“Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pandangan saya karya ini
adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah
Sarjana Sains (Teknologi Maklumat – Pengurusan)”
Tandatangan :
...........................................
Nama Penyelia :
Dr. Othman b. Ibrahim
Tarikh
: 20 April 2006
ii
SISTEM MAKLUMAT PENGURUSAN BERDASARKAN KAJIAN
KEBERKESANAN SISTEM MAKLUMAT
KAJIAN KES: UNIT PENGUATKUASA, MAJLIS PERBANDARAN KULAI
ELY SALWANA MAT SURIN
Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi
syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Sains
(Teknologi Maklumat – Pengurusan)
Fakulti Sains Komputer Dan Sistem Maklumat
Universiti Teknologi Malaysia
APRIL, 2006
iii
“Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan
yang setiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.”
Tandatangan : …………………………………………...
Nama Penulis : Ely Salwana Mat Surin
Tarikh : 20 April 2006
iv
Dedikasi…
Teristimewa buat Ayahanda dan Bonda tercinta…
Mat Surin B. Mamat & Sulasteri Bt. Othman
“Terima kasih Diatas Segalanya – didikan, sokongan dan doa yang mengiringi.
Walau seluruh cakerawala ku persembahkan, takkan dapat menandingi
kasihmu…budimu…
Seikhlasnya untuk tunang yang dikasihi Mohd Fairuz B. Tamby Chik.
Bagaimana harus dibalas segala budi, pengertian, sokongan dan doa yg
dipanjangkan.
Buat adik-adik tersayang… jadikan segala yang terbaik sebagai panduan untuk
sebuah kejayaan. Buat teman-teman seperjuangan budi kalian tetap ku kenang.
TERIMA KASIH SEGALANYA…”
v
PENGHARGAAN
Dengan nama Allah Yang Maha Pengasih lagi Maha Penyayang. Terlebih
dahulu saya ingin melafazkan syukur ke hadrat Allah S.W.T kerana dengan izinNya
dapat juga saya menyiapkan Laporan Projek Sarjana ini dengan sepenuhnya.
Saya ingin mengambil kesempatan ini untuk merakamkan jutaan terima kasih
kepada Dr. Othman bin Ibrahim selaku penyelia bagi projek ini yang telah banyak
memberi kerjasama, sokongan, bantuan serta tunjuk ajar kepada saya dalam
menyiapkan laporan ini. Terima kasih juga kepada Unit Penguatkuasa, Majlis Majlis
Perbandaran Kulai terutama Encik Zakaria Sulaiman selaku Pegawai Penguatkuasa
dan Puan Maznah Mohd Salleh selaku Penolong Pegawai Penguatkuasa yang telah
membantu saya dalam mendapatkan maklumat berkaitan dengan pengurusan di Unit
ini.
Jutaan terima kasih kepada kedua ibu bapa dan keluarga tersayang yang telah
banyak memberikan dorongan dan sokongan moral kepada saya selama ini. Tidak
lupa juga kepada tunang tersayang Mohd Fairuz Tamby Chik, rakan-rakan
seperjuangan terutama Pn. Noryusliza dan Pn. Nur Iliawani yang telah banyak
memberi semangat, dorongan dan sumbangan idea kepada saya dalam melaksanakan
projek ini. Akhir sekali, terima kasih kepada semua pihak yang terlibat secara
langsung atau tidak di dalam penghasilan laporan ini.
vi
ABSTRAK
Penggunaan sistem maklumat yang kian berkembang dalam kebanyakan
organisasi menyebabkan aktiviti pengurusan di kebanyakan organisasi lebih
bersistematik. Justeru itu, projek ini dijalankan selaras dengan keperluan tersebut
iaitu untuk membangunkan sebuah Sistem Maklumat Pengurusan Berdasarkan
Kajian Keberkesanan Servis Sistem Maklumat. Kajian kes yang dipilih adalah Unit
Penguatkuasa, Majlis Perbandaran Kulai (MPKu). Sistem cadangan ini bertujuan
untuk menyokong model keberkesanan sistem maklumat yang digunakan dan
seterusnya memudahkan dan memperlicinkan proses pengurusan di Unit
Penguatkuasa, MPKu. Model yang akan digunakan adalah Model Formulasi Semula
yang dihasilkan oleh McLean dan DeLone. Sistem ini berkepentingan dalam usaha
memberikan perkhidmatan yang lebih baik kepada orang ramai dan juga
meningkatkan mutu pihak pengurusan MPKu. Pembangunan sistem ini akan
menggunakan metodologi prototaip evolusi dan permodelan berorientasikan objek.
Pembangunan hanya tertumpu kepada pengurusan di Unit Penguatkuasa, MPKu
sahaja. Micomedia Dreamweaver MX akan digunakan bagi tujuan pengeditan
manakala Active Server Pages (ASP) sebagai bahasa pengaturcaraan dan Microsoft
SQL Server 7 sebagai pangkalan data. Kesimpulannya, adalah diharapkan projek ini
dapat membantu memenuhi keperluan setiap pengguna sistem, iaitu untuk
menghasilkan satu aplikasi sistem maklumat yang berkesan.
vii
ABSTRACT
The evolutions of using information system in almost organizations produce
more systematic management activities. Therefore, this project is developed to fulfill
the organization requirement, which is to Develop Management Information System
Based on Research on Effectiveness of Information System Services. Developer use
Unit Penguatkuasa, Majlis Perbandaran Kulai (MPKu) as a case study. The objective
of the system is to support Information System effectiveness model that will be used
and at the same time to make sure management process at MPKu will be more easy
and smooth. The model that will be used is Reformulated Model from McLean and
DeLone. The system is very important to make sure Unit Penguatkuasa will be
delivered better services and besides, it also can increase a quality of management at
this Unit. The system development will use a prototype evolution and object oriented
modeling. The development processes only focus on Unit Penguatkuasa, Majlis
Perbandaran Kulai (MPKu) . Micomedia Dreamweaver MX will be use for editing
process, while Active Server Pages (ASP) will be used as a programming language.
For the database, developer will use Microsoft SQL Server 7. As a conclusion,
hopefully this project will fulfill the user requirements, which is to produce effective
information system application.
viii
KANDUNGAN
BAB
BAB I
PERKARA
MUKASURAT
PENGHARGAAN
i
ABSTRAK
ii
ABSTRACT
iii
KANDUNGAN
iv
SENARAI RAJAH
ix
SENARAI JADUAL
xi
SENARAI ISTILAH
xii
SENARAI LAMPIRAN
xiii
PENGENALAN KEPADA PROJEK
1
1.1
Pengenalan
1
1.2
Latarbelakang Masalah
2
1.3
Penyataan Masalah
4
1.4
Objektif Projek
5
1.5
Skop Projek
6
1.6
Kepentingan Projek
7
1.7
Ringkasan
7
ix
BAB II
KAJIAN LITERATUR
9
2.1
Pengenalan
9
2.2
Kajian Sistem Semasa
9
2.2.1 Kaedah Pembayaran Kompaun
11
Kompaun
11
2.3.1 Kompaun Letak Kenderaan
12
2.3.2 Kompaun Kacau Ganggu
13
2.3.3 Kompaun Kebersihan
13
2.3.4 Kompaun Kesalahan Menjaja
13
2.3.5 Kompaun Ubah Tambah
13
2.3.6 Kompaun Berniaga Tanpa Lesen
14
Sistem Berasaskan Web
14
2.4.1 Internet
14
2.3
2.4
2.4.1.1 Perkembangan Internet
15
2.4.1.2 World Wide Web (WWW)
16
2.4.2 Intranet
17
2.4.3 Extranet
18
2.5
Pembayaran Kad Kredit
18
2.6
Keselamatan
19
2.6.1 Protokol Keselamatan
20
2.6.1.1 Protokol Secure Socket Layer (SSL) 20
2.6.1.2 Protokol Secure Electronic
Transaction ( SET )
2.7
Proses Perniagaan
2.8
Peningkatan Proses Perniagaan (Business
Process Improvement – BPI)
22
23
23
2.8.1 Kesan Sistem Maklumat Kepada
Peningkatan Proses Perniagaan
24
2.8.2 Proses Perniagaan dan Pembaikan Sistem
Maklumat
26
2.8.3 Hubungan Antara Pembangunan
Sistem Maklumat dan Peningkatan
Proses Perniagaan
26
x
2.8.4 Keperluan Gabungan Pembaikan Sistem
Maklumat dan Peningkatan Proses
Perniagaan
2.9
29
Sistem Maklumat
30
2.9.1 Sistem Maklumat Pengurusan (SMP)
31
2.9.2 Ciri-ciri dan Keupayaan Sistem
Maklumat Pengurusan
2.10
2.11
32
2.9.3 Laporan Yang Dihasilkan Oleh SMP
32
2.9.4 Kepentingan SMP
33
Sistem Maklumat Yang Berkesan
33
2.10.1 Kualiti Sistem
34
2.10.2 Kualiti Maklumat
34
2.10.3 Kepenggunaan Maklumat
35
2.10.4 Kepuasan Pengguna
37
2.10.5 Kualiti Servis
38
2.10.6 Impak kepada individu
38
2.10.7 Impak Kepada Organisasi
39
Kajian Model Keberkesanan Sistem Maklumat
39
2.11.1 Model 1 - Model Kejayaan Sistem
Maklumat D&M (1992)
2.11.2 Model 2 - Pitt dan Watson (1995)
39
41
2.11.3 Model 3 - Formulasi Semula Model
Kejayaan Sistem Maklumat DeLone
dan McLean (2002)
42
2.11.4 Model 4 - Bagaimana Sistem Maklumat
Meningkatkan Produktiviti (Doll, W. J.
dan Torkzadeh, G., 1998)
2.12
2.13
43
Justifikasi Pemilihan Model Keberkesanan
Sistem Maklumat
44
Ringkasan
47
xi
BAB III
METODOLOGI
48
3.1
Pengenalan
48
3.2
Kaedah Kajian
49
3.3
Metodologi Prototaip
50
3.3.1 Kajian perbandingan Paradigma
55
3.3.2 Prototaip Evolusi
56
3.3.3 Alat Bantu Prototaip
59
3.4
Justifikasi Pemilihan Metodologi
60
3.5
Permodelan Berorientasikan Objek (OO)
60
3.5.1 Kajian Perbandingan Metodologi
Rekabentuk
61
3.5.2 Justifikasi Penggunaan Permodelan
Berorientasikan Objek (OO)
BAB IV
63
3.6
Perancangan Kerja
63
3.7
Ringkasan
64
ANALISIS DAN REKABENTUK
65
4.1
Pengenalan
65
4.2
Latar Belakang Pentadbiran
Unit Penguatkuasa, Majlis Perbandaran Kulai
65
4.2.1 Aplikasi Sistem Maklumat Yang
Sedia Ada
4.3
4.4
67
4.2.2 Kajian Permasalahan Sistem Semasa
67
Aktiviti Sistem Semasa
68
4.3.1 Rajah Aktiviti (Activity Diagram)
68
4.3.2 Rajah Use Case
68
4.3.3 Rajah Kelas (Class Diagram)
69
4.3.4 Rajah Jujukan (Sequence Diagram)
69
Keperluan Pengguna
69
xii
4.5
Cadangan Penyelesaian Masalah
71
4.6
Rekabentuk Sistem
72
4.7
Rangkakerja Sistem
76
4.8
Aktiviti Sistem
78
4.8.1 Rajah Aktiviti (Activity Diagram)
78
4.8.2 Rajah Use Case
79
4.8.3 Class-Responsibility-Collaboration Cards
(CRC Cards)
BAB V
79
4.8.4 Rajah Kelas (Class Diagram)
79
4.8.5 Rajah Jujukan (Sequence Diagram)
80
4.8.6 Rajah Keadaan (State Chart Diagram)
80
4.9
Pola Rekabentuk
80
4.10
Rekabentuk Pangkalan Data
81
4.11
Rekabentuk Skrin
81
4.12
Rekabentuk Input dan Output
82
4.12.1 Rekabentuk Input
82
4.12.2 Rekabentuk Output
83
4.13
Rekabentuk Antaramuka
85
4.14
Rekabentuk Integrasi
90
4.15
Test Plan
91
4.14
Ringkasan
91
PELAKSANAAN DAN PENGUJIAN
92
5.1
Pengenalan
92
5.2
Pembangunan Sistem
93
5.2.1 Pemasangan Perisian
93
5.2.1.1 Microsoft Windows XP
Professional Edition
93
5.2.1.2 Microsoft SQL Server 7.0
94
5.2.1.3 Micromedia Dreamweaver MX
94
xiii
5.2.1.4 Microsoft Internet Information
Server 5.0 (IIS 5.0)
94
5.2.2 Pengkodan Aturcara Modul-Modul
95
5.2.3 Pembangunan Pangkalan Data
95
5.2.4 Pengintegrasian Modul
95
5.2.5 Pengesahan Ketepatan dan Kesahihan
Nombor Kad Kredit
5.3
Perlaksanaan Sistem
97
5.4
Pengujian
98
5.4.1 Pengujian Unit
98
5.4.1.1 Pengujian Kotak Hitam
98
5.4.1.2 Pengujian Kotak Putih
100
5.4.2 Pengujian Integrasi
101
5.4.3 Pengujian Sistem
101
5.4.3.1 Hasil Pengujian Sistem
5.4.4 Pengujian Penerimaan
5.4.4.1 Hasil Pengujian Penerimaan
BAB VI
96
102
103
105
5.5
Manual Pengguna
107
5.6
Ringkasan
107
STRATEGI ORGANISASI
108
6.1
Pengenalan
108
6.2
Strategi Perlaksanaan Sistem
108
6.3
Strategi Perubahan Untuk Pengurusan (Change
Management Plan)
110
6.3.1 Faktor Menghalang Perubahan
111
6.3.2 Polisi Pengurusan
112
6.4
Strategi Perpindahan Data
112
6.5
Strategi Kesinambungan Proses Perniagaan
113
6.6
Ringkasan
114
xiv
BAB VII
KESIMPULAN
115
7.1
Pengenalan
115
7.2
Kejayaan Sistem
115
7.3
Kelebihan Sistem
116
7.4
Kelemahan Sistem
117
7.5
Kekangan Sistem
118
7.6
Cadangan Pembaikan
119
7.7
Ringkasan
120
RUJUKAN
121
LAMPIRAN
124
xv
SENARAI RAJAH
NO. RAJAH
TAJUK
MUKASURAT
2.1
Aktiviti Semasa Pengurusan Kompaun
11
2.2
Komponen Asas Dalam Persekitaran Web
17
2.3
Hubungan Diantara Proses Perniagaan dan
Sistem Maklumat
2.4
Mekanisme Kawalan Sistem Maklumat
(Turban et al., 2004)
2.5
30
31
Model Kejayaan Sistem Maklumat DeLone dan
McLean (1992)
40
2.6
Model Cadangan Pitt dan Watson (1995)
41
2.7
Model Formulasi DeLone dan McLean (2002)
42
3.1
Model Prototaip Secara Umum
51
3.2
Faktor-faktor strategi Prototaip Evolusi
57
3.3
Aktiviti-aktiviti Prototaip Evolusi
58
3.4
Alat Bantu Prototaip
59
4.1
Unit Penguatkuasa, MPKu
66
4.2
Model Formulasi DeLone dan McLean (2002)
73
4.3
Rangkakerja Sistem
77
4.4
Antaramuka Maklumat Kompaun dan
Perlesenan
85
4.5
Antaramuka Pengurusan
86
4.6
Antaramuka Semakan Kompaun
87
4.7
Antaramuka Semakan dan Pembaharuan Lesen
88
4.8
Antaramuka Pembayaran
89
xvi
NO. RAJAH
TAJUK
MUKASURAT
4.9
Antaramuka Umum
90
5.1
Mesej Ralat
99
5.2
Graf Hasil Pengujian Sistem
103
5.3
Graf Hasil Pengujian Penerimaan
106
6.1
Strategi Pelaksanaan Sistem (Zaini, 1991)
110
xvii
SENARAI JADUAL
NO. JADUAL
2.1
TAJUK
MUKASURAT
Jenis-jenis Kompaun yang Dikeluarkan Oleh
MPKu
10
2.2
Kompaun – kompaun Letak Kenderaan
12
2.3
Strukutur Klasik lwn Pembangunan Sistem Maklumat
lwn BPI (Weerakkody, 2003)
28
2.4
Perbandingan Model
44
3.1
Perbandingan Paradigma Prototaip dan
Peningkatan
3.2
56
Kajian Perbandingan Metodologi Rekabentuk
Sistem
62
4.1
Keperluan Pengguna
70
4.2
Pengimplimentasian Elemen Keberkesanan
Sistem Maklumat
76
4.3
Spesifikasi-spesifikasi Input
83
4.4
Spesifikasi-spesifikasi Output
84
5.1
Awalan, Panjang dan Kriteria Penyemakan
96
5.2
Langkah Awal Teknik Mod-10
97
5.3
Hasil Pengujian Sistem
103
5.4
Hasil Pengujian Penerimaan
105
5.5
Ringkasan Pengujian Penerimaan
105
6.1
Pelaksanaan Sistem Oleh Organisasi
109
6.2
Pihak Bertanggungjawap dalam Strategi
Perubahan Untuk Pengurusan
111
xxvi
SENARAI ISTILAH
MPKu
-
Majlis Perbandaran Kulai
ASP
-
Active Server Pages
BPI
-
Business Process Improvement
CRC
-
Class-Responsibility-Collaboration
IT
-
Information Technology
HTML
-
HyperText Markup Language
HTTP
-
HyperText Transport Protocol
SMP
-
Sistem Maklumat Pengurusan
WWW
-
World Wide Web
TCP
-
Protokol Kawalan Pemindahan ( Transmission Control
Protocol )
IP
-
Protokol Internet ( Internet Protocol )
LAN
-
Rangkaian Kawasan Setempat ( Local Area Network )
SPT
-
Sistem Pemprosesn Transaksi
MIMOS
-
Institut Mikroelektronik Malaysia
OO
-
Object Oriented
RANGKOM -
Rangkaian Komputer Awam
SSL
-
Secure Socket Layer
SET
-
Secure Electronic Transaction
PCI
-
Periphiral Component Interconnect
POS
-
Point-of-Sale
UIS
-
User Information Satisfaction
xxvii
SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN
TAJUK
MUKASURAT
A
Soalan Temubual
125
B
Carta Alir Pembinaan Prototaip
135
C
Kajian Perbandingan Prototaip Dengan
Pendekatan Lain
137
D1
Carta Gantt Projek I
139
D2
Carta Gantt Projek II
140
E
Rangka Kerja Pelaksanaan Projek
142
F1
Rajah Aktiviti Sistem Semasa (Pembayaran)
144
F2
Rajah Aktiviti Sistem Semasa (Perbaharui Lesen)
145
F3
Rajah Aktiviti Sistem Semasa (Pengurusan)
146
G1
Rajah Use Case Sistem Semasa (Pelanggan)
148
G2
Rajah Use Case Sistem Semasa (Pengurusan)
149
H1
Spesifikasi Use Case Sistem Semasa (Pelanggan)
151
H2
Spesifikasi Use Case Sistem Semasa (Pengurusan) 153
I
Rajah Kelas Sistem Semasa
155
J1
Rajah Jujukan Sistem Semasa (Pembayaran)
157
J2
Rajah Jujukan Sistem Semasa (Perbaharui Lesen)
157
J3
Rajah Jujukan Sistem Semasa (Pengurusan)
158
K1
Rajah Aktiviti Sistem Cadangan (Pelanggan)
160
K2
Rajah Aktiviti Sistem Cadangan (Pengurusan)
161
L1
Rajah Use Case Sistem Semasa (Pelanggan)
163
L2
Rajah Use Case Sistem Semasa (Pengurusan)
163
xxviii
LAMPIRAN
M1
TAJUK
Spesifikasi Use Case Sistem Cadangan
(Pelanggan)
M2
MUKASURAT
165
Spesifikasi Use Case Sistem Cadangan
(Pengurusan)
169
N
Class-Responsibility-Collaboration Cards
175
O
Rajah Kelas Sistem Cadangan
181
P1
Rajah Jujukan Sistem Cadangan (Semakan
Kompaun)
P2
Rajah Jujukan Sistem Cadangan (Semakan
Lesen)
P3
183
184
Rajah Jujukan Sistem Cadangan (Analisis
Laporan)
185
P4
Rajah Jujukan Sistem Cadangan (Kemaskini)
186
P5
Rajah Jujukan Sistem Cadangan (Pembayaran
Tunai)
187
Q1
Rajah Keadaan Sistem Semasa (Kompaun)
189
Q2
Rajah Keadaan Sistem Semasa (Pembayaran)
189
R
Pola Rekabentuk
193
S
Rekabentuk Pangkalan Data
195
T
Rajah Hirarki
199
U1
Pengujian Unit (Kotak Hitam)
202
U2
Pengujian Integrasi
204
U3
Pengujian Penerimaan
209
V
Manual Pengguna
209
BAB 1
PENGENALAN
1.1
Pengenalan
Pembangunan Sistem Maklumat Pengurusan berdasarkan kajian
keberkesanan servis Sistem Maklumat dengan menggunakan Unit Penguatkuasa,
Majlis Perbandaran Kulai (MPKu) sebagai satu kajian kes merupakan satu sistem
yang direkabentuk berdasarkan model yang dibina dengan berpandukan kajian
terhadap model-model keberkesanan servis sistem maklumat yang telah sedia ada.
Sistem akan dibangunkan untuk pengurusan Unit penguatkuasa, MPKu sistem juga
membolehkan penyemakan kompaun dan lesen oleh orang ramai secara atas talian.
Selain fungsi penting kepada pengurusan, sistem juga membenarkan analisis dan
laporan dikeluarkan kepada pihak pengurusan, panduan-panduan berkenaan lesen
dan kompaun kepada orang ramai, dan semakan kompaun dan lesen, pembayaran
kompaun, dan semakan status permohonan lesen secara atas talian. Sistem ini
dibangunkan untuk memastikan keberkesanan servis sistem maklumat kepada
pengurusan MPKu dan juga para pelanggannya.
Berdasarkan kajian yang telah dibuat didapati kebanyakan pengurusan di Unit
ini yang dijalankan tidak teratur dan sistematik. Selain sukar diuruskan dan proses
yang memakan masa , bentuk pengurusan sekarang banyak memberi kerugian
kepada MPKu kerana hasil yang sepatutnya diperolehi tidak dapat dikutip. Justeru
itu, matlamat utama sistem ini adalah untuk meningkatkan kecekapan dan
keberkesanan yang dijalankan oleh pihak pengurusan Unit penguatkuasa, MPKu
2
berdasarkan model keberkesanan sistem maklumat yang akan dibina. Dengan adanya
sistem pengurusan ini, proses pengurusan, penyemakan dan pembayaran kompaun
dan lesen dapat dilaksanakan dengan lebih sistematik dan berkesan. Permodelan
berorientasikan objek akan digunakan untuk memodelkan sistem cadangan kerana
ianya lebih mudah difahami, memaparkan realiti yang berlaku dengan jelas,
menyokong penggunaan semula dan penyembunyian maklumat. Metodologi
prototaip digunakan bagi membangunkan sistem ini kerana ia membenarkan berlaku
pengulangan fasa, dapat berhadapan dengan keperluan yang tidak lengkap dan
terdapat perisian yang boleh digunakan dalam proses pembangunan sistem.
1.2
Latar Belakang Masalah
Kompaun dikeluarkan oleh Majlis Perbandaran untuk tujuan denda bagi
pihak yang melanggar peraturan-peraturan yang telah ditetapkan oleh Majlis.
Kompaun yg dikeluar kan oleh Majlis Perbandaran Kulai (MPKu) terdiri daripada
beberapa jenis iaitu kompaun letak kenderaan, kacau ganggu, pembersihan, ubah
tambah, berniaga tanpa lesen atau pun lesen perniagaan telah tamat tempoh,
mencegah kekotoran, kesalahan penjaja dan sampah sarap.
Kompaun letak kenderaan dikenakan bagi kenderaan yang melanggar
peraturan seperti meletak kenderaan tanpa kupon, menggunakan kupon yang telah
digunapakai dan juga kupon tamat tempoh sah. Kompaun kacau ganggu pula boleh
dikenakan bagi beberapa keadaan yang boleh mangganggu ketenteraman awam
seperti bunyi bising daripada bengkel, kilang, ancaman binatang yang boleh
membahayakan keselamatan orang ramai dan dibela tanpa sebarang lesen, juga bau
busuk yang dihasilkan oleh binatang ternakan dan lain-lain lagi. Kompaun-kompaun
seperti pembersihan, mencegah kekotoran, sampah sarap boleh dikeluarkan bagi
masalah yang melibatkan kebersihan kawasan yang berada dibawah jajahan MPKu.
Biasanya melibatkan industri, perniagaan-perniagan seperti restoran, dan juga orang
persendirian. Kompaun ubah tambah pula boleh dikenakan kepada peniaga-peniaga
yang telah membuat bangunan tambahan pada lot-lot kedai yang telah sedia ada
tanpa sebarang permit untuk tujuan membesarkan perniagaan mereka dan akhir
3
sekali kompaun kesalahan penjaja. Kompaun ini dikeluarkan kepada penjaja tanpa
lesen atau menjaja di kawasan yang tidak dibenarkan.
Hasil daripada kajian awalan yang telah dilakukan di Unit Penguatkuasa
MPKu didapati pengurusan kompaun pada masa kini yang dijalankan oleh pihak
MPKu masih lagi menggunakan sistem tradisional dan tidak bersistematik. Sistem
yang tidak bersistematik yang dimaksudkan ini adalah di mana setiap kali kompaun
dikeluarkan, pesalah akan diberi resit yang menerangkan kesalahan yang telah
mereka lakukan dan jumlah bayaran yang sepatutnya dijelaskan. Salinan pendua
akan disimpan oleh Unit Penguatkuasa. Salinan pendua ini akan disimpan dalam
sistem fail di mana apabila pesalah hendak menjelaskan bayaran kompaun pihak
pentadbiran di Unit Penguatkuasa akan merujuk semula kepada fail yang menyimpan
butir-butir yang berkenaan. Dalam hal ini, biasa nya berlaku kesilapan kerana semua
pendua yang dikeluarkan akan disimpan di dalam satu fail lain.
Segala kompaun dijelaskan bayarannya oleh pesalah secara tunai, terus di
kaunter pembayaran di MPKU. Apabila pesalah membayar kompaun salinan pendua
tadi akan dikeluarkan daripada fail dan dilampirkan bersama dengan resit bayaran.
Keadaan ini akan menyebabkan jumlah kompaun asal yang telah dikeluarkan oleh
MPKu pada satu-satu masa tidak tepat.
Sistem pengurusan ini menyebabkan banyak masalah kepada MPKu selain
memakan masa, ianya juga tidak sistematik dan kemungkinan berlakunya kesilapan
adalah besar. Salah satu masalah yang biasanya timbul adalah pihak MPKu tidak
dapat membuat analisa yang tepat mengenai jumlah sebenar kompaun mengikut jenis
kesalahan yang telah dikeluarkan. Disebabkan oleh permasalahan ini pihak MPKu
tidak dapat mengira jumlah hasil sebenar yang diperolehi daripada Unit
Penguatkuasa.
Selain itu proses semakan permohonan permohonan lesen juga masih
dilakukan secara manual di mana ianya memerlukan pelanggan Unit ini dating
sendiri ke MPKu atau berhubung dengan Unit ini melalui telefon. Ini menimbulkan
banyak masalah kerana faktor masa dan tempat.
4
Masalah lain yang mungkin timbul ialah segala maklumat berkenaan di Unit
Penguatkuasa yang disimpan mudah diceroboh kerana tiada kawalan keselamatan.
Ini kerana sistem semasa yang digunakan untuk menyimpan maklumat kompaun dan
perlesenan boleh dicapai oleh semua kakitangan. Hal ini mungkin mengakibatkan
terjadinya masalah kehilangan data ataupun pertindihan data.
Kesimpulan yang dapat buat, terdapat banyak masalah yang berlaku dalam
persekitaran pengurusan di Unit Penguatkuasa, MPKu bagi sistem semasa yang
diamalkan. Namun, segala permasalahan akan ditangani dan segala kelemahan akan
diperbaiki dengan adanya sistem ini. Diharapkan model yang akan dibangunkan akan
dapat dijadikan sebagai garis panduan bagi memastikan keberkesanan sistem ini
dalam membantu proses pengurusan di MPKu.
1.3
Penyataan Masalah
Merujuk kepada latar belakang masalah, terdapat masalah-masalah yang telah
dikenalpasti terutamanya kepada pihak pengurusan dan juga orang ramai.
Persoalan utama yang timbul adalah “Adakah Sistem Pengurusan yang akan
dibangunkan ini dapat memenuhi setiap kriteria yang ditetapkan berdasarkan model
yang dibina dan dapat membantu mengurangkan masalah yang wujud dalam
pengurusan?”
Selain daripada persoalan utama, terdapat empat persoalan lain yang perlu
diambilkira. Antara persoalan-persoalan tersebut adalah :-
1. Sejauh manakah penggunaan sistem maklumat pengurusan ini dapat
membantu pihak pengurusan dalam menangani masalah ang timbul di Unit
Penguatkuasa, MPKu?
5
2. Adakah model yang akan dibangunkan akan benar-benar memenuhi kriteria
keberkesanan sistem maklumat kepada pihak pengurusan Unit Penguatkuasa
MPKu, terutamanya dalam pengurusan kompaun disamping dapat melakukan
proses pengurusan yang lain seperi penggunaan data yang optimum,
kemaskini data dan analis data yang efektif?
3. Adakah sistem dapat memberikan maklumat yang tepat berkenaan dengan
kompaun kepada pihak pengurusan MPKu?
4. Sejauh manakah tahap penerimaan pengguna sistem terhadap sistem yang
akan dibangunkan?
Persoalan-persoalan yang timbul perlu diberi perhatian untuk memastikan sistem
yang dibangunkan berjaya dan berjalan lancar tanpa sebarang masalah yang besar.
1.4
Objektif Projek
Dalam usaha memastikan projek ini akan mencapai matlamat yang telah
ditetapkan, empat objektif pembangunan sistem telah dikenalpasti dan ianya adalah
seperti berikut :-.
1. Mengkaji komponen-komponen dan model-model sebelum ini yang telah
dibina untuk mewujudkan keberkesanan penggunaan sistem maklumat
kepada organisasi.
2. Menerapkan elemen-elemen yang terdapat pada model keberkesanan sistem
maklumat iaitu Model Formulasi Semula yang dihasilkan oleh Mclean dan
Delone (2002) ke dalam sistem maklumat pengurusan di organisasi kajian kes
iaitu Unit Penguatkuasa, Majlis Perbandaran Kulai (MPKu).
6
3. Membangunkan sistem pengurusan maklumat secara atas talian bagi Unit
penguatkuasa, MPKu berdasarkan model yang telah dipilih bagi memastikan
keberkesanan sistem kepada pengurusan unit tersebut.
4. Memudahkan pihak pengurusan di Unit Penguatkuasa MPKu dalam proses
pengurusan data, analisis data, dan penggunaan data termasuk dari segi
mendapatkan maklumat yang tepat mengenai jumlah sebenar dan juga hasil
kompaun yang dikeluarkan.
1.5
Skop Projek
Bagi membangunkan sistem ini, terdapat lima skop yang telah dikenalpasti
bagi memudahkan pemahaman dan pengendalian projek. Antara skop tersebut ialah:-
1. Skop tempat kajian hanya tertumpu pada Unit penguatkuasa, Majlis
Perbandaran Kulai (MPKu).
2. Menilai keberkesanan sistem maklumat yang dibangunkan berdasarkan
model keberkesanan sistem maklumat yang dihasilkan oleh Mclean dan
Delone (2002).
3. Maklumat yang difokuskan adalah kompaun yang dikeluarkan oleh Unit
penguatkuasa iaitu kompaun letak kenderaan, kacau ganggu, pembersihan,
ubah tambah, berniaga tanpa lesen atau pun lesen perniagaan telah tamat
tempoh, mencegah kekotoran, sampah sarap dan kesalahan penjaja.
4. Pengguna sistem terdiri daripada pihak pengurusan dan orang ramai.
5. Sistem melibatkan pengurusan kompaun, penyemakan kompaun dan
perlesenan oleh orang ramai, penyemakan status permohonan lesen,
maklumat mengenai kompaun dan lesen secara atas talian.
7
6. Sistem ini terbahagi kepada lima modul utama iaitu modul pengurusan,
maklumat kompaun dan perlesenan, semakan iaitu semakan maklumat
kompaun dan lesen , pembayaran kompaun dan modul umum.
7. Melibatkan tahap Pengujian Penerimaan Pengguna (UAT).
1.6
Kepentingan Projek
Projek ini dijalankan bagi mewujudkan satu sistem maklumat yang lebih
sistematik dan praktikal seiring dengan perkembangan sains dan teknologi komputer.
Pembangunan projek ini dijangka memberi kepentingan dan kebaikan kepada pihak
pengurusan MPKu dan juga para pelanggannya. Kepentingan kajian yang dijalankan
adalah dapat membangunkan sebuah sistem yang dapat meningkatkan keberkesanan
operasi dan memenuhi keperluan organisasi iaitu Unit Penguatkuasa, Majlis
Perbandaran Kulai (MPKu). Kajian yang telah dibuat juga mempunyai kepentingan
dalam menganalisa sistem pengurusan yang sedia ada untuk menerangkan masalahmasalah yang dikenalpasti. Berpandukan beberapa model yang telah sedia ada kajian
akan dilakukan bagi mengenalpasti keperluan sistem maklumat di unit ini. Daripada
proses pengenalpastian ini, penyelesaian-penyelesaian yang boleh diambil untuk
menangani masalah tersebut akan dicadangkan. Kajian yang dilakukan memberi
sumbangan penting dalam menentukan keperluan-keperluan pengguna dan sistem
yang akan dibangunkan.
1.7
Ringkasan
Bab ini umumnya mengandungi ringkasan keseluruhan bagi projek
Pembangunan Sistem Maklumat Pengurusan berdasarkan kajian keberkesanan servis
Sistem Maklumat dengan menggunakan Unit Penguatkuasa, Majlis Perbandaran
Kulai (MPKu) sebagai satu kajian kes. Analisis serta pernyataan masalah dalam
sistem semasa yang dikaji, dinyatakan dalam bentuk mudah difahami. Objektif dan
8
skop projek ditentukan yang mana ia menerangkan tentang faedah yang diperolehi,
matlamat pembangunan projek, penyelesaian masalah yang timbul, fokus dan
sempadan projek serta ciri-ciri yang dikaji. Kepentingan serta sumbangan daripada
kajian yang dilaksanakan juga dibincangkan dalam bab ini. Pembangunan sistem ini
diharapkan dapat meningkatkan mutu pengurusan dan perkhidmatan Unit
penguatkuasa, MPKu.
9
BAB II
KAJIAN LITERATUR
2.1
Pengenalan
Bahagian kajian literatur ini membincangkan teknologi yang digunakan untuk
melaksanakan projek ini. Penyelidikan dilakukan bagi memudahkan lagi pemahaman
terhadap kajian yang akan dijalankan dan sistem yang ingin dibangunkan. Ianya
merujuk kepada aktiviti penelitian dan penyelidikan terhadap topik-topik yang
berkaitan mengenai persoalan kajian. Maklumat-maklumat yang telah diperolehi
untuk kajian ini didapati dengan kajian terhadap kertas kerja yang telah terhasil
sebelum ini, menemubual pegawai yang terlibat serta pengumpulan dokumen yang
berkaitan.
2.2
Kajian Sistem Semasa Pengurusan Unit Penguatkuasa, MPKu
Unit penguatkuasa bertanggungjawab dalam memastikan undang-undang
Majlis dipatuhi dan diperlihara. Kompaun akan dikenakan terhadap beberapa
kesalahan yang telah ditetapkan oleh MPKu. Antara kompaun yang dijalankan oleh
MPKu adalah seperti yang dipaparkan oleh Jadual 2.1.
10
Jadual 2.1 : Jenis-jenis Kompaun yang Dikeluarkan Oleh MPKu
Kod
Jenis Kompaun
Amaun (RM)
76101
Mencegah Kekotoran
250.00
76104
Kesalahan Penjaja
250.00
76102
Kesalahan Letak Kenderaan
30.00 – 100.00
76105
Tanpa Lesen Perniagaan
250.00
76106
Ubah Tambah
500.00
76107
Sampah Sarap
250.00
76108
Kacau Ganggu
100.00
76109
Pembersihan
250.00
Kompaun yang dikenakan haruslah diselesaikan pembayarannya dalam masa
7 hari. Jika pembayaran masih belum dibuat selepas 7 hari, notis peringatan
berkenaan kompaun berkenaan akan dihantar kepada pesalah. Tempoh pembayaran
diberi selepas pengeluaran notis peringatan adalah selama 14 hari. Jika selepas 14
hari kompaun yang keluarkan kepada pesalah masih belum dibayar saman akan
dihantar kepada pesalah. Jika saman telah dikeluarkan, bermakna pesalah akan
diambil tindakan mahkamah dan pesalah mestilah melalui beberapa proses
mahkamah untuk meyelesaikan kes tersebut. Segala perbelanjaan adalah ditanggung
oleh pesalah. Rajah 2.1 menunjukkan aliran kerja pengurusan kompaun di Unit
penguatkuasa, MPKu.
11
Kompaun
Dikenakan
14 Hari
7 Hari
Notis
Dikeluarkan
Saman
Dikeluarkan
Tindakan
mahkamah
akan
diteruskan
jika
Resit
Rajah 2.1 : Aktiviti Semasa Pengurusan Kompaun
2.2.1 Kaedah Pembayaran Kompaun
Semua kompaun yang dikeluarkan hanya boleh dijelaskan melalui sistem
kaunter yang terdapat di MPKu. Kaunter dibuka setiap hari bekerja sehingga pukul
3.30 petang. Pelanggan perlu datang sendiri untuk menjelaskan kompaun yang
dikenakan kepada mereka. Proses pembayaran dan masa pengoperasian yang
dianggap tidak berkesan ini menyumbangkan kepada berlakunya pelanggan tidak
menjelaskan kompaun mereka kerana tidak mempunyai masa yang sesuai untuk
datang ke MPKu.
