LAPORAN PROJEK PENGURUSAN DAN PERKONGSIAN PENGETAHUAN MELALUI PEMBANGUNAN KOMUNITI MAYA
advertisement
LAPORAN PROJEK PENGURUSAN DAN PERKONGSIAN PENGETAHUAN MELALUI PEMBANGUNAN KOMUNITI MAYA PEGAWAI SISTEM MAKLUMAT SEKTOR AWAM Oleh MOHMED ROSLI BIN SAAD (KP: 561203-08-5623 / MC001083) PENYELIA DR.SHAMSUL BIN SAHIBUDDIN Program Sarjana Sains Teknologi Maklumat-Pengurusan Sessi 2000/2002 UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA PSZ 19:16 (Pin. 1/97) UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS JUDUL : PENGURUSAN DAN PERKONGSIAN PENGETAHUAN MELALUI PEMBANGUNAN KOMUNITI MAYA PEGAWAI SISTEM MAKLUMAT SEKTOR AWAM SESI PENGAJIAN : 2000/2002 Saya MOHMED ROSLI BIN SAAD (NO.K/P: 561203-08-5623 / MC001083) Mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: 1. Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia. 2. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. 4. **Sila tandakan ( X ) X SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA Rasmi 1972) TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD ___________________________ (TANDATANGAN PENULIS) Alamat Tetap: Disahkan oleh ____________________________ (TANDATANGAN PENYELIA) DR.SHAMSUL BIN SHAHIBUDDIN NO.23 AU5D/3 LEMBAH KERAMAT, 54200 KUALA LUMPUR Tarikh: Tarikh: PENGESAHAN Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada saya pandangan saya karya ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah Sarjana Sains (Teknologi Maklumat – Pengurusan) TANDATANGAN : _______________________________ NAMA PENYELIA : DR.SHAMSUL BIN SHAHIBUDDIN TARIKH : i PENGURUSAN DAN PERKONGSIAN PENGETAHUAN MELALUI PEMBANGUNAN KOMUNITI MAYA PEGAWAI SISTEM MAKLUMAT SEKTOR AWAM MOHMED ROSLI BIN SAAD Laporan Projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Sains (Teknologi Maklumat – Pengurusan) Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklumat Universiti Teknologi Malaysia FEBRUARI 2002 ii PENGAKUAN Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya. Tandatangan: ______________________ Nama Penulis: MOHMED ROSLI BIN SAAD Tarikh: iii DEDIKASI Buat Ibu Jamilah yang mendoakan dan Mertuaku Norliah yang merestui, Isteriku Nor Asikin yang penyayang dan penyabar, Serta Anak-Anakku Mohamad Sufian, Nurul Nazihah, Nurul Nadirah, dan Mohamad Syafiq Yang sedia menyahut cabaran untuk bersama Abah menguasai ilmu pengetahuan. SEMOGA ALLAH MERESTUI USAHA KITA SEMUA iv PENGHARGAAN Setinggi penghargaan diucapkan kepada Profesor Madya Dr. Shamsul bin Shahibuddin yang telah sedia menyelia projek ini sehingga selesai dan berjaya. Kepada Ahli Penal yang menjadi penilai kepada projek dan Pensyarah-Pensyarah yang sudi menyampaikan ilmu dan rakan-rakan sekuliah yang sama-sama menimba pengetahuan. Penghargaan juga kepada rakan-rakan di IMATEC, INTAN yang turut terlibat membantu menyediakan kemudahan pembelajaran. Tidak lupa kepada Hisham, Mazre, Izhar, Amri dan Abduh dari UNITI IT Sdn. Bhd. di atas bantuan mereka membangunkan Portal Jasnews.net, serta Persatuan Juruanalisa Sistem Sektor Awam (PERJASA) yang telah menaja Pelayan Web bagi merealisasikan Portal komuniti Jasnews.net. Akhirnya kepada semua meraka yang sudi memberi kerjasama dan meluangkan masa dalam membantu saya menjawab soalselidik bagi projek ini dan sesiapa sahaja yang terlibat secara langsung dan tidak langsung dalam menjayakan projek. Semoga Allah membalas budi anda semua. Amin. v ABSTRAK Sebuah komuniti pengamal boleh dibentuk daripada kumpulan yang mempunyai kepentingan, amalan, kegemaran dan kemahiran yang hampir serupa untuk berkongsi isu, masalah, pengetahuan dan pengalaman. Kelompok Pegawai Sistem Maklumat sektor awam yang mempunyai profesion yang sama boleh digolongkan sebagai sebuah komuniti pengamal dan boleh wujud sebagai sebuah komuniti maya melalui infrastruktur rangkaian, komunikasi dan internet. Suatu pengurusan pengetahuan yang baik akan membantu komuniti ini berkomunikasi, berkongsi pengetahuan, menjana ilmu dan saling membantu antara satu sama lain menyelesai masalah dalam mempertingkatkan kemahiran dan kompetensi masing-masing. Teknologi Portal dilihat sebagai suatu alternatif yang boleh digunakan dalam penguruskan pengetahuan di kalangan komuniti ini. vi ABSTRACT A community of practice can be formed from the group which has the similiarities in terms of interest and skills. This can be utilised to share issues, problems, knowledge and experience. The group of Information System Officer in public sector which has the same profesion can be categorised as a community of practice and can exist as a virtual community via the network infrastructure, communication and internet. A good knowledge management will assist the community to communicate, share knowledge, and help each others to solve problems in improving their skills and competencies. The Portal technology is seen as an alternative that can be applied in knowledge management within this community. vii KANDUNGAN BAB BAB I PERKARA MUKA SURAT HALAMAN JUDUL i HALAMAN PENGAKUAN ii DEDIKASI iii PENGHARGAAN iv ABSTRAK v ABSTRACT vi KANDUNGAN vii SENARAI JADUAL xii SENARAI RAJAH xiii SENARAI ISTILAH xv SENARAI LAMPIRAN xvi PENGENALAN 1.1 Pendahuluan 1 1.2 Latar Belakang Masalah 4 1.3 Pernyataan Masalah 6 1.4 Objektif Penyelidikan 6 1.5 Batasan dan Skop Penyelidikan 7 1.6 Kepentingan Penyelidikan 8 viii BAB II KAJIAN LITERATUR 2.1 Pengenalan 9 2.2 Pengetahuan 9 2.3 2.4 2.2.1 Definasi Pengetahuan 10 2.2.2 Teori Pengurusan Pengetahuan 11 2.2.3 Proses Pengurusan Pengetahuan 14 2.2.4 Senibina Pengurusan Pengetahuan 17 Komuniti Pengamal (Communities of Practice) 19 2.3.1 20 Prinsip-Prinsip Umum Komuniti Pengamal Perkaitan Amalan Komuniti Dengan Pengurusan Pengetahuan 2.4.1 Aktiviti-Aktiviti Utama Komuniti Pengamal 2.4.2 BAB III 24 Teknologi Pengurusan Pengetahuan Komuniti Pengamal 2.5 22 25 Pegawai Sistem Maklumat Sektor Awam Sebagai Komuniti Pengamal 28 2.6 Perbandingan Teknologi 31 2.7 Portal Dan Komuniti Pengamal 36 2.8 Kesimpulan 39 METODOLOGI PENYELIDIKAN 3.1 Pengenalan 40 3.2 Rangka Kerja Penyelidikan 41 3.2.1 Tinjauan Rintis 41 3.2.2 Pengumpulan Data Soalselidik 43 3.2.3 Kaedah Analisa Soalselidik 43 ix 3.2.4 3.2.5 3.3 BAB IV Rekabentuk Dan Pembangunan Prototaip Portal 43 Penulisan Laporan 47 Keperluan Perkakasan Dan Perisian 47 HASIL PENYELIDIKAN 4.1 Pengenalan 49 4.2 Pelaksanaan Penyelidikan 49 4.2.1 Pemerhatian Kumpulan E-Mail Komuniti 50 4.2.2 Menguji Borang Soalselidik 50 4.2.3 Penyelidikan Penuh Melalui Borang 4.3 Soalselidik 51 Analisa Hasil Penyelidikan 59 4.3.1 Latarbelakang Individu Respondan 60 4.3.2 Taburan Bidang Pengetahuan Komuniti 64 4.3.3 Hubungan Pengaruh Latarbelakang Respondan Terhadap Bidang Pengetahuan 4.3.4 65 Analisa Terhadap Wujudnya Suasana Perkongsian, Keperluan Berkongsi dan Peluang Menjana Pengetahuan Di Kalangan Respondan 4.3.5 71 Ciri-Ciri Portal Yang Boleh Membentuk Perkongsian dan Pengurusan Pengetahuan Di Kalangan Komuniti. 4.3.6 Infrastruktur Untuk Menyokong Pelaksanaan Portal Komuniti 4.4 74 Kesimpulan 75 76 x BAB V PEMBANGUNAN PORTAL 5.1 Pengenalan 79 5.2 Keperluan Sistem 79 5.2.1 Analisa Keperluan Portal Komuniti 80 5.2.2 Aliran Peristiwa Portal Komuniti 81 5.2.3 Pangkalan Data dan Hubungan Antara Entiti 5.3 Pembangunan dan Pengujian Sistem 85 5.4 Penerbitan dan Pelaksanaan Portal 86 5.4.1 Pendaftaran Ahli 87 5.4.2 Ahli Lupa Katalaluan 91 5.4.3 Login Ahli 92 5.4.4 Sumbangan Ahli Terhadap Portal 94 5.4.5 Direktori Pakar 97 5.4.6 Pentadbir Portal 100 5.4.7 Paparan Berita dan Artikel 102 5.4.8 Pembangunan Career 104 5.4.9 Forum dan Meja Bantuan 105 5.5 BAB VI 81 5.4.10 Engin Carian 109 Kesimpulan 110 PERBINCANGAN DAN RUMUSAN 6.1 Pengenalan 111 6.2 Pencapaian Objektif Projek 111 6.2.1 Kritikan Terhadap Hasil Soalselidik 112 6.2.2 Kritikan Terhadap Pembangunan Portal 113 6.2.3 Kritikan Terhadap Pelaksanaan dan Perjalanan Portal 114 xi 6.2.4 Strategi Mengekalkan Penyertaan Komuniti Kepada Portal RUJUKAN LAMPIRAN 115 6.3 Sumbangan Projek 117 6.4 Cadangan Terhadap Penyambungan Projek 117 6.5 Rumusan 118 119 123 - 215 xii SENARAI JADUAL NO.JADUAL TAJUK MUKA SURAT 2.1 Proses-Proses Pengetahuan Dan Teknologi Penyumbang 17 2.2 Tahap Kompetensi Profesional IT Sektor Awam 29 2.3 Perbandingan Ciri-Ciri Utama Lotus Notes Dengan Intranet Berasaskan Web Sebagai Landasan Perkongsian Pengetahuan 35 4.1 Taburan Sampel Mengikut Gred Perjawatan Respondan 60 4.2 Taburan Bidang Pengetahuan dan Pengalaman Respondan 64 4.3 Majoriti Bidang Pengetahuan Mengikut Gred Perjawatan 65 4.4 Majoriti Bidang Pengetahuan Mengikut Umur Respondan 66 4.5 Majoriti Bidang Pengetahuan Mengikut Tempoh Perkhidmatan 4.6 Majoriti Bidang Pengetahuan Mengikut Bilangan Agensi Berkhidmat 4.7 67 68 Majoriti Bidang Pengetahuan Mengikut Latarbelakang Akademik 69 4.8 Majoriti Bidang Pengetahuan Mengikut Bidang Tugas Utama 70 4.9 Sumbangan Respondan Dalam Profesion Mereka 71 4.10 Keutamaan Rujukan Apabila Bermasalah 72 4.11 Keutamaan Rujukan Apabila Kehilangan Rakan Setugas 73 4.12 Keutamaan Peluang Menambah Pengetahuan 74 4.13 Pilihan Keutamaan Ciri-Ciri Portal 75 4.14 Keutamaan Penggunaan Komputer 76 xiii SENARAI RAJAH NO.RAJAH TAJUK MUKA SURAT 2.1 Teori Pengurusan Pengetahuan 12 2.2 Rantaian Pengetahuan 15 2.3 Putaran Pembangunan Sistem Pengurusan Pengetahuan 16 2.4 Tujuh Lapisan Senibina Sistem Pengurusan Pengetahuan 18 2.5 Kategori Groupware 32 3.1 Rangka Kerja Penyelidikan 42 3.2 Kitar Hayat Pembangunan Prototaip Portal 44 3.3 Proses Mendefinasikan Keperluan 45 3.4 Analisa Berorentasikan Objek –Use-Case Driven 45 3.5 Rekabentuk Berorentasikan Objek 46 3.6 Pembangunan Prototaip 46 4.1 Taburan PSM Mengikut Gred Jawatan dan Umur 60 4.2 Taburan PSM Mengikut Gred Jawatan dan Lama Berkhidmat 61 4.3 Taburan PSM Mengikut Gred Jawatan dan Agensi Berkhidmat 62 4.4 Taburan PSM Mengikut Gred Jawatan dan Kelulusan Akademik 62 4.5 Taburan PSM Mengikut Gred Jawatan dan Bidang Tugas Utama 63 5.1 Konsep Asas Portal Komuniti 82 5.2 Rajah Use Case Portal Komuniti 83 5.3 Model Pangkalan Data Portal Komuniti 84 5.4 Senibina Portal Komuniti 85 5.5 Contoh Muka Hadapan Portal Jasnews.net 86 5.6 Format Pendaftaran Ahli Komuniti 87 5.7 Format Maklumbalas Pertindihan Nama Pengguna 88 xiv 5.8 Format Semakan Maklumbalas Pendaftaran 88 5.9 Maklumbalas Pendaftaran Berjaya 89 5.10 Contoh E-Mail Pengesahan Pendaftaran 89 5.11 Format Pendaftaran Profail Ahli 90 5.12 Format Maklumbalas Selesai Pendaftaran Ahli Komuniti 91 5.13 Format Carian Katalaluan dan Maklumbalas Sistem 92 5.14 Format Login Ahli 93 5.15 Contoh Muka Laman Ahli Komuniti 93 5.16 Format Memasukkan Maklumat Halaman Web Pilihan 94 5.17 Contoh Muka Laman Link Pilihan 95 5.18 Format Memasukkan Maklumat Garispanduan ICT 95 5.19 Contoh Muka Laman Garispanduan ICT 96 5.20 Format Memasukkan Maklumat Web Individu 96 5.21 Contoh Muka Laman Web Individu 97 5.22 Muka Pertama Laman Direktori Pakar 98 5.23 Format Mengemukakan Soalan Kepada Ahli 98 5.24 Format Bagi Memilih Pakar 99 5.25 Format Semakan Akhir 99 5.26 Muka Halaman Pentadbir Portal 100 5.27 Muka Halaman Untuk Mentadbir Berita dan Artikel 101 5.28 Format Untuk Memasukkan Berita/Artikel 101 5.29 Kawalan Capaian Kepada Pentadbir Portal 102 5.30 Kawalan Memberi Taraf Ahli 102 5.31 Contoh Senarai Berita dan Berita 103 5.32 Contoh Senarai Artikel dan Artikel 104 5.33 Format Pendaftaran dan Ahli yang Memperolehi Sarjana/PhD 105 5.34 Contoh Muka Laman Forum Komuniti 106 5.35 Contoh Topik dan Kandungan Forum Komuniti 107 5.36 Format Untuk Ahli Berinteraksi 108 5.37 Contoh Maklumbalas Semakan Ahli Yang Berforum 108 5.38 Contoh Fungsi Engin Carian Maklumat 109 xv SENARAI ISTILAH amalan terbaik - best practice kecapaian pengetahuan - accessibility knowledge komuniti pengamal - community of practice masa nyata - real-time meja bantuan - help desk menghakmilikkan - personalisation mengkodkan pengetahuan - codifying knowledge panduan sendiri - self driven pengetahuan - knowledge pengetahuan tersirat - tacit knowledge pengetahuan tersurat - explicit knowledge pemetaan pengetahuan - knowledge mapping portal kollaboratif - collaborative portals portal kepakaran - expertise portals portal maklumat interprise - interprise information portals portal pengetahuan - knowledge portals sistem pengurusan pengetahuan - knowledge management system xvi SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT A Pelan Perancangan Projek Penyelidikan 124 - 125 B Contoh Komunikasi Melalui E-Mail 126 - 129 C Borang Soalselidik 130 - 139 D Keputusan Soalselidik 140 - 190 E Aliran Peristiwa Portal Komuniti 191 - 208 F Entiti/Table dan Attribute Pangkalan Data Portal Komuniti G Jadual Kerja Pembangunan Portal Jasnews.net 209 - 214 215 1 BAB I PENGENALAN 1.1 Pendahuluan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam adalah merupakan pegawai kerajaan yang terlibat secara langsung dalam merangka strategi teknologi maklumat dan komunikasi, pembangunan sistem aplikasi dan pangkalan data, pembangunan dan penyelenggaraan infrastruktur komputer dan rangkaian komunikasi. Sebahagian daripadanya terlibat sepenuhnya sebagai pegawai pengurusan mengetuai sesuatu Bahagian/Unit Teknologi Maklumat di sebuah agensi kerajaan. Mereka adalah merupakan sumber tenaga dan pengetahuan utama yang penting hasil dari latar belakang ekademik, pengetahuan dan pengalaman kerja di berbagai peringkat dan berbagai jabatan. Mereka juga sering menjadi rujukan oleh pengguna, pencetus idea, pengemuka cadangan dan pembuat keputusan mengikut hirarki pengurusan di organisasi masingmasing. Pada tahun 1995, Jabatan Perkhidmatan Awam dengan kerjasama Majlis Latihan Vokasional Kebangsaan, Kementerian Sumber Manusia telah menubuhkan pasukan kerja bagi menyediakan Standard Kemahiran Kebangsaan (NOSS) bagi jawatan Perkhidmatan Sistem Maklumat. Standard ini meliputi semua tugas Pegawai Sistem Maklumat seperti perancangan, pengurusan pangkalan data dan pengurusan rangkaian (JPA, 1999). 2 Usaha kerajaan dalam menjayakan pelaksanaan Kerajaan Elektronik memerlukan tenaga pakar yang berkebolehan dan seimbang di kalangan pegawai Perkhidmatan Sistem Maklumat. Sungguhpun proses pemindahan teknologi dan program latihan yang tersusun serta berterusan dilaksanakan, namun bilangan yang terlibat adalah terhad dan hanya meliputi kepada mereka yang bersama-sama melaksanakan projek berkenaan. Perkembangan teknologi maklumat berkembang dengan pesat meliputi kepada perkembangan teknologi perkakasan, perisian malah turut berkembang adalah kaedah atau metodologi pembangunan aplikasi, pangkalan data, keselamatan data, rangkaian, multimedia dan sebagainya. Perubahan pesat ini juga telah mewujudkan jurang kemahiran, kepakaran dan pengetahuan di kalangan Pegawai Sistem Maklumat. Laporan Pelan Komprehensif Pengurusan Sumber Manusia Perkhidmatan Pegawai Sistem Maklumat Gunasama Di Abad Ke 21 (JPA, 1999) ada membuat analisa kekuatan, kelemahan, peluang dan ancaman (SWOT) perkhidmatan Teknologi Maklumat ini. Perkara-perkara yang dikemukakan antaranya adalah:(i) Perkhidmatan Sistem Maklumat yang telah mencapai usia 33 tahun dan dalam tempoh tersebut ramai Pegawai Sistem Maklumat telah dilatih dan mempunyai kemahiran dan kepakaran berbagai bidang teknikal. Di samping itu pelaksanaan program teknologi maklumat di sektor awam juga tinggi kerana ia mempunyai pelbagai pelantar (platform), model sistem, teknologi dan proses. Ini menjadikan anggota Pegawai Sistem Maklumat sektor awam mempunyai kepakaran yang bukan sahaja setanding dengan rakan mereka di sektor swasta, malah dalam beberapa bidang tertentu adalah lebih baik. Kemahiran dan kepakaran ini merupakan kekuatan kepada skim perkhidmatan ini. (ii) Terdapat juga kelemahan yang ketara pada sesetengah Pegawai Sistem Maklumat yang perlu diatasi seperti kelemahan berkomunikasi, kelemahan menyampaikan buah fikiran. Kelemahan-kelemahan ini berpunca dari kurang pengetahuan dalam subject matter, kurang 3 mendapat pendedahan mengenai perubahan dan perkembangan bidang utama busines agensi dan tidak berpeluang menjalani latihan secara berterusan. (iii) Teknologi Maklumat yang berkembang pantas memerlukan pengamalnya menghayati perkembangan secara berterusan. Pegawai Sistem Maklumat mempunyai keupayaan untuk mengikuti perkembangan ini kerana teknologi maklumat adalah merupakan busines utama mereka. Mereka adalah pemimpin dalam bidang ini dan boleh menjadi pakar rujuk di sektor awam dan mengharmonikan perubahan dan inovasi dalam perkhidmatan awam secara keseluruhannya. Peluang membentuk kumpulan pakar di sektor awam seperti menyediakan latihan-latihan lanjutan kepada mereka seharusnya dimanafaatkan. (iv) Penempatan Pegawai Sistem Maklumat di sesuatu agensi kerajaan tidak kekal dan mobilasi mereka pada bila-bila masa membawa bersama kepakaran dan pengalaman yang diperlolehi di agensi berkenaan. Bagi mengelak situasi seperti ini, terdapat usaha penempatan pegawai dari kalangan perkhidmatan lain terutama di agensi-agensi Badan-Badan Berkanun Persekutuan. Secara tidak langsung ia menjadi ancaman kepada skim perkhidmatan sistem maklumat. (v) Ancaman pencurian tenaga pakar Pegawai Sistem Maklumat sektor awam oleh sektor swasta dengan penawaran gaji dan kemudahan yang menarik serta kehilangan pegawai-pegawai dari kalangan wanita yang berhenti perkhidmatan kerana alasan keluarga. 4 1.2 Latar Belakang Masalah. Kepelbagaian pengetahuan dan pengalaman di antara Pegawai Sistem Maklumat adalah merupakan satu aset yang perlu dipelihara dan digunakan dalam usaha Kerajaan menjayakan Kerajaan Elektronik. Pengetahuan dan pengalaman mereka ini patut dikongsi bersama dalam sebuah komuniti melalui teknologi maklumat masakini. Gary S Vastola, Pengurus Pemasaran, Xerox Corp, menyatakan bahawa “adalah penting bukan sahaja mengurus pengetahuan tetapi juga berkongsi pengetahuan. Berurusniaga memerlukan alat untuk berkongsi pengetahuan. Sekumpulan manusia yang sedia berkongsi pengetahuan ini membentuk komuniti. Berkembangnya penggunaan Internet telah membuka ruang kepada setiap orang untuk memahami betapa pentingnya mengurus dan berkongsi pengetahuan” (ITasia, Mac, 2001) Cabaran ini harus diteroka dan dilaksanakan di persekitaran anggota Pegawai Sistem Maklumat sektor awam. Lazimnya perkongsian maklumat dan pengetahuan hanya perlu dan berlaku di kalangan pegawai di dalam sesebuah organisasi sahaja. Jarang sekali ianya merentasi berbagai organisasi kerajaan memandangkan perbezaan fungsi dan tanggungjawab. Sungguhpun demikian terdapat banyak pengetahuan yang boleh dikongsi bersama. Pengekalan ilmu dan kesinambungan pengetahuan adalah aset kepada Kerajaan yang perlu dikongsi melalui kemudahan teknologi maklumat masakini. Kehilangan tenaga pakar di kalangan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam di sesebuah organisasi akibat daripada pertukaran, persaraan dan sebagainya adalah suatu kerugian dan cabaran yang sentiasa berlanjutan dan terpaksa dihadapi oleh agensi Kerajaan. Perpindahan mereka turut sama membawa pengetahuan dan pengalaman yang biasanya dikongsi bersama di kalangan anggota organisasi. Kadangkala kehilangan mereka juga turut memutuskan rantaian pengetahuan yang telah terbina disebabkan ketiadaan media atau kaedah pengurusan yang baik bagi mengekalkan pengetahuan dan maklumat yang berguna sebagai rujukan kepada anggota lain. 5 Murray dan Barclay (2000) telah menyatakan bahawa salah satu punca kehilangan pengetahuan adalah disebabkan persaraan awal dan meningkatnya perpindahan tenaga kerja yang menyebabkan perlunya suatu sistem pengurusan pengetahuan dibangunkan. Beliau juga menyatakan bahawa keperluan proses pembelajaran sepanjang hayat secara zahirnya tidak lagi dapat dielakan. Dalam era globalisasi dan teknologi Internet sering diperkatakan bahawa masalah kekurangan maklumat dan pengetahuan bukan lagi menjadi isu. Malah isu yang timbul pada masa ini adalah bagaimana menguruskan maklumat dan pengetahuan yang melempah ruah secara cekap, tepat dan memenuhi keperluan. Sungguhpun banyak pegetahuan boleh diperolehi melalui carian Internet, namun apakah ianya sesuai dengan kehendak Pegawai Sistem Maklumat. Di samping itu pengetahuan juga boleh diperolehi dari latihan, dokumentasi, laporan-laporan, kertas-kertas kerja, minit-minit mesyuarat dan pekeliling/prosidur yang sering menjadi rujukan kepada pegawai di semua peringkat dalam membantu tugas dan membuat keputusan. AskMe Corporation (2001) telah menggariskan bahawa di antara permasalahan yang sering berbangkit di kalangan anggota sesebuah organisasi adalah:(i) Tidak dapat mencari seseorang yang mempunyai pengetahuan sebagaimana dikehendaki, (ii) Banyak masa digunakan dalam mencari pengetahuan bagi melaksanakan tugasan sedangkan kerja yang sama telah pernah dilakukan sebelumnya tetapi tidak dapat dicari, (iii) Terpaksa menjawab atau menerangkan permasalahan yang sama berulangkali kepada orang yang berbeza-beza kerana ketiadaan kaedah dan media menyimpan pengetahuan dari persoalan yang serupa, (iv) Tidak dapat mencari maklumat dengan kadar yang segera. 6 1.3 Pernyataan Masalah. Persoalan utama yang cuba dimanafaatkan dalam penyelidikan ini adalah: ‘Bagaimana maklumat, pengetahuan dan pengalaman dapat diurus dengan cekap supaya boleh dikongsi dan dimanafaatkan oleh anggota komuniti Pegawai Sistem Maklumat’. 1.4 Objektif Penyelidikan. Objektif penyelidikan ini adalah untuk mengenalpasti, mengurus dan mengkaji peluang-peluang perkongsian maklumat, pengetahuan dan pengalaman bagi membentuk satu kumpulan komuniti pengamal di kalangan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam menggunakan teknologi Portal. Jika wujud suatu amalan perkongsian maklumat dan pengetahuan di kalangan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam ini maka satu komuniti pengamal bolehlah dibentuk dan dikekalkan melalui teknologi pengurusan pengetahuan masakini. Bagi mencapai matlamat tersebut penyelidikan ini akan memberi tumpuan kepada perkara-perkara berikut:(i) Bagaimanakah mengurus pengetahuan, memindahkan pengetahuan kepada yang memerlukan dan menyimpan pengetahuan yang bernilai ini untuk rujukan masa depan. (ii) Bagaimanakah membentuk dan mengekalkan (sustainability) komuniti ini supaya pengetahuan terus berkembang dan memberi faedah kepada pentadbiran Kerajaan. 7 (iii) Bolehkah teknologi pembangunan Portal digunakan sebagai salah satu kaedah dalam membentuk satu komuniti yang mampu menyumbang penyelesaian kepada permasalahan di atas. (v) Menghasilkan satu model prototaip Portal yang mengandungi ciri-ciri yang dikaji. 1.5 Batasan dan Skop Penyelidikan. Di antara batasan dan skop penyelidikan ini adalah:(i) Kumpulan komuniti yang menjadi sasaran penyelidikan adalah terdiri daripada Pegawai-Pegawai Sistem Maklumat sektor awam di semua peringkat gred perjawatan. (ii) Tumpuan penyelidikan adalah kepada agensi/jabatan Kerajaan di Lembah Kelang memandangkan majoriti mereka bertugas di agensi-agensi di kawasan tersebut. (iii) Pembangunan sebuah sistem pengurusan pengetahuan berasaskan Portal hanyalah dilaksanakan diperingkat prototaip sahaja. (iv) Prototaip ini akan diletakkan pada pelayan Web yang sesuai untuk diuji dan mendapatkan pandangan dan maklumbalas daripada ahli komuniti sasaran. 8 1.6 Kepentingan Penyelidikan. Kebanyakan organisasi masakini samaada di sektor awam atau swasta masing- masing berusaha berbagai cara menyelesaikan masalah perkongsian pengetahuan terutama dengan cara pendokumentasian. Sungguhpun demikian hanya sebahagian kecil pengetahuan kepakaran pekerja dapat didokumenkan. Kebanyakan pengetahuan terus kekal berada pada pemikiran pekerja-pekerja dan dibawa bersama apabila mereka berpindah. Kajian yang dicadang serta pembangunan Portal sebagai salah satu mekanisma berkongsi pengetahuan di kalangan Pegawai Sistem Maklumat tentu sahaja menawarkan faedah yang besar antaranya; (i) Menyelesaikan masalah kehilangan pengetahuan tenaga pakar dalaman kerana pengetahuan kini boleh dikongsi melewati batas sempadan organisasi melalui Portal, (ii) Proses membuat keputusan lebih cepat dengan adanya bahan rujukan yang mudah dicapai dan menepati keperluan serta wujudnya komuniti yang boleh di minta nasihat dan berunding, (iii) Pengurusan pengetahuan secara betul akan menghasilkan output yang berkualiti tinggi dan mempertingkatkan pengetahuan warga komuniti. (iv) Membuka ruang penjanaan pengetahuan yang berterusan di kalangan komuniti dan membentuk budaya intelek. (v) Menghapuskan tembok hirarki perjawatan dalam perkongsian pengetahuan melalui rangkaian Internet dan Portal. 9 BAB II KAJIAN LITERATUR 2.1 Pengenalan. Bab ini akan membuat sorotan secara ilmiah mengenai pengetahuan, teori mengenainya, proses pembangunan pengetahuan serta teknologi yang menyokong pembangunan pengurusan pengetahuan. Pegawai Sistem Maklumat adalah merupakan suatu kelompok komuniti yang mempunyai profesion yang sama dan dikenali sebagai komuniti pengamal (community of practice) yang boleh mengamalkan perkongsian pengetahuan sesama mereka. Secara ilmiah akan dikaji ciri-ciri komuniti pengamal, prinsip umum dan perkaitan komuniti pengamal ini kepada pengurusan pengetahuan. Selanjutnya melihat bagaimana teknologi maklumat digunakan bagi menguruskan pengetahuan dan mengkaji penggunaan Portal sebagai suatu pilihan. 2.2 Pengetahuan. Menurut Alvin Toffler, manusia tidak menguruskan pengetahuan, tetapi pengetahuanlah yang menguruskan manusia. Bagi Charles Savage pula, pengetahuan dijana dalam sesebuah organisasi bila manusia mula belajar untuk amanah antara satu 10 sama lain, mencari dan membina pengetahuan melalui kebolehan dan aspirasi mereka secara individu, merentasi fungsi dan melalui berbagai organisasi (knowinc.com, 2001). 2.2.1 Definasi Pengetahuan Pengetahuan adalah maklumat yang diperolehi dari suatu rangka pemahaman dan dimiliki oleh sesorang. Maklumat adalah data yang memberi makna. Manakala data pula adalah suatu daftar atau pemerhatian mudah tanpa sebarang makna (Nijhof, 1999). Mengikut kamus Web ster, pengetahuan adalah fakta atau keadaan mengetahui sesuatu dengan jelas yang dibina melalui pengalaman dan perkongsian. Pengetahuan boleh juga diterangkan sebagai suatu set model yang menggambarkan berbagai pemilikan dan kelakuan dalam suatu domain. Pengetahuan mungkin direkod dalam otak manusia atau disimpan dalam proses yang tersusun, suatu produk, bentuk kemudahan, sistem atau pun dokumen (Web ster.com, 2001). Maklumat akan menjadi pengetahuan hanya apabila manusia mula berinteraksi dengannya, memilikkan dan meletak secara kontekstual lalu mengkaitkannya dengan pengetahuan sediada dan dijiwai sebagai sebahagian daripada sistem kepercayaan (Acharya, 2000). Seonghee (1999) telah menyatakan bahawa pengetahuan terbahagi kepada dua jenis. Ia dikenali sebagai pengetahuan tersirat (tacit knowledge) dan pengetahuan tersurat (explicit knowledge). Pengetahuan tersirat adalah pengetahuan peribadi yang sukar dinyata dan dizahirkan, terdiri daripada skil, amalan terbaik, kepakaran khusus, heuristik, intuisi dan sebagainya (Polanyi, 1973). Pemindahan pengetahuan tersirat ini biasanya melalui tradisi dan berkongsi pengalaman seperti menunjuk contoh, penzahiran atau melalui latihan kerja. Dalam suatu organisasi, pengetahuan tersirat adalah untuk 11 mempastikan tugas dikendalikan secara efektif, iaitu melakukan sesuatu dengan betul supaya boleh mencapai objektif. Pengetahuan tersurat pula adalah pengetahuan yang berasaskan peraturan yang diguna untuk memadankan sesuatu tindakan kepada situasi (March, 1994). Untuk mengenal pengetahuan tersurat ini, tiga persoalan perlulah dijawab iaitu; (i) melihat apakah situasi, (ii) siapakah yang terlibat, dan (iii) apakah tindakannya. Pengetahuan tersurat digunakan untuk merekacipta sesuatu rutin, piawaian prosidur operasi dan rekod-rekod struktur data. Pengetahuan ini membolehkan sesebuah organisasi itu mencapai tahap kepuasan kecekapan dan kawalan operasi mereka. Ia juga mengangkat darjat kemantapan pengoperasian maklumbalas. Suatu organisasi mengangkat proses pembelajaran pengetahuan tersirat kepada peningkatan skil dan kebolehan mencipta di kalangan pekerjanya serta mengambil peluang pengetahuan tersurat untuk memaksimumkan kecekapan. Skil ini terus berkembang, diperbaharui dan disegarkan di semua peringkat kategori pekerja. 