‫طرح پیشنهادی ساماندهی و جانمایی لنگرگاه های بندر کیش‬
‫اداره بنادر و دریانوردی کیش‬
‫مقدمه‬
‫موقعیت منحصر به فرد جغرافیایی و استراتژیک جزیره کیش‪ ،‬وجود بندرگاه تجاری چند منظوره مجهزی که در شمال‬
‫شرقی این جزیره واقع شده و همچنین عدم دسترسی به حمل و نقل جاده ای‪ ،‬موجب شده است که این بندرگاه‬
‫شاهرگ حیاتی حمل و نقل‪ ،‬تسریع و توسعه فعالیت های دریایی‪ ،‬گردشگری‪ ،‬تفریحی و اقتصادی به شمار آید‪.‬‬
‫بندرگاه کیش یکی از مراکز پشتیبانی و لجستیکی سکوهای نفتی در منطقه می باشد که بالطبع موجب افزایش تردد‬
‫شناورها در این بندر شده است‪ .‬عالوه بر فعالیت های تجاری‪ ،‬بندرگاه کیش بعنوان یکی از بنادر اصلی مسافری و‬
‫تفریحی نیز در منطقه شناخته می شود‪ .‬تردد روزانه شناورهای مسافری و لندینگ کرافت از سرزمین اصلی و همچنین‬
‫تردد شناورهای تفریحی و گردشگری در اطراف جزیره نیز یکی از عوامل افزایش تردد شناورها در حوزه دریایی‬
‫بندر کیش می باشد‪.‬‬
‫با توجه به اختصاصی بودن بندرگاه تجاری کیش (مالکیت سازمان منطقه آزاد کیش) و نقش حاکمیتی سازمان در‬
‫این بندر‪ ،‬اداره بنادر و دریانوردی کیش در راستای اجرای وظایف و اختیارات قانونی سازمان بنادر و دریانوردی ناشی‬
‫از ماده ‪" 3‬آیین نامه تشکیل سازمان بنادر و دریانوردی" مصوب سال ‪ ،1348‬ماده ‪" 9‬دستورالعمل ساماندهی شناورها‬
‫و انضباط بخشی به تردد های دریایی در آب های داخلی و سرزمینی کشور"‪ ،‬ماده ‪" 6‬قانون مبارزه با قاچاق کاال و‬
‫ارز" و ماده ‪" 18‬آیین نامه اجرایی مواد ‪ 5‬و ‪ 6‬قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز" و همچنین با توجه به اهمیت ایمنی‬
‫دریانوردی و حفاظت از محیط زیست دریایی و بمنظور ساماندهی و استقرار شناورهای مستقر و متردد در محدوده‬
‫بندر کیش طرح پیشنهادی "جانمایی و ساماندهی لنگرگاه های بندر کیش" را تدوین نموده است‪ .‬طرح مذکور شامل‬
‫مشخصات و جانمایی دو لنگرگاه پیشنهادی در محدوده حاکمیتی و نظارتی سازمان در بندر کیش و آب های داخلی‬
‫کشور (‪ )Internal Water‬بر اساس استانداردهای بین المللی جهت حذف و اصالح لنگرگاه قبلی و اعالم به مراجع‬
‫ذی صالح (‪ )UK H.O‬و تعریف لنگرگاه های جدید در کتب و نقشه های دریایی (‪ )Admiralty‬می باشد‪.‬‬
‫مشکالت‪ ،‬چالش ها و دالیل توجیهی‬
‫الزامات قانونی ناشی از وظایف حاکمیتی سازمان در امور دریایی بر اساس قوانین و مقررات مصوب کشور‬
‫‪-‬‬
‫به شرح ذیل‪:‬‬
‫‪‬‬
‫ماده ‪ 3‬آیین نامه تشکیل سازمان بنادر و دریانوردی مصوب سال ‪1348‬‬
‫‪‬‬
‫ماده ‪ 9‬دستورالعمل ساماندهی شناورها و انضباط بخشی به تردد های دریایی در آب های داخلی و سرزمینی کشور‬
‫‪‬‬
‫ماده ‪ 6‬قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز‬
‫‪‬‬