2.3
Kompaun
Sebuah pihak berkuasa tempatan boleh, dengan undang-undang kecil kaedah
atau peraturan menetapkan denda tidak lebih daripada RM 2,000 atau penjara selama
tempoh tidak lebih daripada satu tahun atau denda dan penjara atau kedua-duanya
bagi pelanggaran mana-mana undang-undang kecil, kaedah atau peraturan dan,
mengenai sesuatu kesalahan yang berterusan ia boleh menetapkan sejumlah wang
tidak lebih daripada RM 200 bagi tiap-tiap satu hari selama tempoh kesalahan itu
diteruskan selepas sabitan.
12
2.3.1 Kompaun Letak Kenderaan
Untuk mengelakkan dari dikenakan kompaun pengguna kenderaan hendaklah
sentiasa
menentukan
berapa
lama
mereka
perlu
meletakkan
kereta
dan
mempamerkan kupon letak kereta mereka. Jadual 2.2 menunjukkan kompaun letak
kenderaan dan kadarnya.
Jadual 2.2 : Kompaun – kompaun Letak Kenderaan
Jenis Kesalahan
a)
Tidak mempamerkan kupon yang dikeluarkan oleh Majlis atau
Kadar
Kompaun
RM 30
Syarikat Pengendali semasa meletakkan kenderaan bermotor di
dalam petak letak kereta berkupon
b)
Mempamerkan kupon letak kereta yang telah tamat tempoh yang
RM 30
dibenarkan
c)
Mempamerkan kupon letak kereta di dalam keadaan di mana
RM 30
kupon letak kereta tersebut tidak dapat dikenalpasti atau dilihat
Pembantu Penguatkuasa (Tempat Letak Kereta) semasa
menjalankan pemeriksaan
d)
Mempamerkan kupon letak kereta tanpa membuat penandaan yang
RM 30
betul
e)
Meletakkan kenderaan bermotor di luar petak letak kereta di
RM 30
tempat letak kereta
f)
Menghalang petak letak kereta
RM 30
g)
Kenderaan bermotor yang diletak tidak mengikut arah lalu-lintas
RM 30
h)
Berniaga di tempat letak kereta
RM 30
i)
Meletak kenderaan bermotor yang menghalang pili bomba
RM 100
j)
Meletak kenderaan bermotor di kawasan kaki lima / siar kaki
RM 100
k)
Meletak kenderaan bermotor di tempat letak kereta bermusim
RM 100
tanpa pas bermusim yang sah
l)
Meletakkan kenderaan bermotor di tempat selain dari yang
RM 100
ditetapkan bagi jenis kenderaan itu
m)
Mempamerkan kupon yang tidak sah semasa meletak kenderaan
RM 100
bermotor di petak letak kereta di tempat letak kereta
n)
Kesalahan lain Perintah (nyatakan) ________
RM 100
13
2.3.2 Kompaun Kacau Ganggu
Dikenakan sekiranya terdapat aduan kacau ganggu seperti bunyi, bau, debu
dan lain-lain. Seseorang yang tidak mematuhi peruntukan-peruntukan sesuatu
perintah kacauganggu adalah bersalah atas suatu kesalahan dan boleh, apabila
disabitkan, dikenakan denda tidak lebih daripada RM 100 bagi tiap-tiap 1 hari selama
tempoh peruntukan-peruntukan perintah kacau ganggu itu tidak dipatuhi.
2.3.3 Kompaun Pembersihan
Sesiapa yang melanggar mana-mana Undang-Undang Kecil Mencegah
Kekotoran boleh dikompaun oleh mana-mana pegawai MPKu atas budi bicaranya
sejumlah wang tidak melebihi RM 250.
2.3.4 Kompaun Kesalahan Penjaja
Seseorang yang bertindak sebagai penjaja tanpa lesen yang dikeluarkan oleh
Yang Dipertua di bawah Undang-Undang Kecil Penjaja apabila disabitkan,
dikenakan denda tidak lebih daripada RM 1,000
2.3.5 Kompaun Ubah Tambah
Sesiapa yang melanggar mana-mana Akta Kerajaan Tempatan dengan
membina bangunan tambahan, mengubahsuai bangunan tanpa kebenaran boleh
dikompaun oleh mana-mana pegawai MPKu atas budi bicaranya sejumlah wang
yang tidak melebihi RM 500.
14
2.3.6 Kompaun Berniaga Tanpa Lesen / Lesen Perniagaan Tamat Tempoh
Seseorang yang menjalankan perniagaan di premis tanpa lesen, lesen
perniagaan tamat tempoh atau tidak mempamerkan lesen perniagaan bolehlah
disabitkan kesalahan mengenakan denda tidak melebihi RM 2,000.
2.4
Sistem Berasaskan Web
Secara teknikal, konsep sistem berasaskan web merujuk kepada aplikasi atau
servis yang wujud dalam pelayan yang boleh diakses menggunakan web browser dan
berada dalam protokol Internet. Aplikasi ini dapat diakses daripada mana-mana
tempat diseluruh dunia melalui web. Antara ciri-ciri penting persekitaran berasaskan
web adalah :
1. Data atau kandungan yang dijana hendaklah sentiasa dikemaskini.
2. Dapat diakses oleh pengguna secara universal melalui web (bergantung
kepada pengesahan pengguna yang dibenarkan mengakses data).
Rangkaian komunikasi utama dalam persekitaran web adalah Internet, Intranets dan
Extranets.
2.4.1 Internet
Perkataan Internet berasal daripada perkataan Internetworking yang
bermaksud komunikasi antara rangkaian. Ia merupakan rangkaian komputer terbesar
di dunia. Ia menjalinkan serangkaian komputer yang berselerak di seluruh pelusuk
benua untuk membolehkan komunikasi dua hala dan pertukaran maklumat secara
bebas berlaku. Ini bermaksud, Internet merupakan rangkaian antara rangkaian (Deitel
et al., 2003). Dalam hal ini komputer yang dahulunya stand alone dapat berhubungan
secara langsung dengan hos-hos atau komputer-komputer yang lainnya.
15
Internet adalah semua rangkaian komputer di seluruh dunia yang
disambungkan dengan rangkaian yang lebih kecil dan bergerak perlahan. Ianya
merupakan satu rangkaian global yang menghubungkan rangkaian-rangkaian
komputer di seluruh dunia yang boleh digambarkan seolah-olah dunia wujud tanpa
sempadan (Turban et al., 2004). Internet mempunyai begitu banyak maklumat yang
boleh dicapai oleh sesiapa sahaja, dan menyediakan penghantaran maklumat sertamerta ke seluruh dunia (Deitel et al., 2003). Ini membolehkan manusia di seluruh
dunia berkomunikasi di antara satu sama lain dalam masa beberapa saat sahaja.
2.4.1.1 Perkembangan Internet
Pada masa kini, Internet semakin bertambah popular dan ia menjadi
sebahagian daripada rutin hidup kita seharian. Pada mulanya, Internet hanya terdapat
di dalam sistem pendidikan, perbadanan, kerajaan atau agensi-agensi tertentu dan kos
dan penyelenggarannya sangat mahal serta sukar untuk mendapatkan laluan ke
Internet. Pada masa ini, Internet boleh disambung melalui pelbagi kaedah
menggunakan khidmat komersil atau Penyelia Khidmat Internet (Internet Service
Provider – ISP) yang semakin bertambah bilangannya (Turban et al., 2004). Di
Malaysia, Internet mula diperkenalkan pada tahun 1987. Internet telah dilancarkan
oleh Institut Mikroelektronik Malaysia atau MIMOS untuk Rangkaian Komputer
Awam atau RANGKOM. Pada akhir tahun 1980an, MIMOS telah meningkatkan
keupayaan RANGKOM dan menukar namanya kepada JARING (Joint Advance
Research Integrated Networking). Rangkaian JARING adalah rangkaian Internet
yang digunakan secara meluas di Malaysia (Abdullah Mohamad Zin dan Mohamad
Jan Nordin, 2000).
Internet tidak lagi terhad kepada pakar teknikal atau individu yang pandai
mengendali komputer sahaja, bahkan sesiapa sahaja yang mempunyai laluan
komputer boleh menggunakan Internet. Internet juga akan terus berubah dan
berevolusi. Teknologi baru akan terus muncul dan meninggalkan teknologi yang ada
pada masa kini. Namun begitu, pertumbuhan Internet yang begitu pesat telah
16
mewujudkan cara baru yang mudah untuk berkomunikasi dengan lebih maju
berbanding dulu (Turban et al., 2004).
2.4.1.2 World Wide Web (WWW)
World Wide Web (WWW) membenarkan pengguna komputer untuk mencari
atau pengesan dan memaparkan dokumen yang berasaskan multimedia seperti teks,
grafik, animasi, audio dan video dalam kebanyakan perkara (Deitel et al., 2003).
World Wide Web (WWW) merupakan satu perkhidmatan pencarian
maklumat yang terdapat di dalam Internet dan ia juga merupakan sebahagian
daripada Internet (Turban et al., 2004). WWW mengandungi berjuta-juta laman
maklumat yang boleh disimpan di dalam komputer di seluruh dunia. Web tidak
terikat dengan bentuk atau format data yang digunakan kerana ia akan memastikan
pengaturcaraan pelayan dan pelanggan atau client-server telah bersetuju ke atas
sesuatu format data (Abdullah Mohamad Zin dan Mohamad Jan Nordin, 2000).
Komponen asas dalam persekitaran web digambarkan seperti dalam Rajah 2.2.
WWW menyediakan satu cara yang seragam dan mudah untuk mencapai
pelbagai sumber yang terdapat di Internet. Antaranya World Wide Web (WWW)
menyediakan kemudahan ‘tunjuk dan klik’ yang bermaksud pencarian maklumat
dalam kuantiti yang besar dalam Internet. Maklumat dalam web dipersembahkan
dalam halaman web yang mana dipaparkan dalam bentuk teks, grafik, gambar, bunyi
dan video (Deitel et al., 2003).
WWW juga merupakan sekumpulan dokumen yang saling berkaitan dan
bekerjasama dengan menggunakan satu spesifikasi protokol Internet yang di panggil
sebagai Protokol Penghantaran Teks Tinggi (HTTP) (Deitel et al., 2003). Dalam erti
kata lain, sistem Internet itu wujud tanpa bergantung pada Web tetapi Web pula tidak
dapat diwujudkan tanpa sistem Internet (Turban et al., 2004).
17
Halaman WWW ditulis dalam format HTML. Format ini membenarkan teks
ditukar kepada bentuk format yang lebih menarik apabila diterjemah oleh Web
Browser seperti Internet Explorer, Netscape Navigator, Mosaic dan Unix. Salah satu
kelebihan web yang diketahui umum ialah ia dapat merentasi batasan nasional dan
dapat mencapai satu kumpulan pengguna yang global. Lokasi dalam World Wide
Web (WWW) selalunya disediakan dan dikekalkan (oleh seorang atau lebih
webmaster) sebagai satu koleksi maklumat oleh orang perseorangan, berkumpulan
atau pun organisasi.
INTERNET
Pelanggan
Pelayan
Dokumen
ASP
Dokumen
PHP
Dokumen
HTML
Rajah 2.2 : Komponen asas dalam persekitaran web (Deitel et al., 2003)
2.4.2 Intranet
Intranet menggunakan konsep gabungan organisasi dan Internet. Ianya adalah
teknologi berasaskan web untuk mencipta rangkaian sulit di dalam sesebuah
organisasi. Walaupun ianya menggunakan satu segmen Rangkaian Kawasan
Setempat (LAN) yang menggunakan protokol TCP/IP, namun ianya boleh dianggap
satu LAN yang lengkap atau beberapa sambungan antara LAN. Laluan keselamatan
seperti firewall digunakan untuk tujuan mengasingkan Intranet daripada Internet dan
untuk tujuan kebenaran ekses kepada pihak yang sah sahaja (Turban et al., 2004).
18
Antara kegunaan Intranet adalah membenarkan pengagihan maklumat
dalaman organisasi dengan selamat dan digunakan untuk aktiviti berkumpulan untuk
tujuan pengagihan maklumat projek dalam organisasi. Selain itu Intranet juga
digunakan untuk kawalan ekses kepada dokumen kewangan syarikat, penggunaan
pengurusan pengetahuan, bahan-bahan kajian dan maklumat penting lain yang
memerlukan pengagihan dalam organisasi (ITRG et al., 2003).
2.4.3 Extranet
Extranet menghubungkan beberapa intanet melalui Internet dengan
menambahkan ciri-ciri keselamatan dan kefungsiannya. Ianya membentuk rangkaian
maya yang besar dan membenarkan pengguna (contohnya seperti rakan niaga)
berhubung dengan intranet utama dalam organisasi melalui Internet dengan selamat.
Perisian kawalan ekses digunakan untuk mengesahkan dan encrypt data yang
dihantar diantara pengguna dan intranet. Dalam erti kata lain extranet membenarkan
dua atau lebih orang untuk berkongsi maklumat dalam suasana yang terkawal.
2.5
Pembayaran Melalui Kad Kredit
Kad kredit adalah bentuk pembayaran yang popular untuk pembelian secara
atas talian, namun banyak pihak yang menetang penggunaannya dan kemudahan
yang disediakan kerana faktor keselamatan (Deitel et al., 2003). Pelanggan bimbang
terjadinya penipuan kad kredit oleh para peniaga dan pihak lain yang terlibat. Kad
kredit seperti Prodigy Internet, Mastercard contohnya, dibangunkan untuk
menyokong bentuk pembayaran secara atas talian dan juga offline. Mereka turut
menjamin perlindungan daripada penipuan atas talian seperti mana program pointbased reward yang membenarkan pemegang kad untuk menebus mata
Bagi membolehkan pembayaran menggunakan kad kredit diterima, peniaga
mestilah mempunyai akaun peniaga dengan pihak bank yang terlibat (Ollington,
19
2004). Akaun peniaga melalui cara tradisional hanya menerima transaksi melalui
mata jualan atau pun Point-of-sale (POS) yang mana ianya berlaku apabila
pelanggan menunjukkan kad kredit mereka sewaktu membeli belah di mana-mana
gedung jualan yang menerimanya (Ollington, 2004)). Seiring dengan perkembangan
perdagangan elektronik, akaun peniaga yang khusus di wujudkan di Internet untuk
mengendalikan transaksi kad kredit secara atas talian. Transaksi ini di proses oleh
perkhidmatan pihak ketiga bank(Guttmann, 2003).
2.6
Keselamatan
Keselamatan merupakan aspek yang paling penting dan dititikberatkan dalam
membangunkan sistem yang berasaskan laman web (Deitel et al., 2003). Penggodam
laman web sering mengganggu sistem-sistem yang kurang mementingkan ciri-ciri
keselamatan pada sistem mereka. Pada masa ini, pelbagai langkah telah diambil
untuk mengatasi masalah pencerobohan sistem web seperti Akta Jenayah Komputer
yang telah digubal pada tahun 1997 (Pekeliling Kemajuan Pentadbiran Awam
Bilangan 1 Tahun 2003). Akta ini menyediakan peruntukan mengenai kesalahankesalahan yang dilakukan oleh rakyat ataupun penduduk tetap negara ini yang mana
walaupun kesalahan tersebut dilakukan di luar negara, ia disifatkan sebagai
dilakukan di dalam negara.
Selain daripada itu, pelbagai langkah keselamatan yang sering digunakan
oleh organisasi-organisasi dalam menjaga keamanan sistem web mereka seperti
menggunakan proxy, firewall dan lain-lain lagi. Aspek keselamatan yang perlu
dipertimbangkan sebelum membangunkan sebarang sistem web adalah keselamatan
pelanggan web, keselamatan pelayan web, keselamatan sistem pengoperasian dan
juga keselamatan transaksi data (Conway et al., 2004).
Firewall akan memberikan perlindungan kepada pengguna dalam melayari
Internet dengan selamat. Ia bertindak sebagai proksi ketika melayari laman-laman
web dengan menukarkan nombor alamat Internet Protokol (IP) komputer yang
berada dalam sistem tersebut dan meninggalkan nombor tersebut ketika memasuki
20
mana-mana laman (Conway et al., 2004). Ini menghalang penceroboh mengetahui
secara lengkap struktur sebenar rangkaian di mana komputer tersebut berada.
2.6.1 Protokol Keselamatan
Setiap orang yang menggunakan web untuk perniagaan elektronik dan
perdagangan elektronik perlu untuk menitik beratkan tentang keselamatan maklumat
persendirian mereka (Herrmann, 2002). Antara protokol yang menyediakan khidmat
keselamatan transaksi adalah seperti protokol Secure Socket Layer (SSL) dan Secure
Electronic Transaction (SET) (Deitel et al., 2003).
2.6.1.1 Protokol Secure Socket Layer (SSL)
Protokol Secure Socket Layer (SSL) dibangunkan oleh Netscape
Communications adalah protokol bukan hak milik yang biasanya digunakan untuk
melindungi komunikasi yang berlaku di Internet dan web (Herrmann, 2002). SSL
dibangunkan untuk kebanyakan penyemak seimbas web ( browser ) termasuk
Netscape Communicator, Microsoft Internet Explorer, dan kebanyakan produk
perisian yang lain. Ianya beroperasi diantara protokol komunikasi Internet iaitu
TCP/IP dan juga perisian aplikasi (Deitel et al., 2003).
Dalam piawai keselarasan yang pawai di Internet, mesej penghantar akan
dihantar kepada soket yang menafsir mesej dalam TCP/IP tersebut. TCP/IP set
protokol piawai yang digunakan untuk komunikasi diantara komputer-komputer di
Internet (Deitel et al., 2003). Kebanyakan penghantaran melalui Internet dihantar
dalam bentuk set mesej perseorangan yang dipanggil paket. Semasa penghantaran
data, satu paket mesej akan diwakilkan dengan urutan nombor dan maklumat
kawalan keselamatan akan disertakan untuk setiap paket (Preetham, 2002). Laluan
paket TCP adalah untuk mengelakkan kesesakan data, oleh itu setiap paket akan
melalui laluan yang berbeza di Internet. Diakhir penghantaran, TCP akan
21
memastikan semua paket akan tiba di destinasi tanpa pengubahsuaian (Eloff, 2002).
Jika didapati paket telah diubah, TCP/IP melakukan penghantaran semula. TCP/PI
kemudiannya akan hantar mesej kepada soket pada penerima akhir. Soket tersebut
akan terjemah semula mesej yang akan dapat dibaca oleh aplikasi penerima. Dalam
transaksi yang menggunakan SSL, soket penterjemah tersebut akan dilindungi
dengan menggunakan kriptografi kekunci-umum (Deitel et al., 2003).
SSL menggunakan teknologi kekunci-umum dan sijil digital untuk
mengesahkan server dalam transaksi dan melindungi maklumat sulit apabila ianya
dihantar daripada satu pihak kepada pihak yang lain di Internet ((Deitel et al., 2003).
Transaksi SSL tidak memerlukan pengesahan pelanggan. Untuk memulakan proses,
pelanggan akan menghantar mesej kepada pelayan, pelayan akan membalasnya dan
menghantar sijil digital mereka kepada pelanggan untuk pengesahan. Dengan
menggunakan kriptografi kekunci-umum untuk berkomunikasi dengan selamat,
pelanggan dan pelayan akan berunding melalui kekunci sessi untuk meneruskan
transaksi. Kekunci sessi adalah kekunci rahsia simetri yang akan digunakan untuk
satu tempoh transaksi (Eloff, 2002). Apabila kekunci telah dibuat, komunikasi akan
dilaksanakan diantara pelayan dan pelanggan dengan menggunakan kekunci sessi
dan sijil digital (Deitel et al., 2003).
Walaupun SSL melindungi maklumat sewaktu ianya dihantar melaui Internet,
tetapi ianya tidak melindungi maklumat sulit seperti nombor kad kredit apabila ianya
disimpan pada pelayan sesebuah organisasi ((Preetham, 2002). Apabila organisasi
telah menerima tempahan beserta dengan maklumat kad kredit , maklumat tersebut
akan didikript dan disimpan dalam pelayan organisasi tersebut hinggalah tempahan
dipesan. Jika pelayan tidak dilindungi dan data tidak di encrypted, pihak yang tidak
sah akan dapat memasuki maklumat yang dihantar. Alatan perkakasan yang
dipanggil kad Periphiral Component Interconnect (PCI) akan dimasukkan ke dalam
pelayan web untuk melindungi data dan keseluruhan transaksi SSL termasuk
pelanggan dan pelayan server ((Preetham, 2002).
22
2.6.1.2 Protokol Secure Electronic Transaction ( SET )
Protokol Secure Electronic Transaction (SET ) dibangunkan oleh Visa
International dan MasterCard dan direkabentuk secara spesifik untuk melindungi
transaksi pembayaran perdagangan elektronik (Deitel et al., 2003). SET
menggunakan sijil digital untuk mengesahkan setiap pihak yang terlibat dalam
transaksi perdagangan elektronik termasuk pelanggan, organisasi yang terlibat dan
pihak bank yang disahkan oleh organisasi. Kriptografi kekunci umum digunakan
untuk melindungi maklumat hang dihantar melalui web (Deitel et al., 2003).
Organisasi yang terlibat harus mempunyai sijil digital dan perisian SET yang
khusus untuk memproses transaksi. Pelanggan pula mestilah mempunyai sijil digital
dan perisian dompet digital. Fungsi dompet digital adalah sama dengan dompet
sebenar ((Eloff, 2002). Ianya menyimpan maklumat debit dan kredit pelbagai kad
manakala sijil digital akan mengesahkan identiti pemegang kad. Dompet digital akan
menambahkan kemudahan dan keselesaan pada membeli belah secara atas talian di
mana pelanggan tidak memerlukan masa yang lama untuk memasukkan maklumat
kad kredit di setiap web membeli-belah.
Dalam protokol SET organisasi yang terlibat tidak dapat melihat maklumat
hak milik pelanggan. Selain itu nombor kad kredit pelanggan tidak disimpan di
dalam pelayan organisasi dan ini menunjukkan protokol ini dapat mengurangkan
risiko penipuan (Herrman, 2002).
Walaupun SET direkabentuk dengan spesifik untuk transaksi perdagangan
elektronik dan menyediakan perlindungan keselamatan aras tinggi, namun ianya
belum menjadi protokol piawai yang digunakan dalam kebanyakan transaksi hari ini.
Ini kerana salah satu masalah yang dikenalpasti adalah, SET memerlukan perisian
khusus dipihak pelanggan dan juga pelayan (Herrman, 2002). Keperluan ini
meningkatkan kos transaksi. Selain daripada itu transaksi juga akan menggunakan
masa penggunaan yang lebih berbanding dengan menggunakan protokol yang lain
seperti SSL.
23
2.7
Proses Perniagaan
Kock (2005) mendefinasikan proses perniagaan sebagai ‘Pelaksanaan set
tugasan yang secara logikalnya saling berkait untuk mencapai sesuatu hasil yang
telah dikenalpasti daripada perniagaan tersebut’. Proses adalah berstruktur,
mempunyai rekabentuk aktiviti yang telah dikenalpasti untuk menghasilkan sesuatu
untuk pelanggan atau pun pasaran. Ianya turut memberi penekanan kepada
bagaimana sesuatu tugasan itu dilaksanakan dalam organisasi (Davenport, 1993).
Proses secara asasnya adalah langkah mengenalpasti permulaan, tamat,
antaramuka, dan unit dalam organisasi yang terlibat termasuklah pelanggan. Contoh
proses termasuk pembangunan produk, penempahan barang daripada pembekal,
membuat pelan pemasaran seperti pemprosesan dan membayar tuntutan insuran
(Tsui, 2005).
2.8
Penambahbaikan Proses Perniagaan (Business Process Improvement –
BPI)
Persekitaran semasa yang menyaksikan penambahbaikan persaingan pasaran
yang berkembang pada tahun 1990-an telah meletakkan banyak organisasi dalam
keadaan tekanan di mana masing-masing cuba untuk meningkatkan pelaksanaan
perniagaan dan dalam masa yang sama mengurangkan kos yang digunakan untuk
menjalankan perniagaan tersebut. Dalam hal ini penambahbaikan proses perniagaan
adalah penting dalam memastikan sesebuah organisasi dapat bersaing dengan
cemerlang. Bantuan sistem maklumat dalam penambahbaikan proses perniagaan
banyak membantu kearah keberkesanan sistem tersebut dan juga mutu sesebuah
organisasi (Bonham, 2004).
Penambahbaikan proses perniagaan adalah pendekatan yang bersistematik
untuk membantu sesebuah organisasi membuat perubahan bagaimana mereka
melaksanakan perniagaan tersebut (Ben, 2004). Penambahbaikan proses perniagaan
dengan bantuan sistem maklumat dapat meningkatkan keberkesanan penggunaan
24
sistem maklumat dalam perniagaan tersebut (Graham, 2004). Sistem maklumat yang
disokong oleh pelbagai teknologi komunikasi dan maklumat dilihat sebagai satu alat
untuk terus mempertahankan proses perniagaan utama dalam kebanyakan organisasi
hari ini. Penggunaan sistem maklumat bukan sahaja membantu kecekapan dan juga
keberkesanan proses dalam sesebuah perniagaan tetapi juga banyak memberi kesan
strategik yang lain terutamanya dalam usaha pengubahsuaian proses dalam
perniagaan. Dalam hal ini perubahan yang berlaku dalam proses perniagaan akan
turut memerlukan rekabentuk sistem maklumat yang menyokong proses perniagaan
tersebut (Broadbent et al., 1999).
2.8.1 Kesan Sistem Maklumat Kepada Penambahbaikan Proses Perniagaan
Pada masa kini kebanyakan organisasi yang berkembang maju dalam industri
global berpengalaman dalam perkembangan hebat penggunaan sistem maklumat.
Sistem maklumat tidak akan berfungsi dengan sendirinya melainkan jika dilihat dari
aspek pelaksanaan proses yang terlibat dalam sesebuah organisasi (Kock, 2005).
Apabila sistem maklumat dilihat sebagai bahan utama yang menyokong perubahan
dan penambahbaikan proses dalam sesebuah organisasi ianya turut memainkan
peranan dalam proses BPI. Kesan jangka pendek yang dapat dilihat daripada BPI
adalah daripada penambahbaikan proses dalam sesebuah perniagaan dengan
sokongan sistem maklumat. Walaupun penambahbaikan yang radikal biasanya
melibatkan BPR tetapi hubungan antara BPR dan sistem maklumat dilihat sebagai
satu proses yang sukar, memerlukan kerjasama banyak pihak dan mempunyai risiko
yang tinggi kepada semua pihak yang terlibat (Weerakkody et al., 2003). Contohnya
dapat dilihat dalam kemajuan teknologi daripada penggunaan sistem berasaskan
kerangka utama kepada sistem rangkaian teragih berasaskan computer peribadi.
Proses ini diambil kira sebagai salah satu aspek sistem maklumat yang penting dan
berguna dalam BPR. Tetapi proses yang terlibat selalunya adalah sukar dan
melibatkan perubahan perisian aplikasi dan mungkin juga platform yang digunakan
(Lan, 2005).
25
Perubahan yang berlaku pada organisasi pada era 1990-an kebanyakannya
melibatkan sistem maklumat (Behrsin et al.,1994 dan Ciborra, 1991). Boleh
dikatakan pengaruh Internet telah meningkatkan kemampuan sistem maklumat dalam
konteks meningkatkan mutu proses perniagaan. Pada masa yang sama kebanyakan
organisasi melaksanakan proses perniagaan yang inovatif dan dapat membantu
meningkatkan kualiti dalam setiap operasi iaitu yang melibatkan ketepatan dan skala
masa yang digunakan (Lan, 2005). Dalam hal ini sistem maklumat menyediakan
kaedah baru untuk sesebuah organisasi itu melebarkan lagi sayap mereka. Dalam
keadaan yang lain pula, sistem maklumat juga mempunyai kesan negatif kepada
orang ramai dan ianya boleh dikategorikan sebagai faktor utama yang menyebabkan
merosotnya bilangan dan peranan yang dimainkan oleh pihak pengurusan ( Dopson,
1993).
Tinjauan yang dilakukan berkenaan dengan penggunaan sistem maklumat ke
atas BPI telah menunjukkan sistem maklumat telah membantu kebanyakan proses
yang terlibat dalam penambahbaikan sesuatu proses perniagaan itu.Oleh itu banyak
pihak melihat BPI sebagai salah satu jalan untuk melaksanakan sistem maklumat
kepada perniagaan mereka dengan tujuan untuk meningkatkan kualiti dan
keberkesanan perniagaan yang dijalankan disamping dapat membantu ke arah
persaingan yang sihat. Dalam masa yang sama mereka juga menyediakan produk dan
servis yang berkualiti kepada pelanggan mereka. Selain itu ada pendapat yang
menyatakan pengurusan dan sistem maklumat adalah salah satu faktor kejayaan
kritikal yang terpenting kepada proses BPI.
Kebanyakan proses perniagaan utama dalam organisasi-organisasi disokong
oleh penggunaan sistem maklumat, dalam hal ini BPI akan melibatkan proses
merekabentuk dan pengubahsuaian proses yang sedia ada dengan bantuan sistem
maklumat yang terlibat. BPI sedikit berbeza jika dibandingkan dengan BPR. BPR
akan menyebabkan perubahan yang lebih radikal, yang mana ianya mungkin
melibatkan pengubahsuaian sistem yang sedia ada sehingga melibatkan perkakasan
dan perisian yang berbeza dan mungkin berada pada level yang berbeza
(Weerakkody, 2003). Keadaan inilah yang mneyebakan rekabentuk dan
pembangunan sistem maklumat dilihat sebagai satu proses yang sukar dalam BPR.
26
Dalam persekitaran perniagaan yang berasaskan komputer hari ini terdapat
beberapa kaedah, alat dan teknik yang boleh digunakan untuk analisa dan rekabentuk
sistem dan proses dalam sesebuah perniagaan. Tetapi penggunaan kaedah yang
berbeza untuk penambahbaikan proses perniagaan dengan bantuan sistem maklumat
menghasilkan satu ruang antara model proses perniagaan dan sistem maklumat
(Weerakkody, 2003). Ini mungkin akan meyebabkan kegagalan proses BPI
terutamanya untuk kes dimana kebanyakan proses perniagaan dalam sesebuah
organisasi itu disokong sepenuhnya oleh sistem maklumat.
2.8.2 Proses Perniagaan dan Penambahbaikan Sistem Maklumat
Untuk meningkatkan peranan sistem maklumat dalam proses BPI mungkin
adalah sesuai untuk mengubahsuai perkataan BPI kepada ‘BP&ISI’
(Penambahbaikan proses perniagaan dan sistem maklumat) (Weerakkody, 2003).
‘BP&ISI adalah boleh didefinisikan sebagai asas penambahbaikan proses perniagaan
dan sistem maklumat untuk mencapai penambahbaikan yang berkesan dalam
keadaan semasa yang kritikal melibatkan pengukuran pelaksanaan seperi kualiti dan
servis dengan mengunakan kos yang optimum dan meningkatkan produtiviti.”
(Weerakkody, 2003).
2.8.3 Hubungan Antara Pembangunan Sistem Maklumat dan
Penambahbaikan Proses Perniagaan
Banyak pendapat berkenaan dengan hubungan antara pembangunan sistem
maklumat dan penambahbaikan proses perniagaan. Sistem maklumat tidak dapat
memainkan peranan yang berkesan dalam proses perniagaan (Hammer, 1993).
Pendapat ini tidak dipersetujui oleh kebanyakan mereka yang terlibat dengan sistem
maklumat. Beberapa pendapat menyatakan sistem maklumat boleh menyokong
perubahan asas yang dilakukan dalam sesebuah organisasi (Stickland, 1996 Classe,
27
Hutton, Willcocks , 1995). Ada sesetengah pendapat pula meyatakan
penambahbaikan proses harus digabungkan dengan automasi proses (Bonham,2004).
Beberapa pendapat yang menyokong pendapat ini mencadangkan agar gabungan
antara proses dan aliran maklumat dilakukan secara serentak (Lan dan Kock 2005).
Tujuannya lebih memfokuskan kepada bagaimana maklumat digunakan dalam
sesuatu proses dan bagaimana orang ramai berinteraksi dengan sistem sama ada
dalam kedaan formal atau pun tidak formal.
Sistem maklumat harus dilihat sebagai lebih daripada untuk tujuan automasi
sebaliknya sistem maklumat harus digunakan secara asasnya untuk membentuk cara
sesuatu perniagaan itu dijalankan. Pihak yang bersetuju dengan pendapat ini
mengutarakan pendapat bahawa automasi yang dilakukan terhadap proses yang tidak
efisyen hanya akan membantu menghasilkan sesuatu yang tidak dapat digunapakai
(Hammer, 2002 dan Harrington, 2003).
Walaupun telah dikenalpasti perancangan strategi IS/IT dan aktiviti
mengubah proses perniagaan saling berkaitan antara satu sama lain, BPI dan
pembangunan sistem IS/IT selalunya dijalankan secara berasingan. Sesetengah
organisasi mampu mencapai beberapa objektif mereka apabila melakukan
penambahbaikan proses perniagaan menggunakan IS/IT. Walaubagaimanapun
sebagai panduan sebelum melakukan proses penambahbaikan banyak usaha dan
kajian diperlukan untuk dijadikan perbandingan dengan proses-proses lain yang
terlibat (Kock, 2005).
Penambahbaikan level IS/IT dan kekompleksan sistem yang digunakan oleh
sesebuah organisasi mungkin menjadikan proses BPI lebih kompleks. Dalam
keadaan ini, perbandingan proses penambahbaikan dengan pembinaan logik untuk
memahami IS/IT adalah sangat membantu. Untuk menjelaskan dengan sebaiknya
fasa-fasa yang terlibat, telah dicadangkan proses pembangunan sistem maklumat
boleh di tambah nilai dan dilihat dari perspektif yang sama untuk penambahbaikan
proses dalam perniagaan seperti yang dipaparkan dalam Jadual 2.3 (Weerakkody,
2003). Melalui pendapat yang diberikan, proses BPI dalam konteks bukan teknikal
(membina rekabentuk bangunan) dan juga teknikal (membangunkan sebuah sistem
28
maklumat) membantu untuk lebih memahami hubungkait antara BPI dan sistem
maklumat.
Jadual 2.3 : Struktur klasik lwn Pembangunan Sistem Maklumat lwn BPI
(Weerakkody, 2003)
Rekabentuk Klasik
Pembangunan Sistem
Maklumat
Penambahbaikan Proses
Perniagaan & Sistem
Maklumat
Carta Buih :
Memahami struktur
akhir/struktur
keseluruhan bangunan
yang dicadangkan
Skop/Objektif : Memahami
persekitaran perniagaan yang
perlu diautomasikan sebagai
tujuan dan objektif
perlaksanaan projek
Proses Awalan : Memahami
persekitaran sasaran perniagaan
untuk tujuan penambahbaikan
proses sebagai skop dan objektif
utama untuk keseluruhan proses
yang terlibat.
Lukisan Rekabentuk :
Memaparkan
rekabentuk bangunan
dari perspectif
pemiliknya
Model bisnes : Model yang
menghuraikan hubungan
diantara entiti-entiti bisnes
daripada perspektif pengguna
Perancangan : Kaji tujuan,
objektif, dan strategi IS/IT untuk
perniagaan dan tentukan
penambahbaikan yang perlu
dilakukan ke atas proses-proses
yang sedia ada
Rajah Jurubina :
Paparan terperinci hasil
akhir bangunan yang
akan dibangunkan dari
perspektif arkitek
Model Sistem Maklumat :
Keperincian model sistem
maklumat daripada
perspektif pembangun
Pengenalan Proses : Menentukan
proses-proses yang terlibat dalam
konteks persekitaran bisnes
semasa
Rajah Kontraktor :
Analisis dan penjelasan
tentnag isu-isu yang
berkaitan dengan Rajah
jurubina
Teknologi Yang
Digunapakai Dalam Model :
Analisisa dan menghuraikan
dengan jelas teknologi dan
isu yang berkaitan dengan
model IS yang digunakan
oleh pembangun
Analisisa Proses : Analisa proses
yang telah dikenal pasti dan
sokongan sistem IS/IT nya,
kenalpasti masalah dan peluang
untuk penambahbaikan
Rajah Kedai : Rajah
yang terperinci
mengenai komponenkomponen yang akan
membentuk struktur
akhir bangunan
Gambaran Terperinci :
Menulis program komputer
(perisian) yang membantu
melaksanakan proses yang
sedia ada
Proses Penambahbaikan :
Menjalankan penambahbaikan
proses kepada perniagaan yang
dijalankan dan sistem maklumat
yang menyokong proses-proses
tersebut
Bangunan : Bentuk
fizikal bangunan
lengkap dan sedia
untuk beroperasi
Sistem Maklumat : Sistem
IS/IT yang telah sedia siap
untuk diimplementasi
Pembangunan Proses :
Penggunaan sistem maklumat
untuk penambahbaikan proses
sedia untuk diimplementasi
29
2.8.4 Keperluan Gabungan Penambahbaikan Sistem Maklumat dan
Penambahbaikan Proses Perniagaan
Beberapa kajian menunjukkan kebanyakan syarikat di UK membazirkan
sebanyak 40% daripada keseluruhan perbelanjaan untuk sistem maklumat. Ini kerana
sistem yang dibangunkan tidak sejajar dengan strategi perniagaan mereka (Lissoni,
2000). Kebanyakan organisasi cenderung untuk menggunakan sistem maklumat
untuk mengautomasikan perakaunan, kawalan stok dan fungsi rutin yang lain
(Morton, 2003).
