beberapa set kod sumber integrasi tambahan bagi memudahkan integrasi berjalan dengan lancar dan mudah difahami. Kod sumber yang disediakan itu diberikan di dalam pelbagai bahasa pengaturcaraan iaitu Asp, Asp.Net, Java dan Php. Untuk ujian ini, pembangun sistem telah memilih untuk menggunakan kod sumber integrasi Asp.Net. Untuk memudahkan pembangun sistem lain membangunkan portal e-dagang, satu manual ringkas telah disediakan dan dilampirkan di Lampiran G. 65 5.2.1 Pengujian Sistem Pada peringkat ini pengujian telah selesai pada data sebenar. Sistem yang lengkap akan dijalankan berdasarkan kepada data sebenar. Semasa proses pengujian ini, keputusan daripada sistem akan di analisa. Semasa analisa keputusan dilakukan, akan terdapat keputusan yang tidak memadai jangkaan keputusan daripada sistem. Untuk kes yang sedemikian, ralat pada atur cara tertentu akan dikenal pasti dan dibetulkan dan seterusnya pengujian dilakukan untuk mendapatkan jangkaan keputusan. Apabila sistem bebas daripada ralat, data sebenar akan dimasukkan supaya sistem dapat menunjukkan perjalanan yang lancar mengikut keperluan pengguna. Rajah 5.1 dan 5.2 di bawah menunjukkan proses yang berlaku ketika ujian pembayaran dibuat. Pada peringkat pertama, sistem sokongan kepada sistem VIP di paparkan. Sistem ini merupakan sistem luaran yang digunakan untuk menjalankan ujian proses transaksi ini. Pada skrin pertama, setelah dimasukkan login nama pengguna dan kata laluan, sistem tersebut bersedia untuk masukkan maklumat pembayaran pada skrin kedua. Butiran pembayaran juga dimasukkan berserta pemilihan jenis transaksi iaitu pembayaran menggunakan kad kredit ataupun FPX. Apabila butang pembayaran diklik, Sistem VIP akan bertindak untuk mengumpul maklumat daripada laman web yang berkenaan. Data-data itu kemudiannya dibina semula untuk disesuaikan dengan jenis transaksi yang dipilih oleh pengguna tersebut. Sekiranya tiada kesalahan pada maklumat itu, sistem VIP akan menghalakan paparan pengguna kepada laman web penyedia perkhidmatan pembayaran berkenaan. Sebagai contoh, di sini dipilih kemudahan kad kredit. Pengguna diminta untuk memilih jenis kad kredit yang ingin digunakan. Kemudian, maklumat perihal kad kredit perlu dimasukkan pada skrin. Laman web penyedia akan menyemak pengesahan butiran kad kredit tersebut. Jika sah, pengguna akan dihalakan kembali ke sistem VIP. Dengan sepantas kilat, sistem VIP akan menyimpan maklumat transaksi tersebut sebelum memindahkan atau menghalakan kembali kepada laman web aplikasi yang menggunakan perkhidmatan tadi. 66 Rajah 5.1 : Proses Pengujian Sistem Pembayaran Pinjaman PTPK dan Sistem VIP Melalui Pembayaran Kad Kredit Rajah 5.2 : Proses Pengujian Sistem Herbamall dan Sistem VIP Melalui Pembayaran FPX-BIMB 67 Berdasarkan kepada hasil pengujian kotak hitam di atas, dapat disimpulkan bahawa Sistem VIP memiliki antara muka yang ringkas dan menarik. Ia akan mengelakkan pengguna laman web menunggu dalam tempoh waktu yang lama untuk menyelesaikan satu proses pembayaran atas talian. Tempoh yang lama kadangkala akan membuatkan transaksi terputus (time-out). 5.3 Pelaksanaan Sistem Sistem VIP yang telah diujilari dan dibaiki kelemahannya, boleh dilaksanakan untuk urusan produksi. Seperti objektif yang telah dinyatakan di dalam bab 1 dan bab 2, Sistem VIP dapat dibahagikan kepada 2 cara pelaksanaan dan jualan iaitu: i. Sistem VIP sebagai Software as a Service (SaaS) Dengan menggunakan model pada Rajah 1.1, Sistem VIP mampu untuk dilaksanakan di dalam model SaaS. Untuk pelaksanaan ini, keperluan perisian, perkakasan dan rangkaian yang bersesuaian diperlukan. Keperluan ini telah dikaji dan dinyatakan seperti di dalam bab 3. Sebagai cadangan, Sistem VIP boleh di pasang dan diletakkan di Pusat Data Internet seperti di TMNet Internet Data Center (IDC) seperti di Johor Bahru, Cyberjaya atau Wangsa Maju. IDC menjamin kemudahankemudahan asas seperti talian Internet, elektrik, penyaman udara dan keselamatan data terjamin 24 jam sehari. ii. Sistem VIP sebagai satu produk akhir Sistem VIP juga turut dapat dijual sebagai sebuah produk akhir kepada mana-mana syarikat yang memerlukan perisian yang dapat melaksanakan integrasi mudah antara portal sediaada dengan laman web penyedia perkhidmatan bayaran. Seperti yang diterangkan di dalam bab 2, Sistem 68 VIP perlulah bersaing dengan pesaing di dalam industri yang sama. Oleh itu, kepelbagaian versi Sistem VIP turut disediakan. Ini bagi memenuhi kehendak segmen pasaran yang pelbagai. Antara versi Sistem VIP yang telah dicadangkan untuk jualan adalah seperti yang dilampirkan di Lampiran H. 5.4 Penyelenggaraan Fasa penyelenggaraan biasanya dilaksanakan pada selepas jualan yang mana meliputi perkara-perkara berkaitan pembaikan, menaiktaraf dan ubahsuai keseluruhan sesebuah sistem maklumat. Untuk sistem VIP, penyelenggaran boleh dibahagikan kepada 2 bahagian utama iaitu: i. Penyelenggaraan Sebelum Jualan ii. Penyelenggaraan Selepas Jualan 5.4.1 Penyelenggaraan Sebelum Jualan Penyelenggaraan sebelum jualan biasanya dikaitkan dengan 2 perkara iaitu: i. Penyelenggaraan Penyahralat Sistem maklumat tidak sunyi dengan masalah ralat. Ralat-ralat yang dijumpai ketika pembangunan sistem berlaku perlu ditangani dan direkod dengan sistematik. Kini banyak perisian percuma atas talian yang mampu untuk merekod semua ralat-ralat yang dilaporkan oleh pada fasa Ujian Alpha (Alpha testing) antaranya adalah J.I.R.A., Bugtracker.Net, 69 Bugzilla dan banyak lagi. Mana-mana ralat yang telah dibaiki akan dikemaskini dan direkodkan semula di dalam sistem ini. ii. Penyelenggaraaan Penambahbaikan Versi Peningkatan versi terbaru biasanya datang dari penyelenggaran dan perubahan pada tahap major. Perubahan yang ketara ini memungkinkan pembangun perisian terbitan yang baru untuk dijadikan versi terbaru dengan peningkatan kemudahan yang lebih baik. Bagi Sistem VIP, penambahbaikan versi akan berlaku jika permintaan daripada pelanggan ke atas kemudahan sistem yang lebih baik. Pada masa ini, Sistem VIP berada pada versi 2.0. 5.4.2 Penyelenggaraan Selepas Jualan Penyelenggaran selepas jualan adalah perkhidmatan pembaikan dalam tempoh jaminan selepas jualan. Biasanya tempoh jaminan ditetapkan dalam tempoh 1 tahun selepas jualan. Pada ketika tempoh jaminan ini berlangsung, pembangun sistem perlu meningkatkan taraf sistem dengan percuma. Bagi Sistem VIP, caj akan dikenakan sebanyak 20% setahun daripada harga jualan jika untuk melanjutkan tempoh jaminan perisian Sistem VIP. Ini juga akan menjana aliran pendapatan tambahan kepada Syarikat VIP. 5.5 Penutup Fasa pembangunan akan lengkap dengan melakukan pengujian sistem dan pengujian penerimaan pengguna. Pengujian unit dan pengujian sistem dijalankan 70 untuk memastikan sistem dapat berjalan dengan lancar tanpa sebarang ralat dan masalah. Pengujian kotak hitam dilakukan untuk memastikan fungsi-fungsi sistem berjalan dengan lancar. Komen dan cadangan pengguna digabungkan dan pembaharuan telah dilakukan untuk membolehkan sistem mempunyai ciri-ciri yang diperlukan oleh pengguna. Fasa pelaksanaan perlu dilaksanakan dengan sistematik. Pada peringkat ini, pemilihan perkakasan, perisian dan rangkaian yang sesuai memainkan peranan agar sistem dapat bertahan di pasaran untuk tempoh yang panjang. Sistem perlu dimuat naik ke komputer pelayan agar dapat diakses oleh pengguna. Fasa penyelenggaraan turut mampu memberikan aliran pendapatan jika dilakukan dengan baik. Penyahralatan akan membantu pembangun sistem untuk meningkatkan kemudahan-kemudahan yang diperlukan oleh pengguna. Pada ketika ini, pelbagai pendapat yang bernas dijana untuk menyelesaikan isu-isu yang ditimbulkan. Pelbagai isu-isu terbitan daripada bab 1 hingga bab 5 akan diperbincangkan pada bab seterusnya. Aspirasi, kekangan dan kajian mendatang akan di bincangkan pada bab 6. BAB 6 PERBINCANGAN DAN RUMUSAN 6.1 Pendahuluan Matlamat utama pembangunan sistem perkhidmatan atas talian seumpama Sistem VIP ini adalah untuk memudahkan urus niaga di antara pelanggan, peniaga dan penyedia perkhidmatan pembayaran Internet. Melalui sistem ini transaksi di antara keduanya telah dipermudah dan diautomasikan. Pendekatan yang digunakan memudahkan peniaga/pelanggan membuat transaksi pembayaran kepada penyedia perkhidmatanpembayaran dengan lebih sistematik. Sepanjang proses membangunkan sistem dari satu fasa ke satu fasa yang lain, pembangun mendapati terdapat kelebihan dan kekangan yang timbul dalam sistem yang dibangunkan. Semua kelebihan dan kekurangan yang dikesan semasa pelaksanaan setiap fasa boleh dijadikan rujukan dalam menambah baik sistem ini pada masa hadapan. Oleh yang demikian, sistem yang akan dibangunkan pada masa hadapan dapat memberi nilai tambah dan mengurangkan ralat yang timbul sebagaimana sistem sedia ada. Selain itu sistem yang kerap dikemas kini akan 72 memenuhi keperluan pengguna serta dianggap sebagai sistem yang efektif dan efisien kepada penggunanya. Kekangan atau kekurangan pada sistem sedia ada akan dipertingkatkan dengan berpandukan kepada cadangan pembaikan sistem dan juga merujuk kepada pendekatan serta perkembangan terkini dari semasa ke semasa. Kelebihan yang terdapat sistem sedia ada juga perlu dikaji semula supaya dapat dikembangkan untuk meningkatkan lagi prestasinya di mata pengguna. 6.2 Pencapaian Projek Sistem ini telah melepasi versi 1.0 pada tahun 2006. Pada ketika ini, projek telah diuji dan diterima pakai di SPACE UTM. Pelbagai kekurangan dan ralat telah direkodkan untuk ditambah baik pada versi berikutnya. Mulai tahun 2007, pembangunan untuk menaik taraf sistem ini kepada versi 2.0 telah berlangsung hingga pada penghujung tahun 2007. Pada tahun ini, pembangun sedang melaksanakan versi 2.1 bagi memenuhi kehendak penyedia perkhidmatan pembayaran Internet iaitu MEPS. Pihak MEPS sedang menaik taraf sistem FPX kepada versi 2.0. 73 6.3 Hasil Dan Sumbangan Kajian Objektif kajian yang telah ditetapkan pada bab 1 adalah: i. Membangunkan satu sistem pembayaran melalui Internet yang menyeluruh yang dapat dijual dalam bentuk perkhidmatan ataupun produk perisian. ii. Berperanan agar dapat memendekkan tempoh fasa pembangunan sistem. iii. Hanya mempunyai satu sahaja protokol/antara muka (interface) pembayaran. iv. Sebarang maklumat sulit yang dimasukkan oleh pembayar ketika membuat pesanan pada laman web tidak akan disimpan oleh sistem ini. v. Sistem ini menjamin bahawa pembayaran akan terus masuk ke dalam akaun syarikat (direct debit). 6.4 Kelebihan Sistem Berikut merupakan kelebihan sistem VIP yang telah dikenal pasti dan diambil kira semasa fasa implementasi sistem: i. Sistem VIP adalah sistem pembayaran melalui Internet yang menyeluruh. ii. Sistem ini dapat dijual dalam bentuk perkhidmatan ataupun produk perisian. iii. Sistem ini berupaya memendekkan tempoh fasa pembangunan sistem. iv. Sistem ini hanya mempunyai satu sahaja protokol/antara muka (interface) pembayaran. v. Sistem ini tidak menyimpan sebarang maklumat sulit pembayar. vi. Sistem ini menjamin bahawa pembayaran akan terus masuk ke dalam akaun syarikat (direct debit). 