2.2.2 Teori Pengurusan Pengetahuan. Torraco (1999) telah menghuraikan teori pengurusan pengetahuan berdasarkan kepada tiga unit asas iaitu model untuk mengkodkan pengetahuan (codifying knowledge), kecapaian pengetahuan (accessibility knowledge) dan kaedah serta sistem untuk mengurus pengetahuan sebagaimana Rajah 2.1 di bawah. 12 A. Model Mengkodkan Pengetahuan B. Kecapaian Pengetahuan Kaedah dan Sistem Skop Jenis Tahap Pengkhususan Kedalaman analisis, Kekangan masa, Darjah struktur, Peranan pengurusan pengetahuan Sumber, Pendedahan, Separa-Hayat Rajah 2.1 : Teori Pengurusan Pengetahuan Model mengkodkan pengetahuan (codifying knowledge), merupakan adaptasi daripada sistem profile pengetahuan pekerja Microsoft, SPUD (Cusumano dan Selby, 1995) terdiri daripada skop pengetahuan, jenis pengetahuan, tahap pengetahuan dan pengkhususan pengetahuan. Skop pengetahuan di kategorikan berasas kepada pengetahuan individu iaitu bermula dari pengetahuan asas diukur sebagai tahap-mula kecekapan. Skop berikutnya adalah pengetahuan yang unik kepada sesuatu tugas atau kerja misalnya Pegawai Sistem Maklumat mesti mempunyai skil dalam menganalisis dan merekabentuk sistem. Selanjutnya pengetahuan dilihat melalui skop kefungsian seperti pengetahuan staf dalam satu fungsi jabatan/unit. Skop pengetahuan tertinggi adalah di peringkat organisasi di mana individu mempunyai pengetahuan mengenai busines organisasi, kekuatan dan kelemahan, faktor-faktor kejayaan dan pelanggan organisasi. Jenis pengetahuan seperti yang telah dinyatakan terbahagi kepada dua iaitu pengetahuan tersirat (tacit knowledge) dan pengetahuan tersurat (explicit knowledge). Setiap jenis pengetahuan mempunyai empat tahap yang ditakrif sebagai; 13 (i) pengetahuan asas, (ii) pengetahuan yang membolehkan bekerja, (iii) boleh mengetuai, dan (iv) pakar. Pengetahuan seseorang itu boleh dinilai tahapnya oleh pengurus, rakan setugas, pengguna dan pelanggan bagi meletakkan tahap kepakaran beliau. Pengkhususan pengetahuan pula adalah perakuan terhadap pengetahuan seseorang individu dalam sesuatu bidang dari berbagai bidang pengetahuan. Kecapaian pengetahuan (accessibility knowledge) adalah suatu darjah di mana pengetahuan itu tersedia untuk dikongsi meliputi keseluruhan sistem. Adakah pengetahuan datangnya dari satu sumber atau dari berbagai sumber. Separa-hayat pengetahuan menentukan tempoh sesuatu pengetahuan tesebut menjadi lapok dan perlu diganti dengan pengetahuan yang baru. Pendedahan pengetahuan pula adalah tahap di mana pengetahuan itu disaksikan oleh pemerhati misalnya pengetahuan lebih mudah didedahkan kepada pemerhati dalam bentuk jujukan tindakan daripada bentuk konsep dan intuitif (Bereiter & Scardamalia, 1993). Kaedah dan sistem pengurusan pengetahuan adalah kepelbagaian strategi dan teknik yang diguna untuk mengenalpasti pengetahuan dan menjadikannya tersurat (explicit) dan tersedia untuk digunakan. Kedalaman analisis menunjukkan sejauh mana sistem pengurusan maklumat menjadikan pengetahuan tersurat kepada semua pelanggan. Misalnya menulis kembali cerita hasil dari penerangan lengkap suatu pengetahuan kerja yang disampaikan secara lisan, atau laporan dari suatu hasil kajian, atau pun suatu dokumen. Dalam keadaan yang lain, sistem pengurusan pengetahuan boleh dengan memadai hanya mengenalpasti sumber pengetahuan yang membolehkan pelanggan merujuk terus. Kaedah pemetaan pengetahuan (knowledge mapping) mengarahkan pelangan terus kepada sumber pengetahuan. 14 Kekangan masa untuk mencari penyelesaian juga menentukan kaedah dan sistem yang hendak diguna dalam pengurusan pengetahuan. Perkhidmatan pelanggan yang berkehendakkan bantuan serta merta memerlukan prestasi sistem masa-nyata (real-time). Aplikasi meja bantuan (help-desk) perlu menyediakan kemudahan memasukan masalah pengguna dan carian penyelesaian yang mungkin telah tersedia. Bagi situasi yang tidak mempunyai kekangan masa, sistem yang berasaskan pertukaran pengetahuan elektronik seperti e-mail atau Lotus Notes mungkin lebih sesuai. Darjah struktur sistem pengurusan pengetahuan menentukan kaedah terbaik paling sesuai untuk mencapai pengetahuan kuantitatif (berstruktur) atau penggunaan terbaik untuk mencapai pengetahuan kualitatif (tak berstruktur). Pengetahuan berstruktur seperti data pelanggan boleh disimpan dalam bentuk pangkalan data relational. Sebaliknya kandungan tidak berstruktur seperti pengalaman pakar, laporan penyelesaian masalah, lebih baik di simpan dalam bentuk Web , Lotus Notes atau teknologi Intranet. Peranan pengurusan pengetahuan adalah untuk memula dan mengurus kaedah bagi mengumpul dan menyebarkan pengetahuan. Memandangkan pengetahuan adalah tersimpan pada setiap pekerja dalam sesebuah organisasi, adalah perlu semua pekerja mengambil tanggungjawab untuk mengekalkan aktiviti pengurusan pengetahuan. Projek yang berjaya biasanya terhasil dari dedikasi sepenuh masa seluruh pekerja organisasi dari pengurus hingga staf bawahan menggunakan sistem pengurusan pengetahuan untuk berkongsi pengetahuan. 2.2.3 Proses Pengurusan Pengetahuan. Pengurusan pengetahuan adalah suatu disiplin yang menonjolkan kaedah pengintegrasian dalam mengenalpasti, mengurus dan berkongsi semua aset pengetahuan termasuklah kepakaran yang tak terzahir dan pengalaman yang tersimpan pada setiap individu pekerja. Dengan kata lain, pengurusan pengetahuan mengambil kelebihan 15 terhadap apa yang kita ketahui. Ia merupakan kombinasi kepada pengurusan maklumat, komunikasi dan sumber manusia. Matlamat pengurusan pengetahuan ini adalah untuk mengurus pengetahuan tersirat yang dipunyai seseorang, apa yang dibawa bersamanya, apa yang diperhati dan dipelajari dari pengalaman mereka selain daripada apa yang pengetahuan tersurat nyatakan. Proses pengurusan pengetahuan ini terdiri daripada:(i) Perolehan pengetahuan: dapatkan pengetahuan sediada, memahami keperluan, mencari dari berbagai sumber, (ii) Membina pengetahuan baru: aktiviti penyelidikan, proses-proses kreatif pengiklanan, penulisan artikel dan buku, pembangunan aplikasi dan sebagainya, (iii) Pembungkusan: penerbitan, pengeditan, kerja-kerja rekabentuk, (iv) Menggunakan pengetahuan sediada: mengaudit, mengdiagnos, (v) Penggunaan semula pengetahuan untuk tujuan baru: mencungkil pengetahuan dalam proses pembangunan produk, pembangunan perisian dan sebagainya. Weggerman dan Boekkof (1995) melihat rantaian pengetahuan ini sebagaimana Rajah 2.2 berikut:- Mengesan pengetahuan tersirat. Mengesah skil yang diperlukan Menjana skil baru Menyebar skil baru Rajah 2.2 : Rantaian Pengetahuan Mengguna skil baru Hapus skil yang lapok 16 Tiwana (2000) pula menyatakan bahawa satu atau lebih proses seperti yang disenaraikan di atas samada berjalan secara jujukan atau selari akan diubah menjadi pengetahuan yang diguna untuk menghasilkan suatu keluaran baru atau perkhidmatan. Ini boleh ditunjukkan melalui kitaran pembangunan bertingkat sistem pengurusan pengetahuan seperti Rajah 2.3 di bawah. Sistem Pengurusan Pengetahuan Rangkaian Keputusan Pengetahuan Luaran Norma Pengorganisasian Pengalaman Lepas Teknologi Maklumbalas pengetahuan Input Maklumat Keluaran dan Perkhidmatan Baru Rajah 2.3 : Putaran pembangunan sistem pengurusan pengetahuan. 17 Selanjutnya Tiwana mengkaitkan proses pengetahuan ini dengan teknologi peralatan (tool) yang boleh menyokongnya dalam pembangunankan sistem pengurusan pengetahuan ini. Jadual 2.1 berikut menunjukkan teknologi yang berkaitan. Jadual 2.1 : Proses-Proses Pengetahuan dan Teknologi Penyumbang Objektif Pengetahuan Perolehan pengetahuan Teknologi Penyumbang Peralatan mencari dan memperoleh yang boleh meninjau sumber maklumat formal dan tidak formal; yellow pages pekerja berskil dan mahir. Membina pengetahuan baru Proses-proses membuat keputusan secara berkerjasama; DSS tools, rationale capture tools, Notes databases, decision repositories, externalization tools. Pembungkusan pengetahuan Customized publishing tools, information refinery tools, teknologi push, customized discussion groups. Mengguna pengetahuan Carian, capaian dan peralatan menyimpan bagi membantu mengurus dan mengagihkan pengetahuan formal dan tidak formal. Guna semula pengetahuan Sokongan pelanggan berasaskan pengetahuan, pangkalan data perbincangan, pangkalan data rekod projek lepas dan komuniti pengamal. 2.2.4 Senibina Pengurusan Pengetahuan Pembangunan sebuah sistem pengurusan pengetahuan boleh diasaskan kepada senibina tujuh-lapisan sebagaimana Rajah 2.4 berikut (Tiwana,2000). Senibina ini menunjukan aspek-aspek teknologi yang digunapakai dalam membangunkan sistem pengurusan pengetahuan. 18 Pengguna Lapisan Antaramuka Browser Lapisan Capaian dan Authentication Authentication, Pegenalan (Recognition), Keselamatan, Firewall, Tunnelling Lapisan Kepintaran Bekerjasama dan Penapisan Alatan Agen Kepintaran, Personalization Kandungan, Carian, Mengindeks, dan Metatagging Lapisan Aplikasi Direktori Skil, Yellow pages, Collaborative work tools, Video conferences, Digital white boards, Forum elektronik, Rationale capture tools, DSS tools, GDSS tools. Lapisan Transport Pembangunan Web dan TCP/IP, Streaming Audio, Pertukaran Dokumen, Integrasi melalui Web Pemindahan Video, VPN Core, E-Mail dan penyokong POP/SMTP Lapisan Middleware dan Integrasi Legacy Alatan pembungkus (seperti TCL/TK atau script untuk integrasikan legacy atau data yang merentasi pelantar) Tempat Penyimpanan (Repositories) Legacy Data Warehouse Forum Diskusi Pangkalan Dokumen Lain-Lain Rajah 2.4 : Tujuh Lapisan Senibina Sistem Pengurusan Pengetahuan 19 2.3 Komuniti Pengamal (Communities of Practice) Komuniti pengamal adalah suatu kumpulan yang berkongsi pengetahuan dan membantu dalam membina pengetahuan. Ia boleh didapati dalam semua organisasi, sebagai satu kumpulan kecil atau kumpulan yang lebih besar berbincang dalam satu topik kerja yang serupa. Kadangkala mereka bukan daripada organisasi yang sama, berlainan pula status tetapi sedia bertukar idea dan mengambil serba sedikit pemikiran antara satu sama lain (Thomas, 2000). Keahlian dalam komuniti pengamal biasanya ditentukan melalui penyertaan, bukannya ditetapkan secara resmi dan terdiri daripada mereka yang ingin berkongsi kepentingan dalam sesuatu isu dan masalah serta merentasi sempadan organisasi. Sebagai entiti yang tidak formal, komuniti pengamal ini tidak memerlukan tarikh penyertaan dan tarikh menarik diri. Ianya berkembang hanya apabila ada penyertaan peserta. Dari segi identiti, ahli-ahli dalam komuniti pengamal mengenali antara satu sama lain, kekuatan masing-masing, kegemaran, gaya, kemahiran dan jurang pemisahan antara mereka. Komuniti pengamal wujud untuk memperkembangkan pengetahuan dan pembelajaran bagi sesuatu subjek yang berkepentingan serupa di kalangan ahli. Ikatan komuniti ini lebih longgar dan fleksibel. Jangka hayatnya bergantung besar kepada penilaian ahli terhadap nilai pengetahuan yang boleh diperolehi dari penyertaan mereka. Corak pembelajaran adalah secara implisit. Komuniti pengamal menentukan agenda pembelajaran mereka, langkah dan kaedah yang dipersetujui bersama. Cara komuniti pengamal bergabung adalah melalui komunikasi dan sering bertukar pengetahuan menerusi berbagai saluran seperti audio, e-mail, faks, Web-based chat atau forum. Terdapat fungsi pengumpulan ingatan yang mungkin ditulis, dimasukkan ke pangkalan data, berbentuk artifak yang berstruktur atau berbentuk ceritacerita yang tidak formal. 20 Adalah penting untuk difahami bahawa setiap orang dalam komuniti juga merupakan pekerja dalam sesebuah organisasi. Mereka juga membawa bersama visi, misi dan nilai-nilai organisasi mereka. Mereka bekerja dalam satu kumpulan bagi sesuatu projek. Mereka berhubungan dan berinteraksi melalui rangkaian. Dalam komuniti pengamal, mereka menjana pengetahuan untuk dikongsi bagi melaksanakan tugas. Secara tidak langsung sesuatu komuniti tidak formal begini mampu menzahirkan sebuah organisasi yang lebih efektif dan sedia bertindakbalas terhadap persekitaran yang berubah-ubah. Sudah banyak organisasi yang menyokong pembentukan komuniti pengamal seperti ini sebagai usaha berkongsi ilmu dan pengetahuan. 2.3.1 Prinsip-Prinsip Umum Komuniti Pengamal. Terdapat beberapa prinsip umum komuniti pengamal yang diperakui terutama dalam amalan berkongsi pengetahuan (Grey, 2001a). Antaranya adalah:(i) Pilihan sendiri, kebanyakan yang kekal sebagai ahli komuniti pengamal adalah mereka yang tertarik dengannya, sedia berkongsi, belajar, mentor dan yang rajin menjelajah. (ii) Panduan sendiri (self-driven), mereka menentukan apa yang penting, apakah isu yang hendak dibincang, siapa yang hendak dihubungkan, bagaimana memproses. Sekiranya kebebasan ini tidak wujud, kelompok yang terhasil lebih merupakan suatu kumpulan dinamik sahaja. (iii) Terdapatnya teras, yang mengelilinginya dan broker. Sesetengah peserta adalah ahli kepada berbagai komuniti pengamal yang lain. Mereka hadir kerana ingin berkongsi berita dan boleh menyumbang pula kepada komuniti pengamal yang lain. 21 (iv) Ahli komuniti membentuk bahasa, makna dan model yang difahami sesama mereka. Sebarang idea dan ragam baru akan membentuk suatu cabaran kepada komuniti pengamal. (v) Sebarang kumpulan yang memberi sumbangan berbentuk pembelajaran dan pengetahuan biasanya akan membentuk suatu amalan yang kuat untuk berkongsi berita, hubungan personal, pendapat-pendapat yang telah teruji dan penyatuan dalam suatu dialog secara mendalam. (vi) Tidak ada sebuah komuniti pengamal yang kekal. Kadangkala terdapat perpecahan, bertukar kawalan, penyelewengan dan terbubar secara senyap. (vii) Ciri-ciri yang boleh mengekalkan tenaga dan daya hidup komuniti adalah bergantung kepada amalan bekerjasama yang kuat, identiti kumpulan yang jelas, pembelajaran dan imbangan, dan corak penyimpanan. (viii) Pengagihan tugas utama di kalangan ahli boleh mengukuhkan komuniti. Menyatukan kepintaran berkongsi, permodelan, menjadikan berbezabeza, menjual komuniti pengamal kepada peserta baru yang berpotensi, dan memperkenalkan produk baru. Melantik satu atau dua ahli dengan tugas tertentu bukanlah suatu strategi yang bagus dalam mengekalkan komuniti pengamal. Kaedah penggiliran tugas adalah lebih baik. (ix) Pembelajaran yang berterusan, ia menjadi pendorong kepada penyertaan dalam komuniti pengamal. 22 2.4 Perkaitan Amalan Komuniti Dengan Pengurusan Pengetahuan. Apakah yang berlaku di dalam komuniti pengamal? Bagaimana amalan-amalan komuniti ini dikaitkan dengan pengurusan pengetahuan? Terdapat beberapa amalan yang boleh disenaraikan. (a) Mempermudah capaian dan perolehan. Menyokong percambahan idea dan membentuk kesedaran akan menggalakkan penyertaan peserta secara aktif bagi menentu dan menilai keperluan maklumat semasa. Ini dilakukan dengan menonjolkan idea secara proaktif, melakukan perhubungan dan mengemukakan bahan-bahan yang tidak semestinya diperlukan oleh pengguna. Bagi menbentuk kesedaran, digalakkan carian bersama dan menggali secara aktif. Dalam berkongsi menstrukturkan pengetahuan, terdapat tanggungjawab untuk melihat peserta dan maklumat mudah diperolehi dan adanya pelengkap dalam mendapatkan maklumbalas supaya pembelajaran akan berterusan. (b) Pembentukan pengetahuan. Suatu bentuk pembangunan sosial yang menjadi amalan terbaik dalam komuniti pengamal di mana ianya berasaskan kepada amanah dan saling mempercayai. Di sini dilihat kepada amalan dialog, pertanyaan, refleksi dan sintisis di mana bagaimana maklumat diambil, hubungan dilakukan, melihat paten dan penggunaan konsep graf dalam mengenalpasti dan merapat jurang. Pembentukan pengetahuan adalah lebih kepada membina hubungan, mengubah minda, menukar kepercayaan dan berkongsi paten yang berguna. 23 (c) Memetakan pengetahuan. Sebagaimana diterangkan pada teori pengurusan pengetahuan di atas, ianya berkait rapat kepada mengenalpasti pengetahuan. Fokusnya adalah kepada peluang membentuk pengetahuan, batas sempadannya dan tahap pengetahuan tersebut. (d) Menstrukturkan pengetahuan. Membentuk terminologi, berkongsi makna, ontologi, meringkaskan dan mengedit bagi menjadikan pengetahuan berada pada konteks yang spesifik dan dilindungi. Ontologi menuntut untuk membentuk dan berkongsi terminologi dan makna di dalam kumpulan. Ini perlu kerana pengurusan pengetahuan biasanya dipecahkan melalui komunikasi yang berkesan dan perkongsian idea dan pemahaman yang jelas sesama komuniti. (e) Berkongsi pengetahuan. Berkongsi pengetahuan bermaksud ahli komuniti mempunyai tugas untuk membantu yang lain untuk menghargai sesuatu makna pengetahuan, mencernakan sesuatu konsep dan untuk memahamkan bagaimana ianya hendak digunakan. Ini dilakukan dengan cara bertukar-tukar pandangan dan perhubungan yang mendalam melebihi daripada sekadar mempamirkan pendapat. (f) Memperkasakan pembelajaran. Ianya dilihat kepada mempelajari sejarah, amalan terbaik, rekod-rekod peribadi, ulangkaji projek dan pembelajaran jarak jauh yang mengiktiraf nilai dialog secara mendalam, peranan utama soalan-soalan berkualiti dan kepentingan pembelajaran dalam komuniti. 24 2.4.1 Aktiviti-Aktiviti Utama Komuniti Pengamal. Penyertaan seseorang individu dalam sebuah komuniti pengamal melalui beberapa tahap di mana ahli baru mungkin hanya mendengar, melihat dan belajar. Manakala ahli teras sudah berada pada tahap mengajar, memimpin dan menjadi mentor kepada kumpulan. Kebiasaan aktiviti yang berlaku di kalangan komuniti pengamal ini bolehlah disenaraikan seperti berikut (Grey, 2001a):(a) Penyelesai masalah / meja bantuan. Komuniti melihat diri mereka sebagai sumber dalaman untuk menyelesai- kan masalah dan isu. Selalunya kumpulan ini terjadi di sekeliling meja bantuan atau pusat perkhidmatan pelanggan. (b) Kepintaran Berurusniaga. Kumpulan ini meletakkan diri mereka sebagai penapis yang membina dan mengusahakan perhubungan dengan sumber utama dan menilai bahan-bahan kedua, menyampaikan laporan-laporan yang telah didokumenkan atau laporan tak resmi kepada sasaran pesaing, pakar teknologi atau untuk diproses. (c) Pembelajaran berterusan. Kumpulan ini wujud untuk membantu dan menyokong pembelajaran ahli. Pemahaman dikongsi bersama, kesedaran dibina dan pengetahuan baru dibentuk. Kebanyakan nilai adalah dalam bentuk pengetahuan tersirat di kalangan ahli. 25 (d) Proses menyimpan. Kumpulan yang mendokumenkan dan menjadi pengantara di sekeliling proses-proses pengorganisasian yang besar. Mereka turut serta dalam perundingan dan berurusan di sekitar sempadan objek berkenaan. Selalunya kumpulan inilah yang mula-mula menyimpan. (e) Pusat kecemerlangan. Kumpulan yang berusaha untuk memperoleh pengiktirafan dengan menghabiskan masa dalam melakukan kajian, penerbitan luar, memohon paten dan selalunya menghabiskan masa dalam industeri daripada bertemu pengguna. Mereka menjadi duta intelek dan simbol kepada status syarikat. 2.4.2 Teknologi Pengurusan Pengetahuan Komuniti Pengamal. Grey (2001b) membuat andaian mengenai pengurusan pengetahuan komuniti pengamal dan mencadangkan pendekatan teknologi maklumat dalam menguruskannya. Andaian beliau adalah sebagaimana berikut:(i) Menjana sesuatu pengetahuan adalah lebih penting daripada mencapai dan berkongsi maklumat yang statik, (ii) Pengetahuan terbit daripada interaksi, pergaulan, pertemuan dan dialog, (iii) Maklumbalas, kritikan, ujikajian, prototaip, anotasi adalah merupakan kunci kepada perluasan pembentukan pengetahuan, 26 (iv) Pembelajaran adalah asas kepada proses sosial dan terikat rapat kepada dialog yang mendalam, (v) Berstruktur, berorganisasi dan capaian kepada maklumat kurang memainkan peranan dalam menjana pengetahuan semasa berdialog atau sebagai amalan dalam sesebuah komuniti. Berdasarkan kepada andaian ini Grey mencadangkan aspek berikut apabila teknologi maklumat digunakan dalam menyokong pengurusan pengetahuan:(i) Rekabentuk dan pemilihan sebarang pengetahuan yang berkait dengan aplikasi mestilah dilaksana dengan sokongan dari komuniti, (ii) Fokus mestilah diberi kepada bentuk perbincangan yang tetap dan notifikasi sertamerta, (iii) Menyokong perkongsian ruang, berbagai cara untuk memenuhi keperluan memberi maklumbalas dan anotasi yang mudah, (iv) Ekologi maklumat melalui integrasi Web-conferencing, integrasi multimedia, chat, penerbitan Web dan e-mail hendaklah dibentuk sebagai nadi kepada sebarang sistem pengurusan pengetahuan, (v) Pelayan yang bersifat sumber-terbuka, collaboratif, teragih dan Web yang membolehkan berdiskusi adalah cara yang sepatutnya dilakukan, (vi) Memanafaatkan sebarang pembangunan baru seperti P2P (peer to peer), collaborative filter, learning/knowledge objects, automatic profiling dan XML technologies. 27 Menurut beliau, perkara pokok dalam pengurusan pengetahuan adalah terdiri daripada pengurusan dokumen seperti kandungan dan penerbitannya termasuklah pengurusan Intranet, meja bantuan atau perkhidmatan pelanggan, CRM termasuklah pengautomasian kuasa jualan, kepintaran berurusniaga termasuk teknologi scanning dan newsfeeds, koordinasi aktiviti seperti kalender, notifikasi peristiwa dan pengurusan projek. Dalam menentukan alat pengurusan pengetahuan yang sesuai Grey mencadangkan pendekatan berikut sebagai panduan:(i) Menghakmilikkan berbanding mengkodkan (personalisation vs codification) (ii) Proses berbanding amalan (process vs practice) (iii) Panduan data berbanding komuniti (data driven vs community), (iv) Dalaman berbanding luaran (internal vs external), dan (v) Portal berbanding groupware Wenger (1998) pula telah mencadangkan beberapa kategori yang boleh digunakan untuk menilai peralatan teknologi maklumat bagi komuniti pengamal. Cadangan beliau adalah:(i) Mengintegrasikan tugas dan pengetahuan (Portal), (ii) Mengorganisasikan tugas (project management & virtual office), (iii) Menyokong struktur sosial (groupware), (iv) Perbualan (Web -conferencing), (v) Berinteraksi pantas (synchronous & time limited), (vi) Ruang e-Pembelajaran (LMS & Portal) (vii) Bertukar pengetahuan (advice, idea, IP, Q&A), (viii) Pengurusan dokumen (content management knowledgebases) 28 Intranet iaitu platform yang berasaskan Internet (HTTP, TCP/IP, standard HTML browser) boleh dicapai hanya kepada ahli sesebuah organisasi atau komuniti melalui berbagai lapisan kawalan keselamatan. Ia dilihat sebagai salah satu cara melaksanakan pengurusan pengetahuan (totalkm.com, 2001). 2.5 Pengawai Sistem Maklumat Sektor Awam Sebagai Komuniti Pengamal Pegawai Sistem Maklumat sektor awam perlu membentuk sebuah komuniti pengamal bagi berkongsi pengetahuan dan pengalaman di antara mereka. Persekitaran teknologi maklumat masakini juga sudah menyokong dan memudahkan pembentukan komuniti ini. Keperluan ini menjadi lebih penting apabila terdapat hasil kajian menunjukkan bahawa tahap kemahiran dan pengetahuan di kalangan komuniti ini berada pada beberapa tahap yang boleh dimanafaatkan dalam menghadapi cabaran pembangunan ICT Kerajaan. Suatu kajian yang dilakukan oleh MAMPU, Jabatan Perdana Menteri bersama perunding DMR Consulting (M) Sdn.Bhd mengenai “Kajian Sumber Tenaga Manusia bagi Menyokong Aplikasi dan Pengembangan IT di sektor awam” (MAMPU, JPM 2001), telah menunjukkan situasi sebenar masakini tahap skil dan kompetensi profesional IT. Jika hasil kajian sebagaimanaa ditunjukkan pada Jadual 2.2 di bawah ini menjadi ukuran tahap kompetensi profesional IT di mana Pegawai Sistem Maklumat merupakan majoriti, adalah jelas suatu cabaran yang lebih besar perlu dihadapi oleh komuniti ini dalam mempertingkatkan pengetahuan, skil dan kompetensi mereka sendiri. Jelas didapati bahawa kebanyakan mereka berada pada tahap kekuatan kompetensi sederhana dan sedikit. Bagaimanakah langkah yang harus dilaksanakan? 29 Jadual 2.2 : Tahap Kompetensi Profesional IT Sektor Awam Tahap kompetensi Profesional IT Bidang Kemahiran Strategik dan Perancangan IT Jusa C ++ Pengurusan Projek Senibina Busines / Analisis Kefungsian / BPR Senibina Teknikal IT +++ Pembangunan Sistem–Rekabentuk Aplikasi Pembangunan Sistem-Rekabentuk Web & Pemb.berasaskan Web Pengurusan Sistem - Pentadbiran Server, Web & Sokongan Teknikal Pengurusan Rangkaian Pentadbiran Pangkalan Data F1 F2 F3 +++ ++ + +++ ++ + ++ ++ + + ++ +++ + Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana F4 F5 + ++ ++ ++ ++ + + + + + + + + + + ++ ++ + + + Nota: +++ kekuatan terbaik, ++ kekuatan sederhana, + kekuatan sedikit. Dalam laporan mereka, pihak perunding telah mencadang beberapa langkah untuk mengatasi situasi ini. Antaranya adalah seperti:(i) Menyediakan perancangan tenaga kerja iaitu mendapatkan bilangan tenaga kerja yang betul dengan kemahiran mereka dan meletakkan pada kerja yang betul dan kena pada masanya; (ii) Menyediakan sistem pengurusan kemahiran yang terdiri daripada Kamus Kemahiran, Profail Kemahiran dan Inventori Kemahiran Individu; (iii) Proses mempertingkatkan kemahiran tenaga manusia secara am seperti proses pengambilan dan pemilihan, proses pengkelasan dan penggantian, proses penempatan staf, proses naik pangkat dan proses latihan; 30 (iv) Menyemak semula kelasifikasi perjawatan IT berdasarkan pengkelasan skil mereka; (v) Menerap amalan terbaik (best practice). Melihat kepada hasrat ini, pembentukan komuniti pengamal boleh menjadi suatu alternatif untuk dicadang. Hasil awal ujian rintis penyelidikan ini yang dilakukan terhadap 27 respondan di kalangan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam turut menunjukkan suasana perkongsian, keperluan berkongsi pengetahuan dan peluang-peluang menjana pengetahuan yang menyokong pembentukan komuniti pengamal ini. Antara hasil yang diperolehi adalah seperti berikut:(i) Ramai yang berpeluang menghadiri kursus/bengkel/seminar di antara 1 hingga 3 kali dalam tempoh 3 tahun terakhir (44.44%) bagi memperolehi pengetahuan baru, (ii) Pengalaman dalam memberi kursus/ceramah (70.37%) menyediakan ruang untuk menyampai pengetahuan, (iii) Berdiskusi melalui e-mail/chat/forum melalui Internet (66.67%) untuk berkongsi pengetahuan, (iv) Memberi keutamaan paling utama untuk merujuk kepada rakan setugas jika menghadapi masalah (74.07%) selain daripada ketua mereka (50.0%). Keutamaan kedua untuk rujukan adalah kepada rakan di luar organisasi (59.26%). Ini menunjukan terdapat tren di kalangan komuniti untuk berhubungan merentasi organisasi. 31 (v) Amalan merekodkan pengetahuan hasil dari penyelesaian masalah ke dalam buku catatan sendiri (66.67%) menunjukkan dengan jelas tidak adanya sistem atau prosidur yang menyokong kaedah merekodkan penyelesaian masalah. (vi) Memberi keutamaan paling utama untuk merujuk kepada bahan-bahan Internet (74.07%) bagi menambah pengetahuan, diikuti dengan berkongsi pengetahuan dengan rakan (70.37%), membaca majalah/buku (70.37%), merujuk manual (62.96%) dan menghadiri kursus/bengkel/seminar (55.56%). Ini menunjukkan situasi kehilangan rakan setugas dapat diatasi dengan cara ini dan menunjukkan tren merujuk kepada Internet terdapat pada kalangan respondan. Sungguhpun terdapat keperluan dan peluang perkongsian pengetahuan dan pengalaman di kalangan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam seperti yang nyatakan di atas, namun belum terdapat suatu pelantar atau sistem yang sempurna yang boleh digunakan oleh ahli-ahli komuniti ini. 2.6 Perbandingan Teknologi. Groupware adalah suatu perisian atau aplikasi yang direkabentuk untuk menghubungkan sesuatu kelompok orang dari berbagai lokasi yang berbeza bagi bekerja secara bersepakatan ke atas dokumen, pangkalan data serta menyelaraskan jadual kerja melalui komunikasi secara elektronik antara satu sama lain. Teknologi ini membolehkan pengguna berkooperasi, penyelarasan, menyelesai masalah, bersaing atau berunding. Manakala CSCW (Computer Supported Co-operative Work) pula adalah suatu bidang kajian yang memeriksa rekabentuk, penerapan dan penggunaan groupware tersebut (Anazida, 2000). 