Banyak pendapat daripada kalangan penyelidik-penyelidik menyatakan
bahawa pemikiran asal pengkomputeran sesebuah organisasi hanya akan
menghasilkan prosidur lama yang dilaksanakan dengan lebih pantas. Oleh itu
cabaran utama kepada pihak pengurusan atasan bukan setakat untuk merekabentuk
sistem yang dapat memproses data dengan lebih tepat tetapi juga untuk mencipta satu
persekitaran di mana orang ramai dapat menggunakan maklumat dengan lebih
berkesan (Champy, 2003).
Daripada hujah yang diberi oleh kebanyakan penyelidik menunjukkan
bahawa penambahbaikan proses dan penggunaan sistem maklumat seharusnya
berjalan serentak. Walaubagaimanapun, kebanyakan organisasi yang terlibat dalam
projek penambahbaikan proses perniagaan cenderung melibatkan kumpulan kerja,
metodologi dan tools yang berbeza. Senario ini dipaparkan dalam Rajah 2.3
(Champy, 2003).
30
Persekitaran Organisasi
Siapa?
Kemahiran
Kemahiran
Pengguna
Analisa Bisnes
Analisa Sistem
BPI
ISI
BP&ISI
Proses
Perniagaan
Sistem
Maklumat
Perbezaan
Model Proses
(Pendekatan & metodologi)
Model Sistem
Maklumat
(Metodologi & aplikasi)
.
Rajah 2.3 : Hubungan Diantara Proses Perniagaan dan Sistem Maklumat
(Champy, 2003)
2.9
Sistem Maklumat
Sistem maklumat boleh didefinasikan sebagai satu set unsur-unsur atau
komponen yang berkaitan yang mengumpul (input), mengolah (proses) dan
menyimpan dan menyebar (output) data dan maklumat yang menyediakan satu
mekanisma maklumbalas untuk mencapai sesuatu objektif dan bagi menyokong
membuat keputusan dan kawalan dalam sesebuah organisasi (Turban et al., 2004).
Secara khususnya, ianya terdiri dari gabungan perkakasan, perisian, dan
rangkaian telekomunikasi yang dibina serta digunakan oleh manusia, untuk
mewujudkan, mengumpul dan mengagihkan data berguna lazimnya di dalam
persekitaran organisasi melalui rangkaian elektronik dan mengikut prosedur tertentu
(Mcleod, 1998).
Sebagai tambahan kepada membuat keputusan, penyelarasan dan kawalan,
sistem maklumat juga boleh membantu kakitangan organisasi menganalisa masalah,
menggambar perkara yang kompleks dan menjana produk baru. Rajah 2.4
31
menunjukkan persekitaran sistem maklumat (Turban et al., 2004). Rajah ini
menunjukkan mekanisma yang mengawal operasi sistem maklumat.
INPUT
Masalah
Perniagaan :
Data,
Maklumat,
Arahan,
Peluang
PEMPROSESAN
Program,
Manusia,
Peralatan,
Penyimpanan
OUTPUT
Penyelesaian :
Laporan, grafik,
pengiraan, audio,
langkah-langkah
KAWALAN
KAKITANGAN
Pembuat
keputusan,
Kawalan-auto
Maklum Balas
Rajah 2.4 : Mekanisme Kawalan Sistem Maklumat (Turban et al., 2004)
2.9.1 Sistem Maklumat Pengurusan (SMP)
Sistem Maklumat Pengurusan merupakan satu sistem maklumat yang
Menyediakan maklumat rutin untuk perancangan, menyusun dan mengawal operasi
dalam sesuatu kefungsian organisasi (Turban et al., 2004). SMP digunakan oleh
peringkat pengurusan. Ia meringkaskan dan melaporkan operasi-operasi asas
organisasi. Model SMP adalah seperti yang digambarkan dalam Rajah 2.9.
Transaksi-transaksi dari Sistem Pemprosesan Transaksi (SPT) akan dipadatkan,
diulangi dan dipersembahkan dalam laporan yang panjang yang akan dijana
mengikut jadual tertentu. SMP memastikan strategi perniagaan berhasil dengan cara
yang cekap. Ianya menyediakan maklumat terkini tentang sesuatu topik seperti
kecekapan operasi, keberkesanan dan produktiviti dengan cara mengeluarkan
maklumat daripada pangkalan data dan memprosesnya berpandukan kepada
keperluan pengguna sistem (Turban et al., 2004)
32
2.9.2 Ciri-ciri dan Keupayaan SMP
Antara ciri-ciri Sistem Maklumat Pengurusan yang biasanya dibangunkan
adalah seperti yang dinyatakan berikut (Turba et al., 2004).:
i.
Sistem maklumat pengurusan menyokong keputusan-keputusan
berstruktur di peringkat operasi dan kawalan pengurusan.
ii.
Sistem maklumat pengurusan biasanya berorientasikan laporan dan
kawalan. Ia direkabentuk untuk membuat laporan berdasarkan operasioperasi sedia ada dan oleh itu untuk membantu menyediakan kawalan
harian ke atas operasi.
iii.
Sistem Maklumat Pengurusan bergantung kepada data-data korporat
yang sedia ada dan aliran data.
iv.
Sistem Maklumat Pengurusan mempunyai kebolehan analitik yang
rendah.
v.
Sistem Maklumat Pengurusan biasanya membantu dalam proses
membuat keputusan menggunakan data-data semasa dan silam.
vi.
Sistem Maklumat Pengurusan secara amnya tidak fleksibel.
vii. Sistem Maklumat Pengurusan memberi penekanan kepada perkaraperkara dalaman lebih dari luaran.
2.9.3 Laporan yang Dihasilkan oleh SMP
Sistem Maklumat Pengurusan mengeluarkan tiga laporan utama (Turban et
al., 2004) iaitu:
i.
Laporan Berjadual Berkala
Laporan berjadual berkala menyediakan maklumat kepada pengurus
dalam format yang telah ditentukan lebih awal.
33
ii.
Laporan Kekecualian
Laporan kekecualian dihasilkan hanya apabila syarat-syarat
pengecualian wujud.
iii.
Laporan Permintaan dan Maklumbalas
Laporan permintaan dan maklumbalas menyediakan maklumat khusus
apabila seseorang pengurus mengkehendakinya.
2.9.4 Kepentingan SMP
Sistem Maklumat Pengurusan sangat berguna kepada pengurusan taktikal
kerana ia dapat menyediakan produk maklumat yang menyokong keperluan
membuat keputusan harian yang rutin di dalam organisasi (Mcleod, 1998). Sistem
maklumat pengurusan menyediakan pelbagai laporan kepada pengurus dan
kandungan laporan ini boleh ditentukan sendiri mengikut keperluan pengurus.
Produk maklumat yang dikeluarkan oleh sistem maklumat pengurusan adalah
terdiri daripada paparan dan laporan yang disediakan samada atas permintaan
pengurus atau dari masa ke semasa secara berjadual atau apabila sesuatu keadaan
berlaku (Turban et al., 2004).
2.10
Sistem Maklumat Yang Berkesan
Kepentingan kualiti sistem, kualiti maklumat dan kejayaan sistem telah
dikenalpasti oleh kebanyakan penyelidik sebagai kandungan utama dalam pembinaan
persaingan yang lebih baik. Skala dan pengukuran baru yang selari dengan kajian
yang berterusan terhadap keberkesanan sistem maklumat dalam sesebuah organisasi
dan kepuasan pengguna adalah diperlukan (Tan, 2002). Oleh kerana itu, beberapa
model akan dikaji dan di fahami bagaimana untuk mewujudkan keberkesanan servis
sistem maklumat dalam sesebuah organisasi.
34
Keberkesanan sistem maklumat adalah pengukuran sejauh mana sistem
maklumat dapat memberikan sumbangan dan kesan kepada keberkesanan dalam
sesebuah organisasi. Tiga aspek yang biasanya diutamakan untuk mengukur
keberkesanan sistem maklumat adalah, pelaksanaan keputusan iaitu keupayaan
sistem untuk menyokong pengurusan pembuatan keputusan, kepenggunaan dan
kepuasan. Biasanya kajian berkenaan dengan keberkesanan sistem maklumat
melibatkan kesan sistem maklumat kepada individu, organisasi, kualiti sistem, kualiti
maklumat, kepenggunaan maklumat, kepuasan pengguna dan kualiti servis (Pitt dan
Watson, 1995).
2.10.1 Kualiti Sistem
Pengukuran kualiti sesebuah sistem itu biasanya memfokuskan kepada ciriciri pelaksanaannya.Sesetengah kajian melihat kepada penggunaan sumber dan
penggunaan pelaburan kepada sistem tersebut (Iivari, 2005), keberkesanan
penggunaan harware (Ivari, 2005), konsisten, masa respon, mudah digunakan
(Chiravuri, 2003), kandungan pangkalan data, pengumpulan keperincian sistem,
faktor-faktor berkenaan manusia, dan ketepatan sistem (Chiravuri, 2003). Manakala
Hamilton dan chervany mengaitkan pengukuran kualiti sistem dengan data, masa
respon, masa pusing balik, ketepatan data, konsisten, kesempurnaan, sistem yang
fleksible dan mudah digunakan (Zeleznikow dan Hall, 2001). Seddon pula
menimbangkan sistem kualiti harus menitik beratkan bugs dalam sistem (sistem yang
konsisten), antaramuka pengguna yang konsisten, mudah digunakan, kualiti dalam
dokumentasi serta kualiti dan kod program yang mudah diselenggara (Seddon,
1997).
2.10.2 Kualiti Maklumat
Pengukuran kualiti maklumat lebih memfokuskan kepada output yang
dihasilkan oleh sistem dan nilai output, kepenggunaannya atau pun kepentingan
35
relatifnya merujuk kepada pengguna. Kebanyakan pengukuran walaubagaimanapun
adalah dalam bentuk yang boleh dinilai. Terdapat penyelidik yang mengenalpasti
enam ciri-ciri kualiti maklumat iaitu ketepatan, ketelitian, penyebaran maklumat,
tempoh masa output, kebolehpercayaan, kesempurnaan, keringkasan/kepadatan,
format dan keberkaitan dan juga kepuasan pengguna (Richard et al., 2000). Terdapat
penyelidik lain menambah beberapa kriteria seperti boleh difahami, report yang
berguna (Walter et al., 2004), lengkap, tidak ada unsur-unsur berat sebelah, boleh
dibuat perbandingan dan boleh dijumlahkan (Davis, 2003).
Kajian yang dibuat terhadap sistem maklumat eksekutif, penyelidik telah
mengenalpasti lima ciri-ciri kualiti sistem iaitu ketepatan, tempohmasa,
keringkasan/kepadatan, keselesaan, kerberkaitan (Rainer et al., 1999). Sementara
Seddon turut menyenaraikan ketepatan, tempohmasa, dan keberkaitan dalam definisi
kualiti maklumat (Sedoon et al., 1997). Walaubagaimanapun beliau telah menambah
keperluan tersebut memandangkan tidak semua aplikasi sistem maklumat
menghasilkan maklumat untuk tujuan pembuatan keputusan. Kualiti maklumat
bukanlah faktor pengukuran yang semestinya diambil kira dalam semua sistem.
2.10.3 Kepenggunaan Maklumat
Penggunaan sistem komputer pada masa kini boleh memberi kesan kepada
pengguna dalam bentuk ciri-ciri manakah yang terdapat dalam sistem komputer
memenuhi keperluan pengguna (Goodhue et al.,1995). Ianya juga boleh dikaitkan
sama ada pengguna sedia menggunakan sesebuah sistem itu atau pun tidak (Rainer et
al., 1995). Sesetengah penyelidik memilih untuk melihat adakah sesuatu sistem itu
digunakan oleh pengguna (Wim, 2002) atau pun pengguna terpaksa menggunakan
sistem tersebut sebagai salah satu aspek pengukuran kejayaan sistem tersebut (Walter
et al., 2004). Teknologi untuk sesuatu tugasan yang telah memenuhi syarat
pengukuran haruslah dapat menilai kualiti, penyebarannya (Wim, 2002), keberkaitan
(Bailey, 1983) dan data yang boleh ditempatkan (mudah untuk ditentukan apakah
data yang terlibat dan kedudukan data tersebut (Goodhue, 1997)), sistem yang mudah
digunakan (Davis, 2003), respon untuk masa dan persembahan data yang dipaparkan
36
boleh difahami dan digunakan (Richard et al., 2000). Pengukuran berkenaan dengan
kepenggunaan adalah boleh dikaitkan sebagai subjektif ataupun objektif (Jones et al.,
2005). Pada masa kini kepenggunaan telah diukur dengan cara melakukan
penawanan data seperti masa untuk sambungan, jumlah caj terkumpul yang
dikenakan, jumlah pelanggan, jumlah transaski yang telah diproses dan kekerapan
ianya digunakan. Selain itu dilihat juga bagaimana sistem tersebut digunakan, sama
ada untuk tugas-tugas rutin atau pun untuk kegunaan spesifik (Jones et al., 2005).
Seddon dan Kiew telah mengubahsuai model DeLone dan McLean dengan
menggantikan ‘kepenggunaan maklumat’ dengan ‘manfaat sistem maklumat’
(Seddon, 1997). Dalam kajian ini telah dinyatakan bahawa jika kegunaan sistem
tidak mandatori, ‘kepenggunaan’ adalah perkataan yang boleh digunakan untuk
mewakilkan manfaat’. Walaubagaimanapun, apabila kegunaan sistem adalah
mandatori, kepentingan ‘kepenggunaan’ sebagai pengukuran untuk keberkesanan
sistem adalah lemah. Kajian ini adalah mendefinisikan ‘manfaat’ berasaskan kajian
yang dibuat oleh Davis (Davis, 2003) iaitu ‘darjah pengukuran dimana pengguna
percaya dengan menggunakan sesuatu sistem akan dapat meningkatkan pelaksanaan
kerja’. Dalam tahun 1997 Seddon telah membuat satu kajian dan menyatakan
bahawa ‘kepenggunaan sistem maklumat’ adalah digunakan untuk menunjukkan
‘hasil daripada kepenggunaan’ (Seddon, 1997). Beliau telah mendefinisikan faktor
pengukuran kepenggunaan sistem maklumat melalui hands-on-hours, tempoh yang
digunakan, frekuensi yang digunakan, bilangan pengguna,yang menggunakan dan
yang tidak menggunakan.
Massey telah mengkaji kesan 11 faktor kegunaan teknologi maklumat
(Massey et al., 2001) (faedah yang diperolehi, mudah digunakan, sokongan daripada
organisasi, level kemahiran, saiz organisasi, aplikas-aplikasi yang strategik,
kematangan sistem maklumat, tingkah laku yang positif, level latihan, level
professional, level akademik). Mereka telah menyatakan kegunaan sistem teknologi
maklumat mempunyai hubungan rapat dengan faedah kegunaan sistem kepada
pengguna. Selain itu ianya mudah digunakan, level kemahiran dan tingkah laku
individu yang positif kepada sistem teknologi maklumat juga terdapat dalam
organisasi.
37
2.10.4 Kepuasan Pengguna
Maklumat berkenaan dengan kepuasan pengguna (UIS) adalah salah satu
mekanisme penilaian. Maklumat kepuasan pengguna dedifinisikan sebagai satu skop
dimana pengguna yakin adanya sistem maklumat untuk memenuhi keperluan
maklumat yang diperlukan. UIS menyediakan timbalan untuk keputusan yang
kritikal namun ianya tidak dapat diukur berkenaan dengan sistem maklumat, iaitu
perubahan yang berlaku kearah keberkesanan sesebuah organisasi.
Sebelum ini, pengukuran pengimplementasian menitikberatkan kepuasan
pengguna, kepenggunaan sistem (Baroudi, 1986), penglibatan pengguna (Barki,
1986) dan penerimaan pengguna (Davis, 2003). Keyakinan kepada kepuasan
pengguna dalam membuat penilaian kejayaan sistem maklumat selalunya digunakan
oleh penyelidik dan pembangun sistem maklumat. Beberapa keselarasan penggunaan
peralatan telah dibina dan diuji (Bailey, 1983).
Walaupun alatan yang dihasilkan hasil daripada kajian terdahulu semakin
popular selepas diperkenalkan, namun penyelidik masih perlu berwaspada. Melone
mengatakan bahawa, walaupun beberapa peralatan yang terhasil sebelum ini telah
diakui kesahihannya dalam menilai keberkesanan sistem maklumat, namun tidak ada
perhubungan yang jelas terhasil diantara keberkesanan sistem dan kepuasan
pengguna (Melone, 1990).
Terbaru, Seddon telah mendefinisikan kepuasan pengguna sebagai penilaian
yang subjektif bergantung kepada individu tersebut, organisasi yang terlibat dan
sistem maklumat yang digunakan (Seddon, 1997). Beliau menyatakan penilaian
kepuasan pengguna adalah penilaian manfaat yang dihasilkan oleh stakeholder (
individu, kumpulan individu, pengurusan dalam sesebuah organisasi dan
keseluruhannya). Beliau mempertahankan bahawa penggunaan alatan yang
dihasilkan adalah tidak mencukupi untuk mengukur pembinaan idea ini.
38
2.10.5 Kualiti Servis
Servis adalah memainkan peranan penting dalam sistem maklumat dan
kebanyakan penilaian sistem maklumat berorientasikan produk (Jones, et al., 2005).
SERVQUAL adalah tools yang dibina untuk menilai secara general kualiti servis
untuk penyelidik-penyelidik pasaran. SERVQUAL terhasil daripada beberapa
konsep dan permasalahan yang timbul. Konsep yang dimaksudkan termasuklah
kualiti servis dan pengoperasian dianggap berbeza, pembinaan jangkaan yang samar,
dan kemungkinan kesukaran menggunakan peralatan penilaian untuk pelbagai
industri. Permasalahan berat yang terlibat pula adalah mengurangkan
kebolehpercayaan, dan kesahihan yang tidak jelas. Pitt dan Watson telah melakukan
satu penambahbaikan terhadap model yang dihasilkan oleh Delone dan Mclean untuk
meletakkan kualiti servis sebagai salah satu aspek yang menentukan keberkesanan
sistem maklumat (Pitt et al, 1997).
2.10.6 Impak Kepada Individu
Penilaian impak kepada individu adalah merangkumi pengertian luas dari
faktor subjektif dan objektif. Statistik yang digunakan sekarang menunjukkan
tempoh frekuensi masa yang digunakan (Richard et al., 2000), bilangan fungsi dan
laporan yang terhasil (Davis, 2003), jenis aktiviti yang dilaksanakan (Walter et al.,
2004) diambil kira. Secara subjektif, kesan penggunaan komputer kepada individu
dilihat dari segi pelaksaaan atau produktiviti sistem tersebut (Richard et al., 2000),
keberkesanan dalam membuat keputusan, dan nilai yang diperolehi oleh pengguna.
Proses membuat keputusan biasanya beroperasi menggunakan pengukuran seperti
keyakinan keatas keputusan yang dibuat, penglibatan berkumpulan, penambahbaikan
dalam proses tersebut dan masa yang digunakan untuk membuat sesuatu keputusan.
Penambahbaikan akan terhasil apabila terdapat keserasian antara tugasan dan
teknologi yang digunakan. Beberapa penilaian item seperti kualiti, penyebaran
maklumat, keberkaitannya dan tahap kesukaran menggunakan sistem, masa yang
39
digunakan (data dapat dipaparkan, di fahami dan digunakan) harus diambilkira
(Davis, 2003).
2.10.7 Impak Kepada Organisasi
Impak maklumat kepada pelaksanaan operasi sesebuah organisasi adalah
sukar untuk dipisahkan berbanding faktor-faktor yang lain. Ianya memberi kesan
secara dalaman dan luaran kepada sesebuah organisasi. Sesetengah penyelidik
melihat kepada pelaburan teknologi melalui penilaian kewangan seperti pelaburan
dan ROI (pulangan pelaburan), perkongsian pasaran, kos, analisa produktiviti, dan
profit yang diperolehi (Massey, 2001).
Kajian lain menunjukkan hubungan diantara sistem maklumat dan penilaian
kualitatif seperti, struktur, perubahan, kecekapan, tindak balas, koordinator, fleksibel,
penambahbaikan kualiti membuat keputusan dan meningkatkan mutu kerja (Jones et
al., 2005). Terdapat penyelidik yang lain pula, menilai impak kepada organisasi
dengan mengambil kira keputusan yang dihasilkan oleh sistem, seperti menilai mutu
khidmat pelanggan (Davis, 2003)
2.11
Kajian Model Keberkesanan Sistem Maklumat
Hasil daripada kajian yang telah dibuat didapati bahawa terdapat empat
kajian berkenaan dengan model keberkesanan sistem maklumat iaitu diperjelaskan
sebagai Model 1, Model 2, Model 3 dan Model 4.
40
2.11.1 Model 1 - Model Kejayaan Sistem Maklumat DeLone dan McLean
(1992)
Kejayaan sistem maklumat adalah salah satu topik kajian yang selalu
diperkatakan dalam literatur sistem maklumat. DeLone dan McLean (1992)
menyedari realiti yang kompleks dalam menentukan dan mendefinisikan konsep
kejayaan sistem maklumat. Mereka telah melakukan beberapa penyelidikan terhadap
kejayaan sistem maklumat dan menghasilkan satu model yang komprehensif dan
integratif. Dalam kajian yang dilakukan, mereka telah mengenalpasti enam dimensi
untuk mengkategorikan kejayaan sistem maklumat melalui beberapa penilaian yang
berbeza iaitu kualiti sistem, kualiti maklumat, penggunaan,kepuasan pengguna,
impak kepada individu dan impak kepada organisasi. Mereka telah membangunkan
model kejayaan sistem maklumat yang menghubungkaitkan setiap dimensi dengan
pembinaan proses. Model tersebut mencadangkan kualiti sistem dan kualiti
maklumat memberi kesan kepada penggunaan dan kepuasan pengguna. Selain itu,
jumlah pengunaan sistem akan memberi kesan kepada kepuasan pengguna.
Penggunaan sistem dan kepuasan pengguna pula memberi impak kepada individu.
Akhir sekali, impak kepada pelaksanaan idividu memberi kesan kepada organisasi
(DeLone dan McLean, 1992).Gambaran model ditunjukkkan dalam Rajah 2.5.
Rajah 2.5 : Model Kejayaan Sistem Maklumat DeLone dan McLean (1992)
Merujuk kepada Ballantine et al. (1996) dan Seddon (1997), hasil yang
diperolehi oleh DeLone dan McLean’s memberikan beberapa sumbangan penting
untuk pemahaman kejayaan sistem maklumat. Pertama, ianya mengukuhkan kajian-
41
kajian yang terdahulu. Kedua, menyediakan skema untuk membuat beberapa
pengukuran kejayaan sistem maklumat berdasarkan enam dimensi. Ketiga, ianya
mencadangkan model temporal dan kebergantungan hubungan diantara kategori
yang telah dikenalpasti. Keempat, ianya adalah model pertama yang melibatkan
stakeholder yang berbeza dalam satu proses. Kelima, ianya menimbangkan asas yang
sesuai untuk kajian yang selanjutnya. Keenam, ianya memenuhi keperluan dan
diterima oleh komuniti sistem maklumat. Namun begitu, model ini banyak menerima
berbagai pandangan yang kritikal daripada pelbagai sudut (Ballantine et al., 1996;
Seddon, 1997) dan modifikasi (Fraser & Salter, 1995; Pitt et al., 1995; Wilkin &
Hewett, 1999)
2.11.2 Model 2 – Pitt dan Watson (1995)
Model yang dibangunkan seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.6 adalah
berasaskan kepada model kejayaan sistem maklumat yang dibina oleh William H.
DeLone and Ephraim R. McLean (1992).
Rajah 2.6 : Model Cadangan Pitt dan Watson (1995)
42
Sedikit pengubahsuaian di cadangkan oleh Pitt dan Watson (1995), yang
mana telah menambah modul kualiti servis. Mereka telah melakukan sedikit
pengubahsuaian kepada definisi kualiti maklumat itu sendiri, dimana menyatakan
kualiti maklumat sebagai penyebaran maklumat dan kualiti data itu mestilah berlaku
secara serentak. Seterusnya mereka, turut memasukkan satu kategori yang dipanggil
content dimana lebih meluas dan termasuk beberapa topik seperti data warehousing.
2.11.3 Model 3 - Formulasi Semula Model Kejayaan Sistem Maklumat DeLone
dan McLean (2002)
Berpandukan kepada kajian terdahulu, DeLone dan McLean telah
menformulasikan semula model asal mereka. Rekabentuk model yang telah
diformulasikan adalah seperti dalam Rajah 2.7.
Kualiti
Maklumat
Penggunaan
(Cadangan
Kepenggunaan)
Kualiti Sistem
Faedah Tetap
Kepuasan
Pengguna
Kualiti Servis
Rajah 2.7 : Model Formulasi DeLone dan McLean (2002)
Kualiti dibahagikan kepada tiga dimensi iaitu ‘kualiti maklumat, kualiti
sistem dan kualiti servis’. Setiap satunya harus di kenalpasti dan dikawal secara
tersendiri kerana ianya akan memberi kesan kepada ‘kepenggunaan’ dan ‘kepuasan
pengguna’. DeLone dan McLean mencadangkan penggunaan ‘Cadangan
43
kepenggunaan’kerana menganggapnya sebagai sikap sedangkan ‘kepenggunaan’
adalah kelakuan.
Seperti dalam model sebelum ini, kepenggunaan dan kepuasan pengguna
saling berkait rapat. Dalam proses ditunjukkan Kepenggunaan harus dilakukan
sebelum kepuasan pengguna timbul. Tanggapan positif selepas kepenggunaan akan
meningkatkan kepuasan pengguna.Ini bermakna penambahbaikan kepuasan
pengguna akan meningkatkan ‘cadangan kepenggunaan’ dan ‘kepenggunaan’. Hasil
daripada ‘kepenggunaan’ dan ‘kepuasan pengguna’ ini ‘faedah tetap’ akan
diperolehi. Jika sistem maklumat yang digunakan akan digunakan untuk jangkamasa
panjang, ianya boleh dianggap ‘faedah tetap’ yang diperolehi dari perspektif tuan
punya sistem adalah positif. Ini secara tidak langsung mempengaruhi dan
meneguhkan lagi ‘kepenggunaan’ dan ‘kepuasan pengguna’. Gelung maklum balas
ini akan tetap digunakan walau pun ‘faedah tetap’ yang diperolehi adalah negatif.
Kekurangan faedah yang positif biasanya akan mengurangkan kepenggunaan dan
mungkin sistem tidak akan diteruskan.
2.11.4 Model 4 - Bagaimana Sistem Maklumat Meningkatkan Produktiviti
(Doll, W. J. dan Torkzadeh, G., 1998)
Berdasarkan kepada tiga prinsip berkenaan bagaimana komputer dapat
membantu meningkatkan produktiviti dan pengetahuan pekerja (Hirschhorn and
Faquhar 1985) Doll dan Torkzadeh (1998) telah mencadangkan sistem maklumat
yang berkesan melibatkan beberapa kefungsian iaitu :
1. Sokongan keputusan
Sistem maklumat dapat digunakan untuk membantu proses membuat
keputusan samaada membuat keputusan yang dapat membantu organisasi
atau pun membuat analisa terhadap maklumat yang telah sedia ada,
menghuraikan atau memperincikan sebab keputusan harus dibuat, atau pun
meyediakan panduan melaui proses membuat keputusan.
44
2. Gabungan tugasan
Sistem maklumat dapat digunakan untuk membantu menyelaras sesuatu
beban kerja dengan beban kerja yang lain secara serentak. Mengawal
perlaksanaan sesuatu tugasan, atau berkomunikasi dengan pihak yang terlibat
dalam mengawal kerja.
3. Servis kepada pelanggan
Sistem maklumat dapat digunakan untuk membantu memberi perkhimatan
kepada pelanggan samaada dalaman ataupun luaran organisasi.
2.12
Justifikasi Pemilihan Model Keberkesanan Sistem Maklumat
Berdasarkan beberapa model yang telah dikaji dan diteliti, setiap elemen yang
terdapat dalam model yang terlibat telah dikumpulkan dalam satu jadual seperti yang
ditunjukkan oleh Jadual 2.4.
Jadual 2.4 : Perbandingan Model
Elemen
Model 1
Model 2
Model 3
Kualiti Sistem
√
√
√
Kualiti Maklumat
√
√
√
Penggunaan Sistem
√
√
√
Kepuasan Pengguna
√
√
√
Impak Kepada Individu
√
√
Impak Kepada Organisasi
√
√
Kualiti Servis
√
Model 4
√
Pelaksanaan Sistem
Keberkesanan Maklumat
Pelaksanaan Servis
Sokongan Keputusan
√
Gabungan Tugas
√
Servis Kepada Pelanggan
√
Faedah Tetap (Net Benefit)
√
45
Kesimpulan daripada kajian terhadap model-model yang dikaji adalah seperti
yang diringkaskan dalam Jadual 2.4. Pembangun mendapati bahawa kebanyakan
model keberkesanan sistem maklumat banyak bertumpu kepada kualiti maklumat,
pelaksanaan sistem, dan pelaksanaan dan kualiti servis. Kebanyakan model yang
dibangunkan pula adalah berasaskan kepada model kejayaan sistem maklumat yang
dibangunkan oleh DeLone dan McLean (1992).
Model-model yang dibangunkan lebih kepada model proses tanpa mengambil
kira hubungan antara item. Namun apabila DeLone dan McLean cuba
menggabungkan proses dan hubungkait antara item dalam modelnya, terdapat
penyelidik berpendapat gabungan keduanya menyebabkan banyak kekeliruan
(Seddon, 1997).
Pembangun mendapati setiap item yang terlibat dalam model yang berkenaan
adalah saling berhubungkait. Pendapat ini adalah berdasarkan hasil yang diperolehi
daripada model kejayaan dimana model-model ini menyatakan aliran hubungan
sebab akibat (causality flow) adalah sama seperti aliran proses maklumat. Berasaskan
kepada pendapat ini pembangun akan cuba membangunkan sistem menggunakan
rangka kerja DeLone dan McLean (2002) yang telah diformulasi semula sebagai
rangka kerja.
Berdasarkan kepada kajian terhadap empat model yang digunakan,
pembangun mendapati kebanyakan kajian berkenaan keberkesanan sistem maklumat
adalah tidak jelas. Masalah ini terjadi kerana ‘keberkesanan’ adalah konsep yang
boleh dilihat dari pelbagai dimensi, ianya boleh dinilai dari sudut yang berbeza
(teknikal, individu, kumpulan, organisasi) dan menggunakan beberapa kriteria yang
berbeza (eknomi, kewangan, kelakuan dan tanggapan).
Walaubagaimanapun, pembangun berpendapat model formulasi semula yang
dibangunkan oleh McLean dan DeLone (2002) berjaya menggabungkan beberapa
dimensi individu dalam menilai kejayaan sistem maklumat kepada model yang
menggambarkan keseluruhan kejayaan sistem maklumat.
46
Model formulasi semula yang dihasilkan oleh McLean dan DeLone adalah
daripada model awal yang dibangunkan oleh mereka pada tahun 1992. Dalam model
ini mereka telah memperkenalkan ‘kualiti servis’ sebagai pemboleh ubah awalan
iaitu tambahan kepada ‘kualiti sistem’ dan ‘kualiti maklumat’. Selain itu ‘impak
kepada individu ‘ dan ‘impak kepada organisasi’ telah ditukarkan dengan elemen
‘Faedah tetap’. Pada pendapat pembangun, perubahan daripada penggunaan ‘impak’
kepada ‘faedah’ dibuat untuk memastikan pelbagai impak yang mungkin berlaku dan
dikaji dapat direkodkan dengan mudah. Contohnya seperti impak kepada kumpulan
kerja, impak diantara organisasi dan impak kemasyarakatan.
Selain itu antara sebab lain kenapa pembangun telah mengambil keputusan
untuk menggunakan model ini adalah kerana :
1. Model yang dibangunkan menggabungkan model causal model dan model
proses. Ini dapat dilihat apabila berlakunya saling interaksi antara
‘penggunaan’ dan ‘kepuasan pengguna’. Contohnya ‘penggunaan’ tidak akan
mempengaruhi ‘kepuasan pengguna’ sehinggalah selepas sistem digunakan
oleh pengguna.
2. Pembangun mendapati kajian ke atas dimensi-dimensi yang terlibat dan
interaksi yang berlaku diantara dimensi-dimesi ini akan memberikan kesan
atau kejayaan kepada sistem yang akan dibangunkan.
3. Model ini menyediakan rangka kerja penilaian yang sangat berguna. Ia
menyediakan skema untuk mengkelaskan sejumlah besar pengukuran sistem
maklumat.
4. Model ini telah diterima sebagai satu model yang lengkap, diketahui umum
dan digunakan secara meluas sebagai asas kepada kajian empirikal. Tetapi
pembangun asal model ini sendiri telah menyatakan kadangkala keadaan
luaran atau dalaman organisasi turut memberi kesan kepada setiap dimensi
model ini. Oleh itu pembangun berpendapat beberapa perkara hendaklah turut
diambil kira seperti strategi organisasi, persekitaran organisasi dan ciri-ciri
sistem yang akan dibangunkan apabila menggunakan model ini.
47
5. Model ini telah menyediakan titik permulaan yang berguna untuk pembangun
memahami bagaimana keberkesanan sistem maklumat boleh memberi kesan
kepada prestatasi dan pelaksanaan organisasi.
6. Model penambahbaikan ini terhasil daripada kritikan-kritikan yang telah
diterima dan sesuai digunakan dalam menstrukturkan pengumpulan data.
Kebiasaannya pengumpulan data memastikan bahawa proses yang terlibat
tidak membataskan hanya kepada definisi dan hubungan sebab yang terhad.
2.13
Ringkasan
Bab II ini telah membincangkan tentang kajian tentang isu-isu yang berkaitan
dengan model dan sistem yang akan dibangunkan iaitu Sistem Maklumat Pengurusan
berdasarkan kajian keberkesanan servis sistem maklumat dan teknologi yang
digunakan untuk membangunkan sistem cadangan ini. Disebabkan sistem yang bakal
dibangunkan ini berkaitan dengan model yang akan digunakan, maka perbincangan
lebih terperinci ditumpukan kepada bahagian ini. Ianya penting kerana sedikit
sebanyak dapat membantu memahami dan mengaitkan permasalahan dan
persekitaran yang akan dihadapi serta keperluan-keperluan yang perlu dipenuhi.
48
BAB III
METODOLOGI
3.1
Pengenalan
Sistem ini dilaksanakan di dalam dua peringkat iaitu Projek I dan Projek II.
Perancangan bagi Projek I dilaksanakan pada semester I sesi 2005/2006. Pada
peringkat pertama, proses pembangunan projek meliputi tugas untuk mengenalpasti
pengenalan projek iaitu berkenaan dengan model yang akan digunakan dan sistem
yang akan dibangunkan. Kajian literatur juga dibuat untuk mengenalpasti teknologi
yang digunakan dan perbandingan model-model kejayaan sistem maklumat yang
berkenaan. Perancangan kerja dan rekabentuk awal bagi sistem cadangan yang
menyokong model yang digunakan juga dilakukan. Projek II pula dimulakan pada
semester II sesi 2005/2006. Peringkat yang kedua ini meliputi rekabentuk terperinci,
pembangunan, implementasi, pengujian dan penyelenggaraan. Selain daripada
proses-proses yang dinyatakan dokumentasi sistem dilaksanakan.
Kaedah kajian yang digunakan adalah gabungan beberapa kaedah kualitatif.
Projek yang dijalankan pula akan menggunakan model kitar hayat pembangunan
sistem (SDLC) dengan menggunakan metodologi prototaip. Setiap fasa perlu
diselesaikan dan diulangi selari dengan keperluan sistem dan keperluan pengguna
sistem. Oleh itu, perancangan kerja perlu diberi perhatian bagi memastikan kerja
yang dirancang dilaksanakan dengan baik tanpa mengulangi perkara yang sama.
49
Manakala metodologi rekabentuk berorientasikan objek akan digunakan dalam fasa
rekabentuk dan analisis untuk tujuan pembangunan sistem.
Bagi mencapai objektif pembangunan Sistem Maklumat Pengurusan
berasaskan kajian keberkesanan servis sistem maklumat ini diantara aspek yang perlu
dipertimbangkan ialah penggunaan metodologi yang sesuai dan perancangan kerja
yang teratur. Selain itu perancangan kerja akan dapat memastikan tugas yang
dilaksanakan dapat disiapkan dalam tempoh masa yang ditetapkan, memenuhi
spesifikasi sistem cadangan dan memenuhi spesifikasi kehendak pengguna.
3.2
Kaedah Kajian
Kaedah kajian adalah bermaksud kaedah yang digunakan untuk menjalankan
satu kajian iaitu dalam konteks untuk mendapatkan dan mengumpul maklumat yang
berkaitan dengan bidang kajian. Kaedah kajian yang biasanya digunakan untuk
pembangunkan sistem maklumat ini adalah kajian kualitatif dan kajian kuantitatif.
1.
Kajian Kualitatif (Dennis, 2005)
Kajian kualitatif melibatkan penggunaan data kualitatif seperti temuramah,
dokumen-dokumen yang digunakan sepanjang proses dan data yang diperolehi
sepanjang melakukan pemerhatian untuk memahami dan menerangkan fenomena
sosial. Penyelidik yang menggunakan kaedah ini biasanya boleh didapati dalam
banyak peraturan dan bidang, menggunakan pelbagai kaedah, pendekatan dan teknik.
Dalam sistem maklumat, terdapat beberapa perubahan dalam kajian sistem
maklumat yang tidak melibatkan teknologikal untuk tujuan pengurusan dan isu yang
berkaitan dengan organisasi. Oleh itu keadaan ini meningkatkan minat kepada
penggunaa kaedah kualitatif untuk membangunkan aplikasi.
Kaedah kajian kualitatif direkabentuk untuk membantu penyelidik memahami
mereka yang terlibat dalam kajian, sosial dan budaya persekitaran yang melibatkan
mereka. Pendapat menyatakan tujuan untuk memahami persekitaran yang terlibat
50
dalam sesebuah sistem itu dari sudut budaya dan sosial akan terjejas dengan
banyaknya apabila data yang berbentuk teks di kuantitikan (Kaplan et al., 1998).