‫ماده ‪ 18‬آیین نامه اجرایی مواد ‪ 5‬و ‪ 6‬قانون مبارزه با قاچاق کاال‬
‫نامناسب بودن لنگرگاه قدیمی تعریف شده در کتب و انتشارات دریایی و چارت های ادمیرالتی (چارت شماره‬
‫‪-‬‬
‫‪ )2887‬به دالیل ذیل‪:‬‬
‫‪‬‬
‫قرار گرفتن لنگرگاه در مسیرهای تردد شناورهای مسافری و لندینگ کرافت بندر کیش به بنادر چارک و آفتاب و‬
‫بالعکس‪.‬‬
‫‪‬‬
‫عدم امکان اسقرار و لنگراندازی شناورها در شرایط نامساعد جوی بدلیل نداشتن ‪ Sheltering‬و ‪Place of‬‬
‫‪ Refuge‬مناسب‪.‬‬
‫‪‬‬
‫عدم وجود فاصله ایمن و مجاورت و نزدیکی با مزارع پرورش ماهی مستقر در آب های شمالی لنگرگاه‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نامناسب بودن بستر دریا برای لنگراندازی بعلت قرارگرفتن در مسیرهای لوله گذاری شده‪.‬‬
‫جانمایی و پیشنهاد تعریف لنگرگاه شناورهای کوچک با حداکثر طول ‪ 70‬متر در سواحل شمالی جزیره به‬
‫‪-‬‬
‫دالیل ذیل‪:‬‬
‫‪‬‬
‫نزدیکی به بندرگاه و امکان ورود و خروج به بندرگاه در سریعترین زمان ممکن (کاهش مدت زمان انتظار)‪.‬‬
‫‪‬‬
‫عدم قرار گرفتن لنگرگاه در مسیرهای تردد شناورهای مسافری و لندینگ کرافت بندر کیش به بنادر چارک و‬
‫آفتاب و بالعکس‪.‬‬
‫‪‬‬
‫کاربری شناورهای مستقر در این لنگرگاه که اکثرا تفریحی‪ ،‬گردشگری و ساپالی بوت می باشد و تردد آنها به‬
‫بندرگاه بصورت مداوم و مکرر انجام می گردد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫درنظرگرفتن الزمات محیط زیستی و فاصله مناسب از سواحل شمالی جزیره (‪ 1‬مایل دریایی) که بدلیل وجود‬
‫صخره های مرجانی (‪ )Coral‬امکان لنگراندازی و استقرار شناورها در آن امکان پذیر نمی باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫داشتن ‪ Sheltering‬و ‪ Place of Refuge‬مناسب در شرایط نامساعد جوی برای شناورهای کوچک بدلیل نزدیکی‬
‫به سواحل شمالی جزیره‪.‬‬
‫جانمایی و پیشنهاد تعریف لنگرگاه تجاری در شرق جزیره به دالیل ذیل‪:‬‬
‫‬‫‪‬‬
‫عدم قرار گرفتن لنگرگاه شرقی در مسیرهای تردد شناورهای مسافری و لندینگ کرافت بندر کیش به بنادر چارک‬
‫و آفتاب و بالعکس و همچنین مسیر تردد دریانوردی (‪ )Passage Plan‬و خطوط کشتیرانی تجاری‪.‬‬
‫‪‬‬
‫داشتن ‪ Sheltering‬و ‪ Place of Refuge‬مناسب برای شناورها در شرایط نامساعد جوی بدلیل قرارگرفتن در‬
‫شرق جزیره‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مناسب بودن بستر دریا برای لنگراندازی بعلت وجود فاصله مناسب از مسیرهای لوله گذاری شده در بستر دریا‪.‬‬
‫‪‬‬
‫با توجه به اینکه بندر کیش مرکز اصلی پشتیبانی و لجستیکی سکوهای نفتی در منطقه می باشد و در آینده ممکن‬
‫است عملیات های ‪ STS‬نیز در محدوده بندر انجام شود‪ ،‬لذا امکان انجام و الزامات عملیات های ‪ STS‬برای‬