74 6.5 Kekangan Pembangunan Sistem Berikut merupakan kekangan dalam sistem VIP yang telah dikenal pasti dan diambil kira semasa fasa implementasi sistem: i. Modul Log Transaksi tidak dibangunkan maka maklumat penggodam komputer tidak disimpan. ii. Penerimaan wang hanya boleh dimasukkan ke dalam bank terpilih sahaja iaitu Bank Islam (M) Berhad dan RHB Bank Berhad. Ini adalah disebabkan oleh kedua-dua bank ini boleh menggunakan kedua-dua kemudahan yang dikehendaki oleh Sistem VIP iaitu kemudahan pembayaran melalui kad kredit dan perbankan internet. iii. Waktu ujian untuk FPX hanya boleh dilaksanakan pada waktu yang telah ditetapkan iaitu mulai jam 7.00 pagi hingga 11.00 malam sahaja. 6.6 Cabaran Beberapa cabaran dan halangan sistem telah dikenal pasti sepanjang perlaksanaan projek ini iaitu: i. Oleh sebab perkhidmatan pembayaran online melalui internet ini masih baru di Malaysia maka tiada tempat rujukan tempatan untuk mendapatkan panduan dan bimbingan membina sistem VIP. ii. Manual yang disediakan oleh pihak bank disediakan oleh pakar dari luar negara telalu teknikal dan sukar difahami. iii. Kemahiran di dalam mengendalikan sebuah sistem yang memerlukan tahap keselamatan data yang tinggi amatlah diperlukan. iv. Pengetahuan tentang interoperability yang tinggi diperlukan kerana pembangun sistem akan berhadapan dengan pelbagai bahasa atur cara 75 daripada penyedia perkhidmatan pembayaran internet ketika membangunkan protokol dan antara muka sistem. 6.7 Cadangan Pembaikan Sistem Pembangun sistem sedang merangka dan merancang untuk membangunkan sistem versi 3.0 pada awal tahun 2010 kelak. Ciri-ciri perkhidmatan baru akan ditambah adalah seperti berikut: 6.8 i. Kemudahan laporan untuk EIS. ii. Pengendalian caj dan bil berpusat. iii. Penambahbaikan sistem status pembayaran. Perbincangan Dalam bahagian perbincangan ini, isu yang kerap menjadi persoalan ketika perbincangan dengan bakal-bakal pengguna sistem adalah berkaitan dengan tahap keselamatan sistem yang dibangunkan. Sejauh mana sistem ini menjamin kerahsiaan transaksi tersebut? Adakah wang saya akan hilang atau dicuri oleh pihak lain?. Pendekatan yang diambil untuk menjawab persoalan ini adalah dengan memasukkan audit trail, iaitu sebahagian daripada komponen Sistem Audit. Dengan menggunakan audit trail, sebarang transaksi masuk atau keluar dapat di lihat pada log yang tersimpan di dalam pangkalan data. 76 6.9 Aspirasi Ketika membangunkan Sistem VIP ini, penulis berhasrat agar sistem ini: i. Malaysia turut menjadi negara terunggul menjalankan aktiviti-aktiviti edagang seiring dengan negara Korea dan Jepun hari ini. ii. Peniaga-peniaga kecil dapat mengambil kesempatan dengan terciptanya Sistem VIP ini untuk mengaut keuntungan berniaga di pasaran Internet yang luas. iii. Mengeluarkan produk-produk kampung/hiliran ke pasaran terbuka. iv. Menggalakkan peniaga kecil bumiputera berniaga atas talian. v. Dapat mengurangkan kemiskinan tegar di Malaysia dengan cara berniaga khasnya berniaga di atas talian. 6.10 Penutup Dalam membangunkan sistem perkhidmatan atas talian, terdapat kelebihan dan kekangan yang akan wujud di dalam sistem yang dibangunkan itu. Kelebihan sistem merupakan keupayaan sistem yang dibangunkan mencapai objektif yang ditetapkan. Manakala kekangan pula merupakan had atau kekurangan pada sistem yang memerlukan penambahbaikan pada masa akan datang. Walau bagaimanapun, kekangan yang wujud tidak akan mengganggu sistem yang sedia ada. Begitu juga sistem yang dibangunkan ini terdapat beberapa kelebihan dan kekangan yang telah dikenal pasti semasa fasa implementasi sistem dijalankan. Kelebihan yang ada padanya menjadikan sistem ini berkesan kepada pengguna manakala kekurangan dan kekangan pada sistem memberi cabaran kepada 77 pembangun sistem untuk memperbaikinya dalam versi yang lebih baik pada masa akan datang. RUJUKAN About – Dreamweaver (2009). About.Com Web Design / HTML Dreamweaver. Available at: http://webdesign.about.com/od/dreamweaver/p/ aadreamweaver.htm, 5 Oktober 2009 Adobe Illustrator - Productwiki (2009). Adobe Illustrator - Productwiki, unbiased product reviews. Available at: http://www.productwiki.com/adobe-illustrator/, 5 Oktober 2009 Adobe Photoshop - Wikipedia (2009). Adobe Photoshop - Wikipedia, the free encyclopedia. Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/Adobe_Photoshop, 5 Oktober 2009 American Marketing Association (2007). Definition of Marketing. Available at: http://www.marketingpower.com/AboutAMA/Pages/ DefinitionofMarketing.aspx, 5 Oktober 2009 Barbara, G. C., Koelzer W. (2003). Internet Marketing. New Jersey: Prentice Hall Berita Harian Online (2009). Laporan Ekonomi Bajet 2010. Available at: http://www.bharian.com.my/klikkhas/bajet/Artikel2010/LaporanEkonomi/200 91023171514/Article/, 5 Oktober 2009 Beta Interactive Services. 1996. Malaysian Internet Shopping Survey. Available at: http//www.jaring.my/biz/cybersquare/survey.htm. , 5 Oktober 2009 Commerce Payment (2009). Commerce Payment. Available at: http://www.commercepayment.com, 5 Oktober 2009 Comparison of operating systems - Wikipedia (2009). Comparison of operating systems - Wikipedia, the free encyclopedia. Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_operating_systems, 5 Oktober 2009 79 DeWire, D. (1998). Thin Clients: Delivery Information over the Web. New York: McGraw-Hill Gary, P. S. (2006). Electronic Commerce, 6th Anual Edition. Canada: Thomson Course Technology GIMP - Productwiki (2009). GIMP - Productwiki, unbiased product reviews. Available at: http://www.productwiki.com/gimp/, 5 Oktober 2009 Gladys, M. (2007). INTERNET LAW - The Future of E-commerce in Malaysia. Available at: IBLS INTERNET LAW - NEWS PORTAL, http://www.ibls.com/internet_law_news_portal_view.aspx?s=latestnews&id=1 917, 5 Oktober 2009 Global Nielsen Consumer Report (2008). Trends in Online Shopping. USA: Nielsen Company Global Technology Forum (2006). Overview Of E-Commerce In Malaysia, 13 Jun 2006. Available : http://globaltechforum.eiu.com/index.asp? layout=printer_friendly&doc_id=8706, 5 Oktober, 2009 Ibrahim Abdul Hamid (1990). Prinsip Pemasaran : Teori & Praktis. Alor Setar: Penerbit Universiti Utara Malaysia iPay88 (2009), Online Payment Services for Small/Medium Business. Available at: http://ipay88.com/my/SME/paymentservice.asp, 5 Oktober 2009 John, P. and Lim, J. (2001). Drivers And Impediments To E-Commerce In Malaysia. Malaysia: Malaysian Journal of Library & Information Science, Vol.6, no.2, December 2001: 1-19 Kalakota, R. and Whinston, A. B. (1997). Electronic Commerce: A Manager's Guide. New York: Addison-Wesley Kamal Halili Hassa dan Fariza Ahmad (2005). E-Dagang Dan Perlindungan Pengguna Di Malaysia: Undang-Undang Dan Amalan. Malaysia: Universiti Kebangsaan Malaysia Khairul Akmaliah Adham and MaisarahAhmad (2005). Adoption of website and ecommerce technology among Malaysian public companies. Emerald Group Publishing Limited, Industrial Management & Data Systems Vol.105No.9,2005 pp.1172-1187 Kotler, P. and Keller, K. L. (2006). Marketing Management,Twelfth Edition. New Jersey: Pearson Prentice Hall 80 Laudon, K. C. and Traver, C. G. (2002). E-Commerce: Business, Technology and Society. New York: Addison Wesley. Lee, W. (2000). Internet Took The Crown As Top IT Growth Area In Malaysia. Available at: http://malaysia.cnet.com/news/2000/04/21/ 200000421j.html, 5 Oktober 2009 Lawrence, E. and Lawrence, J. (1998). lnternet Commerce: Digital Models for Business. Brisbane: John Wiley & Sons McKeown, P. G. and Watson, R. T.(1997). Metamorphosis: A Guide to the World Wide Web & Electronic Commerce. Brisbane: John Wiley & Sons Michelle, D. (2005). SQL Server 2005 Product Guide. USA: Microsoft Press Microsoft Visual Studio - Wikipedia (2009). Comparison Microsoft Visual Studio Wikipedia, The Free Encyclopedia. Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/Microsoft_Visual_Studio, 5 Oktober 2009 MySQL - Wikipedia (2009). Mysql - Wikipedia, The Free Encyclopedia. Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/MySQL, 5 Oktober 2009 NBepay (2009). Malaysia Online Payment - NBepay”. Available at: http://www.netbuilder.com.my/html/modules/tinycontent/index.php?id=49, 5 Oktober 2009 Nik Rahim Nik Wajis (2007). E-Dagang Menurut Perspektif Islam. Brunei: Universiti Brunei Darussalam, Institut Pengajian Islam Oliver, R. L. (1997). Satisfaction: A Behavioral Perspective on the Consumer. New York: Irwin/McGraw-Hill Othman Md Nor, Ong, Fon Sim and Cheah, K. H. (2003). Internet Purchase Behaviour Amongst Malaysian Urban Consumers: An Ethnic Comparison. Malaysia: Malaysian Journal of Consumer and Family Economics, 6: 78-89 Paypal Products (2009). Paypal Product: Learn Web Design Online.Com. Available at: http://www.learnwebdesignonline.com/tutorials/ paypal/paypal-products, 5 Oktober 2009 Paypal UK (2009). Paypal: Abut Paypal. Available at: https://www.paypalpress.co.uk/content/detail.asp?NewsAreaID=29&ReleaseID=32&SearchCateg oryID=-1, 5 Oktober 2009 Phau, I. and Poon, S. M. (2000). Factors Influencing The Types Of Products And Services Purchased Over The Internet. Internet Research: Electronic 81 Networking Applications and Policy, 10(2), 102-113. Pressman, R. (2003). Software Engineering: A Practitioner's Approach. 6th & 5th Edition. New York: McGraw-Hill Rancangan Malaysia Ke-9 2006-2010 (2005). Rancangan Malaysia Ke-9 2006-2010 Bab 9. Malaysia: Kerajaan Malaysia Somerville I. (2001). Software Engineering. 6th edition. Addison Wesley Turban, E., Lee, J., King, D., & Chung, H. M. (2000). Electronic commerce: A managerial perspective. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. Ward, M.R., Lee, M.J. (2000). Internet Shopping, Consumer Search And Product Branding. The Journal of Product Management, Vol. 9 No.1, pp.6-21. Wikipedia (2009). Wikipedia – RBS Worldpay. Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/RBS_WorldPay, 5 Oktober 2009 Windows Server 2003 - Wikipedia (2009). Windows Server 2003 - Wikipedia, The Free Encyclopedia. Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/Windows_Server_2003, 5 Oktober 2009 Windows XP - Wikipedia (2009). Windows XP - Wikipedia, The Free Encyclopedia. Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/Windows_XP, 5 Oktober 2009 World Internet Usage (2009). World Internet Usage And Population Statistics June, 30 2009. Available at: http://www.internetworldstats.com/stats.htm, 5 Oktober 2009 RANCANGAN PERNIAGAAN 2 RINGKASAN EKSEKUTIF Sistem Virtual Internet Payment (VIP) ini merupakan satu sistem penyelesaian pembayaran atas talian melalui Internet yang menyeluruh. Tambahan lagi, ia juga dapat memendekkan tempoh pembangunan portal e-dagang yang biasanya mengambil masa kira-kira 8 bulan. Sistem VIP memudahkan proses integrasi pembayaran atas talian hanya dengan melalui satu protokol bagi pembayaran melalui kad kredit atau perbankan Internet yang mana protokol-protokol ini berbeza di antara satu sama lain. Kebanyakan penyedia perkhidmatan pembayaran atas talian melalui Internet sedia ada pasti tidak akan menjual sistem kepada peniaga memandangkan semuanya berbentuk perkhidmatan sahaja (service-based), tetapi sistem VIP dapat dibeli dan juga disewakan. Ironinya hasil pembayaran dari pelanggan akan didebitkan secara terus ke dalam akaun peniaga tanpa melalui pihak ketiga. Tambahan lagi, Sistem VIP menjamin bahawa semua maklumat sulit pelanggan tidak akan disimpan di dalam sistem ini kerana urusan pengesahan dan verifikasi butiran kad kredit atau akaun perbankan Internet akan dilakukan oleh pihak ketiga iaitu MIGS dan MEPS. Sistem ini juga dipercayai dapat membantu mengurangkan urusan-urusan perakaunan seperti penyesuaian bank. Syarikat VIP Gateway Sdn Bhd ingin memohon dana sebanyak RM79,627.50 kepada pihak MARA bagi melengkapkan kos pelaburan pembangunan Sistem VIP iaitu sebanyak RM88,877.50. Tujuan utama dana ini adalah untuk menambah perkakasan pejabat dan komputer, aset tetap, ubahsuai dan menyediakan kelengkapan pejabat di Kuala Lumpur. Pihak syarikat berjanji akan melangsaikan pinjaman dana ini dalam tempoh 7 tahun dengan kadar keuntungan 4% setahun. Pihak syarikat berharap dengan dana pembiayaan ini akan dapat merealisasikan rancangan perniagaan kami dan seterusnya dapat mengembangkan potensi syarikat bagi memajukan dan meningkatkan lagi ekonomi Bumiputera. 3 KANDUNGAN BAB TAJUK HALAMAN RINGKASAN EKSEKUTIF 2 KANDUNGAN 3 SENARAI JADUAL 6 SENARAI RAJAH 7 SENARAI LAMPIRAN 8 1 PENGENALAN 9 2 TUJUAN KERTAS KERJA 10 3 LATAR BELAKANG 12 4 LATAR BELAKANG PEMILIK 13 4.1 Pemilik 1 13 4.2 Pemilik 2 14 5 SKOP PERNIAGAAN 15 5.1 Aktiviti Perniagaan 15 5.2 Produk Dan Perkhidmatan Yang Tawarkan 15 5.3 Potensi Perniagaan 16 4 6 7 RANCANGAN PENGURUSAN 18 6.1 Struktur Organisasi 18 6.2 Fungsi dan Tanggungjawab 18 6.3 Gaji dan Ganjaran 20 6.4 Belanja Pengurusan 20 6.5 Strategi Pengurusan 21 RANCANGAN TEKNIKAL 22 7.1 Kemudahan Asas 22 7.2 Harta Tetap dan Kelengkapan Yang 22 Diperlukan 7.3 Susun Atur Ruang Pejabat 24 7.4 Carta Aliran Proses Kerja 25 7.5 Strategi Perkhidmatan 26 7.6 Anggaran Kos Per Perkhidmatan/Kerja 27 Dijalankan 8 7.6.1 Kos Pembangunan Sistem VIP 27 7.6.2 Kos Buruh/Upah Langsung 28 7.6.3 Kos Overhead/ Kos Tak Langsung 29 7.6.4 Jumlah Kos 29 PEMASARAN 30 8.1 Perkhidmatan dan Harga yang Ditawarkan 30 8.2 Kumpulan Sasaran 31 8.3 Kawasan Pasaran 32 8.4 Pesaing 34 8.5 Senarai Kerja Yang Pernah Dijalankan 38 8.6 Strategi Pemasaran 39 8.6.1 Promosi 39 8.6.2 Lokasi 40 8.6.3 Harga 40 8.6.4 Produk 40 5 9 ASPEK KEWANGAN 41 9.1 Kos Pelaburan Projek 41 9.2 Sumber Pembiayaan Projek 42 9.3 Anggaran Aliran Wang Tunai dan Penyata 43 Kewangan 10 ASPEK KEWANGAN 44 11 JADUAL PELAN TINDAKAN PERLAKSANAAN 45 PROJEK 6 SENARAI JADUAL NO. JADUAL 6.1 TAJUK Jadual Gaji Dan Ganjaran Kakitangan HALAMAN 20 Syarikat VIPGSB. 6.2 Jadual Belanja Pengurusan Syarikat 21 VIPGSB 7.1 Jadual Harta Tetap Dan Kelengkapan. 23 7.2 Jadual Kos Perisian Komputer 27 7.3 Jadual Kos Perkakasan Komputer 28 7.4 Kos Buruh/Upah Langsung 28 7.5 Jadual Kos Overhead/ Kos Tak Langsung 29 8.1 Jadual Versi Sistem VIP 30 8.2 Jadual Kawasan Pasaran. 33 8.3 Jadual Pesaing Kepada Syarikat VIPGSB. 34 8.4 Analisa SWOT Terhadap Sistem VIP 35 8.5 Jadual Senarai Pelanggan Sistem VIP 38 9.1 Jadual Kos Pelaburan Projek. 41 9.2 Jadual Sumber Pembiayaan Projek 42 7 SENARAI RAJAH NO. RAJAH TAJUK HALAMAN 6.1 Struktur Organisasi Syarikat VIPGSB 18 7.1 Gambar Rajah Susun Atur Syarikat 24 VIPGSB 7.2 Gambar Rajah Carta Alir Ringkas Sistem 25 VIP. 8.1 Syarikat Dan Perniagaan Berdaftar 31 8.2 Graf Nama Domain Berdaftar 32 8 SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN A TAJUK Jadual Projek HALAMAN 46 B Daftar Perniagaan VIP Gateway Sdn. Bhd. 47 C Anggaran Penyata Aliran Tunai Pada Tahun 48 Pertama Sebelum Pinjaman D Anggaran Penyata Aliran Tunai Pada Tahun 49 Pertama Selepas Pinjaman E Anggaran Penyata Aliran Tunai Pada Tahun 50 Kedua F Anggaran Penyata Aliran Tunai Pada Tahun 51 Ketiga G Anggaran Penyata Untung Rugi Bagi 52 Tempoh Tiga Tahun Pertama H Jadual Bayaran Balik Pinjaman Mara 53 I Kunci Kira-kira Pada Tahun Pertama, 55-57 Kedua dan Ketiga 9 1.0 PENGENALAN Syarikat VIP GATEWAY SDN. BHD. (VIPGSB) yang telah ditubuhkan secara rasmi pada 14 Julai 2008 merupakan sebuah syarikat sendirian berhad. Syarikat ini kini beroperasi di alamat Pusat Teknologi Maklumat, Blok L, Universiti Teknologi Malaysia International Campus, Jalan Semarak, 54100 Kuala Lumpur. Sebagai sebuah syarikat yang berteraskan perisian dan perkakasan komputer, Syarikat VIPGSB turut terlibat di dalam kerja-kerja mengkaji, menganalisis, membangun, membekal, menghantar, memasang, menguji, mentauliahkan, melatih, menyelenggarakan perkakasan dan perisian komputer untuk kegunaan industri seperti perkhidmatan membangunkan perisian komputer khusus, khasnya dalam pembangunan penyelesaian pembayaran atas talian melalui Internet – iaitu pelengkap kepada proses pembangunan laman web e-dagang. Di samping itu, Syarikat VIPGSB turut menyediakan beberapa perkhidmatan sampingan seperti kerja-kerja pengintegrasian sistem dan perkakasan seperti membekal sistem-sistem siap bina (on-shelve system) yang dibekalkan oleh syarikatsyarikat IT dari luar negara ataupun tempatan. Biarpun ia baru didaftarkan secara rasmi, syarikat ini telah dimulakan secara sambilan lebih 3 tahun yang lalu oleh pemilik. Di samping itu pemilik syarikat ini mempunyai lebih 15 tahun pengalaman kerja di dalam bidang pengintegrasian sistem. Pemilik juga telah menyertai Latihan Pembangunan Usahawan sebanyak 3 Modul anjuran Majlis Amanah Rakyat (MARA) dan Program Sarjana keusahawanan Teknologi Maklumat (SKIT) di Universiti Teknologi Malaysia (UTM) selama 1 tahun 6 bulan yang juga ditaja oleh MARA bagi tujuan meningkatkan lagi kemahiran pengurusan dan keusahawanannya. Syarikat VIPGSB telah menunjukkan prestasi yang agak baik dan mendapat sambutan yang menggalakkan daripada pelanggan. Namun begitu perkembangan dan permintaan yang tinggi ini menyebabkan Syarikat 10 VIPGSB mengalami masalah kewangan untuk menambah baik sistem yang dibangunkan agar lebih cekap, holistik dan berintegrasi. Adalah menjadi hasrat syarikat untuk turut serta di dalam menyumbang kepada perkembangan ekonomi negara yang sedang bergerak ke arah yang positif sejak kebelakangan ini. Ia juga sebagai menyahut seruan kerajaan di dalam mewujudkan Masyarakat Perdagangan dan Perindustrian Bumiputera (MPPB). Memandangkan bidang ini mempunyai potensi dan berdaya maju, Syarikat VIPGSB bercadang untuk meningkatkan kapasiti perniagaannya dengan menambahkan kakitangan dan peralatan serta modal pusingannya melalui pembiayaan MARA. Melalui pembiayaan ini Syarikat VIPGSB akan turut meningkatkan kapasiti perkhidmatan yang ditawarkan dengan lebih banyak menumpukan kepada semua kementerian, jabatan, GLC, PBT dan juga syarikat swasta. 2.0 TUJUAN KERTAS KERJA Tujuan kertas kerja ini disediakan adalah untuk membentangkan perancangan perniagaan Syarikat VIPGSB yang meliputi aspek pengurusan, pemasaran, perkhidmatan dan kewangan syarikat kepada pihak MARA dan seterusnya memohon pembiayaan berjumlah RM 79,627.50 (Ringgit Malaysia:Tujuh Puluh Sembilan Ribu Enam Ratus Dua Puluh Tujuh dan Lima Puluh Sen Sahaja). Tempoh pembiayaan adalah selama 7 tahun dan Syarikat VIPGSB turut memohon tempoh bernafas selama 3 bulan. Kos Pelaburan Projek adalah sebanyak RM 88,877.50. Di mana sebanyak RM 9,250.00 adalah wang pemilik sendiri sementara baki RM 79,627.50 adalah melalui pembiayaan yang dipohon ini. 11 Pembiayaan ini akan digunakan untuk tujuan seperti berikut: a) Menambahkan bilangan mesin dan alatan > RM 25,500.00 b) Membeli aset tetap kelengkapan komputer seperti komputer dan perisian > RM 18,200.00 c) Melakukan ubahsuai pejabat > RM 8,500.00 d) Menyediakan kelengkapan pejabat yang selesa > RM10,500.00 Pengiraan Pembiayaan 1 1 Nilai Pembiayaan : RM 67,000.00 Kadar Keuntungan : 4% setahun Keuntungan Pembiayaan : RM 67,000.00 X 4 % X 7 tahun Jumlah Pembiayaan : RM 67,000.00 + RM 18,760.00 Bayaran Balik Bulanan : RM 85,760.00 / 84 bulan Bayaran Bulanan : RM 1,020.95 sebulan Nota: Pengiraan Keuntungan Pembiayaan Kewangan adalah menggunakan Kaedah Garis Lurus bagi memudahkan penyediaan Anggaran Aliran Tunai dan anggaran bayaran balik pembiayaan. Bayaran bulanan sebenar adalah lebih kecil jika menggunakan kaedah baki berkurangan. 12 3.0 LATAR BELAKANG PERNIAGAAN Nama Perniagaan : VIP GATEWAY SDN. BHD. (VIPGSB) Alamat Berdaftar : Pusat Teknologi Maklumat, Blok L, Universiti Teknologi Malaysia International Campus, Jalan Semarak, 54100 Kuala Lumpur Alamat Operasi/Kedai : Pusat Teknologi Maklumat, Blok L, Universiti Teknologi Malaysia International Campus, Jalan Semarak, 54100 Kuala Lumpur No. Telefon : 03-26646692 No. Daftar Perniagaan : 824122-X Tarikh Pendaftaran : 14 Julai 2008 Aktiviti Perniagaan : Pembangunan Perisian Komputer Bentuk Perniagaan : Syarikat Sendirian Berhad Modal Permulaan : RM25,000.00 Bank Berurusan : Bank Islam Malaysia Berhad (BIMB) Cawangan Taman Melawati, Kuala Lumpur No. Akaun : 1211-3010029381 No. Lesen Kementerian : - Tarikh Tamat Lesen : - Bidang Kerja Didaftarkan : - Nama Pemilik : 1. Chairil Anwar Bin Mohd Akhir Kewangan No. K/P: 741005-02-5353 2. Safie Bin Mat Yatim No. K/P: 561211-11-5247 Salinan Daftar Perniagaan dilampirkan di Lampiran B. 13 4.0 LATAR BELAKANG PEMILIK Syarikat VIPGSB mempunyai 2 pemilik berdaftar. Butiran pemilik adalah seperti di bawah. 4.1 Pemilik 1 Nama : Chairil Anwar Bin Mohd Akhir Jawatan : Pengarah Urusan Alamat Tetap : D08-01-03, Flat Taman Melati, Persiaran Taman Melati, 53100 Kuala Lumpur. Telefon : 03-26946692 No. Kad : 741005-02-5353 Tarikh Lahir : 5 Oktober 1974 Bangsa/Agama : Melayu/Islam Taraf : Bujang : Diploma Sains Komputer (1995) Pengenalan Perkahwinan Kelulusan Akademik Pengalaman Kerja Sarjana Muda Sains (Komputer) (2006) : Tahun Jawatan Majikan 1995 Pembantu Pusat Teknologi Maklumat, UTM Penyelidik KL Eksekutif Nagasari Holdings 1996 Teknikal 1997 Analyst Aliran Permata Sdn Bhd Programmer 2002 Juru analisa Pusat Teknologi Maklumat, UTM Sistem KL 14 Kursus Dihadiri Lain-Lain 4.2 : : Tarikh Kursus Penganjur 2008 LPU 1 MARA 2008 LPU 2 MARA 2009 LPU 3 MARA - Pemilik 2 Nama : Safie Bin Mat Yatim Jawatan : Pengarah dan Pengurus Pembangunan Pemasaran Alamat Tetap : No. 12, jalan AU 1A/3A, Taman Keramat Permai, 54200 Kuala Lumpur Telefon : 03-26946692 No. Kad : 561211-11-5247 Tarikh Lahir : 11 Disember 1956 Bangsa/Agama : Melayu/Islam Taraf : Berkahwin : Sarjana Sains (Sains Komputer) Pengenalan Perkahwinan Kelulusan Akademik Pengalaman : Kerja Kursus Dihadiri : Lain - Lain : - Tahun Jawatan Majikan 1985 Pensyarah UTM 1983 Perangkawan JPM Tarikh Kursus Penganjur 15 5.0 SKOP PERNIAGAAN 5.1 Aktiviti Perniagaan Di antara aktiviti perniagaan utama yang dijalankan oleh Syarikat VIPGSB adalah : a) Menjual dan memasang sistem penyelesaian pembayaran atas talian Sistem Virtual Internet Payment (VIP). b) Melaksanakan integrasi sistem antara laman web aplikasi e-dagang dengan Sistem VIP. c) Membangunkan laman web aplikasi e-dagang. d) Mengkaji, memasang, menganalisis, menguji, membangun, mentauliahkan, membekal, melatih, menghantar, menyelenggarakan komputer dan perisian komputer. e) Perunding kepada syarikat-syarikat berkenaan aplikasi teknologi maklumat. 