Oleh kerana itulah, dalam hal ini kaedah kualitatif diperlukan kerana ianya banyak
melibatkan perihal yang subjektif dan kajian yang dijalankan pula adalah secara tidak
formal.
2.
Kajian Kuantitatif (Dennis, 2005)
Kajian kuantitatif dibangunkan di dalam bidang sains untuk mengkaji
fenomena-fenomena semulajadi. Contohnya, kaedah pemerhatian, ujikaji atau
eksperimen makmal serta kajian yang melibatkan nombor dan matematik. Kajian
dilakukan berdasarkan beberapa sampel yang telah dipilih untuk dijadikan sebagai
bahan ujikaji. Hasil daripada kajian ini akan dipaparkan dalam bentuk graf atau pun
statistik. Kaedah ini digunakan apabila kajian tersebut lebih bersifat fokus iaitu cuba
untuk membuat pengukuran terhadap sesuatu kajian di mana tiada kesamaran berlaku
tentang sesuatu konsep yang diukur.
Kaedah kajian yang digunakan oleh penyelidik adalah kaedah kualitatif. Ini
kerana kajian banyak melibatkan penggunaan data kualitatif seperti temuramah,
dokumen-dokumen yang digunakan sepanjang proses dan data yang diperolehi
sepanjang melakukan pemerhatian untuk memahami proses semasa dan pembaikan
yang perlu dilakukan terhadap proses-proses tersebut.
3.3
Metodologi Prototaip
Dalam melaksanakan pembangunan sistem yang dicadangkan, pendekatan
yang akan digunakan adalah pendekatan prototaip. Proses prototaip terdiri daripada
proses membangunkan satu sistem percubaan dengan cepat dan mudah dinilai oleh
pengguna akhir (Dennis et al., 2005). Metodologi prototaip merupakan kaedah yang
melaksanakan fasa-fasa utama yang terdapat di dalam kaedah metodologi kitar hayat
pembangunan sistem. Fasa-fasa tersebut ialah fasa penyiasatan awal, analisa sistem,
51
rekabentuk sistem dan perlaksanaan sistem. Fasa-fasa ini akan dilakukan berulang
kali sehingga sebuah sistem yang lengkap diperolehi dan memenuhi keperluan
pengguna. Kaedah metodologi prototaip melibatkan komitmen yang tinggi di antara
pengguna, pembangun sistem dan teknologi. Rajah 3.1 menunjukkan paradigma
prototaip secara umum.
Keperluan sistem
(biasanya tidak
formal/lengkap)
Penentuan rangka
spesifik sistem
Plan
pembangunan
prototaip
Penilaian prototaip
Diterima sebagai
komponen sistem
Komponen
Prototaip
pakai-buang
Penentuan
spesifikasi sistem
Merekabentuk dan
mengimplmentasikan
sistem
Pembangunan
prototaip
Perlu pembaikan
Sistem perisian
yang sempurna
Pengesahan
sistem
Rajah 3.1 : Model Prototaip Secara Umum (Mohd Yazid et al., 2000)
i.
Fasa penyiasatan awal
Fasa penyiasatan awal merupakan fasa pertama yang dilalui dalam
membangunkan sistem. Fasa ini melibatkan proses mengenalpasti masalah yang
dihadapi oleh pihak pengurusan dalam sistem yang sedia ada. Fasa ini juga
menentukan objektif dan skop sistem yang akan dibangunkan serta mengkaji bidangbidang berkaitan. Mengenalpasti objektif adalah penting kerana ia merujuk kepada
faedah yang diperolehi oleh organisasi daripada sistem maklumat yang dibangunkan.
Fasa ini penting bagi memberi gambaran awal tentang keperluan sistem yang akan
52
dibangunkan. Kaedah yang digunakan bagi mendapat maklumat yang diperlukan
ialah :a.
Sesi temuramah
Sesi temuramah dengan Penolong Penguatkuasa, MPKu iaitu
Puan Maznah Salleh dan Penolong Pengarah Penguatkuasa, MPKu iaitu
Encik Zakaria dilakukan bagi mendapatkan maklumat berkenaan
latarbelakang organisasi, maklumat pengurusan di unit penguatkuasa,
jenis-jenis kompaun yang terlibat, proses-proses yang terlibat dan datadata yang berkaitan dengan lebih terperinci serta kakitangan-kakitangan
yang terdapat di sana. Sila rujuk Lampiran A bagi melihat soalan-soalan
yang dikemukakan.
b.
Buku, jurnal dan contoh projek sarjana.
Buku-buku, jurnal-jurnal kajian dan tesis-tesis digunakan bagi
mendapatkan maklumat berkaitan yang lebih terperinci dan lengkap
untuk pembangunan sistem ini. Selain daripada itu, contoh-contoh
model yang telah digunakan sebelum ini oleh penyelidik-penyelidik
yang ada, akan dapat membantu dalam memberi gambaran yang lebih
jelas tentang sistem ini dan keperluan-keperluan yang diperlukan untuk
memenuhi keperluan kajian.
c.
Internet
Penggunaan Internet banyak membantu proses untuk
mendapatkan maklumat. Ini kerana, melalui Internet, maklumatmaklumat yang lebih meluas dapat diperolehi dengan mudah. Contohcontoh laman web pengurusan yang berkaitan yang sedia ada juga
diperolehi melalui internet. Penggunaan internet juga membantu
dalam mendapatkan jurnal-jurnal yang tidak terdapat di Perpustakaan
Sultanah Zanariah (PSZ)
d.
Perbincangan Penyelia
Perbincangan dengan penyelia dilakukan dari masa ke semasa
bagi memastikan maklumat yang diperolehi menepati keperluan kajian.
53
Perkara yang tidak difahami dan masalah yang dihadapi dapat
dijelaskan oleh penyelia melalui perbincangan ini. Perbincangan dengan
penyelia ini juga perlu bagi melihat perjalanan kerja yang dilakukan
sepanjang projek ini dijalankan.
ii.
Fasa analisa keperluan
Fasa ini terdiri daripada dua teknik iaitu :
a.
Analisa Sistem
Fasa ini merujuk kepada analisa lengkap berkenaan organisasi
yang dipilih sebagai tempat kajian iaitu MPKu, operasi yang terdapat
dalam unit yang dikaji, sistem yang sedia ada dan situasi yang
menyebabkan timbulnya permasalahan. Kaedah yang digunakan
untuk membuat analisis sistem ini adalah pemerhatian, melalui
doukumen-dokumen yang digunakan, temuramah dan penilaian
pelaksanaan sistem yang sedia ada. Analisa sistem turut melibatkan
penilaian sama ada sistem cadangan akan memenuhi dan memberi
penyelesaian kepada permasalahan.
b.
Kajian Kesauran ( feasibility study )
Menilai kebarangkalian kejayaan keberkesanan sistem
maklumat yang dicadangkan. Sistem yang akan dibangunkan
mungkin perlu diuji beberapa kali sepanjang kitar hayat pembangunan
sistem, bagi memastikan sistem yang dibangunkan berkesan dan
membantu proses perniagaan Unit Penguatkuasa, MPKu. Menentukan
elemen-elemen yang diperlukan untuk mencapai objektif
pembangunan sistem. Kajian kesauran ini termasuklah mengkaji
analisis impak sistem kepada proses perniagaan dan persekitarannya.
Kajian lain meliputi :
-
Teknologi. Adakah keperluan pelaksanaan sistem dapat
dicapai dengan penggunaan teknologi maklumat terkini?
-
Ekonomi. Adakah hasil yang diperolehi akan meningkat?
54
-
Faktor organisasi. Adakah kemahiran yang diperlukan
untuk mengendalikan sistem konsisten dengan kemahiran
kakitangan yang akan menggunakan sistem?
-
Keberkesanan. Adakah sistem yang dibangunkan
berkesan untuk membantu operasi perniagaan di Unit
Penguatkuasa, MPKu?
Matlamat fasa ini adalah untuk menyelidiki keperluan sistem
berdasarkan kajian keberkesanan, memahami persekitaran sistem,
menyenaraikan kefungsian sistem sedia ada dan menentukan
keperluan sistem baru yang akan dibangunkan sesuai dengan
matlamat untuk membangunkan satu sistem yang berkesan. Maklumat
yang diperolehi ini akan digunakan pada fasa seterusnya. Output
utama fasa ini ialah spesifikasi model yang akan digunakan, perisian
iaitu penyataan fungsi-fungsi yang harus dilakukan oleh sistem.
iii.
Fasa rekabentuk sistem
Fasa ini menekankan kepada rekabentuk logikal dan fizikal. Model
logikal adalah rekabentuk sistem pada pandangan pengguna sistem. Analisa
akan dibuat untuk menetukan maklumat yang diperlukan, proses yang terlibat
dan kefungsian sistem maklumat seperti input, output, pangkalan data.
Analisis yang dilakukan akan menggunakan tools rekabentuk berorientasikan
objek seperti Rajah aktiviti, Rajah jujukan, Rajah kelas dan Rajah objek
untuk menunjukkan proses logikal dan hubungan antara data. Berdasarkan
kepada model logikal yang dihasilkan, kemudiannya akan ditukar ke dalam
bentuk fizikal. Model fizikal melibatkan rekabentuk antaramuka pengguna
dan rekabentuk pangkalan data. Rekabentuk logikal dan fizikal ini akan
menggunakan model formulasi semula yang dihasilkan oleh Mclean dan
Delone (2003) sebagai garis panduan.
iv.
Fasa pembangunan sistem
Pada fasa ini ,satu sistem prototaip akan dibangunkan bagi memberi
gambaran awal mengenai sistem sebenar. Pembangunan secara prototaip ini
merangkumi lima fasa yang utama iaitu keperluan sistem,penentuan rangka
55
sistem, plan pembangunan prototaip,pembangunan prototaip dan pengujian
prototaip.
v.
Fasa pelaksanaan sistem
Fasa perlaksanaan sistem melibatkan spesifikasi rekabentuk yang
terperinci untuk pembangunan sistem, pengujian dan pemasangan sistem
yang baru. Semasa peringkat ini, komponen perisian dikodkan menggunakan
teknik pengaturcaraan berorientasikan objek. Setiap modul perisian akan diuji
sehingga tiada lagi ralat berlaku.
Kelebihan paradigma prototaip ialah kerana ia mempunyai fasa pengulangan dan
tidak terhad kepada keperluan yang tidak lengkap (Mohd Yazid e.t al, 2000).
Pada pertengahan pembangunan, pengguna boleh melihat model prototaip yang
telah dibangunkan. Objektif utama prototaip ialah untuk mengurangkan masa
pembangunan dan kos. Caranya ialah dengan menggabungkan fasa rekabentuk
sistem dan fasa implementasi sistem dengan fasa analisis sistem. Sila rujuk rajah
pada Lampiran B bagi langkah-langkah yang dilalui sepanjang pembinaan
prototaip.
Kaedah prototaip ini melibatkan dua strategi iaitu prototaip keperluan dan
prototaip evolusi. Namun begitu dalam pembangunan sistem cadangan, pendekatan
prototaip yang digunakan adalah prototaip evolusi.
3.3.1 Kajian perbandingan Paradigma Prototaip dan Peningkatan
Terdapat dua pendekatan paradigma yang dikenalpasti boleh digunakan di
dalam proses pembangunan sistem cadangan. Antaranya ialah paradigma prototaip
dan paradigma peningkatan.
Namun begitu, kajian perbandingan perlu dijalankan bagi memastikan
paradigma yang paling sesuai dan terbaik sahaja akan digunakan dalam proses
pembangunan sistem ini. Jadual 3.1 menunjukkan perbandingan yang telah dibuat.
56
Jadual 3.1 : Perbandingan Paradigma Prototaip dan Peningkatan
Prototaip
Peningkatan
Paradigma ini sesuai untuk projek kecil
Paradigma ini sesuai untuk projek besar
dan sederhana.
dengan kos yang terhad.
Terdapat dua pendekatan iaitu prototaip
Pendekatan ini memerlukan beberapa
penjelajahan dan prototaip pakai buang.
fungsi disiapkan dan beroperasi terlebih
Prototaip penjelajahan – prototaip yang
dahulu sebelum yang lain boleh
disahkan akan diguna sebagai komponen
dibangunkan.
perisian yang akan dibangunkan.
Prototaip pakai-buang – prototaip yang
tersasar jauh dan akan dibuang
Terdiri daripada beberapa fasa iaitu fasa
Terdiri daripada fasa pembangunan,
analisa keperluan, plan pembangunan
operasi, penyelenggaraan serta operasi
prototaip, pembangunan prototaip,
dan penyelenggaraan.
penilaian prototaip, reka bentuk dan
implementasi sistem, pengesahan sistem
dan sistem lengkap.
Selain itu, terdapat beberapa perbezaan yang dapat dikenalpasti antara pendekatan
prototaip dengan pendekatan lain. Berikut adalah beberapa perbezaan dalam aspekaspek yang dikenalpasti iaitu seperti yang ditunjukkan dalam Lampiran C.
3.3.2 Prototaip Evolusi
Pembangunan sistem cadangan akan menggunakan pendekatan prototaip evolusi
kerana boleh direalisasikan dengan lengkap. Ia menggunakan teknik dan alatbantu yang sama seperti prototaip keperluan tetapi ia tidak akan dibuang malah
dijadikan sebagai sistem sebenar (Mohd Yazid et.al, 2000).
57
Membangunkan
sistem keluaran
awal
Proses yang
perlukan lebih
usaha dan masa
Strategi Prototaip
Evolusi
Dilaksanakan
guna alat bantu
yang canggih
Dilaksanakan jika
ralat pada
aturcara, struktur
pangkalan data
dibina dengan baik
Rajah 3.2 : Faktor-faktor Strategi Prototaip Evolusi (Mohd Yazid et.al, 2000)
Faktor yang terlibat dalam strategi prototaip evolusi ditunjukkan dalam Rajah
3.2. Di dalam prototaip evolusi, proses mengenalpasti dan mengumpul keperluankeperluan sistem yang dikehendaki oleh pengguna perlu dilakukan. Prototaip yang
disahkan akan digunakan sebagai komponen kepada perisian yang akan dibangunkan
dan ianya dipanggil produk teras. Beberapa perubahan kecil terhadap produk teras
akan dilakukan di peringkat pembangunan sebenar sistem. Sistem ini kemudiannya
akan diuji dan disahkan sebelum dihantar kepada pengguna
Terdapat empat langkah di dalam menghasilkan prototaip evolusi (Mohd
Yazid et al., 2000) iaitu :-
i.
Mengenalpasti keperluan-keperluan seperti spesifikasi input dan output,
storan, antaramuka dan kawalan yang dikehendaki.
ii.
Pembangunan prototaip.
iii.
Pengujian dan penilaian yang dilakukan bersama pengguna untuk
mengetahui maklum balas dari pengguna.
iv.
Menakrifkan keperluan yang ditentukan oleh pengguna untuk
mengenalpasti pengubahsuaian bagi meneruskan pembangunan sistem
sebenar.
58
Pengulangan langkah-langkah tersebuat akan dilakukan sehingga sistem
sebenar memenuhi kehendak pengguna. Prototaip ini sesuai digunakan dalam
persekitaran sistem yang bercirikan leading-edge, sistem yang mempunyai
keperluan-keperluan yang sentiasa berubah dan sistem yang mengautomasikan
sistem sebenar. Aktiviti-aktiviti dalam prototaip evolusi digambarkan dalam Rajah
3.3 .
Masalah asas yang sering dialami pengguna yang cuba mendefinisi sistem
perisian ialah mereka sukar untuk menafsir atau mengesan bagaimana sistem perisian
itu memberi kesan kepada tugas mereka. Dalam proses pembangunan sistem baru
terutamanya sistem yang besar dan kompleks, penafsiran adalah sukar dibuat
sebelum sistem dibangunkan dan sedia diguna. Bagi memastikan masalah ini
terkawal, prototaip yang disahkan akan digunakan sebagai komponen kepada sistem.
Beberapa perubahan kecil dibuat diperingkat pembangunan sistem sebenar. Sistem
ini kemudiannya akan diuji dan disahkan sebelum dihantar kepada pengguna.
Kenalpasti keperluan
utama
Bangunkan prototaip
Prototaip diterima?
Ya
Baiki dan ubahsuai
keperluan Prototaip
Ya
Kajian semula prototaip
bersama pengguna
Bina sistem yang
terakhir (sistem
sebenar)
Rajah 3.3 : Aktiviti-aktiviti Prototaip Evolusi ((Mohd Yazid et.al, 2000)
59
Faktor-faktor lain yang mempengaruhi pemilihan model prototaip evolusi ini
dalam pembangunan Sistem cadangan adalah berdasarkan :
i.
Model ini dapat membantu proses mengenalpasti kehendak pengguna
dengan lebih mudah dimana bila versi awal sistem dibina pengguna
boleh memberi cadangan dan komen jika ada kekurangan pada versi
awal prototaip tersebut.
ii.
Setiap modul yang dibangunkan akan dinilai bersama-sama pengguna
untuk memastikan kehendak dan keperluan pengguna dipenuhi. Ini
dapat meningkatkan peranan pengguna dalam menentukan kualiti
sistem.
3.3.3 Alat Bantu Prototaip
Prototaip boleh dilaksanakan dan kosnya adalah efektif sekiranya pembangun
mempunyai keupayaan untuk menggunakan alat-alat bantu yang canggih. Antara alat
bantu yang digunakan dalam pembangunan prototaip adalah seperti dalam Rajah 3.4:
Pemprosesan
perkataan,
program
‘spreedsheet’
Alat Bantu Prototaip
Aturcara
pangkalan data
komputer peribadi.
Cth : MS Access
Penjana aplikasi
dan CASE
Cengkerang
sistem pakar
berasaskan
peraturan. Cth :
VP-Expert
Bahasa generasi
ke-4 (4GL)
Rajah 3.4 : Alat Bantu Prototaip (McLeod, 2000)
60
3.4
Justifikasi Pemilihan Metodologi Prototaip
Model prototaip evolusi dipilih sebagai metodologi pembangunan sistem
cadangan kerana penghasilan prototaip dapat membantu mengenalpasti dan
memenuhi keperluan pengguna dari semasa ke semasa dan pada masa yang sama,
komponen dalam projek ini boleh diperbaiki secara terus. Antara faktor-faktor lain
adalah :
i.
Prototaip meningkatkan penglibatan dan komitmen penguna yang tinggi
dalam membangunkan sistem dalam menentukan kualiti projek yang
akan dibangunkan. Penglibatan pengguna di dalam pembangunan
prototaip akan memudahkan pemahaman ke atas pendekatan dan fungsi
sistem, dengan ini latihan penggunaan sistem akan menjadi lebih
mudah.
ii.
Kos dan masa latihan pengguna menggunakan sistem dapat
diminimakan.
iii.
Pembangunan projek yang menggunakan proses lelaran dan
peningkatan dapat mengawasi kemungkinan risiko yang dihadapi dan
dapat meningkatkan kualiti sistem yang dibangunkan.
iv.
Sistem yang akan dibangunkan mempunyai persekitaran yang dinamik
di mana keperluan pengguna akan sentiasa berubah. Prototaip mampu
menangani keadaan ini kerana ia membenarkan pengulangan fasa
apabila berlaku sebarang perubahan.
3.5
Permodelan Berorientasikan Objek (OO)
Rekabentuk berorientasikan objek secara asasnya berbeza dengan rekabentuk
sistem berstruktur. Pendekatan rekabentuk sistem berstruktur seperti yang digunakan
dalam Kitar Hayat Pembangunan Sistem (SDLC) tradisional seperti model Air
Terjun menitikberatkan pembangunan berfasa. Setiap fasa harus disiapkan sebelum
fasa seterusnya dimulakan. Selain tu setiap sistem yang dibangunkan mesti
menentukan setiap prosidur yang terlibat dengan terperinci. Hasil yang diperolehi
61
daripada sistem tersebut sesuai untuk digunakan dalam sistem berkenaan sahaja dan
tidak mampu menyokong sistem-sistem lain walaupun melibatkan penggunaan entitientiti yang sama.
Rekabentuk berorientasikan objek tidak melibatkan tugasan yang harus
dilaksanakan tetapi melibatkan aspek daripada dunia sebenar yang mesti dimodelkan
untuk melaksanakan sesuatu tugasan. Oleh tu jika model yang dihasilkan bagus dan
interaksi diantara mereka jelas model ini turut boleh digunakan untuk bentuk sistem
yang lain. Penggunaan objek membolehkan perkongsian objek dan penggunaan
semula objek berlaku.
3.5.1 Kajian Perbandingan Metodologi Rekabentuk
Berdasarkan kajian yang dibuat hasil daripada merujuk kepada beberapa
pendapat, perbandingan antara rekabentuk berstrutur dan berorientasikan objek
dilakukan. Hasil kajian adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 3.2.
62
Jadual 3.2 : Kajian Perbandingan Metodologi Rekabentuk Sistem
Beroreintasikan Objek
Berstruktur
Menyokong penggunaan semula,
Tidak dapat digunakan semula hanya
penyembunyian maklumat,
sesuai untuk sistem tersebut sahaja dan
memaksimumkan jakelet dan
tiada penyembunyian maklumat.
mengurangkan gandingan
Menyokong pendekatan dari bawah yang
Menyokong pendekatan atas - bawah
akan melihat sistem sebagai satu set
komponen atau objek yang boleh
membentuk menjadi sebuah sistem
Kelakuan dan sifat (data) dikelompokkan
Fungsi (kelakuan) sistem dipisahkan
dalam satu objek dan kelas yang sama. Ia
daripada data. Ini akan menyukarkan
mewakili dan mempersembahkan
proses pengemaskinian,
maklumat dunia sebenar dalam struktur.
penyelenggaraan dan pengembangan
Ini bermakna maklumat tidak dipisahkan
sistem. Jika terdapat perubahan, semua
daripada entiti
entiti yang terlibat perlu dikenalpasti dan
disemak
Perwakilan abstrak dapat dipetakan
Tidak menunjukkan mekanisme
kepada fasa-fasa seterusnya dan
pemetaan yang lengkap dan terperinci
kesinambungan model dapat dilihat
daripada keperluan pengguna,
dengan jelas
rekabentuk dan pembangunan sistem.
Kadangkala setelah semua keperluan
dimodelkan dalam fasa analisis, ia sukar
diwakilkan dalam fasa seterusnya
Kurang matang
Lebih matang memandangkan ia lebih
lama bertapak dalam industri
63
3.5.2 Justifikasi Penggunaan Permodelan Berorintasikan Objek (OO)
Terdapat banyak faedah daripada penggunaan konsep OO dalam
merekabentuk model perniagaan yang diperlukan (Dennis et al., 2005). Antaranya
adalah :
1. Mengurangkan kekompleksan dalam pembangunan sistem menyebabkan
sistem dapat dibangunkan dan diselenggara dengan lebih mudah dan cepat.
Ini kerana setiap objek yang digunakan adalah mudah, lengkap (tidak
bergantung kepada sokongan luar) dan mudah diuruskan.
2. Pendekatan OO ini dapat meningkatkan produktiviti dan kualiti dalam diri
pembangun. Ini kerana apabila sesuatu objek telah dikenalpasti, diimplimen
dan diuji ianya boleh digunapakai semula untuk kegunaan sistem-sistem lain
yang berkenaan.
3. Sistem yang direkabentuk dan dibangunkan berdasarkan OO lebih fleksibel.
Ini kerana sistem berkenaan dengan mudah boleh diubahsuai dan
ditingkatkan hanya dengan mengubah objek yang terlibat sahaja atau pun
dengan cara menambah objek baru tanpa melibatkan objek-objek lain.
4. Penggunaan pendekatan OO membenarkan pembangun untuk
mengembangkan idea berdasarkan situasi sebenar (sebagai pengguna sistem)
dan tidak hanya pada aras bahasa pengaturcaraan sahaja.
Walau bagaimana pun kelemahan yang tidak dapat dielakkan adalah
pelaksanaan sistem yang menggunakan bahasa pengaturcaraan OO secara umumnya
lebih perlahan berbanding dengan sistem yang dibangunkan dengan menggunakan
bahasa pengaturcaraan lain (Dennis et al., 2005).
3.6
Perancangan Kerja
Perancangan kerja untuk projek amat penting bagi memastikan segala
perancangan yang telah dibuat dapat dilaksanakan dalam jangka masa yang tepat dan
teratur. Oleh itu, jadual perancangan projek perlu disediakan bagi memastikan
64
pembangunan yang dijalankan dapat berjalan dengan lancar. Jadual perancangan
projek merangkumi aktiviti-aktiviti yang perlu dilaksanakan sehingga sistem dapat
disiapkan dan berjaya dilaksanakan. Di sini, aktiviti-aktiviti keseluruhan proses
pembangunan sistem dirumuskan dalam Carta Gantt bagi pelaksanaan Projek 1 dan
Projek 2 dalam Lampiran D. Manakala, untuk rangka kerja perlaksanaan projek
sepanjang pembangunan sistem cadangan ini, sila rujuk pada Lampiran E.
3.7
Ringkasan
Pendekatan atau metodologi projek merupakan aktiviti yang penting dalam
menentukan persediaan dalam membangunkan projek yang dicadangkan dan output
yang akan dihasilkan. Perlaksanaan rekabentuk projek, perancangan kerja dan
pemilihan metodologi akan menjadi asas untuk memulakan proses pembangunan
projek. Metodologi pembangunan yang dipilih akan menjadi panduan di sepanjang
proses pembangunan projek. Perkakasan dan perisian yang bersesuaian digunakan
bagi memastikan pembangunan sistem cadangan dapat dijalankan dengan lancar.
Selain itu, setiap fasa pembangunan sistem akan dilaksanakan mengikut masa yang
telah dijadualkan.
65
BAB IV
ANALISIS DAN REKABENTUK
4.1
Pengenalan
Bab ini akan membincangkan analisis dan rekabentuk sistem yang akan
dibangunkan. Fungsi sistem dibahagikan kepada pengurusan kompaun oleh pihak
pengurusan Unit Penguatkuasa, MPKu dan juga semakan maklumat dan pembayaran
oleh pelanggan. Fasa rekabentuk merupakan fasa untuk merekabentuk sistem yang
telah dikenalpasti untuk dibangunkan. Fasa ini dilaksanakan selepas fasa analisis
keperluan dan penting dalam pembangunan sesebuah sistem dijalankan. Rekabentuk
sistem akan dilakukan setelah maklumat-maklumat telah dianalisa dengan teliti,
bertujuan untuk menghasilkan satu rekabentuk sistem yang memenuhi kehendak dan
keperluan pengguna. Manakala komponen-komponen sistem yang dibangunkan
merangkumi rekabentuk input dan output, rekabentuk pangkalan data serta
rekabentuk antaramuka.
4.2
Latar Belakang Pentadbiran Unit Penguatkuasa, MPKu
Unit Penguatkuasa adalah salah satu unit pentadbiran majlis yang diwujudkan
dalam Majlis Perbandaran Kulai. Mengikut Undang-Undang Johor Bil 5 Tahun
1957, undang-undang bagi mengadakan denda atau kompaun kepada mereka yang
melanggar peraturan yang telah ditetapkan, berdasarkan kepada Akta Kerajaan
66
Tempatan 1976 (Akta 171). Selain tu peraturan-peraturan yang ditetapkan juga
berkait rapat dengan Jabatan dan Agensi-agensi Kerajaan setempat dalam tindakan
Penguatkuasaan Undang-undang seperti :
1. Akta Jalan,Parit dan Bangunan 1974 (Akta 133)
2. Akta Pengangkutan Jalan 1987 (Akta 333) (Perintah Pengangkutan Jalan
Tahun 2000)
3. Undang-Undang Kecil Perlesenan & Undang-Undang Kecil Penjaja
4. Undang-Undang Kecil Mencegah Kekotoran
Unit Penguatkuasa, MPKu ini telah ditubuhkan oleh ahli Ahli Tertinggi
Majlis untuk memantau dan melaksanakan peraturan-peraturan yang telah ditetapkan
oleh Majlis. Unit ini terdiri daripada :
i.
Penolong Pegawai Penguatkuasa
ii.
Pembantu Penguatkuasa
iii.
Unit Tempat Letak Kereta
iv.
Pemandu.
Rajah 4.1 menunjukkan struktur organisasi Unit Penguatkuasa, MPku. Selain
bertanggangjawab dalam melaksanakan tindakan kompuan Unit ini juga berfungsi
dalam menerima bayaran kompaun.
Penolong Pegawai
Penguatkuasa
Pembantu
Penguatkuasa
(21 Orang)
Unit Tempat Letak
Kereta
(7 Orang)
Pemandu
(1 Orang)
Rajah 4.1 : Unit Penguatkuasa, MPKu.
67
4.2.1 Aplikasi Sistem Maklumat Yang Sedia Ada
Unit Penguatkuasa MPKu masih menggunakan sistem pemfailan biasa dan
segala proses yang berlaku dalam unit ini masih lagi tidak berbantukan Sistem /
Teknologi Maklumat. Segala data penting disimpan di dalam fail biasa dan segala
proses pengemaskinian juga dilakukan secara manual.
4.2.2 Kajian Permasalahan Sistem Semasa
Berdasarkan kepada kajian dan pemerhatian yang telah dibuat, terhadap pihak
pengurusan Unit Penguatkuasa,MPKu, didapati urusan pengiraan hasil kutipan
kompaun bagi kompaun yang telah dikeluarkan masih lagi dibuat secara manual dan
tidak menggunakan sebarang sistem. Ini akan merumitkan keadaan apabila pengiraan
perlu dilakukan dalam jumlah yang banyak dan untuk kompaun yang berlainan jenis.
Kesilapan yang tidak disengajakan mungkin terjadi dan akan menyebabkan jumlah
kompaun yang telah dikutip tidak tepat. Sekaligus akan menyebabkan kurangnya
kualiti pengurusan yang dijalankan oleh pihak pengurusan.Selain daripada itu segala
data juga tidak dapat dikemaskini dengan baik kerana mereka masih lagi
menggunakan sistem fail yang tidak teratur. Masalah yang timbul kemudiannya
banyak tertumpu kepada tiadanya sebarang analisis dapat dibuat hasil daripada
bentuk pengurusan yang mereka jalankan. Dengan itu unit ini tidak dapat menilai
prestasi sebenar kerja mereka dan hasil sebenar yang dapat mereka sumbangkan
kepada MPKu hasil daripada kutipan kompaun.
Manakala bagi pihak pengguna pula didapati bahawa kebanyakan pengguna
menghadapi masalah bagi mendapatkan maklumat kompaun dan lesen, proses
penyemakan kompaun dan lesen dan juga panduan pembayaran kompaun. Bagi
mendapatkan maklumat-maklumat tersebut mereka perlu datang sendiri ke Unit
Penguatkuasa, MPKu dan berurusan terus di kaunter. Ini akan menyusahkan mereka
yang sibuk dengan tugas-tugas harian. Kesibukan tugasan harian para pengguna juga
mengakibatkan mereka tidak mempunyai masa untuk membayar kompaun yang
dikenakan kerana pembayaran hanya boleh dibuat dalam waktu pejabat sahaja. Cara
68
ini akan menimbulkan masalah dan memakan masa terutamanya bagi mereka yang
terikat dengan waktu pejabat.
4.3
Aktiviti Sistem Semasa
Aktiviti yang berlaku didalam sistem semasa digambarkan dalam beberapa
rajah berasaskan kepada kaedah rekabentuk berorientasikan objek. Antara rajah yang
digunakan oleh pembangun sistem adalah rajah aktiviti, use case dan spesifikasi use
case, rajah kelas, dan rajah jujukan.
4.3.1 Rajah Aktiviti ( Activity Diagram )
Rajah ini menunjukkan aktiviti yang berlaku dalam sistem semasa di Unit
penguatkuasa. Ianya digunakan untuk menggambarkan perjalanan jujukan proses
atau aktiviti yang terlibat. Konsep rajah ini hampir sama dengan carta alir dalam
permodelan berstruktur. Walaubagaimanapun, rajah ini menunjukkan peranan tugas
atau aktiviti yang dimodelkan dengan lebih jelas. Rujuk Lampiran F.
4.3.2 Use Case
Rajah ini menunjukkan interaksi diantara aktor yang terlibat dan sistem
semasa. Ia mewakili dan mempersembahkan semua aktor, use case dan hubungan
yang telah dikenalpasti dalam sistem semasa. Use case untuk sistem semasa
ditunjukkan dalam Lampiran G. Setiap use case yang terlibat akan diterangkan
secara terperinci dalam spesifikasi use case.Rujuk Lampiran H.
69
4.3.3 Rajah Kelas (Class Diagram )
Rajah ini menunjukkan objek yang terlibat dalam sistem semasa. Objek yang
mempunyai sifat dan kelakuan yang sama akan dikumpulkan dalam satu kategori
yang sama iaitu kelas. Rajah ini menunjukkan koleksi kelas dan bagaimana kelaskelas ini saling berhubungan diantara satu sama lain. Rujuk Lampiran I.
4.3.4 Rajah Jujukan ( Sequence Diagram )
Rajah ini menunjukkan bagaimana objek dalam sistem semasa berinteraksi
dan berkomunikasi. Rajah juga menunjukkan pertukaran mesej diantara objek yang
terlibat berdasarkan masa. Daripada rajah boleh diketahui bilangan objek yang
berinteraksi dalam situasi tertentu. Rujuk Lampiran J.
4.4
Keperluan Pengguna
Bagi membangunkan sebuah sistem yang berkualiti dan memenuhi keperluan
pengguna, beberapa langkah harus diambil dengan menentukan masalah serta
kekurangan bagi sistem yang sedia ada. Kemudiannya keperluan sistem perlulah
dikenalpasti agar ianya memenuhi keperluan pengguna akhir serta mengatasi
masalah sistem sedia ada seterusnya membantu menambahbaikkan proses yang
dlakukan dalam Unit Penguatkuasa, MPKU. Langkah yang paling berkesan dan
praktikal adalah dengan mengadakan temubual dan pemerhatian.
Dalam proses pengumpulan maklumat, kaedah temubual didapati berkesan
dan dijadikan sebagai prosedur utama untuk mengumpulkan maklumat yang
berkaitan. Temubual ini dilakukan untuk mendapatkan pandangan dan maklumat
yang diperlukan bagi tujuan pembangunan sistem.
70
Hasil daripada temubual, pembangun sistem telah mendapat proses terperinci
bagi setiap proses pengurusan yang dilakukan di unit ini serta transaksi yang
disediakan dan juga keperluan orang ramai sebagai pelanggan dan pihak pengurusan
sendiri. Keperluan pengguna adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 4.1.
Jadual 4.1 : Keperluan Pengguna
KEPERLUAN BUKAN KEFUNGSIAN
1. Keperluan Pengoperasian
1.1
Sistem akan beroperasi dalam persekitaran Windows
1.2
Sistem berkemampuan melakukan carian maklumat yang
dikehendaki, dan membenarkan muat turun dokumen dalam
format PDF.
1.3
Sistem membolehkan pengesahan kad kredit dibuat secara atas
talian
2. Keperluan Pelaksanaan
2.1
Masa tindak balas hendaklah dalam lingkungan 7 saat dan tidak
melebihi 10 saat.
2.2
Pangkalan data akan dikemaskini secara terus apabila sebarang
transaksi yang berkaitan dengannya dilakukan
3. Keperluan Keselamatan
3.1
Keperluan keselamatan yang spesifik tidak diperlukan kerana
pembayaran menggunakan kad kredit akan dibuat secara dummy
4. Keperluan Persekitaran dan Politik
4.1
Penggunaan kad kredit untuk pembayaran haruslah dipastikan
keberkesanannya dan penerimaannya
KEPERLUAN KEFUNGSIAN
1. Pengguna
1.1
Setiap pengguna tidak perlu mendaftar keahlian ini kerana segala
proses yang melibatkan pembayaran akan disahkan melalui
penggunaan kad kredit
1.2
Pengguna yang ingin membuat pembayaran kompaun secara atas
talian mestilah mempunyai akaun kad kredit
2. Semakan Kompaun dan Lesen
2.1
Pengguna dapat memeriksa maklumat kompaun dan lesen
2.2
Pengguna dapat memilih samaada untuk membuat pembayaran
kompaun atau tidak
71
2.3
Pengguna dapat muat turun
essen permohonan lesen
2.4
Pengguna dapat memeriksa status permohonan
dipohon
essen baru yang
3. Kemaskini dan Analisis Data
3.1
Pengurusan dapat melakukan pengemaskinian keatas data-data
didalam pangkalan data kecuali data pembayaran
3.2
Pengurusan dapat membuat analisis data berdasarkan laporanlaporan yang dihasilkan oleh sistem
4. Pembayaran
4.1
Pengguna boleh membayar menggunakan kad kredit atau tunai.
4.2
Pembayaran tunai boleh dilakukan melalui pengurusan
5. Perkongsian Maklumat
4.5
5.1
Pengguna boleh berkongsi pengetahuan dan membuat
perbincangan melalui ruangan forum yang disediakan
5.2
Sebarang aduan yang berkenaan dengan Unit Pneguatkuasa,
MPKu boleh dibuat melalui ruangan e-Aduan yang disediakan
Cadangan Penyelesaian Masalah
Sistem yang dibangunkan adalah sebuah sistem yang berorientasikan konsep
sistem maklumat pengurusan yang memberikan maklumat berkenaan kompaun dan
lesen, pengiraan hasil kutipan kompaun, pembayaran dan panduan pembayarannya.
Ini akan dapat membantu pengurusan di MPKu dijalankan secara sistematik dan
sistem yang digunakan berkesan dalam memastikan objektif ini tercapai. Selain itu
sistem ini juga dapat memberikan kemudahan kepada orang ramai yang ingin
mendapatkan maklumat yang terperinci mengenai kompaun dan lesen secara cepat
dan pantas dan juga proses pembayaran yang mudah iaitu secara terus di atas talian.
