PANIC BUYING: ISANG IMBESTIGASYON SA EPEKTO NITO SA GITNA NG COVID-19 PANDEMYA I. PANIMULA Ang pandemya ay naglantad ng pamamahala ng supply-chain, na sa paglipas ng mga dekada ay hinasa ang halaga ng stock na hawak ng mga manufacturer, wholesalers at retailer sa pinakamababa. Ito ay mainam para sa pag-maximize ng kita sa magandang panahon. Ngayon ang panahon ay humihiling ng higit na diskarte, na may sapat na kakayahang umangkop upang maiwasan ang pagbagsak ng system sa isang krisis.Ang pandemya ay naglantad sa lutong ng just-in-time na pamamahala ng supply-chain, na sa paglipas ng mga dekada ay hinasa ang halaga ng stock na hawak ng mga manufacturer, wholesalers at retailer sa pinakamababa. Ito ay mainam para sa pag-maximize ng kita sa magandang panahon. Ngayon ang panahon ay humihiling ng higit na just-in-case na diskarte, na may sapat na kakayahang umangkop upang maiwasan ang pagbagsak ng system sa isang krisis. Ang pandemya ng COVID-19 ay ang pinakamalaking banta na hinarap natin sa particular na dahilan ng mga pangyayari na ito ay lumaganap ng husto sa buong mundo, lumikha ng hindi inaasahang resulta para sa atin o ang tinatawag nating pandaigdigang krisis. Ang mga pamahalaan sa buong mundo ay binigyan ng babala tungkol sa pandaigdigang pag-urong at napipintong pagkain krisis, lalo na sa papaunlad na mga bansa, at hindi makapag reklamo tungkol sa pangangailangan para sa parehong seguridad sa pagkain. Dahil takot ng mga tao na magutom sa kadahilanang pagbabanta ng Covid-19, marami sa mga ito ang napilitang mag Panic Buying. Lockdown ang nag-udyok sa mga mamamayan para mag-ipon ng mga pagkain at mga bagay na kailangan natin dahil walang sapat na impormasyon kung kailangan ulit pwedeng makalabas ang mga tao, dahil dito naging balisa ang mga tao na pumunta sa mga supermarket at groceries stores upang bumili ng mga sandamakmak na pagkain at kagamitan para hindi II. PAMUNGAD NA PAGTALAKAY SA PAKSA Isang pandaigdigang krisis ang tumama sa mundo ng pandemya ng COVID-19 simula taong 2020 na nagdulot ng lockdown sa buong bansa. Ang resulta, ang mga supermarket ay nakaranas ng panic buying na gawi, walang laman na istante ng tindahan, sa labas ng mga stock, at isang malaking pagtaas sa mga online na benta. Mga supermarket, producer, ang mga marketer, at ang mga negosyo ay kailangang umangkop sa nabagong pagbili ng mga mamimili pag-uugali sa pagkonsumo ng pagkain. Ang panic buying ay nagdudulot ng masamang epekto, tulad ng mga pagkagambala sa supply chain, stock out, at pagtaas ng presyo. Para ito sa mga mambabasa ng pag-aaral na maliwanagan sa pagkakaroon ng kaalaman na ang huling lockdown na nangyari ay nagdulot ng pagtaas ng mga benta ng negosyo dahil sa pag panic buying ng mga mamimili. Ang mga negosyo ay nagkaroon ng pagkakataon na mag-alok ng kanilang mga produkto at serbisyo sa mas mataas na presyo bilang ang demand ay tumaas. Sa kabila ng mga paghihirap na dala ng pandemya, ang agrikultura at ang sektor ng pangisdaan ay lumago ng 1.6 porsyento sa ikalawang quarter ng taon ngunit sa panahon ang pandemya o sa unang quarter ng taon bumagsak ang sektor ng agrikultura at pangisdaan. Maraming gulay at prutas ang nasira, karne, manok, isda at iba pa limitado lamang ang mga supply. Ang transportasyon ay may epekto na kadahilanan sa paghahatid, bawat isa probinsya ay may mga alituntunin at regulasyon na mahigpit na sinusunod dahil diyan ang mga kalakal at ang mga serbisyo para sa mga tao ay hindi naantala ni