32 Teknologi Groupware ini boleh dikategorikan kepada dua dimensi utama iaitu: (i) Pengguna bekerja bersama-sama pada masa yang sama (real-time or synchronous) atau pada masa yang berbeza (asynchronous groupware), (ii) Pengguna bekerja bersama-sama pada tempat yang sama (colocated or face-to-face) atau pada tempat yang berbeza (non-colocated or distance). Suasana dimensi tersebut boleh ditunjukkan pada Rajah 2.5 berikut. Masa Berbeza • Application sharing • Telefon conferencing • Video conferencing Sama Masa Tempat Berbeza Bila-Bila Masa Mana-Mana Tempat Tempat Berbeza Sama Masa • Electronic whiteboard • Electronic meeting rooms • Voting tools Sama Tempat • • • • • E-Mail Voice-Mail Usenet news Fax Computer Conferencing Masa Berbeza Sama Tempat • Komputer Desktop • Blackboards • Sistem Kiosk • Group rooms Rajah 2.5 : Kategori groupware Anazida (2000) selanjutnya turut menjelaskan bahawa sistem groupware mengandungi enam domain aplikasi yang meliputi semua aspek kerja berkooperatif iaitu:- 33 (i) Antaramuka pengguna, (ii) Proses-proses kerja berkooperatif, (iii) Pemprosesan maklumat, (iv) Capaian maklumat, (v) Penyimpanan maklumat, dan (vi) Pertukaran maklumat. Berbagai teknologi masakini yang digunapakai dalam CSCW bolehlah diringkaskan seperti berikut:(i) Media Spaces menyediakan pengguna yang berjauhan untuk berinteraksi dalam bentuk sosial dan berkomunikasi secara tidak formal melalui kombinasi sistem audio, video dan komputer. Contoh yang boleh dilihat adalah seperti sistem RAVE (Ravescroft Audio Visual Environment) oleh Rank Xerox EuroPARC organisation. (ii) Shared Editor merujuk kepada pengedit yang boleh dipakai oleh beberapa pengguna secara serentak untuk mengedit satu dokumen pada masa nyata. (iii) MOO (Multiple User Dungen – Object Oriented) adalah ruangan maya di mana pengguna berbual (chat) antara satu sama lain. Berbeza dari IRC (Internet Relay Chat), MOO menawarkan virtual reality berasaskan teks yang cukup hebat di mana pengguna boleh membentuk suatu persekitaran dengan menggambarkannya, membentuk objek dan membayangkan ciricirinya mengikut kehendak sendiri. Fungsi multimedia ditambah kepada MOO untuk menjadikan sistem lebih realistik. Di antara produk yang ada dipasaran pada masa ini adalah Lotus Notes, Microsoft Exchange, Novell GroupWise dan Netscape Collabora Share. 34 Lotus Notes mempermudahkan kumpulan pengguna berkomunikasi di antara mereka, bersepakat dalam berkongsi dokumen dan membina aplikasi-aplikasi aliran kerja. Kumpulan boleh dihubungkan kepada satu rangkaian setempat (LAN) yang sama, atau dihubungkan melalui rangkaian meluas (WAN). Lotus Notes mempunyai dua versi iaitu versi server yang dikenali sebagai Lotus Domino dan versi pelanggan yang dikenali sebagai Lotus Notes Client. Jenis-jenis aplikasi yang terdapat pada Lotus Notes adalah terdiri daripada:(i) Approval – mengesahkan permintaan secara elektronik, (ii) Broadcast – meletakkan pengguna sentiasa terkini dari segi item-item berita, (iii) Reference – perpustakaan untuk berkongsi maklumat, (iv) Tracking – menjejak dan melaporkan status sesuatu proses, (v) Discussion – berkongsi maklumat melalui perbincangan, (vi) Workflow – automasi aliran kerja. Selain itu Lotus Notes juga menyediakan perkhidmatan E-Mail, Calendaring, group scheduling, dan pelayaran Web . Sebagai landasan perkongsian pengetahuan, perbandingan telah dibuat oleh Tiwana (2000) terhadap ciri-ciri utama Lotus Notes berbanding dengan Protokol Web . Berasaskan kepada perbandingan ini didapati bahawa pembangunan sistem berasaskan Web adalah lebih murah, bersifat terbuka dan mudah diintegrasikan walaupun perdapat kelemahan dari segi keselamatan. Perbandingan ini adalah seperti Jadual 2.3 berikut. 35 Jadual 2.3 : Perbandingan ciri-ciri utama Lotus Notes dengan Intranet berasaskan Web sebagai landasan perkongsian pengetahuan. Ciri-Ciri Lotus Notes Senibina Berhakmilik (Proprietary) Keselamatan Tinggi Ketulinan Kukuh (Authentication) TCP/IP Intranet Terbuka/ berkembang Rendah secara tak langsung Kukuh jika digunakan dalam persekitaran Windows 2000 Menghampiri kepada tiada kos Kos Langsung (Awalan) Sederhana ke tinggi Kos Pembangunan Tinggi Rendah Kematangan Teknologi Tinggi Rendah Kos melatih pengguna Pelaburan awal Tinggi Rendah Tinggi Rendah Integrasi Legasi Rendah Tinggi Integrasi merentasi landasan Rendah Tinggi Masa deployment Cepat Lambat Komen Konsortium World Wide Web (www.w3.org) telah memberi fokus yang tinggi terhadap pembangunan Web sebagai landasan persepakatan yang kukuh. Boleh dipertingkatkan dengan berbagai jenis peralatan keselamatan. Windows 2000 menyediakan ciri keselamatan dan ketulinan yang kuat untuk digunakan dalam persekitaran yang berselerak seperti dibina pada Pelayan Web dan WAN. Internet pada asasnya adalah percuma. Apa yang ada hanyalah kos langsung pada penyediaan perkhidmatan seperti keperluan kos dalam membangunkan aplikasi atau membelinya. Boleh menggunakan skil sediada bagi pembangunan Web dengan peralatan yang minimum. Protokol Web masih berkembang. Akan tetapi kebanyakan browser popular menyokong sebarang tambahan keupayaan baru dalam perisian pelanggan. Pengguna kebanyakannya sudah biasa dengan Internet dan Web browser. Menunjukkan hanya kos-kos terkehadapan (upfront) Wrappers boleh ditulis untuk membolehkan capaian dibuat kepada data legasi melalui Web browser. HTTP bertindak sebagai protokol yang universal yang membolehkan kandungan merentasi semua jenis landasan yang digunakan pada komputer. Notes lebih pantas berbanding Intranet hanya jika diukur pada fungsi yang sama. 36 2.7 Portal dan Komuniti Pengamal. Portal didefinasikan sebagai “something you go through to go somewhere else” (Kawamoto dan Dawn, 1998). Ia diibaratkan sebagai pintu gerbang ke Internet. Portal merupakan aplikasi berasaskan Web . Tapak Portal biasanya memberikan kemudahan kepada pelawat untuk memperolehi sebarang maklumat yang diperlukan berasaskan keperluan mereka melalui engin carian. Portal juga biasanya mengandungi berbagai perisian analitikal dan pengurusan seperti gedung data dan pengurusan dokumen yang membenarkan manipulasi secara pintar sesuai dengan kemahuan pengguna. Murray (2001) telah membezakan Portal kepada empat jenis berikut:(i) Portal Maklumat Enterprise (Enterprise Information Portals) – menghubungkan orang ramai dengan maklumat melalui pengurusan kutipan kandungan-kandungan yang besar mengikut subjek atau tema yang mereka pilih. (ii) Portal Kollaboratif (Collaborative Portals) – membolehkan kumpulan pengguna membentuk suatu projek maya atau komuniti selari dengan tool collaborasi yang ditawarkan dan bekerja secara kerjasama di dalam komuniti. (iii) Portal Kepakaran (Expertise Portals) – menghubungkan orang ramai supaya bergabung berdasarkan kepada skil dan kepakaran mereka di samping keperluan maklumat mereka. (iv) Portal Pengetahuan (Knowledge Portals) – melakukan semua yang dilakukan oleh ketiga-tiga Portal di atas dan lain-lain yang tidak dinyatakan. Engin carian adalah sejenis Portal horizontal di mana ia mencantumkan maklumat dari berbagai bidang topik yang meluas. Contoh Portal horizontal yang 37 terkenal adalah seperti Yahoo!, Excite, Infoseek, Lycos dan AOL. Manakala Portal vertical pula mengkhusus maklumat hanya kepada satu bidang kepentingan. Kebiasaanya Portal vertical yang membentuk suatu komuniti berkongsi maklumat dan pengetahuan yang menggolongkan suatu bidang professional misalnya perubatan ataupun perundangan seperti pada www.Web md.com dan www.lexis.com. Mazlan (1999), melalui kajiannya “Computer Supported IT Tranning for Managers” telah mempraktikkan kaedah Portal/aplikasi Web dalam melaksanakan kaedah latihan kepada pengurus-pengurus sektor awam. Ciri-ciri Portal boleh digolongkan kepada empat kumpulan yang terdiri daripada: perkhidmatan carian dan direktori, aplikasi-aplikasi berbentuk online desktop, personalisation tools untuk maklumat dan ciri-ciri persembahan berbentuk komuniti (Arnold, 2000). (a) Fungsi carian dan perkhidmatan direktori. Perkhidmatan utama Portal adalah engin carian. Terdapat tiga kaedah carian iaitu, carian mudah (simple search) di mana carian dibuat berdasarkan kata kunci yang dimasukkan. Keduanya adalah carian lebih (more search) di mana pencari dibenar menyatakan bahasa sesuatu dokumen yang dicari dan menjuruskan carian dengan menggunakan ekspresi Boolean seperti AND, MUST, MUST NOT, OR dan sebagainya. Kaedah ketiga adalah carian meluas (advanced search) dengan berbagai pilihan yang terfikir oleh pencari. Sesetengah Portal menawarkan fungsi tapisan. Misalnya Alta Vista menapis carian dari bahan-bahan yang terdiri dari kategori dadah, alkohol, perjudian, lucah dan keganasan. Lain-lain fungsi adalah seperti Yellow pages, White pages, People finder, Maps dan Depth of categories. 38 (b) Aplikasi online desktop. Kebanyakan Portal menawarkan e-mail percuma. Sesetengahnya menyediakan perkhidmatan tapak Web individu secara percuma di samping menyediakan kalender untuk menguruskan jadual harian. Ada juga Portal yang menawarkan fungsi memperingatkan di mana sesuatu peristiwa yang penting boleh disetkan. Lain-lain fungsi seperti Pager, Fax, Homepage, Notepad dan Address book. (c) Menghakmilikkan (Personalisation) maklumat. Portal memberikan pilihan kepada pengguna untuk memilikkan (personalise) sesetengah muka utama mengikut kehendak mereka. Menghakmilikkan maklumat dalam Portal seperti berita, stok, ramalan cuaca di mana pengguna boleh memilih berita dari penerbit tertentu, membina portfolio stok sendiri dan menetapkan ramalan cuaca selama beberapa hari pada muka utama Portal. (d) Ciri-ciri komuniti. Mewujudkan kemudahan berkomunikasi dua hala misalnya Portal boleh menarik pengguna dengan menyediakan ruang chat untuk berbincang. Sesetengah Portal menyediakan rancangan khas untuk pelanggan berbincang dengan pakar tertentu. Ciri-ciri lain Portal yang membezakannya dengan tapak Web adalah seperti hubungan ke tapak-tapak lain, laporan berita, antaramuka kepada sistem-sistem back office, real video, teknologi push dan pull untuk memindahkan maklumat kepada pengguna dan lain-lain. 39 2.8 Kesimpulan Berasaskan kepada perbandingan teknologi serta ciri-ciri yang dimiliki oleh Portal sebagaimana yang diterangkan di atas adalah sesuai kaedah yang serupa boleh diimplimentasikan kepada kelompok komuniti Pegawai Sistem Maklumat sektor awam dalam berkongsi pengetahuan sebagaimana yang dicadangkan dalam penyelidikan ini. 40 BAB III METODOLOGI PENYELIDIKAN 3.1 Pengenalan. Mengekalkan sesebuah komuniti melalui kemudahan teknologi maklumat khususnya penggunaan model Portal adalah berasaskan kepada nilai pengetahuan yang dikongsi dan sesuai dengan kelompok komuniti tersebut. Oleh yang demikian sebelum sesuatu Portal dibangunkan adalah penting penyelidikan terhadap bidang pengetahuan, sumber pengetahuan dan kepakaran, kesediaan berkongsi pengetahuan, tahap ketelusan dan kerahsiaan pengetahuan, komitmen peserta, peluang-peluang penyertaan serta kemudahan infrastruktur di kalangan komuniti tersebut hendaklah dilaksanakan. Dalam penyelidikan ini, kumpulan komuniti adalah terdiri daripada Pegawai Sistem Maklumat sektor awam di semua peringkat perjawatan. Bab ini menerangkan bagaimana metodologi penyelidikan dalam mewujudkan komuniti pengamal menggunakan model Portal. 41 3.2 Rangka Kerja Penyelidikan. Rangka kerja penyelidikan adalah dibahagikan seperti berikut:(i) Membuat tinjauan rintis secara terpilih dari populasi komuniti Pegawai Sistem Maklumat sektor awam, (ii) Soalselidik dan pengumpulan data dari kumpulan sampel komuniti yang sama, (iii) Penganalisaan hasil tinjauan, (iv) Merekabentuk dan membangunkan prototaip Portal berdasarkan hasil soalselidik, (v) Menguji, mendapatkan maklumbalas dan memperkemaskan Portal. (vi) Penulisan tesis dan pembentangan akhir. Rangka kerja penyelidikan tersebut digambarkan sebagaimana Rajah 3.1. Jadual perancangan projek penyelidikan ini adalah seperti Lampiran A. 3.2.1 Tinjauan Rintis Tinjauan rintis bertujuan bagi melihat kaedah yang dipakai masakini dalam berkongsi pengetahuan dan pengalaman di kalangan komuniti Pegawai Sistem Maklumat dan mengenalpasti bidang pengetahuan yang sering menjadi rujukan mereka serta menguji kesesuaian soalan soalselidik. Tinjauan rintis ini juga dilakukan melalui kaedah temubual, pemerhatian interaksi komuniti melalui e-mail. Hasil tinjauan rintis ini akan membantu dalam membina soalselidik yang baik dengan membuat ujian awal terhadap soalselidik. Memandangkan tinjauan rintis akan dilakukan secara terpilih, temujanji akan dibuat terlebih dahulu dengan responden untuk memilih samada ditemuduga atau berhubung melalui e-mail. 42 Aliran Kerja Aktiviti Kajian ilmiah mengenai pengurusan pengetahuan pembentukan komuniti & Portal. 1. Rujukan kepada jurnal, bahan-bahan Internet dan buku mengenai:• Pengurusan pengetahuan, • Pembentukan komuniti, • Teknik-teknik pengekalan komuniti, • Pembangunan Portal, • Teknologi dan lain-lain tools. 2. Tinjauan rintis terpilih bertujuan mengenalpasti permasalahan:• Bidang pengetahuan yang sering dirujuk dan dikongsi, • Kaedah perkongsian dan kesedian berkongsi maklumat dan pengetahuan masakini, • Sumber pengetahuan dan kepakaran, • Tahap ketelusan dan kerahsiaan maklumat, • Komitment peserta dan peranan pihak pengurusan terhadap keperluan maklumat, • Rantaian pengetahuan berdasarkan hirarki perjawatan, • Kemudahan infrastruktur. 3. Merekabentuk soalselidik, menguji dan mengemaskini. 4. Pengumpulan data melalui borang soalselidik dan temubual kepada kumpulan sampel berbagai peringkat gred perjawatan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam. 5. Menganalisa data bagi menilai permasalahan dan hipotesis menggunakan pakej statistik SPSS-X. 6. Merekabentuk Portal. 7. Membangunkan prototaip Portal. 8. Menguji, mendapatkan maklumbalas respondan terpilih dan mengemaskini. 9. Penulisan penyelidikan. Konsep asas & pendekatan penyelidikan Tinjauan rintis terpilih terhadap Pegawai Sistem Maklumat Sektor Awam melalui temubual dan e-mail bagi mengenalpasti asas permasalahan penyelidikan. Masalah dikenalpasti, rekabentuk borang soalselidik Pengumpulan data dan analisa soalselidik dari sampel populasi Pegawai Sistem Maklumat Sektor Awam. Hasil kajian Rekabentuk & membangun prototaip Portal komuniti maya Pegawai Sistem Maklumat. Prototaip Portal Penulisan hasil penyelidikan 10. Pembentangan akhir. Rajah 3.1 : Rangka kerja penyelidikan 43 3.2.2 Pengumpulan Data Soalselidik. Kumpulan sasaran penyelidikan adalah Pegawai-Pegawai Sistem Maklumat di sektor awam yang mempunyai populasi lebih kurang 600 orang. Sampel akan dipilih di kalangan mereka berdasarkan gred perjawatan iaitu terdiri daripada Gred F3, F2, F1 dan Gred Khas (Jusa C) supaya dapat dikenalpasti samada berlaku aliran maklumat dan pengetahuan di antara mereka. Pengumpulan data akan dibuat melalui borang soalselidik kepada sampel 30% daripada anggaran populasi komuniti. Temubual berpilih akan dilakukan terutama bagi pegawai gred F1 ke atas bagi meninjau rantaian pengetahuan. Berinteraksi melalui e-mail juga dicadang bagi menjelaskan kesahihan data jika ada dan mengesahkan kemudahan infrastruktur komputer dalam penggunaan Portal. Tumpuan penyelidikan adalah di agensi-agensi kerajaan sekitar Lembah Kelang sahaja. 3.2.3 Kaedah Analisa Soalselidik. Kaedah penganalisaan data yang terkumpul daripada soalselidik akan diproses menggunakan pakej statistik SPSS-X bagi mendapatkan statistik secara deskriptif seperti menentukan bentuk kekerapan, min dan peratusan. 3.2.4 Rekabentuk dan Pembangunan Prototaip Portal. Pembangunan prototaip Portal akan merangkumi kaedah rekabentuk, pembangunan menggunakan rangkuman beberapa jenis perisian, alatan dan teknik yang difikir sesuai berdasarkan keperluan. Ujian akan dibuat terhadap prototaip serta mendapat maklumbalas daripada responden terpilih dan dikemaskini sehingga ke suatu tahap yang sesuai dan dipersetujui oleh penyelia projek. 44 Kitar hayat pembangunan prototaip adalah seperti Rajah berikut:- Mula Mengenalpasti keperluan Rekabentuk Prototaip Pembangunan Prototaip Pengujian Penerbitan maklumbalas Tamat Rajah 3.2 : Kitar hayat pembangunan prototaip Portal Pembangunan sistem berorentasikan objek (object-oriented system development) yang diperkenalkan oleh Jacobsan et al. akan digunakan bagi memudahkan proses semakan semula keperluan semasa proses pembangunan (Bahrami, 1999). Aktiviti yang terlibat dalam kaedah ini terdiri daripada:(i) Analisa berorentasikan objek - use-case driven, (ii) Rekabentuk berorentasikan objek, (iii) Prototaip (iv) Pembangunan berasaskan komponen, dan (v) Pengujian secara bertingkat. 45 (a) Mengenalpasti keperluan Keperluan Portal komuniti akan dapat dikenalpasti hasil daripada analisa soalselidik yang dibuat terhadap sampel Pegawai Sistem Maklumat sektor awam. Ini meliputi jenis isi kandungan, ciri-ciri Portal yang akan digunakan, rekabentuk data dan teks serta jenis pengetahuan yang akan disimpan. Rajah 3.3 menunjukkan proses mendefinasikan keperluan. Kajian Soalselidik Analisa Soalselidik Definasi Keperluan Spesifikasi Keperluan Dokumen Keperluan Rajah 3.3 : Proses Mendefinasikan Keperluan Dalam mendefinasikan keperluan, pendekatan use-case driven boleh ditunjukkan seperti Rajah 3.4 berikut:- Bina model use-case Analisa objek Kemaskini/Uji Rajah 3.4 : Analisa berorentasikan objek – use case driven 46 (b) Rekabentuk Prototaip Hasil daripada analisa keperluan akan menentukan rekabentuk antaramuka pengguna, kelas objek, attribut dan kaedah pembangunan. Rekabentuk prototaip ini akan disemak dengan mendapatkan pandangan daripada beberapa ahli komuniti secara terpilih sebelum pembangunan dimulakan. Rajah 3.5 menggambarkan proses rekabentuk tersebut. Rekabentuk kelas, attribut dan kaedah. Bina objek dan model dinamik Bina antaramuka pengguna dan prototaip Uji kepuasan komuniti, penggunaan dan jaminan kualiti Rajah 3.5 : Rekabentuk berorentasikan objek (c) Pembangunan prototaip Berasaskan kepada rekabentuk, modul program akan dibangunkan samada menggunakan objek program sediada (freeware) atau membina sendiri menggunakan perisian yang sesuai seperti dicadangkan. Proses pembangunan prototaip adalah seperti Rajah 3.6. Menggunakan freeware atau kodkan program Dapatkan kepuasan pengguna Rajah 3.6 : Pembangunan Prototaip 47 (d) Pengujian dan integrasi Menguji dan mengintegrasikan modul adalah bertujuan bagi mempastikan keseluruhan aplikasi sistem berfungsi sebagaimana spesifikasi yang ditetapkan pada fasa keperluan sistem. (e) Penerbitan Meletakkan prototaip ini pada pelayan Web untuk dilayari oleh komuniti pengguna supaya dapat diuji dan memperolehi maklumbalas bagi memperkemaskan lagi Portal. 3.2.5 Penulisan Laporan Penulisan laporan projek adalah fasa terakhir penyelidikan sebelum pembentangan akhir. 3.3 Keperluan Perkakasan dan Perisian Pembangunan prototaip Portal akan menggunakan perkakasan dan perisian seperti berikut:Perkakasan (i) Komputer peribadi Pentium III 800 MHz, (ii) Ruang Ingatan 512 Mb RAM, (iii) Ruang Storan 30 Gb, 48 (iv) Sistem Pengoperasian LINUX –Red Hat 6.2, (v) Kemudahan rangkaian. (vi) Web Server Apache (untuk pengujian dan maklumbalas komuniti) Perisian (i) Microsoft Frontpage 2000, (ii) Dreamweaver 4, (iii) Database MySQL 3.23.45. (iv) PhP Versi 4.0 (v) Personal Web Server (untuk prototaip) (vi) Rational ROSE 2000 (use-case dan rekabentuk prototaip) (vii) Microsoft Project 2000 (penyediaan perancangan projek) (viii) Microsoft Word 2000 (penyediaan laporan dan tesis) (ix) SPSS-10 (analisa statistik soalselidik) (x) Lain-lain perisian atau tools yang sesuai. 49 BAB IV HASIL PENYELIDIKAN 4.1 Pengenalan Bab ini akan menerangkan hasil soalselidik daripada penyelidikan yang telah dilaksanakan. Sebelum penyelidikan sepenuhnya dilakukan, ujian rintis juga telah dibuat terhadap komuniti Pegawai Sistem Maklumat sektor awam. Hasil ujian rintis ini telah menentukan corak borang soalselidik yang sebenar yang digunakan untuk pungutan data penyelidikan. Analisa daripada data soalselidik telah digunakan untuk menentukan kandungan dan rekabentuk prototaip Portal komuniti yang hendak dibangunkan. 4.2 Pelaksanaan Penyelidikan. Pelaksanaan penyelidikan dibuat dengan tiga cara iaitu melalui:(i) Pemerhatian terhadap penggunan daftar kumpulan e-mail komuniti Pegawai Sistem Maklumat sektor awam sediada, (ii) Tinjauan rintis bagi menguji borang soalselidik, dan (iii) Soalselidik sepenuhnya. 50 4.2.1 Pemerhatian Kumpulan E-mail Komuniti. Terdapat dua kumpulan e-mail yang mendaftarkan secara sukarela ahli-ahli di kalangan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam iaitu ahli@perjasa.org.my bagi kegunaan semua ahli Persatuan Jurunalisa Sistem sektor awam dan cyber@perjasa. org.my yang terbuka juga kepada bukan ahli-ahli persatuan. cyber@perjasa kelihatan lebih aktif digunakan berbanding satu lagi kumpulan e-mail. Hasil pemerhatian terhadap kedua-dua kumpulan e-mail ini adalah didapati terdapat kecenderungan ahlinya menggunakan e-mail untuk memohon bantuan rakan dalam menyelesaikan tugas atau masalah yang dihadapi. Terdapat juga kecenderungan ahli dalam menyampaikan maklumat mengenai hyperlink kepada dokumen-dokumen terpilih untuk dikongsi pembacaannya dengan ahli lain. Contoh-contoh perkongsian pengetahuan ini boleh dilihat pada Lampiran B. Sungguhpun kumpulan e-mail ini boleh dijadikan media bertukar pengetahuan, namun kemudahan penyimpanan rekod e-mail lama untuk tujuan rujukan semula baru sahaja diwujudkan melalui ARKIB CYBER. Sebelum ini penyimpanan bahan e-mail yang mempunyai maklumat berguna adalah terletak kepada budibicara ahli untuk memindah bebankan e-mail tersebut ke dalam komputer masing-masing memandangkan kandungan e-mail adalah bebas. Pemerhatian ini memberi petunjuk jelas tentang adanya aktiviti perkongsian pengetahuan di kalangan anggota komuniti pada masa ini. 4.2.2 Menguji Borang Soalselidik. Melakukan ujian awal adalah sebagai langkah beringat terhadap tidak kukuhnya atau ketidaktentuan dalam penyelidikan. Silverman (1993) mempertahankan pendapat 51 ini dengan menyatakan bahawa kekukuhan mestilah dipelihara dan adalah penting setiap respondan memahami soalan sebagaimana yang dimaksudkan oleh penyelidik. Berasaskan kepada pandangan inilah ujian awal dibuat terhadap borang soalselidik. Borang soalselidik yang disediakan bertujuan untuk mendapatkan maklumbalas daripada respondan terhadap pembolehubah-pembolehubah berikut:(i) Pengaruh latarbelakang individu komuniti terhadap bidang pengetahuan, (ii) Bidang pengetahuan yang dikuasai oleh komuniti Pegawai Sistem Maklumat, (iii) Wujudnya suasana perkongsian, keperluan berkongsi dan peluang menjana pengetahuan dan maklumat di kalangan komuniti masakini, (iv) Ciri-ciri Portal yang boleh membentuk perkongsian dan pengurusan pengetahuan di kalangan komuniti, (v) 4.2.3 Infrastruktur yang akan menyokong pelaksanaan Portal komuniti. Penyelidikan Penuh Melalui Borang Soalselidik Kandungan borang soalselidik penyelidikan ini adalah seperti berikut:(a) Soalselidik mengenai latarbelakang individu respondan. Soalselidik mengenai latarbelakang individu respondan bertujuan untuk membuat semakan mengenai pengaruhya terhadap pengetahuan dalam menentukan kumpulan pakar yang akan menjadi rujukan kepada komuniti. Soalan-soalan yang akan ditanya adalah terdiri daripada:- 52 (i) Gred perjawatan sebagai Pegawai Sistem Maklumat samada Gred Khas (JUSA C ke atas), F1, F2 atau F3, (ii) Umur respondan, (iii) Tempoh berkhidmat sebagai Pegawai Sistem Maklumat di sektor awam, (iv) Jumlah agensi/organisasi yang pernah berkhidmat, (v) Latarbelakang ekademik serta bidang pengkhususan mereka, dan (vi) Bidang tugas utama. (b) Soalselidik mengenai bidang pengetahuan komuniti. Kelompok skil sebagaimana yang ditakrifkan oleh MAMPU, JPM melalui kajian sumber tenaga manusia bagi menyokong aplikasi dan perkembangan teknologi maklumat di sektor awam digunakan sebagai asas menentukan bidang pengetahuan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam (MAMPU, 2001). Dalam hal ini skil dan kemahiran diambil sebagai salah satu sumber dalam menjana pengetahuan. Berdasarkan kepada latarbelakang akademik, pengalaman kerja, pembacaan, peluang-peluang berkursus/seminar dan lain-lain pendedahan, respondan diminta menentukan gred pengetahuan mereka samada amat berpengetahuan, berpengetahuan, berpengetahuan sederhana, kurang berpengetahuan atau tidak berpengetahuan. Bidang pengetahuan berkenaan adalah seperti berikut:(i) Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi seperti pengurusan staf, budget, kewangan, inventori dan lain-lain yang berkaitan. (ii) Pengurusan dan Perancangan Strategik IT seperti perancangan strategik, pelaksanaan berstrategi, conceptual thinking, internal 53 alignment, penentuan polisi, piawai dan prosidur, berinovasi dan creativiti. (iii) Penyelidikan seperti kajian kemungkinan, pengutipan dan analisa data. (iv) Pengurusan Tender dan Perolehan seperti menyediakan cadangan tender, request for proposal (RFP), menulis spesifikasi keperluan, perolehan, penilaian, perundingan, pembelian, pentadbiran kontrak dan pemantauan. (v) Pengurusan Projek seperti mengurus, merancang, membuat anggaran, pengurusan kualiti, mengenalpasti resiko dan plan kontingensi, memantau, mengurus vendor, mengetuai pasukan dan menyelesaikan konflik. (vi) Senibina Busines / Analisa Kefungsian / BPR seperti brainstorming, menentukan visi organisasi, penyelesaian masalah, membina business case, analytical, perancangan perubahan dan menulis spesifikasi keperluan business. (vii) Pembangunan Sistem Aplikasi seperti menggunakan teknik-teknik rekabentuk dan analisis sistem, pangkalan data, kitar hayat pembangunan, metodologi, senibina perisian membina keperluan perisian, pengujian dan pelaksanaan. (viii) Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web seperti penerbitan Halaman Web, programan berasaskan Web seperti HTML, PERL, ASP, CGI, Java, XML dan lain-lain. 54 (ix) Pembangunan Multimedia seperti persembahan multimedia dan penggunaan tool seperti Macromedia Director, Scala, Dreamweaver, FLASH dan lain-lain. (x) Senibina Teknikal IT seperti senibina komputer/Pelayan/PC, Sistem Pengoperasian UNIX/Windows/LINUX, Teknologi Rangkaian dan Komunikasi. (xi) Pengurusan Sistem Komputer seperti mentadbir Kerangka Utama/ Pelayan/ PC, performance monitoring and tuning, troubleshooting, konfigurasi perkakasan dan perisian, Prosidur Backup dan bantuan teknikal (Help Desk) (xii) Pengurusan Sistem Rangkaian seperti WAN, LAN, ATM, Network OS, Message Switching, network performance & tuning, Frame Relay, keselamatan rangkaian dan rekabentuk rangkaian data. (xiii) Pengurusan Pangkalan Data seperti mentadbir pangkalan data, rekabentuk pangkalan data, rekabentuk fizikal, performance monitoring and tuning, perisian seperti ORACLE, INFORMIX, Sybase, DB2, SQL Server dll. (xiv) Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana seperti sebagai pegawai keselamatan IT menentukan polisi dan prosidur keselamatan maklumat, rangkaian, tapak Internet, firewall, perancangan altenatif backup & recovery dll. (xv) Bahasa Programan seperti C, C++, Visual Basic, Java, COBOl dll. (xvi) Automasi Pejabat (Office Automation tools) seperti Word Processors, Spreadsheets, Presentation tools, Scanning, OCR dll. 55 (xvii) Pengajar/Fasalitator kursus/latihan seperti memberi input, menyediakan kurikulum, pengurusan program latihan dan pengurusan kemudahan latihan. (c) Soalselidik mengenai suasana perkongsian, keperluan berkongsi dan peluang menjana pengetahuan dan maklumat di kalangan komuniti masakini. Soalan-soalan yang dikemukakan adalah untuk menguji samada komuniti yang sediada sedia berkongsi pengetahuan. Soalselidik terdiri daripada soalansoalan berikut:(i) Jumlah staf di Unit/Bahagian respondan. Soalan ini bertujuan mengesan kelompok komuniti dalam organisasi sediada bagi mengujudkan peluangpeluang memperolehi dan berkongsi pengetahuan. (ii) Bilangan peluang menghadiri kursus/bengkel/seminar di luar organisasi dalam tempoh tiga tahun yang lalu. Soalan ini diperlukan bagi tujuan melihat peluang di kalangan komuniti untuk memperolehi pengetahuan baru yang boleh dikongsi. (iii) Sumbangan yang pernah dilakukan oleh renpondan berkaitan dengan profesionnya seperti memberi kursus / ceramah, membentang kertas seminar, sebagai panel dialog / forum, menulis artikel dalam akbar / majalah / Internet, berdiskusi melalui E-Mail/Chat/forum Internet. Soalan ini bertujuan melihat kebolehan dan komitmen di kalangan komuniti sebagai penyumbang pengetahuan. (iv) Sumber rujukan apabila menghadapi masalah dalam tugas. Soalan ini diperlukan bagi tujuan mengesan keutamaan dan tren dalam 56 menyelesaikan masalah dan perkongsian pengetahuan di kalangan komuniti. (v) Kaedah merekodkan penyelesaian masalah samada terdapat sistem buku log, aplikasi help desk atau hanya membuat catitan sendiri. Soalan ini bertujuan mengesan amalan dan kaedah dalam merekodkan ilmu/ pengetahuan. (vi) Mengesan permasalahan dan cara menghadapi masalah jika rakan setugas bertukar/berhenti. Soalan ini diperlukan bagi tujuan mengesahkan samada terdapat masalah hasil dari kehilangan rakan setugas dalam berkongsi pengetahuan. Soalan juga dibuat bagi tujuan melihat keutamaan dan tren dalam menyelesaikan masalah kehilangan rakan setugas. (vii) Mengesan peluang untuk menambah pengetahuan yang berkaitan dengan profesion. Soalan ini bertujuan melihat keutamaan dan tren di kalangan komuniti menambah pengetahuan mereka. (d) Soalselidik ciri-ciri Portal yang boleh membentuk perkongsian dan pengurusan pengetahuan di kalangan komuniti. Soalan-soalan daripada soalselidik ini diperlukan bagi tujuan melihat kecenderungan dan keutamaan isi kandungan Portal dari kalangan ahli komuniti berdasarkan ciri-ciri lazim sebuah Portal komuniti. Pandangan awal mengenai isi kandungan Portal ini juga diperolehi hasil rujukan kepada Presiden Persatuan Juruanalisa Sistem sektor awam dan Pengarah Bahagian Dasar dan Perancangan ICT, MAMPU, JPM. Ciri-ciri Portal yang disemak terdiri daripada:- 57 (i) Daftar ahli komuniti Pegawai Sistem Maklumat kerana Portal berkonsep terbuka hanya kepada ahli yang sedia berkongsi pengetahuan dan pengalaman. (ii) Ruangan Diskusi/Forum terbuka untuk komuniti mengemukakan pendapat, berbincang berbagai topik berkaitan dengan perkhidmatan dan tugas. (iii) Senarai rujukan pakar bertujuan mencari rakan-rakan berpengalaman dan berkemahiran untuk dirujuk bagi mendapatkan nasihat dan membantu menyelesaikan masalah. (iv) Ruangan meja bantuan (help desk) bagi mengemukakan permasalahan secara terbuka bagi dibantu oleh rakan komuniti. (v) Bahan-bahan rujukan terkini untuk dikongsi pengetahuan melalui sumbangan ahli komuniti samada berbentuk artikal/slide hasil dari kerja mereka atau carian mereka. (vi) Polisi, garis panduan, peraturan, pekeliling, standard ICT yang berkaitan dengan perkhidmatan sebagai keperluan rujukan ahli komuniti. (vii) Ruangan pengumuman mengenai kursus, seminar, perasmian, dan lainlain samada dari ahli komuniti, atau mana-mana agensi terlibat. (viii) Hyperlink ke URL bagi topik terpilih sebagai laluan pintas untuk rujukan ahli komuniti. (ix) Perkongsian ruang untuk pembangunan laman Web individu ahli komuniti sebagai galakan menjana dan menyimpan pengetahuan dan pengalaman untuk dirujuk dan dikongsi bersama. 