Sistem ini tidak menggantikan tugas pihak pengurusan sepenuhnya dalam
melaksanakan tugas, kerana bagi proses permohonan lesen pengurusan masih perlu
menguruskan dokumen yang dihantar oleh pelanggan, namun ia merupakan satu
alternatif bagi mendapatkan maklumat yang tepat mengenai kompaun dan lesen dan
juga memudahkan proses pembayaran. Ini bermakna, maklumat-maklumat yang
berkaitan dengan kajian ini akan dikumpul dan dipindahkan daripada proses asal
72
kepada satu proses baru dengan bantuan sistem yang berkesan dan interaktif. Dengan
kata lain, system ini bertindak sebagai mekanisme dalam mendapatkan maklumat
kompaun dan lesen serta pembayarannya tanpa perlu datang sendiri MPKu.
Bagi mengatasi masalah yang timbul dalam sistem semasa, terdapat beberapa
cadangan penyelesaian yang boleh dilakukan. Antaranya ialah seperti berikut:
i.
Satu sistem komputer berasaskan web berdasarkan kepada model
keberkesanan sistem maklumat akan dibangunkan.
ii.
Satu sistem pangkalan data akan diwujudkan bagi membolehkan
penyimpanan maklumat kompaun dan perlesenan dan juga pembayaran
yang telah dibuat.
iii.
Satu antaramuka sistem yang baik dan membantu pengguna akan
dihasilkan bagi memudahkan penguna menggunakan sistem ini.
iv.
4.6
Sistem ini adalah berfungsi selama 24 jam sehari, 7 hari seminggu.
Rekabentuk Sistem
Hasil daripada fasa analisa akan dikumpul dan digunakan sebagai
input untuk sistem ini. Sistem baru ini akan dipecahkan kepada beberapa modul kecil
untuk memudahkan pengkodan aturcara. Sistem baru ini juga lebih menumpukan
kepada pelaksanaan sistem pengurusan dan penyemakan kompaun dan lesen yang
lebih sistematik dan berkesan. Sistem ini akan memudahkan pihak pengurusan dan
juga orang ramai. Ianya bertujuan untuk mengurangkan bebanan masalah yang
dihadapi dengan penggunaan sistem semasa.
Sistem yang dibangunkan adalah berasaskan kepada Model Formulasi
Semula DeLone dan McLean. Pembangun sistem akan cuba menerapkan elemenelemen yang terdapat di dalam model ini ke dalam sistem yang akan dibangunkan.
Rekabentuk Model Formulasi Semula DeLone dan McLean adalah seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah 4.2. bagi memastikan sistem yang dibangunkan benar-
73
benar berkesan dan membantu pengguna satu pengujian akan dilakukan. Penilaian
akan dibuat oleh pengguna sistem sendiri.
Kualiti
Maklumat
Penggunaan
(Cadangan
Kepenggunaan)
Kualiti Sistem
Faedah Tetap
Kepuasan
Pengguna
Kualiti Servis
Rajah 4.2 : Model Formulasi DeLone dan McLean (2002)
Pembangun memilih model ini adalah kerana mendapati hubung kait antara
satu elemen dengan elemen yang lain adalah sangat relevan dan dapat menghasilkan
satu sistem maklumat yang berkesan. Kualiti Maklumat, Kualiti Sistem dan Kualiti
Servis yang terdapat dalam sesebuah sistem itu masing-masing memberi kesan
kepada penggunaan sistem tersebut dan kepuasan pengguna terhadap sistem tersebut.
Elemen Penggunaan dan kepuasan pengguna pula saling memberi kesan antara satu
sama lain. Hasil daripada penggunaan dan kepuasan pengguna inilah yang akan
memberikan faedah kepada organisasi dan induividu dalam organisasi tersebut.
Keterangan lanjut justifikasi pemilihan model dinyatakan dalam Bab II.
74
Elemen-elemen yang terlibat dalam model yang akan digunakan adalah :
1. Kualiti Sistem
i.
Menitik beratkan ciri-ciri sistem yang akan dibangunkan bagi
memastikan kualitinya terjamin.
ii.
Melibatkan ciri-ciri pengoperasian, kemampuan organisasi kajian
untuk pembinaan dan penyelenggaraan sistem, jenis-jenis
hardware yang akan digunakan untuk melaksanakan sistem,
kecekapan pengguna sistem, kemampuan sistem untuk
menggunakan maklumat-maklumat sebelumnya untuk menyokong
aktiviti semasa, menyediakan maklumat yang tepat pada masa
yang diperlukan dan menyediakan kemampuan yang lebih
sofistikated untuk mendapatkan sesuatu maklumat.
2. Kualiti Servis
i.
Menilai sejauh mana servis yang dihasilkan oleh sistem memberi
kesan kepada Unit Penguatkuasa, MPKu dan pelanggannya.
ii.
Berkait rapat dengan kualiti sisem dan kualiti maklumat.
3. Kualiti maklumat
i.
Menitik beratkan ciri-ciri maklumat yang akan dibekalkan kepada
sistem. Maklumat yang dibekalkan haruslah digunakan
sepenuhnya oleh pengguna sistem dan membantu pengguna sistem
dalam membuat keputusan atau proses seterusnya.
ii.
Menguji sejauh mana output yang dihasilkan berguna. Berguna di
sini bermaksud dari segi kepentingannya, keberkaitannya dengan
keperluan, bermanfaat, maklumat yang jelas kandungannya,
ketepatannya dan kesempurnaannya.
iii.
Elemen ini memberi kesan kepada kepenggunaan sistem dan
kepuasan pengguna.
4. Kepenggunaan dan kepuasan pengguna
i.
Memastikan berlakunya interaksi antara maklumat yang
dibekalkan dan pengguna sistem.
75
ii.
Elemen kepenggunaan melibatkan penggunaan output yang
dihasilkan oleh sistem dan ianya boleh digunakan sebagai ukuran
kejayaan apabila sistem yang dibangunkan digunakan secara kerap
dan sukarela oleh pengguna. Elemen ini turut mempengaruhi
kepuasan pengguna terhadap sistem.
iii.
Kepuasan pengguna pula adalah persepsi pengguna terhadap
sistem yang akan dibangunkan. Ianya melibatkan amaun sistem
digunakan. Kepuasan pengguna yang tinggi akan mempengaruhi
kepenggunaan sistem.
5. Faedah tetap
i.
Menitikberatkan pengaruh maklumat yang dibekalkan kepada
keputusan yang akan dibuat oleh pihak pengurusan. Selain itu
maklumat yang dibekalkan juga haruslah memberi faedah kepada
pelaksanaannya dalam organisasi kajian.
ii.
Penggunaan sistem secara individu dalam organisasi kajian dilihat
sebagai salah satu pendekatan yang akan memberi kesan kepada
prestasi kerja keseluruhan organisasi. Kesan yang dimaksudkan
adalah dari segi sistem maklumat yang akan dibangunkan dapat
memberi pengguna lebih kefahaman iaitu dalam konteks membuat
keputusan, meningkatkan produktiviti pembuatan keputusan,
membentuk perubahan dalam aktiviti pengguna dan seterusnya
dapat merubah pandangan pihak pembuat keputusan terhadap
kepentingan atau kegunaan sistem maklumat.
Jadual 4.2 menunjukkan bagaimana elemen-elemen kajian ini diterapkan kedalam
system yang dibangunkan
76
Jadual 4.2: Pengimplimentasian Elemen Keberkesanan Sistem Maklumat
Elemen
Pengimplimentasian
Kualiti Sistem
Kualiti keseluruhan sistem
MS windows, Pangkalan data MS
SQL 7
Panduan penggunaan system
Modul Laporan
Modul Pembayaran
Maklumat terkini sahaja
Kualiti Servis
Pembayaran (atas talian / tunai)
Semak kompaun, lesen, status
permohonan lesen,
Forum pelanggan
e-Aduan
e -Rayuan
Laporan yang lebih daripada 1
jenis
Kualiti Maklumat
Maklumat general berkaitan
kompaun dan lesen
Maklumat cara pembayaran
Maklumat kompaun yg dikenakan
Kepenggunaan & Kepuasan pengguna
Terdapat interaksi antara
maklumat dan pengguna :
Pembayaran
Semakan lesen dan permohonan
lesen.
eRayuan
Laporan berdasarkan permintaan
Cadangan penambahbaikan
Kiraan bilangan pengunjung
sistem
Faedah Tetap (Net Benefit)
4.7
Laporan pelbagai dan terperinci
Analisis
Perubahan proses
Rangkakerja Sistem
Sistem Maklumat Pengurusan yang akan dibangunkan ini memanfaatkan
beberapa komponen sistem maklumat pengurusan yang terdapat pada kedua-dua
persekitaran iaitu persekitaran pelanggan dan persekitaran pengurusan. Rajah 4.3
77
menggambarkan rangkakerja sistem yang dibangunkan menggunakan model umum
sistem maklumat pengurusan.
Persekitaran
Pengurusan
Persekitaran Pelanggan
Pelanggan
Pihak Pengurusan
Maklumat
kompaun &
lesen, status
bayaran,
jumlah
bayaran
(output)
Permintaan
maklumat,
input
Maklumat
Kompaun &
Lesen,
Pengiraan
Maklumat
Pembayaran
Pentadbir Sistem
Antaramuka Pelanggan
Maklumat yang diminta,
pengiraan hasil
Pengaturcaraan
Pangkalan Data
SISTEM MAKLUMAT PENGURUSAN UNIT PENGUATKUASA
Rajah 4.3 : Rangkakerja Sistem
i.
Antaramuka pelanggan.
Antaramuka pelanggan ini adalah merupakan bahantara interaksi
pelanggan dengan sistem yang dibangunkan. Ianya melibatkan
kemasukan data atau maklumat daripada pengguna dan pemaparan output
data hasil maklumat daripada pangkalan data kepada pengguna.
Antaramuka sistem menggunakan gaya menu, carian maklumat atau
jawapan dan transaksi pembayaran.
ii.
Perolehan data dan maklumat
Pemerolehan maklumat dan penyemakan daripada pihak pengurusan.
Merupakan pengumpulan, pemindahan dan penukaran maklumat
berkenaan kompaun dan lesen melalui program komputer.
78
iii.
Pentadbir Sistem.
Bertindak sebagai perantara antara sistem yang dibangunkan dengan
sumber maklumat. Setelah mendapatkan maklumat daripada pihak
pengurusan, pentadbir sistem akan mengemaskinikan sistem dengan
memasukkan maklumat-maklumat terkini. Pentadbir sistem juga akan
memantau perjalanan sistem dan akan mengambil tindakan atau membuat
perubahan apabila terdapat komen-komen yang membina daripada
pengguna sistem ini.
iv.
Pangkalan data.
Pangkalan data dalam senibina system ini bertindak menyimpan segala
transaksi pembayaran yang telah berlaku, kompaun yang dikeluarkan,
maklumat lesen, panduan-panduan perlesenan dan kompaun, dan
maklumat permohonan lesen baru. Ianya menyimpan segala maklumat
berkaitan dengan pengurusan kompaun.
4.8
Aktiviti Sistem
Sama seperti sistem semasa yang telah direkabentuk hasil daripada kajian,
aktiviti dan proses di dalam sistem ini juga digambarkan dalam beberapa rajah
berasaskan kepada kaedah rekabentuk berorientasikan objek. Antara rajah yang
digunakan oleh pembangun sistem adalah rajah aktiviti, use case dan spesifikasi use
case, rajah kelas, CRC cards, rajah jujukan dan rajah keadaan.
4.8.1 Rajah Aktiviti ( Activity Diagram )
Rajah ini memfokus kepada aktiviti yang perlu dilaksanakan dalam
menyelesaikan masalah di Unit penguatkuasa. Ianya digunakan untuk
menggambarkan perjalanan jujukan proses atau aktiviti yang terlibat. Konsep rajah
ini hampir sama dengan carta alir dalam permodelan berstruktur tetapi ianya
79
menunjukkan peranan tugas atau aktiviti yang dimodelkan dengan lebih jelas. Rujuk
Lampiran K.
4.8.2 Use Case
Rajah ini menunjukkan interaksi diantara aktor yang terlibat dan sistem. Ia
mewakili dan mempersembahkan semua aktor, use case dan hubungan yang telah
dikenalpasti dalam sistem yang dibangunkan. Use case untuk sistem yang
dibangunkan ditunjukkan dalam Lampiran L. Setiap use case yang terlibat akan
diterangkan secara terperinci dalam spesifikasi use case.Rujuk Lampiran M.
4.8.3 Class-Responsibility-Collaboration Cards (CRC Cards)
Digunakan untuk mendokumenkan tanggungjawab dan kolaborasi rajah
kelas. Melalui jadual CRC card, pembangun dapat mengenalpasti maklumat yang
terlibat yang berhubungan dengan setiap kelas. Set CRC card mempunyai semua
maklumat yang diperlukan untuk membina struktur model logikal. Setiap kad akan
mengenalpasti dan memperincikan elemen-elemen yang terdapat dalam rajah kelas.
Rujuk Lampiran N.
4.8.4 Rajah Kelas (Class Diagram )
Melalui penerangan didalam spesifikasi use case, pembangun sistem cuba
mengenalpasti objek dan objek yang mempunyai sifat dan kelakuan yang sama akan
dikumpulkan dalam satu kategori yang sama iaitu kelas. Rajah ini menunjukkan
koleksi kelas dan bagaimana kelas-kelas ini saling berhubungan diantara satu sama
lain. Bilangan kelas yang dihasilkan menunjukkan darjah kompleksiti sistem dan saiz
sistem adalah sederhana. Rujuk Lampiran O.
80
4.8.5 Rajah Jujukan ( Sequence Diagram )
Rajah ini adalah antara rajah yang paling penting dan merupakan salah satu
rajah interaksi. Rajah ini menunjukkan bagaimana objek berinteraksi dan
berkomunikasi. Rajah juga menunjukkan pertukaran mesej diantara objek yang
terlibat berdasarkan masa. Daripada rajah boleh diketahui bilangan objek yang
berinteraksi dalam situasi tertentu. Berbeza dengan gambarajah yang lain, aspek
yang paling dititikberatkan dalam rajah ini adalah masa. Rujuk Lampiran P.
4.8.6 Rajah Keadaan ( State Chart Diagram)
Rajah ini digunakan untuk memodelkan perwakilan keadaan dan interaksi
bagi objek yang dinamik. Ia melibatkan semua kemungkinan yang berlaku dan
tindak balas objek kepada use case yang terlibat. Gambarajah ini dibina hanya bagi
kelas yang mempunyai perubahan yang dinamik sahaja. Rujuk Lampiran Q.
4.9
Pola Rekabentuk
Pola rekabentuk pula digunakan untuk menunjukkan skema atau struktur asas
yang digunakan untuk sistem yang akan dibangunkan. Iainya adalah piawai untuk
memaparkan rekabentuk perisian. Ianya juga menyediakan satu set yang
menentukan kefungsian sistem, termasuklah panduan untuk menyusun hubungan
antara subsistem. Pola rekabentuk sistem yang akan dibangunkan adalah seperti yang
ditunjukkan dalam Lampiran R.
81
4.10
Rekabentuk Pangkalan Data
Semua data-data berkaitan dengan sistem disimpan dalam satu lokasi storan
yang juga merupakan pangkalan data bagi sistem. Rekabentuk pangkalan data dapat
menggambarkan pengurusan data di dalam sesebuah sistem maklumat. Satu sistem
pangkalan data dibina setelah data-data yang diperlukan untuk membangunkan
sistem diperolehi. Pangkalan data bertanggungjawab dalam penyimpanan data dan
berupaya memberikan kesepaduan dan perkongsian data. Pangkalan data yang
disediakan khas bagi tujuan menyimpan maklumat-maklumat penting bagi sistem ini
terdiri daripada 11 jadual utama. Sila rujuk Lampiran S.
4.11
Rekabentuk Skrin
Rekabentuk skrin yang baik penting dalam memastikan keselesaaan
pengguna sewaktu menggunakan sesuatu sistem. Bagi sistem yang dibangunkan ini,
rekabentuk yang akan dibangunkan akan mempunyai skrin yang ringkas tetapi
menarik. Ini bersesuaian dengan fungsi sistem itu sendiri untuk kegunaan organisasi
pengurusan seperti Unit Penguatkuasa, MPKu.
Skrin yang ramah pengguna penting dalam memastikan keberkesanan proses
yang dijalankan agar kesilapan tidak berlaku semasa pengguna membuat sebarang
proses secara atas talian. Sistem ini mempunyai dua persekitaran iaitu bagi
pelanggan dan pihak pengurusan. Terdapat lima skrin utama bagi pelanggan iaitu
paparan maklumat kompaun dan perlesenan, semakan kompaun, semakan lesen,
pembayaran, forum dan aduan. Manakala skrin utama bagi pihak pengurusan pula
terdiri daripada tiga skrin utama iaitu kemaskini, pembayaran tunai, masukan data
dan laporan. Setiap skrin akan dipecahkan kepada beberapa bahagian yang lain
mengikut aktiviti-aktiviti tertentu pengguna seperti dalam Lampiran T.
82
4.12
Rekabentuk Input dan Output
Dalam merekabentuk sesuatu sistem, spesifikasi input dan output perlu diberi
perhatian agar sistem mudah difahami, ramah pengguna dan memenuhi keperluan
pengguna. Rekabentuk skrin input yang baik dieprlukan supaya pengguna tidak
menghadapi sebarang masalah semasa menggunakan sistem. Manakala rekabentuk
skrin output yang baik diperlukan untuk memudahkan pengguna melihat paparan
maklumat dan meningkatkan kualiti laporan yang dijana.
4.12.1 Rekabentuk Input
Kualiti output sesuatu sistem bergantung kepada kualiti input. Paparan input
bertujuan untuk mempersembahkan masukan maklumat. Beberapa panduan yang
digunakan untuk merekabentuk skrin input yang efektif adalah :
i.
Paparan skrin hendaklah menarik dan tidak terlalu padat.
ii.
Maklumat yang dipaparkan pada skrin hendaklah tersusun.
iii.
Mesej yang hendak disampaikan perlu spesifik, tidak mengelirukan dan
mempunyai maklumat yang boleh dipercayai.
iv.
Persembahan skrin hendaklah konsisten.
v.
Penggunaan animasi, warna, dan kesan grafik yang lain hendaklah tidak
mengganggu pengguna.
vi.
Tindakbalas perlu dipaparkan supaya pengguna dapat mengikuti status
semasa sistem.
4.12.1.1
Spesifikasi Input
Spesifikasi input merupakan penerangan mengenai keperluan input yang
diperlukan apabila pengguna system iaitu pelanggan serta pihak pentadbiran Unit
83
penguatkuasa, MPKu yang ingin membuat capaian kepada sesuatu maklumat
tertentu. Spesifikasi-spesifikasi input bagi sistem ini adalah seperti dalam Jadual 4.2.
Jadual 4.3: Spesifikasi-spesifikasi Input
Skrin Input
Borang memasukkan no resit kompaun
Spesifikasi Input
Untuk pengguna mendapat maklumat
berkenaan kompaun yang dikenakan
terhadap mereka
Borang memasukkan no lesen
Untuk memeriksa status lesen mereka,
tarikh tamat tempoh dn maklumat yang
berkaitan
Borang menyemak dan mengemaskini
Membenarkan pengguna iaitu
maklumat pembayaran oleh pihak
pengurusan untuk menyemak data-data
pengurusan
pembayaran. Membenarkan pengurusan
untuk mengemaskini data-data yang
berkenaan.
Borang memasukkan kata laluan bagi
Sebagai langkah keselamatan dimana
pengurusan
pengurusan memasukkan ID dan kata
laluan bagi membolehkan mereka
mencapai borang-borang tertentu
4.12.2 Rekabentuk Output
Output merupakan paparan yang dilihat dan membekalkan maklumat kepada
pengguna dalam melaksanakan tugas. Pengguna menilai sesuatu sistem maklumat itu
berdasarkan kepada outputnya. Satu sistem maklumat yang baik mampu memberikan
pengguna maklumat yang tepat, mudah difahami dan melaksanakan masa tindakan
pemprosesan yang pantas. Perkara yang dipertimbangkan semasa merekabentuk
skrin output :
84
i.
Persembahan yang menarik dan konsisten.
ii.
Terdapat panduan semasa menggunakan skrin.
iii.
Mudah difahami.
iv.
Paparan yang menarik dan tidak menggunakan penggunaan warna yang
keterlaluan.
4.12.2.1
Spesifikasi Output
Dalam sistem ini, terdapat beberapa output yang terhasil. Terdapat dua jenis
output yang dihasilkan oleh sistem iaitu output dalam bentuk maklumat dan satu lagi
adalah output yang terhasil dalam bentuk laporan yang terhasil daripada penjanaan
sistem. Berikut adalah spesifikasi-spesifikasi output bagi sistem ini:
Jadual 4.4: Spesifikasi-spesifikasi Output
Paparan Output
Maklumat Kompaun dan Lesen
Spesifikasi Output
Paparan maklumat tentang kompaun, kadar
kompaun, kompaun yang dikeluarkan, tempoh
tamat lesen dan panduan pembayaran.
Maklumat Kompaun yang
Paparan maklumat kompaun yang harus
dikeluarkan (semakan)
dijelaskan oleh pelanggan
Maklumat lesen (semakan)
Paparan maklumat status lesen yang telah
dimiliki
Paparan senarai pembayaran
Menyenaraikan senarai pembayaran yang telah
dibuat
Laporan
Menyenaraikan hasil analisa yang dibuat oleh
sistem ke atas data-data yang berkaitan
85
4.13
Rekabentuk Antaramuka
Setelah melakukan aktiviti analisa dan rekabentuk awalan, modul-modul
yang dikenalpasti untuk dimasukkan ke dalam sistem dibangunkan. Modul-modul
yang dicadangkan ini adalah berpandukan kepada entiti-entiti yang terlibat secara
langsung dalam sistem ini. Sistem ini dibahagikan kepada lima modul utama iaitu :
i.
Maklumat Kompaun dan Perlesenan
Pengguna akan mencapai modul yang akan dibangunkan ini untuk
mendapatkan maklumat-maklumat mengenai kompaun, kenapa ianya
dikenakan dan jenis-jenisnya. Contoh antaramuka yang dimaksudkan adalah
seperti dalam rajah 4.4. Tiada kata laluan yang diperlukan untuk modul ini.
Pengguna akan memilih untuk memasuki modul yang disediakan.
Rajah 4.4 : Antaramuka Maklumat Kompaun dan Perlesenan
86
ii.
Modul Pengurusan
Modul pengurusan ini merujuk kepada pihak pengurusan yang bakal
memantau sistem ini. Mereka ini terdiri daripada individu yang
bertanggungjawab sepenuhnya keatas pengurusan di Unit Penguatkuasa,
MPKu. Mereka akan menerima maklumat yang terkini daripada pegawai
pengurusan yang terlibat dan akan mengemaskinikan sistem ini. Segala data
yang terlibat akan dikemaskini oleh pihakpengurusan.Pihak pengurusan juga
perlu peka dengan komen pengguna mengenai sistem dan cuba membaiki
sistem ini dari masa ke semasa. Pertanyaan kata laluan diwujudkan bagi
menghadkan capaian ke atas sistem ini untuk mengelakkan pencerobohan
orang-orang yang tidak bertanggungjawab. Contoh antaramuka adalah seperti
dalam Rajah 4.5.
Rajah 4.5 : Antaramuka Pengurusan
87
iii.
Modul Semakan Kompaun
Modul ini membolehkan pengguna menyemak kompaun yang dikenakan ke
atas mereka. Segala maklumat kompaun tersebut akan dipaparkan secara
terperinci kepada pelanggan. Contoh antaramuka adalah seperti dalam Rajah
4.6.
Rajah 4.6 : Antaramuka Semakan Kompaun
iv.
Modul Semakan Lesen
Modul ini membolehkan pengguna menyemak status lesen yang mereka
miliki. Jika lesen telah tamat tempoh pelanggan boleh mengambil langkah
seterusnya untuk memperbaharui lesen di Unit Penguatkuasa, MPKu.
Segala maklumat lesen tersebut akan dipaparkan secara terperinci kepada
pelanggan. Contoh antaramuka adalah seperti dalam Rajah 4.7.
88
Rajah 4.7 : Antaramuka Semakan Lesen
v.
Modul Pembayaran
Manakala antaramuka dalam Rajah 4.8, menunjukkan proses pembayaran
yang dilakukan secara atas talian.Pengguna hanya perlu memenuhi ruang
kandungan yang disediakan dan memasukkan nombor kad kredit bagi
membolehkan pengesahan oleh sistem dan membuat transaksi
pembayaran.
89
Rajah 4.8 : Antaramuka Pembayaran
vi.
Modul Umum
Modul ini pula merujuk kepada capaian umum sama ada carian maklumat
bagi mereka yang telah melunaskan kompaun, panduan pembayaran
melalui kad kredit, cadangan dan komen-komen mahupun aduan daripada
pihak pengguna mengenai pengurusan MPKu atau pun sistem yang
dibangunkan. Contoh antaramuka adalah seperti dalam Rajah 4.9.
90
Rajah 4.9 : Antaramuka Umum
4.14
Rekabentuk Integrasi
Setelah semua modul siap dibangunkan iainya mestilah diintegrasikan bagi
memastikan keseluruhan sistem dapat dilaksanakan tanpa sebarang ralat. Pembangun
hendaklah memastikan semua antaramuka, pautan diantara antaramuka-antaramuka
yang terlibat dapat dilaksanakan dengan jayanya, proses didalam sistem dapat
dijalankan dengan sempurna dan interaksi dengan pangkalan data berjaya.
Pengintegrasian semua modul akan diuji keberkesanannya melalui pengujian
integrasi yang akan diterangkan secara terperinci di dalam bab yang seterusnya.
91
4.15
Test Plan
Proses seterusnya yang akan dijalankan adalah pengujian sistem. Pengujian
bermula dengan pembinaan test plan yang mana ianya akan mengenalpasti siri
pengujian yang akan dilaksanakan. Test plan yang dirancang mestilah meliputi
semua proses yang terlibat dalam sistem yang dibangunkan. Bagi menguji sistem ini
pembangun telah mengenal pasti beberapa pengujian yang akan dilakukan terhadap
sistem iaitu :
i.
Pengujian Unit – Pengujian kotak hitam dan kotak putih
ii.
Pengujian Integrasi – Pengujian antaramuka, interaksi, dan berasaskan
senario.
4.16
iii.
Pengujian sistem – Pengujian keperluan, kepenggunaan, pelaksanaan
iv.
Pengujian Penerimaan – Pengujian Beta
Ringkasan
Cadangan penyelesaian digambarkan di dalam Bab IV ini telah
menggambarkan bahawa sistem yang dibangunkan cuba memanfaatkan konsep
sebuah sistem maklumat pengurusan yang berkesan berdasarkan kajian yang telah
dijalankan dan juga penggunaan model kejayaan sistem maklumat Mclean dan
Delone sebagai panduan pembangunan sistem.
Sistem ini dikatakan sebagai sebuah sistem maklumat pengurusan kerana
ianya membantu para pengguna untuk mengetahui tentang maklumat yang
diperlukan dan seterusnya membantu pengguna dalam melakukan proses perniagaan
mereka. Lima modul utama juga dibentangkan untuk memperjelaskan lagi
rekabentuk awalan system ini.
92
BAB V
PERLAKSANAAN DAN PENGUJIAN SISTEM
5.1
Pengenalan
Fasa pembangunan merupakan fasa yang perlu dititik beratkan dan dianggap
kritikal kerana fasa ini akan mempraktikkan fasa rekabentuk yang dibuat sebelum
ini. Manakala perlaksanaan sistem melibatkan proses-proses pemasangan perisian
yang akan digunakan dalam sistem yang akan dibangunkan. Pembangunan dan
perlaksanaan sistem ini dilaksanakan setelah perancangan dan rekabentuk dilaksana
pada peringkat awal. Beberapa tindakan alternatif perlu diambil untuk memastikan
sisttem dapat dibangunkan mengikut perancangan.
Fasa pengujian pula merupakan fasa yang terpenting setelah keseluruhan
sistem dibangunkan. Pengujian sistem dijalankan untuk memastikan sistem yang
dibangunkan memenuhi spesifikasi rekabentuk sistem yang ditetapkan. Ia penting
bagi memastikan sistem yang dibangunkan memenuhi spesifikasi keperluan
pengguna, dan menghasilkan keputusan seperti yang dijangkakan. Ini bermakna fasa
ini penting untuk memastikan agar sistem dapat dilaksanakan mengikut objektif
sistem. Pengujian biasanya dijalankan selari dengan pembangunan sistem. Ini adalah
untuk memastikan sistem yang dibangunkan bebas daripada ralat pada peringkat
awal lagi. Pengesanan ralat pada peringkat awal memudahkan pembetulan dilakukan
kerana ianya tidak melibatkan proses yang besar.
93
5.2
Pembangunan Sistem
Sistem ini dibangunkan dengan menggunakan pendekatan prototaip. Ia
menyediakan dua pandangan pengguna iaitu pandangan pelanggan MPKu dan
pandangan pengurusan unit penguakuasa, MPKu. Pandangan- pandangan ini dapat
dirujuk pada Lampiran T. Dalam proses pembangunan sistem ini, antara aktivitiaktiviti yang terlibat adalah seperti pemasangan perisian yang diperlukan oleh sistem,
pengkodan aturcara modul-modul, pembangunan pangkalan data dan pengintegrasian
modul, serta pengesahan ketepatan dan kesahihan kad kredit.
5.2.1 Pemasangan Perisian
Dalam membangunkan sistem ini, beberapa perisian telah dikenalpasti untuk
digunakan. Perisian-perisian yang terlibat dan perlu dipasang adalah Microsoft XP
Professional Edition, Microsoft SQL 7, Micromedia Dreamweaver MX, Microsoft
Internet Information Server 5.0 (IIS 5.0), dan Pelayar Web.
Pemasangan sistem melibatkan aktiviti-aktiviti seperti berikut :
5.2.1.1
i.
Pemasangan ke atas pangkalan data.
ii.
Kemasukan perisian baru.
iii.
Pemasangan perkakasan.
iv.
Kemaskini perputakaan dokumentasi.
Microsoft Windows XP Professional Edition
Microsoft Windows XP Professional Edition dipasang kerana ianya adalah
sistem pengoperasian bagi sistem ini. Berdasarkan kepada perkembangan teknologi,
Microsoft Windows XP Professional Edition digunakan lebih meluas dan stabil
berbanding dengan Microsoft Windows versi yang terdahulu. Ini kerana ia
menyokong kebanyakan perisian.
94
5.2.1.2
Microsoft SQL Server 7.0
Pemasangan prisian ini dilakukan untuk menempatkan pangkalan data beserta
jadual-jadual yang akan digunakan dalam pembangunan sistem. Capaian kepada
pangkalan data menggunakan DSN (Data Source Name). Bagi tujuan pembangunan
sistem ini “Sistem DSN” telah dipilih kerana capaian melalui sistem adalah lebih
pantas berbanding capaian melalui fail. Ianya dipilih sebagai sistem pengurusan
pangkalan data kerana kebolehannya untuk membina pangkalan data jenis hubungan
(relational database). Dengan menggunakan pangkalan data jenis hubungan, proses
mencari, menganalisa, melindungi dan menyelenggara dan mencari data lebih senang
kerana data-data yang berhubungan disimpan hanya pada satu tempat. Ia juga
berkemampuan untuk menampung kapasiti data yang banyak. Selain itu, ia juga
boleh dihubungkan dengan sistem lain.
5.2.1.3
Micromedia Dreamweaver MX
Perisian ini digunakan dalam pembangunan aplikasi web iaitu
membangunkan antaramuka bagi sistem yang akan dibangunkan serta proses
memanipulasikan data. Ia juga digunakan untuk menjana aturcara iaitu membuat
halaman ASP bagi menghasilkan sistem.
5.2.1.4
Microsoft Internet Information Server 5.0 (IIS 5.0)
IIS 5 adalah sistem pilihan yang boleh dipilih ketika pemasangan Microsoft
Windows XP Professional Edition. Ia bertindak sebagai pelayan web bagi projek ini
dan ia digunakan untuk menentukan peringkat keselamatan capaian sesuatu fail atau
direktori di tapak web. Alasan utama IIS 5 dipilih adalah kerana ia senang
diselenggarakan dan ramah pengguna.
95
5.2.2 Pengkodan Aturcara Modul-Modul
Pengkodan halaman-halaman web sistem dibina dalam persekitaran
Micromedia Dreamweaver MX. Modul-modul yang terlibat dibangunkan secara
berperingkat, selari dengan pembangunan serta penyelenggaraan pangkalan data.
Sambungan kepada pangkalan data dibuat dengan menggunakan ODBC iaitu
sambungan (ADODB) dan turut menghasilkan satu sistem Domain Name Sistem
(DSN) untuk merujuk kepada pangkalan data. Selain itu pembangun turut membina
fail sambungan iaitu fail connect.asp dan menyambungkan semua modul dengan fail
ini bagi tujuan pemyambungan dengan pangkalan data.
5.2.3 Pembangunan Pangkalan Data
Pangkalan data yang akan digunakan untuk sistem ini adalah Microssoft SQL
7. Secara asasnya terdapat beberapa langkah yang dilakukan untuk membangunkan
pangkalan data iaitu :
i.
Membina pangkalan data baru.
ii.
Membina jadual-jadual.
iii.
Mengenalpasti medan yang terdapat pada setiap jadual.
iv.
Simpan jadual.
v.
Simpan pangkalan data.
5.2.4 Pengintegrasian Modul
Apabila semua modul telah dibangunkan, pengintegrasian sistem akan
dijalankan. Modul-modul yang telah siap dan telh diuji setiap satunya akan
digabungkan bagi membentuk satu sistem yang lengkap.
96
5.2.5 Pengesahan Ketepatan dan Kesahihan Nombor Kad Kredit
Dalam proses pembayaran kompaun, pembayar kompaun akan diminta
memasukkan maklumat kad kredit mereka. Satu prosidur dan algoritma telah
dihasilkan bagi menjamin ketepatan dan kesahihan nombor kad kredit yang
dimasukkan oleh pembayar kompaun. Kebanyakan kad kredit akan dikodkan dengan
satu Digit Penyemakan. Digit ini adalah digit yang ditambah sama ada dihadapan
atau dibelakang yang maan iainya akan membantu mengesahkan kesahihan nombor
tersebut. Satu algoritma dikenali sebagai penyemakan kad kredit Mod-10 digunakan.
Walau bagaimanapun proses ini hanya memastikan nombor kad kredit yang
dimasukkan adalah sah atau tidak tetapi ianya tidak bermakna data yang dimasukkan
adalah berada dalam keadaan baik. Kelemahan kaedah ini adalah ia tidak dapat
menyemak sama ada akaun tersebut aktif atau tidak serta baki akaun tersebut.
Kaedah ini ini digunakan kerana permasalahan untuk kos yang akan digunakan jika
berhubung terus dengan pihak bank yang terlibat.
Algoritma ini dibentuk bagi menyemak nombor kad kredit pelanggan bagi
memastikan ia dari syarikat pengeluar kad kredit yang dipilih oleh pelanggan seperti
Visa / Mastercard / American Express dan kombinasi digit-digit yang membentuk
nombor kad adalah sah bagi kad kredit yang dikeluarkan oleh syarikat berkenaan.
Jadual 5.1 berikut merupakan kad kredit utama yang akan disahkan oleh
organisasi.
Jadual 5.1 Awalan, Panjang dan Kriteria Penyemakan
Algoritma Digit
Jenis Kad Kredit
Prefix
Panjang
MasterCard
51-55
16
Mod 10
Visa
4
13, 16
Mod 10
AMEX
37
15
Mod 10
Penyemakan
97
Langkah-langkah berikut diperlukan bagi mengesahkan nombor kad kredit. Untuk
contoh di bawah, satu kad kredit Visa 4951357741851963 diambil untuk tujuan
pengesahan :
Langkah i :
Gandakan nilai digit berselang bagi nombor kad kredit bermula dengan digit kedua
dari sebelah kanan (digit pertama sebelah kanan adalah digit penyemakan) seperti
yang ditunjukkan dalam Jadual 5.2.
Jadual 5.2 Langkah Awal Teknik Mod-10
4
9
5
1
3
5
7
7
4
1
8
5
1
9
6
x2
x2
x2
x2
x2
x2
x2
x2
8
10
6
14
8
16
2
12
3
Langkah ii :
Tambahkan digit individu yang terdiri daripada hasil yang diperolehi dari langkah
pertama kepada setiap digit yang tidak terjejas dalam nombor asal.
[ 8 + (1+0) + 6 +(1+4) + 8 +(1+6) + 2 + (1+2) ] + [ 9 + 1 + 5 + 7 + 1 + 5 + 9 + 3] = 80
Langkah iii :
Jumlah yang terhasil dari langkah di atas mestilah dalam gandaan 10 (20,30,40, 50
dan seterusnya) bagi nombor yang sah.
Jumlah = 80; Nombor Kad Kredit adalah sah.
Nota : Kad adalah sah kerana 80/10 tidak menghasilkan sebarang baki.
5.3
Pelaksanaan Sistem
Selepas pengintegrasian modul-modul dilakukan, sistem akan diuji dengan
menggunakan beberapa set data ujian. Data-data ini dimasukkan ke dalam sistem
untuk memastikan sistem dapat berfungsi seperti yang telah dirancang. Disamping
98
itu, setiap antaramuka juga diuji untuk memastikan ianya dapat berfungsi dengan
baik, dapat melakukan pemprosesan dan memaparkan maklumat mengikut keputusan
yang diharapkan.
5.4
Pengujian
Bentuk pengujian yang dijalankan bagi menguji sejauh mana keberkesanan
sistem ini adalah Pengujian Unit, Pengujian Integrasi, Pengujian Sistem dan
Pengujian Penerimaan iaitu pengujian berdasarkan kepada Model kajian.