‫شناورهای تانکر بعنوان یکی از موارد استفاده و بهره برداری از لنگرگاه تجاری در جانمایی مدنظر قرار داده شده‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫درنظرگرفتن الزمات محیط زیستی و فاصله مناسب از سواحل شرقی جزیره (‪ 4‬مایل دریایی) که بدلیل وجود صخره‬
‫های مرجانی (‪ )Coral‬امکان لنگراندازی و استقرار شناورها در آن امکان پذیر نمی باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫درنظر گرفتن الزامات گردشگری‪ ،‬ورزش های دریایی و تفریحات آبی در شرق جزیره و ایجاد فاصله ایمن از‬
‫ساحل (‪ 4‬مایل دریایی)‪.‬‬
‫‪‬‬
‫لنگرگاه شرقی با درنظرگرفتن طرح های توسعه آتی بندرگاه کیش و امکان ورود شناورهایی با میانگین طول ‪150‬‬
‫متر تعریف شده است که امکان استقرار فروند شناور به تعداد زیاد فراهم می گردد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫جانمایی لنگرگاه شرقی در آب های داخلی (‪ )Internal Waters‬کشور و شعاع ‪ 12‬مایلی آب های ساحلی بندر‬
‫کیش‪.‬‬
‫محاسبه شعاع چرخش (‪ )Swinging Radius‬و محدوده لنگراندازی (‪)Anchor Site‬‬
‫بنابر استاندارد ‪ ، ROM 3.1-991‬فاکتورهای متعددی شامل سایز‪ ،‬ابعاد و مشخصات شناورها‪ ،‬نوع عملیاتی که در‬
‫لنگرگاه انجام می شود‪ ،‬مدت زمان توقف شناور در لنگرگاه‪ ،‬شرایط محیط زیست منطقه و محدودیت های آن‪ ،‬نوع‬
‫محموله شناور و مخاطرات مرتبط با آن و همچنین کیفیت و کمیت سرویس های خدماتی بندر اعم از راهنما‪ ،‬یدککش‬
‫و شناور ناجی می توانند در تعیین و جانمایی لنگرگاه تاثیرگذار باشند‪ .‬اما استاندارد‪ ،‬یک فرمول کلی رو بعنوان معیار‬
‫محاسبه شعاع‪ ،‬دایره چرخش و محدوده لنگراندازی برای انواع شناورها مطابق با تصویر ذیل پیشنهاد می نماید‪.‬‬
‫)‪ROM 3.1-99 (Recommendations for the Design of the Maritime Configuration of Ports Approach Channels and Harbor Basins‬‬
‫‪1‬‬
‫فرمول محاسبه شعاع چرخش به شرح ذیل است ‪:‬‬
‫شعاع چرخش = طول شناور‪ +‬طول زنجیر لنگر‪ +‬فاصله ایمن ‪ +‬شعاع محدوده لنگراندازی‬
‫ طول شناور‪ :‬حداکثر طول شناور (‪ )L.O.A‬است‪.‬‬‫ طول زنجیر لنگر (‪ : )Length of Chain Cable‬عموما طول زنجیردر زمان لنگراندازی‪ 3 ،‬تا ‪ 4‬برابر عمق‬‫آب در شرایط ایده آل و توقف کوتاه مدت (‪ )Short Stay‬و ‪ 5‬تا ‪ 7‬برابر عمق آب در شرایط غیر ایده آل و‬
‫توقف طوالنی مدت (‪ )Long Stay‬می باشد‪ .‬استاندارد توصیه می کند حداکثر طول زنجیر کشتی مبنای‬
‫محاسبات قرار گیرد‪.‬‬
‫ شعاع محدوده لنگراندازی (‪ : )Anchor Site‬یک فاصله ایمن اضافی است که شامل بروز خطا و اشتباه در‬‫زمان لنگراندازی (‪ )Anchoring Inaccuracies‬و فاصله ایمن هشدار در زمان درگ کردن لنگر‬
‫(‪ )Anchor Drags‬می باشد‪ .‬فاصله ایمن برای احتمال بروز خطای لنگراندازی‪ ،‬بین ‪ 25‬تا ‪ 50‬درصد طول‬