ang paghahatid. Ang pangunahing paliwanag para sa pagbabagong ito sa pag-uugali ng mga mamimili ay maaaring ilarawan bilang pag-urong ng ekonomiya at kaguluhan. Ang karaniwang reaksyon sa mga krisis ay ang sobrang pagbili at pag-iimbak ng mga pangangailangan, partikular sa mga maunlad na ekonomiya kung saan karaniwang kailangan ang sapat na suplay. Sa sa mga unang yugto ng pandemya ng Covid19, ang gawi na ito ay natukoy sa buong mundo. Kawalan ng tunay na kakulangan, ang pag-uugali na ito ay maaaring tukuyin bilang 'panic buying' at maaari magreresulta sa pansamantalang kakulangan. Ang lahat ay nakasabay na sa napakalaking pagbabagong ito nitong mga nakaraang buwan habang kinakaharap ng mundo ang pandemya, at ang mga nakikitang pagkakaiba-iba sa pag-uugali ng mamimili ay nagsimulang lumitaw sa panahong ito. III. GRAPHICAL NA REPRESENTASYON Noong Abril 2020, 82 porsyento ng mga na-survey na respondent na may edad 55 taong gulang pataas ay hindi nasangkot sa panic buying sa panahon ng coronavirus COVID-19 pandemic sa isang survey na isinagawa ng Rakuten Insight sa Pilipinas. Sa kabilang banda, 37 porsyento ng mga kabilang sa pangkat ng edad na 25 hanggang 34 ay pakikibahagi sa panic buying. Nangangahulugan lamang ito na hindi lahat ay may sapat na pera para sa pag imbak ng mga pagkain tuwing mayroong pandemya kagaya ng COVID-19. Dahil dito, napag iiwanan sila at nagiging sanhi na maubusan sila ng mga pagkain sa mga groceries at mga supermarket. IV. PAGTATALAKAY SA PAKSA Sa panahon ng mga natural na sakuna at krisis sa kalusugan at sa panahon ng pandemyang dulot ng COVID-19, ang mga tao ay maaring magkaroon ng hindi pangkaraniwang paguugali, gaya ng panic buying. Ang panic buying ay isang kababalaghan na nangyayari kapag ang mga mamimili ay bumibili ng hindi karaniwang mas malaking dami ng ilang partikular na produkto sa pag-asam ng isang sakuna o krisis, o kaya naman sa pag asam ng makabuluhang pagbabago sa presyo. Ang panic buying ay isa sa pinaka unang naging usap-usapan noong dumating ang COVID19 (coronavirus) sa bansa. Ang internasyonal na pagkabahala na ito ay nagbigay ng pagbabanta sa kakayahan ng mga sistemang pangkalusugan na pigilan at gamutin ang coronavirus na may kakulangan ng mga hand sanitizer, mask, at pain reliever. Maaaring magkaroon ng hindi kanais-nais na mga epekto ang ganitong uri ng pag-uugali at pangyayari. Ang panic buying ay maaaring humantong sa isang aktwal na kakapusan ng produkto. Maaari nitong limitahan o hindi bigyan ng pagkakataon ang mga nasa laylayan na uri ng mga tao at mga indibidwal na mababa ang kita na makabili ng ilang mga kinakailangan na produkto at pagkain. Ang panic buying ay isang pagtaas ng demand, kadalasan dahil sa isang sakuna, na nagudyok pagtaas ng presyo. Nagiging sanhi ito ng kakulangan ng mga kalakal na kinakailangan. Ang mga serbisyo ay minimal, madalas na ang mga presyo ay nadoble, tulad ng kakulangan sa alcohol, sanitizer, mask, at pain reliever. Nagdudulot ito ng mass phenomenon ng panic buying, at ang mga merkado ay maaaring ganap na magbago kung sapat na mga tao ang kasangkot. Sa maikling panahon, ang panic buying ay pangunahing nakakaapekto sa mga mamumuhunan kasama ang mga kumpanyang nag-market mga kalakal na ito. Sa katagalan, naaapektuhan nito ang mga customer kapag nagsimulang tumaas ang mga rate makabuluhang. Ang lahat ay nakasabay na hindi dahil sa kagustuhan nila kung hindi dahil sa kailangan nilang sumabay sa daloy ng panahon para hindi