58 (x) Senarai Pegawai Sistem Maklumat mengikut kekananan yang dikeluarkan oleh ketua perkhidmatan (JPA) sebagai rujukan ahli komuniti. (xi) Ruangan rujukan bagi peluang-peluang peningkatan career seperti maklumat Universiti, tawaran kursus dan perkongsian pengalaman melanjutkan pelajaran dikalangan ahli komuniti yang sedang atau sudah tamat belajar. (xii) Engin carian bagi memudahkan ahli komuniti membuat carian kandungan Portal. (xiii) ID dan katalaluan bagi jaminan keselamatan dan perkongsian hanya terhad kepada ahli komuniti. (xiv) Bahan-bahan lain yang boleh dicadang oleh respondan sesuai untuk keperluan ahli komuniti. Soalselidik juga dilakukan untuk melihat secara khusus terhadap pengalaman respondan menggunakan ruangan diskusi/forum dalam Internet. Respondan juga diuji tentang kesediaan mereka untuk menyertai komuniti Portal. Sekiranya mereka bersetuju, maklumat asas seperti nama, jantina, tahun lahir, nombor kad pengenalan, nama agensi, jenis agensi, alamat e-mail dan nombor telefon pejabat, diambil bagi tujuan membina pangkalan data ahli komuniti. e) Soalselidik Infrastruktur yang akan menyokong pelaksanaan Portal komuniti. Soalselidik mengenai infrastruktur teknologi maklumat dilakukan bagi mempastikan bahawa anggota komuniti yang menjadi sasaran penyelidikan 59 mempunyai kemudahan berkomunikasi secara maya. Soalan-soalan adalah terdiri daripada:i. Kemudahan komputer, ii. Penempatan komputer dan kemudahan dalam menggunakannya, iii. Kemudahan rangkaian dan capaian ke Internet, dan iv. Bagaimana komputer digunakan oleh respondan. Berdasarkan kepada pembolehubah di atas soalselidik disusun semula berdasarkan skop berikut untuk memudahkan pengisian oleh respondan:i. Latarbelakang responden, ii. Kemudahan infrastruktur untuk menyokong capaian dan penggunaan Portal, iii. Bidang pengetahuan, keperluannya dan peluang-peluang perkongsian pengetahuan. Contoh borang soalselidik adalah seperti Lampiran C. 4.3 Analisa Hasil Penyelidikan Sebanyak 160 borang soalselidik telah diedarkan kepada Pegawai-Pegawai Sistem Maklumat sektor awam (PSM) berbagai peringkat gred perjawatan meliputi 16 buah Agensi/Jabatan Kerajaan di Lembah Kelang. Sungguhpun demikian hanya 133 respondan yang telah memberi maklumbalas terhadap soalselidik ini yang terdiri daripada 49 lelaki (36.8%) dan 64 perempuan (48.1%) manakala 20 respondan tidak menyatakan profile peribadi masing-masing (15.0%). Sampel ini meliputi purata 20.7% daripada jumlah populasi sasaran iaitu 60 menghampiri 762 pegawai PSM. Keputusan sepenuhnya soalselidik ini adalah seperti Lampiran D. Taburan sampel yang diperolehi mengikut gred perjawatan berbanding dengan populasi sebenar adalah seperti Jadual 4.1 berikut. Jadual 4.1: Taburan sampel mengikut gred perjawatan respondan Gred Perjawatan Bilangan % Populasi % Sampel Taburan PSM Sampel Gred Khas (JUSA C ke atas) 2 1.5 7 28.5 Gred F1 5 3.8 29 17.2 Gred F2 26 19.5 126 20.6 Gred F3 100 75.2 600 16.7 Jumlah 133 100.0 762 20.7 (avr) (Nota: Populasi PSM adalah berdasarkan data JPA pada Julai 2001). 4.3.1 Analisa Latarbelakang Individu Respondan. Hampir 73.6 % daripada respondan adalah terdiri daripada mereka yang berumur di bawah 40 tahun. Manakala bakinya 26.4% adalah mereka yang berumur 41 tahun ke atas. Taburan respondan yang berada pada berbagai gred perjawatan berbanding dengan umur mereka bolehlah dilihat melalui Rajah 4.1 Carta Bar di bawah. 60 Nota: 50 Gred Jawatan: 1 – Gred khas Jusa C Ke atas 2 – Gred F1 3 – Gred F2 4 – Gred F3 40 30 Umur 20 1 2 Count 10 3 4 0 1 2 3 4 Umur 1 – 30 tahun ke bawah 2 – 31 – 40 tahun 3 – 41 – 50 tahun 4 – 51 tahun ke atas Gred Jawatan Rajah 4.1 : Taburan PSM mengikut gred jawatan dan umur 61 Carta bar di atas jelas menunjukkan bahawa majoriti Pegawai Sistem Maklumat Gred F3 terdiri daripada mereka yang berumur di bawah 40 tahun. Manakala pegawai daripada Gred F2 ke atas adalah mereka yang telahpun berumur melebihi 41 tahun. Separuh daripada respondan (54.1%) hanya berkhidmat kurang daripada 5 tahun. 25.6% pula telah berkhidmat di antara 6 hingga 15 tahun dan 18.0% telah berkhidmat 16 hingga 25 tahun. Hanya 2.3% telah berkhidmat lebih 26 tahun ke atas. Taburan tempoh perkhidmatan mereka berbanding dengan gred perjawatan boleh dilihat melalui Rajah 4.2 di bawah. 80 Nota: 60 40 Lama Berkhidmat 1 Count 20 2 3 Gred Jawatan: 1 – Gred khas Jusa C Ke atas 2 – Gred F1 3 – Gred F2 4 – Gred F3 Lama Berkhidmat 1 – Kurang dari 5 tahun 2 – Antara 6 – 15 tahun 3 – Antara 16 – 25 tahun 4 – 26 tahun ke atas 4 0 1 2 3 4 Gred Jawatan Rajah 4.2 : Taburan PSM mengikut gred jawatan dan lama berkhidmat Rajah di atas juga menunjukkan bahawa ramai respondan gred F3 mempunyai pengalaman kerja kurang daripada 5 tahun dan di antara 6 hingga 15 tahun. Respondan yang mempunyai pengalaman kerja melebihi 16 tahun adalah di kalangan pegawai Gred F2 ke atas. Ramai di kalangan respondan telahpun bertugas di antara 2 hingga 5 agensi/ organisasi (53.4%). Manakala 5.3% lagi telah bertugas lebih dari 5 agensi. Selebihnya 41.4% hanya bertugas dalam sebuah agensi sahaja. Taburan perkhidmatan mereka mengikut gred perjawatan adalah seperti Rajah 4.3 berikut. 62 60 Nota: 50 Gred Jawatan: 1 – Gred khas Jusa C Ke atas 2 – Gred F1 3 – Gred F2 4 – Gred F3 40 30 Bilangan Agensi 20 1 Count 10 2 Bilangan Agensi Berkhidmat 1 – Sebuah agensi sahaja 2 – Antara 2 – 5 agensi 3 – Lebih dari 5 agensi 3 0 1 2 3 4 Gred Jawatan Rajah 4.3 : Taburan PSM mengikut gred jawatan dan agensi berkhidmat Walaupun ramai di kalangan pegawai gred F3 hanya bertugas pada satu agensi sahaja, namun jelas kelihatan bahawa kadar perpindahan pegawai dari gred yang sama turut tinggi. Daripada analisa sebelumnya ramai di antara mereka ini berkhidmat kurang dari 5 tahun dan masih menimba pengalaman dan pengetahuan. Dari segi latarbelakang akademik 72.9 % respondan mempunyai ijazah pertama, 13.5 % mempunyai ijazah Sarjana dan 0.8% berijazah Kedoktoran (Ph.D). Terdapat juga respondan yang berkelulusan Diploma dan Sijil (12.8)%. Mereka ini adalah di kalangan pegawai yang meningkat naik menerusi kenaikan pangkat dalam perkhidmatan. Taburan respondan mengikut kelayakan akademik adalah seperti Rajah 4.4 di bawah. Nota: 100 80 60 Kelulusan Akademik 1 40 2 3 Count 20 4 0 Gred Jawatan: 1 – Gred khas Jusa C Ke atas 2 – Gred F1 3 – Gred F2 4 – Gred F3 Kelulusan Akademik 1 – Kedoktoran (Ph.D) 2 – Ijazah Sarjana 3 – Ijazah Pertama 4 - Diploma 5 – Sijil dan setaraf 5 1 2 3 4 Gred Jawatan Rajah 4.4 : Taburan PSM mengikut gred jawatan dan kelulusan akademik 63 Ramai di antara respondan gred F3 mempunyai kelulusan akademik di peringkat Ijazah Pertama. Mereka yang mempunyai Ijazah Sarjana kebanyakannya terdiri daripada pegawai gred F2. Seramai 43.6 % respondan mempunyai pengkhususan di bidang Sains Komputer, 16.5 % dari bidang Teknologi Maklumat dan selebihnya adalah dari berbagai bidang ICT. Bidang tugas utama respondan kebanyakannya terlibat dengan pembangunan dan penyelenggaraan sistem aplikasi (48.1%) berbanding dengan bidang tugas lain. 18% terdiri daripada mereka yang bertugas di bidang operasi, pangkalan data dan penyelenggaraan sistem komputer, 11.3% di bidang komunikasi dan rangkaian dan selebihnya adalah di bidang pengurusan dan pentadbiran (9.8%), khidmat korporat dan khidmat pengguna (8.3%). Taburan bidang tugas ini berbanding dengan gred perjawatan adalah seperti berikut. 60 Nota: 50 40 Bidang Tugas 1 30 2 20 3 4 Count 10 5 6 0 1 2 3 4 Gred Jawatan: 1 – Gred khas Jusa C Ke atas 2 – Gred F1 3 – Gred F2 4 – Gred F3 Bidang Tugas Utama 1 – Pengurusan dan Pentadbiran 2 – Khidmat Korporat & Pengguna 3 – Pembangunan & Selenggara Sistem 4 - Operasi, Pangkalan Data, Komputer 5 – Komunikasi & Rangkaian 6 – Lain-lain bidang Gred Jawatan Rajah 4.5 : Taburan PSM mengikut gred jawatan dan bidang tugas utama Adalah jelas bahawa pegawai gred F3 mempunyai bidang tugas yang berkaitan dengan teknikal manakala mereka yang berada pada gred F2 ke atas akan terlibat dengan tugas-tugas pengurusan dan pentadbiran. 64 Majoriti kelompok komuniti dalaman dalam sesebuah unit/bahagian organisasi adalah melebihi 10 orang staf (68.4%). Ini memberi gambaran bahawa peluang berkongsi pengetahuan di kalangan mereka adalah terbuka luas jika ianya dimanafaatkan. 4.3.2 Analisa Bidang Pengetahuan Komuniti. Taburan bidang pengetahuan respondan boleh dilihat melalui Jadual 4.2 berikut:Jadual 4.2 : Taburan Bidang Pengetahuan dan Pengalaman Respondan Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a. Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT c. Penyelidikan d. Pengurusan Tender dan Perolehan e. Pengurusan Projek f. Senibina Busines/Analisis Kefungsian/ BPR g. Pembangunan Sistem Aplikasi h. Rekabentuk Web & Aplikasi Berasaskan Web i. Pembangunan Multimedia j. Senibina Teknikal IT k. Pengurusan Sistem Komputer l. Pengurusan Sistem Rangkaian m. Pentadbiran Pangkalan Data n. Keselamatan Maklumat & Pemulihan Bencana o. Bahasa Programan p. Automasi Pejabat q. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan Nota : 1 3.8 3.8 2.3 9.0 3.8 3.0 12.8 4.5 1.5 3.8 5.3 3.0 4.5 0.8 7.5 34.6 17.3 Tahap Pengetahuan (%) 2 3 4 26.3 42.9 19.5 24.1 43.6 21.8 43.6 36.8 15.0 39.8 25.6 17.3 39.8 30.1 21.1 21.1 45.9 24.1 52.6 27.8 6.8 30.8 37.6 23.3 21.1 40.6 26.3 27.8 42.9 22.6 34.6 39.8 16.5 18.0 45.9 27.1 27.8 36.8 27.8 24.8 42.1 23.3 35.3 40.6 15.0 56.4 7.5 1.5 45.1 27.8 8.3 5 7.5 6.8 2.3 8.3 5.3 6.0 0.0 3.8 10.5 3.0 3.8 6.0 3.0 9.0 1.5 0.0 1.5 1–Amat Berpengetahuan, 2–Berpengetahuan, 3–Berpengetahuan Sederhana, 4–Kurang Berpengetahuan dan 5-Tidak Berpengetahuan Dari jadual di atas jelas menunjukkan bidang pengetahuan dan pengalaman kebanyakan respondan berada pada tahap kedua (berpengetahuan) dan tahap ketiga (berpengetahuan sederhana). Sungguhpun demikian masih terdapat respondan yang amat berpengetahuan dalam bidang masing-masing walaupun peratusannya kecil. Bagi sebuah 65 komuniti peranan mereka ini mencukupi untuk menjadi pemangkin dan sumber rujukan kepada ahli-ahli lain. 4.3.3 Analisa Pengaruh Latarbelakang Respondan Terhadap Bidang Pengetahuan. Bagaimana pengaruh latarbelakang respondan seperti gred perjawatan, umur, tempoh perkhidmatan, jumlah agensi berkhidmat, latarbelakang ekademik dan bidang tugas terhadap bidang pengetahuan mereka. Ini boleh dilihat melalui analisa terhadap pembolehubah berkenaan di Bahagian V Lampiran D. a) Pengaruh gred perjawatan terhadap bidang pengetahuan. Jadual 4.3 di bawah menunjukkan tahap pengetahuan yang mempunyai cerapan tertinggi pada setiap bidang pengetahuan mengikut gred perjawatan. Jadual 4.3 : Majoriti Bidang Pengetahuan mengikut Gred Perjawatan Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a. Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT c. Penyelidikan d. Pengurusan Tender dan Perolehan e. Pengurusan Projek f. Senibina Busines / Analisis Kefungsian / BPR g. Pembangunan Sistem Aplikasi h. Rekabentuk Web & Aplikasi Berasaskan Web i. Pembangunan Multimedia j. Senibina Teknikal IT k. Pengurusan Sistem Komputer l. Pengurusan Sistem Rangkaian m. Pentadbiran Pangkalan Data n. Keselamatan Maklumat & Pemulihan Bencana o. Bahasa Programan p. Automasi Pejabat q. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan Nota : JUSA 1 2 2 1 2 2 2 4 4 2 2 3 3 3 4 2 2 F1 3 3 2 2 2 2 3 4 3 3 3 3 3 3 4 2 2 F2 2 2 2 2 2 3 2 2 3 3 3 3 3 2 3 2 2 1–Amat Berpengetahuan, 2–Berpengetahuan, 3–Berpengetahuan Sederhana, 4–Kurang Berpengetahuan dan 5-Tidak Berpengetahuan F3 3 3 3 2 3 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 66 Jadual di atas menunjukkan bahawa terdapat peningkatan tahap pengetahuan di kalangan gred perjawatan yang lebih tinggi terutama bidangbidang yang berkaitan dengan pengurusan (bidang a,b,c,d,e dan f). Jelas sekali bidang pengetahuan baru seperti rekabentuk Web dan Multimedia kurang dikuasai oleh mereka yang berada pada gred yang lebih tinggi. Begitu juga pengetahuan mengenai Bahasa Programan semakin ditinggalkan. Lain-lain bidang pengetahuan terutama yang berkaitan dengan teknikal mempunyai tahap pengetahuan yang seimbang iaitu berpengetahuan sederhana. Semua gred perjawatan berpengetahuan dalam bidang automasi pejabat dan pengendalian kursus. b) Pengaruh umur terhadap bidang pengetahuan. Jadual 4.4 di bawah pula menunjukkan tahap pengetahuan yang mempunyai cerapan tertinggi pada setiap bidang pengetahuan mengikut umur respondan. Jadual 4.4 : Majoriti Bidang Pengetahuan mengikut Umur Respondan Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a. Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT c. Penyelidikan d. Pengurusan Tender dan Perolehan e. Pengurusan Projek f. Senibina Busines / Analisis Kefungsian / BPR g. Pembangunan Sistem Aplikasi h. Rekabentuk Web & Aplikasi Berasaskan Web i. Pembangunan Multimedia j. Senibina Teknikal IT k. Pengurusan Sistem Komputer l. Pengurusan Sistem Rangkaian m. Pentadbiran Pangkalan Data n. Keselamatan Maklumat & Pemulihan Bencana o. Bahasa Programan p. Automasi Pejabat q. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan Nota : -30 th 31-40 41-50 50+ 3 3 3 3 3 3 2 3 3 3 3 4 4 3 2 2 2 3 3 2 2 2 3 2 3 3 3 3 3 2 3 3 1 2 2 2 2 2 2 3 2 2 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 3 2 2 2 2 1 3 4 4 2 3 3 3 2 2 2 1–Amat Berpengetahuan, 2–Berpengetahuan, 3–Berpengetahuan Sederhana, 4–Kurang Berpengetahuan dan 5-Tidak Berpengetahuan 67 Berdasarkan paten tahap pengetahuan pada jadual di atas jelas menunjukkan bahawa semakin meningkat umur maka semakin berpengetahuan melainkan pada bidang pengetahuan baru seperti rekabentuk Web, Multimedia dan Senibina Teknikal IT. c) Pengaruh tempoh perkhidmatan terhadap bidang pengetahuan. Jadual 4.5 di bawah menunjukkan tahap pengetahuan yang mempunyai cerapan tertinggi pada setiap bidang pengetahuan mengikut tempoh perkhidmatan respondan. Jadual 4.5 : Majoriti Bidang Pengetahuan mengikut Tempoh Perkhidmatan Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a. Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT c. Penyelidikan d. Pengurusan Tender dan Perolehan e. Pengurusan Projek f. Senibina Busines / Analisis Kefungsian / BPR g. Pembangunan Sistem Aplikasi h. Rekabentuk Web & Aplikasi Berasaskan Web i. Pembangunan Multimedia j. Senibina Teknikal IT k. Pengurusan Sistem Komputer l. Pengurusan Sistem Rangkaian m. Pentadbiran Pangkalan Data n. Keselamatan Maklumat & Pemulihan Bencana o. Bahasa Programan p. Automasi Pejabat q. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan Nota : -5 th 5-15 16-25 26+ 3 3 3 3 3 3 2 3 3 3 3 3 4 3 3 2 3 3 3 2 2 2 3 2 3 4 3 2 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 3 2 2 4 3 3 3 3 3 3 2 2 1 3 2 1 2 2 3 2 5 2 3 5 4 3 4 2 2 1–Amat Berpengetahuan, 2–Berpengetahuan, 3–Berpengetahuan Sederhana, 4–Kurang Berpengetahuan dan 5-Tidak Berpengetahuan Umur dan tempoh perkhidmatan mempunyai kaitan yang besar dengan gred perkhidmatan. Pada Jadual 4.5 di atas di dapati bahawa semakin lama tempoh perkhidmatan semakin meningkat tahap pengetahuan mereka melainkan pada bidang-bidang baru sama seperti di atas. Terdapat juga penurunan tahap pengetahuan pada bidang-bidang yang lebih teknikal bagi mereka yang telah 68 lama berkhidmat. Paten ini serupa dengan analisa yang dibuat pada gred perkhidmatan. d) Pengaruh bilangan agensi berkhidmat terhadap bidang pengetahuan. Jadual 4.6 di bawah menunjukkan tahap pengetahuan yang mempunyai cerapan tertinggi pada setiap bidang pengetahuan mengikut bilangan agensi yang telah respondan berkhidmat. Jadual 4.6 : Majoriti Bidang Pengetahuan mengikut Bilangan Agensi Berkhidmat Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a. Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT c. Penyelidikan d. Pengurusan Tender dan Perolehan e. Pengurusan Projek f. Senibina Busines / Analisis Kefungsian / BPR g. Pembangunan Sistem Aplikasi h. Rekabentuk Web & Aplikasi Berasaskan Web i. Pembangunan Multimedia j. Senibina Teknikal IT k. Pengurusan Sistem Komputer l. Pengurusan Sistem Rangkaian m. Pentadbiran Pangkalan Data n. Keselamatan Maklumat & Pemulihan Bencana o. Bahasa Programan p. Automasi Pejabat q. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan Nota : sebuah 3 3 3 2 3 3 2 3 3 3 2 3 3 3 3 2 2 2-5 agensi 3 3 2 2 2 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 5 ke atas 2 3 2 2 2 2 2 2 3 3 2 3 2 3 3 2 2 1–Amat Berpengetahuan, 2–Berpengetahuan, 3–Berpengetahuan Sederhana, 4–Kurang Berpengetahuan dan 5-Tidak Berpengetahuan Tidak banyak pengaruh terhadap tahap pengetahuan dengan bilangan agensi di mana seseorang respondan pernah berkhidmat. Peningkatan didapati berlaku hanya setelah mereka berkhidmat lebih dari lima buah agensi. Ini bermakna mereka ini mempunyai pengetahuan dan pengalaman yang lebih baik untuk dikongsi di antara ahli komuniti. 69 e) Pengaruh latarbelakang akademik terhadap bidang pengetahuan. Jadual 4.7 di bawah menunjukkan tahap pengetahuan yang mempunyai cerapan tertinggi pada setiap bidang pengetahuan mengikut latarbelakang akademik respondan. Jadual 4.7 : Majoriti Bidang Pengetahuan mengikut Latarbelakang Akademik Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a. Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT c. Penyelidikan d. Pengurusan Tender dan Perolehan e. Pengurusan Projek f. Senibina Busines / Analisis Kefungsian / BPR g. Pembangunan Sistem Aplikasi h. Rekabentuk Web & Aplikasi Berasaskan Web i. Pembangunan Multimedia j. Senibina Teknikal IT k. Pengurusan Sistem Komputer l. Pengurusan Sistem Rangkaian m. Pentadbiran Pangkalan Data n. Keselamatan Maklumat & Pemulihan Bencana o. Bahasa Programan p. Automasi Pejabat q. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan Nota : Ph.D Master Ijazah Diploma Sijil 3 3 2 2 2 2 2 3 3 3 2 3 2 3 3 2 2 2 3 2 2 2 3 2 2 4 3 3 3 3 3 3 1 2 3 3 2 2 2 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 4 3 2 2 4 2 2 4 3 2 4 2 3 2 1 3 2 2 2 2 1 3 3 3 4 4 2 3 4 3 2 2 1 1–Amat Berpengetahuan, 2–Berpengetahuan, 3–Berpengetahuan Sederhana, 4–Kurang Berpengetahuan dan 5-Tidak Berpengetahuan Latarbelakang akademik tidak banyak menampakkan pengaruhnya terhadap tahap pengetahuan respondan. Kebanyakannya mempunyai tahap pengetahuan yang hampir sama kecuali pada bidang-bidang pengetahuan yang baru seperti Multimedia di mana tahap pengetahuan masih rendah. f) Pengaruh bidang tugas utama terhadap bidang pengetahuan. Jadual 4.8 di bawah menunjukkan tahap pengetahuan yang mempunyai cerapan tertinggi pada setiap bidang pengetahuan mengikut kategori bidang tugas respondan sebagaimana berikut:- 70 1 – Pengurusan & Pentadbiran 2 – Khidmat Korporat & Perkhidmatan Pengguna 3 – Pembangunan & Penyelenggaraan Sistem Aplikasi 4 – Operasi, Pangkalan Data & Penyelenggaraan Sistem Komputer 5 – Komunikasi dan Rangkaian 6 – Lain-lain bidang Jadual 4.8 : Majoriti Bidang Pengetahuan mengikut Bidang Tugas Utama Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a. Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT c. Penyelidikan d. Pengurusan Tender dan Perolehan e. Pengurusan Projek f. Senibina Busines / Analisis Kefungsian / BPR g. Pembangunan Sistem Aplikasi h. Rekabentuk Web & Aplikasi Berasaskan Web i. Pembangunan Multimedia j. Senibina Teknikal IT k. Pengurusan Sistem Komputer l. Pengurusan Sistem Rangkaian m. Pentadbiran Pangkalan Data n. Keselamatan Maklumat & Pemulihan Bencana o. Bahasa Programan p. Automasi Pejabat q. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan Nota : 1 2 3 2 2 2 3 3 4 4 3 3 3 3 3 4 2 2 2 3 3 2 2 2 3 2 2 4 3 3 3 2 3 3 2 2 3 3 3 3 3 2 3 2 3 3 3 3 4 3 3 3 2 2 4 3 3 2 2 2 3 2 3 2 2 2 3 2 3 2 2 2 5 3 3 3 2 3 2 3 4 2 2 2 2 4 2 3 2 2 6 2 2 2 2 2 3 2 3 3 3 2 3 2 3 2 2 1 1–Amat Berpengetahuan, 2–Berpengetahuan, 3–Berpengetahuan Sederhana, 4–Kurang Berpengetahuan dan 5-Tidak Berpengetahuan Terdapat pertalian yang jelas di antara bidang tugas utama dengan tahap bidang-bidang pengetahuan yang sepatutnya dikuasai. Sungguhpun demikian didapati mereka yang mempunyai tugas utama dalam pembangunan dan penyelenggaraan sistem aplikasi tidak sepenuhnya berada pada tahap berpengetahuan pada bidang-bidang baru seperti rekabentuk Web dan aplikasi berasaskan Web serta pembangunan multimedia. Ini menunjukkan terdapatnya peluang-peluang perkongsian dan penjanaan pengetahuan dari kalangan kelompok ahli yang mempunyai bidang tugas yang serupa. 71 4.3.4 Analisa Terhadap Wujudnya Suasana Perkongsian, Keperluan Berkongsi dan Peluang Menjana Pengetahuan Di Kalangan Respondan. Ramai di kalangan respondan berada di dalam kelompok staf yang melebihi 10 orang dalam sesebuah organisasi (68.4%). Hanya 12.8% mempunyai kelompok staf di antara 6 hingga 10 orang dan 18.0% mempunyai kelompok staf di antara 1 hingga 5 orang. Ini menunjukkan kebanyakan organisasi sediada sudah mempunyai komuniti dalaman yang boleh meyediakan peluang berkongsi dan menjana pengetahuan sesama mereka. Jika dilihat pula kepada peluang respondan bagi memperolehi pengetahuan melalui kursus/seminar/ bengkel di luar organisasi secara formal dalam tempoh tiga tahun terakhir, jelas menunjukkan bahawa ramai di antara mereka berpeluang menghadirinya lebih daripada 6 kali (35.3%). 28.6% pula menghadirinya di antara 4 hingga 6 kali dan 30.1% dapat menghadiri kursus di antara 1 hingga 3 kali. Hanya 6.0% sahaja yang tidak pernah menghadiri kursus. Ini menunjukkan terdapat banyak peluangpeluang memperolehi pengetahuan baru dalam komuniti ini bagi mempertingkatkan tahap pengetahuan. Jadual 4.9 di bawah pula menunjukkan bentuk sumbangan yang pernah diberikan oleh respondan. Jadual 4.9: Sumbangan Respondan dalam profesion mereka Sumbangan % a. Memberi kursus/ceramah 63.9 b. Membentang kertas seminar 9.0 c. Sebagai panel dialog/forum 9.0 d. Menulis artikel dalam akbar/ majalah/ Internet 4.5 e. Berdiskusi melalui E-Mail/ Chat/ forum Internet 45.1 f. Semua di atas tidak pernah 18.0 72 Jadual di atas menunjukkan penyampaian dan percambahan ilmu di kalangan ahli komuniti hanya berlaku melalui kursus dan berdiskusi melalui Internet. Tidak banyak sumbangan di dalam aktiviti lain seperti membentang kertas seminar, panel dialog dan penulisan. Jika di analisa perolehan daripada tiga aspek di atas iaitu peluang perkongsian pengetahuan melalui komuniti dalaman, peluang menambah pengetahuan melalui kursus/seminar/bengkel dan sumbangan mereka berdasarkan kebolehan melalui profesion masing-masing, adalah didapati tidak banyak peluang dan kaedah bagi menyampaikan semula pengetahuan. Jadual 4.10 di bawah menunjukkan keutamaan dan tren penyelesaian masalah serta perkongsian pengetahuan di kalangan respondan apabila mempunyai masalah dalam tugas. Jadual 4.10: Keutamaan Rujukan Apabila Bermasalah Keutamaan Rujukan Tempat Rujukan 1 2 3 4 5 a. Kepada ketua 36.1% 28.6% 13.5% 7.5% 14.3% b. Kepada rakan teknikal setugas 59.4% 28.6% 9.8% 2.3% - c. Kepada rakan di luar organisasi 9.8% 30.8% 24.1% 17.3% 18.0% d. Merujuk kepada manual 35.3% 35.3% 15.8% 8.3% 5.3% e. Mencari penyelesaian melalui Internet 21.8% 28.6% 22.6% 12.8% 14.3% - - - - - f. Lain-lain Analisa di atas menunjukkan bahawa rakan teknikal setugas menjadi pilihan utama dalam menyelesaikan masalah. Ini diikuti dengan rujukan kepada ketua, merujuk manual, rakan di luar organisasi dan akhir sekali mencari penyelesaian melalui Internet. Di sini didapati perkongsian pengetahuan banyak berlaku di antara komuniti dalam organisasi. 73 Sungguhpun perkongsian penyelesaian masalah berlaku di dalam organisasi, akan tetapi jelas didapati bahawa tidak terdapat suatu sistem yang sempurna dalam merekodkan hasil penyelesaian masalah. Sebanyak 75.2% respondan merekodkan penyelesaian masalah pada buku catitan sendiri, 9.8% tidak merekodkan, 9.0% merekodkan pada buku log atau fail resmi dan hanya 6.0% sahaja merekodkan pada sistem meja bantuan. Kelemahan ini jelas menunjukkan bahawa proses pemindahan pengetahuan di antara komuniti hanya berlaku dalam bentuk tersirat (tacit) dan tidak tersurat (explicit). Kehilangan rakan setugas samada berhenti atau bertukar tidak begitu memberi masalah. Sebanyak 66.9% respondan memberikan jawapan tersebut. Manakala 24.8% merasakan cukup bermasalah dan hanya 8.3% tidak bermasalah. Jadual 4.11 di bawah menunjukkan keutamaan rujukan apabila berlaku kehilangan rakan setugas. Jadual 4.11: Keutamaan Rujukan Apabila Kehilangan Rakan Setugas Keutamaan Rujukan Tempat Rujukan 1 2 3 4 5 a. Kepada ketua 29.3% 33.1% 16.5% 7.5% 5.3% b. Rujuk nota serahan tugas 58.6% 22.6% 6.0% 3.0% 1.5% c. Hubungi rakan yang bertukar 27.1% 36.8% 18.0% 8.3% 1.5% d. Rujuk rakan setugas yang lain 26.3% 34.6% 21.1% 7.5% 2.3% e. Rujuk rakan di organisasi lain 3.0% 12.0% 30.1% 25.6% 21.1% f. Cari penyelesaian sendiri 33.8% 30.1% 16.5% 5.3% 6.0% g. Lain-lain 1.5% 0.8% - - - Keutamaan rujukan adalah kepada nota serah tugas, diikuti dengan mencari penyelesaian sendiri, hubungi rakan bertukar, merujuk rakan setugas, merujuk ketua dan akhir sekali merujuk rakan di organisasi lain. Analisa ini menunjukkan bahawa budaya perkongsian pengetahuan merentasi organisasi masih berada pada tahap yang rendah sungguhpun rakan yang berpengetahuan telah berpindah dan boleh dihubungi. 74 Jadual 4.12 di bawah menunjukkan keutamaan dari segi peluang untuk menambah pengetahuan di kalangan respondan. Jadual 4.12: Keutamaan Peluang Menambah Pengetahuan Keutamaan Rujukan Tempat Rujukan 1 2 3 4 5 a. Berkongsi pengetahuan dengan rakan 61.7% 27.1% 9.8% 0.8% 0.8% b. Membaca majalah/buku 43.6% 35.3% 17.3% 2.3% 1.5% c. Merujuk manual, 45.9% 33.1% 14.3% 4.5% 2.3% d. Merujuk bahan-bahan dari Internet, 51.9% 29.3% 13.5% 4.5% 0.8% e. Menghadiri kursus/bengkel/seminar, 39.1% 36.8% 19.5% 2.3% 2.3% f. Lain-lain 0.8% - - - 0.8% Jadual di atas jelas menunjukkan bahawa respondan bersetuju bahawa peluang menambah pengetahuan adalah melalui perkongsian pengetahuan dengan rakan-rakan, diikuti dengan carian bahan melalui Internet, merujuk manual, membaca dan akhir sekali menghadiri kursus/bengkel/seminar. Jika dilihat kepada pengalaman respondan menggunakan ruangan diskusi/ forum/ chat dalam Internet, didapati peratusan mereka yang hanya melihat aktiviti tersebut (57.9%) adalah lebih tinggi daripada yang turut serta (24.8%). Manakala 17.3% langsung tiada pengalaman dalam aktiviti ini melalui Internet. Sungguhpun peratusan ini tinggi, proses pemindahan pengetahuan telahpun berlaku kepada mereka. 