‫شناور در نظر گرفته می شود‪ .‬برای محاسبه فاصله ایمن درگ کردن با درنظر گرفتن احتمال وقوع آن‪ ،‬جدول‬
‫ذیل مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪Good anchoring resistance seabed‬‬
‫‪Sea bottom with bad anchoring resistance‬‬
‫‪30 m‬‬
‫‪Anchoring with wind velocity ≤ 10 m/sec‬‬
‫‪0m‬‬
‫‪Anchoring with wind velocity ≤ 10 m/sec‬‬
‫‪90 m‬‬
‫‪Anchoring with wind velocity of 20 m/sec‬‬
‫‪60 m‬‬
‫‪Anchoring with wind velocity of 20 m/sec‬‬
‫‪150 m‬‬
‫‪Anchoring with wind velocity of 30 m/sec‬‬
‫‪120 m‬‬
‫‪Anchoring with wind velocity of 30 m/sec‬‬
‫‪210 m‬‬
‫‪Anchoring with wind velocity ≥ 30 m/sec‬‬
‫‪180 m‬‬
‫‪Anchoring with wind velocity ≥ 30 m/sec‬‬
‫‪ -‬فاصله ایمن (‪ : )Safety Clearance‬حداقل فاصله ایمن برابر ‪ 10‬درصد طول شناور است‪.‬‬
‫مشخصات لنگرگاه تجاری (‪)Merchant Anchorage‬‬
‫یک فروند شناور با مشخصات حداکثر طول ‪ 150‬متر‪ ،‬آبخور ‪ 12‬متر و طول زنجیر لنگر برابر با ‪ 12‬شَکِل‬
‫(‪ )Shackle‬حدود ‪ 330‬متر‪ ،‬بعنوان شناور مبنا قرار داده شد‪ .‬همچنین در محاسبه‪ ،‬ماکزیمم شعاع چرخش در‬
‫محدوده لنگراندازی با در نظر گرفتن بدترین حالت درگ کردن شناور در شرایط نامساعد جوی (سرعت باد باالی‬
‫‪ 30‬متر بر ثانیه در بستر دریا با لنگراندازی نامناسب) و همچنین حداکثر بروز خطا در زمان لنگراندازی (احتساب‬
‫‪ 50‬درصد طول کشتی بعنوان فاصله ایمن بروز خطا) لحاظ گردید‪.‬‬
‫‪Swinging Radius (RS) = 330m + 285m + 150m + 15m = 780m = 0.4 NM = 4 Cable‬‬
‫‪ ‬محدوده مربعی شکل به طول هر ضلع ‪ 4‬مایل دریایی در شرق جزیره‬
‫کیش و در محدوده آب های داخلی کشور (‪ )Internal Waters‬با‬
‫‪A5‬‬
‫‪A4‬‬
‫‪A3‬‬
‫‪A2‬‬
‫‪A1‬‬
‫‪ )Site‬جهت شناورهای تجاری و یک محدوده برای استقرار شناور‬
‫‪A10‬‬
‫‪A9‬‬
‫‪A8‬‬
‫‪A7‬‬
‫‪A6‬‬
‫محاسبه حداکثر شعاع چرخشی برابر ‪ 0/4‬مایل دریایی تعریف شده‬
‫‪A11 A12 A13 A14 A15‬‬
‫ظرفیت ‪ 25‬فروند شناور شامل ‪ 24‬محدوده لنگراندازی ( ‪Anchor‬‬
‫آتش خوار (در صورت انجام عملیات ‪ STS‬و یا در شرایط اضطرار) با‬
‫است‪.‬‬
‫‪ ‬جانمایی و مشخصات لنگرگاه بر روی نقشه‪ ،‬بپیوست طرح می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬هر محدوده لنگراندازی با حرف اختصاری ‪ A‬و همراه با شماره مربوطه‬
‫نامگذاری شده است‪.‬‬
‫‪A16 A17 A18 A19 A20‬‬
‫‪A21 A22 A23 A24 A25‬‬
‫‪ ‬محدوده لنگراندازی ‪ A13‬جهت استقرار شناور آتش خوار در نظر‬
‫گرفته شده است‪.‬‬
‫موارد ذیل در جانمایی لنگرگاه ها مدنظر قرار گرفته شده است‪:‬‬