5.2 Produk Dan Perkhidmatan Yang Ditawarkan Di antara produk-produk yang ditawarkan oleh syarikat VIPGSB adalah seperti berikut: a) Sistem VIP – sebuah sistem penyelesaian pembayaran atas talian yang menyeluruh. Sistem ini dapat diintegrasikan dengan laman web e-dagang yang sedia ada. 16 b) Produk-produk IT keluaran tempatan dan luar negeri – syarikat akan menjadi pengedar kepada beberapa produk IT terbaik terutamanya perisian komputer tempatan dan luar negara seperti aplikasi antivirus, perisian pembangunan sistem, perisian sistem operasi, perisian perakaunan, perisian produktiviti pejabat dan sebagainya. c) Pembekalan perkakasan komputer dan pelayan komputer mengikut kepada kehendak pelanggan. d) Khidmat perundingan - turut diberikan kepada pelanggan-pelanggan berdasarkan permasalahan dan juga penyelesaian kepada permasalahan yang berlaku. 5.3 Potensi Perniagaan Berdasarkan kepada analisis dan kajian pasaran yang dibuat, perniagaan ini mempunyai potensi yang cukup besar untuk berkembang kerana mempunyai bilangan pengguna Internet dunia sejumlah lebih 1.6 bilion yang mana hampir 17 juta pengguna Internet berada di Malaysia. (Internet World Stats, 2009). Malangnya kadar penembusan Internet di Malaysia masih di tahap yang rendah iaitu sekitar 22% kepada 100 isi rumah. (SKMM, 2009) Oleh kerana ia masih berada di tahap awal perkembangan, ia mempunyai potensi yang cukup besar dan luas untuk dikembangkan di masa hadapan. Melalui usaha berterusan, Syarikat VIPGSB kini semakin mendapat tempat di hati pelanggan kerana kualiti perkhidmatan yang ditawarkan sentiasa dipastikan pada tahap yang tinggi. Dengan memfokuskan kepada produk utama iaitu Sistem VIP ini, syarikat dapat bersaing dengan pengeluar perisian dan laman web perkhidmatan pembayaran atas talian melalui Internet di dalam industri pembangunan perisian teknologi maklumat yang sama. Lokasi pejabat yang terletak di dalam pusat pengajian tinggi, UTM merupakan kawasan yang strategik dan 17 memberi kelebihan kepada Syarikat VIPGSB kerana persekitaran yang selesa dan mudah mendapatkan khidmat pakar dari pensyarah-pensyarah UTM di dalam bidang kepakaran masing-masing. Keadaan ekonomi negara yang terus berkembang positif turut menyumbang kepada potensi perkembangan jualan Sistem VIP. (Berita Harian Online, 2009). Pemulihan ekonomi negara ini turut merangsang pembangunan di bandar raya Kuala Lumpur, Selangor dan Putrajaya di mana terdapat banyak agensi-agensi kerajaan, PBT dan syarikat swasta di kawasan ini. Keadaan ini telah meningkatkan lagi saiz pasaran yang dimiliki oleh Syarikat VIPGSB. Satu lagi faktor yang turut menyumbang kepada peningkatan potensi perniagaan adalah tidak banyak perniagaan seumpama ini yang dimiliki oleh syarikat bumiputera. Keadaan ini akan memberi kelebihan kepada Syarikat VIPGSB untuk menempatkan diri di dalam pasaran dan seterusnya memenangi hati pelanggan. Melalui pertambahan modal pusingan yang lebih besar, Syarikat VIPGSB akan dapat mengemas kini dan memantapkan Sistem VIP. Melalui jalinan tawaran perkhidmatan dan produk yang pelbagai ini, Syarikat VIPGSB mampu memenuhi keperluan saiz syarikat dan kehendak pelanggannya di masa hadapan. Kepelbagaian ini akan memudahkan syarikat mempromosi Sistem VIP kepada setiap segmen pasaran yang sedia ada. 18 6.0 RANCANGAN PENGURUSAN 6.1 Struktur Organisasi Struktur organisasi yang dibentuk oleh Syarikat VIPGSB adalah merangkumi keseluruhan aspek pengurusan sebagai sebuah entiti perniagaan. Secara keseluruhannya, struktur organisasinya adalah seperti di Rajah 6.1: PEMEGANG SAHAM LEMBAGA PENGARAH PENGARAH URUSAN Chairil Anwar Mohd Akhir BAHAGIAN PEMBANGUNAN PEMASARAN BAHAGIAN KEWANGAN & PENTADBIRAN BAHAGIAN PEMBANGUNAN SISTEM & TEKNIKAL Safie Mat Yatim Kamal Ahmad Dawek Chairil Anwar Mohd Akhir Rajah 6.1: Struktur Organisasi Syarikat VIPGSB 6.2 Fungsi dan Tanggungjawab Syarikat VIPGSB telah menyusun fungsi dan tanggungjawab berikut bagi melicinkan lagi pengurusan perniagaannya; 19 a) Pengarah Urusan Pengarah Urusan terlibat di dalam segala aspek pengurusan perniagaan dengan lebih menumpukan kepada aspek pentadbiran dan kewangan perniagaan. Pengarah Urusan bertanggungjawab di dalam membuat belian bekalan dan kawalan stok. Pengarah Urusan juga bertanggungjawab mengetuai kerja-kerja pembangunan sistem dan teknikal. Pengarah Urusan juga akan turut merancang pemasaran dan mencari peluang-peluang pasaran baru bersama-sama dengan Pengurus Pembangunan Pemasaran, di samping memastikan perkembangan perniagaan berjalan lancar dan mengikut jadual perancangan. b) Bahagian Pembangunan Pemasaran Bahagian ini bertanggungjawab untuk memasarkan perkhidmatan dan produk yang dijual. Di samping itu juga ia akan bertanggungjawab mencari pasaran baru terutamanya mendapatkan pelanggan baru untuk Sistem VIP. c) Bahagian Pembangunan Sistem dan Teknikal Ia akan terlibat di dalam pembangunan sistem khasnya Sistem VIP dan juga memberikan perkhidmatan yang ditawarkan kepada pelanggan yang meliputi membekal, memasang dan mentauliahkan peralatan, membaiki dan memantau kerjakerja pemasangan sistem dan sebagainya. Buat masa ini pemilik sendiri mengurus dan mengendalikan bahagian ini memandangkan pengalaman pemilik yang hampir 15 tahun dalam pembangunan sistem dan pengintegrasian sistem. Bilangan kakitangan akan ditambah dari masa ke semasa mengikut keperluan dan seiring dengan perkembangan perniagaan di masa hadapan. d) Bahagian Pentadbiran dan Kewangan Bahagian ini mempunyai 2 tanggungjawab yang perlu dilaksanakan dengan sebaik mungkin. Kedudukan kewangan yang kukuh dan stabil merupakan tunjang utama sesebuah syarikat. Pelantikan seorang akauntan bertauliah dan berpengalaman luas mampu menjaga hal ehwal kewangan dan pentadbiran syarikat berkaitan percukaian, pengurusan aset, pengurusan gaji dan kakitangan serta hal-hal yang berkaitan. 20 6.3 Gaji dan Ganjaran Syarikat VIPGSB menyediakan pakej gaji yang berpatutan kepada kakitangannya. Gaji dan ganjaran kakitangan adalah seperti Jadual 6.1 di bawah. Jadual 6.1: Jadual Gaji Dan Ganjaran Kakitangan Syarikat VIPGSB. Jawatan 1. Pengarah Urusan & Gaji Elaun KWSP PERKESO Jumlah (RM) (RM) (RM) (RM) (RM) 2,500 0 300 37.50 2,837.50 & 2,500 0 300 37.50 2,837.50 3. Pengurus Pembangunan 2,500 0 300 37.50 2,837.50 7,500 0 900 112.50 8,512.50 Pengurus Pembangunan Sistem dan Teknikal 2. Pengurus Akaun Pentadbiran Pemasaran JUMLAH 6.4 Belanja Pengurusan Bagi tujuan pengurusan syarikat demi memastikan syarikat beroperasi dalam keadaan baik dan lancar, syarikat VIPGSB menganggarkan perbelanjaan dalam sebulan mengikut pelan peningkatan kapasiti perniagaannya adalah seperti di Jadual 6.2 berikut: 21 Jadual 6.2: Jadual Belanja Pengurusan Syarikat VIPGSB. Bil Jenis Perbelanjaan Jumlah (RM) 1 Elaun Pengarah 1,000 2 Gaji dan Elaun Pekerja 7,500 3 KWSP dan PERKESO 1,012.50 4 Sewa Lot Perniagaan 5 Air & Elektrik 450 6 Telefon & Faks 150 7 Alat tulis & Belanja Pejabat 500 8 Perjalanan & Pengangkutan 1,200 9 Senggaraan Kedai dan Mesin 615 10 Keraian dan Promosi 11 Belanja Pelbagai & Kontingensi JUMLAH 6.5 1,000 3,000 500 16,927.50 Strategi Pengurusan Kaedah pengurusan perniagaan dan kakitangan yang baik dan sistematik amat mustahak di dalam usaha memajukan perniagaan. Oleh itu, Syarikat VIPGSB telah mengatur beberapa strategi pengurusan seperti berikut : a) Menerapkan semangat kerja berpasukan (team-work) di antara para kakitangan untuk faedah bersama. b) Memberi bimbingan kepada kakitangan supaya dapat menunjukkan prestasi kerja yang baik serta bertanggungjawab terhadap tugas yang diberikan. 22 c) Setiap pekerja atau pihak pengurusan sentiasa berbincang dan memberi pendapat serta cadangan tentang cara terbaik untuk menghasilkan kerja yang lebih cekap dan sistematik. 7.0 RANCANGAN TEKNIKAL/ PERKHIDMATAN 7.1 Kemudahan Asas Premis Syarikat VIPGSB memiliki segala kemudahan asas seperti bekalan air, elektrik dan telefon dan Internet. Premis perniagaan terletak di dalam pusat pengajian tinggi, UTM merupakan kawasan yang strategik dan memberi kelebihan kepada Syarikat VIPGSB kerana persekitaran yang selesa dan mudah mendapatkan khidmat pakar dari pensyarah-pensyarah UTM di dalam bidang kepakaran masingmasing. Ia juga mempunyai ruang kerja dan pameran yang luas dan dapat memberi keselesaan kepada para pelanggan yang datang berkunjung. 7.2 Harta Tetap dan Kelengkapan Yang Diperlukan Melalui pembiayaan kewangan yang dipohon ini, Syarikat VIPGSB akan membeli aset tetap dan kelengkapan pejabat tambahan seperti Jadual 7.1 di bawah : 23 Jadual 7.1: Jadual Harta Tetap Dan Kelengkapan. Bil Jenis/Model Harga/ Unit Kuantiti Nilai (RM) (RM) 1 Mesin dan Alatan • Penghawa Dingin 2,000 2 4,000 • Server Production 10,000 1 10,000 • Komputer Riba 3,000 3 9,000 • Pencetak & Pengimbas & Faks 2,500 1 2,500 400 3 1,200 & Copier 2 3 Kelengkapan Komputer • Microsoft Windows XP • Micrsoft Visual Studio 2005 2,000 1 2,000 • Microsoft SQL Server 2005 6,000 1 6,000 • Development Tools 5,000 1 5,000 • Microsoft Server 2003 3,000 1 3,000 • Perisian Komputer Riba 1000 1 1,000 8,500 1 8,500 500 1 500 Ubahsuai • 4 Rak &Ubahsuai Pejabat Kelengkapan Pejabat • Alat Tulis • Kelengkapan Pejabat 5,000 1 5,000 • Papan Tanda Pejabat 2,000 1 2,000 • Perabot 3,000 1 3,000 JUMLAH BESAR 62,700 Berdasarkan kepada Jadual 6.3 di atas, jumlah pembelian harta tetap dan kelengkapan kedai yang memerlukan pembiayaan kewangan MARA adalah sebanyak RM62,700.00. Daripada nilai ini, sebanyak RM25,500.00 diperlukan untuk membeli mesin dan peralatan, RM18,200.00 untuk kelengkapan komputer, 24 RM8,500.00 diperlukan untuk ubahsuai pejabat dan manakala untuk kelengkapan pejabat memerlukan RM10,500.00 7.3 Susun Atur Ruang Pejabat Susun atur ruang pejabat seperti di Rajah 7.1 telah direka bentuk dengan menarik bagi membolehkan pejabat kelihatan menarik dan mempunyai ruang yang luas bagi memberi keselesaan kepada pelanggan yang datang dan kakitangan yang berkhidmat di Syarikat VIPGSB. Rajah 7.1 : Gambar Rajah Susun Atur Syarikat VIPGSB 25 7.4 Carta Aliran Proses Kerja Rajah 7.2 menunjukkan carta alir proses Sistem VIP yang dibangunkan. Mula Terima mesej dari pelanggan No Lengkap ? Yes Analisa data pengguna Post dan pilih jenis transaksi Pilih kad kredit ? Yes PROSES KAD KREDIT Yes PROSES PERBANKAN ELEKTRONIK No Pilih FPX ? No Tamat Rajah 7.2 : Gambar Rajah Carta Alir Ringkas Sistem VIP. 26 Langkah-langkah di bawah akan menerangkan aktiviti pada carta alir Rajah 7.2 di atas: a) Komputer pelayan akan menerima transaksi sah dari laman web sah yang menyediakan perkhidmatan penerimaan kutipan wang untuk perkhidmatan khusus. b) Setiap transaksi yang lengkap akan melalui komputer pelayan dan akan dihalakan kepada penyedia perkhidmatan atas talian (kad kredit atau perbankan elektronik) yang dipilih oleh pengguna. c) Pengguna akan dikehendaki memasukkan maklumat-maklumat sulit pada laman web pembayaran atas talian pihak ketiga yang berkaitan. d) Setelah transaksi sah dan berjaya, komputer pelayan akan merekodkan dan menghantar mesej berjaya kepada laman web perkhidmatan tersebut. e) Paparan transaksi berjaya atau gagal akan dipaparkan pada skrin pengguna. Biasanya ia hanya mengambil masa 20 saat hingga 1 minit untuk setiap transaksi lengkap. 