5.4.1 Pengujian Unit
Pengujian unit akan lebih tertumpu kepada keberkesanan proses pengkodan
agar ia membenarkan sistem ebrfungsi dengan betul. Pengujian unit dilakukan ke
atas modul-modul untuk mengesan kemasukan data daripada pengguna. Data yang
dimasukkan akan disemak dan ralat akan terjadi sekiranya data yang dimasukkan
tidak dijumpai di dalam pangkalan data seterusnya proses seterusnya tidak akan
dilaksanakan. Pengujian ini dilakukan secara berterusan dan berperingkat semasa
proses pembangunan dan implemetasi dijalankan. Ini adalah bagi mengesan ralat dari
peringkat awal pembangunan sistem. Pengujian unit akan dilaksanakan dengan
menggunakan kaedah Kotak Hitam dan Kotak Putih.
5.4.1.1 Pengujian Kotak Hitam
Pengujian kotak hitam merupakan pengujian kefungsian sistem di mana ianya
melibatkan pengujian luaran sahaja iaitu pendekatan yang memfokuskan kepada apa
yang dijangkakan. Pengujian ini tidak menyentuh bagaimana aturcara melaksanakan
99
sesuatu pelaksanaan. Apa yang penting adalah output yang dihasilkan mestilah
menepati apa yang dikehendaki oleh pengguna.
Pengujian ini merupakan satu strategi yang menganggap sistem sebagai
sebuah kotak di mana kandungannya tidak perlu dikecam. Hanya dengan memberi
andaian bahawa jika sistem menjana output yang tepat apabila memberi input, maka
aturcara, struktur dan antaramuka sistem mestilah bebas ralat.
Antara aktiviti pengujian kotak hitam yang dilakukan diringkaskan adalah
seperti berikut :
Pengujian sekuriti : Pengujian tehadap data input untuk menguji sama ada data
yang dimasukkan sah atau pun tidak. Ianya adalah bertujuan untuk faktor
keselamatan data. Contoh untuk login pengurusan. Setiap pengurusan mempunyai id
dan kata laluan yang unik dan tersendiri. Ini kerana data pengurusan adalah dikira
sebagai sulit dan hanya boleh dicapai oleh pihak pengurusan sahaja. Kesalahan
memasukkan id dan kata laluan akan memaparkan mesej ralat seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah 5.1.
Rajah 5.1 : Mesej Ralat
Pengujian input data : Pengujian ini lebih kepada pengujian yang membantu dalam
modul pengurusan. Setiap input data kompaun, lesen dan status permohonan lesen
akan disemak sama ada pengurusan telah mengisi semua data yang dikehendaki dan
tidak berlaku pertindihan data dengan data yang telah sedia ada dalam pangkalan
data.
100
Pengujian maklumat : Pengujian ini adalah bagi memastikan data yang dipaparkan
adalah betul berdasarkan permintaan pelanggan.
Pengujian ketepatan : Pengujian ini juga penting dalam mengesahkan ketepatan
teknik yang digunakan untuk pengesahan kad kredit pembayar kompaun.
Pengujian kotak hitam adalah suatu pendekatan yang akan menyelesaikan
pelbagai jenis ralat. Jenis-jenis ralat yang dikenalpasti dapat dikesan adalah :
i.
Keperluan yang salah atau tertinggal.
ii.
Ralat antaramuka.
iii.
Ralat dari segi struktur data atau capaian terhadap data.
Pengujian lengkap yang dilakukan adalah seperti yang ditunjukkan dalam
Lampiran U1.
5.4.1.2 Pengujian Kotak Putih
Pengujian kotak putih bermaksud melakukan penyemakan terperinci terhadap
aturcara dalam yang berkaitan. Status dalam aturcara diperiksa pada beberapa tempat
bagi memastikan fungsinya berkesan. Pengujian kotak putih ini turut merangkumi :
i.
Memastikan semua laluan logik diuji sekurang-kurangnya sekali. Hasil
menunjukkan hanya Id dan katalaluan yang sah sahaja yang dibenarkan
untuk memasuki halaman tertentu.
ii.
Melaksanakan ujian ke atas semua gelung. Hasil menunjukkan semua
gelung yang terdapat dalam sistem dapat berfungsi dengan baik.
iii.
Menguji semua keputusan logik sama ada sah atau tidak. Hasil daripada
pengujian menunjukkan semua syarat yang diperlukan dipenuhi.
iv.
Menguji setiap struktur dalaman yang wujud. Hasil menunjukkan semua
struktur dalaman dapat berjalan dengan lancar.
101
Pengujian ini dilaksanakan pada dua keadaan iaitu pengujian laluan asas dan
pengujian gelung. Pengujian laluan asas adalah pengujian kepada laluan logik dalam
aturcara. Iaitu hanya pengguna dengan katalaluan yang sah sahaja dapat membuat
kemasukan ke halaman yang telah ditetapkan. Pengujian gelung pula adalah menguji
semua gelung di dalam sistem di mana di dapati semua gelung dapat berfungsi
dengan baik.
5.4.2 Pengujian Integrasi
Pengujian ini dilakukan dengan melibatkan dua atau lebih program yang
saling berkaitan. Komponen perisian diuji secara berkelompok. Ianya dilakukan bagi
memastikan data-data dapat berinteraksi dengan baik melalui antaramukaantaramuka komponen. Selain itu ia bertujuan untuk memastikan program yang
dihubungkan antara satu sama lain dapat dilaksanakan dengan sempurna. Proses dan
hasil pengujian integrasi bagi sistem boleh dilihat pada Lampiran U2.
5.4.3 Pengujian Sistem
Selepas melaksanakan pengujian unit dan pengujian integrasi, pengujian yang
meliputi keseluruhan fungsi sistem dijalankan. Semasa pengujian sistem dijalankan,
pembangun akan memasukkan beberapa data percubaan, melaksanakan pertanyaan
(query) dan melihat laporan. Pengujian yang dilakukan dalam sistem yang
dibangunkan adalah seperti berikut:
i.
Pengujian sistem dari segi keupayaan komputer yang berlainan.
Dilakukan ke atas komputer Intel Pentium III, Intel Pentium 4 dan Intel
Celeron. Hasil menunjukkan penggunaan Intel Pentium III dan ke atas
adalah keupayaan yang sesuai untuk sistem.
ii. Pengujian antaramuka dilakukan bagi memastikan interaksi antara
antaramuka adalah seperti yang dirancang.
102
iii. Pengujian kata laluan dilakukan untuk memastikan hanya pengguna yang
betul sahaja dibenarkan masuk ke halaman tertentu. Ini adalah bertujuan
untuk menjamin keselamatan data. Kata laluan digunakan oleh pihak
pengurusan sahaja. Setiap pengguna menggunakan katalaluan yang unik.
Hasil pengujian menunjukkan pengguna yang memasukkan ID dan
katalaluan yang salah tidak dapat memasuki halaman pengurusan.
iv. Pengujian sistem setelah pengintegrasian modul dilakukan dengan
mengambil beberapa set data sebagai contoh. Hasil menunjukkan semua
modul dapat dilaksanakan dengan baik.
v. Pengujian kemasukan data yang tidak lengkap kedalam borang masukan
data kompaun / lesen/ status permohonan lesen atau pun dmaklumat
berkenaan telah sedia ada dalam pangkalan data. Hasil menunjukkan jika
borang yang diisi tidak lengkap atau maklumat no. Kompaun/ no. Lesen /
no. Rujukan (bagi permohona lesen) telah sedia ada dalam pangkalan
data, maka sistem akan mengesan kesilapan tersebut dan mesej ralat akan
dipaparkan.
vi. Kawalan ralat diuji bagi memastikan mesej dipaparkan sekiranya terdapat
sebarang ralat. Ianya bertujuan memastikan proses yang berlaku adalah
betul, mengikut susun atur dan tiada gangguan terhadap modul lain dalam
sistem.
5.4.3.1 Hasil Pengujian Sistem
Pengujian sistem dibuat untuk menguji sejauh mana keberkesanan sistem
baru berbanding dengan sistem semasa yang sedang digunakan. Hasil daripada
pengujian sistem yang dilakukan yang melibatkan pihak pengurusan MPKu dan juga
pengguna biasa satu keputusan telah diperolehi. Jadual 5.3 menunjukkan hasil
keseluruhan daripada pengujian sistem yang telah dijalankan. Pengujian pertama
menggunakan sistem lama dan pengujian kedua dijalankan menggunakan sistem
yang dibangunkan. Soalan Pengujian Seperti yang dilampirkan pada Lampiran
U3(a).
103
Jadual 5. 3 : Hasil Pengujian Sistem
Pengujian #1 Pengujian #2
6
9
5
9
4
9
3
8
4
8
Kualiti Sistem
Kualiti Maklumat
Kualiti Servis
Kepuasan Pengguna / Kepenggunaan
Faedah Tetap (Net Benefit)
Rajah 5.2 menunjukkan hasil pengujian sistem yang telah diplotkan graf bagi
menampakkan hasil pengujian yang dijalankan seterusnya memudahkan proses
pemahaman, perbandingan dan kesimpulan dibuat.
Faedah Tetap (Net Benefit)
Kepuasan Pengguna / Kepenggunaan
Pengujian #2
Kualiti Servis
Pengujian #1
Kualiti Maklumat
Kualiti Sistem
0
2
4
6
8
10
Rajah 5.2 : Graf Hasil Pengujian Sistem
Berdasarkan graf dapat disimpulkan bahawa tahap keberkesanan sistem yang
dibangunkan adalah lebih tinggi berbanding sistem semasa yang dijalankan di Unit
Penguatkuasa, Majlis Perbandaran Kulai.
5.4.4 Pengujian Penerimaan
Pengujian penerimaan dilakukan oleh pengguna untuk mengenalpasti ralat,
melihat keberkesanan sistem, menyokong model yang digunakan dan memastikan
104
sistem memenuhi keperluan pengguna. Sistem yang dibangunkan berdasarkan kajian
keberkesanan sistem maklumat ini menggunakan pengujian secara interaktif di mana
pengujian kepenggunaan sistem dilakukan secara individu di mana pengguna sistem
menggunakan sistem secara terus untuk pelaksaaan tugas atau proses.
Pengujian dilakukan secara Pilot Test. Pilot Test boleh dilaksanakan melalui
dua kaedah iaitu Pengujain Alpha dan Pengujian Beta. Pengujian alpha dilakukan di
tempat pembangun sistem dan dibawah pemerhatian pembangun sistem. Pengujian
Beta pula dilaksanakan di tempat pengguna tanpa kehadiran pembangun sistem, di
mana segala masalah dan ralat akan direkodkan dan dikemukakaan kepada
pembangun sistem. Dalam hal ini pembangun sistem menggunakan pengujian Beta
disebabkan oleh faktor jarak dan masa. Pengujian dilakukan seperti yang ditunjukkan
dalam Lampiran U3(b). Segala penilaian pengguna telah diambil perhatian oleh
pembangun sistem dan beberapa pembaikan telah dilakukan terhadap beberapa
komponen.
Aspek-aspek utama yang dinilai oleh pengguna adalah seperti berikut :
i.
Keserasian pengguna - Aspek yang dinilai adalah sistem yang
dibangunkan adalah memudahkan pengguna iaitu selesa dan
memudahkan kerja.
ii.
Keberkesanan sistem - Keberkesanan sistem dinilai dari segi keupayaan
dan keberkesanan dalam melakukan sesuatu proses yang terdapat di
dalam sistem yang dibangunkan dan berdasarkan model yang digunakan.
iii.
Ramah Pengguna - Aspek yang dinilai adalah alat bantu yang disediakan
oleh sistem. Sistem yang ramah pengguna dapat memeberi kefahaman
kepada penggunadan memeberikan kemudahan bagi pengguna dalam
menggunakan sistem.
Penerimaan pengguna adalah faktor terpenting bagi memastikan
keberkesanan sesebuah sistem yang dibangunkan. Pengujian ini dijalankan pada
kefungsian dan antaramuka sistem. Tujuan pengujian adalah bagi memastikan setia
keperluan pengguna dipenuhi dan seterusnya memenuhi objektif pembangunan.
105
5.4.4.1 Hasil Pengujian Penerimaan
Pengujian penerimaan pengguna dilakukan berdasarkan kepada elemen dan
model kajayaan sistem maklumat yang telah dikaji sebelum ini. Soalan Pengujian (J.
Livari, 2005) adalah seperti yang dilampirkan dalam Lampiran U3. Hasil daripada
pengujian penerimaan sistem yang dilakukan yang melibatkan pihak pengurusan
MPKu dan juga pengguna biasa satu keputusan telah diperolehi. Jadual 5.4
menunjukkan hasil keseluruhan daripada pengujian penerimaan sistem yang telah
dijalankan.
Jadual 5. 4 : Hasil Pengujian Penerimaan
Kualiti Sistem
Kualiti Maklumat
Kualiti Servis
Kepuasan Pengguna /
kepengggunaan
Faedah Tetap (Net Benefit)
Pengujian #1
1
2
3
6
6
6
5
6
7
5
5
6
Pengujian #2
1
2
3
7
6
7
7
7
7
8
9
8
Pengujian #3
1
2
3
8
9
9
9
8
9
9
9 10
3
3
5
7
9
8
3
5
4
5
6
7
6
6
7
8
8
8
Jadual 5.5 pula menunjukkan hasil daripada kajian yang menggunakan data pada
Jadual 5.4 yang telah diringkaskan bagi memudahkan graf hasil kajian diplotkan.
Jadual 5.5 : Ringkasan Pengujian Penerimaan
Pengujian #1 Pengujian #2 Pengujian #3
6
7
9
Kualiti Sistem
6
7
9
Kualiti Maklumat
5
8
9
Kualiti Servis
3
6
8
Kepuasan Pengguna / Kepenggunaan
4
7
8
Faedah Tetap (Net Benefit)
Manakala Rajah 5.3 menunjukkan hasil pengujian yang telah diplotkan graf
bagi menampakkan hasil pengujian yang dijalankan untuk memudahkan proses
pemahaman, perbandingan dan kesimpulan dibuat.
106
Pengujian #1
Pengujian #2
Faedah Tetap
(Net Benefit)
Kepuasan
Pengguna /
Kepenggunaan
Kualiti Servis
Kualiti
Maklumat
Pengujian #3
Kualiti Sistem
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Rajah 5.3 : Graf Hasil Pengujian Penerimaan
Setelah pengujian dan pengubahsuaian pada sistem dibuat dapat disimpulkan
daripada graf yang diplot bahawa :
i.
Pengujian pertama menunjukkan tahap kepuasan pengguna /
kepenggunaan rendah kerana kualiti sistem, kualiti maklumat dan kualiti
servis rendah
ii.
Pengujian kedua dan ketiga menunjukkan kepuasan pengguna /
kepenggunaan meningkat seiring dengan peningkatan kualiti sistem,
kualiti maklumat dan kualiti servis. Peningkatan kualiti-kulaiti ini adalah
kerana pengubahsuaian yang dilakukan hasil daripada pengujian pertama
yang dibuat.
iii.
Ketiga-tiga pengujian menunjukkan Faedah Tetap (Net benefit) yang
diperolehi hasil daripada penggunaan sistem adalah berdasarkan kepada
kepuasan pengguna/ kepenggunaan sistem.
iv.
Pengujian menunjukkan kualiti sistem, kualiti maklumat dan kualiti servis
saling berkaitan dalam memenuhi kepuasan pengguna / kepenggunaan
sistem. Manakala faedah tetap yang diperolehi bergantung kepada
kepuasan pengguna / kepenggunaan sistem oleh itu sudah semestinyalah
faedah tetap ini akan mempengaruhi kepuasan pengguna / kepenggunaan.
107
5.5 Manual Pengguna
Sistem yang dibangunkan ini memberi capaian kepada pengguna biasa dan juga
pihak pengurusan Unit Penguatkuasa, MPKu. Pengguna akan melaksanakan proses
yang berbeza mengikut kperluan masing-masing. Pengguna tertentu hanya akan
dapat memaparkan antaramuka tertentu sahaja. Cara penggunaan sistem akan
dipaparkan secara terperinci mengikut capaian pengguna yang telah ditetapkan.
Manual pengguna diterangkan secara terperinci dalam Lampiran V.
5.6 Ringkasan
Pembangunan dan perlaksanaan sistem secara keseluruhannya
membincangkan kaedah yang bersesuaian untuk dilakukan ke atas sistem. Beberapa
perisian utama perlu dipasang terlebih dahulu bagi melicinkan pembangunan dan
perlaksanaan sistem. Submodul-submodul yang dibangunkan secara terpisah
diintegrasikan bagi menghasilkan satu sistem yang lengkap.
Setelah semua modul telah diintegrasikan pengujian terhadap sistem penting
untuk memastikan kelancaran aliran sistem yang dicadangkan, sistem yang
dibangunkan adalah bebas daripada sebarang ralat dan memenuhi matlamat sistem.
Sistem juga diuji untuk menentukan hasil sistem daripada kajian ketasa model
kejayaan sistem maklumat yang digunakan dan diterapkan ke dalam sistem.
Pengujian sistem biasanya dilakukan oleh pembangun untuk memastikan
sistem yang dibangunkan membantu menyokong kajian yang dijalankan, bebas ralat
dan dilakukan oleh pengguna untuk memastikan sistem yang dibangunkan memenuhi
spesifikasi keperluannya. Pengujian sistem dilakukan selari dengan pembangunan
sistem untuk mengelakkan kerumitan dalam melakukan pembetulan.
108
BAB VI
STRATEGI ORGANISASI
6.1
Pengenalan
Bab ini menerangkan bagaimana sistem yang telah dibangunkan oleh
pembangun sistem iaitu Sistem Maklumat Pengurusan berdasarkan kepada model
kejayaan sistem maklumat Mclean dan Delone (2002) cuba diimplementasikan oleh
Unit Penguatkuasa, MPKu. Penggunaan sebuah sistem baru dalam sesebuah
organisasi memerlukan strategi yang sesuai dengan saiz sistem dan juga badan atau
organisasi yang akan menggunakannya. Starategi dan langkah-langkah terbaik perlu
diambil supaya sistem yang dibangunkan dapat menjamin kepentingan dan memberi
kesan positif kepada organisasi kajian.
6.2
Strategi Perlaksanaan Sistem
Antara cadangan strategi pelaksanaan sistem bagi sistem yang dibangunkan
adalah menukar segala data dan fail yang digunakan dalam sistem sedia ada kepada
pangakalan data yang dibangunkan, namun sistem lama masih berjalan selari dengan
sistem baru. Selain itu pemasangan perkakasan dan perisian yang diperlukan untuk
melaksanakan sistem juga dijalankan.
109
Tiga kumpulan diwujudkan bagi memastikan proses pelaksanaan sistem baru ini
berjalan lancar iaitu :
i.
Kumpulan pertama – Bertanggungjawab ke atas pemasangan perisian,
perkakasan dan kemudahan komputer
ii.
Kumpulan kedua – Bertanggungjawab ke atas penukaran data dan fail
dari sistem sedia ada kedalam pangkalan data yang telah dibangunkan.
iii.
Kumpulan ketiga – Bertanggungjawab ke atas pemasangan baru.
Jadual 6.1 menunjukkan kumpulan dan peranan masing – masing dalam pelaksanaan
sistem baru yang dibangunkan.
Jadual 6.1 Pelaksanaan Sistem Oleh Organisasi
Kumpulan
Kumpulan 1
Peranan
Memasang perkakasan dan perisian
Memeriksa dan menguji perkakasan dan sistem
pengoperasian yang digunakan
Kumpulan 2
Memastikan penukaran data adalah betul dan
berjadual berpandukan kepada panduan yang
diberika. Penukaran data hanya dilakukan kepada
separuh data, tidak keselruhan kerana pelaksanaan
sistem akan dibuat secara berfasa iaitu selari dengan
sistem yang sedia ada.
Memastikan kejituan data terjamin
Kumpulan 3
Melaksanakan semua input mengikut jadual
Menyediakan plan pelaksanaan yang muktamad
Melatih kakitangan menggunakan sistem baru
Terapat beberapa strategi atau pendekatan melaksanakan sistem baru. Tiga
jenis strategi pelaksanaan sistem yang biasa digunapakai adalah pelaksanaan serta
merta, pelaksanaan berperingkat dan pelaksanaan larian selari seperti yang
digambarkan dalam Rajah 6.1.
110
Strategi Pelaksaaan
Gambaran
SISTEM LAMA
Pelaksanaan serta merta
SISTEM BARU
Pelaksanaan berperingkat
Pelaksanaan larian selari
SISTEM LAMA
SISTEM BARU
SISTEM LAMA
SISTEM BARU
Rajah 6.1 : Strategi Pelaksanaan Sistem (Zaini, 1991)
Bagi sistem yang dibangunkan ini pembangun sistem telah mencadangkan
agar sistem dilaksanakan secara larian selari. Melalui strategi pelaksanaan larian
selari ini, sistem baru dan sistem lama akan beroperasi serentak untuk satu tempoh
masa percubaan. Ia diteruskan sehingga sistem baru ini benar-benar diterima oleh
persekitaran kerja organisasi dan pengguna sistem. Kaedah ini membolehkan hasil
output dan kualiti sistem lama dibandingkan dengan sistem baru bagi memastikan
kejituan dan kecekapan sistem baru yang dibangunkan kepada organisasi kajian.
6.3
Strategi Perubahan Untuk Pengurusan (Change Management Plan)
Dalam konteks pembangunan sistem, strategi perubahan untuk pengurusan
adalah proses yang dilakukan oleh sesebuah organisasi bagi membantu pengguna
sistem dalam membentuk keserasian penggunaan sistem, menggunakan sistem dan
seterusnya terlibat dalam proses yang dijalankan oleh sistem tanpa sebarang tekanan
daripada mana-mana pihak.
111
Tiga pihak yang memainkan peranan utama dalam proses ini adalah penaja
projek, agen perubahan dan sasaran pengguna. Jadual 6.2 menerangkan secara
terperinci ketiga-tiga pihak yang terlibat.
Jadual 6.2 : Pihak Bertanggungjawap dalam Strategi Perubahan Untuk
Pengurusan
Penaja
Agen Perubahan
Pegawai Penguatkuasa,
Penolong Pegawai
MPKu
Sasaran Pengguna
Penolong pegawai
Penguatkuasa, MPKu penguatkuasa, pihak pengurusan
Unit Penguatkiasa, Pembantu
penguatkuasa, pelanggan
MPKu.
6.3.1 Faktor Menghalang Perubahan
Dalam pada itu terdapat beberapa faktor yang menghalang pertukaran
daripada penggunaan sistem lama kepada sistem baru yang dibangunkan. Antara
faktor yang telah dikenalpasti adalah :
i.
Penguasaaan dan pemahaman sistem baru oleh pihak pengurusan Unit
Penguatkuasa, MPKu adalah kurang. Ini terjadi kerana mereka telah biasa
menggunakan sistem yang lama. Mereka harus belajar menggunakan sistem
baru dan proses kerja yang baru.
ii.
Kesukaran untuk menghebahkan penggunaan sistem kepada orang ramai.
Pengguna sistem iaitu orang ramai (pelanggan MPKu) mungkin tidak
mengetahui sistem lama telah digantikan dengan sistem baru.
112
6.3.2 Polisi Pengurusan
Perubahan pertama yang paling utama dalam proses change management
plan adalah untuk mengubah polisi pengurusan kepada satu polisi baru yang
menyokong penggunaan sistem baru. Beberapa polisi yang boleh dicadangkan bagi
menyokong sistem yang dibangunkan ini adalah :
i.
Standard Operating Procedures (SOPs)
a. Setiap semakan kompaun dan status lesen hanya boleh dibuat melalui
penggunaan sistem yang dibangunkan ini sahaja
b. Semua data terperinci kompaun dan lesen hanya disimpan secara
berkomputer iaitu menggunakan pangkalan data yang dibangunkan
dalam sistem ini
ii.
Penilaian dan Anugerah.
a. Pihak pengurusan atasan boleh mewujudkan satu anugeah seperti
Anugerah Kecemerlangan Teknologi Maklumat untuk menggalakkan
penggunaan teknologi maklumat dan sistem maklumat (termasuklah
sistem yang dibangunkan untuk Unit Penguatkuasa, MPKu).
iii.
Peruntukan
a. Sebahagian kecil daripada peruntukan untuk pembangunan dan
penyelenggaraan teknologi maklumat diperuntukkan untuk sistem ini.
Ianya boleh digunkaan untuk tujuan pembangunan, penyelenggaraan
dan pengurusan sistem ini. Peruntukan sumber ini dapat menjamin
sistem dapat beroperasi dengan lebih baik.
6.4
Strategi Perpindahan Data
Perpindahan data merupakan salah satu proses yang paling rumit dalam
strategi pelaksanaan sistem baru. Dalam hal ini, segala perpindahan data dilakukan
melalui sistem yang dibangunkan dimana sistem membenarkan kemasukan data
113
kedalam pangkalan data melalui antaramuka pengurusan yang disediakan. Proses
perpindahana data akan dilakukan secara berperingkat-peringkat ini kerana sistem
yang dibangunkan ini akan berjalan serentak dengan sistem semasa. Namun begitu
keseluruhan data akan dipindahkan ke pangkalan data sistem apabila sistem ini
digunakan sepenuhnya.
6.5 Strategi Kesinambungan Proses Perniagaan
Setiap sistem berkemungkinan untuk berdepan dengan sebarang masalah atau
risiko. Masalah yang timbul akan membuat sistem tidak dapat berfungsi dengan baik
malah adakalanya turut memusnahkan data yang tersimpan. Untuk menangani
masalah yang mungkin timbul, pembangun mencadangkan beberapa alternatif bagi
membantu pihak pengurusan :
i.
Masalah dengan server / sistem tidak dapat berfungsi
Tindakan yang boleh diambil : Pihak pengurusan atau dengan bantuan
Bahagian Teknologi Maklumat MPKu boleh menyediakan halaman web
seakan-akan sistem ini yang disimpan dalam komputer peribadi yang
tidak diupload ke server. Jika sistem tidak dapat digunakan pengurusan
masih boleh memasukkan data kedalam pangkalan data. Apabila sistem
telah dibaikpulih dan dapat digunakan semula, segala data yang telah
dimasukkan boleh diupload semula ke dalam pangkalan data sistem.
ii.
Masalah Penggodam Sistem
Tindakan yang boleh diambil : Data yang terlibat dalam sistem ini adalah
data sulit kerana ianya melibatkan pembayaran dan hasil majlis. Oleh
kerana sistem ini dibangunkan menggunakan teknologi web kemungkinan
serangan penggodam akan berlaku. Untuk meastikan sistem dapat
beroperasi dengan selamat dan kebolehpercayaan terhadap sistem
terjamin, data maklumat pembayaran haruslah diencrypt menggunakan
protokol keselamatan seperti Security Socket Layer (SSL).
114
iii.
Serangan Virus
Kewujudan virus semakin mengkat dari masa ke semasa. Kebanyakan
virus yang wujud akan memberikan masalah kepada sistem dan
memusnahkan data. Untuk memastikan data yang telah disimpan tidak
hilang data hendaklah dibuat back-up setiap hari pada masa yang sama
contohnya selepas habis waktu pejabat.
6.6 Ringkasan
Bab ini secara keseluruhannya menerangkan strategi organisasi yang perlu
diambil oleh organisasi kajian iaitu Unit Penguatkuasa, MPKu. Strategi organisasi ini
penting bagi membantu organisasi kajian untuk meningkatkan dan memperbaiki
mutu kerja serta khidmat yang diberikan kepada pelanggan. Kesimpulannya bab ini
dapat membantu organisasi cadangan untuk mempertimbangkan strategi yang
dicadangkan seterusnya menjadikannya sebagai satu alternatif bagi mencapai
kejayaan penggunaan sistem maklumat dan memenuhi keperluan pengguna sistem.
115
BAB VII
KESIMPULAN
7.1
Pengenalan
Secara umumnya sistem ini dibangunkan untuk menguji keberkesanan sistem
maklumat berdasarkan penggunaan Model Kejayaan Sistem Maklumat yang
dibangunkan oleh Mclean dan Delone (2002). Sistem ini dapat memudahkan
semakan kompaun dan pembayaran kompaun secara atas talian, semakan lesen dan
status permohonan lesen, dan pihak Pengurusan Unit Penguatkuasa dalam
menguruskan segala maklumat kompaun dan pembayarannya. Penggunaan web
adalah bersesuaian berdasarkan perkembangan teknologi yang kian pesat, terutama
bagi mereka yang terikat dengan pelbagai aktiviti harian.
7.2
Kejayaan Sistem
Berdasarkan pengujian penerimaan sistem yang dijalankan didapati sistem
yang dibangunkan akan dapat mengatasi masalah yang wujud dalam sistem semasa.
Selain itu sistem ini juga sedikit sebanyak telah meyokong elemen dalam model
kejayaan sistem maklumat yang dibangunkan oleh Mclean dan Delone (2002)
116
Hasil yang diperolehi daripada kajian dan pembangunan sistem adalah seperti
yang dinyatakan berikut:
i.
Sistem Maklumat Pengurusan yang berkesan berdasarkan penggunaan
elemen dalam model kejayaan sistem maklumat yang dihasilkan oleh Mclean
dan Delone (2002) dalam membantu organisasi menjalankan proses-proses
yang terlibat dengan lebih sistematik dan teratur.
ii.
Sistem yang beroperasi selama 24 jam dan berasaskan web dibangunkan.
Pengguna adalah bebas melakukan capaian di mana-mana kawasan yang
mempunyai capaian internet dan pada bila-bila masa sahaja.
iii.
Sistem dapat membantu pelanggan Unit Penguatkuasa, MPKu bagi
mendapatkan maklumat mengenai kompaun dan penyemakan kompaun.
iv.
Sistem membolehkan proses pembayaran kompaun dan lesen, di mana
transaksi pembayaran dilakukan secara atas talian dengan menggunakan
kaedah kad kredit maya (virtual card credit).
v.
Sistem dapat menjimatkan masa pengguna bagi mendapatkan maklumat yang
diperlukan secara pantas dan lebih efektif tanpa perlu ke Unit Penguatkuasa,
MPKu bagi mendapatkan keterangan lebih lanjut mengenai kompaun dan
lesen
vi.
Satu antaramuka yang menarik dan teratur telah dihasilkan bagi memudahkan
pengguna memahami dan menggunakan sistem ini.
7.3
Kelebihan Sistem
Setelah dikenalpasti, terdapat empat kelebihan sistem yang dibangunkan.
Kelebihan-kelebihan itu antaranya adalah:
117
i.
Sistem membantu pihak pengurusan menguruskan kompaun dengan lebih
efektif dan cekap dimana segala bentuk pengurusan dapat dilakukan oleh
sistem secara optimum keculi proses permohonan lesen dimana ianya perlu
melalui beberapa peringkat mesyuarat dan pengesahan dokumen lampiran..
ii.
Memaparkan maklumat kompaun dan lesen serta maklumat terperinci
mengenainya dengan pantas dan berkesan.
iii.
Carian kompaun dan lesen berdasarkan pelbagai jenis input yang dimasukkan
oleh pengguna dilakukan secara terus membolehkan masa dijimatkan kerana
pengguna tidak perlu menunggu dalam tempoh yang lama.
iv.
Pembayaran secara terus juga boleh dibuat oleh pelanggan secara atas talian
dengan menggunakan kad kredit.
v.
Proses penyebaran maklumat adalah lebih sistematik dan efektif.
7.4
Kelemahan Sistem
Sistem yang dibangunkan ini masih mempunyai kelemahan. Terdapat tiga
kelemahan sistem yang telah dikenalpasti. Antaranya adalah :
i.
Sistem yang dibangunkan akan menyimpan semua data permohonan
lesen yang telah dipohon. Keputusan akan diperolehi apabila
pengurusan dan majlis mesyuarat MPKu membuat keputusan kelulusan
berdasarkan kriteria yang telah ditetapkan.
ii.
Fungsi untuk mengesahkan maklumat kad kredit adalah lakukan secara
simulasi sahaja.
118
iii.
Fungsi pengesahan kad kredit hanya mengesahkan kad sah atau tidak
tanpa mengesahkan adakah akaun tersebut masih aktif atau tidak ini
kerana proses dilakukan secara simulasi sahaja.
7.5
Kekangan Sistem
Sepanjang proses penganalisaan dan pembangunan sistem yang dilakukan,
terdapat sedikit kekangan yang dikenalpasti. Namun begitu, kekangan tersebut tidak
terlalu menjejaskan pembangunan sistem ini dan kekurangan masih boleh diperbaiki.
Kekangan yang didapati adalah seperti yang dinyatakan berikut:
i.
Kualiti persembahan sistem bergantung kepada spesifikasi perkakasan yang
digunakan. Spesifikasi perkakasan yang baik dapat menjamin masa
tindakbalas sistem yang cepat. Ini adalah bagi memastikan kualiti sistem
dapat dipertingkatkan.
ii.
Kadar kelajuan sistem akan berkurangan sekiranya terlalu ramai
pengguna melayari sistem pada sesuatu masa.
iii.
Bagi melaksanakan proses penyelanggaraan dan pengemaskinian sebarang
maklumat, individu yang agak berkemahiran di dalam bidang komputer
sekaligus bidang pembelajaran diperlukan. Ini bagi mengelakkan sebarang
kesilapan berlaku pada pangkalan data yang terlibat di dalam sistem ini.
iv.
Proses pembayaran yang menggunakan kad kredit terpaksa dijalankan atau
disimulasikan secara dummy. Proses dummy disini bermaksud pembangun
akan mencipta satu algoritma penyemakan kad kredit dan interaksi akan
berlaku dengan menyemak nombor kad kredit pelanggan dan sistem
seterusnya akan memeriksa kesahihan nombor tersebut berdasarkan algoritma
dan teknik Mod-10 yang digunakan. Sistem juga akan menyemak status
pelanggan pada kad kredit tersebut samada proses pembayaran boleh
dibenarkan atau tidak. Proses ini terpaksa dilakukan akibat kekangan
119
terutamanya yang melibatkan kerjasama dari pihak bank dan juga institusi
yang bertanggungjawab melaksanakan pemprosesan transaksi menggunakan
kad kredit.Walaupun sistem proses ini akan dibangunkan secara dummy
namun pembangun akan memastikan ianya disimulasikan selari dengan
situasi sebenar.
7.6
Cadangan Pembaikan
Cadangan pembaikan yang telah dijangkakan boleh dilaksanakan seterusnya
untuk memperbaiki kelemahan sistem yang bakal terjadi adalah seperti berikut:
i.
Penggunaan perkakasan dan perisian yang dapat menyokong pembinaan
sistem ini secara keseluruhan, iaitu perkakasan yang baik seterusnya
menjamin masa tindakbalas sistem dan perisian yang mempunyai keupayaan
dari segi rangkaian internet dan mempunyai antaramuka pengguna yang
menarik. Mungkin teknologi wireless boleh digunakan dan diadaptasikan
dalam sistem ini.
ii.
Sistem ini dijangka perlu diubahsuai mengikut keperluan semasa. Ini kerana
kadang-kadang kadar kompaun dan lesen yang ditetapkan mungkin berubahubah. Selain itu sistem perlu diubahsuai selaras dengan elemen keberkesanan
yang mungkin dapat ditambah berdasarkan kajian lanjutan contohnya seperti
elemen keselamatan.
iii.
Bagi tujuan pengemaskinian pangkalan data yang terlibat, latihan secara
ringkas perlu diberikan kepada pegawai mentadbir pangkalan data tersebut.
Ini adalah untuk memastikan agar sistem ini dapat berjalan dengan lancar.
iv.
Mungkin model kejayaan sistem maklumat yang digunakan boleh ditambah
elemen yang memepengaruhi kualiti projek yang dibangunkan, oleh itu
perbezaan diantara kejayaan pengiplimentasian dan kejayaan sistem dapat
diterangkan dengan lebih jelas.
120
7.7
Ringkasan
Sistem maklumat Pengurusan Berdasarkan Kajian Keberkesanan Sistem
Maklumat ini dibangunkan untuk Unit Penguatkuasa, Majlis Perbandaran Kulai
(MPKu). Sistem ini sebagai satu titik tolak perkembangan penggunaan teknologi
maklumat bagi organisasi ini memandangkan organisasi baru sahaja dinaikkan taraf
dari Majlis Daerah ke Majlis Perbandaran. Sistem dibangunkan berdasarkan kajian
kepada Model Kejayaan Sistem maklumat yang dihasilkan oleh Mclean dan Delone
(2002). Elemen-elemen yang terdapat dalam model ini dikaji dan cuba diterapkan ke
dalam sistem berdasarkan keperluan pengguna sistem. Sistem dibangunkan dengan
menggunakan perisian Micromedia Dreamweaver MX iaitu bahasa pengaturcaraan
ASP dan Micrososft SQL Server 7 sebagai pangkalan data. Sistem menggunakan
sistem pengoperasian Windows XP Professional Edition. Sistem ini dapat dilayari
menggunakan pelayar web Internet Explorer 5 atau keatas dan sistem pengoperasian
windows 98 atau versi yang terkemudian.
Sistem ini diharapkan dapat mengembangkan operasi organisasi dan
memperkenalkan organisasi ini kepada pemprosesan pembayaran bercorak baru iaitu
menggunakan kad kredit. Sistem yang dibangunkan dapat membantu organisasi
menjalankan operasi di internet di dalam situasi yang selamat. Segala proses dapat
dilakukan di mana-mana sahaja tanpa mengira masa hanya dengan adanya capaian
internet. Selain itu ia juga dapat membantu dalam proses pengurusan maklumat
dalam organisasi..
Secara keseluruhannya, kajian ini dijalankan untuk menghasilkan satu sistem
maklumat pengurusan yang berkesan. Kejayaan pembangunan sistem ini adalah
bergantung kepada sejauh mana pengumpulan pengetahuan yang dapat dijalankan
dan distrukturkan dengan sebaik-baiknya. Selain itu kualiti maklumat, servis dan
kualiti sistem juga adalah elemen penting yang memastikan sistem yang
dibangunkan berkesan kepada organisasi dalam menjalankan proses perniagaan
mereka. Namun begitu elemen tambahan perlu dikaji dengan lebih teliti agar ianya
menjadi lebih berguna untuk menghasilkan satu sistem maklumat yang lebih
berkesan. Secara tidak langsung, ia juga dapat meluaskan pengetahuan di dalam
bidang sistem maklumat dan teknologi semasa yang sentiasa berkembang pesat.