4.3.5 Ciri-Ciri Portal Yang Boleh Membentuk Perkongsian dan Pengurusan Pengetahuan Di Kalangan Komuniti. Hampir keseluruhan cadangan ciri-ciri Portal yang dikemukakan kepada respondan mendapat maklumbalas paling utama melainkan cadangan perkongsian ruang 75 untuk pembangunan laman Web individu, senarai kekananan Pegawai Sistem Maklumat dan pembangunan career. Jika disusun mengikut susunan peratusan pilihan paling utama didapati ciri-ciri Portal yang dipilih adalah seperti Jadual 4.13 di bawah. Jadual 4.13 : Pilihan Keutamaan Ciri-Ciri Portal Ciri-Ciri Portal 4.3.6 % 1 Senarai rujukan pakar 71.4 2 Ruangan Diskusi atau Forum 58.6 3 Ruangan Meja Bantuan (Help desk) 57.1 4 Bahan-bahan rujukan terkini 55.6 5 Maklumat polisi, garis panduan, peraturan, standard ICT 53.4 6 Engin carian 51.1 7 ID dan Katakunci sebagai jaminan keselamatan 49.6 8 Hyperlink ke URL terpilih 47.4 9 Daftar ahli komuniti Pegawai Sistem Maklumat 45.9 10 Ruangan pengumuman/berita semasa 44.4 11 Rujukan career development 40.6 12 Halaman Web individu 30.1 13 Senarai kekananan PSM 28.6 Infrastruktur Untuk Menyokong Pelaksanaan Portal Komuniti. Keseluruhan respondan menggunakan komputer semasa bekerja dan mempunyai kemudahan capaian ke Internet. Hanya seorang daripada mereka terpaksa berkongsi komputer yang diletakkan di bilik berasingan. Selebihnya mempunyai komputer khusus untuk kegunaan persendirian. Hasil maklumbalas didapati keutamaan paling utama menggunakan komputer adalah untuk berhubung melalui e-mail (54.9%), pembangunan dan penyelenggaraan 76 sistem aplikasi (48.1%), capaian maklumat aplikasi (37.6%). Lain-lain tujuan penggunaan komputer adalah seperti Jadual 4.14 di bawah. Jadual 4.14: Keutamaan Penggunaan Komputer Keutamaan (%) Tujuan Penggunaan Komputer 1 2 3 4 5 a. Pembangunan / penyelenggaraan sistem aplikasi 48.1 15.8 12.8 11.3 12.0 b. Capaian maklumat dari sistem aplikasi 37.6 28.6 18.8 9.8 5.3 c. Penyediaan teks/ spreadsheet/ persembahan 34.6 31.6 22.6 6.8 4.5 d. Penyelenggaraan/pengujian perisian, perkakasan dan rangkaian e. Melayari Internet 31.6 30.8 14.3 12.8 10.5 33.1 33.1 27.8 3.8 2.3 f. Berhubung melalui E-Mail 54.9 34.6 6.0 2.3 2.3 g. Lain-lain (nyatakan): 3.0 0.8 1.5 - - Analisa ini menunjukkan sudah wujud budaya pertukaran maklumat dan pengetahuan melalui E-Mail di kalangan komuniti. 4.4 Kesimpulan Hasil analisa daripada soalselidik yang dilakukan bolehlah dibuat kesimpulan seperti berikut:(i) Bidang pengetahuan dan pengalaman komuniti kebanyakannya berada pada tahap kedua (berpengetahuan) dan tahap ketiga (berpengetahuan sederhana), (ii) Bidang pengetahuan baru seperti rekabentuk Web dan Multimedia kurang dikuasai, 77 (iii) Pengaruh latarbelakang seperti gred perjawatan, umur dan tempoh perkhidmatan mempunyai kaitan dengan pengetahuan dan pengalaman. Semakin lama tempoh perkhidmatan semakin meningkat tahap pengetahuan, melainkan pada bidang-bidang baru sama seperti di atas. Namun demikian terdapat penurunan tahap pengetahuan pada bidangbidang yang lebih teknikal bagi mereka yang telah lama berkhidmat. (iv) Terdapat pertalian yang jelas di antara bidang tugas utama dengan bidang pengetahuan yang sepatutnya dikuasai oleh ahli komuniti, (v) Sudah wujud komuniti dalaman yang boleh meyediakan peluang berkongsi dan menjana pengetahuan sesama mereka di dalam sesebuah organisasi. Terdapat juga banyak peluang-peluang memperolehi pengetahuan baru bagi mempertingkatkan tahap pengetahuan melalui kursus/seminar/ bengkel yang disediakan oleh organisasi. Sungguhpun demikian tidak banyak kaedah bagi penyaluran semula pengetahuan selain daripada memberi kursus/ceramah dan berdiskusi melalui Internet, (vi) Tidak terdapat suatu sistem yang sempurna dalam merekodkan hasil penyelesaian masalah. Proses pemindahan pengetahuan di antara komuniti dalaman hanya berlaku dalam bentuk tersirat (tacit) dan tidak tersurat (explicit), (vii) Budaya perkongsian pengetahuan merentasi organisasi masih berada pada tahap yang rendah sungguhpun rakan komuniti yang berpengetahuan telah berpindah dan boleh dihubungi, (viii) Majoriti bersetuju bahawa peluang menambah pengetahuan adalah melalui perkongsian pengetahuan dengan rakan-rakan, 78 (ix) Infrastruktur sediada di setiap organisasi sudah mampu menyokong sistem aplikasi bagi pengurusan pengetahuan berasaskan Web . Berdasarkan kepada fakta-fakta di atas, jelaslah bahawa wujud amalan perkongsian maklumat dan pengetahuan di kalangan Pegawai Sistem Maklumat sektor awam dan ini memberikan maklumat yang positif terhadap keperluan mewujudkan suatu sistem pengurusan pengetahuan di kalangan komuniti ini. Pembangunan sistem berasaskan Portal dipilih kerana lebih murah, bersifat terbuka dan mudah diintegrasikan (Tiwana, 2000). 79 BAB V PEMBANGUNAN PORTAL 5.1 Pengenalan Bab ini menerangkan proses pembangunan Portal komuniti sesuai dengan ciri-ciri yang dipersetujui melalui hasil soalselidik. Ciri-ciri ini diharapkan akan membolehkan proses penjanaan dan perkongsian pengetahuan di kalangan ahli komuniti terbentuk. Di sini didokumentasikan rekabentuk sistem menggunakan model UML bagi menjelaskan perjalanan Portal yang dibangunkan terdiri daripada rajah use case, aliran peristiwa, pangkalan data entity dan attribute yang terlibat. Turut diterangkan adalah kaedah pembangunan dan pengujian sistem serta penerbitan dan pelaksanaan Portal berkenaan untuk dilayari oleh ahli komuniti. 5.2 Keperluan Sistem Portal komuniti Pegawai Sistem Maklumat sektor awam dibangunkan bagi memberi kemudahan kepada semua pengunjung dan ahli komuniti berkongsi pengetahuan dan maklumat berdasarkan kepada bidang-bidang pengetahuan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) yang telah sedia ditakrifkan. Di antara ciri-ciri Portal yang disediakan adalah:- 80 (i) Pendaftaran Ahli Komuniti, (ii) Forum/Diskusi dan Meja Bantuan, (iii) Direktori Pakar, (iv) Berita Semasa, (v) Artikel Rujukan, (vi) Garis Panduan ICT, (vii) URL Terpilih, (viii) Pembangunan Career, (ix) Web Individu, (x) Engin Carian, dan (xi) Hyperlink ke PERJASA (Persatuan Juruanalisa Sistem Sektor Awam). Konsep asas Portal adalah seperti Rajah 5.1. 5.2.1 Analisa Keperluan Portal Komuniti. Rajah use case dibina bagi menggambarkan aktiviti-aktiviti yang dijangka berlaku pada Portal komuniti ini dan aktor yang terlibat dalam melaksanakan aktiviti-aktiviti tersebut. Rajah 5.2 menunjukkan use case terlibat. Terdapat empat jenis aktor yang terlibat dalam pelaksanaan komuniti Portal ini. Mereka terdiri daripada:(i) Pengunjung – pelawat yang pertama kali berkunjung ke halaman Web Portal atau ahli yang hanya bertujuan melawat Portal tanpa mengambil bahagian. (ii) Ahli komuniti berdaftar – ahli yang menggunakan Portal dengan tujuan mengambil bahagian dalam aktiviti yang disediakan. 81 (iii) Modurator – ahli komuniti yang dipilih untuk menjadi penggiat dan pemantau perbincangan di dalam ruangan forum komuniti. (iv) Pentadbir Portal – terdiri daripada sekumpulan ahli yang diberi peranan untuk mentadbir setiap modul Portal yang disediakan. 5.2.2 Aliran Peristiwa Portal Komuniti Aliran peristiwa menunjukkan jujukan aktiviti yang akan berlaku pada Portal komuniti ini yang melibatkan setiap aktor dan setiap use case yang didefinasikan. Setiap peristiwa yang dijangka berlaku pada use case ini diterangkan pada Lampiran E. Rajah sequence kebiasaannya dilakarkan bagi menunjukkan interaksi arahan berasaskan masa di antara setiap set objek. Memandangkan pembangunan Portal ini dilaksanakan oleh pihak ketiga, kebebasan membentuk objek dan menggunakan objek sediada yang boleh diambil secara percuma daripada freeware, rajah sequence dan takrifan class tidak dilakukan. Panduan dalam membangunkan Portal ini hanyalah bergantung sepenuhnya kepada spesifikasi aliran peristiwa Portal komuniti seperti yang diterangkan. 5.2.3 Pangkalan Data dan Hubungan Antara Entiti. Pangkalan data Portal komuniti terdiri daripada beberapa entity dan attribute yang ditakrifkan bagi menyimpan semua maklumat pada setiap modul yang dilaksanakan seperti daftar ahli komuniti, kandungan forum, kandungan berita dan artikel, kandungan link pilihan, garispanduan ICT, Web individu dan kandungan maklumat career ahli komuniti. Model pangkalan data adalah seperti Rajah 5.3. Lampiran F menunjukkan setiap entity/table serta attribute yang ditakrifkan bagi pangkalan data Portal komuniti ini. 82 Muka Hadapan 1 Engin Carian Pentadbir Portal 3 Login Password 4 Daftar Keahlian 5 6 Berita Artikel Rujukan 2 7 8 PERJASA Daftar Ahli Direktori Pakar 9 Forum Komuniti 10 URL Terpilih 11 12 Pembangunan Career E-Mail Kandungan Rajah 5.1 – Konsep Asas Portal Komuniti Garis Panduan ICT 13 Web Individu 14 83 Pengunjung <<exte nd>> Kemaskini Profail < <exten d>> Mendaftar A hli Modurator Berfo rum/ diskusi Beri taraf Ahli Tadbi r Foru m Mencari Pakar Carian maklumat sumbang Be rit a Masukkan Berita Ahli Komuniti Pe nt adbir Port al sumbang Artikel Masukkan Artikel sumbang Link Pilihan sumbang garispanduan sumbang Laman Web sumbang maklumat career Edit/Batal Link Edit/Batal Garispanduan Edit/Batal Laman Web Edit/ bat al ma klumat care er Rajah 5.2 – Rajah Use Case Portal Komuniti 84 2 7 ADMIN Userid …….. Id=Userid Id=Userid 6 LINKS Userid Catg …. NEWS Userid Catg Catg=Var Catg=Var 11 3 GRED Gred=Val 1 8 USER Id=Userid Id (Primary key) Username Gred Kelulusan Bidang ….... Val …….. Kelulusan=Val ICT Userid Catg …. CATG Id (Primary key) Val Label Descr ….... Catg=Var Catg=Var 4 KELULUSAN Id=Userid Val …….. 10 13 MAIN Abbr Modurator Val ….... Username=Username BIDANG Val …….. HOMEPAGE Userid Catg …. Bidang=Val 5 9 MODURATOR 17 Abbr Parent Usename …….. Id=Userid Id=Id LATEST20 Id=Parent Username=Username 18 ACCESS Userid …….. Username=Username 12 14 15 C1 – C23 Id=Parent USERFORUM Username …….. Id (key) Username Subjek 16 Subjek=Topik Rajah 5.3 – Model Pangkalan Data Portal Komuniti STAT Topik Message C1 – C23 MSG Parent Username Message Message=Massage 86 84 85 5.3 Pembangunan dan Pengujian Sistem. Portal komuniti ini dibangunkan berdasarkan kepada spesifikasi yang disediakan. Suatu Jadual Kerja Projek telah disediakan bagi memantau pembangunan projek ini sebagaimana Lampiran G. Pengujian sistem dilakukan secara berfasa mengikut modul demi modul. Modul Portal yang telah disiapkan akan diletakkan pada pelayan Web untuk diuji oleh penulis secara remote dengan capaian melalui pelayar Web dan bertindak sebagai pengguna sebenar. Pengujian adalah berdasarkan kepada spesifikasi aliran peristiwa setiap use case modul yang cadangkan. Portal Jasnews.net mula diletakkan pada Internet mulai pada 15 Januari 2002 bagi pengujian oleh pengguna. Modul Forum dan Meja Bantuan pula mula diletakkan pada 28 Januari 2002 untuk ujian pengguna. Senibina Portal komuniti Jasnews.net ini adalah seperti Rajah 5.4 di bawah. http:// http:// Internet Pelayar Web Pangkalan Data MySQL Pelayan Web (Apache) Program PHP Engin PHP Rajah 5.4 : Senibina Portal Komuniti Program HTML 86 5.4 Penerbitan dan Pelaksanaan Portal. Portal komuniti Pegawai Sistem Maklumat sektor awam Jasnews.net di tempatkan pada pelayan Web dengan alamat DNS alpha.sekolah.com dan rusa.skali.com sebagai pendua (backup). Portal ini didaftarkan secara resmi pada www.Register.com oleh penulis. Untuk melayari Portal ini pengunjung atau ahli komuniti perlulah memasukkan alamat domain Portal http://www.jasnews.net pada pelayar Web masing-masing. Muka hadapan Portal akan dipaparkan sebagaimana Rajah 5.5 berikut:Logo Pengenalan Ruangan Iklan Keterangan Portal Engin Carian Menu utama kandungan Portal Pembilang kunjungan Ringkasan tiga berita dan artikel terkini Login Ahli Pendaftaran Ahli Lupa Katalaluan Rajah 5.5 : Contoh muka hadapan Portal Jasnews.net Setiap pengunjung atau ahli komuniti akan dapat melihat tiga ringkasan berita dan tiga kandungan abstrak/ringkasan artikel yang terkini yang dimasukkan ke dalam Portal. Dari muka hadapan ini juga ahli perlu login dengan memasukkan nama pengenalan 87 pengguna dan katalaluan bagi membolehkan mereka berinteraksi dengan Portal seperti menyertai forum dan menyumbang bahan-bahan bagi tujuan perkongsian pengetahuan. Di sini juga pengunjung yang berhasrat mendaftar menjadi ahli komuniti boleh mencapai muka laman yang menyediakan kemudahan pendaftaran ahli baru. Menu utama kandungan Portal akan membawa pengunjung dan ahli ke modul-modul Portal yang disediakan. Hyperlink ke beberapa muka laman seperti About Us, Privacy Policy, FAQ dan Contact Us menyediakan keterangan mengenai Portal Jasnews.net ini. Berikut ini diterangkan mengenai perjalanan setiap modul Portal yang disediakan pada Jasnews.net. 5.4.1 Pendaftaran Ahli. Setiap pengunjung yang berhasrat menjadi ahli komoniti Portal boleh mendapatkan format pendaftaran ahli melalui hyperlink dari muka hadapan atau pada mana-mana modul yang menyediakan hyperlink ke muka tersebut. Pengunjung akan memperolehi format sebagaimana Rajah 5.6 di bawah. Ruangan bagi pemohon memasukkan maklumat seperti nama, nama pengguna dan alamat e-mail untuk dihubungi. Rajah 5.6 : Format pendaftaran ahli komuniti 88 Setelah pemohon mendaftarkan maklumat awal keahliannya, sistem akan membuat semakan kepada pangkalan data bagi mengenalpasti samada terdapat pertindihan nama pengenalan pengguna. Jika sekiranya berlaku pertindihan, sistem akan memaklumkan kepada pemohon dan meminta nama pengenalan pengguna ditukarkan kepada nama unik yang lain. Rajah 5.7 di bawah menunjukkan maklumbalas tersebut. Maklumbalas mengenai pertindihan nama pengenalan pengguna. Rajah 5.7 : Format maklumbalas pertindihan nama pengenalan pengguna Sekiranya tiada pertindihan, sistem akan meminta pemohon menyemak maklumat pendaftarannya. Jika salah, beliau boleh kembali ke muka sebelumnya untuk membuat pembetulan. Jika benar, pemohon bolehlah menghantar maklumat pendaftaran ini untuk diproses. Rajah 5.8 di bawah menunjukkan format semakan pendaftaran. Maklumbalas pendaftaran ahli yang perlu disemak. Rajah 5.8: Format semakan maklumbalas pendaftaran 89 Sistem akan memasukkan maklumat awal pendaftaran ke pangkalan data ahli dan memaklumkan kejayaan proses pendaftaran kepada pemohon sebagaimana Rajah 5.9 di bawah. Pendaftaran yang berjaya akan diberi maklum supaya membuka e-mail bagi menyambung proses pendaftaran. Rajah 5.9: Maklumbalas pendaftaran berjaya Portal Jasnews.net akan menghantarkan e-mail pengesahan pendaftaran kepada pemohon yang telah berjaya mendaftar. Kaedah ini dibuat bertujuan mengesahkan kesungguhan pemohon yang mendaftar dengan memberikan alamat e-mail yang sah supaya mereka boleh meneruskan proses pendaftaran selanjutnya. Rajah 5.10 di bawah menunjukkan contoh e-mail yang sepatutnya diterima oleh mereka yang mendaftar dan muka laman pendaftaran apabila mereka klik pada arahan login process. E-mail daripada Webmaster Jasnews.net kepada pemohon yang berjaya. Arahan menyambung proses pendaftaran Rajah 5.10 : Contoh E-Mail pengesahan pendaftaran Maklumat profail ahli, katalaluan (password) dan pilihan tiga bidang kepakaran yang tersenarai perlu dimasukkan oleh pemohon keahlian. Pilihan tiga bidang kepakaran 90 ini secara tidak langsung akan membentuk kumpulan yang mempunyai kepentingan dan kemahiran serupa secara maya (special interest group). Rajah 5.11 berikut menunjukkan format pendafaran profail ahli. Rajah 5.11 : Format pendaftaran profail ahli Pemohon akan mendapat maklumbalas daripada sistem setelah maklumat profail ahli ini berjaya didaftarkan pada pangkalan data Jasnews.net. Rajah 5.12 di bawah menunjukkan format maklumbalas tersebut. 91 Pemohon boleh mengulang proses jika ingin mengubah maklumat yang telah dimasukkan jika perlu. Rajah 5.12 : Format maklumbalas selesai pendaftaran ahli komuniti 5.4.2 Ahli Lupa Katalaluan Kadangkala terdapat ahli yang lupa katalaluan yang mereka masukkan. Portal ini menyediakan kemudahan menyemak katalaluan. Menu forgot password akan mempaparkan format bagi ahli memasukkan nama pengenalan pengguna bagi membolehkan sistem menyemak katalaluan. Sekiranya ahli turut lupa nama pengenalan pengguna, kemudahan diberi untuk menyemak katalaluan menggunakan alamat e-mail. Maklumbalas yang mengandungi maklumat katalaluan akan dihantar oleh sistem kepada ahli melalui e-mail. Rajah 5.13 di bawah menunjukkan format-format carian katalaluan dan maklumbalas yang diterima oleh sistem. Pilihan Pertama Ahli menggunakan nama pengenalan pengguna untuk menyemak katalaluan. 92 Pilihan kedua Ahli menggunakan alamat e-mail untuk menyemak katalaluan. Maklumbalas sistem Maklumbalas sistem jika semakan katalaluan berjaya dilakukan. Maklumbalas e-mail Maklumbalas mengenai katalaluan yang sepatutnya diterima melalui e-mail oleh ahli. Rajah 5.13: Format carian katalaluan dan maklumbalas sistem 5.4.3 Login Ahli Setiap ahli komuniti Jasnews.net boleh login kepada sistem dengan memasukkan nama pengenalan pengguna dan katalaluan melalui format login di muka hadapan Portal. 93 Sungguhpun demikian sekiranya ahli melayari Portal ini sebagai pelangan, mereka hanya akan diminta login apabila cuba berinteraksi dengan modul-modul yang dikhaskan untuk ahli seperti forum dan memasukkan bahan pengetahuan ke dalam Portal. Format login akan dipaparkan seperti Rajah 5.14 berikut. Ahli perlu memasukkan nama pengenalan pengguna dan katalaluan. Rajah 5.14: Format login ahli Ahli-ahli yang sah pendaftarannya akan memperolehi muka laman sebagaimana Rajah 5.15 di bawah setelah login maklumat ahli. Menu untuk ahli kemaskini profail dan menyumbang bahan kepada Portal Icon sebagai jalan pintas ke modul-modul Portal Rajah 5.15: Contoh muka laman ahli komuniti 94 5.4.2 Sumbangan Ahli Terhadap Portal Melalui menu yang terdapat pada muka laman ahli, ahli komuniti berdaftar boleh menyumbang bahan bagi tujuan perkongsian maklumat dan pengetahuan. Menu Add Selected Link membenarkan ahli menyumbang mana-mana alamat halaman Web terpilih yang berkaitan dengan pengetahuan ICT. Suatu format disediakan untuk ahli memasukkan maklumat tersebut. Rajah 5.16 di bawah menunjukkan format tersebut. Tajuk halaman Web pilihan ahli Keterangan ringkas mengenai halaman Web pilihan Alamat halaman Web pilihan ahli Pilihan kategori halaman Web mengikut kesesuaian bidang pengetahuan. Rajah 5.16: Format memasukkan maklumat halaman Web pilihan Halaman Web pilihan yang dimasukkan oleh ahli akan dipaparkan pada muka laman Web Pilihan (Selected Link) untuk rujukan ahli lain atau pengunjung Portal Jasnews.net. Rajah 5.17 menunjukkan contoh muka laman tersebut. 95 Senarai Link pilihan ahli Rajah 5.17: Contoh muka laman Link Pilihan Menu Add ICT Guidelines membolehkan ahli memasukkan hypelink kepada mana-mana alamat muka halaman Web agensi kerajaan atau agensi antarabangsa yang ada mengeluarkan sebarang garispanduan, pekeliling, akta atau piawaian yang boleh menjadi rujukan kepada ahli komuniti. Format bagi memasukkan maklumat garispanduan ICT ini adalah seperti Rajah 5.18 di bawah. Tajuk Garispanduan ICT pilihan Keterangan ringkas mengenai kandungan garispanduan tersebut Alamat halaman Web Pilihan kategori garispanduan Rajah 5.18: Format memasukkan maklumat garispanduan ICT 96 Senarai garispanduan, pekeliling, akta dan piawaian akan disenaraikan pada muka laman Garispanduan ICT (ICT Guidelines) berasaskan kepada pilihan kategori yang hendak dipamirkan oleh ahli atau pengunjung Portal. Berikut adalah contoh muka laman tersebut seperti pada Rajah 5.19. kategori Senarai berasaskan kategori pilihan ahli Rajah 5.19: Contoh muka laman Garispanduan ICT Menu Add Personal Web menyediakan ruang kepada ahli komuniti untuk hypelink halaman Web masing-masing. Ia memberi galakan kepada ahli untuk membangunkan halaman Web sendiri terutama dalam menyimpan bahan-bahan pengetahuan dan pengalaman yang berkaitan dengan bidang career mereka. Format bagi ahli memasukkan maklumat kepada ruangan ini adalah seperti Rajah 5.20 berikut. Tajuk halaman Web individu Keterangan ringkas mengenai kandungan halaman Web Alamat halaman Web Rajah 5.20: Format memasukkan maklumat Web individu. 97 Contoh muka laman Web Individu (Personal Web) adalah seperti Rajah 5.21 di bawah. Senarai halaman Web individu Rajah 5.21: Contoh muka laman Web Individu 5.4.3 Direktori Pakar Semasa pendaftaran ahli, setiap pemohon telah diminta mendefinasikan tiga bidang kemahiran masing-masing. Dengan kaedah ini sebuah direktori berasaskan bidang kemahiran ahli telah dibentuk dan secara tidak langsung terbentuk juga kumpulan ahli komuniti yang mempunyai bidang kemahiran yang sama. Pembentukan kumpulan ini membuka ruang untuk ahli berkongsi pengetahuan, bertanya masalah dan berinteraksi secara maya dan persendirian (private). Muka laman direktori pakar menerangkan secara ringkas tujuan mewujudkan direktori ini kepada ahli komuniti. Rajah 5.22 menunjukkan muka laman tersebut. 98 Rajah 5.22: Muka pertama laman Direktori Pakar Setiap ahli yang berdaftar berpeluang berinteraksi dengan rakan mereka melalui format yang disediakan pada muka berikut dari modul ini. Format berkenaan adalah seperti Rajah 5.23 berikut. Contoh soalan kepada ahli Bidang kepakaran yang dipilih. Rajah 5.23: Format mengemukakan soalan kepada ahli 99 Sistem akan menyinaraikan nama-nama ahli yang mempunyai bidang kemahiran yang sama bagi membolehkan penyoal memilih pakar yang ingin dirujuk. Rajah 5.24 di bawah menunjukkan format pilihan tersebut. Senarai pakar dan mereka yang dipilih oleh penyoal Rajah 5.24: Format bagi memilih pakar Sistem sekali lagi mempamirkan soalan, kategori bidang kemahiran dan namanama pakar yang telah dipilih sebelum e-mail dihantar ke masing-masing alamat yang diperolehi dari pangkalan data Jasnews.net. Rajah 5.25 di bawah menunjukkan contoh format semakan akhir tersebut. Maklumat semakan akhir sebelum e-mail dihantar. Rajah 5.25: Format semakan akhir 100 5.4.4 Pentadbir Portal Pentadbir atau kumpulan pentadbir Portal boleh dilantik dikalangan ahli komuniti untuk mentadbir Portal ini. Seperti juga ahli, pentadbir perlu login nama pengenalan pengguna dan katalaluan masing-masing. Tugas pentadbir Portal adalah seperti berikut:i. Menapis kandungan berita dan artikel yang disampaikan oleh ahli melalui e-mail dan meletakkan berita dan artikel tersebut pada Portal, ii. Mengagih tugas mentadbir modul-modul Portal oleh ketua pentadbir kepada pentadbir, iii. Menetapkan tahap capaian pengguna berdasarkan taraf kelayakan mereka samada sebagai ahli biasa, modurator forum, pentadbir modul atau ketua pentadbir, iv. Membatal keahlian samada dipohon atau melanggar polisi dan etika komuniti Portal. v. Mentadbir perjalanan forum seperti memindah topik kepada tajuk yang sesuai, menghalang atau mengeluarkan topik perbincangan yang melanggar etika dan menukar ganti modurator mengikut kesesuaian. Muka laman pentadbir akan dipaparkan sebagaimana Rajah 5.26 berikut. Menu Pentadbiran Portal Rajah 5.26 : Muka halaman Pentadbir Portal LAMPIRAN B 126 CONTOH KOMUNIKASI MELALUI E-MAIL Contoh 1. a) Masalah dikemukakan oleh wanroshidah@jpa.gov.my ke cyber@perjasa.org.my untuk bantuan rakan-rakan. LAMPIRAN B 127 b) Maklumbalas pertama oleh hashim@commercedc.com.my yang turut di kongsi oleh ahli cyber perjasa. c) Maklumbalas kedua oleh AzuddinAb.Rahman@perjasa.org.my kepada ahli cyber perjasa. LAMPIRAN B Contoh 2. a) Persoalan yang dikemukakan oleh sazuki@kenalitech.com.my kepada cyber perjasa. 128 LAMPIRAN B b) Maklumbalas oleh mahizzan@mimos.my c) Maklumbalas oleh AzuddinAb.Rahman@perjasa.my 129 LAMPIRAN C C- BORANG SOALSELIDIK TAJUK KAJIAN PENGURUSAN DAN PERKONGSIAN PENGETAHUAN MELALUI PEMBANGUNAN KOMUNITI MAYA PEGAWAI SISTEM MAKLUMAT SEKTOR AWAM ARAHAN Sila jawab SEMUA soalan pada Bahagian I, II dan III. Maklumat dan jawapan yang anda berikan adalah SULIT dan tidak akan diterbitkan. Ia akan digunakan semata-mata untuk tujuan penyelidikan sahaja. Kerjasama anda adalah amat dihargai dan diucapkan JUTAAN TERIMA KASIH. 130 LAMPIRAN C 131 C1. Tajuk: PENGURUSAN DAN PERKONGSIAN PENGETAHUAN MELALUI PEMBANGUNAN KOMUNITI MAYA PEGAWAI SISTEM MAKLUMAT SEKTOR AWAM. 2. Latarbelakang Soalselidik: Soalselidik ini adalah bertujuan untuk mengenalpasti dan mengkaji peluang perkongsian maklumat, pengetahuan dan pengalaman bagi membentuk satu kumpulan komuniti maya di kalangan Pegawai Sistem Maklumat Sektor Awam. 3. Sasaran Responden: Pegawai-Pegawai Sistem Maklumat Sektor Awam daripada Gred F3, F2, F1 sehingga Gred Khas (Jusa C). 4. Skop Soalselidik: Skop soalselidik dibahagikan kepada perkara-perkara berikut:i. ii. iii. 5. Latarbelakang responden, Kemudahan infrastruktur untuk menyokong capaian dan penggunan Portal, Bidang pengetahuan, keperluannya dan peluang-peluang perkongsian pengetahuan. Soalselidik. BAHAGIAN I : Latarbelakang Responden. Sila tandakan X pada satu kotak yang sesuai sahaja. S1. Apakah Gred perjawatan anda sebagai Pegawai Sistem Maklumat? a. b. c. d. [ [ [ [ ] ] ] ] Gred Khas (JUSA C ke atas), Gred F1, Gred F2, Gred F3, LAMPIRAN C 132 CS2. Berapakah umur anda? a. b. c. d. S3. ] ] ] ] 30 tahun ke bawah, Antara 31 hingga 40 tahun, Antara 41 hingga 50 tahun, 51 tahun ke atas. Berapa lama anda telah berkhidmat sebagai Pegawai Sistem Maklumat di Sektor Awam? a. b. c. d. S4. [ [ [ [ [ [ [ [ ] ] ] ] Kurang dari 5 tahun, Antara 6 hingga 15 tahun, Antara 16 hingga 25 tahun, 26 tahun ke atas. Berapa jumlah Agensi/Organisasi yang pernah anda berkhidmat? a. [ ] sebuah Agensi/Organisasi sahaja, b. [ ] Antara 2 hingga 5 Agensi/Organisasi, c. [ ] Lebih dari 5 Agensi/Organisasi, S5. Apakah latarbelakang ekademik anda? a. b. c. d. e. S6. [ [ [ [ [ ] ] ] ] ] PhD, Ijazah Sarjana, Ijazah Pertama, Diploma, Sijil dan yang setaraf. Jika anda menjawab [a],[b] dan [c] sila nyatakan bidang pengkhususan anda; _________________________________ S7. Apakah bidang tugas utama anda? a. b. c. d. e. f. [ [ [ [ [ [ ] ] ] ] ] ] Pengurusan & Pentadbiran, Khidmat Korporat & Perkhidmatan Pengguna, Pembangunan & Penyelenggaran Sistem Aplikasi, Operasi, Pangkalan Data & Penyelenggaran Sistem Komputer, Komunikasi dan Rangkaian. Lain-lain bidang (Sila nyatakan: ______________________________) 133 LAMPIRAN C CS8. Berapa jumlah staf di Unit/Bahagian anda? a. b. c. d. [ [ [ [ ] ] ] ] Tiada staf lain, Antara 1 hingga 5 orang staf, Antara 6 hingga 10 orang staf, lebih dari 10 orang staf. BAHAGIAN II : Kemudahan infrastruktur. S9. Adakah anda menggunakan komputer semasa bekerja? a. [ ] Ya b. [ ] Tidak S10. Di mana komputer ditempatkan? a. [ ] Persendirian khusus untuk kegunaan anda, b. [ ] Berkongsi penggunaan di bilik yang dikhaskan, c. [ ] Berkongsi penggunaan di bangunan yang berasingan. S11. Adakah komputer di tempat anda dihubungkan ke Internet? a. [ ] Ya b. [ ] Tidak S12 Bagaimana anda menggunakan komputer? Tandakan X pada gred keutamaan yang anda fikirkan bersesuaian:1–Paling utama, 2–Utama, 3-Sederhana, 4–Paling Kurang, 5–Tidak digunakan Bil a b c d e f g h i Penggunaan Komputer Pembangunan/penyelenggaraan sistem aplikasi Capaian maklumat dari sistem aplikasi Penyediaan teks/spreadsheet/persembahan Penyelenggaraan/pengujian perisian, perkakasan dan rangkaian Melayari Internet Berhubung melalui E-Mail Lain-lain (nyatakan): 1 2 3 4 5 134 LAMPIRAN C Cj BAHAGIAN III : Bidang Pengetahuan, Keperluan Pengetahuan dan Perkongsian. S13. Dalam tempoh tiga tahun yang lalu, berapa kalikah anda berpeluang menghadiri kursus/bengkel/seminar di luar organisasi? a. b. c. d. S14. ] ] ] ] Lebih dari 6 kali 4 – 6 kali, 1 – 3 kali, tidak pernah. Sila tandakan pada mana-mana yang berkaitan mengenai sumbangan yang pernah anda lakukan berkaitan dengan profesion anda. a. b. c. d. e. f. S15. [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ ] ] ] ] ] ] Memberi kursus/ceramah Membentang kertas seminar Sebagai panel dialog/forum Menulis artikel dalam akbar/majalah/internet Berdiskusi melalui E-Mail/Chat/forum Internet Semua di atas tidak pernah Berdasarkan kepada latarbelakang akademik, pengalaman kerja, pembacaan, peluangpeluang berkursus/seminar dan lain-lain pendedahan, sila tentukan bidang pengetahuan dan pengalaman anda berdasarkan gred berikut. Tandakan X pada gred yang anda fikirkan bersesuaian:1 – Amat Berpengetahuan, 2 - Berpengetahuan, 3 – Berpengetahuan Sederhana, 4 – Kurang Berpengetahuan, 5 – Tidak Berpengetahuan Bil Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi seperti pengurusan staf, budget, kewangan, inventori dan lain-lain yang berkaitan. b Pengurusan dan Perancangan Strategik IT seperti perancangan strategik, pelaksanaan berstrategi, conceptual thinking, internal alignment, penentuan polisi, standard dan prosidur, berinovasi dan creativity. c Penyelidikan seperti kajian kemungkinan, pengutipan dan analisa data. 1 2 3 4 5 LAMPIRAN C Cd e f g h i j k l Pengurusan Tender dan Perolehan seperti menyediakan cadangan tender, request for proposal (RFP), menulis spesifikasi keperluan, perolehan, penilaian, perundingan, pembelian, pentadbiran kontrak dan pemantauan. Pengurusan Projek seperti mengurus, merancang, membuat anggaran, pengurusan kualiti, mengenalpasti resiko dan plan kontingensi, memantau, mengurus vendor, mengetuai pasukan dan menyelesaikan konflik. Senibina Busines / Analisa Kefungsian / BPR seperti brainstorming, menentukan visi organisasi, penyelesaian masalah, membina business case, analytical, perancangan perubahan dan menulis spesifikasi keperluan business. Pembangunan Sistem Aplikasi seperti menggunakan teknik-teknik rekabentuk dan analisis sistem, pangkalan data, kitar hayat pembangunan, metodologi, senibina perisian membina keperluan perisian, pengujian dan pelaksanaan. Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web seperti penerbitan Halaman Web, programan berasaskan web seperti HTML, PERL, ASP, CGI, Java, XML dan lain-lain. Pembangunan Multimedia seperti persembahan multimedia dan penggunaan tool seperti Macromedia Director, Scala, Dreamweaver, FLASH dan lain-lain. Senibina Teknikal IT seperti senibina komputer/Server/PC, Sistem Pengoperasian UNIX/Windows/LINUX, Teknologi Rangkaian dan Komunikasi. Pengurusan Sistem Komputer seperti mentadbir Mainframe/Server/PC, performance monitoring and tuning, troubleshooting, konfigurasi perkakasan dan perisian, Prosidur Backup dan bantuan teknikal (Help Desk) Pengurusan Sistem Rangkaian seperti WAN, LAN, ATM, Network OS, Message Switching, network performance & tuning, Frame Relay, keselamatan rangkaian dan rekabentuk rangkaian data. 135 136 LAMPIRAN C CPengurusan Pangkalan Data seperti mentadbir pangkalan data, rekabentuk pangkalan data, rekabentuk fizikal, performance monitoring and tuning, perisian seperti ORACLE, INFORMIX, Sybase, DB2, SQL Server dll. Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana seperti sebagai pegawai keselamatan IT menentukan polisi dan prosidur keselamatan maklumat, rangkaian, tapak internet, firewall, perancangan altenatif backup & recovery dll. Bahasa Programan seperti C, C++, Visual Basic, Java, COBOl dll. Automasi Pejabat (Office Automation tools) seperti Word Processors, Spreadsheets, Presentation tools, Scanning, OCR dll. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan seperti memberi input, menyediakan kurikulum, pengurusan program latihan dan pengurusan kemudahan latihan. m n o p q S16. Disamping pengetahuan dan pengalaman, anda mungkin kadang kala menghadapi masalah semasa bertugas. Di manakah anda membuat rujukan? Tandakan X mengikut susunan keutamaan yang anda fikirkan bersesuaian:1–Rujukan paling utama, 2–Rujukan kedua, 3-Rujukan ketiga, 4-Rujukan keempat, 5-Rujukan terakhir. Bil a b c d e S17. Tempat Rujukan Kepada ketua anda Kepada rakan teknikal setugas Kepada rakan di luar organisasi Merujuk kepada manual Mencari penyelesaian melalui Internet 1 2 3 4 5 Setelah masalah dapat diselesaikan, adakah anda merekodkan kaedah penyelesaian ? a. b. c. d. [ [ [ [ ] ] ] ] dalam buku log/fail resmi, dalam buku catatan sendiri, dalam sistem ‘help desk’, tidak rekodkan. 137 LAMPIRAN C CS18 Apabila rakan setugas anda bertukar/berhenti dan anda diminta mengambil alih tugas, adakah ianya memberi masalah kepada anda? a. [ ] cukup bermasalah, b. [ ] tidak begitu bermasalah, c. [ ] tiada masalah. S19. Jika anda jawab [a] atau [b] pada S18, bagaimana anda menghadapi situasi kehilangan rakan setugas seperti ini? Tandakan X pada gred keutamaan yang anda fikirkan bersesuaian:1–Paling utama, 2–Utama, 3-Sederhana, 4–Paling Kurang, 5–Tidak digunakan a b c d e f g h S20. Tempat Rujukan Rujuk ketua anda Rujuk nota serahan tugas Hubungi rakan yang bertukar Rujuk rakan setugas yang lain Rujuk rakan di organisasi lain Cari penyelesaian sendiri Lain-lain (nyatakan): 1 2 3 4 5 Bagaimanakah anda mengambil peluang untuk menambah pengetahuan yang berkaitan dengan profesion anda? Tandakan X pada gred keutamaan yang anda fikirkan bersesuaian:1–Paling utama, 2–Utama, 3-Sederhana, 4–Paling Kurang, 5–Tidak digunakan a b c d e f g Tempat Rujukan Berkongsi pengetahuan dengan rakan, Membaca majalah/buku, Merujuk manual, Merujuk bahan-bahan dari Internet, Menghadiri kursus/bengkel/seminar, Lain-lain (nyatakan): 1 2 3 4 5 138 LAMPIRAN C CS21. Sejauh mana anda berpengalaman menggunakan ruangan diskusi/forum/chat dalam Internet? a. [ ] Hanya melihat kandungan diskusi/forum b. [ ] Turut serta berdiskusi/forum c. [ ] Kedua-dua di atas tiada pengalaman. S22. Sekiranya sebuah portal komuniti di sediakan untuk Pegawai Sistem Maklumat sila beri pandangan anda dengan menandakan X pada gred keutamaan yang anda fikirkan bersesuaian bagi setiap soalan berikut:1 – Paling sesuai, 2 – Sesuai, 3 – Sederhana, 4 – Kurang sesuai, Kandungan Portal a Daftar ahli komuniti PSM kerana portal berkonsep terbuka hanya kepada ahli yang sedia berkongsi pengetahuan dan pengalaman. b Ruangan Diskusi/Forum terbuka untuk PSM mengemukakan pendapat, berbincang berbagai topik berkaitan dengan perkhidmatan dan tugas. c Senarai rujukan Pakar bertujuan mencari rakanrakan berpengalaman dan berkemahiran untuk dirujuk bagi mendapatkan nasihat dan membantu menyelesaikan masalah. d Ruangan meja bantuan (help desk) bagi mengemukakan permasalahan secara terbuka bagi dibantu oleh rakan komuniti. e Bahan-bahan rujukan terkini untuk dikongsi pengetahuan melalui sumbangan ahli komuniti samada berbentuk artikal/slide hasil dari kerja mereka atau carian mereka. f Polisi, garis panduan, peraturan, pekeliling, standard ICT yang berkaitan dengan perkhidmatan PSM sebagai keperluan rujukan ahli komuniti. g Ruangan pengumuman mengenai kursus, seminar, perasmian, dll. samada dari ahli komuniti, atau mana-mana agensi terlibat. h Hyperlink ke URL bagi topik terpilih sebagai laluan pintas untuk rujukan ahli komuniti. i Perkongsian ruang untuk pembangunan laman web individu ahli komuniti sebagai galakan menjana dan menyimpan pengetahuan dan pengalaman untuk dirujuk dan dikongsi bersama. 1 2 5 – Tidak perlu 3 4 5 139 LAMPIRAN C CSenarai PSM mengikut kekananan yang dikeluarkan oleh ketua perkhidmatan (JPA) sebagai rujukan ahli komuniti. k Ruangan rujukan bagi peluang-peluang peningkatan career seperti maklumat Universiti, tawaran kursus dan perkongsian pengalaman melanjutkan pelajaran dikalangan ahli komuniti yang sedang atau sudah tamat. l Engin carian bagi memudahkan ahli komuniti membuat carian kandungan portal. j m ID dan katakunci bagi jaminan keselamatan dan perkongsian hanya terhad kepada ahli komuniti. n Bahan-bahan lain yang anda fikirkan sesuai untuk keperluan ahli komuniti. Sila senaraikan (jika perlu): S23. Setelah anda menjawab soalan-soalan di atas, adakah anda berminat untuk turut mendaftar menjadi ahli komuniti ini? a. [ ] Ya b. [ ] Tidak S24. Jika Ya, sila isikan maklumat anda di bawah ini. Bil a b c b c Perkara Nama Penuh Jantina Tahun Lahir No.Kad Pengenalan Baru Nama Agensi d Jenis Agensi e f Alamat E-Mail No.Telefon Pejabat Maklumat Lelaki [ ] Perempuan [ ] [ ] Agensi Persekutuan [ ] Badan Berkanun KERJASAMA ANDA DIUCAPKAN TERIMA KASIH 140 LAMPIRAN D KEPUTUSAN SOALSELIDIK 1. Bilangan Respondan: Seramai 133 respondan telah memberi maklumbalas terhadap soalselidik ini hasil dari edaran 160 borang. Dari jumlah ini respondan lelaki seramai 49 orang (36.8%) dan 64 orang (48.1%) perempuan, manakala 20 orang tidak menyatakan butir peribadi mereka (15.0%). Keseluruhan respondan melibatkan 16 agensi utama kerajaan di Lembah Kelang. 2. Maklumbalas Soalselidik. BAHAGIAN I : Latarbelakang Responden. Soalan S1: Apakah Gred perjawatan anda sebagai Pegawai Sistem Maklumat? Frequency Percent Gred Perjawatan Gred Khas (JUSA C ke atas) Gred F1 Gred F2 Gred F3 1 2 3 4 Total 2 5 26 100 133 1.5 3.8 19.5 75.2 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 1.5 1.5 3.8 5.3 19.5 24.8 75.2 100.0 100.0 Soalan S2 : Berapakah umur anda? Frequency Percent Umur 30 tahun ke bawah Antara 31 hingga 40 tahun Antara 41 hingga 50 tahun 51 tahun ke atas 1 2 3 4 Total 53 45 27 8 133 39.8 33.8 20.3 6.0 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 39.8 39.8 33.8 73.7 20.3 94.0 6.0 100.0 100.0 Soalan S3 : Berapa lama anda telah berkhidmat sebagai Pegawai Sistem Maklumat di Sektor Awam? Frequency Percent Lama Berkhidmat Kurang dari 5 tahun Antara 6 hingga 15 tahun Antara 16 hingga 25 tahun 26 tahun ke atas 1 2 3 4 Total 72 34 24 3 133 54.1 25.6 18.0 2.3 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 54.1 54.1 25.6 79.7 18.0 97.7 2.3 100.0 100.0 141 LAMPIRAN D Soalan S4 : Berapa jumlah Agensi/Organisasi yang pernah anda berkhidmat? Frequency Percent Bilangan Agensi Berkhidmat Sebuah Agensi/Organisasi sahaja Antara 2 hingga 5 Agensi/Organisasi Lebih dari 5 Agensi/Organisasi 1 2 3 Total 55 71 7 133 41.4 53.4 5.3 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 41.4 41.4 53.4 94.7 5.3 100.0 100.0 Soalan S5 : Apakah latarbelakang akademik anda? Frequency Percent Latarbelakang Akademik PhD Ijazah Sarjana Ijazah Pertama Diploma Sijil dan yang setaraf 1 2 3 4 5 Total 1 18 97 14 3 133 .8 13.5 72.9 10.5 2.3 100.0 Valid Cumulative Percent Percent .8 .8 13.5 14.3 72.9 87.2 10.5 97.7 2.3 100.0 100.0 Soalan S6 : Jika anda menjawab [a],[b] dan [c] sila nyatakan bidang pengkhususan anda; Bidang Pengkhususan Tidak nyatakan bidang pengkhususan Computing & Information Technology Data Engineering Ekonomi Kejuruteraan Perisian Kejuruteraan Teknologi Maklumat Komputer Industeri & Networking Multimedia Multimedia & ICT Consultancy Perangkaan Sains Sains Komputer Sains Matematik Sejarah Sistem Maklumat Sistem Maklumat Pengurusan Teknologi Maklumat Total Frequency Percent 32 1 1 2 3 3 1 2 1 1 2 58 1 1 1 1 22 133 24.1 .8 .8 1.5 2.3 2.3 .8 1.5 .8 .8 1.5 43.6 .8 .8 .8 .8 16.5 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 24.1 24.1 .8 24.8 .8 25.6 1.5 27.1 2.3 29.3 2.3 31.6 .8 32.3 1.5 33.8 .8 34.6 .8 35.3 1.5 36.8 43.6 80.5 .8 81.2 .8 82.0 .8 82.7 .8 83.5 16.5 100.0 100.0 142 LAMPIRAN D Soalan S7 : Apakah bidang tugas utama anda? Frequency Percent Bidang Tugas Utama Pengurusan & Pentadbiran Khidmat Korporat & Perkhidmatan Pengguna Pembangunan & Penyelenggaran Sistem Aplikasi Operasi, Pangkalan Data & Penyelenggaran Sistem Komputer Komunikasi dan Rangkaian Lain-lain bidang 1 2 3 4 13 11 64 24 9.8 8.3 48.1 18.0 5 6 Total 15 6 133 11.3 4.5 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 9.8 9.8 8.3 18.0 48.1 66.2 18.0 84.2 11.3 4.5 100.0 95.5 100.0 Soalan S8 : Berapa jumlah staf di Unit/Bahagian anda? Frequency Percent Bilangan Staf Tiada staf lain Antara 1 hingga 5 orang staf Antara 6 hingga 10 orang staf Lebih dari 10 orang staf. 1 2 3 4 Total 1 24 17 91 133 .8 18.0 12.8 68.4 100.0 Valid Cumulative Percent Percent .8 .8 18.0 18.8 12.8 31.6 68.4 100.0 100.0 BAHAGIAN II : Kemudahan infrastruktur. Soalan S9 : Adakah anda menggunakan komputer semasa bekerja? Frequency Percent Item Pilihan Ya Tidak 1 0 Total 133 0 133 Valid Cumulative Percent Percent 100.0 100.0 100.0 .0 .0 100.0 100.0 100.0 Soalan S10 : Di mana komputer ditempatkan? Frequency Percent Item Pilihan Persendirian khusus untuk kegunaan anda Berkongsi penggunaan di bilik yang dikhaskan Berkongsi penggunaan di bangunan yang berasingan 1 2 3 Total 132 1 0 133 99.2 .8 .0 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 99.2 99.2 .8 100.0 .0 100.0 100.0 143 LAMPIRAN D Soalan S11 : Adakah komputer di tempat anda dihubungkan ke Internet? Frequency Percent Item Pilihan Ya Tidak 1 0 Total 133 0 133 Valid Cumulative Percent Percent 100.0 100.0 100.0 .0 .0 100.0 100.0 100.0 Soalan S12 : Bagaimana anda menggunakan komputer? Gred keutamaan adalah berdasarkan kepada: 1 – Paling utama, 2 – Utama, 3 - Sederhana, 4 – Paling Kurang, 5 – Tidak digunakan Frequency Percent Penggunaan Komputer a. Pembangunan / penyelenggaraan sistem aplikasi b. Capaian maklumat dari sistem aplikasi c. Penyediaan teks/ spreadsheet/ persembahan d. Penyelenggaraan/pengujian perisian, perkakasan dan rangkaian e. Melayari Internet f. Berhubung melalui E-Mail g. Lain-lain (nyatakan): 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 0 1 2 3 64 21 17 15 16 50 38 25 13 7 46 42 30 9 6 42 41 19 17 14 44 44 37 5 3 73 46 8 3 3 126 4 1 2 48.1 15.8 12.8 11.3 12.0 37.6 28.6 18.8 9.8 5.3 34.6 31.6 22.6 6.8 4.5 31.6 30.8 14.3 12.8 10.5 33.1 33.1 27.8 3.8 2.3 54.9 34.6 6.0 2.3 2.3 94.7 3.0 .8 1.5 Valid Cumulative Percent Percent 48.1 48.1 15.8 63.9 12.8 76.7 11.3 88.0 12.0 100.0 37.6 37.6 28.6 66.2 18.8 85.0 9.8 94.7 5.3 100.0 34.6 34.6 31.6 66.2 22.6 88.7 6.8 95.5 4.5 100.0 31.6 31.6 30.8 62.4 14.3 76.7 12.8 89.5 10.5 100.0 33.1 33.1 33.1 66.2 27.8 94.0 3.8 97.7 2.3 100.0 54.9 54.9 34.6 89.5 6.0 95.5 2.3 97.7 2.3 100.0 94.7 94.7 3.0 97.7 .8 98.5 1.5 100.0 144 LAMPIRAN D BAHAGIAN III : Bidang Pengetahuan, Keperluan Pengetahuan dan Perkongsian. Soalan S13 : Dalam tempoh tiga tahun yang lalu, berapa kalikah anda berpeluang menghadiri kursus/bengkel/seminar di luar organisasi? Frequency Percent Item Pilihan Lebih dari 6 kali 4 – 6 kali 1 – 3 kali Tidak pernah 1 2 3 4 Total 47 38 40 8 133 35.3 28.6 30.1 6.0 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 35.3 35.3 28.6 63.9 30.1 94.0 6.0 100.0 100.0 Soalan S14 : Sila tandakan pada mana-mana yang berkaitan mengenai sumbangan yang pernah anda lakukan berkaitan dengan profesion anda. 1 – Ya 0 – Tidak Frequency Percent Item Pilihan a. Memberi kursus/ceramah b. Membentang kertas seminar c. Sebagai panel dialog/forum d. Menulis artikel dalam akbar/ majalah/ internet e. Berdiskusi melalui E-Mail/ Chat/ forum Internet f. Semua di atas tidak pernah 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 48 85 121 12 121 12 127 6 73 60 109 24 36.1 63.9 91.0 9.0 91.0 9.0 95.5 4.5 54.9 45.1 82.0 18.0 Valid Cumulative Percent Percent 36.1 36.1 63.9 100.0 91.0 91.0 9.0 100.0 91.0 91.0 9.0 100.0 95.5 95.5 4.5 100.0 54.9 54.9 45.1 100.0 82.0 82.0 18.0 100.0 Soalan S15 : Berdasarkan kepada latarbelakang akademik, pengalaman kerja, pembacaan, peluang-peluang berkursus/seminar dan lain-lain pendedahan, sila tentukan bidang pengetahuan dan pengalaman anda berdasarkan gred berikut. 1 – Amat Berpengetahuan, 2 - Berpengetahuan, 3 - Berpengetahuan Sederhana 4 – Kurang Berpengetahuan, 5 – Tidak Berpengetahuan. Frequency Percent Bidang Pengetahuan dan Pengalaman a. Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi seperti pengurusan staf, budget, kewangan, inventori dan lain-lain yang berkaitan. 1 2 3 4 5 Total 5 35 57 26 10 133 3.8 26.3 42.9 19.5 7.5 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 3.8 3.8 26.3 30.1 42.9 72.9 19.5 92.5 7.5 100.0 100.0 145 LAMPIRAN D Bidang Pengetahuan dan Pengalaman b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT seperti perancangan strategik, pelaksanaan berstrategi, conceptual thinking, internal alignment, penentuan polisi, standard dan prosidur, berinovasi dan creativity. 1 2 3 4 5 Total 1 c. Penyelidikan seperti kajian kemungkinan, 2 pengutipan dan analisa data. 3 4 5 Total d. Pengurusan Tender dan Perolehan seperti 1 menyediakan cadangan tender, request for 2 proposal (RFP), menulis spesifikasi keperluan, 3 perolehan, penilaian, perundingan, pembelian, 4 pentadbiran kontrak dan pemantauan. 5 Total e. Pengurusan Projek seperti mengurus, 1 merancang, membuat anggaran, pengurusan 2 kualiti, mengenal pasti resiko dan plan 3 kontingensi, memantau, mengurus vendor, 4 mengetuai pasukan dan menyelesaikan konflik. 5 Total 1 f. Senibina Busines / Analisa Kefungsian / BPR seperti brainstorming, menentukan visi 2 organisasi, penyelesaian masalah, membina 3 business case, analytical, perancangan per 4 ubahan & menulis spesifikasi keperluan busines. 5 Total g. Pembangunan Sistem Aplikasi seperti 1 menggunakan teknik rekabentuk dan analisis 2 sistem, pangkalan data, kitar hayat pem 3 bangunan, metodologi, senibina perisian, bina 4 keperluan perisian, pengujian dan pelaksanaan. 5 Total 1 h. Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web seperti penerbitan Halaman Web, 2 programan berasaskan web seperti HTML, 3 PERL, ASP, CGI, Java, XML dan lain-lain. 4 5 Total 1 i. Pembangunan Multimedia seperti 2 persembahan multimedia dan penggunaan tool 3 seperti Macromedia Director, Scala, 4 Dreamweaver, FLASH dan lain-lain. 5 Total Frequency Percent 5 32 58 29 9 133 3 58 49 20 3 133 12 53 34 23 11 133 5 53 40 28 7 133 4 28 61 32 8 133 17 70 37 9 0 133 6 41 50 31 5 133 2 28 54 35 14 133 3.8 24.1 43.6 21.8 6.8 100.0 2.3 43.6 36.8 15.0 2.3 100.0 9.0 39.8 25.6 17.3 8.3 100.0 3.8 39.8 30.1 21.1 5.3 100.0 3.0 21.1 45.9 24.1 6.0 100.0 12.8 52.6 27.8 6.8 .0 100.0 4.5 30.8 37.6 23.3 3.8 100.0 1.5 21.1 40.6 26.3 10.5 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 3.8 3.8 24.1 27.8 43.6 71.4 21.8 93.2 6.8 100.0 100.0 2.3 2.3 43.6 45.9 36.8 82.7 15.0 97.7 2.3 100.0 100.0 9.0 9.0 39.8 48.9 25.6 74.4 17.3 91.7 8.3 100.0 100.0 3.8 3.8 39.8 43.6 30.1 73.7 21.1 94.7 5.3 100.0 100.0 3.0 3.0 21.1 24.1 45.9 69.9 24.1 94.0 6.0 100.0 100.0 12.8 12.8 52.6 65.4 27.8 93.2 6.8 100.0 .0 100.0 100.0 4.5 4.5 30.8 35.3 37.6 72.9 23.3 96.2 3.8 100.0 100.0 1.5 1.5 21.1 22.6 40.6 63.2 26.3 89.5 10.5 100.0 100.0 146 LAMPIRAN D Bidang Pengetahuan dan Pengalaman j. Senibina Teknikal IT seperti senibina komputer/Server/PC, Sistem Pengoperasian UNIX/Windows/LINUX, Teknologi Rangkaian dan Komunikasi. 1 2 3 4 5 Total k. Pengurusan Sistem Komputer seperti 1 mentadbir Mainframe/Server/PC, performance 2 monitoring and tuning, troubleshooting, 3 konfigurasi perkakasan dan perisian, Prosidur 4 Backup dan bantuan teknikal (Help Desk) 5 Total l. Pengurusan Sistem Rangkaian seperti WAN, 1 LAN, ATM, Network OS, Message Switching, 2 network performance & tuning, Frame Relay, 3 keselamatan rangkaian dan rekabentuk rangkaian 4 data. 5 Total m. Pengurusan Pangkalan Data seperti 1 mentadbir pangkalan data, rekabentuk pangkalan 2 data, rekabentuk fizikal, performance monitoring 3 and tuning, perisian seperti ORACLE, 4 INFORMIX, Sybase, DB2, SQL Server dll. 5 Total 0 n. Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana seperti sebagai pegawai keselamatan 2 IT menentukan polisi dan prosidur keselamatan 3 maklumat, rangkaian, tapak internet, firewall, 4 perancangan altenatif backup & recovery dll. 5 Total 1 o. Bahasa Programan seperti C, C++, Visual 2 Basic, Java, COBOl dll. 3 4 5 Total 1 p. Automasi Pejabat (Office Automation tools) 2 seperti Word Processors, Spreadsheets, 3 Presentation tools, Scanning, OCR dll. 4 5 Total 1 q. Pengajar/Fasalitator kursus/latihan seperti 2 memberi input, menyediakan kurikulum, 3 pengurusan program latihan dan pengurusan 4 kemudahan latihan. 5 Total Frequency Percent 5 37 57 30 4 133 7 46 53 22 5 133 4 24 61 36 8 133 6 37 49 37 4 133 1 33 56 31 12 133 10 47 54 20 2 133 46 75 10 2 0 133 23 60 37 11 2 133 3.8 27.8 42.9 22.6 3.0 100.0 5.3 34.6 39.8 16.5 3.8 100.0 3.0 18.0 45.9 27.1 6.0 100.0 4.5 27.8 36.8 27.8 3.0 100.0 .8 24.8 42.1 23.3 9.0 100.0 7.5 35.3 40.6 15.0 1.5 100.0 34.6 56.4 7.5 1.5 .0 100.0 17.3 45.1 27.8 8.3 1.5 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 3.8 3.8 27.8 31.6 42.9 74.4 22.6 97.0 3.0 100.0 100.0 5.3 5.3 34.6 39.8 39.8 79.7 16.5 96.2 3.8 100.0 100.0 3.0 3.0 18.0 21.1 45.9 66.9 27.1 94.0 6.0 100.0 100.0 4.5 4.5 27.8 32.3 36.8 69.2 27.8 97.0 3.0 100.0 100.0 .8 .8 24.8 25.6 42.1 67.7 23.3 91.0 9.0 100.0 100.0 7.5 7.5 35.3 42.9 40.6 83.5 15.0 98.5 1.5 100.0 100.0 34.6 34.6 56.4 91.0 7.5 98.5 1.5 100.0 .0 100.0 100.0 17.3 17.3 45.1 62.4 27.8 90.2 8.3 98.5 1.5 100.0 100.0 147 LAMPIRAN D Soalan S16 : Disamping pengetahuan dan pengalaman, anda mungkin kadang kala menghadapi masalah semasa bertugas. Di manakah anda membuat rujukan? Gred keutamaan: 1 – Rujukan paling utama, 2 – Rujukan Kedua, 3 – Rujukan Ketiga, Frequency Percent Tempat Rujukan a. Kepada ketua anda b. Kepada rakan teknikal setugas c. Kepada rakan di luar organisasi d. Merujuk kepada manual e. Mencari penyelesaian melalui Internet f. Lain-lain 4 – Rujukan Keempat, 5 – Rujukan Terakhir. 1 2 3 4 5 Total 1 2 3 4 Total 1 2 3 4 5 Total 1 2 3 4 5 Total 1 2 3 4 5 Total 0 48 38 18 10 19 133 79 38 13 3 133 13 41 32 23 24 133 47 47 21 11 7 133 29 38 30 17 19 133 133 36.1 28.6 13.5 7.5 14.3 100.0 59.4 28.6 9.8 2.3 100.0 9.8 30.8 24.1 17.3 18.0 100.0 35.3 35.3 15.8 8.3 5.3 100.0 21.8 28.6 22.6 12.8 14.3 100.0 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 36.1 36.1 28.6 64.7 13.5 78.2 7.5 85.7 14.3 100.0 100.0 59.4 59.4 28.6 88.0 9.8 97.7 2.3 100.0 100.0 9.8 9.8 30.8 40.6 24.1 64.7 17.3 82.0 18.0 100.0 100.0 35.3 35.3 35.3 70.7 15.8 86.5 8.3 94.7 5.3 100.0 100.0 21.8 21.8 28.6 50.4 72.9 12.8 85.7 14.3 100.0 100.0 100.0 100.0 Soalan S17: Setelah masalah dapat diselesaikan, adakah anda merekodkan kaedah penyelesaian ? Frequency Percent Item Pilihan dalam buku log/fail resmi dalam buku catatan sendiri dalam sistem ‘help desk’ tidak rekodkan 1 2 3 4 Total 12 100 8 13 133 9.0 75.2 6.0 9.8 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 9.0 9.0 75.2 84.2 6.0 90.2 9.8 100.0 100.0 148 LAMPIRAN D Soalan S18 : Apabila rakan setugas anda bertukar/berhenti dan anda diminta mengambil alih tugas, adakah ianya memberi masalah kepada anda? Frequency Percent Item Pilihan cukup bermasalah tidak begitu bermasalah tiada masalah 1 2 3 Total 33 89 11 133 24.8 66.9 8.3 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 24.8 24.8 66.9 91.7 8.3 100.0 100.0 Soalan S19 : Jika anda jawab [a] atau [b] pada S18, bagaimana anda menghadapi situasi kehilangan rakan setugas seperti ini? Gred keutamaan: 1 – Paling utama, 2 – Utama, 3 – Sederhana, 4 – Paling kurang, 5 – Tidak digunakan. Tempat Rujukan 0 1 a. Rujuk ketua anda 2 3 4 5 Total 0 1 b. Rujuk nota serahan tugas 2 3 4 5 Total 0 1 c. Hubungi rakan yang bertukar sehingga yakin 2 ambil alih tugas 3 4 5 Total 0 1 d. Rujuk rakan setugas yang lain 2 3 4 5 Total Frequency Percent 11 39 44 22 10 7 133 11 78 30 8 4 2 133 11 36 49 24 11 2 133 11 35 46 28 10 3 133 8.3 29.3 33.1 16.5 7.5 5.3 100.0 8.3 58.6 22.6 6.0 3.0 1.5 100.0 8.3 27.1 36.8 18.0 8.3 1.5 100.0 8.3 26.3 34.6 21.1 7.5 2.3 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 8.3 8.3 29.3 37.6 33.1 70.7 16.5 87.2 7.5 94.7 5.3 100.0 100.0 8.3 8.3 58.6 66.9 22.6 89.5 6.0 95.5 3.0 98.5 1.5 100.0 100.0 8.3 8.3 27.1 35.3 36.8 72.2 18.0 90.2 8.3 98.5 1.5 100.0 100.0 8.3 8.3 26.3 34.6 34.6 69.2 21.1 90.2 7.5 97.7 2.3 100.0 100.0 149 LAMPIRAN D Frequency Percent Tempat Rujukan e. Rujuk rakan di organisasi lain f. Cari penyelesaian sendiri g. Lain-lain 0 1 2 3 4 5 Total 0 1 2 3 4 5 Total 0 1 2 Total 11 4 16 40 34 28 133 11 45 40 22 7 8 133 130 2 1 133 8.3 3.0 12.0 30.1 25.6 21.1 100.0 8.3 33.8 30.1 16.5 5.3 6.0 100.0 97.7 1.5 .8 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 8.3 8.3 3.0 11.3 12.0 23.3 30.1 53.4 25.6 78.9 21.1 100.0 100.0 8.3 8.3 33.8 42.1 30.1 72.2 16.5 88.7 5.3 94.0 6.0 100.0 100.0 97.7 97.7 1.5 99.2 .8 100.0 100.0 Soalan S20 : Bagaimanakah anda mengambil peluang untuk menambah pengetahuan yang berkaitan dengan profesion anda? Gred keutamaan: 1 – Paling utama, 2 – Utama, 3 – Sederhana, 4 – Paling kurang, 5 – Tidak digunakan. Frequency Percent Tempat Rujukan a. Berkongsi pengetahuan dengan rakan, b. Membaca majalah/buku, c. Merujuk manual, 1 2 3 4 5 Total 1 2 3 4 5 Total 1 2 3 4 5 Total 82 36 13 1 1 133 58 47 23 3 2 133 61 44 19 6 3 133 61.7 27.1 9.8 .8 .8 100.0 43.6 35.3 17.3 2.3 1.5 100.0 45.9 33.1 14.3 4.5 2.3 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 61.7 61.7 27.1 88.7 9.8 98.5 .8 99.2 .8 100.0 100.0 43.6 43.6 35.3 78.9 17.3 96.2 2.3 98.5 1.5 100.0 100.0 45.9 45.9 33.1 78.9 14.3 93.2 4.5 97.7 2.3 100.0 100.0 150 LAMPIRAN D Frequency Percent Tempat Rujukan d. Merujuk bahan-bahan dari Internet, e. Menghadiri kursus/bengkel/seminar, f. Lain-lain 1 2 3 4 5 Total 1 2 3 4 5 Total 0 1 5 Total 69 39 18 6 1 133 52 49 26 3 3 133 131 1 1 133 51.9 29.3 13.5 4.5 .8 100.0 39.1 36.8 19.5 2.3 2.3 100.0 98.5 .8 .8 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 51.9 51.9 29.3 81.2 13.5 94.7 4.5 99.2 .8 100.0 100.0 39.1 39.1 36.8 75.9 19.5 95.5 2.3 97.7 2.3 100.0 100.0 98.5 98.5 .8 99.2 .8 100.0 100.0 Soalan S21 : Sejauh mana anda berpengalaman menggunakan ruangan diskusi/ forum/ chat dalam Internet? Frequency Percent Item Pilihan Hanya melihat kandungan diskusi/forum Turut serta berdiskusi/forum Kedua-dua di atas tiada pengalaman 1 2 3 Total 77 33 23 133 57.9 24.8 17.3 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 57.9 57.9 24.8 82.7 17.3 100.0 100.0 Soalan S22 : Sekiranya sebuah portal komuniti di sediakan untuk Pegawai Sistem Maklumat sila beri pandangan anda dengan menandakan X pada gred keutamaan yang anda fikirkan bersesuaian bagi setiap soalan berikut:1 – Paling sesuai, 2 – Sesuai, 3 – Sederhana, 4 - Kurang sesuai, 5 – Tidak perlu Frequency Percent Kandungan Portal a. Daftar ahli komuniti PSM kerana portal berkonsep terbuka hanya kepada ahli yang sedia berkongsi pengetahuan dan pengalaman. b. Ruangan Diskusi/Forum terbuka untuk PSM mengemukakan pendapat, berbincang berbagai topik berkaitan dengan perkhidmatan dan tugas. 1 2 3 4 5 Total 1 2 3 5 Total 61 46 19 3 4 133 78 47 7 1 133 45.9 34.6 14.3 2.3 3.0 100.0 58.6 35.3 5.3 .8 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 45.9 45.9 34.6 80.5 14.3 94.7 2.3 97.0 3.0 100.0 100.0 58.6 58.6 35.3 94.0 5.3 99.2 .8 100.0 100.0 151 LAMPIRAN D Frequency Percent Kandungan Portal c. Senarai rujukan Pakar bertujuan mencari rakanrakan berpengalaman dan berkemahiran untuk dirujuk bagi mendapatkan nasihat dan membantu menyelesaikan masalah. Valid Cumulative Percent Percent 71.4 71.4 71.4 24.8 24.8 96.2 3.8 3.8 100.0 1 2 3 95 33 5 Total 1 2 3 5 Total 1 2 3 133 76 51 5 1 133 74 53 6 100.0 57.1 38.3 3.8 .8 100.0 55.6 39.8 4.5 100.0 57.1 38.3 3.8 .8 100.0 55.6 39.8 4.5 55.6 95.5 100.0 Total 1 2 3 133 71 55 7 100.0 53.4 41.4 5.3 100.0 53.4 41.4 5.3 53.4 94.7 100.0 Total 1 2 3 4 Total 1 2 3 4 133 59 58 15 1 133 63 57 12 1 100.0 44.4 43.6 11.3 .8 100.0 47.4 42.9 9.0 .8 100.0 44.4 43.6 11.3 .8 100.0 47.4 42.9 9.0 .8 Total 1 2 3 4 5 Total j. Senarai PSM mengikut kekananan yang 1 dikeluarkan oleh ketua perkhidmatan (JPA) 2 sebagai rujukan ahli komuniti. 3 4 5 Total k. Ruangan rujukan bagi peluang-peluang 1 peningkatan career seperti maklumat Universiti, 2 tawaran kursus dan perkongsian pengalaman 3 melanjutkan pelajaran dikalangan ahli komuniti 4 yang sedang atau sudah tamat. 5 Total 133 40 63 26 2 2 133 38 52 31 10 2 133 54 55 21 2 1 133 100.0 30.1 47.4 19.5 1.5 1.5 100.0 28.6 39.1 23.3 7.5 1.5 100.0 40.6 41.4 15.8 1.5 .8 100.0 100.0 30.1 47.4 19.5 1.5 1.5 100.0 28.6 39.1 23.3 7.5 1.5 100.0 40.6 41.4 15.8 1.5 .8 100.0 d. Ruangan meja bantuan (help desk) bagi mengemukakan permasalahan secara terbuka bagi dibantu oleh rakan komuniti e. Bahan-bahan rujukan terkini untuk dikongsi pengetahuan melalui sumbangan ahli komuniti samada berbentuk artikal/slide hasil dari kerja mereka atau carian mereka. f. Polisi, garis panduan, peraturan, pekeliling, standard ICT yang berkaitan dengan perkhidmatan PSM sebagai keperluan rujukan ahli komuniti. g. Ruangan pengumuman mengenai kursus, seminar, perasmian, dll. samada dari ahli komuniti, atau mana-mana agensi terlibat. h. Hyperlink ke URL bagi topik terpilih sebagai laluan pintas untuk rujukan ahli komuniti. i. Perkongsian ruang untuk pembangunan laman web individu ahli komuniti sebagai galakan menjana dan menyimpan pengetahuan dan pengalaman untuk dirujuk dan dikongsi bersama. 57.1 95.5 99.2 100.0 44.4 88.0 99.2 100.0 47.4 90.2 99.2 100.0 30.1 77.4 97.0 98.5 100.0 28.6 67.7 91.0 98.5 100.0 40.6 82.0 97.7 99.2 100.0 152 LAMPIRAN D Kandungan Portal 1 2 3 5 Total 1 m. ID dan katakunci bagi jaminan keselamatan dan 2 perkongsian hanya terhad kepada ahli komuniti. 