7.5 Strategi Perkhidmatan Di antara strategi perkhidmatan yang telah diatur oleh Syarikat VIPGSB adalah seperti berikut; a) Menghasilkan perkhidmatan yang berkualiti dan menangani segala masalah dan rungutan pelanggan dengan baik. b) Menerima kerja mengikut keupayaan dan kapasiti yang mampu disiapkan sahaja agar kualiti kerja dikekalkan. c) Sentiasa berbincang dan memberikan khidmat nasihat yang terbaik kepada pelanggan agar pelanggan sentiasa berpuas hati dengan mutu kerja yang dihasilkan. 27 d) Memahami kehendak pelanggan agar setiap kerja atau projek dapat dilakukan dengan baik. 7.6 Anggaran Kos Per Perkhidmatan/Kerja Dijalankan 7.6.1 Kos Pembangunan Sistem VIP Dalam proses membangunkan Sistem VIP yang terbaik, kos-kos yang telibat bolehlah dibahagikan kepada beberapa bahagian seperti berikut: a) Jadual kos perisian komputer Jadual 7.2 : Jadual Kos Perisian Komputer Bil Perkara Harga Kuantiti Jumlah (RM) 1 Microsoft Windows XP 2 (RM) 400 3 1,200 Microsoft Visual Studio 2005 2,000 1 2,000 3 Microsoft SQL Server 2005 6,000 1 6,000 4 Microsoft Server 2003 3,000 1 3,000 5 Perisian-perisian Pembangunan 5,000 1 5,000 6 Perisian Komputer Riba 1,000 3 3,000 JUMLAH 20,200.00 28 b) Jadual kos perkakasan komputer Jadual 7.3 : Jadual Kos Perkakasan Komputer Bil Perkara Harga Kuantiti Harga (RM) 1 Komputer Riba 2 Server Production 3 Pencetak & Pengimbas & Faks & (RM) 3,000 3 9,000 20,000 1 20,000 2,500 1 2,500 Copier JUMLAH 31,500.00 7.6.2 Kos Buruh/Upah Langsung Jadual 7.4 adalah kos upah kakitangan Syarikat VIPGSB. Jadual 7.4 : Kos Buruh/Upah Langsung Bil Perkara Harga (RM) 1 Pengarah Urusan 2,500 2 Pengurus Akaun & Pentadbiran 2,500 3 Pengurus Pembangunan Pemasaran 2,500 JUMLAH(Sebulan) 7,500.00 29 7.6.3 Kos Overhead/Kos Tak Langsung Jadual 7.5 menunjukkan kos overhead /kos tak langsung untuk operasi Syarikat VIPGSB sebulan dan kadar susut nilai perkakasan komputer setahun. Jadual 7.5 : Jadual Kos Overhead/ Kos Tak Langsung Bil Perkara Harga (RM) 1 Kos Sewa Pejabat (Sebulan) 500 2 Utiliti – Elektrik, Air, Telefon & Internet (Sebulan) 805 3 Susut nilai perkakasan komputer (33.33%) (Setahun) 10,498.95 JUMLAH 11,803.95 7.6.4 Jumlah Kos Jumlah kos keseluruhan adalah RM71,003.95. 30 8.0 PEMASARAN 8.1 Perkhidmatan dan Harga yang Ditawarkan Berikut adalah Jadual 8.1 menunjukkan versi Sistem VIP yang ditawarkan : Jadual 8.1: Jadual Versi Sistem VIP Sistem Virtual Internet Payment (VIP) a) Lite Edition • 1 akaun bank • 1 web • tiada web pengurusan b) Standard Edition • 1 akaun bank • 1 web • web pengurusan c) Profesional Edition • 1 akaun bank • banyak web • web pengurusan d) Enterprise Edition • banyak akaun bank • banyak web • web pengurusan e) Corporate Edition • 1 akaun bank • 1 web Harga (RM) 25,000 45,000 80,000 300,000 20,000 setahun 31 • web pengurusan 2,000 bayaran setup dan f) SME Edition 8.2 • 1 akaun bank 2% • 1 web minimum RM100 sebulan • tiada web pengurusan per transaksi @ Kumpulan Sasaran Kumpulan sasaran bagi pengguna VIP adalah tertakluk seperti mana yang dibenarkan oleh bank-bank di Malaysia iaitu hanya kepada syarikat-syarikat yang berdaftar dengan Suruhanjaya Syarikat Malaysia. Berdasarkan pada Rajah 8.1 di bawah, hampir 4.4 juta syarikat dan perniagaan berdaftar pada tahun 2007. Jumlah yang besar ini membuka peluang kepada Syarikat VIPGSB dalam meneroka peluang untuk mendapatkan peniaga-peniaga yang menggunakan Internet sebagai salah satu saluran untuk penerimaan pembayaran untuk menggunakan Sistem VIP ini. Rajah 8.1: Syarikat Dan Perniagaan Berdaftar. (Suruhanjaya Syarikat Malaysia ,2007) 32 Walau bagaimanapun daripada jumlah besar 4.4 juta syarikat dan perniagaan berdaftar, Rajah 8.2 di bawah menunjukkan hampir 80,000 syarikat telah mendaftarkan URL dengan MYNIC Berhad. Bilangan yang kecil ini tidaklah menunjukkan peluang Syarikat VIPGSB semakin mengecil juga tetapi menunjukkan syarikat akan betul-betul komited dalam mempromosikan produk terutamanya kepada syarikat-syarikat besar yang mempunyai ramai pelanggan tetap dan berdaya maju seperti TELEKOM Malaysia, Tenaga Nasional Berhad, Pihak Berkuasa Tempatan di seluruh negara dan lain-lain. Number of domain names 100000 80000 60000 40000 20000 0 Sept-08 Aug 2008 Jul-08 Jun-08 May 2008 Apr-08 Mar 2008 Feb-08 Jan-08 Number of domain names: Rajah 8.2 : Graf Nama Domain Berdaftar. (MYNIC, 2008). 8.3 Kawasan Pasaran Kawasan pasaran untuk Sistem VIP ini dibahagi kepada 3 fasa. Fasa pertama adalah untuk pasaran di dalam Malaysia iaitu untuk tempoh 2 tahun. Untuk memastikan Sistem VIP masih dapat bersaing di pasaran Malaysia, pihak Syarikat VIPGSB telah mengenal pasti dan berbincang dengan pihak MIGS berkenaan institusi bank yang dibenarkan untuk mengelola urusan transaksi kad kredit di 33 Malaysia adalah Bank Islam (M) Berhad dan juga RHB Bank Berhad. Tambahan lagi, kedua-dua institusi bank ini turut menyokong perkhidmatan pembayaran melalui perbankan Internet seperti mana yang ditawarkan oleh Sistem VIP. Fasa kedua pula menyusul dalam tahun yang ketiga, Sistem VIP akan dikembangkan ke kawasan Asia Tenggara. Setelah mengadakan sesi perbincangan dengan MIGS, mereka membenarkan pembayaran atas talian melalui Internet dibenarkan di beberapa buah institusi bank terpilih seperti Bank Central Asia (BCA) dan Bank of Indonesia di Indonesia, DBS Bank Limited, Citibank, Overseas Union Bank(OUB) di Singapura, Global Payments(dahulunya dikenali sebagai HSBC) di Brunei dan Kasikornbank Public Company Limited (KBank) di Thailand. Ini menunjukkan Sistem VIP ini boleh dikembang dan dipasarkan di negara-negara ASEAN. Syarikat VIPGSB juga turut merancang untuk meluaskan pasaran dan jualan Sistem VIP ke seluruh dunia pada fasa ke tiga nanti. Jadual 8.2 di bawah menunjukkan kawasan pasaran mengikut fasa seperti mana yang diterangkan di atas. Jadual 8.2: Jadual Kawasan Pasaran. Fasa Kawasan Pasaran Pertama (2 tahun) Malaysia Kedua (2 tahun) Asia Tenggara – Indonesia, Thailand, Singapura, Brunei Ketiga Seluruh Dunia 34 8.4 Pesaing Jadual 8.3 di bawah menunjukkan senarai beberapa syarikat tempatan dan luar negara yang berada di dalam industri teknologi maklumat yang mana turut membekal perkhidmatan atau perisian pembayaran atas talian melalui Internet yang pastinya menjadi pesaing kepada Syarikat VIPGSB. Jadual 8.3: Jadual Pesaing Kepada Syarikat VIPGSB. Nama Perniagaan & Alamat Perkhidmatan & Produk Ditawarkan Netbuilder (M) Sdn. Bhd. Menara Klang, NB-ePay Block B, No. 45-3, Jalan Nanas, 41400 Klang, Selangor. Tel: 603-33448086 Fax: 603-33448087 Mobile 88 Sdn. Bhd. 63 & 65 Jalan Jejaka 7, Taman Maluri, Cheras, iPAY88 55100 Kuala Lumpur. Tel: 03-92863333 Fax: 03-92003333 Commerce Payment Sdn. Bhd. No 15-2, Blok C1, Jalan PJU 1/41, Dataran Prima, Commerce Payment 35 47301 Petaling Jaya, Selangor. Tel: 03-78804077 Faks: 03-78035077 Paypal San Jose, California, USA Paypal Berikut pula Jadual 8.4, analisa SWOT terhadap Sistem VIP dan syarikat pesaing. Jadual 8.4: Analisa SWOT Terhadap Sistem VIP Kekuatan (Strength) • Memendekkan tempoh fasa pembangunan sistem • Mempercepatkan ROI (Ownership) • Maklumat sulit pembayar tidak disimpan • Mempercepatkan tempoh “cash-turn around” • Multi currencies • Mengurangkan kerja-kerja akauntan dengan menghapuskan penglibatan pihak ketiga di dalam kerja-kerja perakaunan (reconciliation, processing, validating, verifying & authentication) • Disputes arbitration (ability to identify buyer) • Mengurangkan kos operasi • Boleh dipunyai (Ownership) oleh merchant • Satu antaramuka pembayaran (kad kredit, FPX) • Integrasi mudah, selamat & standard • Bayaran tidak akan disimpan(float) dalam akaun pihak ketiga/ service provider 36 • Tiada penglibatan pihak ketiga di dalam proses pembayaran (merchant -> bank) • Bayaran dijamin akan dikreditkan terus ke akaun merchant • Ada pilihan sewaan (Leasing option) • Kos perkhidmatan/ penyelenggaraan yang rendah • Mesej status bayaran akan dihantar kepada laman web • Bantuan pengurusan pentadbiran dengan BIMB akan diberikan Kelemahan (Weaknesess) • Kos infrastruktur mahal • High online service fees • Kekurangan pakar tempatan • Low entry cost • Strong competition with others payment gateway • System not stable • Fraud • Security issue • Agreements Peluang (Opportunities) • Ada hutang lapok • Kemudahan untuk OKU • Great & Long term customer • Create new business opportunities and new products and services • Hutang lapuk yang semakin menimbun Ancaman (Threat) • Pertumbuhan ekonomi dunia yang tidak menentu • Monopoli Kekuatan (Strength) • Tempoh setup cepat • Tempoh approval cepat • Harga setup murah, RM200 37 Kelemahan (Weaknesess) • Pembayaran dalam 5 hari • MDR tinggi, 3% Kekuatan (Strength) • Tempoh setup cepat • Tempoh approval cepat • Tiada deposit Kelemahan (Weaknesess) • Pembayaran dalam 7 hari • MDR tinggi, 3% Kekuatan (Strength) • Tiada deposit • Approval serta-merta Kelemahan (Weaknesess) • Bayaran bulanan, RM250 • MDR tinggi, 4.5% Kekuatan (Strength) • Pengguna ramai • Sudah terkenal • Integrasi mudah • Sokongan/ bantuan pantas 24/7 Kelemahan (Weaknesess) • Berbentuk servis • Tiada kemudahan terima balik terus untuk bank di Malaysia • Deposit minimum ketika Pembukaan akaun • Memerlukan kad kredit Transaksi dalam USD 38 8.5 Senarai Kerja Yang Pernah Dijalankan Jualan dan promosi Sistem VIP telah dijalankan sejak tahun 2006. Sebanyak 8 syarikat dan agensi telah menggunakan Sistem VIP. Jadual 8.5 di bawah menunjukkan agensi dan syarikat yang telah menggunakan Sistem VIP. Jadual 8.5: Jadual Senarai Pelanggan Sistem VIP. Bil Tajuk Kerja Dijalankan Tempoh Nilai 1 SPACE, Universiti Teknologi Malaysia (UTM) 2006 70,000 2 Attitude Plus Sdn. Bhd (APSB) 2007 25,000 3 Lembaga Industri Pembinaan Malaysia (CIDB) 2007 70,000 4 Management & Science University (MSU) 2008 45,000 5 Pusat Tenologi & Pengurusan Lanjutan (PTPL) 2008 45,000 6 Vacation Escape Sdn Bhd (VES) 2008 2,000 7 Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia (JUPEM) 2008 45,000 8 E-Rama Sdn. Bhd. 2009 80,000 9 Bernama 2009 70,000* 10 Kementerian Sumber Manusia 2009 100,000* * masih dalam rundingan 39 8.6 Strategi Pemasaran 8.6.1 Promosi Di antara strategi promosi yang dilakukan oleh Syarikat VIPGSB bagi menawarkan dan memperkenalkan khidmatnya ialah: a) mempelbagaikan versi produk ini agar dapat dijual kepada semua jenis pelanggan sama ada syarikat besar atau IKS. b) menyertai pelbagai pameran perdagangan, kempen dan promosi yang dianjurkan di Malaysia dan luar negara. c) melakukan kerjasama yang erat dengan bank-bank tempatan untuk mendapat pelanggan yang komited. d) demi mendapat jualan yang baik, komisen kepada agen dan resellers adalah langkah permulaan yang baik untuk mendapat pelanggan yang ramai. e) memberi ceramah percuma berkaitan e-commerce di samping melakukan promosi jualan produk kepada orang ramai. f) bekerjasama dengan agensi kerajaan, badan berkanun, institusi pengajian tinggi dan syarikat swasta. g) Mengekalkan hubungan peribadi yang baik dengan pelanggan. h) Memberikan profil perniagaan kepada bakal-bakal pelanggan. i) Mengedarkan pamflet dan brosur secara berkala. j) Memberikan perkhidmatan yang lebih cekap, pantas dan tepat pada masa yang telah ditetapkan. 