‫‪ ‬میانگین تقریبی عمق آب (‪ )Depth‬برابر ‪ 40‬متر می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬جنس بستر دریا (‪ )Seabed‬از گِل (‪ )Mud‬و ماسه (‪ )Sand‬می باشد که بستر نگهدارنده (‪ )Holding Ground‬مناسب‬
‫و ایمنی جهت لنگراندازی می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬محدوده مناسب و ایمن از لحاظ ‪ Sheltering‬و ‪ Place of Refuge‬در شرایط نامساعد جوی‪.‬‬
‫‪ ‬مسائل محیط زیستی جزیره کیش (وجود سواحل و صخره های مرجانی در شرق جزیره) و لزوم فاصله گذاری ایمن‬
‫لنگرگاه از مناطق فوق (‪ 4‬مایل دریایی)‬
‫‪ ‬فاصله ایمن و مناسب (حدودا ‪ 4‬مایل دریایی) از سواحل شرق جزیره بعلت وجود کلوب های دریایی و انجام ورزش های‬
‫آبی در سواحل شرقی جزیره‬
‫‪ ‬فاصله ایمن و مناسب از خطوط کشتیرانی و مسیر دریانوردی (‪ )Passage Plan‬شناورهای متردد‬
‫‪ ‬دایره چرخش (‪ )Swinging Circle‬و محدوده لنگراندازی (‪ )Anchor Site‬برای هر شناور بر اساس استاندارد‬
‫‪ ROM 3.1-99‬محاسبه شده است‪.‬‬
‫‪ ‬با توجه به تغییرات صورت گرفته در بندر کیش طی سالیان گذشته و قرار گرفتن لنگرگاه قبلی در مسیر تردد شناورهای‬
‫متردد محلی (مسافری‪ ،‬لندینگ کرافت) و همچنین شرایط جوی منطقه و مناسب نبودن لنگرگاه قبلی از لحاظ‬
‫‪ Sheltering‬پیشنهاد می گردد لنگرگاه پیشنهادی جایگزین لنگرگاه فعلی تعریف شده در نقشه های ‪ Admiralty‬و‬
‫کتب دریایی گردیده و اصالحات الزم انجام گردد‪.‬‬
‫‪ ‬کلیه مراحل انجام عملیات های لنگر اندازی و لنگربرداری (اختصاص محل لنگراندازی‪ ،‬اعزام راهنما در صورت نیاز و ‪)...‬‬
‫در محدوده لنگرگاه بایستی با هماهنگی مرکز کنترل و ترافیک دریایی (‪ )VTS‬بندر کیش انجام گردد‪.‬‬
‫مشخصات لنگرگاه شناورهای کوچک (‪)Small Craft Anchorage‬‬
‫یک فروند شناور ساپالی (‪ )Supply Boat‬با مشخصات حداکثر طول ‪ 70‬متر‪ ،‬آبخور ‪ 6‬متر و طول زنجیر لنگر برابر‬
‫با ‪ 6‬شَکِل (‪ )Shackle‬حدود ‪ 165‬متر‪ ،‬بعنوان شناور مبنا قرار داده شد‪ .‬همچنین در محاسبه‪ ،‬ماکزیمم شعاع‬
‫چرخش در محدوده لنگراندازی با در نظر گرفتن بدترین حالت درگ کردن شناور در شرایط نامساعد جوی‬
‫(سرعت باد باالی ‪ 30‬متر بر ثانیه در بستر دریا با لنگراندازی نامناسب) و همچنین حداکثر بروز خطا در زمان‬
‫لنگراندازی (احتساب ‪ 50‬درصد طول کشتی بعنوان فاصله ایمن بروز خطا) لحاظ گردید‪.‬‬
‫‪Swinging Radius (RS) = 165m + 245m + 70m + 7m = 487m = 0.25 NM = 2.5 Cable‬‬
‫‪ ‬محدوده ای به شکل متوازی االضالع در ابعاد ‪ 4‬در ‪ 1‬مایل‬
‫دریایی در شمال جزیره کیش و در محدوده آب های داخلی‬
‫کشور (‪ )Internal Waters‬با ظرفیت ‪ 16‬فروند شناور شامل‬
‫‪ 16‬محدوده لنگراندازی (‪ )Anchor Site‬جهت شناورهای‬
‫کوچک (خدماتی‪ ،‬تفریحی و ‪ )...‬با محاسبه حداکثر شعاع‬