3 4 5 Total n. Bahan-bahan lain yang anda fikirkan sesuai 0 untuk keperluan ahli komuniti. 1 2 Total l. Engin carian bagi memudahkan ahli komuniti menbuat carian kandungan portal. Frequency Percent 68 52 12 1 133 66 41 19 6 1 133 130 2 1 133 51.1 39.1 9.0 .8 100.0 49.6 30.8 14.3 4.5 .8 100.0 97.7 1.5 .8 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 51.1 51.1 39.1 90.2 9.0 99.2 .8 100.0 100.0 49.6 49.6 30.8 80.5 14.3 94.7 4.5 99.2 .8 100.0 100.0 97.7 97.7 1.5 99.2 .8 100.0 100.0 Pecahan bilangan respondan mengikut Agensi-agensi Kerajaan yang terlibat dalam soalselidik ini adalah seperti berikut: Senarai Agensi Kerajaan Maklumat tidak diberi IMATEC, INTAN Jabatan Akauntan Negara Jabatan Imigresen Malaysia Jabatan Kerja Raya Jabatan Ketua Pegarah Tanah & Galian Jabatan Pengangkutan Jalan Jabatan Perdana Menteri Jabatan Perkhidmatan Awam Kementerian Kesihatan Malaysia Kementerian Pembangunan Usahawan Kementerian Pendidikan Malaysia Kementerian Perdagangan & Industeri Antarabangsa Kementerian Perumahan & Kerajaan Tempatan Kementerian Tanah & Pembangunan Koperasi Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Suruhanjaya Pilihan Raya Total Frequency Percent 20 8 10 8 6 1 1 4 19 10 1 16 12 5 7 2 3 133 15.0 6.0 7.5 6.0 4.5 .8 .8 3.0 14.3 7.5 .8 12.1 9.0 3.8 5.3 1.5 2.3 100.0 Valid Cumulative Percent Percent 15.0 15.0 6.0 21.1 7.5 28.6 6.0 34.6 4.5 39.1 .8 39.8 .8 40.6 3.0 43.6 14.3 57.9 7.5 65.4 .8 66.2 12.1 78.2 9.0 87.2 3.8 91.0 5.3 96.2 1.5 97.7 2.3 100.0 100.0 153 LAMPIRAN D BAHAGIAN IV : Analisa terhadap hubungan di antara Gred Perjawatan dengan Lain-Lain Latarbelakang Respondan. Analisa ini dibuat untuk melihat bagaimana taburan respondan berdasarkan gred perjawatan dengan umur, lama berkhidmat, bilangan agensi berkhidmat, latarbelakang akademik dan bidang tugas utama mereka. G1. Hubungan di antara Gred Perjawatan dengan Umur (S1 vs S2) S2: 1 – 30 tahun ke bawah 2 – Antara 31 - 40 tahun 3 – Antara 41 - 50 tahun 4 – 51 tahun ke atas Soalan S1 Gred Khas (JUSA C ke atas) Gred F1 Gred F2 Gred F3 Total G2. Soalan S2 2 3 53 53 5 16 6 27 8 37 45 Total 4 2 2 4 8 2 5 26 100 133 Hubungan di antara Gred Perjawatan dengan Tempoh Berkhidmat (S1 vs S3) S3: 1 – Kurang dari 5 tahun 2 – Antara 6 hingga 15 tahun 3 – Antara 16 hingga 25 tahun 4 – 26 tahun ke atas Soalan S1 Gred Khas (JUSA C ke atas) Gred F1 Gred F2 Gred F3 Total G3. 1 2 3 4 1 1 2 3 4 1 Soalan S3 2 3 72 72 4 19 1 24 7 27 34 Total 4 2 1 3 2 5 26 100 133 Hubungan di antara Gred Perjawatan dengan jumlah Agensi/Organisasi berkhidmat (S1 vs S4) S4: 1 – Sebuah Agensi/Organisasi sahaja 2 – Antara 2 hingga 5 Agensi/Organisasi 3 – Lebih dari 5 Agensi/Organisasi 154 LAMPIRAN D Soalan S1 Gred Khas (JUSA C ke atas) Gred F1 Gred F2 Gred F3 1 2 3 4 Total G4. Total 3 2 4 1 7 2 5 26 100 133 Hubungan di antara Gred Perjawatan dengan latarbelakang akademik (S1 vs S5) S5: 1 – Ph.D 2 – Ijazah Sarjana 3 – Ijazah Pertama 4 – Diploma 5 – Sijil dan yang setaraf Soalan S1 Gred Khas (JUSA C ke atas) Gred F1 Gred F2 Gred F3 Total G5. Soalan S4 1 2 2 3 2 20 53 46 55 71 1 1 2 3 4 1 1 Soalan S5 2 3 4 2 4 11 13 1 7 78 13 18 97 14 Total 5 1 2 3 2 5 26 100 133 Hubungan di antara Gred Perjawatan dengan bidang tugas utama (S1 vs S7) S7: 1 – Pengurusan & Pentadbiran 2 – Khidmat Korporat & Perkhidmatan Pengguna 3 – Pembangunan & Penyelenggaraan Sistem Aplikasi 4 – Operasi, Pangkalan Data & Penyelenggaraan Sistem Komputer 5 – Komunikasi dan Rangkaian 6 – Lain-lain bidang (Kursus/Latihan) Soalan S1 Gred Khas (JUSA C ke atas) Gred F1 Gred F2 Gred F3 Total 1 2 3 4 5 1 2 5 5 1 13 Soalan S7 2 3 4 4 7 11 10 54 64 1 23 24 Total 5 3 12 15 6 3 3 6 2 5 26 100 133 155 LAMPIRAN D BAHAGIAN V : Analisa terhadap hubungan di antara Latarbelakang Respondan dengan Bidang Pengetahuan dan Pengalaman. Analisa ini dibuat untuk melihat sejauh mana pengaruh latarbelakang respondan terhadap bidang pengetahuan dan pengalaman mereka. H1. Hubungan di antara Gred Perjawatan dengan Bidang Pengetahuan (S1 vs S15) S1: 1 – Gred Khas (JUSA C ke atas) 2 – Gred F1 3 – Gred F2 4 – Gred F3 S15 : 1 – Amat Berpengetahuan 2 – Berpengatahuan 3 – Berpengatahuan Sederhana H1-15a. 4 – Kurang Berpengatahuan 5 – Tidak Berpengatahuan Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi 60 50 40 Soalan S15a 30 1 20 S15 Count 10 4 5 2 3 1 1 2 1 1 2 3 4 3 1 2 3 4 5 S1 2 0 1 1 1 21 12 3 3 51 26 10 4 Gred Jawatan H1-15b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT 50 40 30 Soalan S15b 1 20 2 3 Count 10 4 0 5 1 Gred Jawatan 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S1 1 2 3 4 3 2 1 2 12 17 1 3 10 44 1 28 9 156 LAMPIRAN D H1-15c. Penyelidikan 50 40 30 S15 Soalan S15c 20 1 1 2 3 4 3 Count 4 0 5 1 2 3 2 3 4 5 S1 2 10 1 1 2 1 3 19 35 1 2 6 41 19 3 4 Gred Jawatan H1-15d. Pengurusan Tander dan Perolehan 40 30 Soalan S15d 20 1 S15 Count 4 5 1 2 3 1 1 6 4 1 2 3 4 3 0 2 3 4 5 S1 2 10 1 1 2 18 32 1 2 31 1 22 11 4 Gred Jawatan H1-15e. Pengurusan Projek 40 30 S15 1 2 10 3 Count 1 2 3 4 5 Soalan S15e 20 4 0 5 1 Gred Jawatan 2 3 4 S1 1 2 3 4 4 1 2 3 21 27 2 1 37 28 7 157 LAMPIRAN D H1-15f. Senibina Busines/Analisa Kefungsian/BPR 50 40 30 Soalan S15f 20 1 S15 1 2 3 4 3 Count 4 0 5 1 2 3 2 3 4 5 S1 2 10 1 3 1 2 2 9 15 2 14 45 1 32 7 4 Gred Jawatan H1-15g. Pembangunan Sistem Aplikasi 60 50 40 S15 30 Soalan S15g 20 1 2 3 4 2 Count 10 3 4 1 2 3 2 3 4 5 S1 1 0 1 5 12 1 2 17 50 1 3 3 30 1 8 4 Gred Jawatan H1-15h. Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web 50 40 30 Soalan S15h 1 20 2 3 Count 10 4 0 5 1 Gred Jawatan 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S1 1 2 3 4 1 5 1 10 30 1 8 41 1 2 7 21 1 1 3 158 LAMPIRAN D H1-15i. Pembangunan Multimedia 50 40 30 Soalan S15i 1 20 S15 Count 1 2 3 4 3 4 0 5 1 2 3 2 3 4 5 S1 2 10 1 2 5 23 3 9 42 1 2 9 23 1 3 10 4 Gred Jawatan H1-15j. Senibina Teknikal IT 50 40 30 Soalan S15j 1 20 2 5 1 2 3 2 3 1 1 2 3 4 4 0 1 4 5 S1 3 10 Count S15 2 3 8 28 3 15 39 1 2 1 26 4 4 Gred Jawatan H1-15k. Pengurusan Sistem Komputer 40 30 Soalan S15k 20 1 2 Count 10 3 4 0 5 1 Gred Jawatan 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S1 1 2 3 4 2 5 1 2 10 33 1 3 13 37 1 21 4 159 LAMPIRAN D H1-15l. Pengurusan Sistem Rangkaian 50 40 30 Soalan S15l 1 20 S15 Count 1 2 3 4 3 4 5 0 1 2 3 2 3 4 5 S1 2 10 1 4 7 17 1 2 16 42 1 1 2 3 31 6 4 Gred Jawatan H1-15m. Pengurusan Pangkalan Data 40 30 Soalan S15m 20 S15 1 2 3 4 5 1 2 S1 1 2 3 4 10 Count 3 4 0 5 1 2 3 4 6 1 11 25 1 3 12 33 1 1 3 33 3 Gred Jawatan H1-15n. Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana 50 40 30 Soalan S15n 0 20 2 3 Count 10 4 0 5 1 Gred Jawatan 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S1 1 2 3 4 1 1 13 19 2 3 12 39 1 1 29 12 160 LAMPIRAN D H1-15o. Bahasa Programan 50 40 30 Soalan S15o 1 20 S15 Count 1 2 3 4 3 4 5 0 1 2 3 2 3 4 5 S1 2 10 1 1 9 1 8 38 1 12 41 2 3 5 10 2 4 Gred Jawatan H1-15p. Automasi Pejabat 60 50 40 S15 1 2 3 4 5 30 Soalan S15p 20 S1 1 2 3 4 1 2 Count 10 3 0 8 38 1 5 17 52 1 1 8 2 4 1 2 3 4 Gred Jawatan H1-15q. Pengajar/ Fasilitator Kursus / Latihan 50 40 30 Soalan S15q 20 2 3 10 Count S15 1 2 3 4 5 1 4 5 0 1 Gred Jawatan 2 3 4 S1 1 2 3 4 7 16 2 4 13 41 1 5 31 1 10 2 161 LAMPIRAN D H2. Hubungan di antara umur respondan dengan bidang pengetahuan (S2 vs S15) S2: 1 – 30 tahun ke bawah 2 – Antara 31 hingga 40 tahun 3 – Antara 41 hingga 50 tahun 4 – 51 tahun ke atas S15 : 1 – Amat Berpengetahuan 2 – Berpengatahuan 3 – Berpengatahuan Sederhana H2-15a. 4 – Kurang Berpengatahuan 5 – Tidak Berpengatahuan Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi 30 20 Soalan S15a 1 10 S15 1 2 3 4 Count 3 4 5 1 2 3 2 3 4 5 S2 2 0 1 1 3 1 3 13 14 5 24 23 8 2 19 6 1 7 2 1 4 Umur H2-15b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT 30 20 Soalan S15b 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 Umur 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S2 1 2 3 4 1 2 2 5 14 10 3 25 19 10 4 18 7 4 4 3 1 1 162 LAMPIRAN D H2-15c. Penyelidikan S15 1 2 3 4 5 S2 1 2 3 4 H2-15d. 2 1 14 23 18 3 24 16 6 3 13 4 1 2 2 1 Pengurusan Tander dan Perolehan 20 Soalan S15d 10 1 S15 Count 4 5 2 3 2 3 5 2 1 2 3 4 3 1 2 3 4 5 S2 2 0 1 15 16 16 6 16 15 3 13 8 2 7 3 1 4 Umur H2-15e. Pengurusan Projek 30 20 Soalan S15e 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 Umur 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S2 1 2 3 4 1 2 2 13 18 18 4 21 14 4 1 15 10 2 1 4 2 1 163 LAMPIRAN D H2-15f. Senibina Busines/Analisa Kefungsian/BPR 30 20 Soalan S15f 1 2 10 S15 1 2 3 4 Count 4 5 1 2 3 2 3 4 5 S2 3 0 1 3 1 7 11 7 3 24 23 11 3 18 10 4 4 1 2 1 4 Umur H2-15g. Pembangunan Sistem Aplikasi 30 20 S15 1 2 3 4 5 Soalan S15g 10 1 S2 1 2 3 4 Count 2 3 0 4 1 2 3 2 10 2 3 26 26 16 2 21 6 7 3 4 3 2 4 Umur H2-15h. Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web 30 20 Soalan S15h 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 Umur 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S2 1 2 3 4 1 3 2 17 15 8 1 25 16 6 3 9 11 8 3 1 3 1 164 LAMPIRAN D H2-15i. Pembangunan Multimedia 30 20 Soalan S15i S15 1 2 3 4 5 1 10 2 S2 Count 4 0 5 1 2 3 1 1 1 2 3 4 3 12 13 2 1 27 16 10 1 8 12 10 5 5 3 5 1 4 Umur H2-15j. Senibina Teknikal IT 30 20 Soalan S15j S15 1 2 3 4 5 1 10 2 S2 1 2 3 4 Count 3 4 0 5 1 2 3 4 1 18 10 8 1 19 20 15 3 15 9 2 4 1 2 1 4 Umur H2-15k. Pengurusan Sistem Komputer 30 20 Soalan S15k S15 1 2 3 4 5 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 Umur 2 3 4 S2 1 2 3 4 2 3 2 17 14 11 4 20 20 12 1 13 6 1 2 1 2 1 1 165 LAMPIRAN D H2-15l. Pengurusan Sistem Rangkaian 30 20 Soalan S15l 1 10 2 S15 Count 5 2 3 1 3 1 2 3 4 4 1 2 3 4 5 S2 3 0 1 4 10 6 7 1 19 25 14 3 20 9 4 3 3 2 2 1 Umur H2-15m. Pengurusan Pangkalan Data 30 20 Soalan S15m 1 10 2 S15 Count 5 2 3 1 4 1 1 2 3 4 4 1 2 3 4 5 S2 3 0 1 4 10 18 8 1 18 16 12 3 23 7 4 3 1 2 1 Umur H2-15n. Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana 30 20 Soalan S15n S15 1 2 3 4 5 0 10 2 Count 3 4 0 5 1 Umur 2 3 4 S2 1 2 3 4 1 9 13 10 1 22 17 13 4 16 11 2 2 6 3 2 1 166 LAMPIRAN D H2-15o. Bahasa Programan 30 20 Soalan S15o 1 10 2 S15 Count 5 2 3 2 7 1 2 3 4 4 1 2 3 4 5 S2 3 0 1 1 22 16 6 3 22 18 12 2 5 4 9 2 2 4 Umur H2-15p. Automasi Pejabat 40 30 S15 20 Soalan S15p Count 1 2 3 4 2 3 4 0 1 2 3 2 3 4 5 S2 1 10 1 17 22 5 2 32 19 19 5 3 3 3 1 1 1 4 Umur H2-15q. Pengajar/ Fasilitator Kursus / Latihan 30 20 Soalan S15q S15 1 2 3 4 5 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 Umur 2 3 4 S2 1 2 3 4 6 11 4 2 19 24 12 5 18 10 8 1 8 3 2 167 LAMPIRAN D H3. Hubungan di antara lama perkhidmatan dengan bidang pengetahuan (S3 vs S15) S3: 1 – Kurang dari 5 tahun 2 – Antara 6 hingga 15 tahun 3 – Antara 16 hingga 25 tahun 4 – 26 tahun ke atas S15 : 1 – Amat Berpengetahuan 2 – Berpengatahuan 3 – Berpengatahuan Sederhana H3-15a. 4 – Kurang Berpengatahuan 5 – Tidak Berpengatahuan Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi 40 30 Soalan S15a 20 1 S15 Count 3 4 5 2 3 1 1 2 3 4 10 1 2 3 4 5 S3 2 0 1 3 1 7 10 17 1 34 19 3 1 22 4 8 1 1 4 Lama Berkhidmat H3-15b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT 40 30 Soalan S15b 20 1 2 Count 10 3 4 0 5 1 Lama Berkhidmat 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S3 1 2 3 4 2 3 9 12 10 1 32 15 9 2 24 4 1 5 3 1 168 LAMPIRAN D H3-15c. Penyelidikan 40 30 S15 Soalan S15c 20 1 Count 4 5 1 2 3 1 1 1 1 2 3 4 3 0 2 3 4 5 S3 2 10 1 20 20 17 1 35 8 5 1 14 5 2 1 1 4 Lama Berkhidmat H3-15d. Pengurusan Tander dan Perolehan 30 20 Soalan S15d 1 10 S15 Count 4 5 2 3 3 2 6 1 1 2 3 4 3 1 2 3 4 5 S3 2 0 1 20 17 15 1 22 10 1 1 19 3 1 8 2 1 4 Lama Berkhidmat H3-15e. Pengurusan Projek 30 20 Soalan S15e 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 Lama Berkhidmat 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S3 1 2 3 4 1 2 2 15 17 19 2 28 9 2 1 23 5 5 1 1 169 LAMPIRAN D H3-15f. Senibina Busines/Analisa Kefungsian/BPR 40 30 Soalan S15f S15 1 2 3 4 5 20 1 S3 Count 10 3 4 0 5 1 2 3 1 1 2 3 4 2 9 9 8 2 3 30 19 12 28 4 4 2 1 1 4 Lama Berkhidmat H3-15g. Pembangunan Sistem Aplikasi 40 30 S15 20 1 2 3 4 5 Soalan S15g 1 Count 10 S3 1 2 3 4 2 3 0 4 1 2 3 4 10 3 35 18 16 1 27 4 4 2 6 2 1 4 Lama Berkhidmat H3-15h. Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web 40 30 Soalan S15h 20 1 2 Count 10 3 4 0 5 1 Lama Berkhidmat 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S3 1 2 3 4 4 1 1 21 11 8 1 30 13 7 14 9 7 1 3 1 1 170 LAMPIRAN D H3-15i. Pembangunan Multimedia 40 30 S15 1 2 3 4 5 Soalan S15i 20 1 S3 Count 10 3 4 0 2 1 2 3 4 2 16 9 3 34 10 9 1 14 11 9 1 6 4 3 1 5 1 2 3 4 Lama Berkhidmat H3-15j. Senibina Teknikal IT 40 30 Soalan S15j 20 S15 1 2 3 4 5 1 2 Count 10 S3 4 5 0 1 2 3 2 2 1 1 2 3 4 3 19 10 7 1 31 11 14 1 18 9 2 1 2 2 4 Lama Berkhidmat H3-15k. Pengurusan Sistem Komputer 30 20 Soalan S15k 1 2 10 Count 3 4 0 5 1 Lama Berkhidmat 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S3 1 2 3 4 4 1 2 23 13 9 1 28 13 11 1 15 5 2 2 2 1 171 LAMPIRAN D H3-15l. Pengurusan Sistem Rangkaian 40 30 Soalan S15l 20 1 S15 Count 3 4 5 2 3 4 1 2 3 4 10 1 2 3 4 5 S3 2 0 1 11 7 6 29 19 12 1 24 6 6 4 2 2 4 Lama Berkhidmat H3-15m. Pengurusan Pangkalan Data 30 20 Soalan S15m 1 10 2 S15 Count 5 2 3 2 4 1 2 3 4 4 1 2 3 4 5 S3 3 0 1 4 18 11 8 23 11 14 1 26 8 2 1 3 1 Lama Berkhidmat H3-15n. Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana 40 30 Soalan S15n 20 0 2 Count 10 3 4 0 5 1 Lama Berkhidmat 2 3 4 S15 1 2 3 4 5 S3 1 2 3 4 1 13 10 10 30 12 11 3 22 7 2 7 4 1 172 LAMPIRAN D H3-15o. Bahasa Programan 40 30 Soalan S15o 20 1 S15 Count 2 3 4 5 S3 3 7 1 2 3 4 2 10 1 3 4 28 14 5 31 11 12 8 2 7 3 2 5 0 1 2 3 4 Lama Berkhidmat H3-15p. Automasi Pejabat 40 30 S15 1 2 3 4 5 20 Soalan S15p S3 1 2 3 4 1 Count 10 2 3 4 0 1 2 3 27 14 5 37 19 17 2 6 1 2 1 2 4 Lama Berkhidmat H3-15q. Pengajar/ Fasilitator Kursus / Latihan 30 20 Soalan S15q S15 1 2 3 4 5 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 Lama Berkhidmat 2 3 4 S3 1 2 3 4 11 8 4 25 20 12 3 25 6 6 9 2 2 173 LAMPIRAN D H4. Hubungan di antara jumlah agensi berkhidmat dengan bidang pengetahuan (S4 vs S15) S4: 1 – Sebuah Agensi/Organisasi sahaja 2 – Antara 2 hingga 5 Agensi/Organisasi 3 – Lebih dari 5 Agensi/Organisasi S15 : 1 – Amat Berpengetahuan 2 – Berpengatahuan 3 – Berpengatahuan Sederhana H4-15a. 4 – Kurang Berpengatahuan 5 – Tidak Berpengatahuan Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi 30 20 Soalan S15a 1 S15 1 2 3 3 Count 2 3 4 5 S4 2 10 1 4 4 1 6 26 3 27 27 3 16 10 6 4 5 0 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT 30 20 Soalan S15b 1 2 10 Count 3 4 5 0 1 Bilangan Agensi 2 3 S15 1 2 3 4 5 S4 1 2 3 4 1 9 22 1 26 27 5 14 15 6 3 174 LAMPIRAN D H4-15c. Penyelidikan 40 30 S15 1 2 3 4 5 S4 1 2 1 2 3 2 10 3 Count 1 Soalan S15c 20 4 17 37 4 24 22 3 11 9 2 1 5 0 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15d. Pengurusan Tander dan Perolehan 40 30 S15 1 2 3 4 5 S4 1 2 3 2 10 3 Count 1 Soalan S15d 20 4 1 10 1 19 30 4 16 17 1 11 11 1 8 3 5 0 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15e. Pengurusan Projek 40 30 S15 1 2 10 3 Count 1 2 3 4 5 Soalan S15e 20 4 5 0 1 Bilangan Agensi 2 3 S4 1 2 3 4 1 15 34 4 24 14 2 13 15 3 4 175 LAMPIRAN D H4-15f. Senibina Busines/Analisa Kefungsian/BPR 40 30 Soalan S15f 20 1 S15 1 2 3 Count 3 4 0 2 3 4 5 S4 2 10 1 3 1 10 15 3 25 35 1 16 15 1 4 3 1 5 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15g. Pembangunan Sistem Aplikasi 50 40 30 S15 Soalan S15g 20 Count 1 2 3 2 3 0 2 3 4 5 S4 1 10 1 4 12 1 25 40 5 23 13 1 3 6 4 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15h. Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web 30 20 Soalan S15h 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 Bilangan Agensi 2 3 S15 1 2 3 4 5 S4 1 2 3 1 4 1 15 22 4 26 23 1 12 18 1 1 4 176 LAMPIRAN D H4-15i. Pembangunan Multimedia 30 20 Soalan S15i 1 10 2 S15 Count 2 3 4 5 S4 1 2 3 3 4 0 1 1 1 13 15 25 24 5 11 24 6 7 1 5 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15j. Senibina Teknikal IT 40 30 Soalan S15j 20 S15 1 2 3 4 5 1 2 Count 10 S4 4 0 2 3 1 2 3 3 19 17 1 20 31 6 12 18 2 2 5 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15k. Pengurusan Sistem Komputer 40 30 Soalan S15k 20 1 2 Count 10 3 4 5 0 1 Bilangan Agensi 2 3 S15 1 2 3 4 5 S4 1 2 3 3 3 1 21 22 3 19 31 3 10 12 2 3 177 LAMPIRAN D H4-15l. Pengurusan Sistem Rangkaian 40 30 Soalan S15l 20 1 S15 Count 2 2 1 2 3 3 4 0 2 3 4 5 S4 2 10 1 12 11 1 23 35 3 14 20 2 4 3 1 5 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15m. Pengurusan Pangkalan Data 30 20 Soalan S15m S15 1 2 3 4 5 1 10 2 S4 Count 4 0 5 1 2 4 2 1 2 3 3 11 22 4 20 27 2 19 17 1 1 3 3 Bilangan Agensi H4-15n. Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana 40 30 Soalan S15n 20 0 2 Count 10 3 4 0 5 1 Bilangan Agensi 2 3 S15 1 2 3 4 5 S4 1 2 3 1 12 18 3 19 33 4 16 15 7 5 178 LAMPIRAN D H4-15o. Bahasa Programan 30 20 Soalan S15o 1 10 S15 2 3 4 5 S4 4 6 1 2 3 2 3 Count 1 4 21 24 2 23 27 4 5 14 1 2 5 0 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15p. Automasi Pejabat 50 40 30 S15 Soalan S15p 20 1 2 3 2 Count 3 0 2 3 4 5 S4 1 10 1 19 24 3 31 40 4 3 7 2 4 1 2 3 Bilangan Agensi H4-15q. Pengajar/ Fasilitator Kursus / Latihan 40 30 Soalan S15q 20 1 2 Count 10 3 4 0 5 1 Bilangan Agensi 2 3 S15 1 2 3 4 5 S4 1 2 3 4 18 1 25 29 6 19 18 5 6 2 179 LAMPIRAN D H5. Hubungan di antara latarbelakang ekademik dengan bidang pengetahuan (S5 vs S15) S5: 1 – Ph.D 2 – Ijazah Sarjana 3 – Ijazah Pertama 4 – Diploma 5 – Sijil dan yang setaraf S15 : 1 – Amat Berpengetahuan 2 – Berpengatahuan 3 – Berpengatahuan Sederhana H5-15a. 4 – Kurang Berpengatahuan 5 – Tidak Berpengatahuan Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi 50 40 S15 30 Soalan S15a 1 2 3 4 5 2 3 Count 10 4 5 0 1 2 3 4 2 3 4 5 S5 1 20 1 1 4 8 20 5 2 1 8 42 5 1 1 23 2 8 2 5 Kelulusan Akademik H5-15b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT 50 40 S15 30 Soalan S15b 1 20 2 3 Count 10 4 5 0 1 2 Kelulusan Akademik 3 4 5 1 2 3 4 5 S5 1 2 3 4 5 2 3 5 23 3 1 1 8 45 3 1 3 20 6 6 2 1 180 LAMPIRAN D H5-15c. Penyelidikan 50 40 S15 30 1 2 3 4 5 Soalan S15c 1 20 S5 1 2 3 4 5 2 3 Count 10 4 5 0 1 2 3 4 1 2 1 10 42 4 1 7 34 7 1 17 2 1 2 1 5 Kelulusan Akademik H5-15d. Pengurusan Tander dan Perolehan 40 30 S15 Soalan S15d 20 1 2 3 4 5 2 Count 3 4 0 5 1 2 3 4 2 3 4 5 S5 1 10 1 4 6 1 1 1 7 36 7 2 5 26 3 2 20 1 9 2 5 Kelulusan Akademik H5-15e. Pengurusan Projek 50 40 S15 30 Soalan S15e 1 20 2 3 Count 10 4 0 5 1 2 Kelulusan Akademik 3 4 5 1 2 3 4 5 S5 1 2 3 4 5 3 1 1 1 8 40 4 2 33 4 1 4 20 3 1 1 4 2 181 LAMPIRAN D H5-15f. Senibina Busines/Analisa Kefungsian/BPR 50 40 S15 1 2 3 4 5 30 Soalan S15f S5 1 2 3 4 5 1 20 2 3 Count 10 4 0 2 1 1 1 4 20 3 9 47 3 2 3 23 6 6 1 1 5 1 2 3 4 5 Kelulusan Akademik H5-15g. Pembangunan Sistem Aplikasi 60 50 40 S15 30 Soalan S15g 20 1 2 3 4 5 2 Count 10 3 4 1 2 3 4 2 3 4 5 S5 1 0 1 3 11 2 1 1 9 54 6 3 28 4 2 3 4 2 5 Kelulusan Akademik H5-15h. Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web 40 30 S15 Soalan S15h 20 1 2 Count 10 3 4 0 5 1 2 Kelulusan Akademik 3 4 5 1 2 3 4 5 S5 1 2 3 4 5 5 1 9 28 4 1 5 38 4 2 4 23 3 1 3 2 182 LAMPIRAN D H5-15i. Pembangunan Multimedia 50 40 30 Soalan S15i 1 20 S15 1 2 3 4 5 3 Count 4 0 5 1 2 3 4 2 3 4 5 S5 2 10 1 5 2 5 19 4 1 5 45 3 7 20 5 3 1 11 2 Kelulusan Akademik H5-15j. Senibina Teknikal IT 50 40 S15 30 Soalan S15j 1 2 3 4 5 2 3 Count 10 4 0 5 1 2 3 4 2 3 4 5 S5 1 20 1 2 3 3 31 3 1 8 39 8 1 4 22 2 2 1 2 1 5 Kelulusan Akademik H5-15k. Pengurusan Sistem Komputer 50 40 30 Soalan S15k 1 20 2 3 Count 10 4 5 0 1 2 Kelulusan Akademik 3 4 5 S15 1 2 3 4 5 S5 1 2 3 4 5 1 6 1 5 32 6 2 8 40 5 3 16 2 1 1 3 1 183 LAMPIRAN D H5-15l. Pengurusan Sistem Rangkaian 50 40 S15 30 Soalan S15l 1 20 1 2 3 4 5 3 Count 4 5 0 1 2 3 4 2 3 4 5 S5 2 10 1 3 1 3 18 3 1 10 44 4 2 5 25 5 1 7 1 5 Kelulusan Akademik H5-15m. Pengurusan Pangkalan Data 40 30 S15 20 1 2 3 4 5 S5 1 2 3 4 5 2 10 Count 1 Soalan S15m 3 4 5 0 1 2 3 4 5 1 1 4 27 4 1 9 36 4 5 27 3 2 2 2 5 Kelulusan Akademik H5-15n. Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana 50 40 S15 30 1 2 3 4 5 Soalan S15n 0 20 2 3 Count 10 4 5 0 1 2 Kelulusan Akademik 3 4 5 S5 1 2 3 4 5 1 6 23 4 1 8 41 5 1 3 24 3 1 1 8 2 1 184 LAMPIRAN D H5-15o. Bahasa Programan 50 40 S15 30 Soalan S15o 1 2 3 4 5 2 3 Count 10 4 5 0 1 2 3 4 2 3 4 5 S5 1 20 1 2 7 1 4 36 5 2 1 8 39 5 1 4 13 3 2 5 Kelulusan Akademik H5-15p. Automasi Pejabat 70 60 50 S15 40 Soalan S15p 30 1 2 3 4 5 2 Count 10 3 4 0 1 2 3 4 2 3 4 5 S5 1 20 1 8 30 7 1 1 8 59 5 2 1 7 2 1 1 5 Kelulusan Akademik H5-15q. Pengajar/ Fasilitator Kursus / Latihan 60 50 40 Soalan S15q 30 1 20 2 3 Count 10 4 0 5 1 2 Kelulusan Akademik 3 4 5 S15 1 2 3 4 5 S5 1 2 3 4 5 5 13 4 1 1 7 48 3 1 3 28 5 1 3 6 2 2 185 LAMPIRAN D H6. Hubungan di antara bidang tugas utama dengan bidang pengetahuan (S7 vs S15) S7: 1 – Pengurusan & Pentadbiran 2 – Khidmat Korporat & Perkhidmatan Pengguna 3 – Pembangunan & Penyelenggaraan Sistem Aplikasi 4 – Operasi, Pangkalan Data & Penyelenggaraan Sistem Komputer 5 – Komunikasi dan Rangkaian 6 – Lain-lain bidang (Kursus/Latihan) S15 : 1 – Amat Berpengetahuan 2 – Berpengatahuan 3 – Berpengatahuan Sederhana H6-15a. 4 – Kurang Berpengatahuan 5 – Tidak Berpengatahuan Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi 30 S15 20 Soalan S15a Count 3 4 5 1 2 3 4 5 3 1 2 3 4 5 6 2 0 2 3 4 5 S7 1 10 1 1 1 6 4 10 5 5 5 4 6 28 10 8 1 1 16 7 2 9 1 6 Bidang Tugas H6-15b. Pengurusan dan Perancangan Strategik IT 30 S15 1 2 3 4 5 20 Soalan S15b 1 10 2 Count 3 4 0 5 1 2 Bidang Tugas 3 4 5 6 S7 1 2 3 4 5 6 2 1 1 1 4 3 12 6 3 4 7 4 28 10 8 1 3 17 5 3 1 7 2 186 LAMPIRAN D H6-15c. Penyelidikan 30 S15 20 Soalan S15c 1 2 3 4 5 6 2 Count 3 4 5 0 1 2 3 4 5 2 3 4 5 S7 1 10 1 1 1 1 9 6 23 9 6 5 3 3 28 7 7 1 1 1 10 6 2 2 1 6 Bidang Tugas H6-15d. Pengurusan Tander dan Perolehan 30 S15 20 Soalan S15d Count 3 4 5 1 2 3 4 5 4 2 1 4 1 1 2 3 4 5 6 2 0 2 3 4 5 S7 1 10 1 7 5 16 9 11 5 1 3 21 5 3 1 1 1 18 3 8 3 6 Bidang Tugas H6-15e. Pengurusan Projek 30 S15 20 Soalan S15e 1 10 2 Count 3 4 5 0 1 2 Bidang Tugas 3 4 5 6 1 2 3 4 5 S7 1 2 3 4 5 6 1 1 1 1 1 10 4 20 10 5 4 2 4 16 10 7 1 2 20 4 2 7 187 LAMPIRAN D H6-15f. Senibina Busines/Analisa Kefungsian/BPR 40 30 S15 Soalan S15f 20 Count 3 4 5 1 2 3 4 5 1 1 1 1 2 3 4 5 6 2 0 2 3 4 5 S7 1 10 1 1 4 3 10 5 5 1 6 6 29 13 3 4 1 1 21 3 5 1 1 3 3 1 6 Bidang Tugas H6-15g. Pembangunan Sistem Aplikasi 40 30 S15 2 3 4 5 S7 20 1 10 2 3 4 0 1 2 3 4 5 3 1 2 3 4 5 6 Soalan S15g Count 1 8 3 2 1 4 7 38 13 4 4 5 3 16 6 6 1 1 1 2 2 3 6 Bidang Tugas H6-15h. Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web 30 S15 20 Soalan S15h 1 10 2 Count 3 4 5 0 1 2 Bidang Tugas 3 4 5 6 1 2 3 4 5 S7 1 2 3 4 5 6 2 2 1 1 3 6 19 8 3 2 3 4 26 9 5 3 5 1 16 3 6 2 1 2 188 LAMPIRAN D H6-15i. Pembangunan Multimedia 40 30 S15 Soalan S15i 20 1 2 3 4 5 6 2 Count 3 4 5 0 1 2 3 4 5 2 3 4 5 S7 1 10 1 2 3 8 10 5 2 5 3 33 7 3 3 7 5 12 5 5 1 1 9 2 2 6 Bidang Tugas H6-15j. Senibina Teknikal IT 40 30 S15 Soalan S15j 20 Count 3 4 5 1 2 3 4 5 1 1 1 2 3 4 5 6 2 0 2 3 4 5 S7 1 10 1 3 2 3 11 11 10 6 4 30 8 3 6 4 3 19 2 2 4 6 Bidang Tugas H6-15k. Pengurusan Sistem Komputer 40 30 S15 Soalan S15k 20 1 2 Count 10 3 4 0 5 1 2 Bidang Tugas 3 4 5 6 1 2 3 4 5 S7 1 2 3 4 5 6 1 5 1 4 3 12 14 10 3 7 6 29 5 3 3 1 2 19 1 4 189 LAMPIRAN D H6-15l. Pengurusan Sistem Rangkaian 30 S15 20 Soalan S15l 1 2 3 4 5 6 2 Count 3 4 0 5 1 2 3 4 5 2 3 4 5 S7 1 10 1 1 3 5 7 8 2 2 7 6 25 14 3 6 3 2 28 1 2 2 6 6 Bidang Tugas H6-15m. Pengurusan Pangkalan Data 30 S15 20 Soalan S15m 1 2 3 4 5 6 2 Count 3 4 0 5 1 2 3 4 5 2 3 4 5 S7 1 10 1 6 2 4 3 4 14 10 3 3 8 4 26 5 4 2 1 2 21 4 8 1 1 1 1 1 Bidang Tugas H6-15n. Keselamatan Maklumat dan Pemulihan Bencana 30 S15 20 Soalan S15n 0 10 2 Count 3 4 5 0 1 Bidang Tugas 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 S7 1 2 3 4 5 6 1 4 2 7 9 9 2 6 6 25 12 3 4 3 3 20 2 3 11 1 190 LAMPIRAN D H6-15o. Bahasa Programan 40 30 S15 Soalan S15o 20 Count 3 4 5 1 2 3 4 5 1 1 2 3 4 5 6 2 0 2 3 4 5 S7 1 10 1 5 2 2 1 4 25 9 4 4 3 6 29 9 6 1 8 1 5 2 3 1 2 6 Bidang Tugas H6-15p. Automasi Pejabat 40 30 S15 2 3 4 5 S7 20 1 2 3 4 5 6 Soalan S15p 1 10 Count 1 2 3 0 4 1 2 3 4 5 4 1 21 11 6 3 8 9 34 12 9 3 1 1 7 1 2 6 Bidang Tugas H6-15q. Pengajar/ Fasilitator Kursus / Latihan 40 30 S15 Soalan S15q 20 1 2 Count 10 3 4 5 0 1 2 Bidang Tugas 3 4 5 6 1 2 3 4 5 S7 1 2 3 4 5 6 2 3 10 3 2 3 7 5 30 10 7 1 3 3 17 7 5 2 1 7 3 1 1 191 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 1. Use Case Pendaftaran Ahli Komuniti Tujuan: Untuk pengunjung mendaftar menjadi ahli komuniti portal. Aktor : Pengunjung Halaman Portal. Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan pengunjung portal yang berminat menjadi ahli membuat pendaftaran sebagai ahli komuniti dengan memasukkan maklumat profail mereka. Senario 1. Mendaftar nama, nama pengguna dan alamat email. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah pengunjung mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web masing-masing. b Aliran utama (main flow) • Pengunjung perlu memilih menu pendaftaran ahli komuniti.[c1..] • Apabila portal memaparkan format pendaftaran, pengunjung perlu mengisi nama, nama pengguna (user name) dan alamat e-mail untuk dihubungi. • Semak maklumat setelah format semakan dipaparkan.[d1..] • Hantar maklumat awal pra-pendaftaran. • Pengunjung perlu menerima format maklumbalas dari sistem dan email untuk pendaftaran profail ahli jika pra pendaftaran berjaya dilaksanakan.[d2..] c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pengunjung boleh melayari halaman portal dengan memilih manamana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa mendaftar menjadi ahli tetapi tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti. d Aliran berkecuali (exception flow) [d1..] Jika maklumat salah dimasukkan, kembali ke format pendaftaran dengan membatalkan proses. [d2..] Jika format maklumbalas tidak diterima dan e-mail pra pendaftaran juga tidak diterima, hubungi webmaster@jasnews.net melalui alamat pada muka halaman pertama portal. 192 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. Use Case Senario 2. Memasukkan katakunci dan profail ahli komuniti. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Pengunjung portal komuniti akan menerima e-mail dari portal jasnews.net memaklumkan supaya menyambung proses pendaftaran profail ahli komuniti. b Aliran utama (main flow) • Pengunjung perlu menurut arahan pada e-mail yang diterima. [c1..] • Apabila portal memaparkan format pendaftaran profil, pengunjung perlu mengisi katakunci, dan semua medan data yang disediakan. • Semak maklumat setelah format semakan dipaparkan.[d1..] • Hantar maklumat pendaftaran profail ahli komuniti. • Pengunjung perlu menerima format maklumbalas dari sistem dan email pengesahan menjadi ahli komuniti jika pendaftaran profail ahli berjaya dilaksanakan.[d2..] c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pengunjung boleh abaikan e-mail yang dihantar jika tidak berhasrat meneruskan pendaftaran ahli komuniti ini. d Aliran berkecuali (exception flow) [d1..] Jika maklumat salah dimasukkan, kembali ke format pendaftaran asal dengan membatalkan proses. [d2..] Jika format maklumbalas tidak diterima dan e-mail pengesahan pendaftaran juga tidak diterima, hubungi webmaster@jasnews.net melalui alamat pada muka halaman pertama portal. 193 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Use Case Bil. 2. Kemaskini Profail Ahli Komuniti Tujuan: Untuk ahli komuniti mengemaskini maklumat profail dan katakunci masing-masing. Aktor : Ahli komuniti Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli komuniti mengemaskini katakunci dan profail ahli mereka jika ada perubahan. Senario 1. Mengemaskini maklumat profail dan katakunci ahli. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web masing-masing. b Aliran utama (main flow) • Ahli perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman ahli komuniti, pilih menu profail ahli. [c2..] • Laman format profil ahli akan dipaparkan dan ahli boleh mengemaskini katakunci, dan semua medan data yang disediakan kecuali nama pengguna. • Semak maklumat kemaskini setelah format semakan dipaparkan.