40 8.6.2 Lokasi Lokasi pejabat yang terletak di dalam pusat pengajian tinggi UTM merupakan kawasan yang strategik dan memberi kelebihan kepada Syarikat VIPGSB kerana persekitaran yang selesa dan mudah mendapatkan khidmat pakar dari pensyarah-pensyarah UTM di dalam bidang kepakaran masing-masing. 8.6.3 Harga Penetapan harga yang diletakkan ke atas produk dan perkhidmatan yang ditawarkan adalah berpatutan, kompetitif dan ia berkonsepkan “price-follower” iaitu mengikut kadar pasaran seperti yang ditetapkan pesaing-pesaing lain. 8.6.4 Produk Produk yang ditawarkan kepada para pelanggan adalah berkualiti dan setara dengan harganya. Perniagaan juga sentiasa mengikuti perubahan teknologi terkini dan kehendak pelanggan agar produk dan perkhidmatannya sentiasa kekal kompetitif dan diterima pelanggan. 41 9.0 ASPEK KEWANGAN 9.1 Kos Pelaburan Projek Berdasarkan perancangan untuk membesarkan kapasiti perniagaan dan memohon pembiayaan ini, perniagaan telah menganggarkan kos pelaburan seperti di dalam Jadual 9.1: Jadual 9.1: Jadual Kos Pelaburan Projek. Bil 1 2 3 Perkara Unit Harga(RM) Jumlah (RM) Belanja Permulaan • Deposit Kedai 1 3,000 • Deposit Utiliti 1 2,250 • Daftar Perniagaan 1 1,600 • Dokumentasi & Guaman 1 1,400 • Latihan & Kursus 1 1,000 9,250 Aset Tetap • Mesin dan Alatan 25,500 • Kelengkapan Komputer 18,200 • Ubahsuai • Kelengkapan Pejabat 8,500 10,500 62,700 Modal Pusingan • Belian Bekalan 0 0 • Belanja Pengurusan 1 16,927.50 • Belanja Perkhidmatan 0 0 JUMLAH BESAR 16,927.50 88,877.50 42 9.2 Sumber Pembiayaan Projek Daripada jumlah keseluruhan di atas, pecahan sumber pembiayaan projek yang telah dirancang adalah seperti di Jadual 9.2 : Jadual 9.2: Jadual Sumber Pembiayaan Projek. Bil 1 2 3 Perkara Modal Pembiayaan Jumlah Sendiri MARA (RM) Belanja Permulaan • Deposit Kedai 3,000 0 • Deposit Utiliti 2,250 0 • Daftar Perniagaan 1,600 0 • Dokumentasi & Guaman 1,400 0 • Latihan & Kursus 1,000 0 9,250 Aset Tetap • Mesin dan Alatan 0 25,500 • Kelengkapan Komputer 0 18,200 • Ubahsuai 0 8,500 • Kelengkapan Pejabat 0 10,500 62,700 Modal Pusingan • Belian Bekalan 0 0 • Belanja Pengurusan 0 16,927.50 • Belanja Perkhidmatan 0 0 16,927.50 9,250.00 79,627.50 88,877.50 JUMLAH BESAR Sumber kewangan yang diperlukan akan diperoleh daripada pembiayaan sendiri adalah sebanyak RM9,250.00, manakala RM79,627.50 lagi akan diperoleh daripada pihak MARA. bakinya iaitu sebanyak 43 9.3 Anggaran Aliran Wang Tunai dan Penyata Kewangan Oleh kerana projek ini merupakan projek pembesaran kapasiti perniagaan, maka Anggaran Penyata Aliran Wang Tunai yang dibentangkan ini mengambil kira perkara-perkara berikut: a) Pembiayaan ini diperoleh terlebih dahulu sebelum kapasiti operasi dapat ditingkatkan. b) Anggaran Aliran Tunai dan Prestasi Kewangan disediakan selama 3 tahun selepas pembiayaan. c) Anggaran kutipan jualan yang dibuat adalah 50% jualan dibuat secara tunai dan baki 50 % lagi dengan kredit 30 hari. d) Belian daripada pembekal dibuat secara tunai atau bayaran tertunda kurang 1 bulan. e) Penyediaan Anggaran Penyata Pendapatan mengambil kira susut nilai aset melalui kaedah garis lurus mengikut peratus susut nilai seperti berikut; i. Kelengkapan Pejabat - 15 % ii. Komputer dan Pencetak - 20 % iii. Rak dan Almari - 15 % iv. Pendawaian dan Ubahsuai - 10 % 44 10.0 JUSTIFIKASI DAN PENUTUP Berdasarkan kepada perancangan dan unjuran pendapatan yang telah dibentangkan, perniagaan amat berkeyakinan bahawa perniagaan yang diceburi ini akan memberi pulangan yang menguntungkan. Unjuran-unjuran yang dibuat untuk tahun pertama operasi selepas mendapat pembiayaan adalah amat konservatif kerana mengambil kira faktor perniagaan masih di peringkat awal membuat pemasaran untuk membekal kepada pelanggan organisasi. Perniagaan telah membuat kajian dan perancangan yang sistematik bagi membolehkan perniagaan berjalan dengan lancar. Oleh yang demikian Syarikat VIPGSB amat optimis, yang perniagaan ini amat berdaya maju dan mampu berkembang di masa hadapan. Diharap permohonan ini mendapat pertimbangan sewajarnya daripada pihak institusi kewangan, kerana melalui cara ini sahaja perniagaan dapat dikembangkan. Perniagaan amat berharap ia diberikan peluang untuk turut sama-sama menjadi sebahagian daripada Masyarakat Perdagangan dan Perindustrian Bumiputera (MPPB) yang berjaya di negara. 45 11.0 JADUAL PELAN TINDAKAN PERLAKSANAAN PROJEK Semua aktiviti yang terlibat dalam proses pembangunan projek ini disusun dan dirancang mengikut penjadualan dan perancangan projek yang telah dibuat dengan carta Gantt. Penjadualan projek dilakukan agar anggaran masa untuk mencapai setiap batu tanda tercapai. Perancangan yang baik dapat mengelakkan masalah-masalah seperti kelewatan aktiviti atau pengulangan fasa yang kerap berlaku dan dapat menghasilkan spekulasi kos dan jadual kerja yang rapi dan tepat sebagaimana yang dirancang. Carta Gantt bagi projek ini ditunjukkan seperti di Lampiran A. LAMPIRAN A ID Task Name Duration May 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Pembangunan Sistem VIP Fasa Kajian (Feasibility) Pencarian Maklumat Analisa Cost Benefit Penyediaan Laporan Kajian Kemungkinan Pembentangan Laporan Kajian Kemungkinan Fasa Analisa (Analysis) Jul 753 days 49 days 21 days 14 days 14 days 0 days 56 days Analisa Masalah Kajian Keperluan Perkakasan, Perisian & Rangkaian Penyediaan Laporan Analisa Sistem Pembentangan Laporan Analisa Sistem Fasa Reka Bentuk (Design) Reka Bentuk Konsep & Senibina Reka Bentuk Sistem Reka Bentuk Pangkalan Data Reka Bentuk Antara Muka Sistem Fasa Pembangunan & Pengujian (Construction & Testing) 21 days 21 days 14 days 0 days 88 days 14 days 30 days 14 days 30 days 42 days Pelan Pengujian Pengujian Kotak Hitam Sistem Persediaan Ujian Alpha Ujian Alpha Persediaan Ujian Beta Ujian Beta Fasa Perlaksanaan (Launch) 14 days 14 days 7 days 0 days 7 days 0 days 42 days Pemilihan Tempat Perlaksanaan & Pembelian Komputer Pelayan Uploading Data Latihan Fasa Penilaian & Penyelenggaraan (Maintenance) Jaminan 6 Bulan Extended Warranty Sep Nov Jan Mar May Jul 08/10 25/12 16/06 25/06 30 days 5 days 7 days 476 days 6 mons 356 days Task Milestone External Tasks Split Summary External Milestone Progress Project Summary Deadline 46 Sep Nov 2010 Jan Mar May Jul Sep Nov Jan Mar May Jul 47 LAMPIRAN B Daftar perniagaan syarikat VIP Gateway Sdn. Bhd. 48 LAMPIRAN C Anggaran penyata aliran tunai pada tahun pertama sebelum pinjaman Butir-butir Aliran Tunai Masuk Pendapatan Tunai Pendapatan Kredit Modal sendiri Pinjaman MARA Jumlah Tunai Masuk Aliran Tunai Keluar Kos Bahan Mentah Belanja Permulaan Pembelian Aset Tetap Penyelenggaraan Aset Modal Pusingan / Belanja Operasi Elaun Pengarah Gaji Pekerja - Shift 1 - Shift 2 - Shift 3 Sewa Elektrik & Air Telefon & Fax Alatulis dan Alat Pejabat Pengangkutan Perjalanan KWSP dan Perkeso Belanja Pemasaran Lesen-lesen Bayar Balik Pinjaman (pokok) Faedah Pinjaman Jumlah Tunai Keluar Lebihan / Kurangan Pra-Operasi 20,000.00 2 20,000.00 3 20,000.00 4 20,000.00 5 20,000.00 6 20,000.00 7 20,000.00 8 20,000.00 9 20,000.00 10 20,000.00 11 20,000.00 12 20,000.00 9,250.00 9,250.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 (65,200.00) (65,200.00) 240,000.00 249,250.00 9,250.00 62,700.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 96,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 12,000.00 5,400.00 1,800.00 6,000.00 14,400.00 12,960.00 12,000.00 2,500.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 235,010.00 14,240.00 2,500.00 74,450.00 Jumlah 9,250.00 9,250.00 62,700.00 Baki Awal Baki Akhir 1 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 (65,200.00) (58,580.00) (51,960.00) (45,340.00) (38,720.00) (32,100.00) (25,480.00) (18,860.00) (12,240.00) (5,620.00) 1,000.00 7,620.00 (58,580.00) (51,960.00) (45,340.00) (38,720.00) (32,100.00) (25,480.00) (18,860.00) (12,240.00) (5,620.00) 1,000.00 7,620.00 14,240.00 14,240.00 49 LAMPIRAN D Anggaran penyata aliran tunai pada tahun pertama selepas pinjaman Butir-butir Aliran Tunai Masuk Pendapatan Tunai Pendapatan Kredit Modal sendiri Pinjaman MARA 9,250.00 67,000.00 Jumlah Tunai Masuk 76,250.00 Aliran Tunai Keluar Kos Pengilangan Belanja Permulaan Pembelian Aset Tetap Penyelenggaraan Aset Modal Pusingan / Belanja Operasi Elaun Pengarah Gaji Pekerja - Shift 1 - Shift 2 - Shift 3 Sewa Elektrik & Air Telefon & Fax Alatulis dan Alat Pejabat Pengangkutan Perjalanan KWSP dan Perkeso Belanja Pemasaran Lesen Majlis Tempatan Bayar Balik Pinjaman (pokok) Faedah Pinjaman Pra-Operasi 1 20,000.00 2 20,000.00 3 20,000.00 4 20,000.00 5 20,000.00 6 20,000.00 7 20,000.00 8 20,000.00 9 20,000.00 10 20,000.00 11 20,000.00 12 20,000.00 Jumlah 240,000.00 9,250.00 67,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 9,250.00 62,700.00 316,250.00 9,250.00 62,700.