‫چرخشی برابر ‪ 0/25‬مایل دریایی تعریف شده است‪.‬‬
‫‪ ‬جانمایی و مشخصات لنگرگاه بر روی نقشه‪ ،‬بپیوست طرح می‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ ‬هر محدوده لنگراندازی با حرف اختصاصی ‪ B‬و همراه با شماره‬
‫مربوطه نامگذاری شده است‪.‬‬
‫‪ ‬لنگراندازی‪ ،‬استقرار و توقف شناور های با طول بیشتر از ‪ 70‬متر‬
‫در این لنگرگاه مجاز نمی باشد‪.‬‬
‫موارد ذیل در جانمایی لنگرگاه مدنظر قرار گرفته شده است‪:‬‬
‫‪ ‬میانگین تقریبی عمق آب (‪ )Depth‬برابر ‪ 20-25‬متر می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬جنس بستر دریا (‪ )Seabed‬از گِل (‪ )Mud‬و ماسه (‪ )Sand‬می باشد که بستر نگهدارنده (‪ )Holding Ground‬مناسب‬
‫و ایمنی جهت لنگراندازی می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬مسائل محیط زیستی جزیره کیش (وجود سواحل و صخره های مرجانی در شمال جزیره) و لزوم فاصله گذاری ایمن‬
‫لنگرگاه از مناطق فوق‬
‫‪ ‬فاصله ایمن و مناسب از خطوط کشتیرانی و مسیر دریانوردی (‪ )Passage Plan‬شناورهای متردد‬
‫‪ ‬دایره چرخش (‪ )Swinging Circle‬و محدوده لنگراندازی (‪ )Anchor Site‬برای هر شناور بر اساس استاندارد‬
‫‪ ROM 3.1-99‬محاسبه شده است‪.‬‬
‫‪ ‬با توجه به تغییرات صورت گرفته در بندر کیش طی سالیان گذشته و کاربری این بندر (ورود و خروج شناورهای خدماتی‪،‬‬
‫تفریحی‪ ،‬ساپالی و ‪ )...‬پیشنهاد می گردد لنگرگاه شناورهای کوچک در نقشه های ‪ Admiralty‬و کتب دریایی تعریف‬
‫گردیده و اصالحات الزم انجام گردد‪.‬‬
‫‪ ‬کلیه مراحل انجام عملیات های لنگر اندازی و لنگربرداری (اختصاص محل لنگراندازی‪ ،‬اعزام راهنما در صورت نیاز و ‪)...‬‬
‫در محدوده لنگرگاه بایستی با هماهنگی مرکز کنترل و ترافیک دریایی (‪ )VTS‬بندر کیش انجام گردد‪.‬‬
‫مشخصات لنگرگاه های پیشنهادی بندر کیش‬
Merchant Anchorage:
 Anchorage bounded by a line connecting the following geographical positions:
(1)
26°36′.00 N, 054°06′.00 E
(3)
26°36′.00 N, 054°10′.50 E
(2)
26°32′.00 N, 054°06′.00 E
(4)
26°32′.00 N, 054°10′.50 E
 The Minimum Swinging Radius (RS) for each Vessel (with one anchor ahead) and Anchorage
Capacity are as follows:
RS=0.4 Nautical mile (4 Cable)
Capacity= 25 Number Vessel
Small Craft Anchorage:
 Anchorage bounded by a line connecting the following geographical positions:
(1)
26°37′.50 N, 053°55′.00 E
(3)
26°36′.00 N, 053°59′.30 E
(2)
26°36′.50 N, 053°55′.00 E
(4)
26°35′.00 N, 053°59′.30 E
 The Minimum Swinging Radius (RS) for each Small Vessel (with one anchor ahead) and
Anchorage Capacity are as follows:
RS=0.25 Nautical mile (2.5 Cable)
Capacity= 16 Number Vessel