[d1..] • Hantar maklumat kemaskini profail ahli komuniti. • Pengunjung perlu menerima format maklumbalas dari sistem bahawa profail ahli telah berjaya dikemaskini. [d2..] c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Pilihan menu lain untuk tujuan yang dibenarkan untuk ahli. d Aliran berkecuali (exception flow) [d1..] Jika maklumat salah dimasukkan, kembali ke format profail ahli dengan membatalkan proses. [d2..] Jika format maklumbalas tidak diterima, maklumkan masalah dengan hubungi webmaster@jasnews.net melalui alamat pada muka halaman pertama portal. 194 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 3. Use Case Memberi Taraf Ahli Komuniti Tujuan: Memberi taraf atau membatal ahli komuniti. Aktor : Pentadbir Portal Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan pentadbir portal memberi taraf ahli komuniti sebagai pembantu pentadbir portal, modurator atau membatalkan keahlian apabila ada permohonan dari ahli. Senario 1. Meletakkan taraf ahli komuniti atau membatalkan keahlian.. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah pentadbir komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Pentadbir perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman ahli, pilih menu pentadbiran portal. [c2..]. • Apabila laman pentadbiran di paparkan, pilih menu penarafan ahli komuniti. [c2..] • Apabila laman penarafan ahli dipaparkan, pilih nama ahli pada tetingkap. [c2..] • Semak maklumat ahli, pilih taraf ahli samada ahli biasa, pentadbir, modurator dan kemaskini taraf atau batalkan ahli [c2..] • Pentadbir perlu menerima maklumbalas dari sistem bahawa taraf ahli telah berjaya dikemaskini atau dibatalkan. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pentadbir boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Pentadbir tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 195 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 4. Use Case Forum/Meja Bantuan Tujuan: Berforum dan bertanya masalah. Aktor : Ahli Komuniti dan Modurator. Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli komuniti berbincang dan menanyakan masalah kepada warga komuniti portal. Senario 1. Memberi maklumbalas kepada topik perbincangan atau pertanyaan masalah. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Ahli/Modurator perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman ahli, pilih menu forum [c2..]. • Apabila laman forum di paparkan, pilih tajuk bidang pengetahuan diminati.[c2..] • Apabila laman laman forum senaraikan tajuk topik perbincangan, pilih tajuk topik. [c2..] • Ikuti maklumbalas perbincangan ahli pada laman yang dipaparkan dan pilih untuk beri maklumbalas. [c2..] • Masukkan maklumbalas perbincangan pada format yang dipaparkan dan hantar. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Jika ahli ingin mengemukakan topik perbincangan baru pilih butang topik baru dan masukkan tajuk topik dan maklumat perbincangan pada format yang dipaparkan dan hantar. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 196 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 5. Use Case Mentadbir Forum/Meja Bantuan Tujuan: Memantau dan mentadbir ruangan forum dan meja bantuan. Aktor : Pentadbir Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan pentadbir memantau dan mentadbir sesi perbincangan dan menanyakan masalah di kalangan warga komuniti portal. Senario 1 Memindah topik kepada tajuk yang sesuai, menghalang perbincangan dan mengeluarkan topik yang tidak sesuai. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman forum/meja bantuan ahli komuniti dipaparkan setelah capaian dibuat melalui menu pada muka halaman pertama portal www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Pentadbir perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman pentadbir, pilih menu tadbir forum. • Apabila laman tadbir forum di paparkan, pilih tajuk bidang pengetahuan di mana topik perbincangan disimpan. • Apabila laman tadbir forum senaraikan tajuk topik perbincangan, pilih tajuk topik. [c2..] • Ikuti maklumbalas perbincangan ahli pada laman yang dipaparkan dan pilih kandungan yang hendak ditadbir.[c3..] c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pentadbir boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Pindah topik perbincangan di bawah tajuk bidang pengetahuan yang sesuai. [d1..] [c3..] Gantung perbincangan daripada berlanjutan. [d2..] d Aliran berkecuali (exception flow) [d1..] Jika tajuk topik tidak sesuai, batalkan tajuk topik dan sistem perlu keluaran semua isi kandungan perbincangan. Jika kandungan mencapai 50, buka sebagai suatu tajuk baru yang berkaitan. [d2..] Jika isi kandungan tidak sesuai keluarkan kandungannya. 197 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 6. Use Case Mencari Pakar Rujukan Tujuan: Mencari pakar di kalangan ahli yang boleh dihubungi bagi membantu menyelesaikan masalah dan nasihat. Aktor : Ahli Komuniti Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli mencari kepakaran di kalangan ahli pada bidang-bidang pengetahuan yang diperlukan untuk penyelesaian masalah. Senario 1 Mencari pakar dan mengemukakan soalan. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Ahli perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Dapatkan laman Rujukan Pakar daripada menu halaman pertama portal. [c1..] • Dapatkan format untuk mengemukakan soalan, masukkan soalan dan pilih bidang pengetahuan yang berkaitan dengan soalan. • Apabila laman senarai pakar di paparkan, pilih pakar yang hendak dirujuk.[c2..] • Apabila laman semakan dipaparkan sahkan maklumat dan pakar, kemudian hantar soalan. [c3..] c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Jika ahli ingin menukar soalan atau pilihan bidang pengetahuan, kembali ke format sebelumnya dengan membatalkan proses. [c3..] Jika ahli ingin menukar pakar yang dipilih, kembali ke format sebelumnya dengan membatalkan proses. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 198 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 7. Use Case Membuat Carian Tujuan: Mencari bahan maklumat yang tersimpan dalam portal. Aktor : Ahli Komuniti Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli mencari bahan maklumat yang tersimpan dalam portal menggunakan kunci kata. Senario 1 Carian bahan maklumat. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Masukkan kunci kata pada tetingkap carian di muka halaman pertama portal dan hantar untuk diproses. [c1..] • Pilih tajuk bahan yang disenaraikan oleh sistem sesuai dengan keperluan ahli. • Rujuk bahan yang dipaparkan. [c2..] c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Jika ahli ingin menukar pilihan bahan, kembali ke laman sebelumnya. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 199 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 8. Use Case Menyumbang Berita dan Artikel Tujuan: Menyumbang berita atau artikel kepada portal komuniti. Aktor : Ahli Komuniti Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli menghantar berita atau artikel kepada portal untuk disiarkan. Senario 1 Penghantaran berita atau artikel. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b1 Aliran utama (main flow) menghantar berita • Dapatkan laman Berita daripada menu halaman pertama portal. [c1..] • Pilih arahan menghantar berita pada laman Berita. • Format e-mail akan dikeluarkan oleh PC yang mempunyai tool untuk menghantar e-mail (e.g. Microsoft Outlook) beralamatkan kepada webmaster@jasnews.net. Isikan kandungan berita dan hantarkan email ke alamat tersebut. b2 Aliran utama (main flow) menghantar artikel • Dapatkan laman Rujukan Artikel daripada menu halaman pertama portal. [c1..] • Pilih arahan menghantar artikel pada laman Rujukan Artikel. • Format e-mail akan dikeluarkan oleh PC yang mempunyai tool untuk menghantar e-mail (e.g. Microsoft Outlook) beralamatkan kepada webmaster@jasnews.net. Isikan arahan mail, lampirkan artikel dan hantarkan e-mail ke alamat tersebut. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 200 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 9. Use Case Memasukkan Berita dan Artikel Tujuan: Memasukan kandungan berita dan artikel. Aktor : Pentadbir Portal Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan pentadbir portal memasukkan kandungan berita dan artikel yang telah disampaikan oleh ahli komuniti kepadanya. Senario 1. Memasukkan berita atau artikel. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah pentadbir komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Pentadbir perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman ahli, pilih menu pentadbiran portal. [c2..]. • Apabila laman pentadbiran di paparkan, pilih menu bagi memasukan berita/artikel. [c2..] • Apabila laman senarai berita/artikel dipaparkan, pilih bidang pengetahuan yang ada kaitan dengan kandungan berita/artikel. [c2..] • Dapatkan format untuk memasukkan maklumat berita/artikel. Isikan tajuk berita/artikel, kandungan berita atau ringkasan/abstrak artikel, penyampai berita atau pengarang artikel, organisasi dan lampiran gambar grafik jika ada. Bagi Artikel masukkan nama fail kandungan artikel untuk download fail ke pangkalan data sistem. Jika kandungan artikel dalam format PDF, nama fail PDF dimasukkan untuk downloading fail. Hantar maklumat ke sistem. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pentadbir boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Pentadbir tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 201 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 10. Use Case Menyumbang URL Pilihan Tujuan: Menyumbang URL pilihan kepada portal komuniti. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. Aktor : Ahli Komuniti b Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli memasukkan URL pilihan bagi dikongsi oleh ahli komuniti. Senario 1. Memasukkan URL pilihan. Aliran utama (main flow) • Ahli perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman ahli, pilih menu bagi memasukkan URL pilihan. [c2..]. • Dapatkan format untuk memasukkan maklumat URL pilihan. Isikan tajuk URL pilihan, ringkasan kandungannya, alamat hyperlink URL pilihan dan pilih bidang pengetahuan yang ada kaitan dengan kandungan URL pilihan. Hantar maklumat ke sistem. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 202 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 11. Use Case Mengedit/Membatal URL Pilihan Tujuan: Mengedit atau membatalkan URL pilihan. Senario 1. Mengedit atau membatalkan URL pilihan. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aktor : Pentadbir Portal Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan pentadbir portal mengedit atau membatalkan URL pilihan yang salah dimasukkan oleh ahli komuniti atau URL yang tiada perkaitan dengan bidang ICT. Aliran utama (main flow) • Pentadbir perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman pentadbir, pilih menu bagi mengedit/membatalkan URL pilihan. [c2..]. • Suatu senarai URL pilihan perlu dipaparkan dan pilih halaman yang hendak diedit/batalkan. • Format bagi maklumat URL pilihan dipaparkan . Edit isi kandungan dan hantar maklumat ke sistem untuk dikemaskini atau pilih untuk batalkan terus URL pilihan ini. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pentadbir boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Pentadbir tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 203 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 12. Use Case Menyumbang Garispanduan ICT Tujuan: Menyumbang URL yang mengandungi maklumat garispanduan ICTkepada portal komuniti. Aktor : Ahli Komuniti Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli memasukkan URL yang mengandungi maklumat berkaitan dengan garispanduan ICT, Pekeliling, Akta dan Standard yang dikeluarkan oleh Kerajaan atau badan-badan antarabangsa untuk dikongsi rujukan dan pengetahuan oleh ahli komuniti. Senario 1. Memasukkan garispanduan ICT Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Ahli perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman ahli, pilih menu bagi memasukkan garispanduan ICT. [c2..]. • Dapatkan format untuk memasukkan maklumat garispanduan tersebut. Isikan tajuk garispanduan, ringkasan kandungannya, alamat hyperlink garispanduan tersebut dan pilih kategori samada ianya garispanduan, pekeliling, akta atau standard ICT. Hantar maklumat ke sistem. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 204 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 13. Use Case Mengedit/Membatal Garispanduan ICT. Tujuan: Mengedit atau membatalkan garispanduan ICT. Senario 1. Mengedit atau membatalkan garispanduan ICT. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aktor : Pentadbir Portal Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan pentadbir portal mengedit atau membatalkan garispanduan ICT yang salah dimasukkan oleh ahli komuniti atau yang telah luput penguatkuasaannya. Aliran utama (main flow) • Pentadbir perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman pentadbir, pilih menu bagi mengedit/membatalkan garispanduan ICT. [c2..]. • Suatu senarai garispanduan mengikut pilihan kategori perlu dipaparkan dan pilih halaman yang hendak diedit/batalkan. • Format bagi maklumat garispanduan ICT dipaparkan . Edit isi kandungan dan hantar maklumat ke sistem untuk dikemaskini atau pilih untuk batalkan terus garispanduan ini. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pentadbir boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Pentadbir tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 205 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 14. Use Case Menyumbang Halaman Web Individu Tujuan: Menyumbang URL bagi menghubungkan kepada halaman web individu.. Aktor : Ahli Komuniti Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli memasukkan URL bagi halaman web yang dibangunkan oleh ahli untuk dicapai dan dikongsi kandungannya oleh ahli komuniti. Senario 1. Memasukkan maklumat halaman web individu. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Ahli perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman ahli, pilih menu bagi memasukkan halaman web individu. [c2..]. • Dapatkan format untuk memasukkan maklumat web individu. Isikan tajuk halaman web, ringkasan kandungannya, alamat hyperlink laman web tersebut. Hantar maklumat ke sistem. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 206 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 15. Use Case Mengedit/Membatal Halaman Web Individu Tujuan: Mengedit atau membatalkan halaman web individu. Aktor : Pentadbir Portal Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan pentadbir portal mengedit atau membatalkan halaman web individu yang salah dimasukkan oleh ahli komuniti atau halaman yang tiada kaitannya dengan bidang ICT. Senario 1. Mengedit atau membatalkan halaman web individu. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Pentadbir perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman pentadbir, pilih menu bagi mengedit/membatalkan pilihan. [c2..]. • Suatu senarai halaman web individu perlu dipaparkan dan pilih halaman yang hendak diedit/batalkan. • Format bagi maklumat halaman web individu dipaparkan . Edit isi kandungan dan hantar maklumat ke sistem untuk dikemaskini atau pilih untuk batalkan terus halaman web tersebut. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pentadbir boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Pentadbir tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 207 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 16.. Use Case Menyumbang Maklumat Career Tujuan: Menyumbang maklumat career akademik yang dicapai oleh ahli komuniti. Senario 1. Memasukkan maklumat career akademik. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aktor : Ahli Komuniti Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan ahli memasukkan maklumat career akademik mereka untuk dirujuk dan dikongsi kandungannya oleh ahli komuniti. Aliran utama (main flow) • Ahli perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman ahli, pilih menu ke laman pembangunan career. [c2..] • Pilih menu bagi memasukkan maklumat career akademik.[c2..]. • Dapatkan format untuk memasukkan maklumat career akademik. Isikan nama, jawatan sekarang, kelulusan akademik samada Master atau PhD, nama Institusi/Universiti, tajuk tesis dan kandungan abstrak tesis. Hantar maklumat ke sistem. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Ahli boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Ahli tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 208 LAMPIRAN E ALIRAN PERISTIWA PORTAL KOMUNITI Bil. 17. Use Case Mengedit/Membatal Maklumat Career Akademik Tujuan: Mengedit atau membatalkan maklumat career akademik ahli. Aktor : Pentadbir Portal Keterangan Use Case: Use case ini diperlukan untuk membolehkan pentadbir portal mengedit atau membatalkan maklumat career akademik ahli samada salah dimasukkan oleh ahli komuniti atau ada permohonan membatalkan kandungan. Senario 1. Mengedit atau membatalkan kandungan maklumat career akademik ahli. Aliran Peristiwa a Pra-peristiwa (pre-condition) Muka halaman pertama portal komuniti dipaparkan setelah ahli komuniti mencapai portal melalui alamat www.jasnews.net pada pelayar web. b Aliran utama (main flow) • Pentadbir perlu login nama pengguna dan katakunci pada tetingkap yang disediakan. [c1..] • Apabila portal memaparkan laman pentadbir, pilih menu bagi mengedit/membatalkan maklumat pembangunan career. [c2..]. • Suatu senarai nama ahli , kelulusan dan tajuk tesis mereka perlu dipaparkan dan pilih nama ahli yang hendak diedit/batalkan. • Format bagi maklumat pembangunan career dipaparkan . Edit isi kandungan dan hantar maklumat ke sistem untuk dikemaskini atau pilih untuk batalkan terus rekod ahli tersebut. c Aliran pilihan (alternate flow) [c1..] Pentadbir boleh batalkan hasrat dan melayari halaman portal dengan memilih mana-mana menu untuk melihat isi kandungan portal sediada tanpa login nama pengguna dan katakunci. Pentadbir tidak dapat berinteraksi dengan ahli komuniti lain. [c2..] Batalkan hasrat dengan kembali ke halaman pertama atau keluar dari web. d Aliran berkecuali (exception flow) Tiada. 209 LAMPIRAN F ENTITY/TABLE dan ATTRIBUTE PANGKALAN DATA PORTAL KOMUNITI Nama Entity/Table 1 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Username 3. Password 4. Lastvisit 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. Level Email Old_email Address1 Address2 Address3 Sex Phone Mobile Fax Birthday Ic Nationality Firstname Lastname Urlcode Enable Gred Kelulusan Bidang Jawatan Jabatan Km1 Km2 Km3 Noahli Register USER (Profail Ahli Komuniti) Jenis Saiz Keterangan Int 11 Indeks (Auto increment) Char 16 ID Pengguna Char 32 Katakunci Pengguna Datetime Tarikh Terakhir Melawat ‘yyyy-mm-dd hh:mm:ss’ Tinyint 1 Tahap Jenis Pengguna Char 32 Alamat E-mail Char 32 Alamat E-mail Lama Char 100 Alamat Pengguna Char 100 Char 100 Char 1 Jantina Int 11 Nombor Telefon Int 11 Nombor Telefon Mudahalih Int 11 Nombor Fax Date Tarikh Kelahiran ‘yyyy-mm-dd’ Char 32 Nombor Kad Pengenalan Char 32 Warganegara Char 32 Nama Awal Char 32 Nama Akhir Char 32 Alamat URL Tinyint 4 Status pendaftaran (0-pra, 1-ahli) Tinyint 4 Gred Jawatan Tinyint 4 Kelulusan Akademik Tinyint 4 Bidang Tugas Sekarang Char 64 Gelaran Jawatan Char 64 Nama Jabatan Tinyint 4 Bidang Pengetahuan 1 Tinyint 4 Bidang Pengetahuan 2 Tinyint 4 Bidang Pengetahuan 3 Char 6 Nombor Ahli PERJASA Datetime Tarikh Daftar Ahli Komuniti ‘yyyy-mm-dd hh:mm:ss’ Nama Entity/Table 2 : ADMIN (Penyelenggara Portal) Bil Medan Data Jenis Saiz Keterangan 1. Id (Primary key) Tinyint 4 Indeks (Auto increment) 2. Userid Tinyint 4 ID Penyelenggara Portal 3. Descry Char 100 Tanggungjawab Nilai Data : (1,1,‘Head Admin’) (2,2,‘Administrator Forum/Meja Bantuan’) (3,3,’Administrator Direktori Pakar’) (4,4,‘Administrator News & Artikel’) (5,5,’Administrator URL Terpilih, Garis Panduan ICT & Web Individu’) (6,6,’Administrator Pembangunan Career’) (7,7,’Administrator PERJASA’) Rujukan Rujuk 2 Rujuk 3 Rujuk 4 Rujuk 5 Rujukan 210 LAMPIRAN F Nama Entity/Table 3 : GRED (Gred Perjawatan) Bil Medan Data Jenis Saiz Keterangan 1. Id (Primary key) Tinyint 4 Indeks (Auto increment) 2. Val Tinyint 4 Kod Gred Jawatan 3. Label Char 64 Takrif Gred Jawatan Nilai Data : (1,1,‘Gred Khas, Jusa C ke atas’) (2,2,‘Gred F1’) (3,3,‘Gred F2’) (4,4,’Gred F3’) Nama Entity/Table 4 : KELULUSAN (Kelulusan Akademik) Bil Medan Data Jenis Saiz Keterangan 1. Id (Primary key) Tinyint 4 Indeks (Auto increment) 2. Val Tinyint 4 Kod Kelulusan Akademik 3. Label Char 64 Takrif Kelulusan Akademik Nilai Data : (1,1,‘Ph.D’) (2,2,‘Ijazah Sarjana’) (3,3,‘Ijazah Pertama’) (4,4,’Diploma’) (5,5,’Sijil dan yang setaraf’) Nama Entity/Table 5 : BIDANG (Bidang Tugas Utama) Bil Medan Data Jenis Saiz Keterangan 1. Id (Primary key) Tinyint 4 Indeks (Auto increment) 2. Val Tinyint 4 Kod Bidang Tugas 3. Label Char 64 Takrif Bidang Tugas Nilai Data : (1,1,‘Pengurusan dan Pentadbiran’) (2,2,‘Khidmat Korporat dan Perkhidmatan Pengguna’) (3,3,‘Pembangunan dan Penyelenggaraan Sistem Aplikasi’) (4,4,’Operasi, Pangkalan Data & Penyelenggaraan Sistem Komputer’) (5,5,’Komunikasi dan Rangkaian’) (6,6,’Latihan’) (7,7,’Lain-lain Bidang’) Nama Entity/Table 6 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Title 3. Author 4. Content 5. Date 6. Lastup 7. Image 8. Of 9. Catg 10. Pdf NEWS (Berita dan Artikel) Jenis Saiz Keterangan Int 4 Indeks (Auto increment) Varchar 100 Tajuk Berita/Artikel Varchar 64 Penyampai Berita/Artikel Text Kandungan Berita/Artikel Datetime Tarikh Berita/Artikel Datetime Tarikh Terakhir Kemaskini Varchar 64 Nama Imej Grafik Varchar 64 Nama Organisasi Tinyint 4 Jenis Bidang Pengetahuan Varchar 64 Nama Fail PDF Rujukan Rujukan Rujukan Rujukan Rujuk 11 211 LAMPIRAN F Nama Entity/Table 7 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Title 3. Descr 4. Url 5. Catg 6. Userid 7. Date LINKS (URL Pilihan) Jenis Saiz Keterangan Int 4 Indeks (Auto increment) Varchar 100 Tajuk URL Pilihan Text Keterangan mengenai URL Vachar 200 Alamat URL Pilihan Tinyint 4 Jenis Bidang Pengetahuan Int 11 ID Pengguna Datetime Tarikh masukkan bahan ‘yyyy-mm-dd hh:mm:ss’ Nama Entity/Table 8 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Title 3. Descr 4. Url 5. Catg 6. Userid 7. Date ICT (Garispanduan ICT) Jenis Saiz Keterangan Tinyint 4 Indeks (Auto increment) Varchar 100 Tajuk Garispanduan Text Keterangan Garispanduan Vachar 200 Alamat URL Garispanduan Tinyint 4 Kategori Garispanduan Int 11 ID Pengguna Datetime Tarikh masukkan bahan ‘yyyy-mm-dd hh:mm:ss’ Nama Entity/Table 9 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Title 3. Descr 4. Url 5. Catg 6. Userid 7. Date HOMEPAGE (Halaman Web Individu) Jenis Saiz Keterangan Tinyint 4 Indeks (Auto increment) Varchar 100 Tajuk Halaman Web Text Keterangan Halaman Web Vachar 200 Alamat URL Halaman Web Tinyint 4 Kategori Halaman Web Int 11 ID Pengguna Datetime Tarikh masukkan bahan ‘yyyy-mm-dd hh:mm:ss’ Nama Entity/Table 10 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Abbr 3. Modurator 4. Status 5. Count 6. Val MAIN (Kawalan Ruangan Forum Komuniti) Jenis Saiz Keterangan Tinyint 10 Indeks (Auto increment) Varchar 5 Varchar 12 Char 1 Int 10 Tinyint 4 Rujukan Rujuk 11 Rujukan Rujuk 11 Rujukan Rujuk 11 Rujukan LAMPIRAN F 212 Nama Entity/Table 11 : CATG (Kategori Bidang Pengetahuan, Garispanduan ICT) Bil Medan Data Jenis Saiz Keterangan Rujukan 1. Id (Primary key) Tinyint 4 Indeks (Auto increment) 2. Val Tinyint 4 Kod Bidang Pengetahuan 3. Label Char 64 Takrif Bidang Pengetahuan 4. Descr Varchar 255 Penerangan Bidang Pengetahuan 5. Div Tinyint 4 Jenis Modul Portal Lihat takrif Nilai Data : (1,2,‘Pengurusan dan Pentadbiran Organisasi’,’ ‘,1) (2,3,‘Pengurusan dan Perancangan Strategik IT’,’ ‘,1) (3,4,‘Penyelidikan’,’ ‘,1) (4,5,’Pengurusan Tender dan Perolehan’,’ ‘,1) (5,6,’Pengurusan Projek’,’ ‘,1) (6,7,’Senibina Busines/Analisa Kefungsian/BPR’,’ ‘,1) (7,8,’Pembangunan Sistem Aplikasi’,’ ‘,1) (8,9,’Rekabentuk Web dan Aplikasi Berasaskan Web’,’ ‘,1) (9,10,’Pembangunan Multimedia’,’ ‘,1) (10,11,’Senibina Teknikal IT’,’ ‘,1) (11,12,’Pengurusan Sistem Komputer’,’ ‘,1) (12,13,’Pengurusan Sistem Rangkaian’,’ ‘,1) (13,14,’Pengurusan Pangkalan Data’,’ ‘,1) (14,15,’Keselamatan maklumat dan Pemulihan Bencana’,’ ‘,1) (15,16,’Bahasa Pengaturcaraan’,’ ‘,1) (16,17,’Automasi Pejabat (office Automation tools)’,’ ‘,1) (17,18.’Pengajar/Fasilitator Kursus/Latihan’,’ ‘,1) (18,1,’Umum’,’ ‘,2) (19,19,’Garis Panduan’,’ ‘,3) (20,20,’Pekeliling’,’ ‘,3) (21,21,’Akta’,’ ‘,3) (22,22,’Standard’,’ ‘,3) Takrif Modul Portal: 1 – Modul Artikel, 2 – Modul Berita, 3 – Modul Garispanduan ICT. Nama Entity/Table 12 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Username 3. Count 4. Status 5. Quote 6. Login USERFORUM (Pengguna Forum Komuniti) Jenis Saiz Keterangan Tinyint 10 Indeks (Auto increment) Varchar 16 Nama Pengguna Forum Int 6 Bilangan Berinteraksi Tinyint 4 Status ahli Varchar 80 Topik Terakhir Datetime Tarikh terakhir login Rujukan LAMPIRAN F 213 Nama Entity/Table 13 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Register 3. Username 4. Realname 5. Dob 6. Age 7. Pob 8. Address 9. Qoute 10. Img 11. Ym_msn 12. Email 13. Hobby 14. Phone 15. Status 16. Forum MODERATOR (Modurator Forum Komuniti) Jenis Saiz Keterangan Tinyint 10 Indeks (Auto increment) Datetime Tarikh Daftar Modurator Varchar 16 ID Pengguna Forum Varchar 100 Nama Modurator Varchar 25 Tinyint 4 Umur Modurator Varchar 50 Varchar 100 Alamat Varchar 100 Varchar 100 Varchar 100 Varchar 30 Alamat E-mail Varchar 50 Minat Varchar 30 Nombor Telefon Char 1 Varchar 5 Nama Entity/Table 14 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Submit (key) 3. Modify 4. Username(key) 5. Subjek 6. Status 7. Emoticon 8. Count 9. Notify C1 … C23 (Table Topik bagi setiap Tajuk Utama Forum Komuniti) Jenis Saiz Keterangan Rujukan Int 11 Indeks (Auto increment) Datetime Tarikh Hantar Topik Datetime Tarikh Kemaskini Topik Varchar 16 ID Pengguna Forum Varchar 40 Tajuk Topik Char 1 Status Topik Tinyint 4 Icon Emosi Tinyint 3 Pembilang mesej bagi topik ini Char 1 Notifikasi Nama Entity/Table 15 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Submit 3. Parent 4. Seq 5. Username 6. Ip 7. Message C1msg … C23msg (Table Mesej bagi setiap Topik Forum Komuniti) Jenis Saiz Keterangan Rujukan Int 11 Indeks (Auto increment) Datetime Tarikh Hantar Topik Int 11 Kod Topik Int 5 Jujukan Mesej Varchar 16 ID Pengguna Forum Varchar 40 Kuncikata Mesej Text Kandungan Mesej Nama Entity/Table 16 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Topik 3. Message STAT (Statistik Forum Komuniti) Jenis Saiz Keterangan Tinyint 3 Indeks (Auto increment) Int 11 Statistik Topik Int 11 Statistik Mesej Rujukan Rujukan LAMPIRAN F 214 Nama Entity/Table 17: Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Abbr 3. Parent 4. Submit LATEST20 (Senarai 20 Topik Terakhir) Jenis Saiz Keterangan Int 10 Indeks (Auto increment) Varchar 5 Int 11 Kod Topik Datetime Tarikh hantar topik Nama Entity/Table 18 : Bil Medan Data 1. Id (Primary key) 2. Userid 3. News 4. Article 5. Links 6. Expert 7. Ict 8. Home 9. Resv1 10. Resv2 ACCESS (Statistik Kunjungan Setiap Ahli Pada Modul Portal) Jenis Saiz Keterangan Rujukan Tinyint 4 Indeks (Auto increment) Tinyint 4 ID Pengguna/Ahli Tinyint 4 Statistik Kunjungan Berita Tinyint 4 Statistik Kunjungan Artikel Tinyint 4 Statistik Kunjungan Links Tinyint 4 Statistik Kunjungan Expert Tinyint 4 Statistik Kunjungan ICT Guide Tinyint 4 Statistik Kunjungan Pers.Web Tinyint 4 Reserve Modul Baru Tinyint 4 Reserve Modul Baru Rujukan 215 LAMPIRAN G JADUAL KERJA PEMBANGUNAN PORTAL Jasnews.net (27 Nov.2001) Modiul T 2 7 November W T F 2 2 3 8 9 0 H M T 3 4 W T 5 6 F 7 H Disember 2001 M T W T 1 1 1 1 0 1 2 3 F 1 4 H M T 1 1 7 8 1. Rekabentuk Muka hadapan 2. Forum komuniti / Meja bantuan 3. Rujukan Artikel 4. Berita / News 5. Daftar Keahlian / Login Password 6. Profile Database 7. Direktori Pakar 8. URL Terpilih * 9. Garis Panduan ICT * 10. Web Individu * 11. Pembangunan Career ** 12. PERJASA ** 13. Engin Carian ? 14. Buletin / circular ? 15. Vote *** 16. Guestbook *** Catitan: * Ketiga-tiga modul mempunyai format hampir serupa dan dibangunkan serentak. ** Kandungan modul ini disediakan oleh penulis bagi yang bukan merupakan non-dinamic pages. *** Modul optional dilaksanakan sebagai tambahan pada masa yang sesuai. ? Modul ini dilaksanakan setelah semua modul utama siap W T 1 2 9 0 Cuti Raya F 2 1