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 96,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 797.62 223.33 797.62 223.33 797.62 223.33 797.62 223.33 797.62 223.33 797.62 223.33 797.62 223.33 797.62 223.33 797.62 223.33 12,000.00 5,400.00 1,800.00 6,000.00 14,400.00 12,960.00 12,000.00 2,500.00 7,178.57 2,010.00 2,500.00 Jumlah Tunai Keluar 74,450.00 13,380.00 13,380.00 13,380.00 14,400.95 14,400.95 14,400.95 14,400.95 14,400.95 14,400.95 14,400.95 14,400.95 14,400.95 244,198.57 Lebihan / Kurangan 1,800.00 6,620.00 6,620.00 6,620.00 5,599.05 5,599.05 5,599.05 5,599.05 5,599.05 5,599.05 5,599.05 5,599.05 5,599.05 72,051.43 Baki Awal - 1,800.00 8,420.00 15,040.00 21,660.00 27,259.05 32,858.10 38,457.14 44,056.19 49,655.24 55,254.29 60,853.33 66,452.38 Baki Akhir 1,800.00 8,420.00 15,040.00 21,660.00 27,259.05 32,858.10 38,457.14 44,056.19 49,655.24 55,254.29 60,853.33 66,452.38 72,051.43 72,051.43 50 LAMPIRAN E Anggaran penyata aliran tunai pada tahun kedua Butir-butir Aliran Tunai Masuk Pendapatan Tunai Pendapatan Kredit Modal sendiri Pinjaman MARA Pra-Operasi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Jumlah 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 240,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 20,000.00 240,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 24,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 96,000.00 Sewa Elektrik & Air Telefon & Fax Alatulis dan Alat Pejabat Pengangkutan Perjalanan KWSP dan Perkeso Belanja Pemasaran Lesen-lesen Byr Balik Pinjaman (pokok) Faedah Pinjaman 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 12,000.00 5,400.00 1,800.00 6,000.00 14,400.00 12,960.00 12,000.00 30,000.00 9,571.43 2,680.00 Jumlah Tunai Keluar 18,900.95 18,900.95 18,900.95 18,900.95 18,900.95 18,900.95 18,900.95 18,900.95 18,900.95 18,900.95 18,900.95 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 2,500.00 797.62 223.33 18,900.95 Lebihan / Kurangan 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 1,099.05 13,188.57 Baki Awal 72,051.43 73,150.48 74,249.52 75,348.57 76,447.62 77,546.67 78,645.71 79,744.76 80,843.81 81,942.86 83,041.90 84,140.95 72,051.43 Baki Akhir 73,150.48 74,249.52 75,348.57 76,447.62 77,546.67 78,645.71 79,744.76 80,843.81 81,942.86 83,041.90 84,140.95 85,240.00 85,240.00 Jumlah Tunai Masuk Aliran Tunai Keluar Kos Pengilangan Belanja Permulaan Pembelian Aset Tetap Penyelenggaraan Aset Modal Pusingan / Belanja Operasi Elaun Pengarah Gaji Pekerja - Shift 1 - Shift 2 - Shift 3 226,811.43 51 LAMPIRAN F Anggaran penyata aliran tunai pada tahun ketiga Butir-butir Aliran Tunai Masuk Pendapatan Tunai Pendapatan Kredit Modal sendiri Pinjaman MARA Pra-Operasi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Jumlah 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 320,000.00 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 26,666.67 320,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 2,000.00 24,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 8,000.00 96,000.00 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 1,000.00 450.00 150.00 500.00 1,200.00 1,080.00 1,000.00 3,300.00 797.62 223.33 12,000.00 5,400.00 1,800.00 6,000.00 14,400.00 12,960.00 12,000.00 39,600.00 9,571.43 2,680.00 Jumlah Tunai Keluar 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 19,700.95 236,411.43 Lebihan / Kurangan 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 6,965.71 83,588.57 Baki Awal 85,240.00 92,205.71 99,171.43 106,137.14 113,102.86 120,068.57 127,034.29 134,000.00 140,965.71 147,931.43 154,897.14 161,862.86 85,240.00 Baki Akhir 92,205.71 99,171.43 106,137.14 113,102.86 120,068.57 127,034.29 134,000.00 140,965.71 147,931.43 154,897.14 161,862.86 168,828.57 168,828.57 Jumlah Tunai Masuk Aliran Tunai Keluar Kos Pengilangan Belanja Permulaan Pembelian Aset Tetap Penyelenggaraan Aset Modal Pusingan / Belanja Operasi Elaun Pengarah Gaji Pekerja - Shift 1 - Shift 2 - Shift 3 Sewa Elektrik & Air Telefon & Fax Alatulis dan Alat Pejabat Pengangkutan Perjalanan KWSP dan Perkeso Belanja Pemasaran Lesen Byr Balik Pinjaman (pokok) Faedah Pinjaman 52 LAMPIRAN G Anggaran penyata untung rugi bagi tempoh Tiga tahun pertama PERKARA / TAHUN PENDAPATAN TAHUN 1 TAHUN 2 TAHUN 3 240,000.00 240,000.00 320,000.00 240,000.00 240,000.00 320,000.00 24,000.00 24,000.00 TOLAK : Stok Awal Kos Bahan Mentah ( Tolak ) Stok Akhir UNTUNG KASAR TOLAK : BELANJA OPERASI Elaun Pengarah Gaji Pekerja 96,000.00 96,000.00 96,000.00 Sewa 12,000.00 12,000.00 12,000.00 Elektrik & Air 5,400.00 5,400.00 5,400.00 Telefon & Fax 1,800.00 1,800.00 1,800.00 Alatulis & Alatan Pejabat 6,000.00 6,000.00 6,000.00 Pengangkutan Perjalanan 14,400.00 14,400.00 14,400.00 KWSP dan Perkeso 12,960.00 12,960.00 12,960.00 Belanja Pemasaran 12,000.00 12,000.00 12,000.00 Lesen-lesen 2,500.00 30,000.00 39,600.00 Susutnilai 6,270.00 6,270.00 6,270.00 Faedah Pinjaman 2,010.00 2,680.00 2,680.00 JUMLAH BELANJA OPERASI 171,340.00 223,510.00 233,110.00 UNTUNG BERSIH 68,660.00 16,490.00 86,890.00 UNTUNG/RUGI TERKUMPUL B/B 0.00 68,660.00 85,150.00 UNTUNG/RUGI TERKUMPUL H/B 68,660.00 85,150.00 172,040.00 Penyelenggaraan Aset 53 LAMPIRAN H Jadual bayaran balik pinjaman MARA BULAN ANSURAN BULANAN FAEDAH DIBAYAR POKOK DIBAYAR 0 BAKI PINJAMAN 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 0 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 67,000.00 66,202.38 65,404.76 64,607.14 63,809.52 63,011.90 62,214.29 61,416.67 60,619.05 59,821.43 59,023.81 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 58,226.19 57,428.57 56,630.95 55,833.33 55,035.71 54,238.10 53,440.48 52,642.86 51,845.24 51,047.62 50,250.00 49,452.38 48,654.76 47,857.14 47,059.52 46,261.90 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 45,464.29 44,666.67 43,869.05 43,071.43 42,273.81 41,476.19 40,678.57 39,880.95 39,083.33 38,285.71 37,488.10 36,690.48 35,892.86 35,095.24 54 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 34,297.62 33,500.00 32,702.38 31,904.76 31,107.14 30,309.52 29,511.90 28,714.29 27,916.67 27,119.05 26,321.43 25,523.81 24,726.19 23,928.57 23,130.95 22,333.33 21,535.71 20,738.10 19,940.48 19,142.86 18,345.24 17,547.62 16,750.00 15,952.38 15,154.76 14,357.14 13,559.52 12,761.90 11,964.29 11,166.67 10,369.05 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 1,020.95 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 223.33 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 797.62 9,571.43 8,773.81 7,976.19 7,178.57 6,380.95 5,583.33 4,785.71 3,988.10 3,190.48 2,392.86 1,595.24 797.62 84 1,020.95 223.33 797.62 0.00 85,760.00 18,760.00 67,000.00 55 LAMPIRAN I Kunci kira-kira pada tahun pertama ASET TETAP Kos Susutnilai Nilai Bersih Mesin dan Alatan 25,500.00 2,550.00 22,950.00 Kelengkapan Komputer 18,200.00 1,820.00 16,380.00 8,500.00 850.00 7,650.00 10,500.00 1,050.00 9,450.00 Ubahsuai Kelengkapan Pejabat 62,700.00 6,270.00 56,430.00 ASET SEMASA Penghutang Perdagangan - Stok - Deposit Tunai Ditangan Jumlah Aset Semasa 9,250.00 72,051.43 81,301.43 LIABILITI SEMASA Pemiutang Perdagangan Jumlah Aset Semasa Bersih JUMLAH ASET BERSIH 0.00 81,301.43 137,731.43 Dibiayai Oleh : Modal Saham 9,250.00 Keuntungan/Rugi terkumpul 68,660.00 Pinjaman Jangka Panjang 59,821.43 137,731.43 56 Kunci kira-kira pada tahun kedua ASET TETAP Kos Susutnilai Nilai Bersih Mesin dan Alatan 25,500.00 5,100.00 20,400.00 Kelengkapan Komputer 18,200.00 3,640.00 14,560.00 8,500.00 1,700.00 6,800.00 10,500.00 2,100.00 8,400.00 Ubahsuai Kelengkapan Pejabat 62,700.00 12,540.00 50,160.00 ASET SEMASA Penghutang Perdagangan - Stok - Deposit Tunai Ditangan Jumlah Aset Semasa 9,250.00 85,240.00 94,490.00 LIABILITI SEMASA Pemiutang Perdagangan Jumlah Aset Semasa Bersih JUMLAH ASET BERSIH 0.00 94,490.00 144,650.00 Dibiayai Oleh : Modal Saham 9,250.00 Keuntungan/Rugi terkumpul 85,150.00 Pinjaman Jangka Panjang 50,250.00 144,650.00 57 Kunci kira-kira pada tahun ketiga ASET TETAP Kos Susutnilai Nilai Bersih Mesin dan Alatan 25,500.00 7,650.00 17,850.00 Kelengkapan Komputer 18,200.00 5,460.00 12,740.00 8,500.00 2,550.00 5,950.00 10,500.00 3,150.00 7,350.00 62,700.00 18,810.00 43,890.00 Ubahsuai Kelengkapan Pejabat ASET SEMASA Penghutang Perdagangan - Stok - Deposit Tunai Ditangan Jumlah Aset Semasa 9,250.00 168,828.57 178,078.57 LIABILITI SEMASA Pemiutang Perdagangan Jumlah Aset Semasa Bersih JUMLAH ASET BERSIH 0.00 178,078.57 221,968.57 Dibiayai Oleh : Modal Saham Keuntungan/Rugi terkumpul Pinjaman Jangka Panjang 9,250.00 172,040.00 40,678.57 221,968.57 LAMPIRAN A ID Task Name Duration May 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Pembangunan Sistem VIP Fasa Kajian (Feasibility) Pencarian Maklumat Analisa Cost Benefit Penyediaan Laporan Kajian Kemungkinan Pembentangan Laporan Kajian Kemungkinan Fasa Analisa (Analysis) Jul 753 days 49 days 21 days 14 days 14 days 0 days 56 days Analisa Masalah Kajian Keperluan Perkakasan, Perisian & Rangkaian Penyediaan Laporan Analisa Sistem Pembentangan Laporan Analisa Sistem Fasa Reka Bentuk (Design) Reka Bentuk Konsep & Senibina Reka Bentuk Sistem Reka Bentuk Pangkalan Data Reka Bentuk Antara Muka Sistem Fasa Pembangunan & Pengujian (Construction & Testing) 21 days 21 days 14 days 0 days 88 days 14 days 30 days 14 days 30 days 42 days Pelan Pengujian Pengujian Kotak Hitam Sistem Persediaan Ujian Alpha Ujian Alpha Persediaan Ujian Beta Ujian Beta Fasa Perlaksanaan (Launch) 14 days 14 days 7 days 0 days 7 days 0 days 42 days Pemilihan Tempat Perlaksanaan & Pembelian Komputer Pelayan Uploading Data Latihan Fasa Penilaian & Penyelenggaraan (Maintenance) Jaminan 6 Bulan Extended Warranty Sep Nov Jan Mar May Jul 08/10 25/12 16/06 25/06 30 days 5 days 7 days 476 days 6 mons 356 days Task Milestone External Tasks Split Summary External Milestone Progress Project Summary Deadline 82 Sep Nov 2010 Jan Mar May Jul Sep Nov Jan Mar May Jul 83 LAMPIRAN B Statistik penggunaan internet di dunia (World Internet Usage, 2009) WORLD INTERNET USAGE AND POPULATION STATISTICS World Regions Africa Population Internet Users Internet Users Penetration Growth Users % ( 2009 Est.) Dec. 31, 2000 Latest Data (% Population) 2000-2009 of Table 991,002,342 4,514,400 65,903,900 6.70% 1359.90% 3.90% 3,808,070,503 114,304,000 704,213,930 18.50% 516.10% 42.20% Europe 803,850,858 105,096,093 402,380,474 50.10% 282.90% 24.20% Middle East 202,687,005 3,284,800 47,964,146 23.70% 1360.20% 2.90% North America 340,831,831 108,096,800 251,735,500 73.90% 132.90% 15.10% Latin America/ Caribbean 586,662,468 18,068,919 175,834,439 30.00% 873.10% 10.50% Oceania / Australia 34,700,201 7,620,480 20,838,019 60.10% 173.40% 1.20% WORLD TOTAL 6,767,805,208 360,985,492 1,668,870,408 24.70% 362.30% 100.00% Asia 84 LAMPIRAN C Model prototaip umum untuk pembangunan sistem (Suhaimi Ibrahim, 1999) Keperluan sistem Penentuan rangka spesifikasi sistem Diterima sebagai komponen sistem Plan pembangunan prototaip Prototaip pakai buang Penilaian prototaip Pembangunan prototaip Perlu pembaikan Komponen Penentuan spesifikasi sistem Merekabentuk dan mengimplementasikan sistem Pengesahan sistem Sistem perisian yang sempurna 85 LAMPIRAN D Carta alir sistem semasa Mula Pelanggan hantar pesanan Terima mesej No Lengkap ? Yes Blow process Analisa data Analisa data Post dan pilih jenis transaksi Pilih kad kredit ? Yes A No Pilih FPX ? No Tamat Yes B 86 Proses Kad Kredit A Blow process credit card Proses maklumat kad kredit Post data ke MIGS Terima data dari MIGS Proses data dari MIGS Post back data ke web pelanggan Tamat 87 Proses FPX B Blow process maklumat FPX Blow process post data ke Plugin FPX Blow process post data ke FPX Proses maklumat FPX Proses data dari MEPS Post data ke Plugin FPX Post data ke Plugin FPX Proses data XML Terima dan proses data dari Plugin FPX Post data ke MEPS Post back data ke web pelanggan Terima data dari MEPS Tamat 88 Proses Analisa Data Mula Get session id Check IP in