121
Rujukan
Abdullah Mohamad Zin dan Mohamad Jan Nordin (2000), “Perkongsian Maklumat”,
Kuala Lumpur : Prentice Hall.
Broadbent, M., Weill, P (1999), “The Implications Of Information Technology
Infrastructure For Business Process Redesign”, MIS Quarterly, Vol.23, No.2.
Champy, J., Nohria, N (2003), “Fast Forward : The Best Ideas On Managing
Business Change”, Boston, US : Harvard Business School Press.
Conway, R; Cordingley, J (2004) “A Developer's Guide to Network Security”,
Charles River Media.
Davis, F.D., "Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of
Information Technology," MIS Quarterly, Vol. 13, No. 3, September 1989.
Davis, C (2003) “Technologies & Methodologies For Evaluating Information
Technology In Business”, Idea Group Inc.
Deitel, H. M., Deitel, P. J., Nieto, T. (2001), “e-Business and e-Commerce How to
Program” New Jersey : Prentice Hall
DeLone, William H., and McLean, Ephriam R. "Information System Success: The
Quest for the Dependent Variable." Information Systems Research, Vol. 3,
No. 1, March 1992.
Dennis, A.,Wixom, B. H., Tegarden, D.(2005), “System Analysis and DesignWith
UML version 2.0 Object Oriented Approach”, US : John Wiley & Sons, Inc.
Doll, W. J., Torkzadeh, G. “Developing a Multidimensional Measure of System Use
in an Organizational Context,” Information & Management (33), 1998.
122
Dutta, Segev (1999), “Transforming Business In The Marketplace, Proceedings Of
Hicss”, Hawaii : International Conference On Information Systems, 1999.
Earl, M., Khan (2001), “E-Commerce is Changing the Face of IT”, Sloan
Management Review 2001 Vol 43:1 p 64–72
Eloff, Jan H. P.(2001) “Advances in Information Security Management & Small
Systems Security”, Kluwer Academic Publishers.
Hammer, M (1990), Reengineering Work: Don’t Automate, Obliterate, Harvard
Business Review, July/August 1990.
Kock N. (2005) “Business Process Improvement Through E-Collaboration:
Knowledge Sharing Through the Use of Virtual Groups”, Idea Group
Publishing.
Lan, Yi-chen (2005) “Global Information Society: Operating Information Systems in
a Dynamic Global Business Environment”, Idea Group Publishing.
Melone, N.P., "Theoretical Assessment of the User-Satisfaction Construct in
Information Systems Research," Management Science, Vol. 36 Issue 1, Jan
1990.
Mohd Yazid, Paridah Samsuri, Rozlina Mohamed, Suhaimi Ibrahim, Wan Mohd
Nasir (2000) “Kejuruteraan Perisian” , FSKSM : UTM
Orlikowski, W J (1996), “Improvising Organisational Transformation Over Time: A
Situated Change Perspective”, Information Systems Research , Vol. 7, No. 1,
March 1996, Pp 63–92.
Pitt, L. F., Watson, R. T. "Measuring Information Systems Service Quality: Concerns
For A Complete Canvas." MIS Quarterly, Vol. 21 Issue 2, Jun 1997.
123
Pitt, L. F., Watson, R. T., and Kavan, C. B. “Service Quality: A Measure of
Information Systems Effectiveness,” MIS Quarterly (19:2), 1995.
Preetham, V.(2002) “Internet Security and Firewalls”, Course Technology.
Seddon, P. B., "A Respecification and Extension of the DeLone and McLean Model
of IS Success," Information Systems Research, Vol. 8, No. 3, September
1997.
Turban E., McLean E, Wetherbe J (2004) “ Information Technology for
Management”, USA : John Wiley & Sons, Inc.
Zaini Haji Md. Jana (1991), “Panduan Analisis dan Rekabentuk Sistem”, Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
124
LAMPIRAN A
SOALAN TEMUBUAL
125
Lampiran A1 - SOALAN TEMUBUAL
Nama: Encik Zakaria Sulaiman ( Pegawai Penguatkuasa )
Puan Maznah Mohd Salleh (Penolong Pegawai Penguatkuasa )
1. Apakah misi, visi dan objektif organisasi ini?
2. Bagaimanakah struktur organisasi organisasi ini? (lampiran jika ada)
3. Bagaimanakah struktur organisasi di Unit Penguatkuasa? (lampiran jika ada)
4. Apakah fungsi sebenar Unit ini?
5. Bagaimanakah penyebaran maklumat mengenai kompaun dan panduan untuk
pembayarannya disebarkan selama ini?
6. Adakah kaedah yang digunakan sekarang mempunyai sebarang masalah?
Ya?
Tidak?
Jika ya, nyatakan masalah yang dihadapi.
______________________________________________________________
7. Adakah ada bahagian khas yang menguruskan kompaun?
Ya?
Tidak?
Jika ya, nyatakan bahagian tersebut.
______________________________________________________________
8. Adakah terdapat masalah dengan cara pengurusan sekarang?
Ya?
Tidak?
Jika ya, nyatakan masalah yang dihadapi.
______________________________________________________________
126
9. Bolehkan diterangkan cara atau kaedah lain yang boleh digunakan bagi orang
ramai mendapatkan maklumat?
10. Adakah terdapat masalah dengan cara penyebaran maklumat sekarang?
Ya?
Tidak?
Jika ya, nyatakan masalah yang dihadapi.
______________________________________________________________
11. Pernah terfikir untuk menyebarkan maklumat dengan cara lain, contohnya
seperti menggunakan teknologi internet?
Ya?
Tidak?
Jika ya, kenapa? Jika tidak, kenapa?
______________________________________________________________
12. Pernah terfikir untuk menukar proses perniagaan sekarang sekarang dengan
cara lain, contohnya seperti menggunakan bantuan sistem maklumat?
Ya?
Tidak?
Jika ya, kenapa? Jika tidak, kenapa?
______________________________________________________________
13. Apakah sistem yang dirasakan kritikal untuk digunakan di Unit ini??
14. Pada pendapat Tuan, apakah faedah-faedah yang bakal diperolehi dengan
penyebaran maklumat melalui internet?
15. Pada pendapat Tuan, apakah faedah-faedah yang bakal diperolehi dengan
menggunakan sistem maklumat sebagai tools untuk meningkatkan prestasi
unit ini?
16. Apakah hasil yang diterima oleh MPKu berkait rapat dengan hasil yang
dikutip oleh Unit ini?
127
17. Apakah isu-isu yang berkaitan dengan Unit ini yang selalu diperkatakan?
18. Adakah Unit ini mempunyai sebarang sistem? Jika ada, apakah sistem yang
digunakan?
19. Pada pendapat encik adakah penggunaan sistem maklumat dapat membantu
melicinkan pengurusan di unit ini?
128
Lampiran A2 - SOALAN KAJI SELIDIK
Kualiti Sistem
(Mungkin lebih daripada satu)
1. Ciri – ciri sistem yang berkualiti yang diperlukan oleh Unit penguatkuasa :
a. Keseluruhan sistem dapat beroperasi tanpa sebarang ralat
b. Sistem yang dibangunkan menggunakan antaramuka yang menarik
c. Sistem yang dibangunkan mempunyai maklumat yang diperlukan
d. Sistem yang dibangunkan dapat memberi gamaran keseluruhan Unit
2. Ciri – ciri pengoperasian yang sesuai :
a. Windows
b. UNIX
c. LINUX
3. Pangkalan data yang dapat disediakan dan mampu diselenggara:
a. Ms access
b. MS SQL server
c. MS SQL 2000
d. Oracle
4. Kemampuan oraganisasi dari segi penyediaan perkakasan untuk pelaksanaan
sistem :
a. Server, Komputer Peribadi
b. Sambungan Internet
c. Perkaksan wireless
d. Perkakasan tambahan. Nyatakan :_____________________________
5. Panduan penggunaan sistem diperlukan untuk :
a. Pengurusan
b. Pelanggan
c. Semua pengguna sistem yang terlibat
d. Tidak perlu
129
6. Apa yang dimaksudkan penggunaan maklumat untuk memastikan sistem
berkualiti :
a. Sistem mampu menggunakan maklumat yang diberi untuk
menyokong aktiviti semasa.
b. Maklumat yang diperolehi dapat dihasilkan dalam bentuk laporan
c. Analisis daripada laporan yang terhasil
d. Maklumat membantu pengguna membuat keputusan
7. Maklumat yang tepat bermaksud :
a. Dikemaskini secara real time
b. Maklumat yang diperlukan oleh pengguna
c. Tiada pertindihan data
8. Kemampuan yang sofistikated yang diperlukan :
a. Maklumat dapat disediakan dalam masa yang singkat
b. Maklumat yang disediakan terperinci
c. Maklumat sentiasa dikemaskini
d. Maklumat tidak diragui
Kualiti Servis / Perkhidmatan
(Mungkin lebih daripada satu)
1. Perkhidmatan berkualiti :
a. Mencakupi semua keperluan.
Nyatakan : ___________________________________________
b. Menyediakan data yang diperlukan
c. Mudah difahami dan digunakan
d. Proses yang terhasil daripada penggunaan sistem lebih sistematik
2. Bentuk pembayaran semasa :
a. Tunai sahaja
b. Tunai dan kad kredit
130
3. Bentuk pembayaran yang lebih efisyen :
a. Tunai sahaja
b. Tunai dan kad kredit
c. Pembayaran secara atas talian
4. Maklumat yang diperlukan pelanggan :
a. Kompaun
b. Status permohonan lesen
c. Perkongsian maklumat mengenai sesuatu isu
5. Maklumat untuk pengurusan :
a. Kompaun
b. Laporan terperinci
c. Aduan daripada pelanggan
d. Lain-lain
Nyatakan : _______________________________________________
6. Jenis laporan
a. Kutipan kompaun
b. Keseluruhan kutipan kompaun
c. Laporan kompaun mengikut jenis
d. Laporan kompaun mengikut sesuatu tempoh
e. Lain-lain
Nyatakan:________________________________________________
________________________________________________________
7. Adakah kualiti perkhidmatan yang disediakan berkait rapat dengan kualiti
sistem dan kualiti maklumat?
a. Tidak
b. Ya
Nyatakan :
__________________________________________________
131
Kualiti Maklumat
(Mungkin lebih daripada satu)
1. Maklumat yang berkualiti :
a. Maklumat yang diminta dapat disediakan
b. Maklumat yang dibekalkan dapat digunakan oleh pengguna
c. Maklumat membantu pengguna membuat keputusan
d. Maklumat menyokong proses yang berlaku dalam sistem
2. Output yang dihasilkan mestilah berguna :
a. Betul
b. Salah
3. Output yang dihasilkan berguna bermaksud :
a. Kepentingan output tersebut adalah tinggi
b. Output yang dihasilkan berkaitan dengan keperluan(tepat)
c. Output tersebut bermanfaat dan dapat digunakan
d. Output yang terhasil jelas kandungannya / tidak mengelirukan
4. Kualiti maklumat memberi kesan kepada penggunaan sistem ?
a. Ya
b. Tidak
5. Maklumat keperluan pengurusan adalah :
a. Kompaun
b. Laporan terperinci
c. Aduan daripada pelanggan
6. Maklumat keperluan pelanggan adalah :
a. Kompaun
b. Status permohonan lessen
c. Perkongsian maklumat mengenai sesuatu isu
d. Bentuk pembayaran yang lebih mudah
132
Keperluan / Kepuasan Pengguna
(Mungkin lebih daripada satu)
1. Keperluan pengguna tinggi terhadap :
a. Maklumat kompaun yang tepat
b. Berlaku interaksi antara maklumat yang dibekalkan dan pengguna
sistem
c. Sistem yang dapat memudahkan pengguna
d. Memenuhi keperluan pengguna
2. Bentuk laporan yang diperlukan oleh pengurusan :
a. Terperinci
b. Berdasarkan permintaan
c. Dapat memberitahu hasil kutipan
3. Kepenggunaan bermaksud :
a. Pengguna selesa menggunakan sistem
b. Pengguna menggunakan sistem tanpa desakan daripada mana-mana
pihak
c. Output yang dihasilkan menepati kehendak pengguna
d. Pengguna kerap menggunakan sistem
4. Kepuasan pengguna dapat dinilai dari segi:
a. Persepsi pengguna terhadap sistem adalah baik
b. Kekerapan sistem digunakan adalah tinggi
c. Pengguna berpuas hati dengan mutu sistem
5. Bagaimana untuk mengukur penerimaan pengguna terhadap sistem?
a. Pengujian
b. Pelaksanaan secara berfasa
133
Faedah Tetap (Net Benefit)
(Mungkin lebih daripada satu)
1. Sistem memberi faedah kepada organisasi jika :
a. Dapat memudahkan proses pengurusan
b. Dapat meningkatkan hasil majlis
c. Maklumat yang dibekalkan mempunyai pengaruh yang tinggi
d. Maklumat yang dibekalkan berfaedah kepada pelaksanaan proses
2. Maklumat mempunyai pengaruh yang tinggi kerana :
a. Memberi kesan kepada keputusan yang akan dibuat
b. Maklumat yang dibekalkan penting untuk Unit
c. Maklumat mempengaruhi tanggapan terhadap unit
3.
Penggunaan system hendaklah dapat memberikan kesan kepada :
a. Prestasi kerja Unit ini dan Mpku
b. Memberikan pengguna lebih kefahaman (membuat keputusan)
c. Meningkatkan produktiviti pembuatan keputusan
d. Membentuk perubahan dalam aktiviti pengguna
e. Lain-lain. Nyatakan :
________________________________________________________
4. Sistem akan mencapai matlamat organisasi jika :
a. Dapat merubah pandangan terhadap penggunaan Sistem maklumat
dalam organisasi
b. Memudahkan proses kerja yang terlibat
c. Meningkatkan produktiviti pekerja
d. Proses pencapaian dapat dilakukan dengan penuh bersistematik
Nama
: ___________________________
Jawatan
: ___________________________
134
LAMPIRAN B
CARTA ALIRAN PROTOTAIP
135
Lampiran B - CARTA ALIR PEMBINAAN PROTOTAIP
L a p o ra n
P e n y ia s a ta n
A w al
A n a lis is S is te m
P e n e n tu a n
K e p e rlu a n
B in a P r o to ta ip
G u n a P r o to ta ip
P e n ila ia n
P ro to ta ip
A n a lis a
K e p e rlu a n
L a p o ra n
K e p e rlu a n
S is te m
136
LAMPIRAN C
KAJIAN PERBANDINGAN PENDEKATAN
PROTOTAIP DENGAN PENDEKATAN LAIN
137
Lampiran C - PERBANDINGAN PROTOTAIP DENGAN PENDEKATAN
LAIN
Jenis
Prototaip
Pembangunan
Pembangunan
Berfasa
Aplikasi Pantas
Aplikasi Secara
Bersama
Sistem dipecahkan
Sistem dibahagi
dan perincian
kepada subsistem, kepada subsistem berstruktur yang
terhadap setiap
menggunakan
dan laksana
menggabungkan
modul dan
SDLC secara
proses model-
pengguna dan
subsistem
iteratif
kritik-baiki
perekabentuk
Pihak
Pengguna dan
Pengguna dan
Pengguna dan
Fasilitator,penggu
Terlibat
pembangun
pembangun
pembangun
na dan
Perlaksanaan
Sistem dibahagi
Pembangunan
Perjumpaan
pembangun
Masa
Sederhana
Sederhana
Cepat
Sederhana
Kebaikan
-Takrif pemetaan
Kurang masalah
-Fungsi sistem
-Peranan dan
mudah difahami
ubahsuai
dihasilkan
tanggungjawab
daripada analisa
dengan cepat
ahli diketahui
hingga rekabentuk
-Komitmen dan
-Jimat masa
dan implementasi.
komunikasi
-Kurang
-Takrif notasi yang
pengguna tinggi
perubahan
ekspresif, konsisten
-Jimat masa dan
-Latihan dan
-Mudah
wang
proses penukaran
berkomunikasi,
bantu kenalpasti
ketidakkonsistenan
-Sokong analisa dan
rekabentuk berskala
kecil dan besar
disediakan
138
LAMPIRAN D
D1 - CARTA GANTT PROJEK I
D2 - CARTA GANTT PROJEK II
140
LAMPIRAN E
RANGKA KERJA PELAKSANAAN PROJEK
142
Lampiran E – RANGKA KERJA PELAKSANAAN PROJEK
Cadangan Tajuk
Projek
Penyiasatan Awal
Kajian Literatur
Membuat kajian terhadap sistem maklumat pengurusan
Membuat kajian terhadap organisasi dan sistem semasa
Membuat kajian terhadap model sistem maklumat yang berkesan
Membuat kajian terhadap pembangunan sistem berasaskan web
Membuat kajian terhadap pendekatan prototaip evolusi
Perancangan Kerja dan Analisa Keperluan
Micromedia
Dreamweaver
MX
-
Menentukan metodologi yang hendak digunakan
Kenalpasti perkakasan & perisian yang perlu digunakan
Memahami persekitaran sistem, senaraikan kefungsian system
yang sedia ada, menentukan keperluan sistem baru.
Kenalpasti fasa-fasa yang terlibat dalam fasa perlaksanaan
Rekabentuk
-
Merekabentuk input & output bagi sistem
Merekabentuk pangkalan data yang diperlukan oleh sistem
Merekabentuk antaramuka awalan (skrin)
Penilaian Prototaip
Membuat pembetulan jika terdapat keperluan yang tidak dipenuhi
Metodologi
Prototaip
Evolusi &
Rekabentuk
Berorientasikan
Objek
Implementasi
ASP
-
Membangunkan sistem
Membuat pengujian terhadap sistem yang dibangunkan
Membuat pembetulan sekiranya terdapat ralat
Sistem Maklumat Pengurusan untuk Unit Penguatkuasa,
MPKu
143
LAMPIRAN F
F1 - RAJAH AKTIVITI SISTEM CADANGAN
(PELANGGAN)
F2 - RAJAH AKTIVITI SISTEM SEMASA (PERBAHARUI
LESEN)
F3 - RAJAH AKTIVITI SISTEM SEMASA (PENGURUSAN)
144
Lampiran F1 - RAJAH AKTIVITI SISTEM SEMASA (PELANGGAN)
Pelanggan menunjukkan
resit kompaun
Resit Kompaun
Pelanggan membuat
pembayaran
Pembayaran
Pelanggan terima resit
pembayaran
Resit Pembayaran
145
Lampiran F2 - RAJAH AKTIVITI SISTEM SEMASA
(STATUS PERMOHONAN LESEN)
Pelanggan menyerahkan
no. rujukan
No. rujukan permohonan lesen
Maklumat permohonan
pelanggan dicari
Fail penyimpanan data permohonan
Pelanggan mendapat satatus
permohonan
Status permohonan
146
Lampiran F3 - RAJAH AKTIVITI SISTEM SEMASA (PENGURUSAN)
Semak data
kompaun dan resit
Semakan
Kemaskini penyimpanan
Kemaskini
Simpan data
Simpan
147
LAMPIRAN G
G1 - RAJAH USE CASE SISTEM SEMASA (PELANGGAN)
G2 - RAJAH USE CASE SISTEM SEMASA (PENGURUSAN)
148
Lampiran G1 - RAJAH USE CASE SISTEM SEMASA (PELANGGAN)
pelanggan
Bayar Kompaun
Semak Permohonan Lesen
149
Lampiran G2 - RAJAH USE CASE SISTEM SEMASA (PENGURUSAN)
pengurusan
Urus Rekod Kompaun dan Lesen
150
LAMPIRAN H
H1 - SPESIFIKASI USE CASE SISTEM SEMASA
(PELANGGAN)
H2 - SPESIFIKASI USE CASE SISTEM SEMASA
(PENGURUSAN)
151
Lampiran H1 – SPESIFIKASI USE CASE SISTEM SEMASA (PELANGGAN)
1. Use Case : Bayar
Use Case
Bayar
Aktor
Pelanggan
Diskripsi
Pelanggan membuat pembayaran
kompaun
Letusan / Peristiwa
Pelanggan membuat pembayaran
Hubungan
Pelanggan
Association
Include
-
Extend
-
Laluan Asas
1. Pelanggan memberi resit
kompaun.
2. Pelanggan membuat
pembayaran
3. Pelanggan menerima resit
pembayaran
Laluan Laternatif
-
152
2. Use Case : Semak permohonan lesen
Use Case
Semak permohonan lesen
Aktor
Pelanggan
Diskripsi
Pelanggan membuat semakan status
permohonan lesen
Letusan / Peristiwa
Pelanggan ingin mengetahui status lesen yang
dipohon
Hubungan Association :
Pelanggan
Include :
-
Extend :
Laluan Asas
1. Pelanggan menyerahkan no rujukan
yang telah diberi semasa proses
permohonan lesen.
2. Pihak pengurusan akan membuka
semula fail permohonan-permohonan
lesen yang dibuat dan cuba
mendapatkan data permohonan
pelanggan tadi..
3. Status permohonan dimaklumkan
kepada pelanggan
Laluan Laternatif
-
153
Lampiran H2 – SPESIFIKASI USE CASE SISTEM SEMASA
(PENGURUSAN)
Use Case : Urus Rekod Pembayaran
Urus Rekod Berkaitan pelanggan,
Use Case
kompaun dan lesen
Aktor
Pengurusan
Diskripsi
Pihak pengurusan bertindak
mengemaskini data-data
Letusan / Peristiwa
Pengurusan menyemak data daripada
fail fizikal
Hubungan
Association
Pengurusan
Include
-
Extend
-
Laluan Asas
4. Pengurusan menyemak data
kompaun dan lessen yang
telah difailkan.
5. Pengurusan mengemaskini
data.
6. Pengurusan menyimpan datadata ke dalam fail fizikal
semula.
Laluan Laternatif
-
154
LAMPIRAN I
RAJAH KELAS SISTEM SEMASA
155
Lampiran I - RAJAH KELAS SISTEM SEMASA
Resit
noResit
tarikh
nama
IC
Pembayaran
1
1
tarikh
jumlah
1..*
Kompaun
untuk
1
jenis
jumlah
1..*
serah resit( )
urus
ResitKompaun
ResitPembayaran
cetak resit( )
1
MohonLesen
noRujukan
jenisLesen
nama
alamat
IC
status
Pengurusan
urus
semak( )
kemaskini( )
simpan data( )
156
LAMPIRAN J
J1 - RAJAH JUJUKAN SISTEM SEMASA (PEMBAYARAN)
J2 - RAJAH JUJUKAN SISTEM SEMASA (PERBAHARUI
LESEN)
J3 - RAJAH JUJUKAN SISTEM SEMASA (PENGURUSAN)
157
Lampiran J1 – RAJAH JUJUKAN SISTEM SEMASA (PEMBAYARAN)
: Pengurusan
: pelanggan
: Pembayaran
: Resit
Pembayaran
Tunjuk Resit
Buat
Cetak Resit
Terima Resit Pembayaran
Lampiran J2 – RAJAH JUJUKAN SISTEM SEMASA (STATUS
PERMOHONANAN LESEN)
: pelanggan
: Pengurusan
: Fail
no. Rujukan
carian
data permohonan
status permohonan
158
Lampiran J3 – RAJAH JUJUKAN SISTEM SEMASA (PENGURUSAN)
: pengurusan
Lesen :
Kompaun
Semak
Kemaskini
Simpan Data
159
LAMPIRAN K
K1 - RAJAH AKTIVITI SISTEM CADANGAN
(PELANGGAN)
K2 - RAJAH AKTIVITI SISTEM CADANGAN
(PENGURUSAN)
160
Lampiran K1 - RAJAH AKTIVITI SISTEM CADANGAN (PELANGGAN)
Kompaun
Masukkan no kompaun
Masukkan no kp
Status Mohon Lesen
Masukkan no kp
Masukkan no daftar kenderaan
Masukkan no rujukan
Buat pembayaran
Masukkan no kp
Masukkan maklumat kad kredit
Sah
Sahkan pembayaran
Dapat Resit Pembayaran
Masukkan no. lesen
Masukkan nama
Tidak buat pembayaran
Tiada Rekod
Tiada Rekod
Tidak sah
Lesen
Maklumat dipaparkan
Maklumat dipaparkan
161
Lampiran K2 - RAJAH AKTIVITI SISTEM CADANGAN (PENGURUSAN)
Masukkan Id dan kata laluan
Kata laluan sah
Kata laluan tidak sah
Papar Laporan
Kemaskini
Urus pembayaran tunai
Pilih laporan
Masuk data
Masukkan no resit/no.kp/no. daftar kenderaan
Edit data
Simpan data
Sahkan pembayaran
Keluarkan resit untuk pelanggan
Buat akaun baru
162
LAMPIRAN L
L1 - RAJAH USE CASE SISTEM CADANGAN
(PELANGGAN)
L2 - RAJAH USE CASE SISTEM SEMASA (PENGURUSAN)
163
Lampiran L1 - RAJAH USE CASE SISTEM CADANGAN (PELANGGAN)
<<extend>>
Semak kompaun
Buat bayaran
pelanggan
Semak lesen
Semak Mohon Lesen
Lampiran L2 - RAJAH USE CASE SISTEM SEMASA (PENGURUSAN)
<<include>>
Analisis laporan
<<extend>>
<<include>>
pengurusan
Kemaskini
logi n
<<include>>
Urus pembayaran tunai
Buat akaun baru
164
LAMPIRAN M
M1 - SPESIFIKASI USE CASE SISTEM CADANGAN
(PELANGGAN)
M2 - SPESIFIKASI USE CASE SISTEM CADANGAN
(PENGURUSAN)
165
Lampiran M1 – SPESIFIKASI USE CASE SISTEM CADANGAN
(PELANGGAN)
1. Use Case : Semak Kompaun
Use Case
Semak Kompaun
Aktor
Pelanggan
Diskripsi
Pelanggan membuat semakan kompaun
yang dikenakan ke atas mereka
Letusan / Peristiwa
Pelanggan memasukkan maklumat kompaun
Hubungan
Pelanggan
Association
-
Include
Extend
Laluan Asas
Buat bayaran
7. Pelanggan memasukkan no resit / no.
kad pengenalan/ no. pendaftaran
kenderaan ke dalam sistem dan
menekan butang carian.
8. Semua senarai kompaun yang
terlibat akan dipaparkan kompaun
akan dipaparkan.
9. Pelanggan memilih kompaun yang
hendak dipaparkan butirannya yang
lebih lengkap.
10. Pelanggan membuat pemilihan untuk
membayar atau tidak.
11. Pelanggan keluar daripada sistem
Laluan Laternatif
3a. Pelanggan melaksanakan use case
Buat bayaran.
166
2. Use Case : Semak lesen
Use Case
Semak lesen
Aktor
Pelanggan
Diskripsi
Pelanggan membuat semakan status lesen
yang mereka miliki.
Letusan / Peristiwa
Pelanggan memasukkan maklumat lesen
Hubungan
Pelanggan
Association
Include
-
Extend
Laluan Asas
1. Pelanggan memasukkan no lesen /
no. kad pengenalan / no pendaftaran
kenederaan yang dimiliki ke dalam
sistem dan menekan butang carian.
2. Senarai lesen yang dimiliki akan
dipaparkan. Pelanggan boleh
memilih lesen yang hendak diketahui
maklumatnya untuk dipaparkan.
3. Pelanggan keluar daripada sistem
Laluan Laternatif
2a1. Pelanggan kembali ke langkah 1
untuk melihat butiran lanjut lesen
yang lain (bagi kes mempunyai lesen
lebih daripada satu).
167
3. Use Case : semak status permohonana lesen
Use Case
Semak permohoan lesen
Aktor
Pelanggan
Diskripsi
Pelanggan menyemak status permohonan lesen
yang dimohon
Letusan / Peristiwa
Pelanggan memasukkan keyword bagi carian
Hubungan Association :
Pelanggan
Include :
-
Extend :
-
Laluan Asas
4. Pelanggan memasukkan no. kad
pengenalan / nama / no. rujukan.
5. Maklumat permohonan akan
dipaparkan.
6. Pelanggan keluar dari system.
Laluan Laternatif
1a. Tiada rekod dijumpai
2a. Pelanggan menggunakan modul system
yang lain.
168
4. Use Case : Buat bayaran
Use Case
Buat bayaran
Aktor
Syarikat / Pelanggan
Diskripsi
Pelanggan membuat pembayaran untuk
kompaun.
Letusan / Peristiwa
Pelanggan memasukkan no. kad kredit
-
Hubungan Association :
Include :
-
Extend :
-
Laluan Asas
1. Pelanggan memasukkan maklumat kad
kredit.
2. Sistem mengesahkan kad sah
digunakan.
3. Pelanggan memasukkan no. kad
pengenalan / no. kompaun / no.
pendaftaran kenderaan untuk
mendapatkan maklumat kompaun.
4. Pelanggan mengesahkan pembayaran.
5. Resit pembayaran dipaparkan.
6. Resit pelanggan dicetak oleh sistem.
Laluan Laternatif
2a1. Maklumat kad kredit tidak sah,
pelanggan tidak dapat meneruskan
proses pembayaran
169
Lampiran M2 – SPESIFIKASI USE CASE SISTEM CADANGAN
(PENGURUSAN)
1. Use Case : Kemaskini
Use Case
Kemaskini
Aktor
Pengurusan
Diskripsi
Pengurusan membuat pengemaskinian data
kompaun / lesen dan memasukkan data
pelanggan
Letusan / Peristiwa
Pengurusan memasukkan id dan kata laluan.
Hubungan Association :
Pengurusan
Include :
login
-
Extend :
Laluan Asas
1. Pengurusan melaksanakan use case
login.
2. Pengurusan membuat kemaskini data
kompaun / lesen dan analisis data
pembayaran pelanggan.
3. Segala maklumat berkaitan pelanggan
disimpan.
4. Keluar daripada sistem.
Laluan Laternatif
-
170
2. Use Case : Urus Pembayaran Tunai
Use Case
Urus Pembayaran Tunai
Aktor
Pengurusan
Diskripsi
Pengurusan menguruskan pembayaran tunai
yang dibuat oleh pelanggan
Letusan / Peristiwa
Pengurusan memasukkan id dan kata laluan.
Hubungan Association :
Pengurusan
Include :
login
-
Extend :
Laluan Asas
1. Pengurusan melaksanakan use case
login.
2. Pengurusan akan memasukkan no
kompaun / no. kad pengenalan / no.
pendaftaran kenderaan dan maklumat
akan dipaparkan.
3. Pelanggan membuat pembayaran.
4. Maklumat pembayaran tunai yang
dibuat oleh pelanggan akan disimpan.
5. Keluar daripada sistem.
Laluan Laternatif
2a.. Tiada rekod dijumpai
171
3. Use Case : Analisis Laporan
Use Case
Analisis Laporan
Aktor
Pengurusan
Diskripsi
Pengurusan membuat analisis laporan
Letusan / Peristiwa
Pengurusan memasukkan id dan kata laluan.
Hubungan Association :
Pengurusan
Include :
login
-
Extend :
Laluan Asas
1. Pengurusan melaksanakan use case
login.
2. Pengurusan akan memilih jenis laporan
yang diperlukan.
3. Laporan akan dipaparkan
4. Pengurusan memilih untuk keluar
daripada sistem atau lakukan use case
kemaskini / urusan bayaran tunai.
Laluan Laternatif
3a. Laporan akan dicetak
3b. Pengurusan akan melakukan
pengulangan langkah 2
172
4. Use Case : login
Use Case
Login
Aktor
Pengurusan
Diskripsi
Pengurusan membuat pengesahan untuk
memasuki sistem.
Letusan / Peristiwa
Pengurusan memasukkan id dan kata laluan.
-
Hubungan Association :
-
Include :
Extend :
Laluan Asas
Buat Akaun Baru
1. Pengurusan memasukkan id dan kata
laluan.
2. Sistem mengesahkan id dan kata laluan.
3. Pengurusan berjaya memasuki sistem
dan meneruskan transaksi.
Laluan Laternatif
2a. Pengurusan diminta memasukkan id dan
kata laluan yang sah.
2b. Pengurusan melaksanakan use case Buat
Akaun Baru.
173
5. Use Case : Buat Akaun Baru
Use Case
Buat Akaun Baru
Aktor
Pengurusan
Diskripsi
Pengurusan membuat akaun pengenalan baru
Letusan / Peristiwa
Pengurusan memasukkan maklumat
-
Hubungan Association :
Include :
-
Extend :
-
Laluan Asas
1. Pengurusan memasukkan maklumat
yang diminta untuk membuat akaun
baru.
2. Pengurusan menekan butang submit
untuk proses seterusnya.
3. Sistem mengesahkan akaun baru.
Laluan Laternatif
2a. Id dan kata laluan telah digunakan,
Pengurusan diminta memasukkan id dan
kata laluan yang lain.
174
LAMPIRAN N
CLASS-RESPONSIBILITY-COLLABORATION
CARDS
175
Lampiran N – CLASS-RESPONSIBILITY-COLLABORATION CARDS
Hadapan :
Nama Kelas : Kompaun
ID : 1
Huraian : Maklumat terperinci mengenai sesuatu
kompaun
Jenis : Domain
Use Case Gabungan: 1
Tanggungjawab
viewKompaun_____________________
checkKompaun___________________
Kolaborasi
__________________________________
__________________________________
Belakang :
Atribut :
jumlah : Double__________________
jenis : String_____________________
kod : String______________________
pelanggan : Pelanggan_____________
noKompaun______________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
Aggregation (has part)
Gabungan lain
__________________________________
__________________________________
Pembayaran, Pengurusan, Pelanggan____
:
:
:
176
Hadapan :
Nama Kelas : Pembayaran ID : 1
Huraian : Maklumat pembayaran kompaun dan lesen
Jenis : Domain
Use Case Gabungan: 1
Tanggungjawab
verifyByr
_____________________
________________________________
Kolaborasi
__________________________________
__________________________________
Belakang :
Atribut :
tarikh : Date______________________
jumlah : Double __________________
caraByr : String___________________
kadKredit : KadKredit______________
________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
Aggregation (has part)
Gabungan lain
:
:
:
_Resit, KadKredit___________________
__________________________________
Kompaun, Pengurusan, Lesen__ _______
Pelanggan._________________________
Hadapan :
Nama Kelas : Lesen
ID : 1
Huraian : Maklumat terperinci berkenaan lesen
Jenis : Domain
Use Case Gabungan: 1
Tanggungjawab
viewLesen_______________________
_______________________________
Kolaborasi
__________________________________
__________________________________
Belakang :
Atribut :
noLesen : String __________________
jenisLesen : String ________________
luput : Date______________________
namaSykt : String ________________
pelanggan : Pelanggan_____________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
Aggregation (has part)
Gabungan lain
__________________________________
__________________________________
Pengurusan, Pelanggan______________
:
:
:
177
Hadapan :
Nama Kelas : Pelanggan
ID : 1
Huraian : Maklumat terperinci berkenaan pelanggan
Jenis : Domain
Use Case Gabungan: 1
Tanggungjawab
update___________________________
makePayment_____________________
checkKompaun____________________
checkLesen_______________________
Kolaborasi
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Belakang :
Atribut :
nama : String ____________________
ic : String _______________________
alamat : varchar__________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
Aggregation (has part)
Gabungan lain
:
:
:
__________________________________
__________________________________
Kompaun, Lesen, Pembayaran, ___ ____
__________________________________
Hadapan :
Nama Kelas : KadKredit
ID : 1
Huraian : Maklumat berkenaan kad kredit pelanggan
Tanggungjawab
verifyKad________________________
________________________________
________________________________
Jenis : Domain
Use Case Gabungan: 1
Kolaborasi
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Belakang :
Atribut :
jenisKad : String_ ________________ __________________________________
tarikhTamat : String _______________ __________________________________
_______________________________ __________________________________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
Aggregation (has part)
Gabungan lain
:
:
:
__________________________________
Pembayaran_________________________
_________________________ ____ ____
178
Hadapan :
Nama Kelas : Pengurusan
ID : 1
Huraian : Maklumat berkenaan pihak pengurusan
Jenis : Domain
Use Case Gabungan: 1
Tanggungjawab
Update___________________________
cashPayment______________________
createAcc________________________
selectLaporan_____________________
viewLaporan______________________
Kolaborasi
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Belakang :
Atribut :
nama : String_ ___________________
ic : Integer ______________________
noStaff : String___________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
Aggregation (has part)
Gabungan lain
:
:
:
__________________________________
Login_____________________________
Lesen, Pembayaran, Kompaun_____ ____
__________________________________
Hadapan :
Nama Kelas : Login
ID : 1
Huraian : Maklumat pengesahan untuk memasuki sistem
Jenis : Domain
Use Case Gabungan: 1
Tanggungjawab
login____________________________
logout___________________________
verifyLogin_______________________
________________________________
Kolaborasi
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Belakang :
Atribut :
id : String_ ______________________
psswd : Integer ___________________
_______________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
Aggregation (has part)
Gabungan lain
:
:
:
__________________________________
Pengurusan, ________________________
_____________________________ ____
__________________________________
179
Hadapan :
Nama Kelas : Resit
ID : 1
Jenis : Domain
Huraian : Dikeluarkan apabila pelanggan membuat
Use Case Gabungan: 1
pembayaran
Tanggungjawab
Kolaborasi
view____________________________
__________________________________
print____________________________
__________________________________
________________________________
__________________________________
Belakang :
Atribut :
____________ __________________
tarikh : Integer ___________________
pembayaran : Pembayaran__________
kompaun : Kompaun_______________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
Aggregation (has part)
Gabungan lain
:
:
:
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
ResitKompaun______________________
__________________________________
Kompaun, Pembayaran_____ __________
__________________________________
Hadapan :
Nama Kelas : ResitKompaun ID : 1
Jenis : Domain
Huraian : Dikeluarkan apabila pelanggan membuat
Use Case Gabungan: 1
pembayaran kompaun
Tanggungjawab
Kolaborasi
________________________________ __________________________________
________________________________ __________________________________
Belakang :
Atribut :
_____________ __________________
_______________________________
Hubungan :
Generalization (a kind of)
:
Aggregation (has part)
:
Gabungan lain
:
__________________________________
__________________________________
Resit______________________________
__________________________________
______________________________ ____
__________________________________
180
LAMPIRAN O
RAJAH KELAS SISTEM CADANGAN
181
Lampiran O - RAJAH KELAS SISTEM CADANGAN
Pelanggan
nama : String
IC : integer
alamat1 : String
alamat2 : String
Kompaun
jumlah : Double
jenis : String
kod : String
pelanggan : Pelanggan
1..*
1
update( )
makePayment( )
checkKompaun( )
checkLesen( )
createAcc( )
terima
1
Resit
viewKompaun( )
noResit : String
tarikh : Date
nama : String
IC : String
pembayaran : Pembayaran
kompaun : Kompaun
1
buat
untuk
1
urus
1..*
1
1
keluarkan 1
view( )
print( )
1
1..*
1
1
periksa/perbaharui
Pembayaran
tarikh : Date
jumlah : Double
caraByr : String
kadKredit : KadKredit
KadKredit
jenisKad : String
tarikhTamat : Date
1 melalui 1
verifyKad( )
verifyByr( )
1..