sila mapagiwanan ng napakalaking pagbabagong ito nitong mga nakaraang buwan habang kinakaharap ng mundo ang pandemya, at ang mga nakikitang pagkakaiba-iba sa pag-uugali ng mamimili ay nagsimulang lumitaw sa panahong ito. Sa kabila ng pagkabalisa ng mga tao na mag imbak ng pagkain dahil sa takot na baka magutom dala ng COVID-19, mayroon parang mga iilan ang nauubusan ng mga produkto sa kadahilan na napag-iiwanan sila dahil hindi sapat ang kanilang kinikita o kaya naman ay wala silang ganoon na karaming pera para makapag imbak ng pagkain. Ito ang isa sa nagiging sanhi ng kakulangan sa pagkain ng iba dahil ang mga sapat lang ang sinasahod ay hindi na makasabay sa pag imbak ng pagkain sapagkat kulang ang budget nila para rito. V. MAHALAGANG DATOS Ayon sa datos na ibinigay ng Philippine Statistic Authority (PSA), nasa 23.7% na ng mga pilipino ang nakakaranas ng kahirapan, sa ngayon. Nangangahulugan lamang ito na 3.9 milyong mga pilipino ang hindi nakasabay sa pagbili at pag-impak ng mga pagkain sa gitna ng pandemya, ito ang bilang ng mga taong napag-iwanan at hindi nabigyan ng pagkakataon na makabili man lang kahit kaunti sa mga pangangailangan sa kadahilanang naubusan ng stock ng pagkain at dahil na rin sa kakapusan ng buhay. Ito ang bilang ng mga taong nawalan ng pagkakataong makasabay sa paghahanda para sa lockdown dahil sa mga taong inuna ang takot at pangamba na maubusan sila ng pagkain at mga kagamitan kapag nag lockdown na. VI. PAGBANGGIT NG MGA SANGGUNIANG GINAMIT Ayon kay (Lufkin et al. , 2020), Kabilang sa maraming mga espesyal na sitwasyon na nagreresulta mula sa COVID-19, ang panic buying ay isa sa nagdudulot ng takot, panic, at pagkabalisa. Ang kababalaghan ay maaaring mangyari bilang tugon sa paparating na sakuna na maaaring magtaas ng presyo at kunin ang mga kinakailangang kalakal sa kamay ng mga tao. Ito ay itinuturing na "isang sitwasyon kung saan maraming tao ang biglang bumili ng maraming pagkain, gasolina, atbp. sa abot ng kanilang makakaya dahil nagaalala sila tungkol sa isang masamang bagay na maaaring mangyari”. Gaya ng sinabi ni (Hendrix, 2013) Ang panic buying ay nauugnay din sa pinaghihinalaang pakiramdam ng kawalan ng kapanatagan at pagkasumpungin sa ilang mga pangyayari. Ang pandemic status ng Coronavirus sa 2020 ay nag-iiwan ng pagdududa sa populasyon. Ang mga tao ay hindi sigurado kung kailan matatapos ang sakuna, kaya isang shortcut upang makayanan ang pakiramdam ng pagkalito ay upang i-save ang mga pangunahing pangangailangan sa pamamagitan ng pagbili hangga't maaari. Pagkumpirma sa ( Elsevier, 2020) Ang pandaigdigang krisis ng pandemya ng COVID-19 sinira ang ekonomiya at pangangalagang pangkalusugan sa mundo, na nag-apoy ng maraming takot, gulat, at kawalan ng katiyakan sa bilyun-bilyong tao. Ang pagsiklab ng Coronavirus ay lumitaw bilang isang maaasahang tampok ng panic buying, dahil ipinapatupad ang mga lockdown sa marami Lugar. Kaya mahalagang suriin ang pag-uugali ng panic buying ng mga mamimili sa panahon ng COVID-19 upang magkaroon ng mas mahusay na pag-unawa sa phenomenon at para mabigyan ang mga mambabatas at marketer ng managerial insights.Sa pag-aaral na ito, tuklasin kung paano ang mga panlabas na stimuli tulad ng Limited Quantity Scarcity (LQS) at Limited Time Scarcity. VII. PAGLALAGOM Ang panic buying ay isa sa mga pinakamalaking problemang hinarap ng mga pilipino noong nakaraang 2020, maraming tao ang bumibili ng sobrang dami dahil sa takot na maubusan sila ng