whitelist Capture payment log Get merchant server setup Get Input data Check input data not blank Check valid customer Check is exceed amount limit Get customer id based on information Check is the link ok, payment link Tamat 89 Blow process credit card Mula Get data input from main page Save session oderinfo Get referer Generate/get new merchant transaction reference Check currency excluded from currency exchange list Generate/get hash_input Insert data add payment Update data payment Convert amount to sen (lowest currency) Tamat 90 Blow process maklumat FPX Mula Get data input from main page Get FPX order info Get referer Get/generate seller order number Check currency excluded from currency exchange list Get transaction time Insert data add payment Get currency code Get amount Tamat 91 Post Data To Plugin FPX Mula Set messege with pipe Get FPX plugin URL Get FPX plugin port Generate XML Post data to Plugin FPX Tamat 92 Post Data To FPX Server Mula Update/save update payment Post XML to FPX Server Tamat 93 LAMPIRAN E Daftar perniagaan VIP Gateway Sdn. Bhd. 94 LAMPIRAN F Reka bentuk antara muka sistem VIP Antara muka Utama Sistem VIP Antara muka Senarai Pelanggan/Projek/Web 95 Antara muka Perihal Terperinci Projek/Web/Pelanggan Antara muka Jualan Transaksi Pembayaran Dari Pengguna 96 Antara muka Terperinci Pembayaran Yang Telah Dibuat Antara muka Penyata Atas Talian 97 Antara muka Senarai Pelanggan/Peniaga Antara muka Senarai Pengguna 98 LAMPIRAN G Manual integrasi sistem VIP Required Request Fields For Posting Data Field Name Description Required Field Type Or Length Example Value (Min,Max) Optional RUSERNM Merchant Access User Name. The unique merchant user name assigned to you by viP Payment Provider. Required Alpha- 4,16 TESTCUSTOMER01 numeric RPASSWD Merchant Access Password. The merchant password assigned to you by viP Payment Provider. Required Alpha- 14,14 !QAZ2wsx#EDC4rfv numeric RACCODE Merchant Access Code. The merchant access code assigned to you by viP Payment Provider. Required Alpha- 8,8 1QAZ2WSX numeric RRTNPGE Merchant Return Page. We will redirect and post several information onto this page to indicate the status of the transaction. Required Alphanumeric and Special characters 3,255 http://xyz.com/dreceipt.aspx 99 RTXNTYP Client Transaction Type. We have two kind of transactions, first is CCX for credit card transaction and second is FPX for electronic fund transfer. Required Alpha- 3,3 CCX,FPX numeric RAMOUNT Client Purchase Amount. Use a valid currency format, such as 10.00 (with 2 decimal point). Not more than 10 digits, including decimal point. The amount must be below than RM5000.00 only. Required RUNIQID Numeric 1,10 1100.00 Client Unique ID (Payee). This uniqueid will be saved and returned to the merchant weather successful or fail transaction. This uniqueid is refering to Client Full Name (payee) above, which it refers to the same person. Required Alpha- 1,50 ABC5001 numeric and Special characters Optional Request Fields For Posting Data Field Name Description Required Field Type Or Length Example Value (Min,Max) Optional OTRXNID Client Client Transaction ID. This item is used to track the transaction ID. Optional Alphanumeric 1,255 ABC1234567890 100 OFLNAME Client Full Name (Payee). This item is used to track the client name, who is making the payment. Optional Alpha- 1,255 Ali Bin Abu numeric OCURRCD Client Currency Code (Payee). We actually prefer to deal in Malaysian Ringgit only. A blank field will default to MYR currency code. Please follow ISO 4127 Type Currency Code List (3 characters). (Please refer to http://www.xe.com/iso4217.htm) Optional Alpha- 0,3 MYR numeric OCEMAIL Client Email (Payee). Acknowledgement of the transaction status will be sent to the payee if a valid email address is provided. Optional Alpha- 0,50 ali@abu.com numeric and Special characters ORTNVR1 Client Return Variable #1. This item is used by merchant web to hold any variable. Optional Alpha- 0,255 ABCabc123 numeric ORTNVR2 Client Return Variable #2. This item is used by merchant web to hold any variable. Optional Alpha- 0,255 ABCabc123 numeric ORTNVR3 Client Return Variable #3. This item is used by merchant web to hold any variable. Optional Alphanumeric 0,255 ABCabc123 101 ORTNVR4 Client Return Variable #4. This item is used by merchant web to hold any variable. Optional Alpha- 0,255 ABCabc123 numeric ORTNVR5 Client Return Variable #5. This item is used by merchant web to hold any variable. Optional Alpha- 0,255 ABCabc123 numeric Required Response Fields For Return URL Field Name Description Required Field Type Optional iFSTATUS Length Example Value (Min,Max) Merchant Transaction Status. This field will return “Y” or “N”. “Y” means YES, the transaction is successful. “N” means NO, the transaction is failed. Required Alpha- 1,1 Y numeric iUNIQID Client Unique ID (Payee) This Unique ID is refers to the Client Full Name (Payee) given by the merchant. This Unique ID will be returned to the merchant regardless of the transaction status. Required Alpha- 1,50 ABC5001 numeric and Special characters iTRXNID The transactionid number returned to your ReturnURL webpage. Required Numeric 9,20 050803159 102 iMESSAGE There are 3 types of messages. If the message header is “MIGS”, it indicates that the message come from the MIGS Server. If the message header is “FPX”, it indicates that the message come from the FPX Server. If the message header is “VIP”, it indicates that the message come from the viP Server. Required Alpha- 255 Approved numeric iDATETXN This is the full date time of the payment made by the payee. Required Alpha- 22 03/08/2005 3:55:59 PM numeric and Special characters iRECPTNO The receipt number returned to your ReturnURL webpage. Required iORTNVR1 Numeric 9,20 050803159 Client Return Variable #1. The value returned to your ReturnURL webpage. Required Alpha- 0,255 050803159 numeric iORTNVR2 Client Return Variable #2. The value returned to your ReturnURL webpage. Required Alpha- 0,255 050803159 numeric iORTNVR3 Client Return Variable #3. The value returned to your ReturnURL webpage. Required Alpha- 0,255 050803159 numeric iORTNVR4 Client Return Variable #4. The value returned to your ReturnURL webpage. Required Alphanumeric 0,255 050803159 103 iORTNVR5 Client Return Variable #5. The value returned to your ReturnURL webpage. Required Alpha- 0,255 050803159 numeric Sample Data For Testing This sample data is for testing only (TEST MODE). Label Field Data Merchant: User Name RUSERNM TEST2007TESTUSER Merchant: Password RPASSWD TEST2007TESTUSER Merchant: Access Code RACCODE TEST2007TESTUSER Merchant: Return Page RRTNPGE http://yourdomain.com/yourreceipt.asp Client: Type Of RTXNTYP CCX Transaction Client: Purchase Amout RAMOUNT 100.00 Client: Full Name OFLNAME ALI BIN ABU Client: Transaction ID OTRXNID PQRS1234 Client: Unique ID RUNIQID PQRS1234 Client: Currency Code OCURRCD MYR Client: Email OCEMAIL ali@abu.com Sample Credit Card Information For Testing Credit Card Number (Master Card) 5123-4567-8901-2346 Expired Date 05/13 (MM/YY) CVC Number 100 104 Credit Card Number (Master Card) 5313-5810-0012-3430 Expired Date 05/13 (MM/YY) CVC Number 100 Credit Card Number (Visa Card) 4005-5500-0000-0001 Expired Date 05/13 (MM/YY) CVC Number 100 Credit Card Number (Visa Card) 4557-0123-4567-8902 Expired Date 05/13 (MM/YY) CVC Number 100 Sample FPX Information For Testing Email Address yourname@mailDomain.com Bank TEST BANK C Account Number 1234 PIN 1234 Account Access To VIP Website URL http://www.myapsb.com/vip/assistant/ UserID testuser Password Testuser007 105 LAMPIRAN H Jadual harga promosi sistem VIP CCX FPX LITE STD PRO ENT CORP SME DEV 10k 15k 25K 45K 80K 300+K 20K /year 1K & 2% /mo 2M AkaunBank 1 1 1 1 1 ∞ 1 1 ∞ Projek/ Web 1 1 1 1 ∞ ∞ ∞ 1 ∞ Kos Cadangan Integrasi MIGS(Kad Kredit) & FPX(Internet Banking) Modul vIP.API √ √ √ √ √ √ √ √ √ Modul vIP.Admin - - - √ √ √ √ √ √ Modul vIP.Test √ √ √ √ √ √ √ √ √ FPX Plugin √ √ √ √ √ √ √ √ - RDBMS Ex Ex - Ex Ex Std - - Ex Administrative dgn BIMB & RHB √ √ √ √ √ √ √ - - 106 LAMPIRAN I Malaysia's e-commerce habits (The Nielson Company, 2007) 107 LAMPIRAN J Perbandingan produk Paypal (Paypal Product, 2009) Web Payment Express Checkout Web Payment Pro The fastest, A proven and cost Fully-integrated simplest way to effective way to website payment start selling on the boost your sales by solution. web. as much as 14%* Setup Fee £0 £0 £0 Cancellation Fee £0 £0 £0 Monthly Fee £0 £0 £20 Transaction Fee 1.4%-3.4% +20p 1.4%-3.4% +20p 1.4%-3.4% +20p Accept Credit Yes Yes Yes Yes Yes Yes Yes Yes Yes No No Yes No Yes Yes Yes Yes (Optional) Yes 3-D Secure No No Yes Pci Dss Yes Yes Yes (EC flow only) Standard What is it? Card/ Debit Card Accept Bank Transfer Accept Paypal Balance Accept Payment By Phone / Fax Three-Click Checkout No Paypal Account Required For Compliant 108 Integration No Integration via Hosted Carts, via Hosted Carts, Options required via Downloadable via Downloadable Carts, via Direct Carts, via Direct (NVP/SOAP) (NVP/SOAP) Immediately if As short as 3 days; I Start To Accept through a pre- normally 5 Payments integrated provider. working days. How Quickly Can Immediately If not, then immediately after integration is complete 109 LAMPIRAN K Jadual pakej pembayaran Commerce Payment (Commerce Payment, 2009) Payment Payment Selector Activator Payment Payment Connector Connector Pro Payment Activator Payment Selector Apa pun perisian e- Payment merupakan akan dagang yang Connector Pro penyelesaian memperluaskan dibangunkan, boleh lengkap untuk keupayaan laman Payment membenarkan memulakan Web dengan Connector boleh menggunakan perniagaan atas fungsian e-dagang bertransaksi tanpa akaun bank talian melalui degan pilihan 5 harus membuka peniaga. Payment sewaan sebuah cara untuk akaun bank Connector Pro kedai e-dagang. menerima transaksi peniaga. dapat memudahkan pembayaran atas anda untuk talian. meminimumkan risiko caj balik (chargeback) dengan sistem antipenipuan. 110 LAMPIRAN L Gambar rajah senibina sistem VIP 111 LAMPIRAN M Companies withURLs and operable websites, according to sector 3A 3B 3C 3D 3E Number of websites adopted, by types Sector Number of Number of companies that companies have URLs (percent) Number of companies that Informational Informational have Operable URLs only (percent) and transactional Technology 15 14(93.3) 14(93.3) 14 0 Consumer products 65 43(66.2) 41(63.1) 40 1 Industrial products 128 88(68.8) 77(60.2) 77 1 Construction 41 25(61.0) 25(61.0) 25 0 Trading/ service 114 85(74.6) 79(69.3) 74 5 Finance 51 40(78.4) 40(78.4) 32 8 Infrastructure project 8 5(62.5) 5(62.5) 5 0 Hotel 6 4(66.7) 4(66.7) 4 0 Properties 87 51(58.6) 47(54.0) 46 0 companies 112 Plantation 40 18(45.0) 16(40.0) 16 0 Mining 4 0(0.0) 0(0.0) 0 0 Trusts 2 2(100.0) 2(100.0) 2 0 Close-end funds 1 1(100.0) 1(100.00) 1 0 562 376(66.9) 351(62.5) 336 15 Total