1
1
urus
untuk
1
1
1..*
noLesen : String
jenisLesen : String
luput : Date
pelanggan : Pelanggan
Pengurusan
nama : String
IC : integer
noStaff : String
Lesen
viewLesen( )
1
urus
1..*
1
update( )
cashPayment( )
createAcc( )
selectLaporan( )
viewLaporan( )
Login
1
1
id : String
psswd : String
login( )
logout( )
verifyLogin( )
182
LAMPIRAN P
P1 - RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN
(SEMAKAN KOMPAUN)
P2 - RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN
(SEMAKAN LESEN)
P3 - RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN
(ANALISIS LAPORAN)
P4 - RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN (KEMASKINI)
P5 - RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN
(PEMBAYARAN TUNAI)
183
Lampiran P1 – RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN
(SEMAKAN KOMPAUN)
: pelanggan
: Kompaun
: KadKredit
checkKompaun
viewKompaun
: Semakan
Kompaun
: Pembayaran
: Resit
Kompaun
Jika pelanggan
hendak membuat
pembayaran
kad
verfyKad ()
checkKompaun ()
makePayment ()
verifyByr ()
view ()
print ()
184
Lampiran P2 – RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN (SEMAKAN
LESEN)
: pelanggan
: Lesen
: BorangLesen
checkLesen ()
viewLesen ()
download ()
checkMohon ()
statusMohon ()
Jika pelanggan
hendak
membuat
permohonan
185
Lampiran P3 – RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN
(ANALISIS LAPORAN)
: pengurusan
: Login
: Laporan
login ()
verifyLogin ()
Jika akaun
bel um wuj ud
createAcc ()
selectLaporan
ViewLaporan ()
print ()
186
Lampiran P4 – RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN (KEMASKINI)
: pengurusan
: Login
: Kompaun
: Lesen
login ()
Jika akaun
belum wujud
verfyLogin ()
createAcc ()
update ()
save ()
update ()
save ()
187
Lampiran P5 – RAJAH JUJUKAN SISTEM CADANGAN
(PEMBAYARAN TUNAI)
: Log in
: pengurusan
: Pembayaran
: Resit
Pembayaran
log in ()
verify ()
Jika akaun
belum wujud
createAcc ()
cashPayment ()
verifyByr ()
view ()
print ()
188
LAMPIRAN Q
RAJAH KEADAAN
189
Lampiran Q1 - RAJAH KEADAAN SISTEM CADANGAN (KOMPAUN)
noKompaun /
ic/
kereta = TRUE
Maklumat dihantar
ke pangkalan data
Semakan kompaun dilakukan
Pemprosesn
Paparan
noKompaun /
ic/
kereta = FALSE
Lampiran Q2 - RAJAH KEADAAN SISTEM CADANGAN (PEMBAYARAN)
190
LAMPIRAN R
POLA REKABENTUK
+createConnection()
+insert()
+read()
+update()
+delete()
+retrieve()
DatabaseDB
KELAS AKSES
+nama : String
+ic : Integer
+noStaff : String
+update()
+cashPayment()
+createAcc()
+selectLaporan()
+viewLaporan()
Pengurusan
-tarikh : Date
-jumlah : Double
-caraByr : String
-verifyByr()
Pembayaran
+jumlah : double
+jenis : String
+kod : String
+pelanggan
+viewKompaun()
Kompaun
KELAS BISNES
+noLesen : String
+jenisLesen : String
+luput : Date
+nama : String
+Pelanggan
+viewLesen()
Lesen
+nama : String
+ic : Integer
+alamat1 : String
-alamat2 : String
+update()
+makePayment()
+createAcc()
+checkKompaun()
+checkLesen()
Pelanggan
Lampiran R– POLA REKABENTUK
+showSemakLesen()
+showSemakKompaun()
SemakKompaun
#showLoginPengurusan()
LoginPengurusan
+showBuatPembayaran()
BuatPembayaran
Utama
Laporan
+showLaporan()
+showUtama()
SemakLesen
KELAS PAPARAN
LAMPIRAN S
REKABENTUK PANGKALAN DATA
193
Lampiran S – REKABENTUK PANGKALAN DATA
Nama Medan
username
Jadual admin
Jenis Data
Panjang
VarChar
50
password
kp
noStaff
VarChar
Text
Char
50
16
10
Penerangan
Pengenalan identiti
pengurusan
Kata laluan pengurusan
No. Kad pengenalan
No pekerja pengurusan
Jadual aduan
Nama Medan
ID
Date
Nama
Email
Text
Tajuk
Jawapan
Jenis Data
Int
Text
VarChar
VarChar
VarChar
VarChar
VarChar
Nama Medan
Id
Tajuk
buletin
Jenis Data
Int
VarChar
VarChar
Panjang
4
16
100
50
200
50
200
Jadual buletin
Panjang
4
100
500
Penerangan
Pengenalan identiti pengadu
Tarikh aduan dibuat
Nama pengadu
Email pengadu
Aduan yang dibuat
Tajuk aduan
Jawapan dari pengurusan
kepada pengadu
Penerangan
Pengenalan identiti buletin
Tajuk buletin
Kandungan buletin
Jadual byr_kompaun
Nama Medan
ID
Nama
Tarikh
noKompaun
Kod
Jenis
kesalahan
Jenis Data
Int
VarChar
Char
Text
Text
VarChar
VarChar
Panjang
4
100
10
16
16
50
100
Penerangan
Pengenalan identiti pembayar
Nama pembayar
Tarikh bayaran dibuat
No. kompaun dikeluarkan
Kod kesalahan
Kumpulan kesalahan
Keterangan kesalahan
194
Jadual forums
Nama Medan
forumID
Forum
Description
Post
LastPost
Jenis Data
Int
VarChar
VarChar
Int
VarChar
Panjang
4
50
200
4
50
Penerangan
Pengenalan identiti forum
Tajuk forum
Penerangan tentang forum
Bilangan yang sertai forum
Penyertaan terakhir
Jadual messages
Nama Medan
messaggeID
Jenis Data
Int
Panjang
4
forumID
InReplyTo
PostedBy
Email
Int
Int
VarChar
VarChar
4
4
50
50
Subject
body
Date
VarChar
VarChar
VarChar
200
500
50
Penerangan
Pengenalan identiti
perbincangan
Pengenalan identiti forum
Penerangan balasan kepada
Id penghantar perbincangan
Email penghantar
perbincangan
Tajuk perbincangan
Kandungan perbincanan
Tarikh perbincangan dihantar
Jadual kompaun
Nama Medan
Id
Nama
ic
Alamat
Tarikh
noKompaun
Kod
Jenis
kesalahan
Kereta
Jumlah
Status1
Jenis Data
Int
VarChar
Char
VarChar
Char
VarChar
Char
VarChar
VarChar
Char
Int
Char
Panjang
4
50
12
100
10
50
10
50
50
10
4
10
Penerangan
Pengenalan identiti pembayar
Nama pembayar
No kad pengenalan pembayar
Alamat pembayar
Tarikh bayaran dibuat
No. kompaun dikenakn
Kod kesalahan
Jenis kesalahan
Keterangan kesalahan
Kompaun letak kenderaan
Jumlah kompaun dikenakan
Status bayaran
195
Jadual lesen
Nama Medan
Id
Jenis Data
Int
Panjang
4
noLesen
ic
VarChar
Char
50
16
Nama
Alamat
Jenis
luput
Jumlah
VarChar
VarChar
VarChar
Char
Int
50
50
50
10
4
Penerangan
Pengenalan identiti pemegang
lesen
No. pendaftaran lesen
No kad pengenalan pemegang
lesen
Nama pemegang lesen
Alamat pemegang lesen
Jenis lesen
Tarikh luput lesen
Jumlah bayaran lesen
Jadual mohon_lesen
Nama Medan
Id
noLesen
noRujuk
ic
Nama
Alamat
Jenis
luput
Status1
Jumlah
Jenis Data
Int
Char
VarChar
Text
VarChar
VarChar
VarChar
Char
Text
Int
Panjang
4
10
50
16
50
50
50
10
16
4
Penerangan
Pengenalan identiti pemohon
No. pendaftaran lesen
No. rujukan permohonan
No kad pengenalan pemohon
Nama pemohon
Alamat pemohon
Jenis lessen yang dimohon
Tarikh luput lesen
Status permohonan
Jumlah bayaran lesen
Jadual tblProducts
Nama Medan
productId
Jenis Data
Int
Panjang
4
ProductName
ProductDescription
productFile
Syarat
VarChar
VarChar
Text
Text
50
100
16
16
Penerangan
Pengenalan identity boring
yang hendak dimuat turun
Jenis borang
Penerangan tentang borang
Direktori simpanan borang
Direktori simpanan syarat
permohonan
196
LAMPIRAN T
RAJAH HIRARKI SISTEM MAKLUMAT
PENGURUSAN, UNIT PENGUATKUASA, MPKu
Modul
Kemaskini
Masukan Data
Modul Laporan
Kemaskini
Aduan / Forum
Modul
Pengurusan
Kemaskini
Buletin
Modul
Pembayaran
Tunai
Kompaun
Modul
Pembayaran
Kompaun
Modul
Semakan
Sistem Maklumat Pengurusan
Unit Penguatkuasa, MPKu
Secara Atas Talian
Lesen
Modul Umum
Modul
Pelanggan
Aduan
Forum
Modul
Maklumat
Kompaun dan
Perlesenan
Lampiran T - RAJAH HIRARKI SISTEM MAKLUMAT PENGURUSAN, UNIT PENGUATKUASA, MPKu
LAMPIRAN U
U1 – PENGUJIAN UNIT
U2 – PENGUJIAN INTEGRASI
U3(a) – PENGUJIAN SISTEM
U3(b) – PENGUJIAN PENERIMAAN
199
Lampiran U1 - Pengujian Unit (Kotak Hitam)
Modul
Submodul
Semakan
Kompaun
Pengujian
Pengesahan
Memasukkan
Rekod ada
no. Kompaun /
no. Kad
pengenalan/ no.
Pendaftaran
kenderaan untuk Rekod tiada
tujuan carian
Hasil
Jangkaan
Maklumat
kompaun
dipaparkan
Sah
Mesej ‘ Tiada
Rekod
Dijumpai’
dipaparkan
Sah
Maklumat
Rekod ada lesen
dipaparkan
Memasukkan
no. Lesen / no.
Semakan
Kad pengenalan
Mesej ‘ Tiada
Status Lesen
untuk tujuan
Rekod
Rekod tiada
carian
Dijumpai’
dipaparkan
Modul
Pengguna
Memasukkan
Semakan
no. Lesen / no.
permohonan Kad pengenalan
lesen
/ nama untuk
tujuan carian
Pengesahan
kad kredit
Forum /
aduan
Memasukkan
no. kad kredit
dan memilih
jenis kad kredit
Melengkapkan
borang forum /
aduan
Keputusan
Sah
Sah
Maklumat
status
Rekod ada permohonan
lesen
dipaparkan
Sah
Mesej ‘ Tiada
Rekod
Rekod tiada
Dijumpai’
dipaparkan
Sah
Pengguna
akan dibawa
ke antara
muka untuk
meneruskan
pembayaran
Sah
Tidak sah
Paparan
mesej ralat
Sah
Lengkap
Pengguna
akan dibawa
ke halaman
paparan
aduan / forum
Sah
Tidak
lengkap
Paparan
mesej ralat
Sah
Sah
200
Login
Pengurusan
Modul
Pengurusan
Masukan
data oleh
pengurusan
Laporan
Memasukkan id
dan kata laluan
Pengguna
akan di bawa
ke halaman
utama
pengurusan
Sah
Tidak sah
Paparan
mesej ralat
Sah
Lengkap
Pengguna
akan dibawa
ke halaman
borang untuk
memasukkan
data yang
seterusnya
Sah
Sah
Memasukkan
data yang
berkenaan
Tidak
dengan
Lengkap
kompaun / lesen
No.
/ permohonan
kompaun /
lesen baru
no. lessen /
no. rujukan
telah sedia
ada dalam
pangkalan
data
Pengurusan
memilih laporan
berdasarkan
keperluan
Paparan
mesej ralat
Paparan
mesej ralat
Sah
sah
Paparan
laporan
berdasarkan
permintaan
Sah
Tidak sah
Rekod tiada
Sah
201
Lampiran U2 - Pengujian Integrasi
Senario
Semak
Kompaun
Keterangan
Semakan
maklumat
kompaun yang
dikenakan
Pengujian
Halaman paparan
semakan kompaun
akan dipaparkan
Sah
Masukkan no.
Kompaun / no.
Kad pengenalan/
no. Pendaftaran
kenderaan untuk
tujuan carian
Maklumat kompaun
dipaparkan. Jika
maklumat kompaun
tiada dalam
pangkalan data
mesej ‘ Tiada
Rekod Dijumpai’
akan dipaparkan
Sah
Klik pada butang
jenis kompaun
Maklumat
Terperinci
mengenai kompaun
yang dipilih akan
dipaparkan
Sah
Klik pada pautan
Status Lesen
Semakan status
lesen
Keputusan
Klik pada pautan
Semakan
Kompaun
Pengguna boleh
memilih pautan
buat bayaran
untuk membuat
pembayaran
kompaun
Semak
Lesen
Hasil Jangkaan
Halaman
pengesahaan kad
kredit akan
dipaparkan
Halaman paparan
semakan lesen akan
dipaparkan
Sah
Sah
Maklumat lesen
dipaparkan. Jika
Memasukkan no. maklumat lessen
Lesen / no. Kad
tiada dalam
pengenalan untuk pangkalan data
tujuan carian
mesej ‘ Tiada
Rekod Dijumpai’
akan dipaparkan
Sah
Maklumat
Terperinci
mengenai status
lesen yang dipilih
akan dipaparkan
Sah
Klik pada butang
jenis kompaun
202
Senario
Keterangan
Pengujian
Klik pada pautan
e-Bayar kompaun
Hasil Jangkaan
Halaman paparan
pengesahan kad
kredit akan
dipaparkan
Jika kad sah
digunakan
pengguna akan
dibawa ke
antaramuka untuk
mengesan kompaun
yang ingin dibayar
Memasukkan no.
kad kredit dan
memilih jenis kad
Jika kad tidak sah,
kredit
mesej ralat akan
dipaparkan bagi
menerangkan
kesilapan yang
terjadi
Buat
Bayaran
Pengguna
membuat
pembayaran
kompaun secara
atas talian
Keputusan
Sah
Sah
Masukkan no.
Kompaun / no.
Kad pengenalan/
no. Pendaftaran
kenderaan untuk
tujuan carian
Maklumat kompaun
dipaparkan.
Sah
Pilih kompaun
yang hendak
dijelaskan
Maklumat terpeinci
mengenai kompaun
dipaparkan
Sah
Klik pada butang
bayar
Mesej box “anda
Pasti Untuk
membuat
pembayaran?” akan
dipaparkan.
Sah
Cancel –
pembayaran tidak
Klik OK jika ingin akan diteruskan
membuat
OK – Pembayaran
pembayaran, klik dibuat, resit
cancel jika tidak pembayaran akan
mahu menerusk
dipaparkan.
pembayaran
Pelanggan boleh
mencetak resit
tersebut.
Sah
203
Senario
Keterangan
Pengujian
Klik pada pautan
Status
Permohonan
Lesen
Semakan status
Semak mohon
Memasukkan no.
permohonan
lesen
Kad pengenalan /
lessen baru
no. rujukan / nama
untuk tujuan
carian
Analisis
laporan
Kemaskini
Pengurusan
akan
memaparkan
laporan yang
diperolehi hasil
daripada kutipan
kompaun
Hasil Jangkaan
Keputusan
Halaman paparan
semakan status
permohonan lesen
akan dipaparkan
Sah
Maklumat status
permohonan lesen
dipaparkan. Jika
tiada data
permohonan mesej
‘Tiada Rekod
Dijumpai’ akan
dipaparkan
Sah
Login ke halaman Halaman pengurusan
pengurusan
akan diapaprkan
Sah
Pengurusan
Halaman laporan
memilih pautan
yang dikehendaki
pada jenis laporan
akan dipaparkan
yang dikehendaki
Sah
Pengurusan akan
memilih laporan
Maklumat terperinci
yang tertentu
laporan yang diminta
berdasarkan jenis
akan dipaparkan
laporan yang
diminta
Sah
Login ke halaman Halaman pengurusan
pengurusan
akan dipaparkan
Sah
Pengurusan akan
Pengurusan
memasukkan no.
akan membuat
kad pengenalan /
pengemaskinian no. kompaun / no
terhadap datalessen data yang
data yang
hendak
berkaitan
dikemaskini
Pengurusan akan
membuat
pengemaskinian
Data yang hendak
dikemaskini akan
dipaparkan
Sah
Data yang telah
dikemaskini berjaya
disimpan
Sah
204
Senario
Keterangan
Pengurusan
akan
menguruskan
pembayaran
Urus
tunai jika
pembayaran
pelanggan
tunai
memilih untuk
membayar
kompaun secara
tunai
Pengujian
Hasil Jangkaan
Keputusan
Halaman
Login ke halaman
pembayaran tunai
pengurusan
akan dipaparkan
Sah
Halaman paparan
Klik pada pautan
pengesahan kad
Pembayaran Tunai
kredit akan
kompaun
dipaparkan
Sah
Masukkan no.
Kompaun / no.
Kad pengenalan/
no. Pendaftaran
kenderaan untuk
tujuan carian
Maklumat kompaun
dipaparkan.
Sah
Pilih kompaun
yang hendak
dijelaskan
Maklumat terpeinci
mengenai kompaun
dipaparkan
Sah
Klik pada butang
bayar
Mesej box “anda
Pasti Untuk
membuat
pembayaran?” akan
dipaparkan.
Sah
Cancel –
pembayaran tidak
Klik OK jika ingin akan diteruskan
membuat
OK – Pembayaran
pembayaran, klik dibuat, resit
cancel jika tidak pembayaran akan
mahu menerusk
dipaparkan.
pembayaran
Pelanggan boleh
mencetak resit
tersebut.
Sah
205
Senario
Keterangan
Pengujian
Klik pada pautan
Akaun Baru
Pengurusan
Buat akaun
baru
Pengurusan
membuat
akaun baru
untuk tujuan
akses data
yang
dibenarkan
untuk pihak
pengurusan
Pengurusan
mengisi segala
maklumat yang
diperlukan
Pendaftaran
berjaya
Hasil Jangkaan
Halaman paparan
boring untuk
emndaftar akaun
baru akan
dipaparkan
Jika maklumat
tidak lengkap / id
yang didaftarkan
telah digunakan /
no. staff tidak sama
dengan no staff
penguatkuasa mesej
ralat akan
dipaparkan
Pengurusan dapat
memasuki Halaman
yang dikhaskan
untuk pihak
pengurusan
Keputusan
Sah
Sah
Sah
206
Lampiran U3(b) – PENGUJIAN SISTEM
Kualiti Sistem
1. Masa respon dan masa keseluruhan penggunaan sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
memberangsangkan
Memberangsangkan
2. Ralat yang berlaku :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Kurang
Banyak
3. Keselesaan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Selesa
Tidak Selesa
4. Panduan yang dibekalkan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Sukar
difaham
i
Mudah
difahami
Kualiti Maklumat
1. Tahap output yang dibekalkan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
mencukupi
Mencukupi
2. Ketelitian output yang dihasilkan :
10
Tinggi
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Rendah
207
3. Ketepatan output yang dihasilkan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Rendah
Tinggi
4. Tahap penmprosesan maklumat :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tinggi
Rendah
Kualiti Servis / Perkhidmatan
1. Kualiti perkhidmatan yang disediakan oleh sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
memuaskan
Memuaskan
2. Perkhidmatan yang disediakan memudahkan kerja :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
Ya
3. Tahap keselamatan data :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Rendah
Tinggi
4. Sata senang di capai :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
Ya
Kepuasan Pengguna / Kepenggunaan Sistem
1. Sistem sekarang adalah :
10
Mudah
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Terlalu
kompleks
208
2. Penilaian terhadap sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
Puas hati
Puas hati
3. Penggunaan harian sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
> ½ jam
> 3 jam
4. Kekerapan kepenggunaan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Beberapa kali seminggu
Beberapa kali setiap hari
Faedah Tetap (Net Benefit)
1. Penggunaan sistem memudahkan kerja berjalan dengan lebih cepat :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
2. Penggunann sistem meningkatkan pelaksanaan kerja :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
3. Penggunaan sistem meningkatkan produktiviti kerja :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
4. Penggunaan sistem meningkatkan kutipan hasil kompaun :
10
9
Sangat setuju
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
209
Lampiran U3(b) – PENGUJIAN PENERIMAAN
Kualiti Sistem
1. Keupayaan sistem untuk memberi respon berdasarkan kepada permintaan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Terhad
Versatile
2. Keupayaan sistem untuk berkomunikasi dengan maklumat yang tersedia :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
memberangsangkan
Memberangsangkan
3. Masa respon dan masa keseluruhan penggunaan sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
sesuai
Sesuai
4. Keupayaan sistem untuk mengendalikan sebarang ralat :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
lengkap
Lengkap
5. Keselesaan menggunakan sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
lengkap
Lengkap
6. Panduan yang digunakan untuk berinterkasi dengan sistem :
10
Mudah
difahami
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Sukar
difaham
i
210
Kualiti Maklumat
1. Tahap output yang dibekalkan (berdasarkan laporan dan permintaan) :
10
9
8
7
6
5
4
3
1
Tidak
mencukupi
Mencukupi
2.
2
Kesempurnaan output yang dihasilkan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
konsisten
Konsisten
3. Ketelitian output yang dihasilkan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Rendah
Tinggi
4. Ketepatan output yang dihasilkan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Rendah
Tinggi
5. Tahap penyebaran maklumat :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
mencukupi
Mencukupi
6. Format output :
10
Sesuai
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Terlalu
kompleks
211
Kualiti Servis / Perkhidmatan
1. Kualiti perkhidmatan yang disediakan oleh system :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
memuaskan
Memuaskan
2. Perkhidmatan yang disediakan memenuhi permintaan :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
Ya
3. Perkhidmatan / Servis yang disediakan oleh system membantu memudahkan
proses :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
4. Tahap kebolehpercayaan terhadap system :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Rendah
Tinggi
5. Penggunaan system pada masa akan datang :
10
Tinggi
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Rendah
212
Kepuasan Pengguna / Kepenggunaan Sistem
1. Sistem adalah :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Terlalu
kompleks
Mudah
2. Penilaian terhadap sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak
Puas hati
Puas hati
3. Penggunaan sistem adalah :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Membosankan
Memberangsangkan
4. Pelaksanaan sistem sangat :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Kaku
Fleksibel
5. Penggunaan harian sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
> ½ jam
> 3 jam
6. Kekerapan kepenggunaan :
10
9
8
Beberapa kali setiap hari
7
6
5
4
3
2
1
Beberapa kali seminggu
213
Faedah Tetap (Net Benefit)
1. Penggunaan sistem memudahkan kerja berjalan dengan lebih cepat :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
2. Penggunann sistem meningkatkan pelaksanaan kerja :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
3. Penggunaan sistem meningkatkan produktiviti kerja :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
4. Penggunaan sistem meningkatkan keberkesanan pelaksanaan sistem :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
5. Penggunaan sistem memudahkan lagi kerja :
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
6. Sistem ini sangat berguna dalam organisasi saya :
10
9
8
7
6
4
3
2
1
Tidak setuju
Sangat setuju
Diuji oleh
5
: ___________________
Tandatangan : ___________________
214
LAMPIRAN V
MANUAL PENGGUNA
215
Lampiran V – MANUAL PENGGUNA
PANDUAN PELANGGAN MPKu
Rajah 1
Rajah 1 di atas merupakan Halaman Utama yang akan diaparkan kepada pengguna
sistem. Menu terletak di bahagian atas dan kiri halaman. Menu di sebelah kiri
terbahagia kepada dua bahagian iaitu Maklumat dan Perkhidmatan. Maklumat adalah
berkaitan dengan maklumat yang perlu diketahui oleh pengguna, manakala
perkhidmatan pula adalah servis yang disediakan oleh sistem untuk pengguna.
216
i.
Semakan Kompaun
Rajah 2
Apabila pengguna memilih untuk membuat semakan kompaun halaman seperti Rajah
2 di atas akan dipaparkan. Pengguna boleh memilih untuk membuat carian
berdasarkan no. kad pengenalan / no. kompaun / no. kenderaan.
217
Rajah 3
Apabila pengguna memasukkan data carian dan butang Cari di tekan halaman
seperti pada Rajah 3 akan dipaparkan. Senarai kompaun yang terdapat dalam
pangkalan data yang berkenaan dengan kata carian akan dipaparkan. Pengguna
hendaklah klik pada pautan yang terdapat pada jenis kompaun untuk memaparkan
data terinci kompaun.
218
Rajah 4
Apabila pengguna klik pada pautan jenis kompaun pada halaman yang dipaparkan
sebelum ini maklumat terperinci kompaun yang dipilih akan dipaparkan seperti
dalam Rajah 4 di atas. Pengguna boleh membayar kompaun melalui pautan Buat
Pembayaran.
219
ii.
Semakan Status Lesen
Rajah 5
220
Rajah 6
Apabila pengguna memilih untuk membuat semakan status lessen, halaman seperti
dalam Rajah 5 akan dipaparkan. Pengguna boleh memilih untuk membuat carian
berdasarkan no. kad pengenalan / no. lesen.Apabila pengguna memasukkan data
carian dan butang Cari di tekan halaman seperi pada Rajah 6 diatas akan dipaparkan.
Senarai lesen yang terdapat dalam pangkalan data yang berkenaan dengan kata carian
akan dipaparkan. Pengguna hendaklah klik pada pautan yang terdapat pada jenis
lesen untuk memaparkan data terpinci lesen.
Rajah 7
Seterusnya maklumat terperinci status lesen yang dipilih akan dipaparkan seperti
dalam Rajah 7 di atas.
221
iii.
Pembayaran Kompaun Secara Atas Talian
Rajah 8
Apabila Pengguna memilih pautan e-Bayar Kompaun, halaman pengesahan kad
kredit seperti dalam Rajah 8 akan dipaparkan. Pengguna hendaklah memasukkan no.
kad kredit dan seterusnya memilih jenis kad kredit yang digunakan.
222
Rajah 9
Jika kad yang digunakan tidak sah, mesej ralat akan dipaparkan dan pengguna tidak
dapat meneruskan pembayaran. Jika kad yang digunakan sah halaman seperti Rajah
9 diatas akan dipaparkan dan pengguna hendaklah membuat carian kompaun yang
hendak dibayar dengan memasukkan no. kad pengenalan / no. kompaun / no.
pendaftaran kenderaan dan tekan butang Cari.
Rajah 10
Apabila pengguna memasukkan data carian dan butang Cari di tekan halaman seperi
pada Rajah 10 akan dipaparkan. Senarai kompaun yang terdapat dalam pangkalan
data yang berkenaan dengan kata carian akan dipaparkan. Pengguna hendaklah klik
pada pautan yang terdapat pada jenis kompaun untuk memaparkan data terperinci
kompaun.
223
Rajah 11
Apabila pengguna klik pada pautan jenis kompaun pada halaman yang dipaparkan
sebelum ini maklumat terperinci kompaun yang dipilih akan dipaparkan seperti
dalam Rajah 11. Untuk meneruskan pembayaran pengguna hendaklah menekan
butang Bayar.
224
Rajah 12
Seterusnya kotak mesej seperti dalam Rajah 12 akan dipaparkan. Pengguna
hendaklah klik butang OK jika hendak meneruskan pembayaran bayaran atau klik
pada butang Cancel jika tidak mahu meneruskan pembayaran.
225
Rajah 13
Apabila pembayaran telah dibuat, resit pembayaran kompaun seperti dalam Rajah 13
di atas akan dipaparkan. Pengguna boleh mencetak resit pembayaran tersebut jika
diperlukan.
226
iv.
Semakan Status Permohonan Lesen
Rajah 14
Rajah 15
227
Apabila pengguna memilih untuk membuat semakan status halaman seperti dalam
Rajah 14 akan dipaparkan. Pengguna boleh memilih untuk membuat carian
berdasarkan no. kad pengenalan / no. lesen. Seterusnya maklumat terperinci status
permohonan lesen akan dipaparkan seperti dalam Rajah 15. Jika tiada data dalam
pangkalan data, mesej ‘Tiada Rekod Ditemui’ akan dipaparkan.
v.
Forum Pelanggan
Rajah 16
Apabila pengguna memilih memilih untuk memasuki Forum Pelanggan halaman
seperti dalam rajah di atas akan dipaparkan. Pengguna boleh memilih tajuk forum
yang ingin diikuti atau dibincangkan.
228
Rajah 17
Apabila tajuk forum telah dipilih pengguna akan dibawa ke halaman perbincangan
seperti yang dipaparkan dalam Rajah 17 di atas. Pengguna boleh membaca forum
dengan cara memilih pautan Perkara yang terdapat dalam rajah di atas.
Rajah 18
229
Apabila Perkara dipilih, isu yang dibincangkan akan dipaparkan seperti yang
ditunjukkan dalam Rajah 18 di atas. Setelah pengguna selesai membaca
perbincangan dan ingin mengutarakan sebarang pendapat pengguna boleh memilih
pautan Balas Isu.
Rajah 19
Apabila pengguna memilih untuk membalas isu yang dibincangkan halaman seperti
yang ditunjukkan dalam Rajah 19 diatas akan dipaparkan. Pengguna boleh mengisi
semua maklumat yang diminta dan seterusnya menekan butang Hantar.
230
vi.
e-Aduan
Rajah 20
Apabila pengguna memilih pautan e-Aduan, halaman seperti dalam Rajah 20
diatas akan dipaparkan. Untuk membuat aduan pengguna boleh memilih pautan
Aduan Pelanggan dan jika ingin melihat aduan yang dibuat, pengguna boleh
memilih pautan yang berada dibawah perkara Aduan yang berada di dalam
jadual.
231
Rajah 21
Apabila pengguna memilih untuk membaca aduan yang telah dibuat, halaman
seperti dalama Rajah 21 akan dipaparkan.
Rajah 22
232
Apabila pengguna memilih untuk membuat aduan, halaman seperti dalam
Rajah 22 akan dipaparkan. Pengguna boleh la mengisi semua maklumat yang
diperlukan dengan terperinci dan tekan butang Hantar.
vii.
Muat Turun
Rajah 23
Apabila pengguna memilih untuk memuat turun borang lesen halaman seperti dalam
Rajah 23 akan dipaparkan. Pengguna boleh memilih pautan lesen yang hendak
dimuat turun
233
Rajah 24
Apabila pelanggan memilih pautan lesen yang hendak dimuat turun, kotak mesej
seperti dalam Rajah 24 di atas akan dipaparkan. Pengguna boleh memilih butang
Open jika hendak memaparkan borang, butang Save jika hendak memuat turun
borang, dan butang Cancel untuk membatalkan muat turun.
234
PANDUAN PENGURUSAN
Rajah 25
Rajah 25 menunjukkan borang daftar masuk pengurusan. Pengguna hendaklah
memasukkan id dan laluan yang sah. Jika id dan laluan tidak sah mesej ralat akan
dipaparkan. Jika pengguna masih tidak mempunyai akaun pengurusan, pengguna
boleh memilih pautan Akaun Baru Pelanggan.
235
Rajah 26
Jika pengguna memilih untuk membuat akaun baru, halaman seperti dalam Rajah 26
akan dipaparkan. Pengguna hendaklah mengisi semua maklumat yang diperlukan.
Pengguna yang dibenarkan daftar hanya pihak pengurusan MPKu dimana hanya no.
pekerja pihak pengurusan sahaja akan dibenarkan mendaftar.
236
Daftar keluar
Masuk data
&
Laporan
Rajah 27
Rajah 27 pula menunjukkan halaman utama pihak pengurusan yang akan dipaparkan
jika pengguna menggunakan id dan laluan yang sah. Pengguna boleh keluar daripada
halaman pengurusan dengan memilih pautan Keluar yang berada disebelah nama
pihak yang mendaftar masuk. Disebelah kiri dapat dilihat menu untuk masukan data
kompaun dan lessen, dan Laporan Kutipan Kompaun. Laporan Kutipan Kompaun
terdiri daripada beberapa jenis laporan. Pihak pengurusan boleh lah memilih jenis
laporan yang kehendaki.
237
i.
Maklumat Kompaun
Rajah 28
238
Rajah 29
Apabila pihak pengurusan hendak melihat data kompaun no. kad pengenalan
/ no. kompaun / no. kenderaan yang berkaitan dengan kompaun tersebut hendaklah
dimasukkan dan butang Cari ditekan. Seterusnya halaman seperti dalam Rajah 29
dipaparkan. Pengurusan hendaklah memilih pautan Jenis Kompaun untuk paparan
terperinci maklumat kompaun.
Rajah 30
Seterusnya halaman seperti dalam Rajah 30 akan dipaparkan. Pengurusan boleh
membuat pengemaskinian data dan menyimpan kembali data dengan menekan
butang Kemaskini.
239
ii.
Maklumat Lesen
Rajah 31
Apabila pihak pengurusan hendak melihat data lesen no. kad pengenalan / no.
lesen yang berkaitan dengan lesen tersebut hendaklah dimasukkan dan butang Cari
ditekan. Seterusnya halaman seperti dalam Rajah 31 dipaparkan. Pengurusan
hendaklah memilih pautan di bawah Jenis Lesen untuk paparan terperinci maklumat
lesen.
240
Rajah 32
Seterusnya halaman seperti dalam Rajah 32 akan dipaparkan. Pengurusan boleh
membuat pengemaskinian data dan menyimpan kembali data dengan menekan
butang Kemaskini.
241
iii.
Maklumat Permohonan Lesen
Rajah 33
Apabila pihak pengurusan hendak melihat data permohonan lessen, no. kad
pengenalan / no. rujukan / nama pemohon lessen yang berkenaan hendaklah
dimasukkan dan butang Cari ditekan. Seterusnya halaman seperti dalam Rajah 33
akan dipaparkan. Pengurusan boleh membuat pengemaskinian data dan menyimpan
kembali data dengan menekan pautan Kemaskini.
242
Rajah 34
Apabila pautan Kemaskini dipilih halaman seperti dalam Rajah 34 akan dipaparkan.
Setelah pengemaskinian dibuat pengurusan boleh lah menekan butang kemaskini.
Jika penlanggan telah sah menuntut lessen yang dipohon maklumat boleh lah
dipindahkan ke pangkalan data lessen dengan memilih pautan Hantar Ke
Pangkalan Data LESEN seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 34.
243
iv.
Pembayaran Tunai
Rajah 35
Pengurusan hendaklah membuat carian kompaun yang hendak dibayar dengan
memasukkan no. kad pengenalan / no. kompaun / no. pendaftaran kenderaan dan
tekan butang Cari. Apabila pengurusan memasukkan data carian dan butang Cari di
tekan halaman seperi pada Rajah 35 akan dipaparkan. Senarai kompaun yang
terdapat dalam pangkalan data yang berkenaan dengan kata carian akan dipaparkan.
Pengurusan hendaklah klik pada pautan yang terdapat pada jenis kompaun untuk
memaparkan data terperinci kompaun.
244
Rajah 36
Apabila pengurusan klik pada pautan jenis kompaun pada halaman yang dipaparkan
sebelum ini maklumat terperinci kompaun yang dipilih akan dipaparkan seperti
dalam Rajah 36. Untuk meneruskan pembayaran pengurusan hendaklah menekan
butang Bayar.
245
v.
Kemaskini Aduan
Rajah 37
Rajah 37 merujuk kepada halaman pengemaskinian aduan. Apabila pengurusan
hendak membuat pengemaskinian pada aduan yang dibuat oleh pelanggan beliau
hendaklah memilih pautan Jawab dan pautan Padam untuk emnghapuskan data
aduan tersebut.
246
vi.
Kemaskini Forum
Rajah 38
Rajah 38 menunjukkan halaman pengemaskinian forum pelanggan. Pihak
pengurusan boleh memilih pautan yang berkenaan untuk membuat sebarang
pengemaskinian.
Rajah 39
247
Apabila jenis pengemaskian telah dipilih halaman seperti dalam Rajah 39 akan
dipaparkan. Pengurusan boleh membuat pengemaskinian iaitu seperti kemaskini,
tambah data baru, ataupun menghaspuskan data yang telah sedia ada.
vii.
Kemaskini Buletin
Rajah 40
Rajah 40 merujuk kepada halaman pengemaskinian buletin unit. Pihak pengurusan
boleh membuat pengemaskinian dengan menekan pautan tajuk berita yang ingin
dikemaskini.
248
Rajah 41
Apabila tajuk buletin yang hendak dikemaskini dipilih halaman seperti dalam Rajah
41 akan dipaparkan. Pengurusan boleh lah membuat pengemaskinian dan menekan
butang Simpan Kemaskini apabila pengemaskinian telah selesai dan data buletin
tersebut akan dismpan kembali dalam pangkalan data.