stock sa panahon ng lockdown at dahil dito, may mga ibang tao na hindi na bumili ng mga bagay na kailangan nila dahil ang mga supply ay limitado lamang. Nagdala ng maraming problema ang panic buying sa ating mga tao dahil mayroong naging negatibong epekto sa mga tao at gayundin ang ekonomiya. Sa labis na taas ng demand para sa mga produkto na kailangan ng mga tao sa panahon ng pandemya at sa kakulangan ng stock, naging dahilan ito upang tumaas ng bahagya ang mga pagkain sa groceries store at ibang mga kagamitan na mahalaga sa panahon ng pandemya kagaya ng mga alchohol at facemask. Dahil sa labis na negatibong dulot ng pag panic buying ng mga tao tuwing pademya gaya ng COVID-19, marami ang hindi nabigyan ng pagkakataon na makabili ng mga pangangailangan nila dahil sa pagkatakot ng iba na maubusan ng mga stocks. Gayunpaman, sa panahon ng pagsiklab ng COVID - 19, tumindi ang hysteria na may tumaas na pagkabalisa upang matupad ang walang limitasyong mga pangangailangan na may limitadong mapagkukunan, at ang ang nagresultang pakiramdam ng kakulangan ay humantong sa pagtaas ng demand gayundin ang pagbili at pag-iimbak ng tindahan. Sa ngayon, ang mga supermarket ay gumawa na ng mga pagbabago upang maiwasan ang pag-ulit ng mga krisis sa supply ng 2020 at 2021 sa pamamagitan ng pag-iingat ng mas maraming stock sa kamay. Ngunit ito lamang ay hindi malulutas ang problema. Ang negosyo ng grocery ay mapag kompetensya. Ang espasyo sa sahig at pagpapalamig ay may hangganan. Hindi nila kayang mag-overstock. Ang magagawa nila ay lumipat sa isang mas desentralisadong sistema para sa paghihigpit sa dami ng mga bagay na mabibili ng mga customer kapag may mga kakulangan. Kapag ang problema ay hindi kakulangan ng imbentaryo ngunit hindi sapat na mga tao upang ilipat ang mga produkto mula sa mga bodega patungo sa mga tindahan, ang solusyon ay visibility – ipaalam sa mga mamimili ang tungkol sa mga kakulangan ng mga kawani, na mayroong higit sa sapat na produkto na dumarating sa sandaling payagan ng logistik, at sa iba pang mga tindahan ay mas mahusay na ibinibigay. VIII. PAGSULAT NG SANGGUNIAN https://www.statista.com/statistics/1118964/philippines-panic-buying-during-coronavirus-covid19-by-age/ https://www.jstor.org/action/doBasicSearch?Query=covid+19 https://www.jstor.org/stable/pdf/resrep27692.6.pdf?ab_segments=0%2Fbasic_search_aggregated %2 https://www.jstor.org/stable/pdf/resrep25821.pdf?ab_segments=0%2Fbasic_search_aggregatedc ontrol&refreqid=fastly-default%3A3e35d4f33d18a7f9867000f08b6160ed https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0957417420310411 https://www.undp.org/content/undp/en/home/coronavirus.html https://scholar.google.com/scholar?start=90&q=panic+buying+covid&hl=en&as_sdt=0,5 file:///E:/Download/1616-Article%20Text-7866-1-1020201225.pdfhttps://www.worldbank.org/en/news/speech/2020/09/09/report-launchtransforming-philippine-agriculture-during-covid-19-and-beyond https://globaledge.msu.edu/blog/postamp/56866/how-panic-buying-affects-different-markets https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/JOSM-05-2020-0151/full/html https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7202808/ https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0969698920313655 https://theconversation.com/supermarket-shortages-are-different-this-time-how-to-respond-andavoid-panic-174529 https://blogs.worldbank.org/health/covid-19-coronavirus-panic-buying-and-its-impact-globalhealth-supply-chains